2 cavia

Eerstejaarsweekend, Ellertshaar. Elke keer als ik dat woord zie, schiet me het sprookje van Ellert enBrammert te binnen, de twee reuzen die op de hei wonen. Het verhaal vertelt over de onzichtbaredraden, die ze over de hei spanden met belletjes eraan zodat wanneer een mens zich op de heibegaf, de reuzen dat hoorden en hem vingen om hem vervolgens te verorberen. Uiteraard lopensprookjes goed af en worden ze het figuurlijke slachtoffer van hun eigen prooi, een mooi meisje,dat ervoor zorgt dat ze in een twist ten ondergaan en verworden tot een legende waarvan nogsteeds niemand weet of het echt gebeurd is of niet.

Maar terug naar de werkelijkheid. Terwijl ik in het donkere bos met een piephamer verstopt zitachter een boom, word ik gebeld. Onbekend nummer. Het is een zekere Bastiaan. Omdat deontvangst zo slecht is kan ik maar met moeite begrijpen dat ze hierheen op weg zijn, maar dat zeAssen hebben gemist (lees: verslapen) en nu in Groningen zitten. Ondanks mijn tegenwerpingenkomen ze dan wel met de taxi, of ik kan uitleggen waar het precies is. Ik zeg dat ik wel even terug-bel, want ik weet het ook niet. Terwijl ik ophang vraag ik me nog steeds af hoe ze aan mijn nummerkomen.

Ach, als voorzitter weet je wel vaker iets niet. Later, als we terug zijn breek ik mijn hoofd over hoeik in godsnaam dat schema voor de sportochtend moet indelen. 2 Films en 3 uur hoofdbrekenslater geef ik het op. Had ik nu maar toch Mathematica of Visual Studio meegenomen, dan had ikmisschien het wat sneller opgelost. Nouja, morgen schiet me wel iets te binnen. Uitgeput ga ik om5 uur dan eindelijk naar bed. Hopelijk matigt iedereen morgen een beetje, dan hoef ik ze nietallemaal steeds in de gaten te houden. Maar het is wel erg gezellig.

Niels Roosen,Voorzitter

Van de voorzitter

Van de redactieNadat de VIA’ers langzaam maar zeker van het vakantie houden terugkwamen, en zich opwarmdenom weer over te gaan tot actie, stonden daar de eerstejaars studenten alweer voor de deur.Inmiddels, na een geslaagde introductieweek, en een erg leuk eerstejaarsweekend, waar verderopuitgebreid over te lezen valt, en tevens de voorkant naar refereert, zijn er mijn inziens enkelepositieve ontwikkelingen: Er staan minder drommen mensen voor een ingang van Euclides of dekantine, waar je je doorheen probeert te worstelen, in de practicumzalen is niet iedereen meer opzoek naar de practicumassistent die zich schuil houdt, en verraste blikken en geforceerde houdin-gen zie ik steeds minder. Ik krijg de indruk dat ze zich wat meer op hun gemak voelen, onze eerste-jaars. De nieuwelingen zijn beduidend minder nieuwelingen.

Daarnaast hebben we de groep ouderejaars, die met allerlei goede voornemens zich ’s ochtendsop de fiets naar de faculteit wisten te verplaatsen om toch te proberen weer eens goed college tevolgen (twee helften bovendien). Deze toeloop is duidelijk weer wat verzwakt. De die-hard fietsers(want het is alweer herfst) hebben weer een plekje in de fietsenstalling, en de kans dat de koffiealwéér op is, lijkt gelukkig minder groot. Ook deze groep voelt zich dus weer meer op z’n gemak.De rust begint weder te keren, de deadlines komen altijd te snel, daarnaast een te grote to-do list,en de vergaderingen beginnen weer op de vorige te lijken. Maar om niet in een sleur te raken, ligtvóór u de nieuwste Cavia! In deze editie veel informatie uit verschillende bronnen, hopelijk voorieder wat wils. Is echter het lezen alleen niet genoeg voor je, en wil je ook je steentje bijdragen?Lot wordt erg blij van kopij !

Vast tot binnenkort, op één van de activiteiten die we voor jullie in het verschiet hebben.

Lot Schutte,Mediacommissaris

3herfst 2002

Colofon

Cavia is een uitgave van Studie-vereniging VIA voor de studentenen medewerkers van de studiesInformatica, KunstmatigeIntelligentie, BIS en SWI. Het bladwordt gratis verspreid.

AdresPlantage Muidergracht 241018 TV Amsterdamtelefoon: (020) 5255520e-mail: cavia@uvastudent.org

RedactieElinor Bakker, Ruben Boumans,Marit van Dijk, Wouter van Gent,Ork de Rooij, Arjan Scherpenisse,Lot Schutte (hoofdredactie), DavidStibbe.

EindredactieFrank Geerlings, Martijn Stege-man.

AdvertentiesBel voor meer informatie ArjanScherpenisse: 06-41322599 of e-mail: acscherp@science.uva.nl

DrukDe Appelbloesem Pers, Amsterdam

Voor een overzicht van toekom-stige VIA activiteiten, kijk op dewebsite: http://via.uvastudent.org

Inhoudsopgave6.

9.

10.

12.

16.

18.

21.

23.

© 2002 Studievereniging VIANiets uit deze uitgave mag wordengereproduceerd zonder schriftelijketoestemming van Studievereniging

VIA.

Java of .Net?Wiebe Hordijk

Visitatie InformaticaHenriëtte Cramer en Martijn Stegeman

Eerstejaarsweekend

Reguliere ExpressiesArjan Scherpenisse

Studeren in het buitenlandAnouschka Algoe

L.A.R.P.Elinor Bakker

User-friendly Mathematicsprof. dr. Edsger W. Dijkstra

Sectie ProgrammatuurInge Bethke

4 cavia

5herfst 2002

6 cavia

Dat Microsoft met .Net zó vernieuwend zou zijn, had niemand verwacht. De universitair ge-schoolde informaticus zou zowel Java als .Net moeten kennen.

InleidingSinds de introductie in 1995 heeft Java een stevige plaats verworven in de software-markt. Javawas duidelijk beter doordacht dan de programmeertalen die toen gangbaar waren: C++ is eenslordig samengeraapt zootje zonder éénduidige definitie, waar met veel lijm object-oriëntatietegenaan is geplakt; andere talen zoals Pascal en Smalltalk waren misschien eleganter, maar niet zokrachtig, en Microsoft’s Visual Basic werd al helemaal niet serieus genomen. De strak gedefini-eerde, krachtige en elegante taal Java werd dan ook met gejuich ontvangen en is nu in veelorganisaties de standaard taal voor ontwikkeling van applicaties.

