Canan Ve Zehra

8/6/2019 Canan Ve Zehra

1/222


2/222

CANANve

ZEHRA

Ahmet KULAKSIZ

Anlar, belgeler, fotoraflar


3/222

Birinci Basm Tarihi : KASIM 2001


4/222

Feda kuflann kahramanlarna...


5/222


6/222

5

Yaynevinin nsz

Elinizde tuttuunuz bu kitap lkemizin yafladinsanlk snavnda yaflanan bir kesiti anlatyor. Bu

byk insanlk snavnn sadece bir sayfasn sizle-re aktaran bu kitap ayn zamanda nemli bir tarihselbelge nitelii taflyor.

Bu kitap sizlerle bulufltuunda yaklaflk bir yl-n dolduracak olan lm Orucu Direniflinde flehit

dflenlerin says oalacak. Ama tarih yaflanan heran sayfalarna bilgece bir edayla kaydetmeye de-vam edecek....

Faflizme karfl lkemiz hapishanelerinde baflla-yp dflarya da dalga dalga yaylan bu tarihsel dire-

nifli anlatmaya elbetteki ne bir romann sayfalar ye-ter, ne de bir filmin kareleri.Bu byk tarihsel direnifl ayn zamanda insan-

ln snavdan getii, bu snav veremeyenlerin iseelendii lkemiz devrimci mcadele tarihinde insa-


7/222

cik kzlaryd. Onlar bu direnifl iinde kaybetti. Da-valarna ve inanlarna duyduu saygyla mcade-lelerinde sonuna kadar yanlarnda oldu. Evlatlarkorkusuzca lme giderken hep yanbafllarnda ol-

du, ellerini tuttu. O eli son nefeslerine kadar brak-mad. Byk bir metanetle evlatlarnn tabutunaomuz verdi. zerine dflen ne varsa hepsini eksik-siz yerine getirdi. Direnifle kendi ocuklaryla birlik-te devam eden dier direniflileri kendi evlatlarn-

dan ayrmad. Her birini kendi evlatlar kadar sevdive flehit dfltklerinde bu kez yine bir baba, bir yol-dafl olarak onlara olan vefa borcunu yerine getirdi,son grevini yapt.

Direnifl boyunca iki kznn da lm orucunda

olmas nedeniyle, kendisine sklkla uzatlan mikro-fonlara hi bir zaman medyann istedii cevaplarvermedi. O uzatlan mikrofonlara F Tiplerini anlatt.Zulm anlatt. Kzlarnn neden lm orucunda ol-duunu ve ne istediklerini anlatt. Kzlarnn ve ha-

pishanelerde lm pahasna direnen, len ama tes-lim olmayan tutsaklarn sesi soluu oldu.Ahmet Kulaksz bu kitab yazarken hala insan-

lar lmeye devam ediyor, bu byk direnifl sryor-du Ahmet Kulakszn ise yaflama umudu yaflama

6


8/222

Belki de bunlarn hibiri olmayacak ve onu ne-den kzlarnn lmne engel olmad diye sulaya-caksnz. Hangisini yaparsanz yapn vicdannzlabaflbafla kalacak Zehra ve Canan yaflatmak iin

ben ne yaptm sorusunu kendinize soracaksnz,sormalsnz...Biz bu kitab yayna hazrlarken lm Orucu Di-

renifli birinci yln doldurmak zereydi. Yaflanan butarihsel srecin sadece kk bir kesitini de olsa

Ahmet Kulakszn kalemiyle sizlere aktarmaktanonur duyuyoruz.Yaflanan bu tarihsel srece ait her belgeyi siz-

lerle buluflturma abamz ise hep srecek. Bu kita-bn hazrlanmasnda emei geen, kitabn en iyi bi-

imde hazrlanmas iin bizimle birlikte emek ve-ren, yazlar, fliirler ve belgelerle katkda bulunantm dostlarmza teflekkr ediyoruz...

7


9/222

8


10/222

Yazarn nszBu yk yaflanan tarihsel bir srecin bir bl-

mn anlatmay hedeflemifltir. Elbette bu dnemeiliflkin sylenecek ok fleyler vardr. Ben bir tarihi

deilim, yazar hi deilim. Btn bunlar gznnealndnda ykmzde elefltirilecek yerler mutlakabulunacaktr. Hem anlatlan olaylar hem de kifli vekurumlarn bazen hakettii kadar yer almad gr-lecektir. Kifliler konusunda bazen abartya kald,

bazen hakettii halde yeterince yer veremediimdostlarmn olduunu biliyorum. Hi bir art niyetedayanmayan bu durum sadece benim yetersizliim-den kaynaklanmaktadr. Daha kapsaml ve detaylbir yk yazmay ben de isterdim, ama yafladmduygu ortamnda bundan daha iyisini yapamadmbilinmeli ve elefltiriler yneltilirken btn bunlar gznne alnmaldr.

ZEHRA ve CANAN 'n ksack yaflamlarnn an-latld bu yk direniflin bir blmn anlatrken

9


11/222

knn bir amac da zelde benim ve kzlarmn, ge-nelde dier lm orucu direniflilerinin hemde onla-rn yaknlarnn duygu ve dflncelerinin kamuoyu-na anlatlmasna yardmc olmasdr. Her durumda

sesimizin kslmaya alflld bir durumda bir nefesborusu olacan dflnyorum. Sadece bir ykyazarak kzlarmn bana brakt miras savundu-umu ve grevimi tamamladm dflnmyorum.Yafladm srece yreklerini yreime katp, her

zaman onlarn sesi soluu olmaya devam edece-im. Biliyorum ok iddial bir fley ama baflka trlkzlarma olan borcumu deyemem. Onlarla heponur duydum. Onlarnda benimle gurur duyaca birbaba olmaya alflmaktr btn hedefim.

Son olarak direnifl boyunca ve kzlarmdansonra bana her trl desteini sunan, bu ykyyazmada katklarn esirgemeyen btn dostlarmazellikle bir alflma ile kitap olarak yaynlamasnsalayan TAVIR alflanlarna sevgiler sunuyorum.Hibir abalarn sonsuza kadar unutmayacam...

10


12/222

11


13/222

GRfi

Niin Yazdm?

Temmuz aynn on nc gnyd. Yaklaflkdrt buuk aydr hemen her gn bulunduum KkArmutlu Direnifl evlerindeki lm orucularn ziyaretediyordum. Akflama doru ynetmen dostumuz DilekHanm geldiinde Sevgi Erdoann kald direniflevine gidip gidemeyeceimizi sordu.

Ayn gn benim, Sevgiyi ikinci ziyaretim olacak-t. Gittiimizde nce Sevgi Ablann bulunduu odayagetik. Ksa bir merhabadan sonra bana ne yapt-m, yazmaya bafllayp bafllamadm sordu. Ben de: Hayr henz bafllamadm. yantn verince, sessizama ar ar azndan flu cmleler dkld:

Yazmalsn, bu byk ve grkemli direnifli mut-laka yazmalsn Bunu en iyi sen yapabilirsin nk

12


14/222

telefondaki ses dostumuz Dilek Hanmn sesiydi. Ba-na Sevgi Erdoann az nce yaflamn yitirdiini sy-lyordu. Dorusu beklediim bir haberdi. Ama bu ka-dar erken deil. Hemen kalkp Kkarmutlunun yo-

lunu tuttum. Gece Sevgi Abla iin dzenlenen mefla-leli trenden sonra ertesi gn bundan tam dokuz ylnce bir atflmada katledilen efli brahim Erdoannmezarnn bulunduu Karacaahmette topraa veril-di.

Sevgi Ablaya ve lm orucu direniflilerine ver-diim sz yerine getirmek iin yazmak zorunday-dm. Biliyorum bu ifl o kadar kolay olmayacakt. Bu-gne kadar hi byle bir fleye kalkflmadm. Bylesi-ne byk ve uzun bir direnifli yazmak benim boyumuaflar. Yapmak istediim bu direniflte flehit verdiimkzlarm Canan ve Zehra y anlatmak, bunu yapar-ken direnifl sresince tank olduum olaylar ve kah-ramanlklar belgelemek olacaktr.

Evet direnifl boyunca saysz kahramanlklara ta-nklk ettim. Kck yreinde dnyann sevgisinitaflyan insanlarla beraber oldum, onlarla ayn hava-y solumann ayn heyecan duymann onurunu yafla-dm. Bu halk iin bir fley yapmaya demez denilenbir dnyada halk iin bedel demenin bir insanlaflma

13


15/222

I. BLM

iki kz kardefl,

iki yrek,iki yoldafliki sevgi abidesi,

bafl emez iki direnifl sembol..

CANAN ve ZEHRA

Dnyann herhangi bir yerinde ve herhangi birzamannda iki kz kardefl yaflarmfl. kisi de gzellergzeli yzlerinin gzellii yreklerinin aynas olmufl.Bakanlarn iini styor. Hep bakmak istiyorsunuzonlara. Baktka sevgiyi gryorsunuz. Umudu g-ryorsunuz. Ball ve dayanflmay gryorsu-nuz. Kardefl gibi kardefl olmann gururunu gryor-sunuz Sevginin o bitmez fedakarln halkna olan

14


16/222

zgr tutsaklarn. Karanfiller, kardelenler, leylaklaroalyor kaln duvarlarn arkasndaki hcrelere, z-grln ve umudun fln yeniden hissediyorlar.

Yeni ve sarslmaz bir cesaretle tekrar sarlyor-

lar yaflama. Dflnyor ta uzaklardaki insanlar naslbir cesarettir nasl bir kararllktr, nasl bir sevgi vekardeflliktir. ki kk yrek bir olmufl dnyann b-tn sevgilerini btn umutlarn kendilerinde topla-mfllar. yle sanyor insanlar. Ama onlar ok alak-

gnlldrler. Hayr diyorlar. Biz iki kardefl biz Ca-nan ve Zehra bizler fazla bir fley yapmadk. Herke-sin rahata gsleyebilecei bir direnifli gsle-dik.

nanmyor onlara insanlar, inanmak istemiyor-lar. lme meydan okumak, lm rezil etmek velmszleflmek iin ok gen olduklarn dfln-yorlar. Hayr diyorlar ama sizlerin yaflamda kalma-lar iin kllarn kprdatmyorlar. O zaman anlyorCanan, anlyor Zehra Bunlar bizi sevmiyorlar, bun-larn sevgileri sahte diyorlar. Eer gerekten bizisevselerdi bizim yaflamamz iin bir fleyler yaparlar-d.

Kaln duvarlar delip zgr tutsaklarn yrekle-rini aydnlatan bu flk yanbaflndaki gnllerin kaln

15


17/222

siz, biz ayn fleyleri savunuyorduk, hani amacmzbirdi, hani yeni bir dnya kurma konusunda ortakduygularmz vard. Hani dnyaya eflitlii ve kardefl-lii egemen klacaktk. Hani sevgiyi oaltacaktk ve

paylaflacaktk. Hani yarin yanandan gayr her fle-yde hep beraber olacaktk. Yalan sylediniz bizlerekendinizi kandrdnz. Bakn grn biz iki kardefl ikiyrek sizin yalanlarnz yznze haykryoruz.

Biz Canan ve Zehra, biz her fleyi paylaflyoruz

sizin, sizlerin kuruflu bile kavga etmeden payla-flamadnz bir dnya da biz yaflam paylafltk, ac-y paylafltk, direnifli paylafltk, umudu paylafltk,sevgiyi paylafltk en sonunda da lm paylafltk.Var m daha tesi? Hem de hi hesapsz paylafltk.

Evet insanl gzellefltiren yarnlarn umuduolan her fleyi paylafltk. Elbette ok gen yafltaydkbelki de daha ok fley paylaflacaktk. Mesela am-camla ayn hapishaneyi kimbilir yan yana hcrelerive de iflkenceleri paylaflacaktk. Ama sizler bizimleCanan ve Zehra ile bir cenazeyi, cenazelerimizipaylaflmadnz. Babamzn yanna gelip onun acs-n paylaflmadnz. Ona Bak Canandan sonra Zeh-ray da flehit verdin, hi evladn kalmad, ama bizsenin dostunuz onlar bizim de kzlarmzd onun iin

16


18/222

caksnz bizler haklydk. nsan sevgisini sonsuzakadar egemen klmak iin yeniden bafllamak gere-kiyorsa bundan ekinmemek gerekir.

Canan ve Zehra iki kz kardefl, iki yrek, iki yol-

dafl iki sevgi abidesi, bafl emez iki direnifl sembo-l. Karadenizin inat iki kz, Karadeniz kadar hr-n, Karadeniz kadar gzel ve scak. Karadenizinyamuru kadar bereketli. Yamur ne kadar bereketsunuyorsa Karadeniz topraklarna, onlar da o kadar

umut sayor Anadolunun usuz bucaksz deryas-na. Karadenizden aldklar sevgiyi stanbul varoflla-rnda zenginlefltirip tekrar Anadoluya armaaneden iki yrek. Varofllarda byttkleri sevgilerini in-sanlarla paylaflan, paylafltka ruhlar da yzleri degzelleflen iki insan tatls iki kardefl. Birbirlerini g-remedikleri zaman bile yrekleri beraber arpan,ayn anda sevinen ayn anda zlen iki iek Cananve Zehra. Benim kzlarm... Benim canlarm, canan-larm. Nasl anlatsam nasl sylesem sizleri anlat-maya nasl bafllasam. Nasl zor olduunu bir bilse-niz, sizleri yazya dkmenin nasl imkansz olduu-nu...

