8
g]kfn ;/sf/ s[lif tyf kz'kG5L ljsf; dGqfno j[mlif ljefu xl/x/ejg, nlntk'/ cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg n]vg ofd s'df/ >]i7 jl/i7 afnL ;+/If0f clws[t k|sfzs

cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

g]kfn ;/sf/s[lif tyf kz'kG5L ljsf; dGqfno

j[mlif ljefuxl/x/ejg, nlntk'/

cd]l/sg kmf}hL sL/fsf]

klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg

n]vg

ofd s'df/ >]i7

jl/i7 afnL ;+/If0f clws[t

k|sfzs

Page 2: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

s[lif tyf kz'kG5L ljsf; dGqfnoKnf06 Sjf/]l06g Pj+ laiffbL Aoj:yfkg s]Gb|

xl/x/ejg, nlntk'/, kmf]gM )!–%%@!%(&Website: npponepal.gov.np

g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifbsL6 lj1fg dxfzfvf

v'dn6f/, nlntk'/, kmf]gM )! %%@!!$!Website: narc.gov.np

s[lif ljefuk|ljlw tyf ;dGjo dxfzfvf

afnL ;+/If0f zfvfxl/x/ejg, nlntk'/, kmf]gM )!–%%@#@^(

Website: doanepal.gov.np

G

G

G

yk

hfg

sf/

Lsf n

flu

k|sfzg M cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg

n]vg M ofd s'df/ >]i7, jl/i7 afnL ;+/If0f clws[t

k|sfzs M j[mlif ljefu, xl/x/ejg, nlntk'/

k|sfzg jif{ M @)&^ sflt{s

kl/df0f M %))) k|lt

Page 3: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

kl/ro

cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda xf] . o; sL/fsf] nfef{n] afnLdf sf]t/]/ vfP/ gf]S;fgL k'¥ofpFb5 . of] sL/fn] #%# ljleGg k|hfltsf la?jfx?df gf]S;fgL k'¥ofpg ;Sg] tYo hfgsf/Ldf cfPsf] 5 . d'Votof, ds} afnL dg k/fpg] o; sL/fn] ds} gkfPdf h'g]nf], wfg, uxF', sf]bf], pv', 3fF;] afnLx?, sfpnL ju{sf t/sf/L afnLx?, t]n afnLx?, sfFqmf] nufotsf nx/] t/sf/L, abfd, e6df;, Kofh, skf;, uf]ne]+8f, cfn' afnLx?df ;d]t Iflt k'¥ofpg ;Sb5 . of] sL/fn] Ps}rf]6L cfqmfds tj/n] l5§} 7'nf] If]qdf km}lnP/ 7'nf] Iflt ug{ ;Sb5 . pko'St cfxf/f tyf cfjxjfsf] vf]hLdf of] sL/fsf] jo:s k'tnL c08f kfg'{ cufl8 %)) lsnf]ld6/ 6f9f;Dd klg p8]/ hfg ;Sb5 . cd]l/sL dxfb]zsf] pi0f tyf pkf]i0f If]qx?sf] /}yfg] dflgg] of] sL/f ;g\ @)!% ;Dd cd]l/sfdf dfq ;Lldt lyof] . clk|msL dxfb]z leq gfOh]/Lofdf ;g\ @)!^ df klxnf] k6s of] sL/fsf] klxrfg eO{ xfn;Dd To; dxfb]zsf cGo yk #) b]zx?df o;sf] k|efj 5 . ;g\ @)!* sf] dO{ dlxgfdf Plzof dxfb]zdf ef/tsf] sgf{6sf /fHodf klxrfg eO{ xfn;Dd cGo b]zx? h:t} a+unfb]z, >Ln+sf, DofGdf/, leotgfd, yfO{Nof08, O08f]g]l;of, hfkfg, sf]l/of, nfcf];, dn];Lof, rLg, tfOjfg tyf odgdf km]nf kl/;s]sf] 5 . g]kfndf o; sL/fsf] k|j]z u/]sf] cflwsfl/s k'li6 /fli6«o la?jf ;+/If0f ;+u7g g]kfnn] ldlt @)&^ >fj0f @& ut] ul/;s]sf] 5 . xfn;Dd g]kfndf of] sL/f b}n]v, ;Nofg, /f]Nkf, afFs], Ko"7fg, gjnk/f;L k"j{, lrtjg, wflbË, nlntk'/, eStk'/, sfe|], l;Gw'kfNrf]s, bf]nvf, /fd]5fk, l;Gw'nL, cf]vn9'+uf, vf]6fª, ef]hk'/, pbok'/, ;'g;/L, wgs'6f, ;+v'jf;ef, kfFry/ cflb lhNnfx?df b]vfk/]sf] hfgsf/L 5 .