En nu komt Microsoft met iets nieuws. Logisch, want Microsoft deed vrijwel niet mee met Java enze willen toch met iets beters komen dan de problematische combinatie van Visual Basic en ActiveServer Pages (ASP) voor Web-applicaties. Dus presenteerde Microsoft in februari van dit jaar hetnieuwe ontwikkelplatform .Net (spreek uit: dot-net). En dat Microsoft met zó’n vernieuwendproduct zou komen, dat had niemand verwacht.

Het is nu sterk de vraag wat er gaat gebeuren met de markt voor ontwikkelomgevingen. Is Javanog steeds de programmeertaal van de toekomst? Zullen bedrijven overstappen van Java naar.Net? Als bedrijven de keuze moeten maken tussen Java en .Net, welke afwegingen moeten ze danmaken? En wat betekent dit voor de beginnende informaticus?

De techniekMicrosoft zal het zelf niet zo zeggen, maar onder de motorkap lijkt .Net heel erg op Java. Alleen is.Net veel meer dan een programmeertaal alleen: het is een omgeving waarin programma’s kunnendraaien (vergelijkbaar met de Java Virtual Machine), maar ook een complete ontwikkelomgeving.Het is dus beter te vergelijken met producten als IBM Websphere, SilverStream of JBuilder.

.Net bevat meerdere programmeertalen, die allemaal gecompileerd worden tot dezelfdeIntermediate Language (IL). Deze IL wordt gerund door de Common Language Runtime (CLR).Daardoor hebben alle .Net-talen dezelfde datatypes. Objecten in verschillende talen in .Netkunnen niet alleen services van elkaar aanroepen, maar ook van elkaar erven! Overerving vanclasses in verschillende programmeertalen mag gerust revolutionair genoemd worden, en maakthet mogelijk dat programmeurs in een project met elkaar samenwerken zonder elkaars program-meertaal te kennen.

Java of .Net? Wiebe Hordijk

7herfst 2002

De belangrijkste programmeertalen van .Net zijn Visual Basic (VB.Net), C# (spreek uit: C-sharp) enC++. VB.Net is bedoeld als laagdrempelige manier voor Visual Basic-programmeurs om .Net teleren, maar wijkt zo sterk af van het traditionele Visual Basic dat een Java-programmeur snellerVB.Net kan leren dan een Visual Basic-programmeur. C# lijkt qua syntax erg op Java en is bedoeldom Java-programmeurs over te halen. C++ is de enige taal in .Net waarin je de CLR kan passeren,wat nodig kan zijn om bijvoorbeeld hardware drivers te programmeren. Inmiddels zijn er in totaalmeer dan twintig .Net-talen, en dat worden er snel meer.

Dit klinkt als een lofzang voor Microsoft, is er dan niets mis mee? Toch wel, een duidelijk minpuntvan .Net is juist datgene waarin Java sterk is: platform-onafhankelijkheid. .Net draait alleen opWindows 98, Windows 2000 en Windows XP. Microsoft zelf zegt dat .Net ook beschikbaar komtvoor verschillende Unix-versies, maar laten we eerlijk zijn: op korte termijn moeten we daar niet teveel van verwachten.

Bij het ontwerpen van de .Net-programmeertalen heeft Microsoft erg goed naar Java gekeken,maar wel met een kritische blik. Beter goed gejat dan slecht verzonnen, luidt een oud ICT-spreek-woord, en in .Net zijn de goede dingen uit Java overgenomen en de slechte verbeterd. Een paarvoorbeelden:

• Het OO-model van Java is bijna letterlijk overgenomen. .Net kent ook single inheritance,interfaces, abstract classes en data hiding. De packages zijn vervangen door name spaces.

• C# heeft een mogelijkheid om vanuit commentaar in de code automatisch documentatie tegenereren, die verdacht veel lijkt op JavaDoc.

• Ook succesvolle Java-uitindingen zoals streams en exceptions zijn gewoon overgenomen.• Java is nooit bedoeld geweest om op een Web-server HTML te genereren, zoals tegenwoordig

in Web-applicaties gebruikelijk is. Daarom is Java Server Pages (JSP) geïntroduceerd. Denieuwe versie van Microsoft’s Active Server Pages (ASP.Net) is een duidelijke verbetering, meteen echt event model voor web-pagina’s. Daardoor begint het programmeren vanwebapplicaties steeds meer te lijken op het bouwen van gewone GUI-schermen.

• Met het concept van DataSets heeft Microsoft echt iets nieuws. Een dataset is een gestructu-reerde verzameling gegevens, die in het geheugen wordt opgeslagen in XML-formaat, maar diete behandelen is als een soort in-memory database. De dataset is de beste manier die ooitverzonnen is om via een 3GL met gestructureerde data om te gaan.

• Communicatie met echte databases is in .Net ook prima geregeld. Als je in de code een select-query codeert om gegevens uit de database te lezen en in een dataset op te slaan, en je wijzigtgegevens in die dataset, dan worden automatisch de insert-, update- en delete-queries gegene-reerd om die wijzigingen ook in de database uit te voeren.

Kortom, in .Net is het goede behouden en de rest verbeterd. Ik durf dus te beweren dat de pro-grammeertalen van .Net beter in elkaar zitten dan Java. Maar gaat nu iedereen van Java over naar.Net?

Hoe kiest men?De hierboven beschreven technische eigenschappen van .Net hoeven niet doorslaggevend te zijnbij de keuze tussen ontwikkelplatforms. Specifieke omstandigheden van organisaties wegen vaakzwaarder. Enkele voorbeelden van belangrijke criteria bij het kiezen van een ontwikkelplatform zijn:

• De applicaties die een organisatie al heeft. Als die veelal in Java zijn geschreven, dan zal deorganisatie gewoon Java blijven gebruiken, en terecht. De voordelen van een ander platformmoeten dan wel erg groot zijn om over te stappen, en zo groot zijn de verschillen tussen Javaen .Net niet dat overstappen de moeite waard is.

• De ervaring en kennis van de medewerkers van de organisatie. Als een organisatie veel Java-ontwikkelaars in dienst heeft, kost het omscholen naar .Net meer dan het oplevert.

