Cavia 16

Van de redactieKoen van de Sande

Dit zou zo maar eens de laatste Cavia kunnen zijn. Het afgelopen jaar ben ik met veel plezier hoofdredacteur geweest, maar dat jaar is nu bijna voorbij. Ik ga niet door als hoofdredacteur en ik heb geen opvolger. Nu hoor ik mijn lezers denken: als het dan zo leuk is, waarom stop je er dan mee?! Daarvoor heb ik één (ant)woord: afstu-deerproject. Ben ik nu een zwartkijker, of niet?

De Cavia heeft behalve een hoofdredacteur ook een redactie nodig. Redactieleden schrijven artikelen, maken een puzzel of strip of iets anders creatiefs. Dus als je niet de tijd hebt om hoofdredacteur te worden, dan ben je als redactielid ook van harte welkom!

De toestand van de Cavia laat zich samenvatten als: cavia heeft hulp nodig. Het is een echte cavia op de posters, en de vraag is of de stekker eruit gaat of de magnetron aan? Onderneem nu actie en laat de Cavia niet uitsterven!

Bedankt voor het lezen!Koen van de Sande

Scheidend hoofdredacteur

Van de voorzitterDaan Vreeswijk

Als jullie dit lezen, is als het goed is op de ALV het nieuwe bestuur al gekozen, en zijn de bestuursleden bezig om hun opvolgers in te werken. Als deze inwerkperiode voorbij is, zwaai ik definitief af als VIA-bestuurslid.

In de afgelopen jaren heb ik, eerst als penningmeester en daarna als voorzitter, heel veel leuke dingen mogen organiseren en uitvoeren, zoals de verschillende eerste-jaarsweekenden, of de schaakcursus en -competitie. Natuurlijk waren er ook wel eens minder leuke momenten, maar al met al kan ik zeggen dat ik een fantastische tijd heb gehad.

En ook op dit moment is VIA weer volop bezig: denk alleen maar aan de program-meercompetitie (zie http://via.uvastudent.org/progcont), die op volle toeren draait, of het eveneens geweldig lopende initiatief van de open brief aan minister Van der Hoeven, dat met de andere studieverenigingen informatica in het land is opgezet (voor meer informatie hierover: www.lievemaria.nl).

Aan alle mooie dingen komt een eind, en dus ook aan mijn tijd als voorzitter. Maar aan de VIA in ieder geval voorlopig niet: ik wens mijn opvolger alle succes en voor-al plezier van de wereld toe!

P.S.: We zijn nog steeds hard op zoek naar coördinatoren en andere actievelingen. Kom eens langs in de kelder, drink een drankje en klets eens wat: er is vast iets dat je leuk lijkt om te doen.

R E D A C T I O N E E L

2 C A V I A Z E S T I E N

05 ZoekmachinesArnold Smeulders en Maarten de Rijke

07 Het einde van treinvertragingenStanley Jaddoe

09 MicrogridsChris Jesshope

10 Een bezoek aan CLEFKoen van de Sande

11 Programmeren als wedstrijdOefenopgave

12 The prisoner’s dilemmaNikos Vlassis

14 India, ICT en AmsterdamBas van Vlijmen

15 The servant slaveFrank van Cappelle

16 Game: Dungeon Siege IITonnie Wessling

18 Film: Cidade de DeusIvo Singer

19 Boek: MAKEJanneke van der Zwaan

21 Puzzel: Logische puzzelsDave van Soest

23 Collage Eerstejaarsweekend 2005Janneke van der Zwaan

Cavia 16 is een uitgave van studievereniging VIA en wordt gratis verspreid. Deze uitgave is van februari 2006. Adres Plantage Muidergracht 24, 1018 TV Amsterdam

telefoon: (020) 525 5520, e-mail: [email protected]

Redactie Koen van de Sande (hoofdredactie), Daan Vreeswijk, Dave van Soest, Janneke van der Zwaan, Ivo Singer, Tim van Erven

Opmaak Martijn Stegeman, voorkant: Ivo Singer

Advertenties bel voor meer informatie met VIA, (020) 525 5520

© 2006 Studievereniging VIA.

De Cavia wordt opgemaakt met Pages op een Macintosh.

I N H O U D

C A V I A Z E S T I E N 3

De gelovige robotMatthijs Spaan

Een van de grote lange termijn doelen van de AI is om intelligente systemen te bou-wen, gesimuleerde agenten danwel robots die autonoom een gegeven taak kunnen uitvoeren. Ik ga dit probleem hier (helaas) niet oplossen, maar probeer een inkijkje te geven in mijn promotieonderzoek naar een cruciaal onderdeel van een intelligente agent: het vermogen om de juiste beslissingen te nemen om zijn taak zo goed moge-lijk te vervullen.

Laten we als voorbeeld een robot nemen die in een gang op en neer kan bewegen en een deur kan proberen binnen te gaan. In de bovenste rij van de figuur zie je een afbeelding van een gang met drie deuren (met slechts één dimensie voor het gemak, en het rechter uiteinde is verbonden met de linkerkant). De robot heeft een sensor die kan detecteren of hij voor een deur staat of niet, maar de sensor ziet geen ver-schil tussen de deuren en heeft het soms mis: de robot ziet een deur terwijl hij er niet voor staat of vice versa. Stel dat de taak van de robot is om een bepaalde deur binnen te gaan. Een puur reactieve agent neemt zijn beslissing alleen op basis van zijn laat-ste sensor waarneming, in ons geval deur of gang. In een omgeving met meerdere deuren is een reactieve gedragsregel niet voldoende, aangezien de robot het verschil niet ziet tussen de verschillende deuren. Hij heeft dus een vorm van geheugen nodig, en de simpelste manier is om gewoon de geschiedenis van alle uitgevoerde acties en sensorwaarnemingen op te slaan. Nadeel hiervan is echter dat de lengte van deze geschiedenis groeit naar mate de robot langer rondrijdt.