Ifltsf] nIf0f

ds}sf] kft, u'ef], wfgrd/f, h'Fuf, 3f]uf tyf 8fF7df ;d]t of] sL/fsf] nfef{n] Iflt k'¥ofpF5 . km'nx?af6 lg:sg] lalQs} ;fgf] nfef{x?n] kftsf] aflx/L ;txdf xl/of] efu sf]q]/ vfG5, h;n] ubf{ kftdf lemNnLbf/ ‰ofn

Page 4: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

h:tf] cfs[ltx? b]lvG5g\ . To;kl5 oL nfef{x? cfkm}n] agfPsf] /];fx? / xfjfsf] d2tn] cGo af]6x?df km}lnG5g\ . slnnf] cj:yfsf] ds}sf] u'jf]leq Kjfn kf/L k:b} vfg yfNb5g\ / la?jf a9\b} hfFbf kftdf nx/} ;–;fgf Kjfnx? k/]sf] b]Vg ;lsG5 . sL/fsf] cfqmd0f ePsf] 7fpFdf sf7sf] w'nf] h:tf] lji6f klg k|z:t dfqfdf b]lvG5 . o; sL/faf6 cTolws cfqmd0f ePsf] cj:yfdf ds}df cl;gfaf6 ePsf] Iflt h:t} kftx? l5ofl5of ePsf] b]lvG5 . la?jf x's{b} hfFbf ds}sf] wfg rd/f, h'Fuf / 3f]ufdf ;d]t k;]/ o;n] gf]S;fg ug{ ;Sb5 . nfef{x? a9\b} hfFbf Ps nfef{n] csf]{ nfef{nfO{ vfg] k/elIf :jefjsf ;d]t x'G5g\ .

hLjgrqm tyf o;sf] klxrfgM

c08f, nfef{, Ko'kf / jo:s -k'tnL_ of] sL/fsf] hLjg rqmsf cj:yfx? x'g\ . g]kfn s[lif cg';Gwfg kl/ifb, sL6 lj1fg dxfzfvf v'dn6f/ nlntk'/sf] k|of]uzfnfdf ul/Psf] cWoog cg';f/ of] sL/fsf] hLjgrqmsf] cjlw @& l8u|L ;]lN;o; tfkqmddf @& b]lv #@ lbg;Dd nfu]sf] kfOPsf] 5 .

cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] ljleGg cj:yfsf nfef{x?n] ds} afnLdf k'¥ofPsf] Iflt

tl:a/M ofds'df/ >]i7

Page 5: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

cTolws jiff{sf] cj:yfdf o;sf] hLjg rqmdf k|lts"n k|efj kb{5 . gofF 7fpFdf klxnf] k':tf cGoqaf6 cfP/ cfqmd0f ug]{ / To;kl5 pi0f xfjfkfgL ePsf If]qdf jif{df $ b]lv ^ k':tf;Dd / lr;f] df};d x'g] If]qdf @ k':tf;Dd

k'/f x'g;Sg] cg'dfg 5 .

c08f M kf]yL k'tnLn] /ftsf] ;dodf ;fdfGotof kftsf] tNnf] ;txdf ;/b/ ! b]lv @ ;osf] ;+Vofdf em'08df kfl/Psf c08fnfO{ k]6df ePsf] v}/f} sTnfh:tf] e'jf bnL 9fs]/ ;'/lIft /fVb5 . z'?df gf}gL h:tf] ;]tf], xl/of] jf v}/f] /+usf c08fx? kl/kSj x'Fb} hfFbf sfnf] /+udf kl/0ft x'G5g\ . c08f u'Dah cfsf/sf x'G5g\ . df};dsf] cj:yf x]l/sg ;fdfGotof @ b]lv # lbg;Dddf c08faf6 nfef{x? lgl:sG5g\ . Ps kf]yL k'tnLn] cfk\mgf] hLjgsfndf !))) b]lv !%)) ;Dd c08f kfb{5 .

nfef{ M k"0f{ ljsl;t nfef{sf] 6fpsf]df b'O{j6f cfFvfsf] lar efudf cFu|]hL cIf/sf] pN6f] …YÚ h:tf] cfsf/sf] wsf]{ x'G5 . nfef{sf] dflyNnf] ;txdf tLgj6f kx]+nf] /+usf ;dfgfGt/ wsf{x? 6fpsf] k5fl8 b]lv k]6sf] clGtd;Dd k|i6 b]lvG5g\ . nfef{sf] k]6sf] cf7f}+ v08 afx]s k|To]s v08x?sf] dflyNnf] ;txdf s]xL p7]sf rf/j6f sfnf yf]Knfx? ;dnDa rt'e'{h cfsf/df