8 cavia

De facultaire studentenraad is het officiële studenten-inspraakorgaan op facultair niveau. Wijadviseren het bestuur over alles wat met onderwijs en studenten te maken heeft. Sommige beslis-singen mogen niet eens zonder onze instemming genomen worden.

Een onderwerp waar we veel tijd in gestoken hebben is de Onderwijs- en Examenregeling. Hierinstaat bijvoorbeeld hoeveel tentamenkansen je hebt en hoe lang je resultaten geldig blijven. Wijhouden ook een vinger aan de pols bij de invoering van de bachelor-master structuur.

Vriendelijke groeten,De studentenraad

Diamantslijperij, I.110020 - 525 5878http://www.science.uva.nl/studentenraadstudentenraad@science.uva.nl

De facultaire studentenraad 2002-2003

• Computers en operating systems. Als een organisatie veel met Unix-servers werkt en niet metWindows-servers, dan is .Net gewoon geen optie.

• Angst voor vendor lock-in. Microsoft is de enige leverancier van .Net, terwijl er veel bedrijvenzijn die Java-producten leveren. Als een organisatie bang is om te afhankelijk van Microsoft teworden, kan dat een reden zijn om voor Java te kiezen en niet voor .Net.

.Net is dus vooral interessant voor organisaties die met Windows-servers werken, en die nog nietveel in Java geïnvesteerd hebben. Dat zijn er nog genoeg, ondanks de opmars van Java deafgelopen jaren. In de overheid bijvoorbeeld is Centrale Financiën Instellingen (Cfi), een agent-schap van het Ministerie van OCenW, al applicaties aan het ontwikkelen in .Net. Vanuit Ordinaadviseren we Cfi om deze nieuwe technologie succesvol toe te passen.

ConclusieIn de toekomst zullen Java en .Net naast elkaar blijven bestaan. Veel bedrijven blijven of gaan Javagebruiken, en veel bedrijven zullen .Net gaan gebruiken. C++ wordt nu nog veel gebruikt voorapplicaties, maar zal in de toekomst met name gebruikt worden voor systeemprogrammatuur.Verder blijven er waarschijnlijk ontelbare kleinere platformen voor specifieke niche-markten (PHP,Uniface, Oracle Designer, etc.)

Voor informatici in de toekomst is het belangrijk om kennis te hebben van zowel Java als .Net. Demeesten zullen zich in één van deze twee platforms gaan specialiseren. Voor de studenten Informa-tica en aanverwante richtingen, van wie meer verwacht wordt dan van de gemiddelde program-meur, is de boodschap duidelijk: leer beide!

Wiebe Hordijk heeft Informatica gestudeerd aan de VU en werkt nu drie jaar voor Ordina PublicUtopics in Leusden. Hij ontwerpt en bouwt informatiesystemen voor verschillende klanten bij deoverheid, geeft cursussen Java en adviseert klanten over het bouwen van systemen. Een vrijbrede functie dus, wat typerend is voor de medewerkers van Utopics, die ook wel wordenaangeduid als ‘schaap met vijf poten’. Vanuit zijn ervaring met Java en Microsoft .Net heeft hijdit artikel geschreven.

9herfst 2002

Visitatie InformaticaOnlangs werden alle informatica-opleidingen in Nederland onderworpen aan een visitatie. Eencommissie van de Vereninging van Nederlandse Universiteiten (VSNU) heeft ook onze opleidingInformatica bestudeerd en gesprekken gevoerd met staf en studenten. De voorlopige uitslag,zoals die vlak na de interviews mondeling werd toegelicht door de commissie, leek een vernieti-gend rapport op te gaan leveren. Het rapport is inmiddels klaar, en hoewel vooral de minister nietblij zal zijn met ons zogeheten rendement, lijken er toch een aantal positieve punten in te zitten.

Het wetenschappelijk niveau van de opleiding en de aansluiting met wetenschappelijk onderzoekzijn zeer goed. De opleiding is breed, er komt veel aan bod en de nabijheid met informatiekunde enkunstmatige intelligentie wordt genoemd. Ook de deeltijdhoogleraren uit het bedrijfsleven vindtde visitatiecommissie een positief punt. Nog sterker, mocht je hier ooit afstuderen, dan is de kansgroot dat je een prima scriptie hebt geschreven en een alom gewaardeerde afgestudeerdeinformaticus van hoge kwaliteit bent. Wellicht omdat je je hebt kunnen handhaven ondanks eenstudielast die in de doctoraalfase 'aan de hoge kant' is? Of omdat je nou eens wél door depropedeuse bent gekomen binnen één jaar?

Sommige factoren kunnen dus absoluut als positief geclassificeerd worden. Maar dan hebben wijook de minder rooskleurige kanten van onze opleiding, en de faculteit in het algemeen; docentenworden maar weinig bijgeschoold, en de onderwijsvormen zijn traditioneel en weinig studie-activerend. Ook is de afstemming en samenhang tussen verschillende vakken verre van optimaal.Het systeem van kwaliteitszorg is aan vernieuwing toe; daarvoor heeft de opleidingscommissie dezware taak de evaluaties te verbeteren. Men lijkt daar goed mee bezig te zijn.

Ruimte voor de ontwikkeling van professionele kwaliteiten is er eigenlijk niet. Als afgestudeerdeben je wetenschappelijk goed ontwikkeld, maar bijvoorbeeld het werken in projectgroepen ofschriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheden krijgen nauwelijks aandacht. En dan is erhet dieptepunt, het rendement: afstuderen doen de informatici dan misschien wel goed, maar nietvaak. Veel studenten blijven zelfs in het eerste jaar al steken.

Het onderwijsinstituut lijkt het rapport serieus te nemen en een aantal maatregelen zijn al gesigna-leerd. Misschien wel omdat de commissie concludeert dat er na de vorige visitatie bar weinig isgedaan met het rapport. We zijn benieuwd of de laatste ontwikkeling, het docententeam, gaatbijdragen aan samenhang en samenwerking tussen verschillende vakken.

En dan nog een laatste punt; de betrokkenheid van studenten is hier behoorlijk laag. Dat kunnenwe zeker niet zomaar afschuiven op onze faculteit. Doe er wat aan! Kijk eens rond naar activiteitenbuiten je studie, discussieer mee op de onderwijsforums, en eis een plek op in de officiëleinspraakorganen. Maar het allerbelangrijkst, bespreek wat je hier wel en niet goed vindt met jemedestudenten, en probeer er wat aan te doen!