Een alternatieve aanpak wordt geboden door het planning probleem te modelleren als een partially observable Markov decision process (POMDP). Deze theorie da-teert uit de jaren zestig en werd ontwikkeld voor het aansturen van fabrieksprocessen e.d., maar sinds eind jaren negentig winnen POMDPs ook binnen de AI aan popula-riteit. Op iedere tijdstap mag de agent een actie uitvoeren, die de toestand van het systeem (de agent in de omgeving) mogelijk verandert. De taak van de agent wordt bepaald door de beloning of straf die de agent na iedere tijdstap ontvangt, en het doel van de agent is om zoveel mogelijk beloning te verzamelen. Mijn interesse richt zich op het geval wanneer de agent de ware toestand van de omgeving niet precies weet, omdat er bijvoorbeeld ruis zit in zijn sensor waarnemingen, of omdat een robot sim-pelweg niet om een hoek of door een deur heen kan kijken, en dus maar een klein gedeelte van zijn omgeving ziet.

In een POMDP kan de geschiedenis van de acties en observaties van de robot wor-den samengevat in een kansverdeling over alle toestanden. Deze kansverdeling heet een belief in POMDP terminologie, en kan eenvoudig worden uitgerekend. De rijen twee tot en met vijf van de figuur laten vier van zulke beliefs zien, die de robot bij-houdt wanneer hij door de gang rijdt. De x-as geeft de toestandsruimte weer, in dit geval de gang, en de y-as representeert de kans dat de robot in elk van de 26 toestan-den is. Bij het begin van het uitvoeren van zijn taak heeft de robot nog geen sensor waarnemingen gehad, en heeft geen idee waar hij zich in de gang bevindt. Bij gebrek aan informatie gaat de robot uit van een uniform belief, getekend in rij twee, waarbij



elke toestand even waarschijnlijk is. De werkelijke locatie van de robot is weergege-ven door de donkere balk, maar dat weet de robot zelf dus niet. De robot besluit vier plaatsen naar rechts te bewegen, maar dat worden er door ruis in zijn acties uiteinde-lijk maar drie. Deze ruis kun je gebruiken om onvolkomenheden van de echte robot te modelleren, bijvoorbeeld dat zijn wielen kunnen slippen.

Nu staat de robot voor de eerste deur en krijgt ook daadwerkelijk de observatie deur door. Aan de hand van de regel van Bayes en het bekende actie- en observatiemodel van de robot kan het belief nu aangepast worden aan de nieuwe informatie. Het nieuwe belief staat op rij drie: de robot heeft sterk het idee dat hij voor één van de drie deuren staat, maar weet nog niet voor welke. Ook is er nog een kleine kans dat hij zich niet voor een deur bevindt, aangezien er ook ruis op de deurdetector zit. De robot beweegt vervolgens weer naar rechts en ziet weer een deur. Nu weet de robot behoorlijk zeker dat hij voor deur nummer twee staat, omdat deur twee de enige deur is die zich vier stappen naar rechts van een andere deur bevindt (zie rij vier). Dit soort kennis hoeven we niet expliciet te programmeren, maar wordt automatisch meegenomen bij het bijwerken van het belief, en wordt al gerepresenteerd door het observatiemodel van de robot. Om te laten zien dat het belief niet bij iedere nieuwe sensor waarneming nauwkeuriger hoeft te worden, laten we de robot nogmaals naar rechts rijden. Er zijn daar geen deuren meer en de gang ziet er voor de robot overal hetzelfde uit. Maar omdat er ruis zit op de bewegingen van de robot wordt zijn ge-piekte belief weer vlakker, en neemt de onzekerheid over zijn positie weer toe.

Plannen in POMDPs gebeurt meestal aan de hand van deze belieftoestand in plaats van de geschiedenis van acties en observaties, omdat een belief gemakkelijk te han-teren is, een constante grootte heeft, en toch alle relevante informatie over het verle-den opslaat. Het gaat te ver om hier in details te treden, maar meer informatie is te vinden op http://www.science.uva.nl/~mtjspaan/pomdp/.


Harde knip: eisen voor de masterstudentTimo KluckSinds een paar jaar is een universitaire opleiding in twee delen gesplitst. Een student wordt eerst Bachelor of Science (BSc) en daarna Master of Science (MSc). Tot nu toe zijn er regelingen waardoor studenten vóórdat ze al hun bachelorvakken gehaald hebben, toch met mastervakken mogen beginnen. Deze regelingen worden misschien bin-nenkort afgeschaft. Bij Economie ge-beurt dat bijvoorbeeld volgend jaar al. Er is dan sprake van een harde knip tussen bachelor en master. Is dat een goed idee?

Jan Bergstra, onderwijsdirecteur In-formatiewetenschappen: “De harde knip is een onontkoombare mijlpaal in de evolutie van de BaMa-structuur. Het geeft aan dat je met een BSc echt ergens bent, dat je dan echt moet nadenken wat er verder moet gebeuren, dat je eigen universiteit allen gelijk behandelt en dat een MSc in de eigen universiteit even-veel waard is als die in een andere uni-versiteit. Dit alles gaat nodeloos verlo-ren als de harde knip er niet van komt. Met twee instroommomenten per jaar en wat studentassistentschappen voor studenten die net wat tijd over hebben gaat dit probleemloos functioneren.”

Timo Kluck, student Wiskunde en voorzitter van de studentenraad FNWI: “Er moet een boel gebeuren voordat de Studentenraad met zo’n harde knip wil instemmen. Zo moeten er meerdere momenten in het jaar zijn waarop je met je master kunt beginnen en er moeten goede mogelijkheden zijn om dat laatste stukje van je bachelor af te ronden. Bo-vendien moeten én het bedrijfsleven én de universiteit de bachelor als een vol-waardige opleiding zien: een student

met alleen een bachelordiploma is geen gesjeesde student! En zo hebben we nog een flink aantal andere voorwaarden. Tot aan al die voorwaarden is voldaan, mag de harde knip niet worden doorge-voerd. Er mogen voorlopig alleen in-houdelijke eisen per mastervak zijn, of een ruime (30-40 EC) deficiëntierege-ling.”

