CẦN HÌNH THÀNH ĐỘI TÀU KHAI CẦN HÌNH THÀNH ĐỘI TÀU KHAI THÁC HẢI SẢN HIỆN ĐẠI Ở CÁC THÁC HẢI SẢN HIỆN ĐẠI Ở CÁC

TRUNG TÂM NGHỀ CÁ VÙNGTRUNG TÂM NGHỀ CÁ VÙNG

Th.S VTh.S Võ Thiên Lăngõ Thiên Lăng CTCT HỘI NGHỀ CÁ TỈNH KHÁNH HÒAHỘI NGHỀ CÁ TỈNH KHÁNH HÒA

PCT HPCT Hội NGHỀ CÁ VIỆT NAMội NGHỀ CÁ VIỆT NAM

Nha Trang, ngày 17 tháng 9 năm 2012Nha Trang, ngày 17 tháng 9 năm 2012

Nội dung trình bày

1) Với quan điểm khi đã có cảng cá quốc tế thì phải có đội tàu khai thác hiện đại (mang tính phổ biến ở các quốc gia có nghề cá hiện đại)

2) Nghiên cứu các mô hình đội tàu khai thác hải sản - hình thành, phát triển và giải thể ở Việt Nam

3) Chọn mô hình hình thành đội tàu khai thác hải sản hiện đại cho các Trung tâm nghề cá vùng

HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ GIẢI THỂ CỦA CÁC QUỐC DOANH ĐÁNH CÁ VÀ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ GIẢI THỂ CỦA CÁC QUỐC DOANH ĐÁNH CÁ VÀ DNTN CÂU CÁ NGỪ ĐẠI DƯƠNGDNTN CÂU CÁ NGỪ ĐẠI DƯƠNG

1. Hình thành quốc doanh đánh cá đầu tiên ở miền Bắc Việt Nam1. Hình thành quốc doanh đánh cá đầu tiên ở miền Bắc Việt NamĐội tàu của Quốc doanh đánh cá Hạ LongĐội tàu của Quốc doanh đánh cá Hạ Long (giai đoạn 1960 – 1995)(giai đoạn 1960 – 1995)

Đặc tínhkỷ thuật

Khối tàuViệt Đức

Khối tàuViệt Triều

Khối tàu Việt Trung Khối tàu Việt Xô

250 CV 400CV 225CV 800 CV 1.000 CV

Vật liệu Vỏ thép Vỏ thép Vỏ thép Vỏ thép Vỏ thép Vỏ thép Vỏ thép

Nghề khai thácLưới kéođôi

Lưới kéo đơn

Lưới kéođơn,thu

mạn

Lưới kéo đơn, thu

mạn

Lưới kéo tôm

(tăng gông)

Lưới kéo đơn

Lưới kéo đơn thu đuôi (có mán trượt)

Công suất (CV) 90-100 300 250 400 1.000

Số lượng (chiếc) 4 2 18 4 8 2

9(1 chiếc chở hàng đông

lạnh)

Tổng số (chiếc) 47

Bảo qun Đá lạnh Đá lạnh Đá xay

Đá xay, có máy lạnh bảo quản

cá đá

Đá xayTủ đông cấp tốc

Tủ đông cấp tốc, hầm bảo quản -200C

Tổng CS (CV) 19.500

2. Hình thành quốc doanh đánh cá ở miền Nam sau ngày giải phóng2. Hình thành quốc doanh đánh cá ở miền Nam sau ngày giải phóng

Đội tàu của Quốc doanh đánh cá Phú Khánh (giai đoạn 1977 - Đội tàu của Quốc doanh đánh cá Phú Khánh (giai đoạn 1977 - 1998)1998)