Het hele rapport, inclusief de resultaten van de andere universiteiten, is te vinden ophttp://www.vsnu.nl/show?id=2494. Het ligt ook ter inzage in de VIA-kelder en -kamer. Eerder ditjaar kwam al het rapport van kunstmatige intelligentie uit, informatiekunde staat op de planning.

Opbouw en inhoud van het programma 7 Onderwijsleeromgeving 6Instroom 7 Studeerbaarheid 6Doorstroom en rendementen 4 Kwaliteit van de afgestudeerden 8Effectiviteit van de organisatie 6 Kwaliteit van de staf 7Faciliteiten en voorzieningen 7 Internationalisering 6Externe contacten 7 Interne kwaliteitszorg 5Missie, doelstellingen en eindtermen Zelfstudie 6van de opleiding 6

Martijn StegemanHenriëtte Cramer

10 cavia

Eerstejaars Weekend (EJW)LetterspeurtochtZaterdag werden we het bos ingestuurd om letters te zoeken en daarmee woorden te maken. Omdie letters te verdienen moesten er een aantal opdrachten gedaan worden. We begonnen metbezemvliegen bij Tonnie. Omdat de groep voor ons de bezem gesloopt had, moesten we eerst eennieuwe maken. Het vliegen leverde 2 letters op.

Daarna gingen we op zoek naar de volgende opdracht. Het werd janken, letterlijk. We moestennamelijk het moment nadoen dat we ter wereld kwamen.

Toen we uitgehuild waren en een lollie in ons mond hadden gingen we verder richting boom-knuffelen. Toen we daar aankwamen was Jasper (check) nog bezig de boom waar hij aan hing hadmazzel dat er geen gat in zat. Toen de bomen met knuffels weer tot rust waren gebracht gingen weeen regendans doen. Helaas begon het niet te regenen. Het heeft de hele dag zelfs niet geregenddus geen enkel groepje heeft de regendans goed gedaan. Toch vreemd dat je daar dan 2 lettersvoor krijgt.

Tussendoor moet je ook handelaren zoeken die de waardeloze letters als de psi, een turkse C ofeen vaag symbool (“Het komt voor in het unicode alfabet dus het is een letter” – Ork) om te ruilenvoor klinkers of bruikbare medeklinkers. Het nadeel van dehandelaren was alleen dat ze een kartel hadden gevormd en datdaardoor de prijzen voor letters enorm hoog waren.

Na de eerste confrontatie met deze louche handelaren kwamenwe Niel2 tegen die duidelijk teveel DragonBall Z had gekeken.De kamehamehaaaaa leverde ons weer een paar waardelozeletters en een extra confrontatie met het Ork-kartel op.

Daarna werd het tijd om de zon te bedanken dat hij de regen-dans niet door liet gaan en gingen we voor een paar letters dezonnegroet doen. Dat was erg rustgevend was na het geweld van de kamehameha.

Omdat rust nooit lang kan duren kregen we verderop weer de gelegenheid om onze gevoelens teuiten in oerkreten. Weer hadden we een ontmoeting met de letterdealers annex paparazzi enkonden we verder met woorden bedenken.

En weer wisselden wild en rustig elkaar af. Dit keer kregen we de gelegenheid om alle negatieveenergie die we hadden helemaal weg te duwen. We vonden het allang best, als het maar lettersoplevert.

Als laatste uitspatting moesten we bij Arnie het water in om daar onze letters vandaan te halen.rnie heeft een watermanie volgens mij, vorig jaar moesten we bij hem OOK al het water in.

Na wat laatste geruil en geschuif met letters hadden wij een woord ‘schaken’, vrij saai als jebedenkt dat de winnaars kwamen met het geweldige woord ‘schapenklitje’.

- Dennis Kaarsenmaker namens groep 7

Schapenklitjes met vlammetjessausJa, over het EJW. Over welk gedeelte van het EJW moet ik schrijven? Ik zou het kunnen hebbenover de geweldige activiteiten die op het programma stonden, over de chili con carne die veel teheet was ( 7 bussen vlammetjesaus??, ziek!), over een irritant fenomeen met een blokfluit (check),over een straalbezopen presentator, over kotsende mensen en ga zo maar door. Ik zou ook kunnenvertellen hoeveel bier er gedronken werd en dat soort ongein.

11herfst 2002

Ik weet eigenlijk ook nog steeds niet waar ik het wel over ga hebben. Ik kan alleen maar dingenbedenken waar ik niet over wil schrijven. Loze discussies die gevoerd werden over de definitievan ‘natuur’ bijvoorbeeld. Ik wil ook niet schrijven over mensen die alleen maar zaten te blowen,of over mensen die alleen maar zaten te zuipen, of over mensen die actief meededen aan deactiviteiten. Ik wil niet schrijven over de activiteiten zelf, over wie er won met twister of metvoetbal, hoe het winnende woord van het bosspel bedacht is (schapenklitje, welke zieke geestbedacht dat?? O ja, ik...), wie het krat bier in het bos vond, wie het hardste over de gnoomglijdergleed. Allemaal dingen waarover ik niet wil schrijven. Even kijken of er nog meer dingen zijnwaarover ik niet wil schrijven, uuhhh ja: corvee, toeters, leiderliedjes, quizzen, bankhangen,slapen, t-shirts en stiften, pannekoeken, biermachines, opblaaspoppen, de buren van Aegee. Nogmeer? Nee, ik denk dat het nu wel zo’n beetje op is. Nog één ding: ik heb geen zin om te schrijvenhoe leuk ik het wel niet vond. Niet dat ik het niet leuk vond, ik vond het namelijk wel leuk, maareen minder orgineel onderwerp voor een stukje als dit is er volgens mij niet. Kortom, ik hebeigenlijk helemáál geen zin om een stukje te schrijven overhet EJW.

- Groep 10

Het levend dominoOp een willekeurige tijd op een willekeurige dag op eenwillekeurige plaats zat een duister willekeurig gezelschapin een duistere willekeurige tent. De ideale omstandighe-den voor een stille (luidruchtige...?) revolutie.

Het gesprek kwam op het ontvagelijke lot van vele picknicktafels. Hun horizontale stand werd alszeer onnatuurlijk en wreed gezien. De idealisten wisten hun pijn te verzachten door het hout weerboomsgewijs, verticaal te plaatsen.

Doch, picknicktafels houden ook van een (ver)zetje, dus tafeldomino leek de volgende stap in derevolutie.