Byle bir grevin bana dflmesini ben isteme-dim Benim tercihim deildi Ama sizler yle gzel

17


19/222

dmz iin erkenden ablann koynuna girer de s-nrdn. Zehra ablan seni flevkatle koynuna alr dasarlr salarn okflard. flte o gnlerde bile ben siz-lere neden odun kmr alamadmz neden bu s-

kntlara katlanmamz gerektiini anlatmaya alflr-dm. Sizler de beni byk birer insan gibi dinlerdiniz.Hepsini anlar mydnz bilmiyorum ama ounu an-ladnzdan emindim. O zamanda ondan sonra dahep byle oldu. Btn sorunlarmz birer arkadafl,

yetiflkin insanlar gibi oturup konufltuk. Bazen farklfleyler syledik ama hep aramzdaki o sevgi ve g-ven ban koruduk.

Hatrlyorum ortaokula kayt ifllemlerini geciktir-diimiz iin naslda alamfltn. nci gibi yafllar ya-naklarndan afla szlrken nasl kahrolmufltum-da hemen o saat kaydn yaptrp seni okula gnder-mifltim. Ortaokul ve lisede hep baflarlydn hi krknot aldn duymadm. Zaten her zaman kafanakoyduun fleyi yapmflsndr. zmirde okumay dasen istedin. En baflta tercihin arasndayd ve bunuda baflardn. Baflardn ama bana da yapacanyaptn. Artk seni ok seyrek gryor, sadece tele-fonla grflebiliyorduk. Ha unuttum sanma kayt iinzmire seni ablanla gnderdik nk sen bizim

18


20/222

ZEHRA KULAKSIZ tutukland demesiyle naslboynuma sarldn Baba ablam tutukland deyipaladn, senin hkrklarndan gsmn naslskfltn, baba olarak gl olmam gerektiini d-

flndm. Ama sen yle nazl, yle iten hkryor-dun ki ben de dayanamadm. Sana hissettirmedengzlerimden yafllar boflanverdi. Ama sen grme-din. Belki hissettin ama grmedin. Sana belli etme-dim. Eh ne de olsa babaydm. Ve babalar alamaz-

d. Ama dflnyorum da o gn dktm gzyafl-nn senden sonra dktklerimin yannda hi kalaca-n nereden bilebilirdim ki... Evet koca yrekli, y-rei sevgi dolu kzm senden sonra bu koca adamok alad. Gizli gizli gzyafl dktm. Bazen daya-namadm insanlarn iinde aladm. Ama gene sengrmedin. Yoksa grdn m? Ama baflla kzm.nsan her zaman cann, canann kaybetmiyor ki. Okadar kusur kad kznda da olur. Deil mi Canan-m...

mraniye Hapishanesi ne Zehra Ablan ziyare-te gittiimizde de sen aktan aa bense yine giz-li gizli gzyafl dkmfltm. Bak bunu da bilmezsin.Orada ablanla neler konufltunuz nasl dertlefltinizhi bilemedim Sormaya cesaret edemedim Hofl

19


21/222

yazar da bir fleyi anlatamaz. Ama hayatn iinde y-le anlam var ki btn bunlar yaln ve net bir biim-de ifade eder. Hayat ve sevgiyi ve de ball da-ha anlaml klar. nsan ve insanl gzellefltiren,

btn davranfllar kendinizde topladnz.Kzm, Cananm biliyorsun Mehmet amcan var-d. Bebekken seni gezdiren seninle her fleyi payla-flan amcan. Hani onu tutuklamak iin gecenin gesaatinde evimizi basan vahflilerin arad amcan. O

hala hcre tipi hapishanede. Bana sylemezdinama ben bilirdim. zmire gitmeden nce sk sk git-tiin Bayrampafla Hapishanesindeki amcan. Hanibabann yarsdr derler ya iflte o. Senin yokluundabana anlattlar. Sen onlar, onlar seni ok sevmifller-di. Biliyorsun baflka ablalarn aabeylerin vard ora-da. Ama bir ou katliam srasnda, bir ou da da-ha sonraki srete lm orularnda yaflamn kay-betti. Elbette seni anlatrken dostlarna ve sevdikle-rine de yer vermem gerekiyor. Eer bunu yapmaz-sam onlara hakszlk edeceim ve zleceksin. Be-nimse seni hi mi hi zmeye niyetim yok.

Bilir misin Bayrampafla Hapishanesindeki sev-diklerimizin en mutlu gnlerinden, biri de sendenmektup aldklar and Ne yazarsn neleri paylaflr-

20


22/222

Birden bydn kocaman oldun. Direniflilerin, hal-kn kk Canan artk kahraman ve yol gstericive rnekti. Byk ablalarn ve aabeylerin sendenbahsederken Bizim Canandan renecek ok fle-

yimiz var sz veriyoruz onun bize brakt mirassonuna kadar savunacaz, insanlk varolduu s-rece Canan hep retmenimiz olarak yaflayacak.diyorlar.

Evet kk yaflnla ve minicik yreinle en b-ynden en kne herkese retmeye devamediyorsun. nsanlar bana ou yerde byle bir kzyetifltirdiim iin vg dolu szler sarfediyorlar. Za-man zaman nasl biri olduunu soranlar oluyor.Benden ok farkl fleyler sylememi sizleri anlatr-ken masal tr fleyler duymak istiyorlar. Ben de on-lara Hayr benim Canan m normal bir insand sev-gi dolu bir yrei; yaflad bu vatan ok seven birkiflilii vard diyorum. Hepsi bu kadar deil elbette.

2000 ylnn baharndan sonra havalar snma-ya bafllamflt. Bu scak yaz aylarna girilirken lke-mizin gndemini her zamankinden daha fazla mefl-gul eden bir sorun yavafl yavafl gndeme damgas-n vurmaya bafllamflt. Gemifli daha eskilere daya-nan F Tipi Hcre Hapishanelerinin ne kadar konfor-

21


23/222

niflte ailemizin oynayaca rol de tam kestiremiyor-duk. Baflta hkmet ve Adalet Bakanl ne olursaolsun F Tipi Hapishanelerinin hizmete sokulacanbunun hibir biimde durdurulamayacan syler-

ken, ayn zamanda bu hapishanelerin Avrupa stan-dartlarna uygun olduunu hatta baz durumlardaonlardan bile daha modern olduunu savunuyordu.Bu sahtekarca yalan zerine kurulmufl propaganda-ya yazl ve grsel basndan nemli oranda destekbulmakta gecikmemifltir. Artk bakanlk ve medyahep bir azdan F Tipi hcrelerin ne kadar gerekli ol-duunu bu sorunu zmeden Trkiyeyi AB ye al-mayacaklarn sylemeye baflladlar. Cezaevleri so-runu lkemizde yaflayan insanlarn gemiflten bu-gne hi de yabanc olmad bir sorundu. Ama bukez daha farkl ve daha kapsaml bir saldrnn geli-flebileceini grmek iin lkemizi biraz tanmak ye-terli olacakt. O dnemler lkemizde uygulanmaktaolan IMF programlarnn insanlar nasl sefil durumagetirdiini gren egemen gler mevcut politikalarnmuhalefet edecek en dinamik gcn, ierden ve d-flardan devrimci glerden geleceini elbette he-saplamflt. Onun iin toplumun dier kesimlerineynelmeden nce devrimci gleri tasfiye edip onla-

22


24/222

frtnaya nasl gs gereceimizi tartflmaya baflla-dk.

erdekilerin zaten ok fazla alternatifleri yoktu.Ama dflarda biz tutuklu yaknlarnn yapaca ok

fley vard. Varolan ok snrl maddi kaynak ve insangcmzle hemen her trl alflma yntemlerinebaflland. Bir yandan medyadan yazarlara aydnlaraF Tipi hcre sisteminin insan yaflamna bir saldr ol-duu anlatlrken, dier yandan sokak eylemleriylekamuoyu duyarl klnmaya alfllyordu. Btn g-lerini seferber eden tutuklu yaknlar ve aydn dost-larmz azmsanmayacak mesafeler almaya baflla-dk. Bu srada bakanlk her frsatta F Tipinden geridnfln mmkn olmadnn altn srarla iziyor,ilerde senaryolarn flimdiden yazdklar katliamlarazemin hazrlyordu. Hazrladmz broflrler, el ilan-lar yaynladmz kitaplarla tecritin nasl insanlarnkimliklerine bir saldr olduunu anlatrken hapisha-nelerdeki tutuklularda tartflmalarn tamamlamflkarar aklama aflamasna gelmifllerdi.

lkemizde daha nceden lm orular yapl-mflt. Bu direnifllerde onlarca insan yaflamn yitir-mifl bir ou sakat kalmflt. Ama bu sefer farklyd.Bakanln sergiledii tutumdan bu sefer ki direniflin

23


25/222

lan bu saldry durdurmak mmkn olmad. Artksz sras bizde ve bizler bugnden itibaren taleple-rimiz kabul edilinceye kadar lm Orucu direniflinebafllyoruz.

lm Orucu direnifli karar kamuoyuna akla-nrken eski direnifllerde olmayan ve dnyann her-hangi bir yerinde ve herhangi bir zamannda yapl-mayan bir fley daha yapld. lk olarak dflarda dayani tutuklu olmayan insanlarda hapishanelerdebafllatlmfl lm orularn desteklemek iin beden-lerini ala yatrdlar. Artk hem ierde, hem dflar-da lm orular srecine girilmiflti.

Hapishanelerdeki lm orularna alflk olan l-kemiz insanlar dflardan bafllatlan bu eyleme n-celeri bir anlam veremediler. Dflardaki eylemcileraklamalarnda hapishanelerde yaflanan bu direni-flin dflarda yaplmasn grmek istemeyen gzlere,duymak istemeyen kulaklara duyurmak olduunu,saldrnn ok kapsaml olduunun bunun sadecehapishanelerdeki direniflle pskrtlemeyeceini

dflarda da direniflin flart olduunu savundular.Ksa bir sre sonra byk kzm Zehra benimle

konuflmak istediini nemli bir karar aldn banabildirdiinde ne sylemek istediini hemen anladm

24


26/222

eden byle bir direnifle seyirci kalamam bunu ben-den isteme kararma sayg duyman istiyorum. Seniok seviyorum ve beni anlayacan biliyorumdedive yanaklarmdan pt. Bende ona Bende seni

ok seviyorum kzm ve kararn saygyla karfllyo-rum dedim ve nce gzlerinden sonra alnndan do-ya doya ptm ve barma bastm. Gzlerimdenboflalan iki damla yafl kzma hissettirmeden ayrl-dk.

Aradan ka gn geti hatrlayamyorum bir ge-ce ev telefonu ald. Karflmdaki ses kk kzmCanann sesiydi. Ses onundu ama sylediklerinianlamakta zorlanyordum. Aslnda Canan normalkonufluyordu ben normal alglama yeteneimi yitir-mifltim. Dizlerimin bann zldn hissediyor-dum. Boazma dmlenen bir fley yznden ko-nuflamyordum. Ksa bir sre sonra konuflulanlaranlamaya baflladmda duyduklarmn bir flaka ol-duunu varsaymak istedim. Ama yle deildi. K-k kzm Canan bana zmirde devam eden lm

Orularna gnll katldn syleyince artk btntakatm tkenmifl ve yere ylmfltm.

Uzun bir zaman bu telefon grflmesinin biryanlfllk olduuna kendimi inandrmaya alfltm

25


27/222

layamadm. Kimsenin de anlayabileceini sanmyo-rum.

Ey tarih sen hi byle bir fleye tank oldun mu.Yazar izerler, okumufllar, okumamfllar, bilginler,

cahiller, kentliler, kyller, sevenler, sevilenler,genler, yaflllar ltfen syleyin bana bu nasl birduygudur bu nasl bir sevgi badr byle. Duyanlarduymayanlara haber versin, grenler grmeyenleregstersin, tellal karn btn Anadoluyu gezsin b-tn dnyaya haber versin iletiflim kanallar dnya-nn her bir kflesinde iki flehit var.

Bu iki flehirde iki kz kardefl yaflyor, biri Zehrabiri Canan ve yaflamlarnda hem de ksack yaflam-larnda her fleyi paylafltlar. Paylaflmann tadna y-lesine varmfllar ki artk lm paylaflmak istiyorlar.Byle bir fley duydunuz mu. Duymadysanz grme-diyseniz iflte kendileri. Biri stanbulda biri zmirde.lm paylaflmak iin bedenlerini ala yatran budnyalar gzeli; bu kardelenler orada. Bundan by-le artk lm paylaflacaklar.

Yrekleri sevgi dolu bu iki kardefl bundan son-ra tarihin sayfalarna lme meydan okuyan insan-la yaplan bu vahfli saldry pskrtmek iin be-denlerini barikat yaptlar

26


28/222

rn. Yok etmeye alfltnz insanlk adna iki minikyrek sevgiyle kuflanmfl hayr diyor. Hayr bizi ze-hirlemenize engel olacaz. nsanlk onurumuzuinetmeyeceiz. Anadolunun namusunu kirlete-

meyeceksiniz buna asla izin vermeyeceiz. Sizlerne yaparsanz yapn bizler paylaflma geleneimiziterketmeyeceiz. Belki bizler onurumuzla ve namu-sumuzla bir kez leceiz, ama ey zulm makinelerisizler flerefsizliinizle her gn leceksiniz. Bizi hal-kmza kt tantma kampanyalarnz bir gn gele-cek size geri dnecek er ya da ge halkmz sizlerinne mal olduunuzu anlayacak, zulmn sonsuza ka-dar hakim olmadn sizler de anlayacaksnz. Siz-ler iflkenceyi, basky ve katliam temsil ediyorsu-nuz. Bizler, biz iki kardefl Canan ve Zehra sevgiyi,ball, zgrl ve fedakarl temsil ediyoruz.

Tarihe bu byle yazlyor. Bazlar iin nemsizgrnse de bu iki insan, iki kardefl, iki yrek stlen-dikleri misyonun ne kadar onurlu olduunu, onurluolduu kadar sorumluluunun da o derece ar ol-

duunun bilincine varmfllard. Onlar biliyorlard kibundan byle lm Orucu direnifli onlarla anlacak,onlarn isimlerinin gemedii hibir dnem olmaya-cakt bu direnifl srecinde

27


29/222

attnda insanlk tarihinin o en byk katliamnabaflladklarnda ruhlarn ve kalemlerini fleytana sat-mfl zalimler ordusu yalanlarn en st dzeye tafl-mfllard.