Đặc tính kỷ thuật Khối tàu 33CV đến 140CV

Khối tàu Nhật Bản 400CV

Vật liệu Vỏ gỗ Vỏ thép

Nghề khai thác Lưới kéo đơn, đôi thu mạn

Lưới kéo đơn, thu mạn

Công suất (CV) 33-140 400

Số lượng (chiếc) 15 3

Tổng số (chiếc) 18

Bảo quản Đá xay Tủ đông cấp tốc, hầm bảo quản -200C

Tổng công suất 2.360CV

3. Phân tích rủi ro3. Phân tích rủi ro 3. 1. Đối với khối tàu quốc doanh 3. 1. Đối với khối tàu quốc doanh

Các thế mạnh, cơ hội và bên cạnh đó còn có các điểm yếu, đe dọa Các thế mạnh, cơ hội và bên cạnh đó còn có các điểm yếu, đe dọa và thách thức đến sự tồn tại của QDĐC (SWOT) như sau:và thách thức đến sự tồn tại của QDĐC (SWOT) như sau:

Điểm mạnhĐiểm mạnh - Đầu tư lớn của Nhà nước (quy mô đội - Đầu tư lớn của Nhà nước (quy mô đội

tàu, cơ sở hậu cần trên bờ trên biển, tàu, cơ sở hậu cần trên bờ trên biển, đội ngũ cán bộ thuyền viên)đội ngũ cán bộ thuyền viên)

- Có vai trò quan trọng là đỏn bẩy cho - Có vai trò quan trọng là đỏn bẩy cho sự phát triển ngành thủy sản (nguyên sự phát triển ngành thủy sản (nguyên liệu cho chế biến xuất khẩu, tiêu thụ liệu cho chế biến xuất khẩu, tiêu thụ nội địa; ứng dụng các tiếnnội địa; ứng dụng các tiến bộ khoa học bộ khoa học công nghệ khai thác thủy sản; góp công nghệ khai thác thủy sản; góp phần vào việc giữ gìn chủ quyền lãnh phần vào việc giữ gìn chủ quyền lãnh hải của Tổ quốc) hải của Tổ quốc)

- Thực hiện nghiêm các quy trình, quy - Thực hiện nghiêm các quy trình, quy tắc, quy chuẩn kỹ thuật an toàn, bảo tắc, quy chuẩn kỹ thuật an toàn, bảo hiểm...hiểm...

- Là đơn vị dẫn đầu trong một địa - Là đơn vị dẫn đầu trong một địa phương, khu vực hoặc cả nước trong phương, khu vực hoặc cả nước trong khai thác thủy sảnkhai thác thủy sản

- Chuỗi giá trị khép kín- Chuỗi giá trị khép kín

Điểm yếuĐiểm yếu - Tập trung đầu tư nghề lưới kéo (đôi, - Tập trung đầu tư nghề lưới kéo (đôi,

đơn, tôm, cá), ngư trường chính là ven đơn, tôm, cá), ngư trường chính là ven bờ hoặc lộngbờ hoặc lộng

- Chưa xác định sản phẩm chủ lực, sản - Chưa xác định sản phẩm chủ lực, sản phẩm nghề lưới kéo không có giá trị phẩm nghề lưới kéo không có giá trị cao (cá tạp nhiều), tỷ trọng sản phẩm cao (cá tạp nhiều), tỷ trọng sản phẩm xuất khẩu thấpxuất khẩu thấp

- Quản lý điều hành hoạt động của - Quản lý điều hành hoạt động của QDĐC theo cơ chế bao cấp, không giải QDĐC theo cơ chế bao cấp, không giải quyết hài hòa quyền lợi của Nhà nước, quyết hài hòa quyền lợi của Nhà nước, doanh nghiệp, người lao độngdoanh nghiệp, người lao động

- Chuỗi giá trị khép kín nhưng đầu ra - Chuỗi giá trị khép kín nhưng đầu ra không có hoặc yếu hoặc không trực không có hoặc yếu hoặc không trực tiếp xuất khẩu mà phải qua Seaprodex tiếp xuất khẩu mà phải qua Seaprodex Việt NamViệt Nam

Khối tàu quốc doanh đánh cá Trung ương và địa phươngKhối tàu quốc doanh đánh cá Trung ương và địa phương

Cơ hộiCơ hội - Năm 1981, Công ty xu- Năm 1981, Công ty xuấất nht nhậập p

khkhẩẩu thu thủủy sy sảản Seaprodex Vin Seaprodex Việệt Nam t Nam ra đra đờời đưi đượợc Nhà nưc Nhà nướớc cho phép áp c cho phép áp ddụụng thng thửử nghi nghiệệm cơ chm cơ chế ế “t“tựự cân cân đđốối, ti, tựự trang trãi” trang trãi”

