Çevresel Asbest Maruziyeti Ülkemiz için ne düzeyde sorundur

Prof.Dr. Y. İzzettin Barış

Çevresel Asbestle İlgili Hastalıkların endemik olduğu ülkeler

İlk kez Finlandiyada Kiviluota tarif ettiBulgaristan, Yunanistan, İtalya, Korsika,Çekozlavakya, Japonya, Güney Afrika, Rusya, Kalifornia, Metsova,Kanada Kıbrıs,Avustralya,New Caladonia. ScilyaÇinde, DA YAHOO,Yunnan BölgelerindeOrman kesiminde,yol yapımında,seramikyapımında,Çok MM ve Plevral hastalık. Etken Crocidolit asbest. TÜRKİYE.

Çevresel Etkileşme Kaynakları

TopraktanDoğal asbest madenleri.Başka maden atıklarının yol yapımında, spor sahalarında kullanışıİş elbiselerinin temizlenmesi

Türkiyede akciğer ve karın zarı kanseri (mezotelyoma) araştırması

YIL 1965 : GATA /ANK. Konsültasyon istemi Psikiatri’de Yatan Asker Adayı. için Konsültasyon Sorun : Akut Manik Depresyon Reak.+ Sol Akc.Orta Zonda Yuvarlak opasiteMuayene edilemez, yanına gidilemez, tehlikeli.Bakırköy /IST. Ambulansla gönderilecekHeyet Raporu Lazım

Anadolu’da Çevresel Asbest etkileşimine bağlı Endemik YerlerMihalliççik Yöresi Köyleri :1973 yılında HÜ.Çalışmaları.Kayı,Kızılcaören taraması sonuçları : Kavak :CPP oranı % 5-

10.Sebep ,tremolit ve chrysotile.

Kaymaz, Mahmudiye,Çifteler

Orhan G Ü. MM riski Erk 83.3, kadınlarda 799 kat fazla

2010-1973 = 37

Mihalliççık’ta Asbest AraştırmalarıHacettepe’den Dr.Mustafa Özesmi ve Dr. Ömür Gönen hemen tez çalışmaları yaptılar ve bunlar yayınlandı. Halk, asbestin ne olduğunu, hangi hastalıklara sebep olduğunu gazetelerden öğrenmeye başladı.Mezotelyomalı hastalar Hacettepe’ye gelmeye başladı.Yaptığımız mineralojik çalışmalar, bölgedeki hastalıkları ( Akciğer zarı kanseri,yani mezoteyoma, akciğer zarı kalınlaşması ve kireçlenmeleri, bölgede açık ve kapalı maden ocaklarında çok bulunan asbestin, Tremolit cinsinden ( düz ve sivri lifli) kaynaklandığı anlaşıldı. Bizden sonra aynı yörede, Eşkişehir Osman Gazi Ü. Göğüs Hastalıkları başkanı rahmetli Prof. Dr.Necla ve onun yetiştirdiği, Muzaffer Metintaş ve diğerleri tarafından daha detaylı çalişmalar yapıldı. İsveç’ten Gunnar Hillardal, Fransa’dan Patrick Sebastien ve İngiltere’den John Skidmore da araştırmalara katıldılar

Bir Hafta Sonra MihalliççiktaMTA Genel Müdürünün verdiği cip ile Ankara’nın 150 km. doğusundaki M.de ilçe kaymakamının odasında, Konuyu konuştukOdaya genç bir adam girdi. Savcıymış. Sizin aradığınız hastalıktan burada çok dedi. Nereden biliyorsunuz deyince, Cinayet sonunda yapılan otopsilerde, maktullerin akciğerleri sanki kireç, beton ile sıvalı gibi. Ölen adama atılan kurşunlardan birisi akciğer üzerindeki betona saplanmıştı. Adam karnına giren kurşundan ölmüştü. Doktora bunları bir incele demiştim.Dudak büktü, “Bunlar vereme bağlı” deyip geçti.