Stanley Jaddoe, student grid compu-ting, lid van de OC informatica: “Er is momenteel al een harde knip tussen de Bachelor Informatica en de masters Systeem- en Netwerkbeheer en Soft-ware Engineering. Dit zijn intensieve éénjarige masters. Bij deze masters is het praktisch onmogelijk om naast je normale mastervakken nog een cursus uit je Bachelor curriculum te volgen en is een harde knip dus gerechtvaardigd.”

“Voor de tweejarige master Grid Com-puting (voorheen Computer Science), waar de meeste Bachelor Informatica studenten voor kiezen, is in de praktijk wel de tijd en ruimte om een Bachelor Informatica vak erbij te doen. Ik zie niet in waarom hier wel een harde knip zou moeten worden gehanteerd. Het zou zonde zijn als je een jaar verliest omdat je bijvoorbeeld één klein Bachelorvakje nog moet halen, terwijl het met gemak naast je reguliere mastervakken gevolgd kan worden.”

Ale Jan Homburg, mastercoördinator wiskunde: “Bachelor en master oplei-dingen zijn bedacht als verschillende opleidingen. Zo kan na een bachelor wiskunde een master Mathematics ge-volgd worden, of een master Stochastics and Financial Mathematics, maar be-hoort ook een master Econometrics tot de mogelijkheden, of een master Foren-


sic Science. Een h k brengt helderheid in de opleidingen, en daar hebben stu-denten baat bij. Bij een h k hoort dat studenten tentamens voor een master alleen kunnen doen als ze daarvoor in-geschreven staan. Om studievertraging te voorkomen, zou een h k gecombi-neerd moeten worden met twee in-stroommomenten voor een masteroplei-ding, aan het begin van beide semes-ters.”

Kwin Woerdeman, student informatie-kunde, voorzitter UvAsoc!aal: “De ge-dachte van een harde knip is op zich mooi! Alle studenten beginnen op gelij-ke voet aan de Master. Er zijn geen vakken meer die nog uit Bachelor- of schakelprogramma's zijn blijven staan en tijdens de Master nog tot vertraging kunnen leiden. Het is ook goed dat deze regel evengoed geldt voor bijvoorbeeld schakel- en doorstroomstudenten als voor andere studenten: studenten zijn immers gelijk.”

“Maar in de praktijk blijken de premis-sen die nodig zijn om deze regel op een goede manier te handhaven, niet ge-haald te worden. Zo worden nakijkter-mijnen overschreden, zijn mensen door de overgang naar de Ba/Ma structuur met wijzigingen in hun curriculum ge-confronteerd en leidt de regel tot onno-dige studievertraging omdat niet alle Masters twee instroommomenten heb-ben. Een half jaar vertraging om nog openstaande Bachelor zaken af te ron-den is in veel gevallen nog redelijk, maar als één vak dat niet gehaald is tot een jaar studievertraging kan leiden, omdat je bij veel Masters maar één keer per jaar kan instromen, streeft de regel zijn doel volledig voorbij.”

“Ik pleit er dan ook voor om, tot boven-staande premissen gehaald zijn, soepel om te gaan met de harde knip.”

Dit stuk verscheen eerder, met enkele andere reacties, in het NSA-blad Scoop.


Taal lerende algoritmen en (gok-)automatenKhalil Sima'an

Het vermogen om te communiceren met behulp van taal wordt vaak aangeduid als de onderscheidende eigenschap van het mens zijn. Alan Turing formuleerde in de eerste helft van de vorige eeuw wat later de Turing Test werd genoemd. Volgens Turing zou een machine daadwerkelijk intelligent zijn als hij, in een geschikte test, gedrag vertoonde dat niet te onderscheiden viel van het menselijke gedrag onder dezelfde omstandigheden. Ergens vereist de Turing Test een vrije vorm van commu-nicatie tussen mens en machine. De mens hoeft niet te buigen voor de beperkingen van de machine; de machine moet zich aanpassen aan de behoeftes van de mens.

Zoals wij communiceren, lijkt het soms een wirwar aan tekens en signalen die alle kanten op worden verstuurd. Mensen schrijven teksten waarvan ze aannemen dat ze begrijpelijk zijn voor anderen, en zingen liederen opdat anderen ervan kunnen genie-ten. In een pub, onder giftige rookwolken, lijkt het eerder op het gekakel van kippen of het gekwaak van kikkers dan op menselijke spraak. Toch kunnen de bierdrinkers elkaar (soms) begrijpen ondanks de herrie en het bier. Hoe verstaan wij elkaar? Hoe herkennen wij een begrijpelijke combinatie van woorden in tegenstelling tot een woordenbrij? Hoe kunnen wij de bedoelingen van onze gesprekspartners raden? Immers, vele zinnen zijn voor meerdere interpretaties vatbaar. In het omgaan met onze onzekerheid omtrent wat er gezegd gaat worden en wat het zou kunnen beteke-nen, lijken wij een gespecialiseerde gokmachine te bezitten. Een machine die goed is in het herkennen van de juiste patronen (woorden, zinnen en structuren) uit de vele mogelijkheden (ruis).

Natuurlijke Taalverwerking (Natural Language Processing, NLP) houdt zich bezig met het bouwen van computermodellen die menselijk taalgebruik na kunnen boot-sen. De afgelopen vijftien jaar is een ware revolutie gaande geweest binnen de on-derzoekswereld van NLP. De opmars van de statistische leeralgoritmen in het model-leren van taalverwerking is niet meer te stuiten. Deze modellen boeken reeds be-scheiden successen en leveren bruikbare technologieën. De sprekende computer en de vertaalmachine zijn dichterbij gekomen dan ooit tevoren. Tijdens het congres Computational Linguistics in The Netherlands (CLIN 2005), dat wij afgelopen de-cember (2005) organiseerden, werden verscheidene demo's gepresenteerd, zoals een automatische tolk die voordrachten in het Europees parlement vertaalt van het Spaans naar het Engels.