Velen zullen het zich niet meer dagelijks beseffen, maar slavernij is nog steeds diep geworteld inonze maatschappij. Dit bleek eens te meer toen wrede slavendrijvers met een dwangsom van 3000euro dreigden, indien de actie werd voortgezet.

Aan het lot der picknicktafels kon niets meer gedaan worden,maar het idee van domino bleef voortleven in de geesten derrevolutionairen. Besloten werd de aanwezige menigte temobiliseren tot een ludieke actie: levend domino.

Dit gaat als volgt: Men neme om en nabij de 20 personen enplaatst dozen in ene rij. Vervolgens neme men een aanloop enduwt de achterste met een enorme explosie van al uw nega-tieve energie omver. De rest volgt vanzelf. Naar smaakalcohol toevoegen.

De overtreffende trap van negatieve energie werdechter geboden door een wrede, conservatieve boer.Zijn verbod, ondersteund met het impliciete dreigementvan uitzetting maakte voor deze avond een einde aan deactie. Echter, een traditie was geboren. Viva laRevolucion!

- Het picknicktafelbevrijdingsfront.

Foto’s eerstejaarsweekend

Voor de foto’s van het eerstejaarsweekend, kijk op het VIA smoelen-boek:

http://smoelen.mine.nu

12 cavia

Reguliere wat?Reguliere expressies. Programmeurs zijn onder te verdelen in twee groepen: mensen die ze gebrui-ken en mensen die ze niet gebruiken. Een beetje programmeur heeft in ieder geval wel eens vanreguliere expressies (regexp) gehoord. Ik ben van mening dat de mensen van de tweede groep zosnel mogelijk gereduceerd moet worden.

Formeel gezien is een reguliere expressie, zoals de naam natuurlijk al zegt, een uitdrukking in eenreguliere taal (zie Linz; Introduction to formal languages and automata).

Praktisch gezien zijn reguliere expressies een handige manier om dingen met strings te doen,namelijk kijken of een string een bepaald formaat heeft, of om stukken uit een string te extraheren.

Een regexp is een string die een verzameling andere strings beschrijft, volgens bepaalde regels. Dekarakters in de expressie zijn gewone letters, cijfers, leestekens, enzovoort, maar er is een aantalkarakters met speciale betekenissen hebben. Dit is de kracht van de regexp, maar ook de grotedrempel voor mensen die ermee beginnen. Deze speciale karakters, tokens of operators genoemd,beschrijven speciale voorwaarden waaraan de string moet voldoen. Later een overzicht van debelangrijkste hiervan.

Om de ellende voor die beginnende gebruiker nog groter te maken, is het ook nog zo dat erverschillende standaarden in de omloop zijn, verschillende soorten syntax voor de expressie. Debelangrijkste hiervan zijn de officiële POSIX standaard en de syntax die in de programmeertaal Perlwordt gebruikt. In de rest van het artikel gebruik ik de Perl syntax, gewoon omdat ik dat gewendben.

Voorbeeldjes1

De eenvoudige regexp “ba+p” zegt dat de string moet beginnen met een b, daarna een of meer-dere a’s (vanwege de + operator), en daarna een p. Geldige strings zijn dus bv bap, baaap, maar bpniet.

De regexp “[0-9][0-9][0-9][0-9] [A-Z][A-Z]” kijkt of een string een postcode bevat. Deexpressie schrijft voor dat een postcode bestaat uit 4 cijfers, dan een spatie en dan 2 hoofdletters.Als je de expressie van links naar rechts langsloopt, zie je waar de string aan moet voldoen: eerstvier keer een karakter tussen de 0 en de 9, dan een spatie, en dan 2 karakters in de range A-Z.

Overzicht speciale karaktersEr zijn verschillende speciale karakters: tokens die bepaalde karakters in de string matchen, enoperators die dingen over voorgaande tokens bepalen.

. ‘Any’: Dit matcht met een willekeurig teken in de string.\s ‘Whitespace’: dit matcht met één karakter dat whitespace bevat: een tab, een return, of een

spatie.\w ‘Word’: Dit matcht met een alfanumeriek karakter, dus een letter of een cijfer.\d ‘Digit’: Dit matcht met een cijfer van 0 tot 9.[…] De karakters die tussen de blokhaken staan worden beschouwd als een ‘or’, en matchen

altijd met één karakter: [ab] betekent dus: karakter a of karakter b.

1 In Perl staan reguliere expressies altijd tussen zogenaamde delimiters: tekens die het begin en heteinde van de expressie aanduiden. Standaard wordt hier de slash voor gebruikt. Ik laat de slashesechter achterwege om het geheel duidelijker te maken.

Reguliere Expressies Arjan Scherpenisse

13herfst 2002

* Deze operator bepaalt dat vorig (eventueel speciaal) karakter nul of meerdere keren voormag komen in de string.

+ Deze operator bepaalt dat vorig (eventueel speciaal) karakter één of meerdere keren voormoet komen.

? Het vorige karakter mag 0 of 1 keer voorkomen.{nr} Deze operator bepaalt dat vorig (eventueel speciaal) karakter precies n keer voor moet

komen.$ Mits geplaatst aan het einde van de expressie, matcht de $ met het einde van de string (vi-

gebruikers krijgen een deja-vu).^ Matcht met het begin van een string, indien aan het begin van de expressie geplaatst.

Anders is het een ‘not’ voor het volgende karakter.(…) De haakjes worden gebruikt om strings te groeperen, bv voor gebruik met de ‘or’ nadat de

string gematcht heeft, stukken string uit de expressie te kunnen halen. Zie de voorbeeldjesonderaan het artikel.

Er zijn nog meer speciale tekens, maar dit lijkt mij voor deze introductie wel even voldoende.

Implementatie in verschillende programmeertalen

Perlprint “$_ bevat een geldige postcode!\n” if (/[0-9]{4} [A-Z]{2}/);

PHP2

if (preg_match(“/[0-9] [A-Z]/”, $postcode))echo $postcode . “ bevat een geldige postcode!\n”;

Pythonimport reexpr = re.compile(“[0-9]{4} [A-Z]{2}”)if re.match(postcode) != None:

print postcode, “ bevat een geldige postcode!”