19 Aralk 2000 tarihinde sabaha karfl zulm vekatliam makinalar harekete gemifl drt duvar ara-sndaki savunmasz ve silahsz binlerce insannzerine silahlar ve yangn bombalaryla saldryagemiflti. Bir yandan drt duvar arasnda insanlaryaklrken ve katledilirken, dier yandan yalan bom-bardmanna btn basn ve medyann katlmasiin dmeye baslmflt bile.

19 Aralk sabah Bayrampafla Hapishanesininnne gittiimizde grdmz manzara kanmzdondurmaya yetmiflti. Binlerce asker, polis, ifl maki-neleri, panzerler hapishaneye girip kyor ierdenyoun silah sesleri geliyordu. Yaklaflk 700 metreuzakta olmamza ramen, tutuklularn zerine atlangaz bombalarnn etkisi bizim gzlerimizin yaflarma-sna yetiyordu.

Sanki savafl vard ve grdmz askeri giflgal kuvvetlerini andryordu. Bu manzarann kor-kunluunu ne kadar grebilsekte ierde yaflananvahfletin boyutlarn dflnmek ve tahmin etmek in-

28


30/222


31/222

bilmifl... Tanrm insanlk ne hallere dflmfl!Hepimiz, tm dnya insanl, oturup durumu-

muzdan utanmazsak bu sefil durumdan nasl kurtu-lacaz. Evet o bombalardan hapishanenin delinen

tavanndan koufltaki bayanlarn zerine atyorlar.Bir tane atyor yetmiyor bir daha atyor yetmiyor,derken bir daha, bir daha ve saysz bomba sadeceinsan bedenine zarar veren ve yok eden bu bomba-lardan atyorlar savunmasz insanlarn zerine. Vebayanlar DR DR YANIYORLAR. Yanyorlar ve bukatliam yapanlar seyrediyorlar. nsanlktan nasibinialmamfl bu robotlar bu korkun manzaray zevkleseyrediyorlar. Yalnz onlar seyretse anlafllr olurdu.nk katletmeye programlanmfl bu yaratklar ken-dilerine verilen grevi yerine getiriyorlard. Ama ha-yr yalnz onlar seyretmediler. Yalan bilgilerle kafala-r karflan halk seyretti. Okumufl anl flanl profesr-lerimiz, retim elemanlarmz, retmenlerimizseyretti. Anl flanl burunlarndan kl aldrmayan si-yasetilerimiz seyretti. Bu insanlk dram yaflanrken

iflinin hakkn koruyorum, snf sendikacl yap-yorum diyen sendika aalar seyretti yzleri kzar-madan, utanmadan, arlanmadan. ki dnm ormanyandnda sokaa kan evreciler doay koruyo-

30


32/222

mu seyirci haline getirdiler. Eski alarda savafl tan-rlarna kurban verilirken halk alana toplayan tiran-lar gibi toplumu bir katliama seyirci haline getirdiler.Sularna ortak ettiler. Yreklerini ve vicdanlarnkrelttiler gzlerine mil ekerek kr haline getirdiler.Yananlarn lklar duyulmasn diye daha fazla g-rlt kardlar ve bunu btn aralaryla devreyesoktular ve bir avu insann dflnda kimse duyma-d bu haykrfllar.

Hayr dedi egemenler, hayr dedi televizyonlar,gazeteler, bakanlar, baflkanlar biz kimseyi yakma-dk onlar kendilerini yaktlar. Devletin kendi vatan-dafln yakt nerede grlmflt. Biz byle bir fleyyapmayz dediler. Katliam grmek, gstermek yeri-ne medyann etkin kalemlerini ve yorumcularndevreye soktular. Artk devir deiflmifl katledenlerdeil, katledilenler sulu durumuna dflrlmeyealfllyordu.

Tarih bir kez daha tekrarlanmak isteniyordu. Busefer de eskiden olduu gibi mazlumlar sulanacak

btn bunlarn sorumlusu olarak tarih nnde mah-kum edilmek istenecekti.

Ama bu sefer mzrak uvala smyordu. okgemeden kendi yalanlarn katliam amal yaplan

31


33/222

bambaflka bir kimlie brnyor, mevsimlere yay-lacak bir onur mcadelesi hem ierde hem dflardabtn engellemelere ramen devam edecekti.

Biz tutuklu yaknlar bir avutuk ama inanl vekararlydk. ocuklarmz bu haramilerin insafnaterketmeyecek dflarda onlarn sesi soluu olmayaalflacaktk.

Tam befl gn kardeflimden haber alamadm.Adli Tp Morgunda bekledik. Katliamda yaflamn yi-tiren insanlar morgun nnde bir avu insan acabakardeflim, eflim, evladm, getirdikleri siyah pofletle-rin iinde mi diye endifle iinde bekledik.

Btn lke sesini ksmfl sanki evrenin herhan-gi bir yerinde yaflanan btn bunlar televizyondanizler gibi izliyordu. Ve biz bir avu insandk. nsanlkonuru byle inenirken bir avu kalmak ne demek-tir bilir misiniz. Dostlarnzn ou yannza korku-dan yaklaflmaz sizinle birlikte grnmek istemez vesiz kendinizi bu dnyadan tecrit edilmifl hissedersi-niz. ocuklarmz F Tiplerinde tecrit edip teslim al-

maya alflan egemen gler bizleri de dflarda tec-rit etmeye alflyordu. En sonunda 5. gn kardefli-min yaral olduunu ve hastanede olduunu ren-dik

32


34/222

rnda. Dayanamamflt gkyz. Sanki bu nasl birkymdr nasl bir katliamdr diyordu zalimlere. Naslbir insanlktr bu. Bu kadar genci katlettikten sonrahala btn insanlar neden haykrmyordu.

Gkyz insanla alyordu. nsanln dflt- bu duruma insanlar deil ama gkyz alyor-du. Gzyafllar iki gn iki gece akt gkyznn so-nunda gz pnarlar kurudu. Artk yavafl yavafl birer,ikifler topraa veriyorduk.

Ramazan ay biterken bayrama ulaflmaya ha-zrlanan insanlarmz neyin bayram olacan o gnkafalarna kazmfllard bile. Bayram bizlere harameden bu zalimlere karfl artk daha dik durmal onla-ra aclarmz gstermemeliydik. Aclarmz iimizegmdk.

Biliyorduk ki bu direnifl daha ok uzun olacakve bu uzun yryfle nefeslerimizi hazrlamalydk.

Burada bir nemli konuya deinmek gerekiyor.lerleyen dnemlerde operasyon ncesi bakannaklamasnn yeterli olduunu dflnen evreler

var olan mevcut kamuoyu desteinin katliamdansonra dflmesini tutuklularn uzlaflmaz tutumla ak-lamaya alflarak bir anlamyla katliamn sorumlusuolarak tutuklular gsterme gayreti iine girdiler Bu

33


35/222

ve hi flakas yoktu. Acmaszca insanlar katledebi-liyordu ve hi bir muhalefete tahamml yoktu.Akas pabu pahal idi. Kolay bir zafer bekleyenbu kesimler ummadklar bir saldryla karfllaflncaifllerinin zor olduunu bunu gslemekte zorlana-caklarn anlaynca hemen sorumlu aramaya baflla-dlar. Ama bu sorumlular arasnda nedense katli-amn asl sahiplerini katmadlar. fiyle bir sahne d-flnn. Belirli taleplerle bafllatlan bir direnifle des-tek veriyorsunuz. Ve bir saldryla 30 insan yaflam-n kaybediyor. Taleplerden kabul edilen hibir fleyyok. iflleri Bakan Biz bu operasyona bir yldr ha-zrlanyoruz diyor. Arabuluculuk yapanlardan biriDevlet bizi kulland diyor. Ksaca ortaya kan tab-loda devletin grflmeleri oyalama taktiiyle yapt-

n grmek isteyen herkes gryor ama bizim dost-larmz nedense bunu farkedemiyorlar. Sonunda or-tada 30 l, saysz yaral varken Adalet Bakan ver-dii szde durmayarak F Tipi Hcre Hapishanelereinsanlar dolduruyor ve iflkencelere bafllarken olma-

s gereken durumun direniflin daha fazla sahiplenil-mesi ve katliamclarn teflhiri iken kitle desteininazalmasn neden kendilerine sormazlar. Sormazlarnk kendilerine verecek cevaplarn savunucusu

34


36/222

reniflini uzunca bir sre kamuoyunun gndemindenuzaklafltrd.

Bu sralar hkmet her trl demokrasi mca-delesine, pervaszca saldrmaya devam ediyor. s-tanbulda destek lm Orularnn yapld TAYADbaslyor ve mhrleniyordu. Artk dflardaki direnifl-ilerin bir yeri yoktu. Dflardaki direnifli devam ettir-mek iin demokratik kitle rgtleri sendika ve parti-lerden yer talepleri deiflik nedenlerle geri evrili-yordu. Sonunda aralarnda byk kzm ZEHRAKULAKSIZnda bulunduu direnifliler fiENAY HA-NOLUnun Kkarmutludaki evine taflnyorlar.Kendiside lm Oruusu olan fiENAYn evi bun-dan byle direniflin dflardaki merkezi oluyordu.

Dflarda bafllatlan lm Orular TAYAD ala-

na kadar gzel insan, scak yrekli dostumuz BL-GESU ERENUSun evinde bafllamfl, yani dflarda-ki direnifl sevgili Bilgesu Ablamzn evinde start al-mfl ve bugnlere taflnmfltr. Her zaman yanmzdaolmufl btn bilgisini ve zamann bizimle paylaflan

Bilge Abla iin sylenecek daha ok fley var, bunuilerde paylaflmay umut ediyorum.stanbuldaki direnifliler Kkarmutluya tafl-

nrken ZMiRde aralarnda kk kzm CANAN

35


37/222

rfllerimi insanlarla paylaflmaya alfltm. Ama Ca-nan ve Zehra bu konuda benim kadar flansl sayl-mazlar. Ama her fleye ramen onlar da konuflmalve dflncelerini, yaflamlar ve direnifli gelecee b-rakmallar. Bunun iin babalar olarak ben onlaraelimden geldiince yardmc olmaya alflacam.

36


38/222

II. BLM

Canan Anlatyor

Ben CANAN KULAKSIZ. 1981 ylnn Kasmaynda domuflum. Hangi gn olduunu hatrlam-yorum. Ama bildiim o yllarda 12 Eyll kabusunun

lkemizin zerine kt ve hapishanelerde kara-kollarda vahflet dzeyinde iflkence ve katliamlarnyaflanddr.

lkemde ne kadar iyi ve gzel deer varsa 12Eyll yneticileri bunlara saldryor keyfi olarak in-

sanlar gzaltna alnyor sadece gzaltnda 90 gnsorguya ekiliyordu.Adm Remzi Aabeyim koymufl. Erzincanda

hapishanedeydi ben doduumda herkes bir isim

37


39/222

onlarla idare etmenin yollarn aradk. Bu arada birmiktar ay bahemizde var ama ailemiz kalabalkolduundan hibir zaman yoksulluktan kendimizikurtaramadk.

ocukluumuzun nasl getiini dflndm-de yle pek kayda deer bir fley olmad. Ablam veben normal Anadoluda yaflayan ocuklar gibi biraza biraz tok bymeye alfltk. Bu arada nemliolan bir fley yafladk. Babamla annem ayrldlar. Sa-nrm ben 5 yaflndaydm. Niye ayrldlar hibir za-man renemedim. Herhalde birbirlerini sevemedi-ler. Biz babamla beraber kaldk. Ama bugn bakt-mda dikkatimi eken bir fley oldu. Hibir zaman vehibir yerde babam annem iin tek kelime konufl-mad. Annemi grmeye gitmemize ve orada kalma-

mza ses karmad. Biz de fazla stne gitmedikocuk aklmzla anlamaya alfltk. Sonra ilkokulabaflladm. Mahallemizdeki ilkokulda 3.snfa kadarokudum. lk yardan sonra stanbula taflndmzdaokula orada Esenyurt lkokulunda devam ettim. Bu

arada Rize ile stanbulun farkn orada farkettim.15-20 kiflilik snflardan 90-95 kiflilik snflara girinceyaflamn zorluunun yoksullar her yerde yakalad-n fark ediyorsunuz

38


40/222

Mehmet amcamla hep beraber yaflyorduk. Zamanzaman evimizde tartflmalar olmuyor deildi amababam sakin bir flekilde olaya mdahale eder ve neyaplmas konusunda fikrini sylediinde konu tatl-ya balanrd. Nasl yapar nasl ederdi bilmiyorumama mthifl bir ikna yetenei vard.

Gnler byle srp giderken Mehmet amcamaskere gidince bir kifli eksildik derken smail am-camda baflka bir eve taflnnca ben, ablam ve ba-bam o yaz beraber geirdik. O yl smestr tatilindebiz Rizeye gittik. Geldiimizde, babam ablam vebeni yanna arp konuflmak istediini syledi.Bakn dedi ocuklar bir hanmla tanfltm ve birbi-rimizi sevdik onunla beraber yaflamak istiyorum.Ama siz anlaflamayz hayr istemiyoruz derseniz

ayrlrz. Biz hemen babamzn boynuna sarldk.Senin mutluluun bizim mutluluumuzdur deyincesorun tatlya baland ve babamn korktuu baflnagelmedi.

fiengl ablamla tanfltmzda, biz de sevdik.