Çocuk resmi

Pulmoner alveolar makrofaj hücresi,bir çok uzun bir çok mavi asbest lifini yutmak ve onları ortadan kaldırma görevini üstlenir. Ancak,tam olarak yutulmamış veya, sindirilmemiş asbest lifleri yüzünden görevini yapamaz hale gelmiş PAM bir çok selektif proteolitik enzimlerin ve ROS (Radikal oksijen substratlarının)ortaya çıkmasına yol açmaktadır.

Biz neyi ölçüyorduk ?!

Asbest ToxikolojisiHastalıkların oluşmasında etkilidir. ?

Mhl. VSD.de Doktorla görüşme.

Doktor bey hiç Mezotelyoma gördünüz mü ?Burada o hastalıktan yok ama çok verem var.Veremli hastaların filmlerini görebilir miyim ?Tabii. Çok var, deyip önüme bir film kutusu koydu. İçindeki filmlere bakınca, hepsinde asbest solunmasına bağlı kalsifikasyon, yani kireçlenme olduğunu gördüm.

Ankara Verem Tarama Ekiplerinin çektikleri filmleri tekrar incelemeMihalliççık’a bağlı aşağı yukarı 10 köyde çekilen filmleri tekrar incelediğimizde, 40 yaşın üstündekilerin yarısında akciğer zarında kireçlenme ve kalınlaşma görmüştük. Bu oran yaş 70’e ulaştığında % 80’i buluyordu. Hepsi uzmanlarca Verem sekeli ( izi olarak) kabul edilmişti. Kanserliler de vardı. Bunlar mezotelyoma diye değil, akciğer kanseri olarak değerlendiriliyordu.

Resim 6- Olguya ait intihar notu

Autopsy Pictures

The types of white soil uses

White stucco used floor

Asbestos mixed soil for use road construction

Ilgaz /Çankırı

Hacıhasan,Beykö,Sazak, Musa,Yerköy, Arpayeri,Kurmalılar.CPP oranı % 5.2-0.5. : Bulunan Fibröz mineral : EckermannitCendere,Bükcük,İnköy, Kale ve Onaç. CPP oranı % 0

Garipler/ Sorgun Köyü

Selanikten göç etmişler.Rumlardan kalmış köy.Familyal Asbestle ilgili hastalıklar

Anne, kızı ve oğlu MM ; 2 CPP,CFP. Bulunan asbest :Tremolit ve Chrys. Komşu Köylerde de aynı hst. Var. HÜ.

Konyanın Ereğli,Ayrancı,İvriz ve Diğer köyleri

Eskihisar,Halkapınar,Zanapa, İvriz Kuyusaray,Kusero, Orhaniye,Guylu, Karayusuf, Yıldızlı,Dedeli, Gökçeyazı, Yayıklar ve Bulgurluk. Ayrancı köyleri.

CPP/CFP oranı % 8-0.2. Asbest lifi : Tremolite.

H.Ü.

Tokat / Almus- Çevreli köyüBu köyde 8 MPM.li hasta var.Köye ait 1736 Mikrofilm okundu.Bunların içinde 26 kişide CFP, l kişide CPP, l kişide Ca şüphesi bulundu.180 kişinin standart akciğer filmi alındı. Bunların (birinde CPP, 6.ında CFP, birinde Tbc, birinde de tümör şüphesi vardı.Jeolojöik çalışmada: Chrysotile, ,talc tremolite bulundu. HÜ.

Edige / Elmadağ AGHC.Merkezinden bir ekip, Elmadağa’a bağlı Edige köyünün çekilmiş filmlerini incelediklerinde, asbest markeri bulunan çok sayıda film bulunması üzerine. Edige köyünde araştırma yapmışlar.Bu köydeki beniğn asbestle ilgili hastalıkların (CPP,CFP) gibi bölgede kullanılan ak topraktaki Tremolitten kaynaklandığı gösterilmiştir.

