Upload
tranquang
View
226
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
1/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/201430
CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHOCC GII PHP CHNG CHYB NG
KS.NGUYN PHC VINH, KS.NGUYN HONG,KS.NGUYN THANH NHN, TS.NGUYN KHNH SN
i hc Bch khoa Tp. H Ch Minh (HCMUT)
Tm tt:Nghin cu ny tp trung nh gi ng
dng cht kt dnh manhzi phtpht (MPB) lm vt
liu ngn chy, chng chy b ng trong cc h
thng ca ngn chy (fire door), bo v (fireshield) kt
cu chu lc b-tng, thp, ng gen k thut. Thnh
phn cu to gm khong kt tinh ngm nc kiu K-
struvite, biu hin tnh chu lc, bn v nhit nphn
ng cao. Thnh phn pha phn tn gm cc cht n
tro bay, ct, si thy tinh b sung tng hp snphm compzt. Kt qu biu hin truyn nhit vi
mu panel 150x150x30mm theo thi gian cho thy
tnh bn-n nh nhit cng nh kh nng cch nhit
nhit cao qua b dy 30mm p ng tiu ch vt
liu chng chy TCVN 9311-1-2012. Mc tiu ng
dng gii php chng chy b ng cho cc cng trnh
xy dng, giao thng c th c d kin.
T kho: Cht kt dnh manhzi phtpht, chng
chy b ng, nhit n chuyn pha, truyn nhit, ISO
834.
1. Gii thiu v c ch phn ng dnh kt
Thng k trn th gii v nc ta u cho thy
cc v chy ln xy ra trong cc cng trnh nh cao
tng, trung tm thng mi, cng nghip hay cc
hm ngm giao thng, xe li nhng hu qu
khng khip. Kim sot, khng ch hiu qu m
chy cng nh duy tr cng trnh bn vng khi chy l
nhng yu cu chnh trong thit k gii php phng
chy cha chy [1]. Cc loi vt liu bin hin nhitn chuyn pha ln nh thch cao, silict canxium
ang c dng ph bin cu to cc b phn ca
ngn chy (fire door), lp bo v cch nhit chy
(fireshield) cho kt cu chu lc b-tng, thp hay bc
bo v cch nhit chy ng gen k thut thng gi,
thot khi, cp in. Nhc im ca chng l tnh n
nh nhit khng cao, cng nh c th b ph hy
nhit trn 12000C. Vt liu manhzi ni chung, vn
c s dng trong cc ng dng chu la l cng
nghip nhit rt cao, c th xem xt ng dngtrong xy dng nu p ng cc tiu ch kinh t k
thut.
Cht kt dnh hay xi-mng manhzi phtpht
(MPB) c xp vo nhm vt liu kiu ceramic vi
cc dng lin kt ho hc. Tnh dnh kt ca MPB
c hnh thnh nh tri qua qu trnh phn ng kt
ta mui trong dung dch nc dng nho trn. Qu
trnh ny c nt tng ng vi giai on ng rn
nhit thng to sn phm ca va xi-mng
Poclng (XMP), nhng hnh thnh cu trc tinh th
th li tng t nh nhng vt liu ceramic [2]. Ttrc n nay, nhng ng dng thc t ca loi vt
liu kt dnh ny vn cn b hn ch trong lnh vc vt
liu xy dng, nguyn nhn l do gi thnh nguyn
liu sn xut cao v c nhng c th iu kin ng
rn ca cht kt dnh [3]. Theo l thuyt, MPB nh
hnh trong dung dch phn ng axt-baz gia MgO
v mui axt phtphoric (mn hir phtpht HPO42-,
ihir phtpht H2PO4-). Cc xut ca nhiu tc
gi trong [4] cho thy cch nh gi khc nhau v c
ch phn ng ng rn MPB. Theo cng b gn yca Soude & Pra [5], tc gi ngh chia phn ng
theo 2 giai on khc nhau. u tin s din ra qu
trnh ho tan phn ly ion H+trong dung mi nc ca
mui axt phtphoric (pH
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
2/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/2014 31
MgOH++ 2H2O Mg(OH)2+ H3O+ (5)
Mg(OH)2 Mg2++ 2OH- (6)
Mg2++ 6H2O Mg(H2O)62+ (7)
nh gi qu trnh phn ng kt hp gia ion sau
, Abdelrazig v cng s, [6] ch ra trn kt quchp ph XRD cc pc ni bt l sn phm tinh th
kt tinh nc gm 6 phn t nh struvite
(MgNH4PO4.6H2O) hay K-struvite (MgKPO4.6H2O) ty
theo gc mui s dng. Nhn chung y khng hn l
sn phm kt tinh duy nht m l sn phm bn nht
trong s h cc sn phm phc schertelite, dittmarite,
newberyite, phosphorroesslerite, hayesite,... km bn.