- Th- Thịị trư trườờng ting tiềềm năng lm năng lớớn cho xun cho xuấất t khkhẩẩu thu thủủy sy sảản Vin Việệt Namt Nam

- Nhà nư- Nhà nướớc có nhic có nhiềều chính sách cho u chính sách cho khai thác thkhai thác thủủy sy sảản xa bn xa bờờ

Thách thứcThách thức (nguyên nhân) (nguyên nhân) - T- Tồồn tn tạại cơ chi cơ chếế bao c bao cấấp quá lâup quá lâu - Mãi đ- Mãi đếến 1994 Mn 1994 Mỹỹ m mớới xóa ci xóa cấấm m

vvậận Vin Việệt Namt Nam - Ngu- Nguồồn ln lợợi thi thủủy sy sảản ven bn ven bờờ ngày ngày

càng ccàng cạạn kin kiệệtt - Các QDĐC b- Các QDĐC bịị thua l thua lỗỗ và gi và giảải thi thể ể

(đ(đếến năm 1995 đn năm 1995 độội tàu QDĐC Hi tàu QDĐC Hạạ Long bLong bịị gi giảải thi thểể bán s bán sắắt vt vụụn, đn, độội tàu i tàu đánh cá QDĐC Khánh Hòa giđánh cá QDĐC Khánh Hòa giảải thi thểể bán sbán sắắt vt vụụn vào năm 1998 - mun vào năm 1998 - muộộn n nhnhấất so vt so vớới các QDĐC đi các QDĐC địịa phương a phương trong ctrong cảả nư nướớc)c)

Khối tàu quốc doanh đánh cá Trung ương và địa phươngKhối tàu quốc doanh đánh cá Trung ương và địa phương

3. 2. Đối với khối tàu câu cá ngừ đại dương của các DNTN

Vào thVào thậập niên 90 khi nghp niên 90 khi nghềề câu cá ng câu cá ngừừ đ đạại dương phát trii dương phát triểển mn mạạnh, mnh, mộột st số ố Công ty tư nhân ra Công ty tư nhân ra đờiđời như: Công ty TNHH SX-TM Mạnh Hà (TP Vnhư: Công ty TNHH SX-TM Mạnh Hà (TP Vũũng Tàu), ng Tàu), Công ty TNHH ViCông ty TNHH Việệt Tân (TP. Ht Tân (TP. Hồồ Chí Minh), Công ty TNHH Hoàng H Chí Minh), Công ty TNHH Hoàng Hảải i (Khánh Hòa) mua l(Khánh Hòa) mua lạại tàu câu cá ngi tàu câu cá ngừừ đ đạại dương (vi dương (vậật lit liệệu composite) cu composite) cũũ ccủủa Nha Nhậật Bt Bảản vn vớới công nghi công nghệệ b bảảo quo quảản ăn tươi.n ăn tươi.

Khối tàu tư nhân câu cá ngừ đại dương

Điểm mạnhĐiểm mạnh- Có nguồn vốn đầu tư mua các loại tàu cũ của Nhật Bản- Tàu có công nghệ bảo quản là ăn tươi có giá trị xuất khẩu cao hơn cá đông lạnh- Chuỗi giá trị khép kín

Điểm yếuĐiểm yếu- Thiếu một đội ngũ cán bộ thuyền viên chuyên nghiệp trong nghề câu cá ngừ đại dương (tìm ngư trường), không đủ nguồn nguyên liệu cho xuất khẩu- Tàu cũ tuổi thọ không cao- Chuỗi giá trị khép kín nhưng chủ yếu là cá ăn tươi

Cơ hộiCơ hội- Thị trường xuất khẩu cá ngừ đại dương có nhiều tiềm năng- Nhà nước có nhiều chính sách cho khai thác thủy sản xa bờ

Thách thứcThách thức (nguyên nhân)- Cá ăn tươi nhiều rủi ro, chủ yếu xuất ủy thác - Đầu ra và đầu vào đều yếu dẫn đến thua lỗ phải giải thể đội tàu