Burdur/Yeşilova-Bedirli Köyü199 kişinin standart akciğer filmi alındı. Bunların % 24.ünde CPP, % 19.unda CF. Bir hastada MPM,2 yaşlı kadında mide kanseri bulundu.Jeolojik örneklerde : Chrysotile, tremolite ve calcite bulundu.Burdur’da çalışan Radyolog Aytekin Erol, çevrede asbestle ilgili hastalık bulunan çok sayıda köy olduğunu söyledi.H.Ü.

Gürpınar /ŞabanözüKliniğimizde incelediğimiz 160 MPM.li hastanın 13.ü Çankırı kırsalındandı.Bu köyde 25 yaşın üstünde 66 erkek,84 kadını incelemeye aldık. Bunların çoğunda akciğer fibrosisini telkin eden inspirasyon sonu ralleri vardı. 150 kişinin % 14.66 ında CPP, % 14.ünde ise CFP bulmuştuk.Köy ak toprağı Kayı ve Çaparkayı köylerinden alıyordu. İçinde yoğun miktarda tremolit asbest bulduk.HÜ.

Sarıkaya/ Çekerek – Yozgat Araştırması

H.Ü. Artvinli ve Şahin Sarıkaya’ köyünden bir MPM.li hasta gelmesi üzerine, köyden 25 yaşın üstünde 56 erkek ve 74. kadında inceleme yaptılar Bunların % 8.33’ünde CPP, % 5.ince CF buldular.Köylülerin kullandıkları ak toprakta tremolite lifleri ve Kil mineralleri bulundu. H.Ü.

Kureyşler /Aslanapa- KütahyaDoğuda vatani görevini yaparken hastalanıp, MPM. Tanısı alan hasta.Kureyşler Köyünün filmlerini Bursa VSD. Ekibi çekti. 120 kişinin akciğer filmlerinin değerlendirilmesinde : 3% 33 interlober fissur kalınlaşması, % 8.87 DİF, % 14.5 CPP, % 4 CFP ve % 3.2 tbc sekeli buldukYaygın CPP bulunan M. isimli kadında sonradan MPEM çıktı. Etken tremolite. HÜ.

Yukarıboğaz/ Tavas- Denizli Bu köyden MPM.li bir hastamız vardı.Köyün filmlerini İzmir VSD. Çekmiş. Bazılarında asbest işaret eden CPP var.Köyün yolu, yakında bulunan krom madeni atıklarıyla kaplı.Yeşil gri toprağı yola sermişler.Köyde ölenlerin arasında dikkati çekecek derecede lenfomalılar da var.Jeolojik örneklerde chrysotile ve tremolit bulundu. HÜ.

Eskihisar/ Halkapınar- Konya

Eskihisar ve Yassıkaya köyü muhtarları Sağlık Bakanlığına, köylerinde fazlma kanser olduğunu bildirerek yardım istemişler.Gezici ekipler standart akciğer filmi çekmişler. 131 filmin içinde l09’u okunabilecek filmler.Bunlar tarafımızdan değerlendirildi. 6 kişide CPP, 3 kişide interlober fissur kalınlaşması, 2 kişide difffüz int. Fibrosis ve l kişide de tüberküloz bulduk, Yassıkaya’dan 169 kişinin filminde % 19 oranında CPP, % 9 CFP, %7 fissür kalınlaşması, % 2 Fibrosis, 3 kişide ise tümör şüphesi vardı.Ak toprak Toros dağlarının eteğinden gelen birikintisinden toplamışlar. MTA.da yapılan analizde içinde bol miktarda Tremolite az miktarda chrysotile bulundu. HÜ.

Bizim Köyde Çok Kanser varBize de geliniz.

Adımız Kanser araştırıcı olarak çıktı.Devamlı davet mektupları geliyor.En yakını 200 km. uzaklıkta.Çoğuna gittik. Aslı astarı yok.Hepsi, köydeki içme suyunun kanser yaptığı iddiasında.