Phn ng kt hp din ra theo m hnh nh trn hnh
1. Cc tinh th sn phm u tin xut hin trn b
bao ngoi cc ht MgO v tip tc pht trin theo
hng t ngoi vo trong li ht. Do , khi hintng ng rn bt u din ra hn hp mt tnh linh
ng, cc lin kt, vi cu trc hnh thnh ng thi
lp bao sn phm v cng cng lm hn ch qu
trnh tan, phn ly ion OH- ca thnh phn manhzi
cha phn ng trong li [7].
Hnh 1.M hnhphn ng kt hp trong dung dch gia cc ion Mg(H2O)62+
, K+, PO4
3-
Trong phn tip theo ca bi vit, chng ti s tp
trung vo kho st sn phm cht kt dnh MPB v
cc pha phn tn trong khai thc tnh cch nhit
chng chy cng trnh xy dng. Cc biu hin ng
x trong iu kin nhit caoca m chy c th
th nghim m phng trng hp tip xc gradient
nhit ln t l nung. Cc bn lun trn kt qu th
nghim ny s c trnh by cng vi cc xutng dng sn phm compzt ch to.
2. Nguyn l iu s dng v thc nghim
Vic la chn thnh phn cc cht n khc
nhau, mt mt th nghim nhit l nhit cao, mt
khc gp phn quan trng lm gim gi thnh sn
phm khi ng dng.
2.1 Nguyn l iu
Bt manhzi loi cng nghip dng ph bin trongngnh sn xut gm s, vt liu chu la c chng
ti s dng nh thnh phn baz trong cc th
nghim sau y. Sn phm MgO cng nghip ny thu
c khi nung qu mui ccbnt manh. Kt qu
phn tch XRF (XEPOS-SPECTRO) cho c lng
thnh phn xt manh ch yu chim 85,7% theo
khi lng. Mt s pha khong chnh manhzi, bruxt,
lmt c pht hin trn ph chp XRD (AXS D8
Advance, cc CuK). Thnh phn bruxt, lmt tn
ti nh sn phm phn ng vi mi trng bo qunhay cc tp cht khng loi b ht khi sn xut quy
m cng nghip. Vi hm lng MgO ch yu, cng
nh mn cao (di sng 90m) ca bt manhzi
d on kh nng hot tnh phn ng tt. Theo l
thuyt, mc hot tnh ho hc ca phn ng baz
MgO vi axt ph thuc ng thi vo kch thc ht
v cc khuyt tt trn b mt, do h qu ca cc gia
cng nghin sng [7].
Mt loi mui axt phtphoric l kali ihir
phtpht KH2PO4 98% (KDP) c chng ti s dng
nh thnh phn nguyn liu axt. Trong mui KDP c
cha cc nguyn t K, P vi lng cho t, cy trng
nn thng gi chung l phn m. ho tan ca
mui phtpht r rng cao hn nhiu so vi bt
manhzi, ph thuc vo nhit v dung mi s
dng. Thm vo , theo Soude & Pera [5] qu trnh
tan, phn ly ra ion H+ca mui axt phtphoric s gip
ko theo qu trnh tan trong dung dch ca MgO m
bo a mi trng tr li trung tnh, iu ny kh
ph bin trong trng hp phn ng axt baz.
Theo nghin cu ca Hall v cng s [8], vai tr
ca ph gia lm chm ln qu trnh phn ng axit-
baz l to trn b mt ht nguyn liu baz MgO
mt lp mng ngn nc ngn chn qu trnh phn ly
ion OH-. duy tr kh nng thi cng, khun cht
kt dnh MPB, rt cn thit kim sot phn ng ng
rn nhanh v tnh to nhit ln ban u. Mui borax
hay natri borat Na2B4O710H2O, c s dng nh
ph gia lm chm, l loi ho cht dng trong phngth nghim vi tinh khit 99,9%. Theo kt qu quan
st cu trc sn phm ca Abdelrazig v cng s [6],
K++ Mg(H2O)62++ PO4
3-MgKPO4.6H2O (K-struvite)
2MgOH++ K++ 2HPO42-2MgKPO4.H2O (dittmarite)
Mg(OH)2 + HPO42- + H2OMgHPO4.3H2O (newberyite)
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
3/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/201432
s dng hm lng borax dng gy nh hng n
qu trnh kt tinh tinh th, to cc pha v nh hnh,
kch thc nh. Theo kt qu kho st, lng ph gia
2,5% s dng cho php nho trn d dng cng nh
kim sot tt phn ng.