Evet ona abla dedik. Neden bilemedik. Anne deme-mizi istemedi. Bizimde hoflumuza gitmiflti abla de-mek. Neyse babama yaplan sade bir nikah treniy-le ailemize bir ye daha katlmfl oldu

39


41/222

anlayamadm ama bir delikanlya aflk olmufltum.Ve birbirimizi sevmifltik. Daha sonraki yaflammdabaflka trl sevgiler de yafladm ama bu farklyd.Gentik hayat doluyduk yreklerimiz bir kufl gibiarpyordu ve ok mutluyduk. Arkadaflmla bu bera-berliimiz ben zmire niversiteye gidinceye kadardevam etti. O sre iinde yafladm bu aflkn yafla-mmda nemli bir yer tuttuunu sylemeliyim.

Liseyi bitirdiimde ayn yl snavlar kazanama-dm ve zorunlu olarak dershaneye devam etmek zo-runda kaldm. Dershane aylar boyunca yaflammve dnyaya bakflm deifltiren olaylar hapishaneyegittiimde orada tanfltm ablalarm ve abilerim sa-yesinde yavafl yavafl deiflmeye baflladm farket-tim. Orada tanfltm insanlarla konufltuka uyku-

mun aldn dflnce olarak olgunlaflmaya baflla-dm artk lkemizde yaflananlara zm aramagerektiini dflnmeye baflladm.Yurdumuzun heryannda yaflanan yolsuzluklara, insan haklar ihlal-lerine, niversitedeki akademik ve demokratik so-

runlarn zm konusunda kafa yormaya baflla-mam hep bu dnemlere denk gelir. Artk lkemizdeolup bitenler hakknda kendimce fikirler retip arka-dafllarla tartflyor fikir daarcm zenginlefltiriyor-

40


42/222

tavr belirlemede fikirler tartflmaya baflladk.Hazrlk snfn bitirdikten sonra o yaz aylarn

stanbulda geirdikten sonra zmire dndmdeTrkiye F Tipi Hcre Hapishanelerini oktan tartfl-maya bafllamflt. Ksa bir sre sonra hapishaneler-de lm orularnn bafllad haberi herkesi olduugibi bizleri de heyecanlandrmflt. nk Mehmetamcam hapisteydi. Ve bir fleyler yapabilmek en okbana dflyordu. Derken ikinci bir haber beni tamanlamyla karfl konulmaz bir duygu frtnasnn ii-ne srkledi. Dflarda da lm Orucu direnifli bafl-lamflt ve ablamda bu direniflin iinde bulunuyordu.

Arkadafllarla yaptmz tartflmalarda benimkatlmamn doru olmadn nk Zehra Ablamnzaten direniflte olduunu bir aileden bir kiflinin yete-

ceini sylediklerinde, byle bir mcadelede abla-m yalnz brakamayacam syledim ve kesinliklebu direnifle katlmam gerektiini belirttim. Kararmkesindi Zehra Ablam yalnz brakmayacaktm. fiim-diye kadar hi yalnz brakmadm canm ablamn

bu kez de yannda olacaktm ve yle de oldu. flinen zor taraf bu kararm babama nasl anlatacak-tm. Canm babam zaten bir kznn lm orucundaolduuna alflamadan benim vereceim bu karara

41

42


43/222

dflnmediniz mi? Babamz nasl dayanr nasl kat-lanr bu kadar ar bir sorumlulua diye dflnmedi-niz mi dediinde, Dflndk babacm dedimBenim babam gldr dayankldr. Buna da kat-lanr dediimde de btn bu sylediklerimi baba-mn duyup duymadn bilmiyorum. nk grfl-me kesildi ve ben telefonu kapattm.

Sevgili babacm flimdi dflnyorum da o an-da senin ruh halini tahmin etmeye alflyorum. kitane kzn vard ve ikisi de lm orucuna bafllamfl-

t. Tanrm bu duruma nasl bir g olmal ki bunukaldrabilsin. Ama dedim ya bizim babamz sevgiykldr. Ne kadar ar olursa olsun buna da daya-nacak bizlerin yzn kara karmayacakt. Gnlerbirbirini kovalarken ilk ziyaretini hatrlyorum babac-

m beni grdnde nasl barna basmfltn naslkoklamfltn beni. Ya ben baba, ya ben sana sarld-mda, kendimi bir kufl kadar hafif hissetmifltim.Ama nedense telefon konuflmasndan hi bahset-memifltin. Sonra ben arkadafllarma seni gururla ta-

nfltrrken onlar sevgiyle pmen sanki krk yllk ar-kadafllarnmfl gibi koyu bir sohbete dalman hiunutamyorum.

Derken seni uurladk ve ksa bir sre sonra

42

43


44/222

seninle uzun uzun dertlefltik. Ama flunu sylemeli-yim babacm son geliflinde yzndeki tedirginliiartk saklayamyordun. Seni anlamaya alflyordumve sana hak veriyordum.

Orada da fazla kalamadk ve Yamanlardaki ge-cekonduya taflndmzda senden nce bu defababaannem geldi ziyaretime. Ne amala geldiinianlamfltm gl yzl babaannemin. Beni direnifltenvazgeirmek ve Rizeye gtrmek istiyordu. Amayanmda kald ksa sre iinde sevgili babaanne-

me direniflin hangi boyutlarda olduunu ve bu m-cadelenin artk bir onur meselesi olduunu anlatma-ya alflmfltm. Ama duygular farkl mant farklolan babaannemin bunu anlayabildiinden emin de-ildim. stanbula dndnde oradan da Rizeye

gittiklerinde yaklaflan sonuca hazr olmadklarnhissettim.Beni zmirden alp stanbula K. Armutluya g-

trmek istediini rendiimde neler dflndmanlatamam. Hayal gibi geliyordu. Aylar sonra artk

ablama kavuflacak direnifli onunla beraber yan ya-na srdrecektik. Beni almaya geldiin o gn hiunutamyorum. Bir yanda aylardr bedenlerimizi be-raber ala yatrdm arkadafllardan ayrlmann

43

44


45/222

ben, birde Ahmet Aabey stanbula doru yola k-tk. Uzun bir yolculuktan sonra direnifl evine yaklafl-tmzda sana aldrdm ieklerle kapy ald-mzda bizleri karfllayan direniflilerin iinde ablamgrdmde onu ne ok zlediimi bir kez daha far-kettim. Farkettim ki Zehra benim iin bir ablann te-sinde baflka bir fleydi. Bir anayd, bir yoldaflt. Yre-imin yarsn taflyan bir insand. Kurak bir lde birvahayd benim iin.

Canm ablam yznn glmseyiflini, glm-

serken parlayan inci gibi difllerini ne ok zlemiflim.Ne ok zlemiflim kokunu, bana sarlman, beni p-meni ve koklaman ne ok zlemiflim. Seni greme-diim gnleri dflndke sana olan sevgimin veballmn nasl bydn nasl bir sevgi yuma-

oluflturup btn evrene yayldn dflnrdm.Sevgili ablamla K. Armutlu direnifl evindeki bir-likteliimiz bafllad gnlerde hapishanelerdenlm haberleri de gelmeye bafllamflt. Artk stan-buldaydm ve babamla ablamla daha yakndk.

Ama gnler artk daha abuk geiyor ve benim du-rumum her gn biraz daha ktye gidiyordu. zmir-den gelirken de yaflamfltm biliyorum babam herfleye ramen benim lm orucundan ayrlmam ge-

44

45


46/222

san bedenlerini ala yatrmfl lm beklerkenben btn bunlar grmezden gelip bu direnifltenayrlmam mmkn olamaz. Kendime olan saygmkaybetmemi benden isteme bunu yapamam. Seniniin ne kadar zor olduunu biliyorum ama buna kat-lanmasn becermelisin. Sen farklsn sen baflka ba-balara benzemezsin, sen benim babamsn, canm-sn, ama bunu yapamam dedim.

O anda babamn yreinde kopan frtnann et-kisi yznden okunuyordu. O koca adam o yrein-

deki sevgi dnyalara yeten sevimli arkadafl, evlad-n kaybetme ihtimalini dflndke yz hatlar kas-lyor gsnn sol tarafna gelen bir kaslmayla aciinde kvranyordu. Kolay deil iki kznn ikisi delmle yaflam arasndaki o ince izgide gidip geli-

yordu.Biliyorum canm babacm seni ok zdk okzor durumda braktk. Sen de dier babalar gibi biz-leri okutup ifl g sahibi yapmay istemiflsindir. Kz-larn koluna takp iflte bu kzm retmen, bu kzm

iktisat deyip gezmeyi ve bizlerle nmeyi dflle-miflsindir. Ama canm babam yaflam ou zamaninsanlara gnllerine gre bir dnya sunmuyor. fltesen de byle bir durumdasn Seni bekleyen zorlu

45

46


47/222

medin. Seni anlyorum, sana gcenmedim. Hangibaba senin gsterdiin metaneti gsterebilirdi. San-myorum yeryznde byle bir insan olsun. Ne olur-sa olsun sana gcenmedim, hep seni anlamaya a-lfltm. Her ne kadar gl olman konusunda seniuyarmaya alfltysam da karfllaflacan durumunok zor olduunu biliyordum. Ve kanlmaz songeldiinde ben hala sizlerin neler yaptn gzlem-lemeye devam ettim.

Bir Pazar sabahyd. Nisann 15i saat 9.30du.

Ve ben fiziki olarak aranzdan ayrlyordum. Ksackyaflamma anlam katan beni CANAN olarak tarihiinde hatrlamaya alflan herkese yaptklarm veyapamadklarmla elveda diyordum. Ama hala sizle-ri izlemeye benden sonra neler olduunu anlamaya

alflyordum.Kkarmutludaki direnifl evinde ablamla ge-irdiim son iki hafta ok dolu gemiflti. Yani tand-m insanlar ve onlarla paylafltm gzel anlar be-ni ok mutlu etmiflti. Kkarmutluya geldiimde

Zehra ablamla hasret gidermemizden sonra yeni ta-ndm direnifli arkadafllarmla ve bizlere destek-lerini sunmak isteyen dost yzl insanlarla gzelgnler geirdim

46


48/222


49/222

49


50/222

leri saf ve temiz. Gzlerinin ii glen ve bakfllarylaiinizi stan mrnze mr katan. Eer mmknolsayd yreklerini kartp altn tepsi iinde bizleresunmaktan byk mutluluk duyacak sevecen abla-larm, aabeylerim. En kt olduum zamanlar bileonlar grmek onlarla birka sz etmek nasl huzurverirdi bana bilemezsiniz. Sradan insanlarn yann-da tannmfl yazarlar ve mzisyenlerle tanfltm. Sa-nrsn ki Armutluda iki hafta deil de iki asr yafla-mfltm. Suavi gelirdi bizleri ziyarete. O sa sakal

birbirine karflmfl, uzun boylu adamla konuflurkeniinizin sndn hissederdiniz. Bizim iin, direniflinbaflars iin ok emek harcamasna ramen her za-man alak gnll ve sigara dflman olan bu se-vimli insan ok sevmifltim.

Edip Akbayram vard. Hani baba, hibir za-man mzik kalitesini dflrmeyen diye tanmladnEdip aabey ama bilmelisin ki mzii gibi insanolarak da kalitesini dflrmemifl. Geldiinde evimizenefle doluyor sanki bir konser havasn doyumsuz

coflkusunu yaflyordunuz. Edip aabey sylyor bizde ona efllik ediyorduk. Sesindeki scaklk ve duyguruhumuzu okfluyor, keyifli anlar yaflyorduk. Babac-m Edip aabeyi kaybetme onun sana senin ona

9

50


51/222

ln ve temizliini dflnnce iyi ki Edip aabeyinefli iyi ki bizim dostumuz olduuna dua ediyorum. Oksack sre iinde her fleyimle ilgilendi, gnlerceyan baflmda bekledi biraz iyi olunca sevinci yz-ne yayld ktlefltiimde, korkusunu ve endiflesinibana belli etmemek iin olaanst aba harcad.Bir saat, bir dakika daha fazla dayanmam iin banamoral vermeye alflt. pt okflad. Scakln his-settim. Baflm gsne koyduumda kendimi dahaiyi hissettim. Ona borluyum. Onu ok severdim.

Eksik olma Ayten Abla. Edip Aabeyime iyi bak vebu beraberliinizi ve mutluluunuzun bozulmasnakesinlikle izin vermeyin. Sizi doya doya pyorum.