Karain/Ürgüp-Nevşehirden davet

Muhtarın mektubunda da kanser salgını olduğu yazılı.Sağlık Bak. Baş vurmuşlar. Netice yok.Sizde inanmayabilirsiniz. Gelin de gözlerinizle görün.Karain Ankara’dan 350 k. Ötede.Sen bize gel dedik.

İlyas Yiğit Zapata gibi. Yanında genç birisi. Kapıyı sert bir şekilde

tıkladı.

Ben Karainin Köyü Muhtarı İlyaz Yiğit.Bize inanmıyacağını bildiğim için Birde hasta getirdim Hasta, genç, kara yağız dev gibi birisi. Muayene ettim, elindeki filmlere baktım Mezotelyomaya benziyor.Bunu yatırmak lazım.Bizde para yok. Güvencemiz de yok.Dosyasına, “Eğitim Vakasıdır” diye yazıp başhekimliğe gönderdim.Başhekim.” Ben oralıyım. Bunlar zengindir.Bu çok güzel bir eğitim vakasıdır.Yatır

1974 Eylül Ayında Ekiple Karaindeyiz

Ekipte iç hastalıkları,Gastroenteroloji uzmanları, jeolog Asım ,portabıl rontgen makinası,banyolar,biyopsi iğnesi, üç tane teknisyen var.20 yaş üstü her kişi için anket formu dolduruldu.Muayene edildi. Filmleri çekildi, banyo edildi. Filmler çamaşır iplerine asılarak kurutuldu. Her kes kendi filmine bakıyor ve hüküm veriyor. “Bu Mustafa emminin. Sağ taraf gitmiş”. Iki günde 190 kişi baktık. Şüpheli üç kişinin akciğerinden su aldık, akciğer zarından biyopsi alındı.

İsveç’li Gunnemar Staleinheim Kuplumbağa Katili !

Fuat’ın İsveçli hocası Gunnemar da Göremedeki Kanserli köyleri merak edip gelmişti.O sırada klinikte staj yapan Arnavutluk misafirve Fuatı da yanıma alarak,bizim Nissan araba ile yola çıktık. Arabayı ben kullanıyordum ve Ankara-Aksaray yolu da kamyonlarla doluydu. Kötü bir şöför olduğumu başlangıçta yolcularıma söyleyip özür dilemiştim. Kamyonların kiminin sağından, kiminin solundan yılan kovalar gibi geçiyordum. İsveç’li bir aralık, Benim arabamda Japon arabası.. Benim arabam da otomatik vitesli, Benim arabamda Nissan, Ben araba kullanmayı seviyorum gibi konuşmalar yapıyordu. Ne demek istediğini anladım, arabayı kenara çekip direksiyonu ona verdim. Adam çok sevindi.

Serpentine open mines along Kızılırmak river

Kirazları Neden İlaçladınız?!

Güneydoğu Anadolu Çalışması.Yörenin, Çermik, Ergani, Aşağı ve Yukarı Şeyhler köylerinde ilk çalışma 1974,75 yıllarında Prof. Yazıcıoğlu tarafından yapılmıştır. Önce MTA.nın yaptığı incelemede Chrysotile asbest sorumlu tutulmuşysa da esas etkenin Tremolit olduğu anlaşılmıştır.Dicle Ü.Yazıcıoğlu’nun yerine gelen Şenyiğit aynı yörede önemli araştırmalar yapmıştır.Asbestle ilgili hastalıkların, Dicle Mardin,Silvan, Batman,Muş,Bitlis’te de yoğun olduğunu ortaya çıkarmıştır.HÜ. Ekibi Maden’deki bakır fabrikası işçilerinden filmi çekilen

sının 134. kişinin Standart akciğer filmini incelemiş.Bunların çoğu köy kökenli. İşçilerin % 2.4 ünde asbestle ilgili CPP bulundu. Sebep Tremolit asbest idi.

