Inhoudsopgave

0 Voorwoord van de coordinator 1

1 Voorwoord van de voorzitter 1

2 Thuisbezorgd op het Science Park 2

3 Interview met het bestuur 4

4 Succesvolle ketenintegratie dankzij architectuur 6

5 Erasmus uitwisseling naar Edinburgh 11

6 Uitwisseling Keio University Tokyo 13

7 Op bezoek bij FlowTraders 16

8 Internet Illiteracy 18

9 De indiaan en de ontzichtbare Alien 20

10 Comics 21

11 Interview met AIO 22

12 Kroegen in de buurt van het Science Park 24

COLOFONDe Cavia is een periodieke uitgave van via, studievereniging voor studen-ten van informatica, informatiekunde en kunstmatige intelligentie aan deUniversiteit van Amsterdam! Dit is de 25ste Cavia.

Oplage 150 Adres:Uitgever Xerox Service Center Kamer A0.10Font Antykwa Toruńska Science Park 904Opmaak LATEX 1098 XH Amsterdam

0

Voorwoord van de coordinator

Waarde via leden,

Het heeft weer eens heel lang geduurd voordat de volgende cavia op deplank lag. Dat komt doordat we echt een goeie wilde maken, met dingendie jullie echt willen lezen! Dit zorgt natuurlijk wel voor de nodige proble-men: De eerstejaars hebben nu nog steeds nooit een cavia gezien! Nouja, niet zo eentje die van papier is gemaakt natuurlijk. De zogenaamde“guinea pig” kennen jullie natuurlijk allemaal wel!

Een ander nieuwtje over deze cavia is dathet voor het laatst zal zijn dat mijn naam on-der dit stukje staat! Dit is omdat MaartenInja de zware taak over gaat nemen, en decaviacommissie, stoer gezegd, gaat “pimpen”.De verwachting is dat ons kwartaalblad ko-mend jaar ieder kwartaal uit zal komen. Alsje daarbij wilt helpen ben je dan natuurlijkvan harte welkom! Dan moet je Maartenmaar even mailen op cavia@svia.nl.

Nu zal ik je niet langer ophouden om te beginnen met het lezen vandeze cavia! Hij heeft je wat te bieden over het nieuwe Science Park,studeren in het buitenland, en er staat nog een interessant en ingewikkeldartikel in! Gauw lezen dus!

Maarten de Waard

Voorwoord van de voorzitter

Lieve vianen,

Er is een hoop gebeurd sinds de vorige cavia!Het is, terwijl ik dit schrijf, alweer bijna 2maanden geleden dat het 11e bestuur van via

door het ALV gekozen is! In de tussentijd zijnwe druk bezig geweest alles uit te zoeken, enwe hebben er erg veel zin in! Verderop indeze cavia zullen we ons voorstellen.

We gaan in ieder geval een heel leuk engezellig jaar tegemoet en hopen dat we veelvoor via kunnen betekenen.

Elise

1

Thuisbezorgd op het Science Park

Nu het FNWI goed en wel verhuisdis naar de Watergraafsmeer en demeesten van ons zich in het kei-harde studeren gestort hebben, rij-zen er een paar vragen op die ophet oude Roeterseiland niet of min-der aan de orde waren: “Gaan wevanavond op de universiteit eten?”,“Wat gaan we eten?” en “Waaromis onze universiteit in the middle ofnowhere gevestigd?”.

In het kader van dineren opde faculteit is het vooral de laat-ste vraag die voor de nodige pro-blematiek zorgt. Hoe enthousiastde meesten ook over het SciencePark zijn, feit blijft dat ons univer-siteitsgebouw zich ver van de be-woonde wereld bevindt. Veel mo-gelijkheden om buiten de deur teeten zijn er niet, terwijl we vorigjaar hamburgerbar Burgermeester,frituur Holland-Belgie, supermarktAlbert Heijn en mening koffieten-tje om de letterlijke hoek hadden.In dit stuk een korte review overmogelijke oplossingen voor boven-staande problematiek die ik uitge-probeerd heb.

First of all hebben we natuur-lijk Sorbon. Binnen de deur, goed-koop en over het algemeen eetbaar.Vooral als lunch (of verlaat ontbijt)biedt de Sorbon een groot assorti-ment aan smakelijk en betaalbaareten. Over het avondeten van onzeMensa ben ik iets minder enthousi-ast. Hoe aardig de chef-koks ookmogen zijn, the main-dishes zijn

over het algemeen vrij zoutloos, hetvlees niet gaar en de groente over-gaar.

Dan is er, second of all, natuur-lijk een grote variatie restaurant-ketens en multi-culturele Turkseeethuizen te vinden op thuisbe-zorgd.nl. In de eerste instantie iseten laten bezorgen perfect: je kandoen alsof je keihard studeert, ter-wijl jouw eten geprepareerd en be-zorgd wordt, maar eten bestellen isvaak duur en studenten hebben hetniet zo breed. Daar komt bij datdit voedsel over het algemeen nietbarst van de vitaminen en minera-len. Nu zijn er mensen die kunnenleven van elke avond pizza, maarde meesten zullen hier vroeg of laatscheurbuik van krijgen.

Een andere mogelijkheid is na-tuurlijk buiten de deur eten bij dePolder of de Oerknal. Beide restau-rants zijn lekker dichtbij, maar ditzijn wel iets serieuzere aangelegen-heden. De Polder is een eetcafé water al in een ver en donker verledenvoor de vestiging van het SciencePark al zat en is dus minder gerichtop studenten. Dit betekent niet datstudenten hier niet welkom zijn; heteten is erg smakelijk, de bedieninggoed en de sfeer gezellig. De Oer-knal is het eetgedeelte van het uni-versitaire sportcentrum - USC - endus wel meer gericht op studenten.Het gemiddelde gerecht is hier ietsgoedkoper en de kaart wat simpe-ler dan die in de Polder, maar geen

2

van beiden doet af aan de kwali-teit van de maaltijd. Beide eetcafé’szijn zeker de moeite waard, voor destudenten onder ons die graag watmeer geld uitgeven aan hun diner,maar hierdoor wel lekkerder, beteren gezelliger eten.

En dan als laatste, de simpel-ste, goedkoopste, gezondste enmisschien wel lekkerste oplossing:laat oma een lekker happie voorje koken, stop dit in een plas-tic bakje, vries dit in, neem dit

‘s ochtends mee naar de uni engooi het ‘s avonds in de open-bare magnetron. Jij blij, maagblij, oma blij en portemonnee blij.

Geschreven door Sammy Odenhoven.

Commissies

Hier een paar commissies dieom leden verlegen zitten:Actiecommissie De actiecommissieorganiseert vaak leuke, gezellige ensoms zelfs leerzame activiteiten, zo-als een dagje paintballen, een Hallo-weenborrel of de eindejaarsbarbe-cue!

Als je dus wilt helpen met hetorganiseren van activiteiten, of eenheel vet idee hebt, kun je mailennaar actie@svia.nl. Wees vooral ookwelkom bij wat er staat gepland!Caviacommissie Dit blaadje kwamniet zo maar uit de lucht vallen! Eris een commissie die ervoor zorgtdat hij inhoud krijgt, wordt opge-leukt en wordt gedrukt. Dit is decaviacommissie.

Lijkt het je leuk om voor de caviate schrijven, artikelen voor de caviate zoeken of op een andere manierbetrokken te zijn in het maken vande cavia? Dan ben je welkom omeens een vergadering bij te wonen!Mail voor de caviacommissie naar:cavia@svia.nlICT-commissie De ICT-commissieis de commissie die zich bezig-houdt met het regelen van de ICT-voorzieningen van de studievere-niging, hieronder valt het ontwik-kelen van nieuwe programma’s enhet beheren van verschillende sys-temen welke door de studievereni-ging gebruikt worden. De websiteis bijvoorbeeld door de ICT com-missie gebouwd. Geinteresseerd?ict@svia.nl!

3

Interview met het bestuurHoe heet je en wat voor studiedoe je?Elise: Ik heet natuurlijk Elise (of“Elsie”) en ik studeer KunstmatigeIntelligentie.Eszter: Ik heet Eszter (DUS +S+Z-H) en ik studeer A.I.Sammy: Ik heet Sammy (Snorro)en studeer Informatica als een mo-therfucker.Sharon: Ik heet Sharon en ik zitnu in het 2e jaar van KunstmatigeIntelligentie.

Wat vind je nou zo leuk aan via?Elise: Bier drinken met mensendie weten wat de gemiddelde ASCIIwaarde van hun naam is == stillwinning!Eszter: Het is altijd super gezellig.Sammy: Bij de via vindt je decomputer-autisten die wèl van bierdrinken houden!Sharon: Bij de via zitten allemaalheel relaxte mensen en je kan ge-woon lekker jezelf zijn. En (bijna)iedereen snapt al die flauwe nerd-grapjes.