Hoewel relatief succesvol, blijkt er een keerzijde te zijn aan de pure statistische aan-pak. In de huidige modellen worden de invoerzinnen gemodelleerd alsof het wille-keurige sequenties zijn over een bepaald alfabet. Het feit dat een zin vaak bestaat uit verschillende onderdelen, zoals frases of relaties tussen een werkwoord en zijn sub-ject of object, wordt volkomen genegeerd. Deze observatie heeft de vader van de moderne spraakherkenning, Frederick Jelinek, bewogen tot de uitspraak: "We have to put language back into our language models." Wat is een taalmodel? Hoe vang je taal in een taalmodel? En welke rol speelt dit model in de technologische toepassin-gen?


De NLP-groep aan deze faculteit bestudeert verscheidene geavanceerde statistische taalmodellen, waarvan Data-Oriented Parsing (DOP) het oudste is. Het is interessant om te vermelden dat DOP dit jaar precies vijftien jaar oud is. Wat DOP bijzonder maakt is dat het uitgaat van diepere representaties van zinsstructuur: representaties die zoveel mogelijk regelmaat zouden moeten blootleggen in de opbouw en beteke-nis van zinnen. Naast DOP bouwen wij nieuwe modellen voor grammatica-inductie (het leren van structuur uit tekst) en machinaal vertalen. Om deze modellen te reali-seren bedenken wij vaak passende statistische leeralgoritmen en probabilistische grammatica’s, en maken wij gebruik van bestaande linguïstische structuren wanneer dat nodig is. Zowel de theoretische als de empirische eigenschappen van deze mo-dellen vinden wij belangrijk.

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw vormden de formele talen en au-tomatentheorie het fundament van de informatica en de vele toepassingen, zoals compilers en programmeertalen. Met een klein beetje fantasie en heel veel evidentie uit de praktijk komt men tot de conclusie dat natuurlijke talen en hun verwerking het fundament zullen blijken te zijn van de Artificiële Intelligentie en toekomstige Cog-nitieve modellen. Voor de AI- en informatica-student betekent dit dat NLP een pas-sende plek kan zijn om kennis op te doen die multidisciplinair en zeer breed inzet-baar is.

Khalil Sima'an is docent en verbonden aan de groep Language processing and lear-ning van het ILLC.


aiBlockde via-programmeerwedstrijd 2005/2006

Dave van Soest en Koen van de Sande

De oproep in Cavia 14 om mee te denken over een programmeerwedstrijd voor het bouwen van bots voor spellen zoals Bejeweled (R), Zookeeper (R) en Tetris Attack (R) heeft resultaat gehad. Na uitgebreide discussies in de VIA-kelder is er een mix tussen de drie eerder genoemde spellen ontstaan die aiBlock is gedoopt.

Het spel aiBlock bestaat uit een 8 bij 8 raster met daarin blokjes van verschillende kleuren. De speler mag twee naast elkaar liggende blokjes verwisselen. Zodra er drie of meer blokjes op een rij ontstaan, verdwijnen deze en krijg je punten. De lege ruimte wordt opgevuld door andere blokjes die van bovenaf het veld naar beneden vallen. Ontstaan er door dit naar beneden vallen weer drie of meer blokjes op een rij, dan is er sprake van een combo. Hoe meer combo's achter elkaar plaatsvinden, hoe meer punten je krijgt.

Bij de programmeerwedstrijd gebruiken we een 2-speler uitvoering van aiBlock (zie screenshot op de vorige pagina.), waarbij je vier extra rijen met blokjes ziet boven het normale veld. Daaraan is te zien welke blokjes naar beneden zullen vallen zodra je drie op een rij hebt gemaakt. Door hierop te anticiperen kan je extra grote combo's maken.

Afhankelijk van de grootte van je combo krijgt je tegenstander speciale penalty blocks in zijn veld. Deze penalty blocks leveren geen punten op als ze drie op een rij vormen. Aangezien de speler met de hoogste score na 100 beurten wint, wil je liever geen beurten verspillen aan het opruimen van de penalty blocks!

Wat is de beste tactiek? Welke bot is de beste van Nederland? Kom op 6 april naar de finale. De beste bots maken kans op een Xbox 360, een iPod video, een Gameboy Micro en tegoedbonnen van de RAF. Meer informatie: via.uvastudent.org/progcont

P R O G C O N T


IMAGINE CUP sponsort de progcont

De Imagine Cup daagt technische studenten uit met behulp van technologie de

wereldgezondheid te verbeteren. Ga de uitdaging aan en laat de wereld zien

wat je in huis hebt. Meld je aan via www.microsoft.nl/imaginecup2006 en maak

kans op een reis naar India en een van de geldprijzen.

Eén wereld, oneindig veel mogelijkheden

Laten we eerlijk zijn: de wereld heeft hulp nodig. Het soort hulp waarvoor je de

beste jonge technologen van over de hele wereld bij elkaar roept en loslaat op de

grootste problemen die de wereld kent. Dat is waar het bij de Imagine Cup om

draait. De Imagine Cup is jouw kans om innovatie te brengen, om de wereld te

laten zien wat je in huis hebt en ook om geweldige prijzen te winnen. Simpel

gezegd: het is jouw kans om de kracht van technologie te gebruiken om de

wereldgezondheid te verbeteren en tegelijkertijd veel plezier te hebben.

P R O G C O N T


De prijzen

Deelnemers aan de Imagine Cup hebben de kans hun ideeën wereldkundig te

maken, belangrijke contacten op te doen en vriendschap te sluiten met collega's

overal ter wereld. Als je de wereldwijde finale bereikt, ga je niet alleen op een all-

in-reis naar Delhi, India, maar maak je ook een kans op geweldige geldprijzen:

ruim 6.700 voor het winnen van een Invitational of zelfs meer dan 21.000 voor

het winnen van de Software Design Invitational. De wereld helpen en tegelijkertijd

geld verdienen? Beter dan dat bestaat niet.

Meer informatie?

Ga naar www.microsoft.nl/imagecup2006 voor meer informatie en om aan te

melden voor deelname.

Op bezoek bij QuinityKoen van de Sande

De eerste vraag die bij mij opkwam toen we op de redactie een bezoek aan Quinity planden was: moet ik dan een pak aan? Gelukkig bleek dit niet zo te zijn, vooral ook omdat ik helemaal geen pak heb.