Uiteraard wint Perl het qua compactheid. Maar uiteindelijk is Perl natuurlijk gewoon een opge-voerde reguliere-expressie-parser :) Verder heeft tegenwoordig elke zichzelf respecterende taalwel een interface voor reguliere expressies. Gewoon een kwestie van creatief googlen…

Toepassingen / voorbeeldjesOm af te sluiten, een aantal voorbeeldjes van eenvoudige en wat minder eenvoudige reguliereexpressies

2 PHP heeft meerdere regexp-functies: ereg* zijn de functies voor posix-reguliere expressies, enpreg_* zijn de functies voor perl-stijl expressies.

eisserpxE :temthctaM temTEINthctamraaM

b+ac baaaaaaac,bac boofc,dc

?d]cb[a ca,dba dA

//:pt)f|th( //:ptf,//:ptth :otliam

14 cavia

String extractie

String-vervanging

In perl is de speciale regexp s/ operator aanwezig waarmee je via een reguliere expressie stukjesstring kan vervangen.De /g switch aan het eind van een expressie zegt dat alle voorkomens moeten vervangen, de /iswitch zegt dat het matchen case-insensitive moet geschieden.

Zoals je ziet, de mogelijkheden zijn onbeperkt. And this is just the beginning.

eisserpxE tupnI treehartxE

)*.(@)*.( moc.tfosorcim@taalb moc.tfosorcim,taalb

>")?*.("=ferha< >"php.alb"=ferha< php.alb

eisserpxE tupnI tuptuO

seim/toon/s seimtoonpaA seimseimpaA

toon/seim/s seimseimpaA seimtoonpaA

g/toon/seim/s seimseimpaA toontoonpaA

g/toon/s*eim/s seeeeimsimpaA toontoonpaA

David Stibbe

15herfst 2002

Advertentie ABN

16 cavia

Studeren in het buitenland Anouschka Algoe

Misschien dat enkelen van jullie mij nog kennen van de OnLine uit de tijd van Panta Rhei. Tussentoen en nu heb ik niet stilgezeten. Ik ben in mijn derde studiejaar vijf maanden weggeweest om inMaleisië te kunnen studeren.

Iedereen die zegt dat je een jaar van te voren moet beginnen metplannen, als je wil studeren of stage wil lopen in het buitenland, heeftabsoluut gelijk. Een jaar voordat ik wegging, wist ik zeker dat het eenAziatisch land zou worden. Europa was te dichtbij, Amerika enAustralië zijn toch ‘meer van hetzelfde’. En de rest van de wereld trokme nog niet echt. Van de Aziatisch landen heb ik uiteindelijk voor deUniversiti Sains Malaysia gekozen, omdat er een uitwisselings-programma via de FEE was, en omdat ik dan daar mijn eigen vakkenmocht kiezen.

Toen ik daar aankwam bleek een vakkenpakket te zijn samengesteldvoor de uitwisselingsstudenten van het semester 2001/2002: hetSouth-East Asia (SEA) package. Het SEA package bestaat uit vakkendie vooral gaan over Maleisië en de rest van Zuid-Oost Azië opeconomisch, politiek, religieus, sociaal en artistiek gebied. Het zijn hele

interessante vakken, en je leert het land en de regio zeker beter begrijpen. Het enige nadeel is, datje niet echt de kans krijgt om lokale studenten te leren kennen. Ik heb daarom een ‘English’ classgenomen, die ik volgde met allemaal ‘locals’. We moesten elke week een speech voorbereiden enprestenteren. Maleisiërs zijn over het algemeen vrij verlegen, dus tot mijn verbazing kwamen zehelemaal los tijdens deze les. Vrijwel alle jongens gaven een speech, omdat ze de FA cup inontvangst mochten nemen (Engels voetbal is daar extreem populair). Anderen waren weer degetuigen van het huwelijk tussen P. Diddy en J. Lo. Een van de studenten begon zelfs te zingenals eerbetoon aan Kurt Cobain. Hele gezellige toestanden daar in die les!

Maleisië heeft ook een officiële taal, het Bahasa Malaysia. Maar omdat het een voormalig Britsekolonie is, kan iedereen perfect Engels. Ik heb de pech (of het geluk) dat ik daar wordt aangezienvoor local, dus men spreekt me aan in het Bahasa. Daarom was het voor mij wel handig om detaalcursus te volgen. Dan kan je toch de eerste twee zinnen met die mensen van een ‘pasar mini’(kleine supermarkt) of een ‘gerai’ (etenskraampje) meepraten. Ze komen er al snel genoeg achterdat je geen Maleisiër bent, en schakelen probleemloos over op het Engels (of eigenlijk noemen zehet daar ‘Menglish’, een combinatie van Malaysian en English).

Als je echt alleen naar Maleisië gaat om te studeren, denk ik wel dat je een beetje teleurgesteld zalworden. Het onderwijs is misschien niet zo goed als je zou verwachten. Het is daar veel schoolseren de docenten zijn minder overzichtelijkin hun presentatie. Er is minder literatuurper vak, en eigenlijk is er gewoon minderstof per vak. Zelfs met vijf vakken, had ikmaar twee dagen les, waarvan er nog veeldagen uitvielen door de vele feestdagen inhet tweede semester (Maleisië staatbekend als het land met de meeste feestda-gen ter wereld, dit komt door de driebevolkingsgroepen die er wonen. Debevolking komt hoofdzakelijk uit Maleisië,China en India).

17herfst 2002

Natuurlijk klaagde niemand van de internationale studenten over zoveel vrije tijd! De groepbestond uit vijftig internationale studenten uit Europa, Australië, Canada en Japan. We verblevenin luxe appartementen net buiten de campus en die zijn uitermate geschikt om feestjes te geven.Elke week werd er wel iets georganiseerd in een van de appartementen of bij het zwembad. Hetuitgaan op Penang is ook heel erg aan te raden. Het zijn de Chinese clubs die de toon zetten metcocktail bars, exotische dansers en live muziek.

Maar het eiland Penang is best klein, en op een gegevenmoment ben je wel uitgekeken. Veel studenten kozen ervoor om te gaan reizen. Penang is een uitstekend uitvals-basis voor het schiereiland van Maleisië. Je kunt er zoveelmooie plaatsen bezoeken: Kuala Lumpur, CameronHighlands, Melacca, Langkawi en Singapore. PulauPenang is ook maar een uurtje van Zuid-Thailand en vijfuur met de bootferry naar Indonesië (Sumatra). Ik denk datik in die vijf maanden vaker op vakantie ben gegaan dan inmijn hele leven samen!

Ik raad jullie zeker aan om, als jullie met de droom lopen om tijdje in het buitenland te studeren, hetgewoon te dóen. Je studie loopt misschien wat vertraging op, maar je hebt een hele leuke tijd en jeleert heel veel andere dingen. Als jullie nog iets willen weten over het studeren in het buitenlandof over Maleisië, kunnen jullie me altijd aanspreken of een mailtje sturen(aralgoe@science.uva.nl).