TÓM TẮC NGUYÊN NHÂN CỦA SỰ GIẢI THỂTÓM TẮC NGUYÊN NHÂN CỦA SỰ GIẢI THỂ

1) Đối với khối quốc doanh1) Đối với khối quốc doanh Độc nghề giã cào chủ yếu khai thác vùng ven bờ, lộng; Độc nghề giã cào chủ yếu khai thác vùng ven bờ, lộng;

đầu vào phong phú, đầu ra bị giới hạn (sản phẩm để đầu vào phong phú, đầu ra bị giới hạn (sản phẩm để xuất khẩu ít, không được xuất khẩu trực tiếp)xuất khẩu ít, không được xuất khẩu trực tiếp)

Cơ chế bao cấp kéo dài: lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp Cơ chế bao cấp kéo dài: lợi ích Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động không hài hòa; doanh nghiệp không tự và người lao động không hài hòa; doanh nghiệp không tự chủchủ

2) Đối với khối DNTN2) Đối với khối DNTN Đầu ra và đầu vào (tàu hiện đại, nhưng không câu đĐầu ra và đầu vào (tàu hiện đại, nhưng không câu đượcược

nhiều cá) không đạt yêu cầunhiều cá) không đạt yêu cầu

CHỌN MÔ HÌNH HÌNH THÀNH ĐỘI TÀU KHAI THÁC HIỆN ĐẠI CHỌN MÔ HÌNH HÌNH THÀNH ĐỘI TÀU KHAI THÁC HIỆN ĐẠI CHO TRUNG TÂM NGHỀ CÁ VÙNGCHO TRUNG TÂM NGHỀ CÁ VÙNG

1) Từ các phân tích trên có 1) Từ các phân tích trên có thể thấy rằng không thể tài thể thấy rằng không thể tài lập mô hình QDĐC và mô lập mô hình QDĐC và mô hình DNTN câu cá ngừ đại hình DNTN câu cá ngừ đại dươngdương

2) Tiêu chí để chọn mô hình 2) Tiêu chí để chọn mô hình hình thành đội tàu khai thác hình thành đội tàu khai thác hải sản hiện đại:hải sản hiện đại:

2. 1. Về điều kiện nguồn lợi: 2. 1. Về điều kiện nguồn lợi: Nhằm xác định đối tượng Nhằm xác định đối tượng

khai thác (nghề khai thác) và khai thác (nghề khai thác) và xuất khẩu chủ lực. Đối với xuất khẩu chủ lực. Đối với Trung tâm nghề cá Nam Trung tâm nghề cá Nam Trung Bộ đặt tại Khánh Hòa Trung Bộ đặt tại Khánh Hòa phải chọn cá ngừ là đối tượng phải chọn cá ngừ là đối tượng khai thác và xuất khẩu chủ khai thác và xuất khẩu chủ lực.lực.

VVì sao ?ì sao ?

Cá loài cá ngừ Trữ lượng

Khai thác bền vững

1 Trữ lượng các loài 1.156.000 405.000

2 Cá ngừ mắt to, vây vàng

44.850-52.590

17.000

3 Cá ngừ vằn, cá ngừ chù, cá ngừ chấm và các loài khác…

618.000 216.000

Nguồn: Viện Nghiên cứu Hải sản, 2005

Trữ lượng cá ngừ ở Việt Nam

Sản lượng khai thác cá ngừ của các nước ASEANSản lượng khai thác cá ngừ của các nước ASEAN

Năm 2011: 574.214 tấn (chiếm 13,23% sản lượng cá Năm 2011: 574.214 tấn (chiếm 13,23% sản lượng cá ngừ của thế giới) ngừ của thế giới)

Phillipiness: 330.010 tấnPhillipiness: 330.010 tấn Indonesia: 105.196 tấnIndonesia: 105.196 tấn Malaysia: 59.591 tấnMalaysia: 59.591 tấn Thailand: 28.700 tấnThailand: 28.700 tấn Việt Nam: 50.717 tấn (chiếm 9% ASEAN)Việt Nam: 50.717 tấn (chiếm 9% ASEAN)