Sonra Dilek Abla vard. Esmer uzun boylu zayf.Bir fley yapamamann o kahredici acsn hep iinde

hisseden, ama bunu bize belli etmemeye alflan oesmer gzeli Dilek Ablam. Ne ok uraflt bizim iin.flini gcn bir yana brakp kofltu koflturdu bu dire-nifl bitsin diye gencecik bedenler topraa dflmesindiye ne ok emek harcad. Umudunu hep scak tut-

tu. Zamannn byk blmn bizim biraz daha di-renmemiz iin harcad. Ama ne yapalm Dilek Ablane yapsan seninde aban bir yere kadar sonu ve-riyor Olmad olamad btn gayretine ramen se-

51


52/222

de. O ksack anlarda yzlerce yllk Anadolu tarihi-ni yafladk. fieyh Bedreddini, Brklceyi yafladk.Pir Sultan onunla geldi evimize konuk oldu. Anado-luda direnifl ve mcadelelerde yaflamn yitiren sa-ysz insan onunla demli aylarmz yudumlad. Se-venlerinden ayr drt duvar arasnda, mahpuslardabulunan zgrlk mahkumlarn getirdi aramza on-lar bize biz onlara trkler syledik. Ferhat TunlaFerhat Aabeyle beraber. Bizleri unutma Ferhataabey. Hem unutma hem de unutturma. Biliyorum

beni ve ablam ok sevmifltin. Duydum ki bizim iinbir trk bestelemeyi dflnmflsn. Ne gzel yap-mflsn senden bunu beklerdik. ok gzel bir trkolacan tahmin ediyorum. Ne de olsa sen Ferhat-sn. Sen sylersin de kt olur mu. Diline salk

ama yalnz bizi syleyip brakma. Dier direniflileride seslendir. Onlar da bunu hak ediyorlar. Hem bizihem onlar unutma unutulmamza izin verme. Saz-n ve sesini bizim iin susturma. Emin ol biz seninyannda olmasak da seni hep dinliyor olacaz. Ne-

rede sylersen syle kulamz hep seninle nlaya-cak. Seni de ok seviyorum.Daha baflkalaryla da tanfltm hepsini anlatma-

y beceremem Bunun iin beni bafllamalarn isti-

52


53/222

vermek iin varn younu ortaya koyan refakatile-rimiz direniflin isimsiz kahramanlaryd. Ne okemeiniz geti bizlere neler paylafltk sizlerle... Siz-lerin de sevgisini iimde gtryorum. Her zamanberaber olacaz. Beraber soluk alp beraber gle-

ceiz. zldnzde moralinizi dzeltmek iin a-rrsanz biliniz ki hemen orada sizlere Karadenizfkralarndan bir demet sunacam. Yreimi yrek-lerinize nefesimi nefesinize karfltrp beraber solukalp vereceiz. Hibirinizi unutmayacak sonsuza ka-

dar birlikte yaflayacaz.Kkarmutluda geirdiim sre dolduundaayrlk vakti gelmiflti. Tabi ayrlk gerek ayrlk deilelbette. Ama sonunda ayrlyordum sevdiklerimden.Ablamdan ve dier direnifli arkadafllarmdan. Artk

gitme vakti gelmiflti. Vakti gelenler hep gitmediler mibirer birer. flte bu gidenler kervanna bende katl-yordum. Yafladm bu dnyada geirdiim ksackbir sre iinde yaptklarm ya da yapamadklarmlagidiyordum. Ardmda neleri ve kimleri braktm

nasl anlatacam bilemeden gidiyordum. Hapisha-nede Mehmet amcam uzun sre grememeninhznyle gidiyorum. Oysa ne ok grmek isterdi be-ni Mektup yazmfltk birbirimize ama yetmiyor ki

53


54/222

larla da oturup trkler syleyeceiz. Koyu sohbet-ler eflliinde demli aylar yudumlayacaz hem detavflan kan cinsinden. Hem nasl brakrm ben se-ni ve arkadafllarm canm amcam. Biz sizler zgrolasnz tecritte kalmayasnz diye yatrmadk m

bedenlerimizi ala. Bunca bedeli bunun iin gzealmadk m. Elbette hcrelerinize zgrlk taflyaca-m Karadenizden. Karadenizin dalarndan iek-ler deil ama kucak kucak umut getireceim sizlere.Ne zaman umudunuz azalrsa inann ben yannzda

olacam. Hi ayrlmayacaz. Zalimler duvarlarnne kadar kalnlafltrrsa beraberliimiz daha bir g-lenecek. Kaln betonlarna da dktkleri her krekimento bizim sevgimizi karacak, sevgimizi youra-cak. Zalimlere inat her demir kap bizlerin kavuflma-

sna geit olacak. Ben geldiimde kendiliinden a-lacak bana klavuzluk edecek. Gidiyorum ok iste-yip de yapamadm dfllerimi geride brakarak.ok sevdiim, yazlarn ve kitaplarn okuduumyazar byklerimle sohbet edemeden gidiyorum.

Cezmi Ersz tanyamadan, onun o kalemindenbal damlayan, okuduka insann iine ieklerin a-t yazlarn konuflamadan gidiyorum. Kitaplarnyazlarn okumufltum Cezmi aabeyin Ama tanfl-

54


55/222

Biliyorsun byle dostlar kolay bulunmuyor. Onuniin bulunca brakmamal smsk sarlmal. Bir sar-mafln aaca sarld gibi sarlmal ve sevgiyiegemen klmal.

Gitme vakti gelip attnda ilk Zehra ablam ve-

dalaflmak iin yanma geldi. Canm ablam gn gel-di annem oldu gn geldi arkadaflm ama mutlakaher zaman bir param oldu. Neyin onun neyin be-nim olduunu her zaman karfltrdk. Neler paylafl-tk. Yoksulluu paylafltk, acy, sevinci, mutluluu

paylafltk yeri geldi paylafltka acmz azald mutlu-luumuz oald. Naslda aln bandmdan ptktensonra yanmda sayg duruflunda duruyor. Gl ol-maya alflyor gzyafllarn bana gstermemek iiniine aktyor. Ne kadar zorlandn anlamyorum

sanyor. Oysaki anlyorum. Nasl anlamam yrei-nin bir yars belki de tamam gidiyor ama o bunubelli etmemeye alflyor. Gl oluflunun bir nede-ni de beni fazla uzun zaman yalnz brakmayaca-n bildiinden olsa gerek. Brakmaz, brakr m Ca-

nann. Hibir zaman brakmad ki bu kez braksn.Hani ayrlk anlarnda, gidenin ardndan yaknda ka-vuflacam duygusu var ya, naslsa ksa bir sresonra beraber olacaksn ya sevdiinle iflte bu duy-

55


56/222

larm, tanmadklarm ifliler, yoksul gecekondu in-sanlar geliyor. Sevgi ve saygyla yanmda sayg du-ruflunda bulunup yerini sradakine brakyorlar. San-ki birden bire ieri giriyor. Tanyorum bu yz. Buadam tanyorum. Tanyorum ne demek benim bir

param o babam o ieri giriyor, sanki ne olduunuanlamaya alflan bir hali var. Etrafna bakyor. Son-ra bana duruyor bir an ne yapacan bilememenintelafln yaflyor yanbaflmda. Gl olsun diye g-lyorum belli belirsiz. Bunu anlyor. Anlar tabii anla-

maz m benim babam. Eiliyor o koca gvdesiyle,nce salarm okfluyor, iri elleriyle yzme gezdiri-yor parmaklarn. Yznde hala ne olduunu anla-yamamann tuhaf izi var. Ne kadar da sevimli ellerinvar. Yzm okflarken tekrar babamn yreini d-

flnyorum. Ya dayamazda burda yanmda durur-sa. Hayr ben bu kadar acy tek yrekle taflyamamderse. Yreimi benden istese ne yapardm. Amadflndmn hibiri olmuyor. Beni aln bandmdave iki gzmden ptkten sonra ar ar dorulu-

yor. Sayg durufluna geiyor. Babas Canannnnde sayg duruflunda. Yapma demek istiyorumesas nnde sayg duruflu yaplacak sensin. Amaduymuyor beni ve devam ediyor Yrei skflyor ve

56


57/222

kalsa diye iimden geirdim. Sonra smail amcamniri gvdesini grdm kapnn efliinde. Geldi yanm-da durdu. Babam grdm onun yznde. Biz am-camla ne kadar balysak birbirimize babamla am-cam birbirinden koparmak o kadar zordu. Dfln-

yordum ne ok acmz olmufltu amcamla ama ne-dense hibiri gelmiyor aklma flu anda. Sadece am-cam izliyorum ne yapacan merak ediyorum. Y-zndeki ifadeyi zmeye alflyorum ama baflara-myorum. Yanma diz kp aln bandmdan ve gz-

lerimden ptnde iini grebildim. Kalbi kt ktatyor Cananm diyor sensiz ne yapacam diyor.Kim amca der bana artk. Dese de senin kadar s-cak ve sevecen olann kim syler. Sen gidersenben ne yaparm Cananm diye kime sarlrm. Sarl-

sam da sendeki scakl bulur muyum sanyorsun.Sanr msn amcan eski amcan olarak kalacak. Y-reimiz senin gidiflini nasl karfllayacak. Nasl eyyreim artk Canan yok, artk onsuzlua alflrsaniyi edersin diyebilir. Hadi ben dedim de bakalm be-

nim yreim bunu kabul eder mi. Eer etmezse bennereden bulurum baflka bir Canan. Tanrm ne yap-mal yreimi buna nasl alfltrmalym. Ama neolursa olsun gzel gzl kzm sen istedin ya srf

57


58/222

olmasna ramen dost bildiklerimin ou yoktu ora-da.

Remzi aabey Mehmet amcamn avukat, akra-bamz, dostumuz oradayd. Onu grdm onun dadurumu iyi deildi. Mevzuatlarla uraflyor Rizeye

gtrlmem iin gerekli ifllemleri tamamlamaya a-lflyordu. Memleketime giderken de ayn arabadaolacaktm Remzi aabeyimle. Sonra fiengl Ablamuzaktan farkettiimde kolunda birileri olduunu onuayakta tutmaya abalyordu. Yanma geldi. Yz

acdan gerilmifl alamaktan gz pnarlar kurumufl-tu. Babamn gl olmalsn uyarlarna tam olarakcevap vermiyor srekli alyordu. Elbette alarduzun yllar boyunca ne ok fley paylafltk fiengl ab-lamla. Elbette zaman zaman tatsz anlarmz olma-

sna ramen nedense hep mutlu olduum zamanla-r hatrlyordum fiengl Ablam grnce. Bir ablakardeflin tesinde iyi bir arkadafl iyi bir dosttur.Onunla srlarm paylafltm. Babama bile sylemedi-im zel srlarm. Lise yllarnda aflk olduumu ilk

ona syledim. Ben onu o bizi ok sevmiflti. Onu daardmda brakp gidiyorum iflte. Bu byle bir yolcu-luktu iflte. Kimseyi yanna alma flansn yok. Seven-lerini sevmeyenlerini hep brakp gideceksin Ama

58


59/222

alflmak ok zor olacak diyor. fiimdi ben bir araba-nn iinde uzanmfl yatyor nde babam, halamnolu Serkan ve Remzi aabeyim Rizeye doru yo-la kmfltk bile. Babamn sk sk gzleri doluyorRemzi aabeyim ona destek olmaya alflyordu.

Karadenize dnyordum. Birden ne ok zlediimifarkettim Karadenizi. Dalarn ay bahelerini,yapmucunu ve daha birok fleyini. Birde babaan-nemle dedemi. fiimdi ne durumdadrlar kim bilirmmkn deil kabul etmezler bu gerei. Babaan-

nem canm benim ne ok uraflmflt beni vazgeir-mek iin. Ta zmire gelmiflti iki gn yanmda kalmfl-t faydas olmadn grnce Rizeye geri dnmfl-t. Nasl dayanrlar benim yokluuma. Dedem ca-nm dedeciim sende az uraflmadn. Babama az

bask yapmadn beni vazgeirsin diye lm orucun-dan. Ama canm dedeciim eer babamn byle birflans olsayd senin sylemeni bekler miydi sanyor-sun. O bu durumdan memnun mu sanyorsun. Hepbabama yklendiniz. Ondan baflaramayaca bir

fley istediniz. Ve ou zaman onu sorumlu tuttunuz.Ama canm dedem ben vermifltim kararm bir kezbabamn btn srarlarna ramen vazgemedim.Babamn beni vazgeirmek iin ne kadar uraflt-

59


60/222

ve sizin paynza da ar bir bedel dflt. Benim gi-diflimle ilgili kimseyi sulama. Bu benim aldm birkarard ne kadar zor olursa olsun bu kararma say-g duyman isterdim. Babaannemle her fleyi zmir-deyken konufltuk, biliyor. Zor bir durumla karfl kar-

flya olduunuzu anlyorum ama lkemizde yafla-nan bu hakszlklara ve hapishanede bulunan am-cam ve arkadafllar iin bizim paymza dflen bede-li dedim. Dflnn bir kez ve ona gre karar verin.Bende niversite diplomas elinde dedemin baba-

annemin kucana atlp bakn diplomam artk -retmen oldum demek istemez miydim sanyorsu-nuz. Hem de ok isterdim. Ve bu sizi ne kadar mut-lu ederdi onu da biliyorum. niversite mezunu birtorun en ok sizin hakknzd. Karfllafltnz bu du-

ruma metanetle gs gerin desem de bunun im-kansz olduu ortada. Hayatnzn son baharndasizlere byle bir acy yaflatmak hibir zaman istedi-im bir fley deildi. Ama bunun sorumlusu hibir za-man babam olmad. O beni sevmekten ve benimle

beraber sonsuza kadar yaflamaktan baflka bir fleyistemedi. En az benim kadar sizleri hi zmek iste-medi. Onun iin verdiim ve bedelini dediim bukararmn babam zdn de biliyorum

60


61/222

ok souk geldiler neden byle oldu acaba. Dfln-dke direnifl aylar boyunca ne benim ne ZehraAblamn yanna halalarm ve daylarm ve de onla-rn ocuklar ( Serkann dflnda ) hi gelmediler.Halbuki halalarmn ocuklar ile kardefl gibi by-

mfltk. Biz onlarn evinde onlar bizim evimizde.Beraber yer, beraber ierdik. Ama ne olduysa lmorucu direnifli baflladktan sonra oldu. Hi biri biziaramaz sormaz oldular. Nasl bu kadar deiflebildi-ler anlamak mmkn deil. Sorsam acaba cevap

verirler mi.Zehra Ablam ve beni hi ziyaret etmediniz. Neyapmfltk biz. lkemizde yaflanan katliamlara karflbedenlerimizi barikat yapmfltk bu muydu suumuz.Size gre su olan bu durum bize gre onurdu.

Syler misiniz ocuklarnzdan biri hapishane-de yatarken babam ve biz sizlere byle mi davran-dk. Yaz kfl sizlerle beraber olmaya alflmadk m.Dorusu bu deil miydi. Sevenler zor gnlerindedostlarn yalnz brakr m. Bir bafl saln bile ba-

bamdan esirgediniz. Ne yapmflt babam. Bize gidinlm orucuna yaflamlarnz kaybedin mi dedi. ylemi sanyorsunuz byle mi biliyorsunuz. Hibir za-man hibir baba can gibi sevdii kzlarn evlatlar-


62/222

62


63/222

cak. Sunduka oalacak sevgisi ve ben hep onun-la gurur duyuyorum.