Quinity zit boven het postkantoor op de Maliebaan in Utrecht. Het is een oud pand waar ze sinds april gevestigd zijn. Het bedrijf zelf bestaat al sinds het jaar 2000.

Toen Bas (onze vice-voorzitter) en ik aankwamen zat er net 40 man te lunchen: je hoeft niet je eigen lunch mee te nemen. De volgende keer dat we een bedrijf bezoe-ken laten we ons uitnodigen voor de lunch, want dit zag er erg gezellig uit. Nu zaten Bas en ik te wachten op de luxe banken, waarbij we het plasmascherm en de Playsta-tion konden bewonderen (die zijn voor op vrijdagmiddag, als het werk gedaan is).

We werden ontvangen door Lonneke Baas, HR manager, of, zoals dat vroeger heette, hoofd personeelszaken. Lonneke vertelde dat er nu 70 mensen werken bij Quinity, waarvan 60 een technische opleiding hebben. Bij een technische opleiding moet je niet alleen denken aan informatica (al heeft wel 80% dat gedaan), maar ook aan scheikunde, wiskunde en biologie. Verder heeft 70% van het personeel een universi-taire opleiding; de rest komt van het HBO.

Wat doet Quinity?

... was een voor de hand liggende eerste vraag. Kort gezegd maakt Quinity webap-plicaties, en dan vooral voor grote partijen zoals banken en verzekeraars. Zo is het internetbankieren van een Nederlandse bank gebouwd door Quinity in een tijdsbe-stek van 3 maanden. Voordat de bouw werd begonnen werd eerst een functioneel ontwerp gemaakt. Dit is iets wat in mijn opleiding (AI/Informatica) bijna niet aan bod is geweest. (Het is vast een mooi document met veel diagrammen, maar hoe je zoiets maakt...). Gelukkig zijn er daarvoor de interne cursussen die worden georga-niseerd om de kennis van alle werknemers bij te spijkeren. Deze cursussen worden meestal gegeven door de werknemers zelf en het doel ervan is om iedereen op alle gebieden kennis bij te brengen. Er zijn natuurlijk wel mensen die net iets meer van bepaalde onderwerpen afweten, maar die kunnen dan ook de cursussen geven.

Quinity is een brede organisatie. Dat wil zeggen dat er geen managers zijn. Er zijn wel teamleiders, maar dat zijn technische mensen die doorstromen en dus hoef je ze niet uit te leggen wat een screensaver is als het scherm op zwart gaat. Qua sfeer be-tekent dat gewoon dat je samenwerkt met je baas, in plaats van ondergeschikte bent.

Technologie

“Wij werken niet met Microsoft technologie”, aldus Lonneke. Ik ben uitermate ver-baasd, want zoiets had ik niet verwacht te horen bij een bedrijf, maar het is zeker geen grapje. Er zijn geen plannen om met Microsoft technologie te gaan werken, tenzij de klant erom vraagt (dat is dan wel weer pragmatisch). Maar er heeft bij Qui-nity nog nooit een klant om Microsoft technologie gevraagd...

B E D R I J F S B E Z O E K


Waar wel mee gewerkt wordt is Java, en dan in het bijzonder J2EE. J2EE is een En-terprise Edition van Java die beter toegerust is voor webapplicaties met Java Server Pages (JSP) en schaalbaarheid. Voor de mensen die het nog niet kennen: het is Java met heel veel extra beschikbare klassen. Ik hoop dat ik geen Java-fans beledig met een dergelijke versimpelde voorstelling van zaken...

Een klantproject

Een echt voorbeeld van een project van Quinity is de website van een grote studie-boekenleverancier, waarop middelbare scholieren hun boeken kunnen bestellen. Op mijn middelbare school hadden we een boekenfonds waardoor we geen boeken hoefden te kopen, maar dat schijnt vrij zeldzaam te zijn. In het boeksysteem kunnen middelbare scholen aangeven welke boeken nodig zijn voor welke klas, en de scho-lieren kunnen vervolgens individueel boeken bestellen. De zomermaanden zijn het drukst, want dan bestelt iedereen zijn boeken. Afgelopen zomer zijn er 200.000 be-stellingen zonder problemen verwerkt. Om een dergelijke performance te halen moet je webapplicatie natuurlijk wel goed in elkaar zitten!

De site is gebouwd in 6 maanden tijd, van december 2004 tot juni 2005, en was dus precies op tijd klaar voor het topseizoen. Bij deze nog een mooie quote: “Al onze projecten zijn op tijd en binnen budget opgeleverd.” Misschien moet minister Pechtold ze maar eens bellen voor dat P-direkt systeem van hem...

Een klein detail is hierbij op zijn plaats: Quinity maakt de webapplicaties, maar de hosting en design worden uitbesteed. Er worden dus geen mensen ’s nachts uit hun bed gebeld omdat de harde schijf van de server kapot is; dat soort dingen laat men liever aan anderen over.

Werktijden

Als die projecten dan allemaal op tijd af zijn, dan zou je verwachten dat er veel wordt overgewerkt om dat voor elkaar te krijgen. Maar ook bij dit vooroordeel krijg ik geen gelijk. Bas en ik spraken namelijk met Bram Janssens, een afgestudeerd Technisch Informaticus uit Twente die na contact op een bedrijvendag nu bij Quinity werkt. Hij vertelt ons dat je zelf mag bepalen hoe laat je begint, zolang je maar iede-re week het aantal uren werkt dat in je contract staat (dat kan variëren van 32 tot 40 uur per week). Er wordt bij Quinity niet gewerkt met overuren, als je in een week teveel uren hebt gedraaid wordt dat gecompenseerd met ‘vrij’ in latere weken.

De vraag is nu, hoe controleert Quinity eigenlijk hoeveel uur per week je werkt als je zelf mag weten hoe laat je begint? Daarvoor hebben ze een simpel programmaatje waarin iedereen moet aangeven welke uren hij of zij aan welk project heeft besteed. Alleen de uren die zo geboekt zijn tellen, waardoor het eenvoudig is om te kijken of iedereen wel genoeg werkt. Ieder uur dat je boekt komt direct op de rekening van de klant, dus als je teveel uren boekt dan ga je je schuldig voelen.