Nguồn: Cục KT&BVNLTSNguồn: Cục KT&BVNLTS

2. 2. Chọn 1 doanh nghiệp mạnh về đầu ra của đối tượng 2. 2. Chọn 1 doanh nghiệp mạnh về đầu ra của đối tượng khai thác và xuất khẩu để đầu tư đầu vào là đội tàu khai thác và xuất khẩu để đầu tư đầu vào là đội tàu khai thác hiện đại với các nghề phù hợpkhai thác hiện đại với các nghề phù hợp

Đối với Trung tâm nghề cá Nam Trung Bộ đặt tại Khánh Hòa Đối với Trung tâm nghề cá Nam Trung Bộ đặt tại Khánh Hòa chọn Công ty TNHH Hải Vương làm hạt nhân để phát triển chọn Công ty TNHH Hải Vương làm hạt nhân để phát triển đội tàu khai thác cá ngừ hiện đại. Lý do:đội tàu khai thác cá ngừ hiện đại. Lý do:

1) Đầu ra: Công ty TNHH Hải Vương có đầu ra của cá 1) Đầu ra: Công ty TNHH Hải Vương có đầu ra của cá ngừ tốt (một năm có thể xuất khẩu trên 120 triệu USD)ngừ tốt (một năm có thể xuất khẩu trên 120 triệu USD)

2) Đầu vào:2) Đầu vào: Phát triển đội tàu để không phải nhập khẩu nguyên liệuPhát triển đội tàu để không phải nhập khẩu nguyên liệu từ từ

nước ngoài (nước ngoài (năm 2011, Việt Nam nhập khẩu 40.000tấn) vớinăm 2011, Việt Nam nhập khẩu 40.000tấn) với các các nghề sau:nghề sau:

Nghề vây hiện đạiNghề vây hiện đại Tàu mẹ để thu mua cá của ngư dân câu cá ngừ đại dươngTàu mẹ để thu mua cá của ngư dân câu cá ngừ đại dương Tiến tới có tàu nhà máy chế biến xuất khẩu ngay trên biểnTiến tới có tàu nhà máy chế biến xuất khẩu ngay trên biển

CƠ CHẾ VÀ CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI CƠ CHẾ VÀ CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI

CÔNG TY TNHH HẢI VƯƠNGCÔNG TY TNHH HẢI VƯƠNG

Đào tạo nguồn nhân lực (Thuyền trưởng, máy trưởng, lưới Đào tạo nguồn nhân lực (Thuyền trưởng, máy trưởng, lưới trưởng...): Nhà nước hỗ trợ 50%/DN 50%trưởng...): Nhà nước hỗ trợ 50%/DN 50%

Tiếp nhận công nghệ từ nước ngoài: Nhà nước 50%/DN 50%Tiếp nhận công nghệ từ nước ngoài: Nhà nước 50%/DN 50%

Đóng mới tàu (hưởng theo Đề án Hiện đại hóa nghề cá ngừ Đóng mới tàu (hưởng theo Đề án Hiện đại hóa nghề cá ngừ của 3 tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định)của 3 tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định)

Cơ sở hạ tầng Nhà nước 30%/DN70%Cơ sở hạ tầng Nhà nước 30%/DN70%

Quá trình khai thác hải sản được hưởng hỗ trợQuá trình khai thác hải sản được hưởng hỗ trợ theo Quyết theo Quyết định 48 của Chính phủđịnh 48 của Chính phủ

KIẾN NGHỊKIẾN NGHỊ

Cho phép Công ty TNHH HCho phép Công ty TNHH Hải Vươngải Vương lập Đề án thành lập Đề án thành lập đội tàu khai thác cá ngừ hilập đội tàu khai thác cá ngừ hiện đạiện đại nằm trong Đề nằm trong Đề án “Xây dựng trung tâm nghề cá vùng Nam Trung án “Xây dựng trung tâm nghề cá vùng Nam Trung Bộ tại Khánh Hòa”Bộ tại Khánh Hòa”

CHÂN THÀNH CÁM ƠN !CHÂN THÀNH CÁM ƠN !