Çıngıllı köyünden gelen Ceylan ailesi, tremolit içeren toprağıYokuşlu köyünden temin etmekteydi. Bu ailede, MPM, CPP, Lösemi ile birlikte birkaç kişide DM. Tespit etmiştik. H.Ü.

Asbest’le Temas Yolları

Mesleksel 8occupational)Paraoccupational (Domestik) (Evde süpürge kullanma,iş elbisesini temizleme, asbest cuvalını kullanmaÇevresel (Environmental) Background ( Zemin dğeri). MM ve Plevral hastalıklar en çok Güney Afdka, Asya ve Rusya’da var

Asbest Maruziyeti ve riskli meslekler.

t madeni ve değirmenlerinde çalışanlar.İzolasyon işçileri

Asbestli çimento işçileriBalata, debriyal plakası yapan, frencilerAsbest tekstil işçileri, Demiryolu işçileri.

1B Dolaylı temas : Elektrikçi, enerji kaynağı işçileri, demir yolu işçileri oto tamircileri, su tesisatçıları, tersane işçileri, mekanisyenler,

teknisyenler, inşaat işçileri

Asbest ile Meslek Dışı TemasÇamaşırhanede çalışanlar.Asbest işçilerinin aile bireyleri.Çevresel yolla temas : Asbest maden ocakları ve değirmenlerinin yanında çalışanlar, oturanlarAsbest ürün atıklarının bulunduğu yerde oturanlar.Çevresel temas : Asbest üretenilen, asbestli malzeme yapılan, kullanılan veya bu iş yerlerinde ( Fabrika, tersane) bulunduğu ortamda yaşayanlar.

Türkiyede Çevresel yolla asbestle temas.

Ak toprakla temas : Toprakla uğraşyırken, beyaz toprakla karşılaşma.Bu toprağın izolasyon amacıyla çatılara serilmesi.Bu toprağı badana olarak kullanarak, zemine, duvara, tavana sürmek.Böyle bir ortamda, yerleri, duvarları süpürmek, temizlemek.Çocuklarda pudra toprağı olarak kullanmak. Dişleri parlatmak için kullanmak. Pekmez toprağı olarak kullanmak

Fibröz Toz PartikülleriAsbest mineralinde. Kil mineralleri:Attapolgite,sepiolite, ve kaolinite Fibröz Zeolit’te ( Erionit) bulunur. Asbest türleri :

Serpantin : Chrysotile Amfibol ; Anthophyllite, Amosit, Crocidolit ve tremolite. Bolivla crocidolite, Avustralya,Güney Afrika

crocidlitin’den farklıdır. Kalın ve kısa

Karsinojen Asbest Liflerinin Özellikleri

Durabıl (Dayanıklı) olmalı. Çapları çok önemli. Ne kadar ince ise o kadar karsinojen. <0.5 mikron Boyu optimal olması > 5-8 mikron Penentrasyonu yüksek olmalı. Solunan toz, solunum yollarından geçiş,, Alveolde birikme, parankimayı delerek parietal plevraya geçiş

Fibröz Kil Mineralleri

Attapulgite Sepiolite Kaolinite veya HaloysiteZeolite : Erionite

Mordenit

Background (Zemin) değeri Evde. Trafikte Yıkılmış binaların çevresinde Çatı yıkımında. Asbest işlenen fabrikaların 500 metre

yakınında yaşayanlar Önlenemez asbestle temas

Örneğin benim akciğerimde hem Asbest ve hem de Erionit lifleri var.

MPM tansı Nasıl konur.