Wat is je favoriete boek/film/mu-ziek?Elise: Vooral serieuze boeken. Din-gen van Nietzsche, Orwell, en ikben al heel lang bezig met Manu-facturing Consent van Chomsky.Qua films hou ik vooral van horror-films, erger me dood aan alles datuit Hollywood komt, eigenlijk. Mu-ziek is gewoon tr00 metal, voorna-melijk oldschool 80’s thrash. Over-

Kill, Exodus, Kreator. Ook wel watdoom. En natuurlijk 90’s dance!Eszter: Boek: Ik ben een enormefan van Stephen King en thrillerboeken in het algemeen. Als ik eenboek moet kiezen dan is het En-gelenmoord van P.J. Tracy. Film:Ik heb twee favoriete films, V forVendetta en Imagine Me and You.Muziek: Ik luister echt bijna al-les, de ene dag punk-rock (bv RiseAgainst), de andere dag jaren ‘90muziek (Captain Jack FTW), maarfoute dance en hands-up is altijdleuk.Sammy: Favoriete boek: lastig.Ik ga dan toch wel voor The GirlWith The Dragon Tattoo. Favo-riete film: The Matrix. Deel I. OfDeel II. Of Deel III. Oh en muziek.Favoriete band: In Flames. Favo-riete DJ: Deadmau5. Verder, veel(hard)rock/metal, dubstep, house,hardstyle etc.Sharon: Mijn favoriete boek is OneDay van David Nicholls. Mijn favo-riete film is The Notebook, ik houvooral van die belachelijk zoete, ro-mantische films. Die films lopenaltijd goed af, hoe slecht het ookgaat. Lekker voorspelbaar plot, lek-ker weinig nadenken. En echt favo-riete muziek heb ik niet. Nu luisterik vooral hiphop, r&b en klassiekepianomuziek.

Wat doe je in je vrije tijd?Elise: Gamen, rode wijn drinken,forums lurken en als ik tijd hebnaar concerten gaan.Eszter: Badmintonnen, series kij-

4

ken, lezen en soms fitnessen.Sammy: Naar muziek luisteren,chillen, series kijken (“Wat is je fa-voriete serie?” - Op dit moment kijkik Lost, wat super awesome is. Watik ook erg vet vind is Twin Peaksen The L Word), fotograferen eneen grotere nerd worden.Sharon: voetballen, fitnessen, se-ries kijken (favoriete serie: GossipGirl) en met vriendinnen afspreken.En als ik echt genoeg vrije tijd hebgame/lees ik graag.

Wat is je favoriete programmeer-taal?Elise: Als ik moet kiezen tussenwat ik ken, Java en Prolog, toch welJava. /nepnerdEszter: Obviously Python.Sammy: Python.Sharon: Sowieso Prolog <3

Wat eet je het liefst?Elise: Dingen die ik zelf klaarge-maakt heb, vooral geen Sorbon.Eszter: Voedsel..? Ik heb niet echtiets speciaals, maar wat ik zelf kook

is natuurlijk altijd het lekkerst.Sammy: Noodle soup gemaaktdoor mijn moeder.Sharon: Indonesisch eten, choco-lade & alle niet-oranje snoepjes. Inieder geval niets wat ik zelf kook,want ik kan heel slecht koken. (PS;als je zin hebt, kom een keer voorme koken! haha)

Wat wil je later worden als jegroot bent?Elise: Gelukkig!Eszter: 1 meter 80.Sammy: Dagobert Duck.Sharon: Gelukkig. En Superwo-man :) EN EEN ROBOT

Wat zijn je favoriete games?Elise: Pokémon, WoW en natuur-lijk OPEN ARENA!Eszter: NFS, KillzoneSammy: Rollercoaster Tycoon,Freddi Fish & Counter Strike.Sharon: The Sims, Tombraider &Pokémon

5

SUCCESVOLLE KETENINTEGRATIE DANKZIJ ARCHITECTUUR

De complexiteit van ketenintegratie overstijgt de complexiteit van optimalisatie binnen de kaders van de eigen organisatie. Architectuur biedt het instrumentarium om de samenhang over de schakels van de keten heen inzichtelijk te maken en te optimaliseren. Ketenoptimalisatie kan en mag daarbij niet gezien worden als een vraagstuk voor ICT-deskundigen. Bedrijfs- en informatiearchitecten blijken de sleutel tot succes in handen te hebben. Het architectuurinstrumentarium biedt de architect/projectleider een solide theoretische basis en praktische handvatten voor ketenoptimalisatie. Het zorgt ervoor dat architecten en projectleiders:

een gezamenlijke ketenmissie kunnen formuleren;de ketenmissie kunnen ontrafelen in processen die uitgevoerd moeten worden;de hierbij betrokken actoren kunnen duiden, hun (soms tegengestelde) belangen leren kennen en hier behendig tussen kunnen manoeuvreren;passende integratiestrategieën kunnen kiezen;het optimalisatieproces van de totale keten beter kunnen faseren, beheersen en daardoor beter kunnen besturen.

Wat is een keten?

Een keten definiëren wij als: ‘Een samenhangende combinatie van zelfstandige organisaties die samenwerken om een gedeeld doel te bereiken, waarbij de toegevoegde waarde van ieder van de individuele organisaties op voorhand bekend is’. In deze definitie bestaat de keten uit een aaneenschakeling van individuele organisaties. Een veelgebruikte definitie van een organisatie is: ‘Een samenwerkend geheel van mensen en middelen gericht op het bereiken van een bepaalde missie’ [1].

——

—

——

Het IRIS denkraam [2] – acroniem voor Innovatie, Reor-ganisatie en Implementatie Structurering – geeft kaders om op een gestructureerde en gecontroleerde wijze ve-randeringen binnen een organisatie door te voeren. IRIS beschouwt daartoe vijf onlosmakelijk met elkaar verbon-den aspecten die gezamenlijk het waarheen, wat, hoe, wie en waarmee van de organisatie representeren. De kern van het IRIS-denkraam is gelegen in de onderken-ning dat iedere verandering een afstemmingsvraagstuk is tussen wat de organisatie wil en hetgeen ze kan. (www.vm-advies.nl/iris)

Het IRIS-denkraam is verder uitgebreid om ook verandering over meerdere organisaties heen in samenhang af te beelden.

In die visie bestaat de keten uit een aaneenschakeling van individuele organisaties.

Ketens staan binnen het overheidsdomein steeds meer in de

belangstelling. Overheid en bedrijfsleven zoeken elkaar – soms

noodgedwongen – op om administratieve lasten te verlichten en

tegemoet te komen aan de vragen van consument en bedrijfsleven.

Daar waar ketenpartners samenwerken om toegevoegde waarde te

creëren, vormt de ketenarchitectuur hét instrument voor optimalisatie

van de keten. Door ontwikkeling van de ketenarchitectuur wordt de brug

geslagen tussen de belangen, processen, gegevens, organisatie en

automatisering van de verschillende schakels in de keten.

drs. J.J.L.H. (Patrick) Laenen & drs. I. (Ivar) Vennekens

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Het IRIS denkraam

6

Ketens hebben enkele specifieke kenmerken:

De keten bestaat in ieder geval uit meerdere actoren (individuele organisaties of delen van organisaties) met elk hun eigen missie, strategie, bedrijfsvoering, mensen en middelen, zonder overkoepelend gezag over de organisaties heen. Een individuele organisatie geldt nooit als keten omdat de organisatieonderdelen onder één besturingsverantwoordelijkheid vallen.De individuele organisaties werken samen binnen de keten om een gezamenlijk doel te bereiken. Vanuit een procesinvalshoek is er dan één lange procesketen waarbij de uitvoering van die bedrijfsprocessen bij verschillende organisaties ligt. De basisprincipes van bedrijfsprocessen blijven van toepassing:

ieder bedrijfsproces moet waarde toevoegen vanuit de optiek van het te bereiken doel;ieder bedrijfsproces is uniek binnen de keten.

Doorgaans zijn bepaalde onderdelen van een organisatie als actor betrokken bij de keten. Dat zijn de onderdelen die binnen de organisatie verantwoordelijk zijn voor de inrichting en uitvoering van één of meer schakels in de keten. Een organisatie kan op het zelfde moment betrokken zijn bij verschillende ketens. Zo kan een pluimveehouder onderdeel uitmaken van een ‘pluimveevleesketen’ én een ‘diervoederketen’.

Hoe is een keten afgebakend?