Sampai jumpa lagi!

Anouschka Algoe

Robotvoetbal-scriptie wint UvA-scriptieprijs

Tijdens de afstudeermanifestatie op de Universiteitsdag van de Universiteit van Amster-dam is aan zes nieuwe doctorandi een prijs uitgereikt voor hun excellente afstudeer-scriptie. Op zaterdag 15 juni ontvingen zij in de Rode Hoed de UvA-scriptieprijzen.Temidden van een grote groep studenten die in het jaar 2001-2002 zijn afgestudeerd aande UvA, luisterden zes kersverse doctorandi naar de lof die de jury wijdde aan hundoctoraalscripties, die een breed spectrum aan vakgebieden bestrijken. De UvA sprak bijmonde van de juryvoorzitter van een “tot optimisme stemmend gevoel van trots” op dezenieuwe talenten.

De derde prijs-winnaars deden alles dubbel. Het duo Jelle Kok en Remco de Boer stu-deerde in twee vakken cum laude af: Informatica en Kunstmatige Intelligentie. Zij schre-ven samen in stijlvol Engels een scriptie over robotvoetbal. Kok en De Boer ontwikkeldeneen 'drie-lagen architectuur', een 'effectieve team strategie' en een 'optimale scoringpolicy', en hebben hun goed gedocumenteerde software ter beschikking gesteld aan deRoboCup-gemeenschap. Ze gaven hun wetenschappelijk werk ook een praktischeuitwerking. Met een UvA-team bereikten ze de vierde plaats in de RoboCup wereldkampi-oenschappen in Seattle in 2001, en de eerste plaats tijdens de German Open kampioen-schappen in 2002. Hun scriptie kan gezien worden als een handboek voor het ontwikkelenvan een simulatie voetbalteam. De derde prijs bestaat uit een geldbedrag van 1000 euro.

18 cavia

LARP staat voor Live Action Role Playing, een hobby voor sommigen, een verslaving voor derest van de mensen die hieraan meedoen. Riddertje spelen voor volwassen noemen de vrienden,familie en andere verwaarloosde individuen in mijn nabijheid het. Wijzelf, de larpers, noemen hetliever amateur toneel in een specifieke fantasy setting. Cultuur dus, minstens.

Elke nerd, oftewel frequent computergebruiker, specialist- en/of verslaafde weet zo ongeveer welwat RPG betekent. RPG staat voor Role Playing Game en hiervan heb je meerdere varianten. Deinmiddels bekendste variant is RPG als een genre in computerspellen. Hiervan is er een breedassortiment aanwezig in de schappen van de huidige computerspeciaalzaken en speelgoed-winkels. Bekende titels zijn ‘Baldurs Gate’, ‘Icewind Dale’ en het nieuwe ‘Neverwinter Nights’.Wat een RPG onderscheidt van een ander spel is dat je in de huid van je personage (avatar) kruipten met verschillende andere personages interacteert. In deze interactie heb je de mogelijkheid tothet maken van keuzen over wat je doet. Ben je aardig? Gemeen? Moordzuchtig? Nobel? Enzo-voorts. Echter door het gebruik van de computer zijn de mogelijkheden wat beperkt, bovendien isalleen voor je computer zitten nou niet echt gezellig te noemen.

Er bestaat al meer dan 30 jaar een andere variant van RPG waarbij de computer niet nodig is. Ooitbegon dit met het bekende Dungeons & Dragons wat inmiddels in de 3e editie populairder is danooit. Deze variant wordt meestal gespeeld met een groep van een man of 4 en een zogenaamdespelleider, genaamd de Dungeon Master (DM). Met dobbelstenen die beschikken over verschei-dene hoeveelheiden vlakken wordt bepaald of die groep trollen wel of niet over je heen loopt.Tabletoppen noemen wij larpers deze variant. Hier bestaat echter alle interactie met zogenaamdeNon Playing Characters, die door de DM gestuurd worden, uit interactie met de DM.

Op een LARP evenement echter is alles ‘echt’. Iedereen draagt een kostuum, gebaseerd opfantasy of middeleeuwse kleding en is even iemand anders, zijn of haar character. In NeverwinterNights sta je voor een groep hongerige trollen en met een paar klikken op de muis liggen ze doodop de grond. Bij D&D sta je op papiervoor een groep trollen, zegt zonder datde moed je in de schoenen zinkt dat jeaanvalt en grijpt naar je dobbelstenen.Op een LARP sta je met je zwaard in dehand voor een groep redelijk realistischaangeklede trollen die naar je grommenen klauwen. En ja, als je in het echtgewoon niet kan vechten eindig je alstrollenhapje.Natuurlijk zijn er op gebied van LARPenkele concessies gedaan met derealiteit. Zo is het niet gewenst dat erechte metalen zwaarden worden gebruikt,dit omdat de dood van je character nietbetekent dat je zelf ook het loodje moetleggen. Bovendien zou er niemand meer mee willen doen als de helft van de deelnemers in hetziekenhuis eindigde. Laten we de realiteit niet uit het oog verliezen. Magie is een andere con-sessie. Iedereen weet dat magie bestaat in fantasy verhalen en RPGs, dus ook in LARP settings.Echter hoe speel je dat je een vuurbal op iemand laat neerkomen? Magie werkt op de grond vanregels, elke speler kent alle spreuken en als je ziet dat iemand een spreuk gebruikt reageer jedaarop. Hierbij heb je dus wel een flinke portie fantasie nodig.

L.A.R.P. Elinor Bakker

19herfst 2002

Zo heb je dat portie fantasie ook wel nodig bij het inleven in je personage, en het bedenken vandiens achtergrond. Een van de leukste dingen van LARP is immers dat je met elkaar in dezelfdefantasiewereld leeft en dus kunt reageren op elkaar binnen de regels van de geschapen realiteit.Als je een botte boer speelt en je ziet een onwijs mooie vrouw lopen dan probeer je haar niet teversieren, maar je slaat haar gewoon bewusteloos en sleept haar mee. Speel je echter een vrouwdie een aantrekkelijke man een botte boer ziet spelen dan loop je er lekker met een grote boogomheen, want immers van botte boeren moet je niets hebben als bevallige deerne van het hof vanBladiebla.