Klinik ve fizik bulgulara MPM uymalıRadyolojik ve makrskopik uyum şar.Işık mikroskopisu uymalı. Histokimyasal ve immüno- histo patolojik uygunluk. Ultrastriktürel uygunluk

MPM Histolojik Tipler

Tübülepapiller , Microglandüler.Solit, Küçük Hücreli, PleomorfikClear cell, Transtionel, FibroplastikDesmoplastik,Kartiloginaz (ossöz)LiposarkomatözTotal 11 çeşit histolojik tip

MM histokimyasal ve immünopatolojik markerler

Cytokeratin (AE 173 ve 5,6Kalretinin,WT1ThrombomodelinMesothelinThrombomodelin,CEA,CO 15,Brep 4TTF1

MM.Nasıl Tanı Konur

Klinik, fizik bulgularRadyolojik görünümMakroskopik görünüm. TT, TScopikIşık mikroskopikHistokimyasal ve immünopatolojikPnidle cell proliferasyon:Reaktif mi, fibrosarkomatöz mü ? Desmoplastik mi ?

MPM En Önemli Sorunlar

Maliğn tümör var.MPM ? Adeno CaMezotelyal proliferasyon Beniğn mi, Maliğn mi ?Spindle cell proliferasyon, reaktif fibrsis mi veya sarkomatöz dermoplastik mi ?

Zavallı hayvan. Ben Katil oldum Yarım saat sonra baktım o da benim gibi araba kullanıyor. Kamyonları sağdan, soldan geçiyor ve ,benim gibi, “You are nothing” demeye başladı. Tuzköy yoluna girmiştik. Birden arabanın altından takur,tukur görültüler geldi. Durduk, arkaya baktık. Araba, kocaman bir kaplumbağanın çatışını uçurmuş !!Biz gülüyoruz, İşveçli, ağlayarak “Zavallı hayvan. Ben onu nasıl görmedim. Katil oldum” diye ağlıyor. “Üzülme, böyle şeyler olur. Sen ezmeseydin, başkası ezerdi” dedik durduk. Arabayı tekrar bana verdi.

Köstebek avcısıTuzköy’deki mezotelyoma, köyün üç mahallesinde aynı oranda görülmüyordu.Köyde patates ve soğan yetiştirildiği için yer altında tunel kazan köstebekler cirit atıyordu.Bunlarda bir araştırma yapılabilirdi. Köyde bir köstebek avcısı varmış. Onu bulduk ve pazarlığa başladı. Önce tanesini l0 liradan yakalarım dedi, sonradan başladı dıngıdı, mıngıdı demeye. Şimdi mevsimi değil. Bunları yakalamak kolay değil. Onlar da akıllandılar. Köstebek başına dolar bazında anlaştık. 1 köstebek 20 dolar.Yakaladıklarını bize veriyordu. Bunların akciğerlerini mineralojik araştırma için Fransa’ya gönderecektik. P.Sebastien inceleyecek, bekliyor.Benden yakalananların yaşları da önemli dedi. Bunları veteriner fak. birisi yapıyormuş. O da para istedi. Yakaladığımız kadar köstebek çiğerini filtre edilmiş formolin bulunan şişelere koyup, Fransa’ya benim götürmem gerekiyordu.Pariste yakalandık. Gümrükte bir köpek peşimi bırakmadı. Gümrük memuru çantanı aç dedi. Durumu anlaşınca kutuları alıp çöpe attı.

Boncuklu HaritaTürkiye’deki mezotelyoma vakalarının çoğu bize geliyordu. Bunların nereden geldiğini görebilmek için MTA.dan aldığımız büyük bir jeolojik haritayı kliniğin duvarına astıktan sonra, gelen vakaların yerlerini boncuklu bir çivi çakarak göstermek istedik. En çok boncuk Türkiye Haritasının, Nevşehir, Denizli,Konya, Çankırı, Çorum, Amasya, Tokat, Sivas, Kayseri, Yozgat, Malatya Elazığ, Diyarbakır, Hatay ve Urfa’nın Siverek kazasından geliyordu.