Het optimaliseren van een keten begint bij het afbakenen van het beschouwingsgebied. De afbakening is bepalend voor de processen die in ogenschouw worden genomen, de informatie die daarbij een rol speelt, de tussen- en eindproducten die voortgebracht worden en de actoren die relevant zijn. De afbakening is bepalend voor de omvang en complexiteit van het

—

—

—

—

—

ketenoptimalisatieproces en wordt bepaald door de ketenmissie, de lengte en de breedte van de keten.

Wat is de missie van de keten?

De keuze van het eindpunt van de keten is sterk bepalend voor de omvang van de keten. Het eindpunt van de keten is een concreet en meetbaar eindresultaat (en geen proces of organisatie) dat tot stand komt als gevolg van de uitvoering van een reeks van bedrijfsprocessen.

Vervolgens wordt op dat eindresultaat een doelstelling geformuleerd die past bij het optimalisatievraagstuk dat voorligt. De doelstelling geeft richting aan het optimalisatieproces en is doorgaans in kwalitatieve vorm gesteld.

Vaak wordt het streven naar een eindresultaat met een bepaalde kwalitatieve richting ook gezien als een missie, vandaar dat hier wordt gesproken van de ketenmissie.

Hoe lang en breed is de keten?

Vanuit de gekozen ketenmissie worden vervolgens alle bedrijfsprocessen in beeld gebracht die parallel dan wel sequentieel toegevoegde waarde leveren aan het eindresultaat. De focus ligt daarbij op processen die een primair [3] karakter hebben. De aaneenschakeling van de primaire ketenprocessen bepaalt de ketenlengte. Pas

in tweede instantie wordt de keten verbreedt met ondersteunende processen die voor de ketenoptimalisatiedoelstelling noodzakelijk zijn.Voor het bepalen van de omvang van de keten zijn twee instrumenten essentieel:

De businessarchitectuur van de individuele ketenactoren: deze bevatten immers de bedrijfsprocessen die al of niet ingesloten kunnen worden in de keten. De doelenboom van het ketenoptimalisatievraagstuk: als alle doelen aan een of meerdere

—

—

Ketens in het IRIS-denkraam

Een voorbeeld van eindresultaten:In de pluimveeketen: hennen die geschikt zijn voor het legbedrijf, consumptie-eieren, kipfiletsIn de strafketen: beslagleggingen, veroordelingen, boetesIn de zorgketen: bezette bedden, behandelde patiënten

—

—

—

Mogelijke richting bij bovenstaande eindresultaten:In de pluimveeketen: minder toediening van antibiotica, hoger dierwelzijn van leghennen.In de strafketen: minder langdurige beslagleggingen, snellere veroordelingen, hogere boetes.In de zorgketen: hogere bezettingsgraad bedden, meer patiëntbehandelingen.

—

—

—

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

7

‘ketenbedrijfsprocessen’ gerelateerd zijn, is de keten in principe lang en breed genoeg.

Daarnaast is er nog een aantal overwegingen en beperkingen van invloed op het bepalen van de omvang van de keten:

Bij het bepalen van de ketenreikwijdte spelen de macht van de opdrachtgever, de beheersbaarheid van de complexiteit en budgetbeperkingen in tijd en geld duidelijk mee.Vaak worden ketens gevormd op basis van op voorhand gekozen organisaties. Als echter tijdens de vaststelling van de keten blijkt dat de bedrijfsprocessen van een van de organisaties niet direct toegevoegde waarde leveren aan de vervulling van de ketenmissie, is deze organisatie geen actor meer in die keten en heeft daarmee geen plaats meer in het ketenoptimalisatieproject.

Wat is de maturiteit van de keten?

Een keten bestaat uit de aaneenrijging van actoren die een of meerdere ketenbedrijfsprocessen uitvoeren. Elke organisatie geldt als schakel in de keten, tussen organisaties bestaan schakelpunten.

Van ieder schakelpunt in de keten kan de maturiteit worden bepaald. De maturiteit geeft de mate van samenwerking tussen de actoren in de keten aan. Er zijn verbindingen tussen organisaties mogelijk op elk van de richtinggevende en uitvoerende componenten van het individuele organisatiemodel (missie, strategie en beleid, bedrijfsvoering, bedrijfssystemen).

De maturiteit is uitgedrukt in 5 niveaus [4]:Gegevens: uitwisseling van gegevens tussen twee actoren vindt op relatieve ad hoc basis plaats. Als

—

—

1.

er informatie uitgewisseld wordt, dan kiezen de actoren voor de structuur, vorm en inhoud die voor dat moment het meest geschikt zijn. Procedures: gegevensuitwisseling tussen twee actoren is afgestemd qua structuur, vorm, inhoud en frequentie.Processen: de bedrijfsprocessen van twee actoren zijn zodanig op elkaar afgestemd dat ongeacht de wijze van uitvoeren een naadloze aansluiting tussen beide bedrijfsprocessen ontstaat en blijft bestaan. Strategie/beleid: er bestaat een duurzaam samenwerkingsverband tussen twee actoren waarbij zelfs het overlaten van de uitvoering van bedrijfsprocessen aan de andere actor in het schakelpunt tot de mogelijkheden behoort.Missie: twee actoren hebben hun bestaansrecht en bestaansreden met elkaar in lijn gebracht, waarmee het onderscheid tussen beide organisaties vervaagt en zij verworden zijn tot één organisatie (fusie/overname). Vanzelfsprekend leidt het samengaan van twee actoren niet in zichzelf tot het oplossen van het optimalisatievraagstuk. Het vraagstuk verschuift alleen van inter-organisatorisch naar intra-organisatorisch, waardoor het zich onttrekt aan het ketenbeeld [5].

De maturiteit van de keten als geheel is af te leiden uit de maturiteitsniveaus van elk van de schakelpunten in de keten. Vanuit het optimalisatievraagstuk wordt bepaald welke schakelpunten in de betreffende keten naar een hoger maturiteitsniveau moeten en kunnen.

Welke strategieën kan een actor volgen?

Naast de ketenmaturiteit van de actoren zijn hun integratiestrategieën de tweede cruciale factor voor het bereiken van de ketenmissie. Iedere actor in de keten kan, zal en mag eigen ambities hebben in de mate waarin hij verbinding zoekt met zijn ‘counterpart’ op het schakelpunt. In de praktijk onderscheiden wij drie integratiestrategieën, te weten autonomie, integratie en interoperabiliteit.

Autonomie

Kiezen voor autonomie betekent dat een organisatie een zo laag mogelijke afhankelijkheid wil of moet hebben

2.

3.

4.

5.

Schakel-punt

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Bedrijfs-middelen

Personeleorganisatie

MISSIE

TIJDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

GELD

Schakelpunt in een keten

Verbindingen tussen organisaties rondom een schakelpunt

Strategie &Beleid Bedrijfsvoering

Personeleorganisatie

Bedrijfs-middelen

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

Bedrijfsvoering Strategie &Beleid

Bedrijfs-middelen

Personeleorganisatie

MISSIE

GELDBedrijfssystemen

CAPACITEIT

TIJD

5

4

3

2

1

8

met zijn counterpart op het schakelpunt. Deze autonome houding kan een weloverwogen strategische keuze zijn, maar kan ook bij wet afgedwongen zijn.

Actoren die de autonomiestrategie volgen, komen op schakelpunten doorgaans niet verder dan niveau 2 (Procedures). Een hoger niveau van integratie zou betekenen dat zij hun bedrijfsprocessen op elkaar afstemmen. Hierbij ontstaat een onderlinge afhankelijkheid die niet wenselijk of zelfs niet wettelijk toegestaan is. Waar ketenoptimalisatie vaak bereikt kan worden door het optimaliseren van de procesbesturing over de hele keten heen, is dat hier onmogelijk. De verbinding bestaat uit het aanbieden en afnemen van vooraf gedefinieerde producten, (digitale) gegevensuitwisseling en het (on)regelmatig toetsen of het geleverde aansluit op het gevraagde.

Interoperabiliteit

Interoperabiliteit is de strategie waarbij een actor zijn verbindingsmogelijkheden kenbaar maakt aan de buitenwereld. Er is minimaal één andere actor die aansluit op het verbindingspunt, maar er is geen sprake van wederzijdse afstemming van de ketenbedrijfsprocessen. Meestal kent het schakelpunt een veelheid aan huidige dan wel toekomstige actoren aan de andere kant van het schakelpunt. Het is dan onhaalbaar om af te stemmen met alle individuele counterparts, laat staan concrete afspraken met hen te maken over integratie.

Ten opzichte van de autonomiestrategie is het grote verschil dat waar autonomie een interne focus heeft op de uitvoering van haar eigen bedrijfsprocessen, de interoperabiliteitsgedachte juist een sterke externe focus kent. Interoperabiliteit bestaat immers bij de gratie van de veelheid aan counterparts die er zijn, moeten zijn of gevonden worden. Het vergt dan ook een hoge mate van openheid naar buiten toe en bereidheid om de veelheid aan counterparts te bedienen.