Toen Bram begon bij Quinity was hij programmeur, maar hij mocht wel meedenken over het ontwerp. Na 7 maanden werken is hij ondertussen teamleider/ontwerper en nu is hij bezig met zijn eerste technisch ontwerp. Als ontwerper ben je dan regelma-tig bij de klant, maar hij is evengoed 3 dagen per week bij Quinity zelf.



Programmeerzolder en dakterras

Een bezoek aan Quinity is niet compleet zonder de programmeerzolder gezien te hebben. Op de zolder van het gebouw is een aantal heel relaxte werkplekken inge-richt, waar je kunt gaan zitten als je even rustig wilt programmeren. Je kunt je eigen bureau met telefoon en stapels papieren dan even in de steek laten en met alle ruimte van de wereld aan het werk.

Terwijl we op de programmeerzolder zijn, zien we uit het raam ook nog eens het dakterras. Ja, inderdaad, er is ook een dakterras waar je ’s zomers prachtig op kunt gaan zitten.

Werken bij Quinity

Bas en ik hebben na ons bezoek snel een lijstje ge-maakt van de dingen waar Quinity op let bij sollicita-ties. Ze zoeken de komen-de paar jaar nog 50 mensen extra, dus alle betastuden-ten van de UvA kunnen meteen na hun afstuderen een baan vinden.

Quinity zoekt mensen met een afgeronde bèta HBO/WO-opleiding die be-schikken over analytische vaardigheden, accuraat

werken en leergierig zijn. Quinity biedt veel leermogelijkheden (door de interne cursussen), intensieve begeleiding en de kans om aan systemen te bouwen die ook echt gebruikt gaan worden.



Twee logische puzzelsDave van Soest

Met ieder van onderstaande puzzels kun je een bioscoopbon van 7,50 winnen. Om kans te maken op de prijs, kan je oplossingen voor 12 maart mailen naar [email protected]. Je mag voor slechts één puzzel een oplossing insturen.

P U Z Z E L


+ -

In het veld liggen een aantal magneten. Een magneet bestaat uit twee aangrenzen-de vakjes, waarvan de één de plus-pool is en de ander de min-pool. Twee polen van de zelfde soort mogen niet in aangrenzen-de vakjes liggen. De cijfers boven en rechts van het veld geven aan hoeveel plus-polen zich in die rij of kolom bevin-den. De cijfers onder en links geven het aantal min-polen aan. Waar liggen de magneten? Eén magneet is al ingetekend.

Het veld is opgedeeld in een aantal onregelmatig gevormde, aaneenge-

sloten gebieden. Van elk gebied is al één vakje bekend. In die vakjes

staat een getal dat aangeeft hoeveel vakjes groot het gebied is. De getal-

len buiten het veld geven aan hoe-veel verschillende gebieden in de betreffende rij of kolom voorko-

men.

ShadowgroundsTonnie WesslingWeer eens zin in een isometrisch spel? Maar toch ook wel zin om lekker de boel aan gort te knallen als in een FPS? Dat kan met Shadowgrounds! Dit nieu-we spel van Frozenbyte is een beetje een combinatie van een Diablo-achtig spel en een FPS, maar dan met ietsje meer background story.

Het begint ergens in de 22e eeuw, op Ganymede – een van de vele manen van jupiter. Hier is al een flink aantal de-cennia geleden een terraforming-project gestart, en dat was dusdanig succesvol dat de eerste kolonie (genaamd new Atlantis) op die maan flink groeide. Op het moment van het spel ben je een low-level monteur in die kolonie, en een vreselijke storm komt op new Atlantis af.

Als op een gegeven moment de genera-toren kapot gaan door de storm, moet je met twee anderen op pad om te zorgen dat de stroom in de kolonie weer op gang komt. Jij gaat naar de generatoren, je maten naar het mainframe. Als jij je boeltje gefixt hebt (in de buitenlucht uiteraard), ga je naar je maten toe; die blijken vermoord te zijn! Dit is het be-gin van een action-packed, high-speed spel waarin je allerlei vreemde aliens tegenkomt, die je allemaal lekker af kan knallen. Van klein tot groot, van sterk tot zwak, bosses… er zit genoeg kanon-nenvoer tussen.

Af en toe laat een afgeknald beest een of meer upgrade parts vallen. Die kun je sparen en je kunt er voor elk wapen dat je vindt drie mogelijke upgrades mee kopen - je bent een mechanic, dus dat kan je zelf wel met die parts, geen shops nodig of zo. Die upgrades geven of een grotere clip size of doen iets met

het herladen of ze geven een secondary fire mode op je wapen – die zijn erg handig want ze doen flink veel damage.

De wapens zelf vind je her en der ver-spreid in en buiten de gebouwen waar je loopt. Ze komen niet uit de monsters vallen, maar meestal vind je ze in een weapon stash of iets van die aard. Er zijn een hoop verschillende wapens die allemaal hun voor- en nadelen hebben, en die je allemaal vroeg of laat echt nodig zult hebben: shotgun, laser rifle, rocket launcher, en nog veel meer coole sjit!

Onderweg krijg je contact met iemand van de mariniers, die je helpt door je te vertellen wat je moet gaan doen: sci-entist redden, satellietschotel fixen, etc. Op die missies knal je je een weg door een verscheidenheid aan omgevingen en monsters. Tijdens het lopen vind je ook af en toe een PDA of een computer waar je wat e-mail kan bekijken of logs, zodat je een beetje begint door te krij-gen WTF er aan de hand is.

Ik heb erg uitgekeken naar de release van Shadowgrounds, omdat ik zin had in een leuke no-brainer. Dat is het ook wel: je loopt met je wsad-toetsen en je mikt met je muis; rennen en knallen dus.