/x]sf x'G5g\ . t/ cf7f}+ v08df eg] oL yf]Knfx? ju{ cfsf/sf x'G5g\ . tL yf]Knfx?df dl;gf /f}+x? klg b]lvG5g\ . nfef{sf] cj:yf cfxf/ tyf tfkqmdsf] cfwf/df !$ b]lv @! lbg;Dd /xg ;Sb5 . nfef{ k'0f{?kdf

ljsl;t x'g % k6s sfr'nL km]/]kl5 dfq Ko'kf cj:yfdf hfG5 .

c08f -ds}sf] kftdf sL/fn] kf/]sf] c08f, skf; h:tf] /]zfx?n] 9flsPsf c08fx? sf]/lng' cl3 / kl5_ tl:j/M ofds'df/ >]i7

Page 6: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

Ko'kf M of] sL/fsf] Ko'kfsf] /+u /ftf] v}/f] x'G5 . k'0f{ ljsl;t nfef{ ;fdfGotof df6f]leq uO{ df6f] tyf h}ljs kbfy{x?nfO{

/]zdL wfuf]n] hf]8L sf]s'g agfO{ To;leq crn -Ko'kf_ cj:yfdf hfG5 . Ko'kf ^ b]lv * lbg;Ddsf] crn cj:yfkl5 jo:s k'tnLx? lgl:sG5g\ .

jo:s k'tnL M jo:s k'tnLx? v/fgL ldl>t v}/f] /+usf x'G5g\ / /ftLdf ;lqmo x'G5g\ . efn] k'tnLsf] cl3Nnf] kv]6fx?sf] 6'Kkf] lt/ 7'nf] ;]tf] wAaf x'G5 eg] aLr lt/ c08fsf/ xNsf v}/f] /+usf] wAaf b]lvG5 . kf]yL k'tnLdf o:tf wAafx? b]lv+b}g . efn] tyf kf]yL k'tnL b'a}sf] kl5Nnf] kv]6f ;]tf] / leqL lsgf/fdf sfnf] w;f{ ePsf] x'G5 .

Joj:yfkg

of] vt/gfs sL/f ePsf]n] Joj:yfkgsf] lglDt Pp6} dfq pkfo k|efjsf/L x'g ;Sb}g . ;a} ;/f]sf/jfnfx? / s[ifsx? o; sL/fsf] joj:yfkgsf] lglDt rgfvf] x'g'k5{ . To;}n] of] sL/fsf] Joj:yfkgsf nflu lgDg adf]lhdsf Plss[t zq'hLj Joj:yfkgsf pkfox? cjnDag ug{' kb{5 .v]taf/Ldf ds} pd|]b]lv lgoldt ?kdf cg'udg u/L sL/fsf] pkl:ylt /

;Defljt Ifltsf] cfFsng ug'{kb{5 . ds}sf] 3f]ufdf ;d]t gf]S;fg ug{;Sg] ePsfn] vf]:6fn] k"/f 3f]uf 5f]lkg]

hftsf] ds} nufpg] . Pp6f ks]6 If]qdf ;s];Dd Ps} ;dodf / cuf}6] ;dodf ds} /f]Kg] .

Page 7: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

ds}sf] Psn afnL nufpg' eGbf sf]z]afnLsf] cGt/afnL jf ldl>t afnLsf] ?kdf nufpFbf sL/fsf] k|sf]k sd x'G5 .

8]:df]l8od 3fF; Ps lsl;dsf] uGw cfpg] h'g of] sL/fnfO{ dg gkg]{ x'gfn] ljsif{s afnLsf] ?kdf ds}sf] aLr aLrdf nufpg] / 5]p5fpdf kf;f] afnLsf] -cfslif{t afnL_ ?kdf g]lko/ 3fF; nufP/ sL/fnfO{ g]lko/df cfslif{t ug{ ;lsG5 . g]lko/df of] sL/fn] c08f kf/]klg ;a} nfef{ vfgfsf] cefjdf afFRg ;Sb}g .

la?jfnfO{ :j:Yo / sL/fsf] Iflt ;xg;Sg] agfpg l;kmfl/; ul/P cg';f/ ;Gt'lnt dnvfbsf] k|of]u ug]{ .

ds} /f]Kg' cl3 Old8fSnf]lk|8 (Imidacloprid) $* k|ltzt Pkm P; ljiffbL k|lt lsnf]u|fd aLpdf $ ld=ln=sf b/n] aLp pkrf/ u/]/ /f]Kbf z'?sf] # xKtf;Ddsf] la?jfx?nfO{ Iflt x'gaf6 arfpg ;lsG5 .