Actoren die de interoperabiliteitsstrategie volgen, opereren doorgaans op maturiteitsniveau 3, zij hebben hun interne bedrijfsprocessen zodanig gekozen en ingericht dat naar buiten toe maximale aansluiting mogelijk is. Aan de andere kant van het schakelpunt heeft de actor de keuze variërend van niveau 1 (op ad hoc basis gegevens uit wisselen), niveau 2 (gegevensuitwisseling ingebed in de eigen procedures) tot niveau 3 (aanpassing van de bedrijfsprocessen zodat deze naadloos aansluiten op hetgeen aangeboden wordt aan de interoperabele kant van het schakelpunt)

Integratie

Integratie is een strategie waarbij een organisatie doelbewust haar counterpart op een schakelpunt opzoekt om tot een hoger maturiteitsniveau in de keten te komen. Bij maximale integratie stemmen de twee actoren hun bedrijfsprocessen zodanig op elkaar af dat er geen overlap in bedrijfsprocessen (meer) bestaat of dat blinde vlekken zijn ingevuld. Op dit niveau vinden we ook op elkaar afgestemde procesbesturing over de grenzen van organisaties heen. De integratiestrategie geeft de grootste kans op een lean en mean keten. Als alle actoren in de keten de integratiestrategie volgen, vindt er geen dubbele uitvoering van bedrijfsprocessen meer plaats en is de procesbesturing over de hele keten geoptimaliseerd.

De integratiestrategie vereist niet dat de counterpart in het schakelpunt ook de integratiestrategie volgt. De counterpart kan ook een minder op volledige integratie gerichte strategie volgen. In dat geval is sprake van eenzijdige integratie waarbij degene met de integratiestrategie zijn bedrijfsprocessen zodanig aanpast dat ze naadloos aansluiten op de counterpart, zonder dat de counterpart zijn bedrijfsprocessen aanpast. Het kan zelfs zijn dat de counterpart niet eens weet dat de actor ‘aan het integreren’ is.

Het maximaal bereikbare maturiteitsniveau is niveau 5. Op dat niveau raken de actoren aan weerzijden van een schakelpunt dermate met elkaar verweven, dat de grenzen tussen die organisaties vervagen en er de facto sprake is van één organisatie. Of dat ook daadwerkelijk leidt tot een fusie of overname wordt ingegeven door andere overwegingen. Uiteraard is het bereikbare niveau de resultante van het krachtenveld rondom

Voorbeeld van autonomiestrategie:Een adviesbureau kiest er weloverwogen voor autonoom te blijven ten opzichte van softwareontwikkelaars. De scheiding tussen wetgevende, uitvoerende en rechtelijke macht betekent dat politiek, justitie en politie sterk onafhankelijk (en dus autonoom van elkaar) moeten opereren.

—

—

Voorbeeld van interoperabiliteitsstrategie:De RDW is onder meer de beheerder van de Basisregistratie Voertuigen in Nederland. In deze registratie staan voertuiggegevens en de gegevens van de eigenaar/houder. Zo hebben garagehouders de mogelijkheid om digitaal AKP-gegevens uit te wisselen. Ook kan iedereen kijken of zijn/haar voertuig als verzekerd geregistreerd staat. Dit zijn diensten die de RDW aan haar omgeving aanbiedt.

—

Voorbeeld van integratiestrategie:Een staalfabrikant en een fietsenfabrikant besluiten om voortaan alleen nog maar een kwaliteitscontrole bij de staalfabriek te doen. Het bedrijfsproces ‘controleer staalkwaliteit’ komt bij de fietsenfabrikant te vervallen – uiteraard onder het maken van goede wederzijdse afspraken.

—

Voorbeeld van eenzijdige integratiestrategie:Een garagehouder stemt zijn eigen bedrijfsvoering af op het digitaal uitwisselen van APK-gegevens van de RDW.

—

9

OVER DE AUTEURSPatrick Laenen is partner bij Vellekoop & Meesters. Hij studeerde in 1996 af aan de Erasmus Universiteit Rotterdam in de richting Bestuurlijke Informatiekunde en is sindsdien verbonden aan Vellekoop & Meesters BV. De laatste jaren is hij als methodisch begeleider en/of architect betrokken bij grootschalige ketentrajecten – veel in de agro-foodsector - waarbij hij architectuur als instrument gebruikt om de gewenste optimalisatie op gefaseerde en gecontroleerde wijze te bereiken. E-mail: j.j.l.h.laenen@vm-advies.nl.

Ivar Vennekens is senior adviseur bij Vellekoop & Meesters. In 1999 studeerde hij af aan de Erasmus Universiteit Rotterdam in de richting Informatiemanagement. Hij is de laatste jaren als methodisch begeleider betrokken bij enkele ketentrajecten gericht op integratie van exportketens. Verder is hij als architect en analist betrokken bij grootschalige programma’s voor de e-overheid, waaronder Digitale Dienstverlening van het ministerie van LNV en E-herkenning voor bedrijven. E-mail: i.vennekens@vm-advies.nl.

het schakelpunt. Ook niveau 3 en 4 zijn bereikbaar en kunnen leiden tot een duurzame en structureel betere verbinding binnen de keten.

Wat zijn de duurzame verbindingen?

Wij zien een wederzijdse afhankelijkheid tussen de strategieën die de actoren om een schakelpunt kiezen. In de matrix in onderstaande figuur is weergegeven of de keuzes van de actor en zijn counterpart rondom een schakelpunt leiden tot een duurzame ketenverbinding.

Mogelijkheid tot duurzame ketenverbinding

STRATEGIE COUNTERPART

STR

ATE

GIE

AC

TOR

Autonomie IntegratieInter-

operabiliteit

Autonomie Ja Nee Nee

Integratie Nee Ja Ja

Inter-operabiliteit

Nee Ja Nee

Noten & Literatuur

Jans, prof. E.O.J. Grondslagen van Administratieve Organisatie, Samson, 1996, pp. 12.Hendriks, drs. G, Innovatief Management in Van IT, de dingen die voorbij gaan, verslag van lustrumcon-gres BIK, SBIT Tilburg, 1994, pp 43-45.Primair wordt hier het door Porter onderkende onderscheid tussen primaire en ondersteunende processen bedoeld (Porter, M.E. (1985). Competi-tive Advantage: Creating and sustaining superior performance. New York: The Free Press).Mede gebaseerd op Rombout, P. (2006). Eindrap-portage Model en aanpak keten- en netwerkintegra-tie v1.2. Afstudeeropdracht. TU Eindhoven.Zie ook: Können, E.E. (1984). Ziekenhuissamen-werking, fusie en rigionalisatie. Utrecht: NZI. Grijpink, J.H.A.M. (1997). Keteninformatisering, met toepassing op de justitiële bedrijfsketen, Den Haag: CvK

Dit artikel is een gecomprimeerde versie van het eerste deel van een

tweedelig artikel. Het eerste deel geeft aan wat ketens zijn en biedt

een methodisch kader voor ketenoptimalisatievraagstukken. Deel

een vormt de inleiding op de LAC 2010 workshop ketenarchitectuur.

Het tweede deel (hier niet gepubliceerd) behandelt de

operationalisatievraagstukken rondom ketenoptimalisatie: hoe

wordt het instrumentarium feitelijk effectief ingezet en welke

bestuurlijk-organisatorische vraagstukken spelen een rol. Dit

deel wordt na het LAC 2010 aan de deelnemers van de workshop

beschikbaar gesteld en komt beschikbaar op www.vm-advies.nl.

1.

2.

3.

4.

5.

10

Erasmus uitwisseling naar Edinburgh

Waarom ik een uitwisseling wildedoen Naast mijn studie heb ik meveel bezig gehouden met anderedingen: actiecoördinator bij via,studentvoorlichter, mentor voor deeerstejaars, andere bijbaantjes enhockey. Dit heeft ervoor gezorgddat ik een jaartje uitloop kreeg. Er-gens in maart vorig jaar realiseerdeik mij dat ik alle vakken uit de eerstetwee blokken al had gehaald en datik die mooi kon invullen met mijnkeuzevakken. Aangezien ik in dezeperiode geen verplichtingen aan deUvA had bedacht ik dat ik dit net zogoed in het buitenland kon doen.Wat ik er ongeveer voor moestdoen Aangezien ik mij dit eenbeetje laat realiseerde ben ik snelnaar de toenmalige studieadviseuseAndrea Haker gegaan die mij ver-telde dat ik aan het uitwisselingsprogramma mee kon doen en daar-voor naar Joke Hendriks moestgaan. Ik wilde graag naar een En-gelstalig land, waar AI te studerenis en naar een universiteit die isaangesloten bij het uitwisselingspro-gramma. Edinburgh bleek de besteoptie.