Verder zijn de graphics best oké wat betreft lighting en schaduwen enzo-voort. De environments zelf zijn een beetje simpel, maar wel doeltreffend – wat verwacht je van een kolonie op een maan van jupiter? Geen 17e-eeuwse bouwstijl dus. Objecten als dozen en ramen enzo zijn natuurlijk te slopen. De muziek doet ook lekker mee, met flinke electro/metal op de achtergrond – denk maar aan de game Crimsonland. Je ei-

G A M E R E V I E W


gen movement en die van monsters is niet helemaal vloeiend. Je blijft helaas nog wel eens achter een hoekje steken, zodat je niet makkelijk om een blok heen weg kan rennen. Al met al heb ik met veel plezier gespeeld. Het grootste minpunt vond ik dat het vrij snel afge-lopen was – pakweg 40 uur gameplay schat ik. Wie weet komt er een expan-sion? Mijn cijfer voor dit spel is uitein-delijk een 8.

Systeemeisen: PIII 733, 128MB RAM, 700MB HD, CD-ROM/DVD-ROM (niet veel nodig dus!)

G A M E R E V I E W


American BeautyIvo SingerJe komt soms van die films tegen waar-bij je bij het horen van de titel denkt: Dit kan gewoon geen goede film zijn. American Beauty was voor mij zo'n film. Beelden van een meisje dat aan een Miss verkiezing meedoet en alle drama’s die daar bij komen kijken trok-ken aan mijn verbeelding voorbij. Toch heb ik me hier overheen weten te zetten en ben ik de film gaan kijken, al was het maar omdat Mena Suvari erin speelt, de mooie zingende blondine uit American Pie.

De film gaat over Lester Burnham (Ke-vin Spacey) die zichzelf ziet als een loser en dat eigenlijk ook gewoon is. Zijn leven heeft ergens een verkeerde afslag genomen en nu is hij beland in een situatie waar hij eigenlijk niet in wil zijn. Een baan waar hij een hekel aan heeft, een dochter waar hij nauwelijks meer mee praat en een vrouw waar hij geen seks meer mee heeft en eigenlijk überhaupt geen lol meer mee beleeft.

Aan het begin van de film is het al dui-delijk dat het niet goed gaat aflopen met Lester. Hij geeft zelf al aan het jaar niet te zullen overleven. Voor zijn dood besluit Lester zijn leven in eigen hand te nemen en breekt hij uit de situatie waar-in hij zat. Maar de belangrijk-ste vraag blijft natuurlijk hoe hij aan zijn eind zal komen. In de loop van de film wordt een aantal mogelijke daders geïntroduceerd en is onduide-lijk hoe Lester zal sterven, tot op het allerlaatste moment.

Het begin van de film komt enigzins geforceerd over, maar daarna begint Lester

steeds meer de touwtjes in handen te nemen en wordt je veel meer in het ver-haal betrokken. Alle personages begin-nen los te komen en we weten dat het uiteindelijk mis moet gaan. Eigenlijk heeft de film alles wat een goede film moet hebben: spanning, mooie vrou-wen, onvoorspelbare wendingen en interessante personages. Zo heeft de dochter van Lester een dealend vriendje dat het mooi vindt om dode mensen op video te zetten. Diens ouders zijn ook al niet normaal te noemen: zijn vader is een gewelddadige marinier en zijn moeder zit ergens in een andere wereld.

Al met al is het een interessante film, waarin het duidelijk wordt dat we keu-zes in het leven hebben en dat we zelf bepalen hoe we ons leven willen leiden en of we ons daarbij neerleggen. Het trieste is wel het lot van de hoofdper-soon, maar zoals hijzelf al aangaf: hij leefde eigenlijk niet echt meer, dus hij is in zekere zin weer even tot leven geko-men. Mocht dit allemaal een beetje te serieus klinken, dan is er altijd Mena Suvari nog.

F I L M


Creating photomontages with PhotoshopJanneke van der ZwaanVoor het maken van fotomontages is Photoshop natuurlijk hét programma. In het boek ‘Creating Photomontages with Photoshop’ laten verschillende profes-sionele fotografen en illustrators stap voor stap zien hoe ze een bepaalde fo-tomontage gemaakt hebben. Een waar-schuwing vooraf: dit boek is niet ge-schikt voor beginners. Als je wilt leren werken met Photoshop en nog geen (ruime) ervaring hebt, kun je beter een ander boek kiezen.

‘Creating Photomontages with Pho-toshop’ bestaat uit verschillende hoofd-stukken. Elk hoofdstuk is een project en ieder project is geschreven door een andere auteur. Er is geen algemene in-leiding, waardoor geen echte eenheid ontstaat. Een aantal tips, zoals ‘doe aanpassingen altijd op een kopie van een layer’ en ‘wees consequent in het benoemen van layers’ worden voor bij-na alle projecten herhaald.

Ieder project begint met een lijstje van gebruikte hardware (zoals (digitale) fotocamera, lampen en/of een scanner) en software (Photoshop, Illustrator). Het is erg grappig om te zien dat geen enke-le artiest de allernieuwste versie van Photoshop gebruikt. Iets anders dat op-valt, is dat er eigenlijk altijd wel meer programma’s gebruikt worden dan al-leen Photoshop (denk dus bijvoorbeeld aan Illustrator). Naast trucs en technie-ken voor Photoshop worden er ook tips gegeven voor het fotograferen van ob-jecten voor montages.

Aan de hand van veel plaatjes en (rela-tief) weinig tekst vertellen de auteurs over wat ze wilden bereiken, waarom ze dit wilden bereiken en hoe ze dit bereikt hebben. Belangrijke thema’s als belich-

ting, kleur en sfeer krijgen hierbij veel aandacht.

‘Creating Photomontages with Pho-toshop’ is een leuk boek om inspiratie op te doen voor het monteren van fo-to’s. Als je zelf wilt gaan knutselen, is het vooral belangrijk om een duidelijk idee te hebben van wat je wilt gaan ma-ken. In het boek kun je dan uitleg vin-den over hoe je ervoor kunt zorgen dat je montage er zo natuurlijk mogelijk uitziet, door bijvoorbeeld schaduw toe te voegen of de randen van een object minder scherp te maken.

Het boek ligt in de kelder ter inzage. Als je zin hebt gekregen om een foto-montage te maken (met de foto’s uit het smoelenboek van VIA is vast wel wat leuks te verzinnen), kun je aan de slag. Stuur het resultaat naar [email protected]!