Canm babam senin arkadafllarnn ou dayoktu beni uurlamaya gelenler arasnda. Halbukibenim bildiim ne ok arkadafln vard. Genliinde

beraber mcadele ettiin arkadafllarnn ou yoktumesela. Olmalar onlar asndan ne kadar gzelolacakt halbuki. Onlarla bir dnem kader birlii yap-mfltn. Tehlikeli gnleri, fliddetin ve kavgann kolgezdii gnlerde yoldafl scakln yaflamfltnz.

Aranzdan ayrlan yoldafllarnz iin beraber haykr-mfltnz sloganlarnz. ou yalnz brakt seni be-ni uurlarken. Sonra dostlarn vard beraber yiyip i-tiiniz, fabrika mesailerinde beraber terlediiniz ay-n kaptan yemek yediiniz nice sevinler paylaflt-

nz dostlarn. Onlarnda ou grnmedi ortalkta.Acn azaltmak bir para g katmak iin bile gelme-diler yanna. Bilmiyorum ok mu zordu bir baflsal- dilemek neden byle davranrlar acaba neden.Tabi ben henz ok gentim, btn bu olup bitenle-

re anlam vermekte zorlanyordum. Ama sanrm ko-lay bir aklamas da yoktur bunun. Ta stanbuldankalkp beni son yolculuumda uurlamaya gelendostlarma da iyi davranmadnz Onlara dflman


64/222


65/222

65


66/222

III. BLM

Zehra AnlatyorBen doduumda takvim yapraklar 1979 yl-

nn Austos ayn gsteriyordu. Scak ve nemli Ka-radenizde baflladm yaflamm yine bir scak Ha-

ziran gn noktaladm Karadenizde, doduummemleketimde.Ben ZEHRA KULAKSIZ. Rize de dnyaya gel-

dim Gzlerimi atm lkemde kan gvdeyi gt-


67/222

67


68/222

ri varsa onlara vahflice saldrlar hayal meyal hatr-lyorum. Henz emekleyerek yrdm dnemler-de 17 yaflnda daraacna gnderilen genleri hatr-lyorum. Dnyann ok talihsiz ve berbat bir yerindednyaya gelmiflim demek.

Kopkoyu bir karanl egemen kldlar yurdumave insanlarma. Babalar evlatlarna dflman etme-ye alfltlar. Nefret aflladlar minicik yreklere b-yklerini sevmesinler diye. Sevgi dolu yrekleri -kartp yerlerine kendilerinin duygusuz ve buz gibi ci-

simlerini yerlefltirmeye alfltlar. Beyinlerde gzellikadna ne varsa boflaltp kaba bir et yn haline ge-tirmek iin btn olanaklarn seferber ettiler.

Uzun zaman insanlar mutlu bir haber bekledilerinsanlk adna, hem de ok uzun zaman...

nsanlar kk fleylerden mutlu olmay becere-biliyordu o zamanlar. Bazen hesapta olmayan birolay sizlere tarifsiz bir huzur veriyordu. flte byle birdurumla bende karfllafltm. Henz kktm amayeni bir kardeflimin dnyaya geldiini hatrlyorum

belli belirsiz. Karanln hkm srd o gnlerdeCanan katlmflt aramza, birde kardeflim olmufltu.O zaman kardeflimdi. Sonra srdaflm oldu, dostumoldu ou zaman Hem de yle dostlardan deil

68


69/222

yaramflt. Artk souk kfl gecelerinde koyun koyu-na beraber yatacam ve duygularm paylaflaca-m bir srdaflm olmufltu. Tam olarak zamannanmsamyorum ama 5-6 yafllarndaydm babamlaannem ayrldlar. Ben bir anlam veremedim k-

ck aklmla. Keflke diyorum byle olmasayd. stedi-imiz zaman istediimiz kadar annemizi grebilme-mize ramen yine de insann iine bir burukluk bra-kyor byle durumlar.

lkokula baflladm yaflm geldiinde. ocukluk

arkadafllarmla minik dnyamz anlamaya alflyorocuk olmann tadn karmaya alflyorduk.Bizim yrelerde pek karfllafllan bir durum de-

ildir ama birinci snftan itibaren snf baflkan ol-dum. O zaman bile insanlara hizmet etmek ve onla-

rn sorunlaryla ilgilenmek yaflammda nemli biryer tutmaya baflladn fark ettim. lkokulda okudu-um o befl yl boyunca kayda deer bir fley olmad-n fark ediyorum dflndmde. Beraber by-dm halamn ocuklaryla yafladklarm, her o-

cuun karfllaflt olaan sevgi iliflkileriydi. Orta-okulda okuyordum birinci snfta. O yl smestr tati-linde stanbula taflnma karar verildi. Ailemin aldbu karar nemli olaylarnda milad oluyordu ayn za-

69


70/222

ri olmadan okula gelen arkadafllarm grdm. Biz-de yoksulduk ama grdm baz renci arkadafl-larmn durumu iler acsyd. Ve onlar o haliyle bileyaflama smsk sarlmfllar umutlarn canl tutmayaalflyorlard.

Ortaokuldan sonra lise yllarmda baz olaylardaha rahat aklayabiliyor, duyarsz kalamayacamolaylarn yanbaflmda yaflandn grebiliyordum.

O yllarda lisede demokratik mcadelenin biryerinde olmam gerektiini fark ettim. Liseyi bitirdim

ve niversite yllarm bafllad. -Benim iin ulafllmazgibi grnen o byk kapdan ieri girdiimde duy-duum heyecan dflndke hala kalbim skflyor-

Artk stanbul niversitesi rencisiydim. Say-sz gencin hayal edip sadece uzaktan seyrettii o

byk okulun rencisiydim artk...niversitelerin kurulufl mant gerei arafltrmabilim retme ve dnyada ve lkede yaflanan olayla-ra zm retme yerleri olmalyd. Ama bizim lke-mizde oluflturulan sistem gerei retken beyinlerin

dflnen ve sorgulayan insanlarn ok az bulundu-u bir kalabalkla karfllaflmam beni dflnmeye venedenleri hakknda kafa yormaya zorlad.

lkemiz her adan bunalm yaflyor Ekonomik

70


71/222

lamflt. Ksa bir sre sonra bu lm orucu direnifli-lerinden bazlar hayatlarn kaybetmeye bafllayncaneler hissettiimi tam olarak aklayamyordum. Birtakm haklar kazanmak iin insanlarn nasl hayat-larn feda edebildikleri, nasl byle bir bedeli gze

alabildikleri benim iin olaan bir fley deildi. Amca-m ziyarete gittiimde btn bunlar anlamaya al-flyor gerekten byle bir bedeli demeye deer midiye dflnmeden edemiyordum. Ama ben ne dfl-nrsem dflneyim insanlar inanlar uruna be-

denlerini ala yatryor ve lm glerek karflla-yabiliyordu.1996 lm Orular sona erdiinde ardna tam

12 l brakmflt. O zaman bu direniflin kazanlma-s iin denen bedellerin daha sonra hapishaneler-

de yaplan kymlar engellemedii grlecekti. D-flarda topluma tek tip yaflamay dayatanlar hapisha-nelerde srekli katliam senaryolar dzenlediler. Di-yarbakr Hapishanesinde 10 tutuklunun dvlerekldrlmesi yeterli tepkiyi toplamaynca bu kez Ulu-

canlar Hapishanesine saldrdlar 12 l.Savunmasz insanlara saldrmak ve katletmeyedoymuyordu savafl tanrlar.

O dnemde bizde niversite genlii olarak

71


72/222

bedeli vard benim lkemde.1995 ylnda Gazi Mahallesinde yaplan katli-amn yldnmnde yaplmak istenen gsterilerekatlmak istediimde tekrar gzaltna alndm. Be-nim lkemde gsteriye katlmak bir yana niyetlen-

mek bile gzalt nedeni olabiliyordu. fiubede kald-m drt gn boyunca grdm baskya ve iflken-ceye ramen ifade vermeyi reddettim. Sanrm butavrm cellatlarn hi hofluna gitmemifl olacak ki her-hangi bir delil olmamasna karfllk beni tutuklayp

mraniye Hapishanesine gnderdiler. Orada ksabir sre kaldm ilk duruflmada salverildim. Ama buksa sre iinde ok fleyler yafladm drt duvar ara-snda. nce beraber yaflamann ve paylaflmannonurunu yafladm. Orada insanlar her fleyini payla-

flyordu. Kimse kendi iin bir fley dflnmyor yapa-caklarn hep beraber nasl baflaracaklarnn dfln-cesi iindeydiler.

Ziyaretilerimiz oluyordu. Canan geldi bir gnbabamla beraber. Beni grnce gzleri doldu. Bir

sre hibir fley konuflamadan birbirimize baktk. Y-reklerimizle konufltuk. Birbirimize dokunamamanno kahredici hznn yafladk. Sonra babam fark et-tim Kardefli Bayrampaflada kz burada hapishane

72


73/222

bizler iin. Mehmet amcam iin uraflyordu yllardrsonra ben bela oldum baflna. Allah iin gzel bir sa-vunma yapt ve beni salverdiler.

Eve geldiimde babam grdm salonun orta-snda l gibi yatyor. Beni grdnde btn gc-

n toplayp bana sarldnda ektii acy fark et-tim. Bende sarldm babama doya doya ptm onu.Sonra demli aylarmz ierken koyu bir sohbetedaldk. Ben onlara hapishanede yafladklarm onlarbana yokluumda olan biteni anlattlar. ok fazla

deiflen bir fley yoktu. Hemen her fley oluruna ak-yordu. Drt aylk ayrlktan sonra geirdiim ilk ge-ceyi CANANla paylafltm o geceyi sabaha kadarkonuflarak geirdik kardeflimle. Yalnz hapishane-lerden konuflmadk o gece gemiflten konufltuk ge-

lecekte ki dfllerimizden bahsettik. Genliin duru-munu sorguladk bilgi daarcmzn yettiince.CANAN Ege niversitesini kazanmflt o sene.

Kaydn yaptrmak iin ben de kardeflimle beraberzmire gittim. yle anlafllyordu ki bundan byle

daha az grflerek daha ok hasret ekecektik. Buayrlklarn her adan bizi daha ok birbirimize ba-ladn anlamak iin zamana gereksinme varmfldemek ki

73


74/222

bafllatt bu tartflmalar toplumun byk bir kesimi-ne taflnmflt. Bildiriler, paneller, sokak eylemleri ileF Tipinin izolasyon ve tecrit olduu anlatlmaya a-lfllyordu. Hkmetin bu projeden vazgememesidurumunda lkemizi byk felaketlerin ve olaylarn

bekledii syleniyordu. Ama bu kampanyann etki-leri ve yaptrm gc Adalet Bakanlna geri admattramyor. Bakanln bu inat tavr gelecekte ya-flanacak katliam ve lmlerin habercisi gibiydi.

O haber bomba gibi dflt Trkiye gndemine.

Yirmi hapishanede lm orucu direnifli bafllamflt.Yalnz hapishanelerde deil dflarda da direnifl kara-r almflt tutuklu yaknlar. erdeki direnifli destekle-mek iin dflarda yaplacak bu eylem beni ok heye-canlandrmfl ne olursa olsun bu direniflin iinde ol-

mak istemifltim. Evet kararm vermifltim bu direniflekatlmal amcam ve arkadafllar ile omuz omuza ol-acaktm. Onlar ierde bizler dflarda zafere kadarberaber kol kola olmal ve dostlarmza ve sevdikle-rimize sahip kmalydk. Kararm kesindi ama aile-

me nasl haber vermeli bunu onlara nasl aklama-lydm. Babamla konuflmaya karar verdim ncelikle.Ama ben henz konuflmaya bafllamadan o ne oldu-unu oktan anlamflt bile Bana ok zor bir karar

74


75/222

vam edecekti. ki hafta sonra btn direnifliler biraradaydk ve hep beraber yafladmz sorumlulu-un bilinciyle uzun bir yolculua bafllamfltk. Der-ken bir haber geldi. zmirde de lm orucu bafllad- duyulduunda herkesten farkl olan benim duy-

gularm karmakarflk oluverdi. zmirde direnifl bafl-lamflt ve kardeflim CANAN direniflin iindeydi. Nediyebilirim hibir zaman beni yalnz brakmayan ca-nm kardeflim bu kez de geleceini benimle paylafl-maya hazrlanmflt.

Canannda lm orucuna bafllamas ailemiziok etkilemifl ve durumu anlamalar zorlaflmflt. Ar-tk ziyaretilerimiz geliyor, tandk tanmadk insan-larmz direniflimizi desteklemek iin her yerde ey-lemler dzenliyor kamuoyunun duyarl klmaya a-

ba harcyordu.Hapishanede bakanlkla yaplan grflmelerdevam ediyor Adalet Bakanlnn iki yzl tavrn-dan tr byk olaylarn yaknda patlayacanhissediyorduk. Sonunda 19 Aralk sabah bizim bile

boyutlarn dflnemediimiz bir katliam haberiylesarsldk. Devlet btn hapishanelere saldrya ge-mifl ifl makineleriyle duvarlar deliyor, acmaszcakurflun yadryordu tutuklularn zerine Sonra diri

75


76/222

duunu rendik. Daha sonra bakanlk verdii sz-leri unutarak hapishanelerdeki tutuklular hcrelere,hem kfl ortasnda buz gibi tabutluklara atmaya bafl-lad. Birer kemik torbas gibi.