Wat ik hiervoor moest doen wasmij aanmelden voor een Erasmus-beurs, een motivatiebrief en een cij-ferlijst opsturen naar de Universityof Edinburgh, en een vakkenpakketkiezen. Twee maanden later kreegik bericht dat ik welkom was.

Toen moest ik alleen nog woon-ruimte zoeken. Er is heel veel

studentenaccommodatie in Edin-burgh, maar omdat ik maar eensemester zou komen konden ze mijdie niet garanderen. Jan Overg-oor, die vorig jaar een semester inEdinburgh had gestudeerd, raaddemij aan om de eerste week in eenhostel te verblijven en ter plekkeeen kamer te zoeken via een web-site. Dat had ik dus maar ge-daan en dat is ook gelukt! Voorde meeste kamers in Edinburghbetaal je tussen de 300 en 450pond per maand (£1.00 = AC1.18).

Wat ik heb gestudeerd Ik heb vak-ken van de School of Informaticsgevolgd, dus vakken die overlappenof voortborduren op de vakken dieik hier ook zou volgen. De bache-lor is daar 4 jaar en ik heb een 3ejaars vak en vier 4e jaarsvakken ge-volgd. Elk vak was 10 punten, wat5 ECTS zijn. In een semester hebje normaal 60 punten, maar ik hadmijn handen vol aan 50! 50 puntenbetekent namelijk dat je 50 uur perweek kwijt bent aan studeren, en datis niet overdreven! Een semesterin Edinburgh duurt namelijk maar3 maanden, en in die tijd proppen

11

ze evenveel stof als wij in onze se-mesters... Hard werken dus, maardaartegenover krijgen de Schottenwel 4 maanden zomervakantie!Hoe de universiteit was De univer-siteit is verspreid over een aantal ge-bouwen in het centrum van Edin-burgh, allemaal op loop afstand (netals alles in Edinburgh eigenlijk). Ie-dereen heeft een studentkaart waar-mee je 24/7 de uni in kan (er zittendus ook echt mensen op zondag tot2 uur ’s nachts te programmeren!!!).De printers voor de Informatics stu-denten gratis en onbeperkt, kleuren zwartwit, en ze zijn net als hier(waarbij ze eigenlijk nog gebouw Pbedoelt, red.) regelmatig stuk. . . Derest van de uni is vrij vergelijkbaarmet de UvA hier.Hoe ik Edinburgh heb ervarenEdinburgh vind ik vergelijkbaarmet Amsterdam omdat het een vrijklein centrum heeft. Alles is oploopafstand en na een week ken jede weg al. Wat me gelijk opviel isdat er nauwelijks gefietst wordt, ie-dereen loopt of neemt de bus (dieiedere 3 minuten komt). Ook zie jenauwelijks kinderen of dertigers en

veertigers, alleen maar studentenen een paar oude mensen! Je merkt

ook wel dat Edinburgh een studen-tenstad is, want je krijgt overal stu-dentenkorting op: kleding, schoe-nen, drank, de kapper, uit eten, boe-ken etc. Verder zijn alle mensen ergaardig, van buschauffeurs tot super-markt medewerkers! Daar kunnenwe hier nog wat van leren...Mijn leven buiten de studie Er gingheel veel tijd in het studeren zitten,maar er moet altijd tijd vrijgemaaktworden voor ontspanning! Ik wildegraag blijven sporten dus ging ik opzoek naar de hockeyclub in Edin-burgh (die naast mijn huis bleek tezijn). Helaas waren er 100 meis-jes die hetzelfde dachten en maar8 teams die eigenlijk al vol zaten. . .Dus na 5 try-out trainingen dacht ikdat het misschien ook wel leuk zouzijn om te gaan trampoline sprin-gen, wat mijn huisgenoot deed.

Alle sportclubs zijn trouwensverbonden aan de universiteit, dusje betaalt heel weinig contributie enje sport met allemaal medestuden-ten. De sportverenigingen funge-ren een beetje als studentenvereni-gingen, er is dan ook een ontgroe-ning voor de freshers (die eigenlijkneerkwam op drankspelletjes spe-len). Na iedere training is er eensocial, waar je met zijn allen naarde stamkroeg gaat en met kortingpints en burgers krijgt. Je sport-club wordt dus eigenlijk je vrien-dengroep.Conclusie Als je de mogelijkheidhebt om een semester weg te gaan,doe het dan vooral! Ik heb er inieder geval heel veel van geleerd!In je eentje het vliegtuig pakken en

12

het hostel zoeken leek me best eng,maar daarna werd het alleen maarleuker! En in het hostel heb ikmijn beste vriendinnen leren ken-nen en bij de sportclub maak je ookzo vrienden.

Na 1 week begon ik al te den-ken en dromen in het Engels, dusschakelen naar een andere taal wasook best makkelijk. En verder zijnSchotten gewoon hele aardige gast-vrije mensen!

Dus: heb je de mogelijkheid omeen semester weg te gaan, wil jenaar een superleuke studentenstadwaar ze Engels spreken, hou je vanuitgaan en/of sporten maar ben jeniet bang van een beetje bikkelenmet de studie? Dan is Edinburgh destad voor jou!

Cheers,Mirjam

Uitwisseling Keio University Tokyo

Waarom ik een uitwisseling wildedoen Al voordat ik begon met AIwist ik dat ik deze uitwisseling wildedoen. Na Midden-Amerika en In-dia was Japan de volgende plek opdeze aarde die ik van dichtbij wildemeemaken. De dingen die ik vanJapan te horen kreeg via boeken,films, TV, youtube, etc. wekten eenenorme interesse in dit bijzondereland op. Ik vroeg me af wat voorcultuur aan al die culturele uitspat-tingen ten grondslag lag. Boven-dien dacht ik, dat als ik er simpel-weg doorheen zou reizen, niet echtzou doordringen tot de Japanse cul-tuur. Ik wist dat een uitwisselingbinnen mijn studie een perfecte ge-

legenheid zou zijn om voor langeretijd in Tokyo te wonen, om zo wer-kelijk meer van de Japanse cultuurte leren.Wat ik er ongeveer voor moestdoen Ik heb alle verplichte vakkenuit het 1e semester van jaar 3 (toenwas ik dus weg), alvast gedaan inhet tweede jaar. Soms was daar eenbeetje creativiteit voor nodig. Ik hebbijvoorbeeld ‘Filosofie en AI’ ver-vangen door een psychologie vaken heb het Leren en Beslissen pro-ject uitgesmeerd over een semester.

Toen ik mijn semester had vrijgeroosterd, moest ik bepalen watik ongeveer zou doen in Tokyo om

13

goedkeuring te krijgen van de exa-mencommissie. Dat was gelukkigsnel gebeurd via Andrea Haker enLeo Dorst.

Eigenlijk het meest belangrijkewas om geselecteerd te wordendoor UvA’s Bureau InternationaleStudentenzaken. Ik moest een dos-sier inleveren waaruit mijn motiva-tie voor mijn studie en de uitwisse-ling bleek. BIS maakt hiermee eenselectie van studenten die uitgewis-seld worden. Uiteindelijk bleek dater zich inclusief ikzelf slechts driestudenten hadden aangemeld en weallemaal konden gaan!

Toen ik was geselecteerd washet tijd om fondsen te zoeken. Ja-pan is duur en ik ben arm, maargelukkig ben ik gesteund door eenaantal fondsen, zowel privaat als vande UvA.Wat ik heb gestudeerd Ik heb eenspeciaal internationaal programmagevolgd over Japanse taal. Ik dachtnamelijk: als ik eerst de taal leer,dan komt de cultuur vanzelf doormet mensen te praten. Naast hettaalprogramma heb ik ook nog watvakken over Japanse cultuur ge-volgd.Hoe de universiteit was Studerenis voor Japanners iets heel aparts,vooral voor de studenten die naareen prestigieuze universiteit alsKeio gaan. De universiteit is eigen-lijk een soort pauze tussen het inten-sieve “crammen” om het entranceexam te halen en de eerste jaren bijeen groot bedrijf. Op de universi-teit doen Japanse studenten niet ergveel en het onderwijs is vaak niet

heel inspirerend. Dat heb ik vooreen deel ook gemerkt tijdens mijneigen colleges. Terwijl in sommigevakken super boeiende zaken vande Japanse cultuur werden behan-deld, waren mijn Japanse lessen ergschools.Hoe ik Tokyo heb ervaren Tokyois een ervaring op zich. Terwijlhet een van de drukste wereldste-den is, voelde mijn eerste wekenerg zacht. Misschien dat dat kwamdoordat Japanners zoveel rekeninghouden met anderen. Doordat ikde eerste drie maanden per metro

van huis naar universiteit heen enweer reisde, duurde het een tijdvoordat ik een goede oriëntatie hadvan de stad. Een uur lang in eenovervolle metro was erg wennen,maar na dagelijks tussen mijn medependelaars te worden geplet, werdhet al snel de gewoonste zaak vande wereld.Mijn leven buiten de studie Ik hebtijdens mijn semester in Tokyo bijtwee verschillende gastgezinen ge-woond, die overigens volledig vanelkaar verschilden. Behalve de ge-weldige Japanse maaltijden die ikelke avond voorgeschoteld kreeg,was het superleuk om allerlei din-

14

gen over Japan en Nederland te be-spreken en zo meteen mijn Japanste oefenen. Hoewel ik dus niet zoalsde meeste andere internationale stu-denten in een dorm woonde, wer-den er vaak genoeg feestjes geor-ganiseerd om gezellig te socializen.