Gürpınar/ ÇankırıÇankırının Sabanözü ilçesinin kuzeyinde olan Gürpınar ve Çaparkayı köylerinden hastalar vardı.Gürpınar köyüne ekiple giderek buranın erişkinlerini taramadan geçirdik. Çalışmalar, büyük bir ilk okulun bir sınıfında yapılıyordu. Geldiğimizde Tahtada, Ali Elma Al yazılıydı ve bu yazı hiç değişmedi. Kış günü olduğu için sobayı öğrenciler yakıyordu. Kızlar, ıslak bezlerle zemini siliyorlardı. Öğretmenler ortada yoktu.Son günü dayanamadım. Öğretmenlerin birisineHoca bizim burada ne araştırma yaptığımız sizi hiç ilgilendirme di mi / Çocuklar size bir şey sormadılar Mı? Bize de sormadınız ?Siz bizi muayene etmediniz ki !!!

Tremolite fibers in the lung tissue of a patient from Gürpınar

Hacıhasan/ IlgazBu köyün yirmi yaş üstü insanlarının yarısının fazlasında asbest solunmasının simgesi olan yaygın akciğer zarı kireçlenmesi, kalınlaşması bulunmasına rağmen hiç mezotelyoma olgusuna rastlamadık.Bu köy de ormandan getirdikleri beyaz toprağı, evlerinde sıva, alçı veya badana malzemesi gibi kullanıyorlardı. Yani asbestle temasları vardı.Kanser görülmemesinin nedeni, buradaki asbest türünün kanser yapmayan bir cins olduğunu gösteriyordu. Asbestin türü Eckermannit isimli asbest türü olduğuna karar verdik.

Garipler/ Sorgun-Yozgat. Kadere Bak !

Kliniğe, sarışın, bir hasta gelmişti. Garipler köyünden geldiğini söyledi. Kesin Mezotelyoması vardı. Onu tedavi için çok uğraştık. Başarılı olamadık. İlginç bir hikayesi vardı.Baba ve anne, Selaniğin Kayalar köyünden kurtuluş savaşından sonra imzalanan anlaşma ile, mübadele olarak önce gemilerle İstanbul’a, oradan gene gemilerle Samsun’a geldikten sonra Anadoluda uygun bir yer aramışlar yeni yerleşim için. Garipler köyünde yaşayan Rumlar burasını terkedip Selaniğe, bizkiler de buraya gelmişler. Köydeki büyük kiliseyi Cami yapmışlar, gürül gürül akan suyun da bulunması bir şans.Baba bir cinayet sonu ölmüş. Anne Hayriye 65 yaşında, kızı Ceylan 33 yaşında,oğlu Riza 37 yaşından mezotelyomadan ölmüşler. Geriye kalan iki erkek kardeşte ise asbeste bağlı akciğer zarında kireçlenme ve kalınlaşma vardı.Rumlardan kalan evlerin duvarları ak toprakla sıvanmıştı ve buradan aldığımız örnekte kansergoen asbest bulmuştuk.

Çevresel Asbest Maruziyeti ülkemiz için düzeyde sorundur ?

Başlama 1973 37 yıl geçmiş =0,0,0Yeni ekip : TTD Çevresel Akc. Hst.. Halk Sağlığı elamanları,Bakanlık (Sağ-Çevre-Orman, Köy işleri ) MTA.katılımı.İl, İlçe yöneticileri (Vali,Kaymakam,Belediye BşkHalkın eğitimi : Yöneticilerin katılımı ile Boya Ends. Medyadan basın,TV. destek

Ne Yapmalı ?Bir çözüm ekibi kurmalı.Proje TubitakTDD, Asbest çalışmasıı yapanlar : Üniversite ABD.Gögüs,Halk Sağlığı MTA, Bakanlıklar:Sağlık,Çevre, Köy Orman. Halkın Eğitim:İl, İlçe,Köy. Vali,Belediye Bşk,Kaymakam,Muhtar.Ak toprak:Yasak Asbest, Ak toprak, MM,MPM,CPP Sentetik boya ile örtme.