Katliam tam drt gn srd. Bu srenin sonun-

da medya yaflamn kaybeden ve diri diri yanan in-sanlar bir yana brakmfl hapishanelerdeki pet flifle-lerden yaplmfl gaz maskelerini ve tutuklularn kul-land szm ona silahlar gstererek katliamcla-rn ne kadar zor bir grevi baflaryla gereklefltirdi-

ini anlatyordu. Yaflananlarn bir katliam olduunuanlamak iin bu medyann ksa bir sre beklemesiyeterli olacakt. Daha sonra devletin kendi raporla-rnda bunu bir katliam olduu resmen akland.Ama bu yalanlar yayanlarn ne yzleri kzard ne de

bir zr dilediler katledilenlerin yaknlarndan.Ramazan bayramna yakn, bulunduum TA-YAD binasn basan polisler binay mhrleyip biz-leri dve dve kapnn nne koydular. Hcrelerdetutuklularn dnyayla iliflkisini kesmeyi dflnen y-

neticiler dflarda bizleri de tecrite koymay ve yal-nzlafltrmay kafalarna koymufllard.Derneimizin baslp mhrlenmesinden sonra

yeni bir yer bulmamz ve direniflimize orada devam

76


77/222

hava devam ediyordu lkemde.Devlet hcre hapishanelerini yaflama geirmiflkendince sorunu zmflt. Ama tutuklular hi deyle dflnmyorlard. Onlar ierde bizler dflardadireniflin devam etmesi ve daha yaylmasn dfl-

nyorduk. 19 Aralk saldrsndan sonra medya dire-nifli grmemeyi ve unutulmasn salamaya alfla-rak krlabileceini dflnyordu. Ama srecin hide yle olmadn grmeleri iin fazla beklemeleri-ne gerek kalmad.

Hapishanelerden ilk lm haberi geldiindeMart aynn 21i idi. Devam eden gnlerde lm ha-berleri oalmaya bafllaynca yeniden herkes lmorularn konuflur olmufltu. flte o gnlerde Armut-ludaki direnifl evinde babamla konuflurken Canan

da buraya getirmek istediinden bahsetti. Bende iyiolacan bunu benim de istediimi syledim.Babam asndan flu anki durum ok zordu. Be-

ni istedii zaman grebilmesine karfllk kardeflimiin ayn fleyleri sylemek mmkn deildi. Ksa bir

sre sonra kardeflim babamn kolunda direnifl evi-nin kapsnda grndnde sevincimden havalarauacaktm. Uzun bir zamandan sonra ilk kez gr-yordum Canan Ne ok zlemifltim Onu kucakla-

77


78/222

mflsn bedenini ama her zaman yaflama isteinicanl tutacaksn. Bir saniye fazla yaflamak iin m-cadele edeceksin. Teslim olmak yok. nce karde-flim sonra yoldaflm olan bu Laz kz artk bizden ay-rlmaya hazrlanyor grevini tamamlamann huzu-

ruyla bizlere elveda diyordu. Oysa babam ne are-siz izlemiflti onun lm Orucunu brakmasn.... kievlad vard hi deilse birimizin ayrlmas konusun-da ne ok tartflmfltk. Ama bir kez karar vermifltik.Baflladmz ifli yarm brakmak olmazd bunu biz-

den beklememesini ka kez kendisine sylemifltik.Sylemifltik ama kabul etmifl gibi grnmesine ra-men yzndeki ifadeden anlamfltk onaylamad-n. aresizliin o kaln izgileri, eksilmemiflti yzn-den.

Nisann 15inci gnyd sabah saat 9da ca-nm kardeflim bizleri geride brakp gidenlerin kerva-nnda yerini almflt bile. Yanna geldiimde alnbandndan pp sayg duruflunda bulundum bir da-kika. Oysa aylarca yllarca sayg duruflunda bulun-

mak isterdim. Uzanmfl yatarken yerinde birden ba-na glmsediini fark ettim. Sana alm attm di-yordu sanki. Evet benden sonra bafllamflt direnifleama beni gemiflti Bunu yaparken benim daha ko-

78


79/222

limle direnifle devam etmek zorundaydm.O gnden sonra Canan ben yaflatmalydmikinci bir kimlik gibi. Artk iki insandm. Bir bedendeiki can, iki yrek taflmalydm. Ar olduu belli idi.Ama ne kadar arsa bir o kadarda onurlu idi benim

amdan. Ayrlma vakti gelmiflti kardeflim son yolcu-luuna kacakt nede olsa. Alamadm. Alamakbile benim iin fazla anlaml olmuyordu. Yola kma-lyd kardeflim Karadenizin dalar kucak amflonu bekliyordu. O Karadenizine, Karadenizi Cana-

nna kavuflacakt ksa bir sre sonra. Koynuna ala-cak ve koruyacakt onu sonsuzlua kadar.Ksack yaflammz dflndm sonra olaa-

nst insanlar deildik sonunda. Ama sevgimiz veballmz dnyalara smazd. zerdik birbirimizi

arada bir, o zaman bile anlaml bir duygu yumaolurduk ikimiz.Gidiyor, birazdan babam ve amcam gelecekler

ve Cananm alp gtrecekler memleketime. Herzaman olduu gibi yine yle oldu ve yolcu yolunda

gerek idi. Uurladk Canan, yolcu ettik bir geliniyolcu eder gibi. Sonra ben tekrar odama dndm.Yatama uzandmda birden Cananla vedalafl-madm anmsadm Neden byle yaptm Unut-


80/222

80


81/222

Ayten Abla. Ayten Abla daha ok bizimle kalyordu.Her konuda bize yardm ediyor onunla bir abla ka-dar scak ve duygulu iliflkiler yaflyorduk. O bizi bizonu ok sevmifltik. Yreimizi ona ap srlarmzonunla paylaflyorduk. Ama ilerleyen gnlerde ne ol-

duunu anlayamadm. Ayten Abla artk yanmzagelmez oldu. Keflke bizi brakp gitmeseydin be ab-la seni ok sevmifltik ve sana alflmfltk.

Suavi geliyordu efliyle beraber. Sohbeti tatl ko-nuflmas scakt ve iimiz snyordu onunla konu-

flurken. Gle yzl dost insand Suavi.Bir de esmer gzeli derler ya iflte yle bir DilekAblamz vard. O da hep bizimle olmaya alflrd.flini gcn brakmfl zamannn hemen tamamnlm orularna adamflt. Bir fleyler yapabilmenin

telafl ile hem bizimle ilgileniyor hem de sanatdostlaryla diyalog kuruyor onlarn direnifle katksiin ok youn aba harcyordu.

Birde Bilge Ablam vard. Bilgesu Erenus. Asln-da yafl itibaryla ona teyze demek gerekirdi ama bizona abla demeyi daha sevimli bulmufltuk. Benim,babamn ve dier direnifli arkadafllarmn, hepimi-zin Bilge Ablasyd o.

lk direnifl evini o amflt Sonra onsuz direnifl

81


82/222

mzda hissederdik. Bilirdim burada deilse kendisiflu an bizi dflnyordu tertemiz yreiyle. nce y-reini at bize sonra evini at misafiri olduk. Bizonu misafir etmek istedik ama kabul etmedi. nsanhi kendinin sayd yerde misafir olur mu dedi.

Geceler boyu geirdii endifleli saatlere tankoldum sessizce. Hi flikayeti olmad. Karfllafltbaz olumsuz durumlar sorun yapmad ad gibi bil-gece karfllad. Nasl bu kadar hoflgrl olabildiibenim iin hala bir sr. En gerilimli zamanlarda bile

o soukkanlln kaybetmez, umutsuz bir olaydanbile umut yeflertmesini becerebilirdi bilgece. Pektrk sylemezdi ama ben sesini ok beenirdim.Deiflik yorumu beni hep heyecanlandrmfltr. Ca-nm Ablam seninle paylafltm o gnleri hi unuta-

mam sende unutma emi Bilge Abla...Birde Cezmi Ersz geldi ziyaretimize bir akfla-mst. Konufltuk biraz anlamaya alflt. Anlamakzor dedi. Anlamak ve anlatmak zor dedi bu direnifliama sz veriyorum haftaya direnifli yazacam.Haftalk LEMAN dergisinde yazyor Cezmi Aabey.Sonra dflarda babamla konufltular. Gn geceye ka-vuflurken gecekondu mahallesi K.Armutluda ba-bamla neler konufltular tam olarak bilemedim San-

82


83/222

Yzlerce telefon ve mesaj o ana kadar pek fark et-mediimiz bir fleydi. Direnifl dnyann her yerindenizleniyor bir sr yrek bizim zaferimiz iin arpyor-du. Bu arpan dost yreklerin sesini hissettike da-ha bir gl oluyoruz ve zafere olan inancmz kat-

lanarak artyordu. Cezmi ustann bu yazsndansonra ziyaretilerimiz de oalmaya bafllamflt fark-l grflteki insanlarn gelip destek sunmas direniflidaha bir anlaml klyordu.

Ahmet Abi hi yalnz brakmad beni. Babamn

sevgili dostu Ahmet Paktan hep yanmzda oldu.zellikle babama ok yardmc olduunu kestirebili-yorum.

Birde Burhan Abi vard. Vefal bir dost oldu be-nim iin. Btn isteklerimizi hi flenmeden yerine

getiriyor varsa yeni taleplerimiz iin gnll oluyor-du. Denemelerinden oluflan bir de kitab vard. Ara-da bir babam okurdu bana blm blm. ok sevin-mifltim Burhan aabey...

Yakup vard Oflu Yakup aabey. ok yardmla-rn grdk. Direnifl evinin deiflmez konuklarndan-d. Her zaman onlar kendimizden biri olarak gr-dk. Hep bizimle zldler bizimle sevindiler. Bizimutlu grdklerinde heyecandan ne yapacaklarn


84/222


85/222


86/222

86


87/222

babam bunun farknda idi. Babama bir fley syle-meye alfltm ama baflaramadm. Artk konuflmak-ta zorluk ektiimi fark ettim. Babam anlayamadyanmdan ayrld. Ne kadar zorlasam da insanolu-nun dayanma snr vard ve ben o snrdaydm. Ya-

vafl yavafl bilincimin gittiini fark ediyordum.Sabaha doru tmden yitirmiflim bilincimi. Bilin-cim kapalyken de gidenler kervannda yerimi ald-mda da hep duydum ve grdm benden sonra ya-flananlar. Benim iin yaplanlar hep gzlerim kim-

seye fark ettirmeden. Babaannem bu dnem hi ay-rlmad yanmdan hep pt koklad beni kokusunuhissettim mesela. Hocay ard iki kez yanma sonyolculuuma kmadan iki kez kuran okudu benimiin hoca. Bu babaannemi bir para olsun rahatlat-

mflt. Azda olsa mutlu olmufltu bu bilge kadn.O aralar babam yanma gelmeye pek cesaretedemiyordu. Babaannem gel son kez de olsa kz-n grmelisin kzn seni bekliyor dediinde yanmageldi babam. Uzanmfl yattm divann nne dizkt. Elimi avularnn iine ald nce alnmdanpt sonra yanaklarmdan ve gzlerimden perkengzlerinden ince bir izgi halinde yanaklarndan s-zlen yafllar grebildim belli belirsiz Kahraman

87


88/222

babamn ve arkadafllarmn yapmak istediklerinemdahale etmeyecekti.Birden nefes alamadn farketti babaannem.

Kzm yavrum demek sende terkettin beni dedi.Atlar yakarak evin nne ktnda babam yan-

na geldi. Sonra smail amcam vard orada. Babaan-nem babama sarlarak aladlar bir sre sonra sa-kinlefltiler. Durumu yeniden anlamaya ve ne yapl-mas konusunda fikir yrtmeye baflladlar.

Son nefesimi verdiim anda Canan belirdi ara-

mzda hemen. Glmseyen yzyle inci diflleriylekk gzlklerin ardnda o bir ift gzyle hofl gel-din abla diyordu. Neden bu kadar beklettin beni se-ni ok zledim diyordu. Sonra bana sarlyor ablakardefl kavuflmann sevincine gzyafl dkyorduk

zgrce. Ne de olsa bizi gren kimse yoktu. zgr-ce akttk gz yafllarmz. Ve karfltk birbirimize. Ar-tk hep yle kalacaktk. ki bedende bir yrek, son-suza kadar byle anlacak tarihe byle yazlacaktk.

Haber yayld stanbulun varofllarna. Televiz-yonlar haber verdiler btn lkeye...

Kkarmutlu srtlarna akflamn alacakaranldflerken direnifl evinin nnde insanlar oalmayabafllamflt

88


89/222

Ne ok sevmifltim halkm, yoksulluktan kurtul-sun diye bask ve zulm grmesin diye neleri gzealmfltm. Ve daha ne ok fleyler yapmak istediimigeirdim aklmdan. Gerekten onlara olan sorumlu-luumu yerine getirebilmifl miydim. Bunu dfln-

dm. Muhtemelen btn insanlar gibi benimde za-aflarm olmufltu, eksik kavramfltm baz meselelerive bu hareketlerime yansmflt. Kolay fley mi birdevrimci olarak tam anlamyla halk gereklerinizmsemek onun talep ve beklentilerine gre yafla-

mn dzenlemek. Bir yandan sistemin yayd oyoz kltrn etkisinden kurtulacaksn rgtl yafla-mn zorluuna alflacaksn. Sistemin btn kurumla-rnda bireycilik retilirken hibir zaman ben de-memeyi reneceksin...

Yanndakilerin bir ksm hayatn yaflamaytleyecekler sana bencilce, ama sen her zamanfedakar olmann onurunu duyacaksn yreinde.