Na college sprak ik meestal metvrienden af, om samen een deel vanTokyo te ontdekken. Verder hebik gewerkt aan een korte documen-taire over hoe Japanners met tijdomgaan. Mijn film is een serie por-tretten van mensen die een bijzon-dere relatie hebben met tijd. Ikhoop deze zomer klaar te zijn metediten.Conclusie Een hele waardevolle er-varing die ik iedereen kan aanra-den. Niet per se Japan hoor, maarer is gewoon zoveel moois en in-teressant te halen over de grens.Een internationale uitwisseling iseen prachtige manier om hiermeein contact te komen.

Cheers,Philo

15

Op bezoek bij FlowTraders

Inmiddels alweer een tijdje gele-den kwam ik op een zonnige dagaan bij het Nederlandse kantoor vanFlowTraders. Hun kantoor is ge-vestigd op de Jacob Bontiusplaats9. Een groot glazen gebouw waarineen paar verschillende bedrijvenzijn gevestigd. Het oogt chique eneenmaal binnen krijg ik een net zoluxe (en lekker) bakje koffie aan-geboden. Onder het genot van ditbakje vertelt Manuela mij het eenen ander over Flow Traders en hoehet is om daar te werken.

Op de website vertelt Flow Tra-ders het volgende over wat ze doen.Wat het allemaal betekent, zal in derest van dit artikel duidelijk wor-den. “Flow Traders trades equitiesas well as derivatives, currenciesand bonds on exchanges around theworld. Distinguishing itself with ra-zor sharp technology, Flow staysahead of the competition by focu-sing on speed and niche competen-ces in markets where every secondcounts.”De werkvloer Het eerste waar zeover vertelt is de werkvloer. Er isgeen grote hierarchie binnen FlowTraders. Bij sommige bedrijven be-gin je als "starterën moet je nog tij-den doorgroeien, maar bij dit be-drijf mag je meteen “groot” begin-nen. Je zult niet meteen de leidingover anderen hebben, maar er iswel ruimte om te doen wat jij wiltdoen. Aan de andere kant werkenhier voornamelijk specialisten die

een passie hebben voor hun vak enzijn er geen management functies tevergeven.Als developer krijg je veelvrijheid om je eigen tools te ontwik-kelen en verbeteringen in het alge-mene systeem aan te brengen, wantFlow Traders wil de allerbeste soft-ware hebben, omdat voor hen snel-heid evenredig staat aan inkomst.Handelen Wat doen ze daar dan?Manuela vertelt me dat ze een -onafhankelijk arbitragebedrijf"zijn.Dit houdt in dat ze constant han-delen op de aandelenbeurs. Hetbedrijf heeft dus ook geen klantenvoor wie ze software maken. Zezijn, als het ware, hun eigen klant.Om de beste te kunnen blijven inhun eigen specialisatie richten zezich op 1 niche. Er zijn namelijkook andere bedrijven die hetzelfdedoen. Als deze bedrijven zich ophetzelfde richten zou hun software(en hardware) sneller moeten zijndan die van Flow Traders. Somslukt dat, vaak niet, want Flow Tra-ders is op het moment een van debeste in hun gebied.

De beursvloer is niet meer zo-als hij vroeger was. Vroeger ston-den handelaren op de beursvloer enwerd er met veel hennis en stennisverkocht. Met de huidige communi-catietechnologie is dat anders. Hetis nu mogelijk om zonder je stoel uitte gaan razendsnel te reageren opde markt en de technologie biedt jede mogelijkheid om veel meer pro-ducten te handelen Uiteraard heb je

16

wel de infrastructuur nodig.

De handelaren zitten achter eenstuk of 6 computerschermen enkunnen vanaf daar reageren op deaandelenmarkt met behulp van dedoor FlowTraders gemaakte soft-ware. Deze software moet dus zosnel mogelijk zijn, want wie snellerreageert op de markt dan zijn con-currentie, kan ook betere deals slui-ten.

Bijzonder aan deze manier vanwerken is dat “rampen” niet per seerg zijn voor het bedrijf. Uit eeneconomische crisis is bijvoorbeeldook geld te slepen, want zij specu-leren niet. Zij hebben geen meningover de marktSupersnelle Software De softwaredie ze gebruiken is volledig zelfgemaakt. Alles wordt geprogram-meerd door hun eigen program-meurs. De taal die ze daarvoor ge-bruiken is voornamelijk Java. Hunvoordeel hierin is dat Java regelma-tig geupdate wordt. Daar maken zedan uitgebreid gebruik van. Zodraer een nieuwe update is, wordt eruitgezocht of er iets in zit dat de soft-ware nog sneller kan maken. Ditmoet ook wel, als ze de beste wil-len blijven. Andere mensen metbetere software zouden een grootprobleem voor de inkomsten vor-men. Naast het optimaliseren vansnelheid zijn de software developersook verantwoordelik voor het auto-

matiseren van slimme handelsstra-tegien.

Grote kans dat je je nu afvraagt“Maar wat doet deze software dan?”.De software word gemaakt om dehandelaar te helpen de (snelste)deals te maken. Er zijn miljoenente verdienen door de markt goed inde gaten te houdenFlowTraders around the world Erzijn drie grote markten op heel dewereld. Eentje in Azie, een in Eu-ropa en een in Amerika. Daaromheeft FlowTraders drie kantoren,respectievelijk in Signapore, Am-sterdam en New York. Op dezewijze kunnen ze dus van alle mark-ten meesnoepen door 24 uur te kun-nen handelen.

Exta handig hiervan is dat hetwerk redelijk normale tijden biedt.De beursvloer gaat open en dichtom bepaalde tijden en het is dus nietper se nodig om op het Nederlandsekantoor ‘s nachts te werken.Werken bij Flow Traders Flow Tra-ders heeft de mogelijkheid om ookde wat minder ervaren mensen aante nemen. Hun minimum is iemanddie een Master in informatieweten-schappelijke richting heeft gevolgd.. Voor de exacte vacatures kun jeeen kijkje nemen op hen website;www.flowtraders.com. Wat staat jedan te wachten? Een uitdagendewerkomgeving met ditto rewards!

Geschreven door Maarten de Waard

17

Internet IlliteracyVroeger, toen ik nog bio-medischewetenschappen studeerde, liep ikeen keertje met Mirjam Haringmee. Ze vertelde me toen, datje lineaire algebra kan gebruikenom iemands gezicht in meerdere di-mensies te representeren, en je zode computer gezichten kunt latenmatchen.

Totaal geënthousiasmeerd ver-telde ik mijn moeder bij thuiskomstover dit verhaal. “Oh, zoals bijCSI!” respondeerde mijn moederverheugd. “Ja, soort van! Wat eensupergave studie lijkt me dit!” re-pliceerde ik verblijd. Oh, hoe naïefwas ik toen! Na een paar maandenmet volle teugen van het studenten-leven genoten te hebben, kwam ikweer eens in het idyllische dorpjewaar mijn moeder op dat momentresideerde. Tijdens de korte lunchdie wij tezamen met haar goedevriendin Natascha genoten, kwamnatuurlijk ook het onderwijs dat ikgeniet ter sprake. “Ik hoor vanje moeder dat je CSI doet! Ga jeook boeven vangen later?” infor-meerde Natascha geboeid. Ontstelthoorde ik haar aan. “Boeven van-gen? Ik leer computers program-meren!” riep ik verschrikt, “Datheeft niks met boeven vangen temaken!”. Natascha was zichtbaargedesillusioneerd.

Tot mijn grote verdriet, is ditgeen incident, maar een structureelprobleem. De gewone bourgeoisweet bedroevend weinig van elkevorm van technologie, en dit is niet

enkel de schuld van hun onwetend-heid, maar voor een aanzienlijk deeldie van foutieve informatie.