lg/LIf0fsf] qmddf kftsf] ;txdf em'08df kfl/Psf c08fx? ;+sng u/L gi6 ug]{ .

kftdf ;]tf nfDrf lemNnL ;lxtsf Kjfn (Papery window) x? b]vf k/]df gLdhGo ljiffbL Phfl8/flS6g !%)) kLkLPd (Azadirachtin 1500 ppm) % ldnL ln6/ k|lt ln6/ kfgLdf ld;fP/ 5g]{ .

ds}sf] kftdf nfef{n] Iflt u/]sf] Kjfnx? tyf u'ef]df Ifltsf] nIf0f b]vf k/]df clgjfo{ ?kdf ;'/lIft klx/g nufO{ lgDgfg';f/sf /f;folgs ljiffbLx? cfnf]kfnf] u/L ljiffbL ld;fPsf] 3f]n k|lt /f]kgL @% ln6/sf b/n] k|of]u ug{' kb{5 . – :kfOg]6f]/fd (Spinetoram) !!=& P;=;L= ! ld=ln= k|lt @ ln6/ kfgLsf

b/n] jf– Odfd]lS6g a]Ghf]P6 (Emamectin Benzoate) % k|ltzt P;=hL= ! u|fd

k|lt @=% ln6/ kfgLsf b/n] jf – Snf]/fg6«flgnLk|f]n (Chlorantraniliprole) !*=% k|ltzt P;=;L= ! ld=ln=

k|lt @=% ln6/ kfgLsf b/n] jf – :kfOgf]:of8 (Spinosad) $% k|ltzt P;=;L= ! ld=ln= k|lt # ln6/

kfgLsf b/n] ld;fP/ 5g]{ .

Page 8: cd]l/sg kmf}hL sL/fsf] klxrfg, Iflt / o;sf] Joj:yfkg...kl/ro cd]l/sg kmf}hL sL/f (American Fall armyworm-FAW), k'tnL ju{sf] /fqLr/ sL/f xf] . o;sf] j}1flgs gfd Spodoptera frugiperda

nfef{ x's]{kl5 tyf ds}sf] 3f]uf nfUg yfn]kl5 ljiffbLsf] k|of]u k|efjsf/L gx'g] x'Fbf ljiffbL k|of]u gug]{ . To;}n], ds} afnLdf sL/fsf] Ifltsf] nIf0fx? b]lvgf;fy ljiffbLsf] k|of]u jf cGo Joj:yfkg ljlw ckgfO{

lgoGq0f ug'{ kb{5 . /f;folgs ljiffbLsf] k|of]u ubf{ ;'/IffTds pkfox? -df:s, r:df, k'/f afx'nf ePsf] n'uf / h'Qf nufP/_ cjnDjg ug'{k5{ . ljiffbL 5/]kl5 kv{g' kg]{ ;dosf] Vofn u/f}+ / hyfefjL ljiffbLsf] b'?kof]u gu/f}+ .

gofF tyf vt/gfs sL/f ePsf]n] sL/fsf] cfqmd0f ePsf] z+sf nfu]df t'?Gt glhssf] kflnsfsf] s[lif zfvf, s[lif 1fg s]Gb| jf

ds} ;'k/hf]g÷hf]gsf] sfof{nodf ;Dks{ ug'{ x'g cg'/f]w 5 .

;Gbe{ ;fdu|Lx? M • FallArmyworminAfrica,Aguideforintegratedpestmanagement,CIMMYT.• Identification and management of fall armyworm Spodoptera frugiperda.

ICAR-IndianInstituteofMaizeResearch.• Identification and management of fall armyworm. Technical Bulletin.

UniversityofAgriculturalandHorticulturalSciences,Shivamonga,India.• Spodopterafrugiperda(fallarmyworm).https://www.cabi.org/cpc/datasheet/

29810.• ds}jfnLdf nfUg] cd]/Lsg kmf}hLsL/f . cho >L /Tg ah|frfo{, lag'ef6 / 8f= k|]d

lglw zdf{ sL6 lj1fg dxfzfvf v'dn6f/, nlntk'/ .• g]kfndf ldrfxf l;kfxL sL/f (Fall Armyworm) lelqg] ;Defjgf / o;af6 x'g ;Sg]

hf]lvdx? . zflns /fd clwsf/L, KnfG6 Sjf/]lG6g Pj+ ljiffbL Joj:yfkg s]Gb .• Community-Based Fall Armyworm (Spodoptera frugiperda); Monitoring,

EarlyWarning andManagement.Training of theTrainersManual. FAO&CABI.

• Fallarmyworm-IPM.https://plantvillage.psu.edu/diseases/fall-armyworm-ipm