Vechten gebeurt in veel RPGs overvloe-dig. Ook in LARPs heb je ondoden, orcsen vreselijke slechterikken met een lelijkekop. Als heldhaftige speler moet je diemonsters op een of andere manier eenkopje kleiner maken zonder de mensenachter de maskers echt om zeep tehelpen. Daarom wordt er gevochten metveilige latex wapens. Dat zijn wapens metmeestal een glasvezel kern die omwikkeldis met schuimmateriaal van een bepaaldedikte, dan in vorm gesneden en metvloeibare latex geverfd en waterdichtgemaakt. Dit klink lomp, maar het resul-taat mag er wezen. Met deze wapens mag

nooit gestoken worden, in verband met de kern van het wapen, maar verder mag je er lekker op losbeuken. Het hoofd is geen locatie en mag niet worden geraakt, want met een met latex omwikkeldekern van glasvezel kan nog steeds goed hard aankomen. Daarom is het enige letsel wat deze doorveel mensen gevaarlijk genoemde hobby vaak maar een paar blauwe plekken. Om een ander teraken moet je dus ook goed zijn in vechten met het wapen wat je hebt en techniek beheersen,bovendien is een goede lichamelijke conditie geen overbodige luxe.

Evenementen duren meestal enkele dagen en er is bijna elk weekend wel wat te doen. Behalve inde winter want kamperen in de winter is wat koud. Er wordt meestal gekampeerd al vinden som-mige evenementen plaats op een kampeerboerderij of iets dergelijks waar er binnen geslapen kanworden.

Voor wat voor mensen is larpen nou de ideale hobby? Je mag pas vanaf 16 jaar meedoen maardaarboven zie je alle leeftijden op evenementen. Er komen over het algemeen bijna even veelvrouwen als mannen op nederlandse larps. Je moet niet vies zijn van een beetje toneelspelen, ofbang zijn om af en toe een paar klappen met latex wapens te ontvangen. Verder helpt het als je vanFantasy houdt en de afkorting RPG een integraal onderdeel van je leven is. Hoewel het mij opvalthoeveel van mijn vrienden van fantasy en RPG houden maar het idee van LARP absoluut afsto-tend vinden. Ik ren in ieder geval half oktober weer rond als Idarell de Elf op de Vortex (Apeldoornvoor sommigen).

Relevante links www.malatie.nl www.larp.nlwww.liveroleplaying.nl

20 cavia

21herfst 2002

22 cavia

Edsger Dijkstra overleed afgelopen zomer, nog geen drie jaar na het afscheid van zijn laatstewerkgever, de University of Texas. Kijk voor meer geweldige notities, lezingen en college-toespra-ken in het archief: http://www.cs.utexas.edu/users/EWD/ - Afgedrukt met toestemming van deerven Dijkstra. Zeer veel dank hiervoor, en ook dank aan Hamilton Richards voor de bemiddeling.

23herfst 2002

Inge Bethke

Het Instituut voor Informatica (IvI) bestaat (in de zomer van 2002) uit 5 secties, waaronder desectie Programmatuur. De hoofdonderwerpen die in deze sectie bestudeerd worden zijnprogrammeermethoden, onder leiding van Jan Bergstra, en programmeeromgevingen, onderleiding van Paul Klint.

Op het gebied van programmeermethoden houden we ons vooral bezig met het ontwerp en hetsystematische gebruik van algebraïsche methoden in specificatietalen, het modelleren vanprocessen en het transformeren van programma's. Twee voorbeelden die ook in het curriculumvoorkomen, zijn programma-algebra (eerste studiejaar) en procesalgebra (derde studiejaar).

Programma-algebra bestudeert de syntactische aspecten van programma’s zoals sprong-opdrachten, recursie en multi-threading. Hier staat niet zozeer het gedrag van een programmacentraal, als wel het pad van een programmatekst, een rijtje instructies, naar de executie van hetprogramma. Programma-algebra is een bruikbare theorie voor bijvoorbeeld de analyse vanprogrammatransformaties zoals die optreden bij compilatie.

In tegenstelling tot programma-algebra benadert procesalgebra de analyse van programma's engeprogrammeerde systemen vanuit de semantische invalshoek. Hier wordt juist wel van detekstuele en syntactische vorm van een programma geabstraheerd. Men spreekt dan over proces-sen en kan in termen van gedrag redeneren.

Programmeertalen en applicaties vereisen interactieve tools die ontwikkeling, onderhoud enrenovatie ondersteunen. Binnen het tweede hoofdthema van de sectie Programmatuur,programmeeromgevingen (vierde studiejaar), staan dan ook problemen centraal die zich voordoenbij het bouwen van geavanceerde grafische user-interfaces en de ontwikkeling van implementatie-en integratiemethoden voor gedistribueerde, interactieve systemen zoals bijvoorbeeld databases.De technische basis voor dit onderzoek is de zogenaamde ASF+SDF omgeving. Met behulp vandeze interactieve omgeving kunnen zowel ASF+SDF specificaties worden ontwikkeld als nieuweprogrammeeromgevingen worden gegenereerd.

Met deze projecten tracht de sectie een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van betere en meerbetrouwbare software, en dat op een systematische manier. De grondgedachte is hierbij datprogrammeren, programmeertalen en geprogrammeerde systemen pas dan goed kunnen wordenbegrepen als het ontwerp en de analyse op een conceptueel en wetenschappelijk nivo plaatsvin-den.

Naast dit onderzoek verzorgt de sectie ook een reeks elementaire colleges zoals programmeren,datastructuren, software engineering, beveiling van computersystemen, vertalerbouw en module-algebra. Hiernaast bieden we verschillende opties tot afstuderen aan, zoals

- een theoretisch project: nu staan in de belangstelling zaken als mobiele processen, processenmet tijd, de koppeling tussen processen en datatypen;

- een praktisch/conceptueel project: hierbij valt te denken aan modellering van workflow-management, een studie van zogenaamde `feature interactie', bestudering van talen voorparallel computing, gridprotocollen;

- een industrieel project: bij Philips Research, KPN, NS, Ned. Haarlem en andere bedrijven zijngeregeld opties om aan systeemanalyse, specificatie, verificatie en simulatie te werken. Bijindustriele projecten is altijd sprake van een multidisciplinaire setting waarbij naast de theoriehet thema van de toepassing een dominante rol speelt.

Relevante linksde 5 secties van IvI: http://www.science.uva.nl/research/cssectie Programmatuur: http://www.science.uva.nl/research/prog

Sectie Programmatuur

Advertentie Ordina