Byk byk yazarlar ve aydnlar zgr bireyhakknda yeni dnya dzeninin propagandasn ya-pacaklar ama sen elinin tersiyle btn bunlar ite-ceksin. Daha nce bu uurda yaflananlar dflne-ceksin, giden yoldafllarn dedii bedeller ve karfl-lafltklar iflkenceler gelecek aklna Onlarn ansn

k i l O di i i H i i

89


90/222

ok fley retti lm Orucu direnifli. Hepimizeretti. En bymzden en kmze kadarokumuflumuz ve cahilimiz de rendi bu direniflten,yazarlarmz ve aydnlarmzda payn ald bu d-nemden. Kimisi grmezden gelmeyi tercih ederken,

yrekleri bizimle arpt ounun. Ama hep bedendemek gerekiyor ya gzele ve iyiye kavuflmak iinbedel demeyi gze alamayanlar da kt aramz-dan azmsanmayacak kadar. Ama en zor anlarmz-da hi ummadmz, kimseler vard yanmzda. Y-

reklerini bizimle paylafltklarn grdmzde, fla-flrdklarmz da oldu. Bir deney okulu, anlafllmaszor bir dnem oldu direniflimiz.

lme ne kadar sevdal olduumuz sylendiyaflam deli gibi severken. Ama bazlar bizleri hi

tanmak istemedi. Gelip bir ift laf etmeyi yedireme-di kendilerine. Oysa gelselerdi onlara hi kzmad-mz bizim bir paramz olarak dflnmek istediimi-zi syleyecektik kendilerine. Aflktan, sevgiden bah-sedecektik mesela duygularmz anlatacak zle-cek yada sevinecektik. Ama insani olan fleyleri pay-laflacaktk zcesi. Ama bu dileklerimiz tam olarakpaylaflmad maalesef.

Bu srada evin nndeki kalabalkta bir hare-

l i i M l l d l i ll

90


91/222

mz ve genlerimiz. Meflaleler vard genlerin elle-rinde. yle basit yle anlamsz deildi bu yananodunlar.

Meflaleler alev aldnda yalnz Armutlu sokak-lar aydnlanmad. Tutuklularn hcrelerine doldu

flklar nce sonra Tekirdada duvarlar ardndakiamcamn yzn yalad meflalenin scakl. Her birmeflale kaybettiimiz bir direnifli oldu genlerin el-lerinde. Sevdiklerini tafldklarn dflnd genler,daha daha yukarya kaldrrken ellerindeki yanan bu

alevleri. Sloganlar patlad hep bir azdan. Anlafl-lan yryfl bafllamflt. fkeli, kararl kalabalk arve emin admlarla yrmeye bafllad yoksul insanla-rn yaflad Armutlu sokaklarndan.

Babam vard en nde yannda amcam. Babamnaslda gl grnyordu. Herkesin gznn ze-rinde olduunu biliyordu elbette. Yrd kalabalkinsanlar, zulmn zerine yrmenin coflkusuyla do-lafltlar Armutlu sokaklarn fkelerini haykrdlar hepbir azdan. Zalimlere inat hibiri gzyafl dkmedihepsi ilerine akttlar fkelerini.

Kalabalk tekrar evin nnde toplandnda or-da ki genlerden biri toplanan kalabala beni anlat-maya bafllad

Aylardr direniflin baflarya ulaflmasn iin mcadele

91


92/222

Aylardr direniflin baflarya ulaflmasn iin mcadeleettim. Ama gryorum ki emeklerimiz istediimizsonucu alamad flu ana kadar. fiu anda neler yapt-mdan daha ok neler yapamadm dflnyo-rum. Dflndke bu srece yeterince katlamad-

m anlyorumO anda hayr baba sen zerine dfleni yaptnhem de fazlasyla yaptn diye haykryorum ama obeni duymuyor ve konuflmasna kald yerden de-vam ediyor. Bilmenizi isterim ki bu direnifl hala de-

vam ediyor ve yaplacak ok iflimiz var hala. Biliyo-ruz ki hapishanelerde tecrit kaldrlmadan ve tutuk-lularn talepleri kabul edilmeden bu direnifl sona er-meyecek. Burada olan yada olmayan btn dostla-rma seslenmek istiyorum. Daha fazla canlarmzkaybetmeden bu direnifli sahiplenelim. Herkesin ya-pabilecei bir fley vardr. Bunlar ortaya karp g-lerimizi birlefltirelim. Bir saniye bile beklemeye ta-hammlmz yok. Yarn keflke flunlar da yapabil-seydim dememek iin seferber olmalyz. Unutma-yn zafer ancak bedel demeyi gze alanlarn saye-sinde kazanlacak. Direniflimizi her yere taflmal,mcadeleye hi ara vermemeliyiz iki kzmdan ikisi-ni de bu direniflte kaybettim Bunun benim amdan

Braktklar direnifl gelenei yeni kuflaklara taflna

92


93/222

Braktklar direnifl gelenei yeni kuflaklara taflna-cak. Kardefllik nasl olur, yoldafla sevgi nedir bunutarihe altn harflerle kazdlar. Birbirlerinden hi ay-rlmadlar her fleylerini paylafltlar. Yoksulluu pay-laflt nceleri, sevgiyi, umudu, sonralar direnifli pay-

lafltlar. O kadar bykt ki sevgileri ve ballklarsonunda lm paylafltlar. Onlarla hep gurur veonur duydum, bundan sonra da duymaya devamedeceim. Onlar ok seviyorum. Cananm veZehram hi unutmayacam. Hepimizin bafl sa-

olsun.Babam konuflmasn bitirdikten sonra kalabalk-tan alayanlar grdm. Gzyafllarn saklamayaalflyordu baz insanlar. Sonra ksa bir sessizlikhakim oldu kitleye. Ardndan slogan sesleriyle inlediArmutlu sokaklar. Son olarak marflmz syledidostlarmz.

BZE LM YOK marfl dflndm ne oksylemifltik gidenlerin ardndan. Oysa flimdi ben gi-diyordum ve flimdi benim iin sylyordu yoldaflla-rm.

Bir ksm benim bulunduum evin yanndan hiayrlmad. Gidenlerle yarn buluflmak zere vedala-flrken kalanlar koca bir atefl yakp etrafna dizilmifl-

amcam grdm Yine kol kola yine gl grnl d Sl l i d h k b l

93


94/222

amcam grdm. Yine kol kola yine gl grn-yorlard. Slogan sesleri daha gr kmaya baflla-mflt.

Biz lm Orucuna bafllarken Armutluda bir di-reniflevi varken hapishaneden salverilip direnifle

devam edenlerle beraber bu say e ykselmiflti.nce Osman Osmanaaolunun direnifli srdrd- evin nnden geti. Sonra Sevgi Erdoan nbulunduu yere geldik. Sevgi abla yryemiyordu.Sedyeyle evin balkonuna kardlar ve ksa bir ko-

nuflma yapt. Direniflin devam ettiini ve zafere ka-dar srdrecekleri konusunda and iti. Sevgi Ablay-la da vedalafltm ve ileride bulunan ambulansa do-ru devam ettik. Beni ambulansa koyarlarken alkfllartuttular, sloganlar attlar yoldafllarm, dostlarm.

Ambulansla hastaneye giderken babaannemyanmdayd babamla beraber. Ne ok at yakthastaneye varncaya kadar. Babam hemen hemenhi konuflmad. Uzun uzun seyretti beni. Birde ba-baannemi sakinlefltirmek iin usulca bir fleyler sy-ledi. Sanki beni rahatsz etmek istemiyordu. Hasta-nede fazla kalmadk. Ksa sren ifllemlerden sonradostlarmla ve yoldafllarmla Rizeye doru yola k-mfltk Uzun bir yol vard nmzde Cananma ka-

lardan ve dik yokufllardan yaklafltmz anlamflt Hi d i i di d d H l ll

94


95/222

lardan ve dik yokufllardan yaklafltmz anlamfl-tm. Hi deiflmemifl diye dflndm. Hala yollar-mz doru drst yapmadklarn anladm.

Mahallemizdeki ilkretim okulunun nne gel-diinizde birden durdu arabalar ve herkes boflald

ilerinden. Anlamfltm yolculuumun son blmnde yoldafllarmn ve dostlarmn omuzlarnda ta-mamlayacaktm. Kararlyd arkadafllarm.

Tekrar pankartlar ald ve yola koyulduk. Haya-tmn 5 yln geirdiim tatl ac ocukluumun bir

blmn yafladm okuluma baktm. ocukluk ar-kadafllarm el sallyor gibi geldi. Hem de hi by-memifller. Hala 8-9 yafllarnda duruyorlar bende elsallyorum onlara. Duygulu ve scak anlard, onlarlada vedalafltm.

Hep beraber evimize doru yrdk. Kalabalkvard evin nnde. Mahalle halkndan olanlar, birdeakrabalarm toplanmflt evin nne. Annemde ora-dayd. Canandan sonra beni de kaybetmek ne okzmfltr onu kim bilir. Ama ne yapalm dayanmaslazm.

Yaknlarm grdm birden. Yaknmd onlarama ben yle hissedemiyordum. Neden byle ya-banc gibi hissettim onlar Kimbilir Canandan son-

ruz Aladklarn fark ettim bir ara Bize mi yoksadfltkleri bu duruma m alyorlard acaba Baba

95


96/222

ruz. Aladklarn fark ettim bir ara. Bize mi yoksadfltkleri bu duruma m alyorlard acaba. Baba-ma kzdklarn duymufltum. Bizi lm Orucundanvazgeirmedii iin. Ama dflnmediler yapabilir mi,becerebilir mi diye. Dflnmediler babam iin ne zor

olduunu. aresizliin o kahredici aclarnn yrei-ni nasl daladn hesaba katmadlar. Bizim kara-rmza nasl boyun ediini ama bizimle her zamangurur duyduunu bilmek istemediler. Kim bilir belkide kendileri gibi babamn bize sahip kmadn

dflnmfllerdir. Kim olursa olsun herkes bilmeli kibiz babamzla, babamz bizimle hep gurur duymufl-tur. Bundan sonrada byle olacaktr. nsanlar bu du-rumu anlayamayacak belki ama sevgimizin ve ba-llmzn gzellii zamanla bunu krmay baflara-cak.

Babam; canm babam, bak seninde dostlarnntamam burada deil. Halbuki bugn gnlerden Pa-zar, yani tatil gn. Evet genlik arkadafllarnn birksm yannda ama ou gelmemifl. Ama anlaya-caklar onlarda anlayacaklar bu direniflte ki hakll-mz. Direniflin gc zamanla hissettirecek gcn.Ve hakllmz bir kez daha kantlanacak. Ne yapa-lm biz hapishanedeki insanlara bask ve zulm dur-

lerini bafllattlar nce ve duygulu sesiyle fliir okudubir arkadaflm Bir arkadaflm beni ve mcadelemi

96


97/222

lerini bafllattlar. nce ve duygulu sesiyle fliir okudubir arkadaflm. Bir arkadaflm beni ve mcadelemianlatt sloganlarn eflliinde. Son olarak gidenlerinardndan birer birer ayrldlar yanmdan ve biz Ca-nanla bafl bafla kaldk. Babamzn da aramzda ol-

duunu fark ettik neden sonra. Dostlarmzn ayrl-masndan sonra ayr kalmak istemifl bizimle anlafl-lan konuflmak, duygularn paylaflmay bizden sonkez istediklerimizi dinlemeyi dflnmfl olmal. Ba-bama kendisiyle gurur duyduumuzu sylemeliyiz.

Acsn kalbime gmp bu duruma alflmal, yaflamakald yerden devam etmeliydi. Bunu sylemek ko-layd elbette ama iki evladn kaybettikten sonra bu-nun nasl bir anlam olabilirdi. Nasl normal bir ya-flam srdrebilirdi.

Canan ve ben bu direnifle bafllarken byle birsonula karfllacamzn bilincindeydik. Bilmedii-miz bizim gidiflimizden sonra olabilecekler. Direniflsresi boyunca yafladmz nefleli ve mutlu anlargeldi gzmn nne. Babam ve ben dolu dolu e-lenirken, kahkaha atarken bizi izleyenlerin bu duru-ma bir anlam veremediklerini hatrladm. Bakldn-da ikimizde yafladklarmzdan memnun gibi gr-nyorduk Bu durumu aklamak zordu ama direni-

lay tam 221 gn Her an bir yl kadar uzun 221 gnCanan daha az beraber oldu babamla Ne kadar

97


98/222

lay tam 221 gn. Her an bir yl kadar uzun 221 gn.Canan daha az beraber oldu babamla. Ne kadaradaletsiz bir dnya. Byle bir durumda bile eflitliksalanamyor. Canann gidiflinden sonra da ba-bamla beraber olduk. Canandan bahsettik aramz-

daki uzun konuflmalarda. Boyunun uzunluundanyreinin scaklndan sakin yaflamndan bir de gi-yimine kuflamna gsterdii zenden. ok dikkatederdi giyimine. yi giyinmeye alflrd btemizorannda. Birde yakflan giyerdi. Hofl ne giyse yak-

flrd benim kardeflime.Babamla iliflkileri daha scakt mesela. Nede ol-sa her zaman kk Cananyd onun. Ona sorarsanhi bymemifl hep kk Canan olarak kalmflt.Bense ablaydm ve hep byk olmalydm. Byledflnrd babam. Onu korumak ve kollamak hepbana dflmeliydi. Bydn nemli kararlar ala-bilecek yafla geldiini kabullenmek istemedi. Onuniinde lm Orucundan ayrlmasn ok istedi. Ba-bama Neden beni de ablam deil. O senin kzndeil mi dediinde Ne bileyim kzm sen henz k-ksn herhalde onun iin diyebilmiflti. Demiflti deCanan ikna etmesi mmkn olmamflt. Bizimle ko-nuflmak istiyordu ama kelimeler boazna dmle-

verdim kendisine. Beraber ektirdiimiz bir fotora-f ellerimle hazrlamfl altna da ksa bir not dflmfl-

98


99/222

verdim kendisine. Beraber ektirdiimiz bir fotoraf ellerimle hazrlamfl altna da ksa bir not dflmfl-tm. Bak baba Cananda ortamzda. Bize herkeseinadna prl prl gzleriyle glmsyor. Babacm,sana ve kardeflime sz, dflmana bir gn daha faz-

la yaflayacam. Onu da yanmza alp Karadenizigezeceiz ZAFERE. Kzn ZEHRA. Armaannap okumasn istedim. Bu kadarck yazy okuma-ya dayanamad. Yarsnda brakp

Documents

Canan Ve Zehra