Neem nou de eerdere boosdoe-ner, CSI. Een zekere tijd terug, ont-ving ik een e-mail binnen die mijnotificeerde van het bestaan vaneen zeker fragment, dat zich on-geveer als volgt voltrok: “Oh man,this is in real time!” “I’ll go makea GUI interface in visual basic, seeif I can track his IP!”. Afgezienvan het vreemdsoortige idee dateen je een graphical user interfacenodig hebt om een IP te tracken,weet de huidige CSI-nerd blijkbaarniet waar de I in GUI voor staat.

Direct nadat men klaar is metginnegappen, wordt het duidelijkdat dit stuk film niet op zich staaten vergaat ons het lachen. Een an-der bevreemdend stuk komt uit dekoker van Hollywood in de vormvan The Black Knight. Twee ern-stig kijkende mannen, vuren kogelsin stukken muur, analyseren met ul-trasound de kogel die uiteenspatte

18

zoals het origineel, bevelen de com-puter deze virtueel te assemblerenen voìla: de computer verstrekt henmet een perfecte vingerafdruk vande moordenaar, op de kogel die zenét zelf hebben afgeschoten! Tech-nologie is formidabel!

Het laatste stukje fictie dat ikmet u wil bespreken, komt ookuit CSI, mijn nieuwe nemesis. Debeveiligingscamera heeft spijtig ge-noeg, de delinquent nét niet opgeno-men, maar de getroffene wel, het-zij en profil. Ondanks de bijzonderlage resolutie, weten onze kamera-den toch buitengewoon ver in tezoomen, waarna alles op magischewijze plotseling uitermate scherpwordt. Door dit vernuftige snufjetechniek kunnen we in het oog vande gedupeerde een weerspiegelingvan de verdachte zien, hoewel hetoog daarvoor wel eerst even negen-tig graden gedraaid diende te wor-den. Dit doet ons natuurlijk afvra-gen waarom er dan niet even rich-ting de dader gedraaid wordt, maarzulke vragen kosten onze heldennatuurlijk alleen maar kostbare tijd!

Ongelukkigerwijs blijft het nietbij fictie. Recenter ter sprake ge-

komen is de berichtgeving rondde DDOS aanvallen op Mastercard,Visa en Paypal, en na het oppakkenvan een medeschuldige, ook het mi-nisterie van Justitie. Vanwege eenvoor ons raadselachtige drijfveer,staan nieuwslezers en kranten eropom de aanvallers zonder uitzonde-ring het stempel “hacker” mee tegeven, zelfs luttele seconden nadater een “expert” langs is geweest omte verduidelijken dat het helemaalniets met hacken te maken heeft.

Toen mij dus verzocht werd eenartikel te fabriceren rondom dezematerie, dubiëerde ik geen mo-ment, en ging direct aan de ar-beid. Ik koester dan ook de ver-wachting, dat er in onze nabijetoekomst een dag aan zal brekenwaarop mensen de betekenis vanKunstmatige Intelligentie algeheelbevatten, en niet langer de absur-diteiten die de televisie ons op-dient voor zoete koek slikken, wantdit gaat niet alleen over internet-analfabetisme en computer-analfabetisme. Het gaat overgezond-verstand-analfabetisme,waar we collectief aan lijken te lij-den.

Geschreven door Elise Koster.

Figuur 1: Als we toch bezig zijn met computerdingen die leken niet be-grijpen

19

De indiaan en de ontzichtbare Alien

Ik zat laatst in een kroegje in Texas.Zo’n groene. Lelijk donker groengeverfd, oud en van hout. Ik zatop een barkrukje te lallen over hetweer. Tot plots! In mijn ooghoekspotte ik een man eenzaam aan eensaloontafeltje. Ik keek om mij heenen op mijn lallende stem na waser eigenlijk niets dan rust. Dus ikstond op en liep naar hem toe. Hijwas in zichzelf gekeerd en praattenaar de tafel toe, tevens dronk hijniet. Of er stond in elk geval geenleeg, noch een gevuld glas naasthem.

“Beste man, meer drinken dan ikhebben kan... een waggelende buf-fel zegt wat!?” Vroeg ik hem. Hijkeek even op, maar zei verder niets.Ik probeerde hem een biertje aante spreken en of hij wilde kaarten,maar nee. Ik bleef lallen tot hij eenzeker gesprek begon.

“Vroeger joeg ik altijd op buf-fels en toen was er ineens een fellicht. Echt fel, maar geluidloos.Zelfs het dorre gras knasperde niet.Ik hoorde een vreemde stem endie riep “Huilende Hond” . Ik wasniet bang, maar ook niet blij envroeg “Wie is daar?” De stem uithet niets sprak verder “HuilendeHond, wees niet bang. Ik ben ge-komen van een verre planeet enonze techologie is zover gevorderddat we nog maar bestaan uit ener-gie en energie alleen. Onze massais gewoonweg te verwaarlozen entoch zou een stukje van mij, om

in jouw beelden te kunnen spre-ken: een vingertopje, meer wegendan jullie gehele planeet moederaarde. Dit stelt ons in staat te reizenmet ongekende snelheid, maar wijzijn helaas ook ontzichtbaar voorde meeste ogen, zo ook die van U.”

Ik zuchtte en draaide me totwaar het geluid van de stem leek tekomen. Die kwam echter uit allerichtingen, wat resulteerde in rond-draaien. Ik sprak terug “Hoor eens,ik moet nog een buffel vangen ommijn familie en stam te voeden, ikheb geen tijd voor uw nonsens. Hoehoog uw technologische vorderin-gen ook.”

De stem liet weer van zich horen“Luister Huilende Hond, het zit zo.Onze technologie is ontzettend ver,vandaar dat ik nu ontzichtbaar benen uit alle richtingen kan praten.Echter wordt onze stam bedreigddoor een soort zelfde stam met evenhoge technologie, waar wij ons niet

20

tegen kunnen beschermen. Je hoeftniet te begrijpen waarom niet Hui-lende Hond.”

De indiaan keek niet verbaasd.

“Maar ik moet je enkel vragenmet mij mee te gaan en ons te hel-pen in de strijd!” Ik knikte en wildewel helpen. Dus ik begon tegenmijn geliefde stam over de ontzicht-bare Alien en de felle strijd, waar ikverkoren was te helpen.”

De indiaan knikte even en wreefzijn handen over tafel.

“Toen barste iedereen van destam in lachen uit en opperhoofdChief riep mij toe “Jongen, je bent aljaren gek! Maar toch een mooi ver-haal” en verhip dat was waar ook, ikwas al jaren gek. Touché brein, zegik dan altijd...”

Wat hij daarna te zeggen hadweet ik niet. Ik was in slaap geval-len.

Geschreven door Fabiën Tesselaar

Comics

www.buttersafe.com

21

Interview met AIO

Arjan Scherpenisse wist op de mid-delbare school duidelijk dat hijkunstmatige intelligentie wilde gaandoen. Op zijn zeventiende was hijal robotjes aan het programmeren.Ook moest hij op de vrije school inhet laatste jaar een onderzoek doen,en dat ging natuurlijk over AI.

Toen hij wilde gaan studeren,keek hij nog even bij Maastricht enUtrecht, maar uiteindelijk kwam hijbij de UvA terecht. In het derde jaarkoos hij voor de specialisatie Intel-ligente autonome systemen en daarging hij ook afstuderen.

“Er was een project waar een be-wegende robot meer begrip van zijnomgeving moest krijgen. Ik gingop camerabeelden kijken of ik voet-gangers kon classificeren. Mijn op-dracht was eigenlijk om te kijken ofde bestaande classifier ook gebruiktkon worden op voetgangers.”

“In de aanloop merkte ik dat ikhet niet zo boeiend vond. Na tweemaanden ben ik toen gestopt. Datwas wel lastig, omdat de profes-sor natuurlijk ook wil dat zo’n op-dracht afgerond wordt. Ik heb hettoch gedaan, en daarna had ik heteen tijdje druk met een serie uit-voeringen met het Nederlands stu-dentenorkest, waar ik viool speelde.Ondertussen ben ik gaan nadenkenof ik nog wel wilde afstuderen.”

“Vroeger wilde ik altijd zelf ro-bots bouwen en dat soort dingen.Als je er nu over nadenkt gaat dat

vooral over wiskunde en dat vindik best wel saai. Eigenlijk hadik meer met natuurlijke taal willendoen. Een vak dat ik heel leuk vondwas van Pieter Adriaans. Dat gingbijvoorbeeld over het parsen vanteksten en genereren van Markov-ketens. Dat heb ik toen toegepastom nieuwe Bach-koralen te genere-ren. Dat was heel cool. Ik vind hettoch wel heel leuk om dat soort din-gen te bouwen.”