B O E K


Eerstejaarsweekend 2005Door Okke Formsma en Emil de Valk

Dag/nacht 1

Wat een reis en wat een ontvangst! Ongekend. Afgezien van de geweldige reis, de enerverende wandeling en enige wachttijd bij aankomst, kon het eerste overheerlijke gerstenat genuttigd worden. Dit was de start van een superavond, waarin cappie (aka kapitein) als eerste knock out ging in de knock out show.

Nadat de kapitein had opgegeven heeft de schoenpoetsneger het overgenomen (zie foto’s). Uiteenlopende spelletjes zoals de kledingketting zorgde voor enige homo-sensuele situaties, wat voor sommigen eindigde in toch wat confronterende foto’s.

Toen het feest was begonnen en de danspasjes van de vereniging werden overge-bracht op de eerstejaars, ging het brandalarm af en kort daarna ging voor velen toch ook het licht uit.

Dag/nacht 2

De volgende ochtend kwam de zon op bezoek. Na een oog open te krijgen kwam de man met de hamer langs, waarna de kater geboren was. Om wakker te worden was er voor de vroege vogels natuurlijk een biertje, gevolgd door een kopje koffie.

Na een ontbijt gingen we met zijn allen yoga doen om de spieren wakker te maken voor de sportdag. Want daar moest iedereen weer volop presteren bij de estafette bierhalen, voetballen met oogkleppen op, twister en autotrekken.

Aan het einde van de middag kwam Okke het team versterken. We zijn direct een spelletje gaan doen om zoveel mogelijk letters te verzamelen om uiteindelijk een zo lang mogelijk woord te maken. Zoals verwacht was er veel vunzigheid tussen de inzendingen, wat ook punten opleverde natuurlijk.

Na het eten kwamen de spelletjes weer te voorschijn. Veel Llama-achtige dingen, met de bijbehorende humor. Toen dat voorbij was kwam het grote zuipen er weer aan. Hoeden vol met rode wodka en bezopen dansende mensen waren dan ook het logische gevolg. Het grootste gemis van het weekend kwam ook aan het licht: waar zijn de MEISJES? Er is niet één eerstejaars meisje mee! De jongens die de dag daar-voor al te ver waren gegaan dropen al snel af naar bed, waarna de echte bikkels tot diep in de nacht dronken werden.

Dag 3

Wakker worden. Naar het bos. Bier zoeken. Eh. Hoofdpijn. Can’t take it! Snel bier zoeken. Hmmmm... bier... Nee, toch niet... Waar is ‘ie nou? Ohhhhhh, daar! Hoppa-tee, bier in de keel, kratje snel leeg, huis opruimen. Daarna in de bus uitgebrakt. Eindelijk thuis! Ohnee. Nog op station Amstel. Nouja, bijna thuis dan. Tot volgend jaar!

B E T E R L A A T D A N N O O I T


voer voor bestuurs-, wis-en informatiekundigen m/v.*Onverwachte carrièremogelijkheden bij PricewaterhouseCoopers

PricewaterhouseCoopers ondersteunt het bedrijfsleven, de overheid en de not-for-profitsectormet gebundelde kennis vanuit verschillende invalshoeken tegelijk. Daarom zijn er ook tal vanonverwachte mogelijkheden voor academici uit andere studierichtingen. Juíst voor (technische)bedrijfskundigen, wis- en bestuurskundigen. Of zelfs (bestuurlijke) informatiekundigen.

Bij PricewaterhouseCoopers spelen de profes-

sionals van Advisory en Assurance gericht in op

actuele issues waarmee iedere organisatie in haar

levenscyclus vroeg of laat te maken krijgt. Denk

aan prestatieverbetering, begeleiding van overnames

en onafhankelijke waardering; maar ook aan risico-

beheersing, kwaliteitsborging, crisismanagement en

onderzoek naar fraude. Dat zijn complexe zaken,

die om diepgaande analyses vragen.

Met jouw achtergrond in (technische) bedrijfskunde

of (bestuurlijke) informatiekunde, informatica of een

van de andere genoemde richtingen hebben wij

bij PwC heel verrassende carrièremogelijkheden.

Voor deze groepen zoeken we juist mensen met

een kritische analytische instelling, teamgeest en

organisatietalent. Scherp inzicht in mensen,

organisatievormen, processen en systemen is

daarbij onontbeerlijk. Met deze vaardigheden open

je als het ware de wereld achter de cijfers. Een

fascinerend werkveld waarin je steeds weer nieuwe

uitdagingen vindt. De ene keer bij een multinational,

de andere keer bij een milieuorganisatie. Zo krijg je

ook een steeds bredere scope en kun je je verder

ontwikkelen in de richting die het beste bij je past.

Met uitstekende opleidingsfaciliteiten, aandacht

voor work/life-balance en je persoonlijke groei.

Spreekt een carrière bij PricewaterhouseCoopers je

aan, kijk dan op www.pwc.com/nl/careers of neem

contact op met Amarins Renema, telefoon (020)

568 60 91 of e-mail [email protected]

*connectedthinkingTM

©2005 PricewaterhouseCoopers. Alle rechten voorbehouden.

Wie als IT-specialist bij ons kom

t werken, heeft vaak nog een lange w

eg te gaan. Met een carrière w

el-teverstaan. Bij Elan ben je nam

elijk nooit uitgeleerd. Niet alleen om

dat we m

eer dan 3000 online trainingenhebben. M

aar ook omdat w

e ervoor zorgen dat je jezelf steeds verder kunt ontwikkelen. Bij opdrachtgevers die

actief zijn in zeer uiteenlopende branches. Van IT, logistics en finance tot en met not-for-profit, retail en health.

Zowel in N

ederland als in het buitenland. Vast of tijdelijk. Volop mogelijkheden dus om

een carrière op te bouwen

die past bij je vaardigheden en ambities. Spreken deze carrièrem

ogelijkheden je aan? Maak dan kennis m

et onsen bel (020) 650 80 10 of laat je CV achter op elanit.nl.

Is it about your next job or the next step in your career?

Documents

Cavia 16