Tuần lễ từ ngày 16/3/2020 – 28/3/2020

Chủ đề 7: TINH HOA MĨ THUẬT TRUYỀN THỐNG NGƯỜI VIỆT.

Bài 1: TRANH DÂN GIAN VIỆT NAM (2 TIẾT).

I. Mục tiêu:

- Biết được nguồn gốc, giá trị nghệ thuật của hai dòng tranh dân gian Đông Hồ và Hàng

Trống.

- Hiểu được nội dung, hình thức thể hiện của tranh Đông Hồ và Hàng Trống. Phân biệt

được sự khác nhau giữa hai dòng tranh.

- Vận dụng cách vẽ của tranh dân gian ( về thể hiện ý tưởng, sắp xếp bố cục, vẽ hình,

màu,…) vào bài vẽ tranh đề tài tự do.-

- Có ý thức bảo vệ nghệ thuật dân tộc thông qua tìm hiểu di sản văn hóa địa phương.

II. Yêu cầu_Hướng dẫn HS tự học:

- HS đọc nội dung bài SGK trang 124-127.

- HS tham khảo thêm video tư liệu giới thiệu về tranh dân gian Việt Nam (tìm hiểu cách

làm tranh,tác giả, chất liệu giấy, chất liệu màu,..).

- Ghi chép vào vở nội dung bài (phần chữ được tô màu xanh ở mục III ).

- HS tự đánh giá nhận thức.

III.Nội dung ghi chép:

I. Vài nét về tranh dân gian ( trang 124 SGK)

- Tranh dân gian Việt Nam mang đậm đà bản sắc dân tộc và giàu tính nghệ thuật.

Mỗi dòng tranh đều mang nét đặc trưng về đường nét, màu sắc và cách thể hiện.

(Tranh tham khảo..)

….tranh Đông Hồ

Tranh Lợn đàn_ tranh Đông Hồ Tranh Đám cưới chuột_ tranh Đông Hồ

.... tranh Hàng Trống

Tranh Lý ngư vọng nguyệt Tranh Ông hoàng cầm quân Tranh Ngủ hổ

….tranh Kim Hoàng_ Hà Tây

Tranh Lợn đàn Tranh Đấu vật

….tranh Làng Sình- Huế

…. tranh của dân tộc miền núi phía Bắc

II.Hai dòng tranh Đông Hồ và Hàng Trống (trang 125,126,127 SGK)

Nội dung Tranh Đông Hồ Tranh Hàng Trống

Nơi sản xuất

Tác giả

Đối tượng sử

dụng tranh

Nội dung tranh

Cách làm tranh

Chất liệu giấy

Chất liệu màu

Đường nét

Một số tác phẩm

* HS đọc phần gợi ý, tham khảo thêm tư liệu trong SGK và bên ngoài để điền vào bảng

bên trên.

GV gợi ý:

Hình ảnh minh họa

Qui trình làm tranh Đông Hồ

Làm bản khắc gỗ Quét hồ điệp lên giấy dó

In từng màu lên giấy Phơi tranh.

Các bản khắc của một bức tranh Đông Hồ

Tranh Đông Hồ

-Tranh Đông Hồ trước kia được sản xuất ở làng Đông Hồ ở ven sông Đuống thuộc huyện Thuận

Thành, tỉnh Bắc Ninh. Tác giả của những bức tranh là những người nông dân, họ thường làm

tranh vào những lúc nông nhàn. Các bức tranh thể hiện rõ mối quan hệ khăng khít giữa con

người với thiên nhiên cuộc sống muôn màu muôn vẻ; thể hiện mong ước chân thực của người

nông dân về cuộc sống no đủ sung túc,..

-Trong tranh dân gian Đông Hồ, tất cả các màu đều được in bằng các bản khắc gỗ khác nhau

(mỗi màu một bản), sau đó in nét viền hình bằng màu đen. Nét viền đen to đậm, tròn lẳn và rất rõ

ràng. Vì vậy, tranh có màu sắc tươi mà không rợ.

-Tranh Đông Hồ được làm bằng chất liệu từ thiên nhiên dễ kiếm:

●Giấy in tranh là giấy dó quét màu điệp ( làm bằng vỏ cây dó; hồ điệp làm từ vỏ con sò nung lên,

tán nhỏ trộn với hồ nếp).

●Màu sắc của tranh Đông Hồ dung dị, mộc mạc, đằm thắm: màu đen lấy từ than lá tre, than

rơm; màu đỏ lấy từ sỏi đỏ tán nhuyễn; màu vàng lấy từ hoa hòe hoặc cây gỗ vang; màu lam lấy

từ lá chàm;….

●Đường nét trong tranh chắc khỏe, dứt khoát. Đường nét làm nên hình trong tranh, đường nét

ôm lấy các mảng màu, ăn nhịp với mảng màu tạo ra sự hài hòa của bức tranh. Không gian trong

tranh mang tính ước lệ, các hình ảnh được thể hiện đơn giản, mang tính khái quát cao, tạo nên

một bố cục chặt chẽ.

Qui trình làm tranh Hàng Trống

Quét mực lên bản khắc

Sau khi bôi mực tàu, một tờ giấy dó được đặt lên rồi dùng loại bàn chải đặc biệt chà

đều, hình ảnh sẽ hiện dần lên càng sắc nét, càng đẹp.

Tranh Hàng Trống

- Tranh Hàng Trống trước kia được sản xuất và bày bán nhiều nhất ở phố Hàng Trống (nay

thuộc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) nên có tên là tranh Hàng Trống.

- Tranh Hàng Trống phục vụ cho tầng lớp thị dân và trung lưu ở kinh thành nên đường nét

trong tranh mảnh mai, trau chuốt, tinh tế, nhiều khi chìm lẩn vào màu sắc, thể hiện sự công phu

và tính sáng tạo.

- Tranh Hàng Trống chỉ cần một bản khắc in nét đen làm đường viền cho các hình vẽ và sau đó

tô màu bằng tay.

- Màu sắc trong tranh dùng phẩm nhuộm nên tươi tắn, sinh động. Trong quá trình tô màu, các

nghệ nhân vờn chuyển màu tạo độ đậm nhạt, sáng tối nên màu sắc hài hòa vào nhau, khi ẩn,

khi hiện, tạo cho bức tranh vẻ lung linh, mềm mại.

-Tranh được vẽ trên giấy rô-ki hoặc giấy báo khổ rộng.

Sau khi tranh in được phơi khô, đến công đoạn bồi giấy, giấy bồi cũng là giấy dó. Tùy

theo từng bức tranh cụ thể, có thể bồi 1 lớp, 2 hay 3 lớp.

Công đoạn phơi cũng đòi hỏi rất cẩn thận vì lúc này tranh dễ rách, dễ nhăn.

Tranh in phải thật khô mới đến công đoạn tô màu.

III.Gía trị nghệ thuật của tranh dân gian (trang 127 SGK)

Tranh dân gian Việt Nam mang đậm ban sắc dân tộc và giàu tính nghệ thuật. Mỗi

dòng tranh đều mang nét đặc trưng về đường nét, màu sắc và cách thể hiện.

IV. Dặn dò:

- HS xem, sưu tầm tài liệu về tranh dân gian Việt Nam.

- HS chuẩn bị bài Giới thiệu một số tranh dân gian Việt Nam.

------------------------------------------------Hết------------------------------------------------