“Na een paar maanden benik gewoon eens gaan rondkijkennaar een nieuw afstudeerproject, enkwam ik terecht bij Martin Kerstenop het CWI. Het idee was dat je tweeiPod’s met elkaar kon laten com-municeren en aanbevelingen voormuziek uitwisselen. We gebruiktentrackinformatie uit de MusicBrainz-database. Ik heb onderzoek gedaannaar vervuiling daarin, en manierenom dit op te lossen. Tegelijk heb ikontwikkeld aan de SQL-laag van dedatabase en ik heb de bindings inPython geschreven.”

“Al voordat ik begon met mijnuiteindelijke afstudeeronderzoekbesefte ik me dat ik nog een heleandere kant had dan mijn interessein computers en robots. Vroegerwilde ik altijd grafisch ontwerperworden en was ik vaak schetsjesaan het maken en aan het tekenen.Dus ik dacht, ik ga toelating doenop de Rietveld. De avondopleidingkon ik tegelijk met mijn werk doen.Ik kende daar helemaal niemand,

22

maar er zaten veel meer mensendie pas later bedacht hadden dat zekunstenaar willen worden. Het waseen hele gemotiveerde groep.”

“In het eerste jaar kreeg ik heelveel opdrachten. Dat was nogal ana-loog, gericht op beeldende kunst.Kleien, schilderen, geluidsopnames,filmpjes, timmeren. Het was ergmoeilijk maar ik vond het wel leukom het analytische van informaticaeven los te laten. Daarna heb ikeen jaar vooral allerlei filmpjes ge-maakt.”

“Toen moesten we ons speciali-seren en ze hebben me gevraagd ofik mee wilde doen met de nieuwerichting ïnstabiele media". Daarkregen we technische vakken overbijvoorbeeld animatie en grafischontwerp. Daarna ging het over ex-perimenteren met communicatie eninteractie. Als pioniersklas hebbenwe ook een manifest geschrevenwaarin we ons afscheidden van sta-tische kunst. Dat hebben we daarnaweer laten afschieten door promen-ten uit de kunstwereld.”

“Voor mijn afstuderen wilde ikiets elektronisch maken dat zo sim-pel mogelijk was, zodat je van debuitenkant alles kon begrijpen. Ikben gaan kijken hoe ik een VGA-monitor zo gek kon krijgen dathij iets laat zien. Dat bleek heelmakkelijk. Toen heb ik een in-stallatie gebouwd met 64 moni-

tors die door acht zelfgemaakteprintplaatjes worden aangestuurd.Op elke monitor verschijnt éénteken, en zo kunnen ze samenstukken uit aansturingscode latenzien. Op die manier heb je volle-dig zicht op hardware en software.”

“Ik vond de theorie op de UvAheel interessant, maar ik wil er tochook wat mee dóen. Echte praktijk-problemen oplossen. Aan de anderekant heb ik op de Rietveld wel ge-leerd dat ik ook geen fulltime kun-stenaar wil worden. Daarom ben ikheel blij dat ik allebei kan combi-neren bij Mediamatic. Daar werkik nu regelmatig aan de technischekant van culturele en kunstprojec-ten. Zo heb ik laatst de electro-nica van een FEBO-automatiek om-gebouwd zodat je er objecten uitkan halen die iets zeggen over degeschiedenis van Nederland. Enzelf ben ik alweer een tijdje bezigmet het maken van een 3D-printer,de RepRap. Heel wat puzzelwerk,maar echt leuk om te doen.”

Check de site van Arjan hier: http://scherpenisse.net/

23

Kroegen in de buurt van het SciencePark

We zijn verhuisd. Iedereen weethet, iedereen vindt het soms eenbeetje jammer, en wel om 1 reden:We kunnen niet meer in 5 minuut-jes naar Kriterion lopen. En natuur-lijk de rest van amsterdam, is ookineens veel verder weg. Om ieder-een een hoop moeite te besparenheb ik me, samen met een irrele-vante vriend van me, gestort op eenpaar kroegen in de buurt.Cafe Valentijn Allereerst hebbenwe Cafe Valentijn. Jullie hebbenallemaal de poster wel eens zienhangen: “Biertje voor 1 euro”, staater op ieder transformatorhokjetussen de praxis en het SciencePark. Als je student bent, thatis. Gelukkig zijn we dat allemaal!

Een belangrijkere vraag is na-tuurlijk: Hoe is het daar!? Nou, hetzit zo. De barvrouw is superaardig.Als je een meisje bent, kun je eenpraatje verwachten, waarin ze ver-telt dat als iemand je lastig valt, jehet aan haar moet vertellen en als jeeen jongen bent, kun je verwachtendat ze gewoon superaardig is. Het

bier is er ook goedkoop, dus dat isook een pluspunt. Reken maar op1.50 voor een vaasje, of 1 euro vooreen Amsterdammertje.

Het laatste pluspunt is dat hetlekker dichtbij is. Het heet name-lijk Valentijn, naar de Valentijnkade,waar het gevestigd is. Een nadeel-tje van Valentijn is dat de muziek dieop staat niet altijd even awesome is,en dat ondanks de studentenkortinger ook heel veel niet-studenten zit-ten, die niet veel raakvlakken metde gemiddelde via-er hebben. Welinteressant voor je culturele ontwik-keling natuurlijk! De sfeer is alleenwel wat anders dan de via-kelder-sfeer die we gewend zijn.Koffiehuis Ancor Tegenover Valen-tijn zit Cafe Koffiehuis Ancor. Ditcafe kenmerkt zich door zijn turksenaam en het feit dat het ook eenkoffiehuis heet. Ondanks de indrukdie de naam kan scheppen, was heter heel gezellig. Je moet het echterwel zelf maken, want op de gemid-delde (doordeweekse) dag is het erniet zo druk. Superpluspunt was dattoen we “Dreamer” van Supertrampaanvroegen, we een papiertje kre-gen, waarop we konden schrijvenwelke muziek we nog meer wildenhoren. De barman had niet alles,maar het was wel superservice.Een nadeeltje tegenover Valentijnis dat het bier er wel minstens 50cent duurder is. In tegenstelling

24

tot de gemiddelde electronicazaakdoen kroegen namelijk niet aanprijsgarantie, en is het argument “Jamaar aan de overkant is het goed-koper” dus niet voldoende.Cafe Pleinzicht Dan hebben we demeest dichtbijzijnde kroegen gehad.De volgende stap is om wat verderde molukkenstraat af te lopen, tot-dat we op een hoekje komen waar“Cafe Pleinzicht” is gevestigd. Dit isJavaplein 20. De gemakkelijkste, iet-wat botte, manier om deze kroeg teomschrijven is “een oude mensenkroeg”. Het meest kenmerkendeaan deze kroeg, was dat er eenhond, met een T-shirt aan, rondliep.Een T-shirt jongens! Op een hond!(zie afbeelding trouwens). Dat wasvoor ons voldoende reden, om na-dat ons biertje op was gauw verderte gaan naar de volgende kroeg.

Studio K De laatste kroeg die ik zalbespreken is Studio K. Dat is eigen-lijk gewoon Kriterion (Dezelfde ei-

genaar ook), maar dan verder in hetoosten van amsterdam en iets duur-der.

Voor iedereeen die vroeger veel vanKriterion hield is dit een leuke op-tie. Het is ook een filmtheater, waarje de wat meer culturele films kuntzien. De films die bijvoorbeeld nietin Pathe draaien. Het enige ver-schil met Kriterion, zoals we hetal kenden, is dat de biertjes er ietsduurder zijn. Daar moet je blijk-baar mee leren leven, nu we op hetscience park zitten.Conclusie Al met al kunnen weconcluderen dat als je geen zin hebtom ver te reizen, dit deel van am-sterdam dus wel wat kroegen te bie-den heeft. Bereid je echter wel voorop een anders-getinte avond dan inhet centrum, want de meeste stu-denten gaan hier nog steeds nietfeesten en beesten. Voor de diksteparties moet je dus een eindje fiet-sen.

Geschreven door Maarten de Waard.

25

CTRL+C,CTRL+VDOESN’TCUT ITFOR US.

CTRL+CCTRL+V

WE ARE SCOUTING FOR BRILLIANT MINDS ONLYSTART YOUR CAREER IN SOFTWARE DEVELOPMENT OR APPLICATION MANAGEMENT CAREER

BRILLIANTBRILLIANTBRILLIANTAPPLY AT WWW.OPTIVER.COM

291029_Standaardadv_IT_ctrl_c_v_148x210_2.indd 1291029_Standaardadv_IT_ctrl_c_v_148x210_2.indd 1 04-01-2010 10:51:4404-01-2010 10:51:44