Ngoi ra, nh cp trn y cc pha phn tn
gm si thy tinh, tro bay v ct xy dng c
nghin cu s dng ch to sn phm compzt vi
cht kt dnh MPB. S kt hp thm cc cht n
c ghi nhn vai tr gia tng tnh n nh nhit, hn
ch co nt c th xy ra khi vt l iu chu tc tng
nhit ln [9]. Tro bay loi C (FA) vi thnh phn 26%
CaO, 43% SiO2 c ngun gc nhit in C Mau,
dng lm ph gia khong cho sn xut xi-mng. Ct
xy dng (CS) sngng Nai, mun ln 2,3 p
ng theo tiu chun Vit Nam ct liu mn sn xut
b-tng. Si thy tinh (GF) loi EGlass dng ri l
sn phm thng mi s dng trong sn xut
compzt nn nha. Hm lng dng kho st s b
da theo cc tiu ch l cng chu lc v kh
nng to hnh khun. y ch gii hn cc kho
st vi tng loi ct liu mt lm pha phn tn vi
cht kt dnh nn.
2.2 Cp phi v quy trnh ch to
Cn lu rng t l phn ng l thuyt gia hai
thnh phn KDP/MgO l 1/1 theo mol hay 3,3/1 theo
khi lng. y cng l t l cc chtphn ng ph
hp kho st ch to cht kt dnh nn MPB. Phn
ng din ra vi tc rt nhanh, ta nhit rt mnh
v dung dch h kt ta ng rn ngay sau . S
quy trnh phi trn cc bc kht tri qua 2 giai
on nh sau: mui KDP v bt MgO c phi trn
kh cng nhau v nghin s b trong ci nghin hnh
tinh nhm ng nht ha, tip theo c t t
vo trong nc ho tan sn borax 2,5% kt hp
khuy lin tc. Nc ng vai tr dung mi ha tan,to tnh cng tc cho hn hp va ng thi l thnh
phn nguyn liu phn ng ng rn. y, t l
nc/cht rn c hiu chnh ln cn vi t l l
thuyt phn ng 5/1 theo mol hay 0,56 theo khi
lng. Cc thnh phn cht n c thm vo
cui giai on nho trn phn tn trong h.
Bng 1.Thnh phn phi liu ch to va MPB v h compzt
Cht rn (CR) Pha phn tn (theo % CR)K hiu mu
MgO KDP
Nc/
CR
Borax(theo %
CR) Si thy tinh Tro bay Ct
MPB (i chng) 3,3 1 0,56 2,5 - - -MPB-GF 3,3 1 0,56 2,5 0,5-0,75-1 - -MPB-FA 3,3 1 0,56 2,5 - 20-30-40 -MPB-CS 3,3 1 0,56 2,5 - - 100-150-200
Chng ti lit k 4 loi cp phi cc thnh phn
nguyn liu trong bng 1, bao gm MPB; MPB-FA (b
sung thnh phn tro bay); MPB-CS (b sung thnh
phn ct) v MPB-GF (b sung thnh phn si thy
tinh). Lu thi gian phi trn thu c hn hp
c tnh ng nht l rt khc nhau gia cc loi chtn, cng nh gia cc t l cht n. Ct biu hin
tnh phn tn cao sau khong 5 pht nho trn, tro
bay th c tnh ht nc v ch phn tn sau khong
10 pht nho trn.i vi si thy tinh, vic phn tn
vo nn kt dnh rt kh khn vi si di, vi si ct
ngn 20 mm thi gian nho trn khong 8 pht. Hm
lng cht n cng cao th cng kh phn tn v
phi kim sot cn thn trnh b ng cc. Hai loi
mu c ch to gm dng thanh 40x40x160 (mm)
tng t nh vi trng hp va XMP (TCVN 6016-
1995) o cng chu lc un/nn cho tt c
cp phi, v dng tm panel vung, dy 30 mm i
vi cc mu c tnh chu lc cao o tnh cch
nhit. Sau khi khun to thanh hoc tm panen,
quan st thy hin tng ta nhit v ng rn sau
. Thi gian k t khi mu ng rn hon ton n
khi tho khun l khong 60 pht. Tip theo, cc mu
c lu, phi kh t nhin nhit phng vgim st cn khi lng hng ngy kim chng.
2.2. Th nghim truyn nhit qua b dy tm panel
Vt liu ng dng cch nhit chng chy b ng
cho cng trnh cn thit phi tho mn cc tiu ch c
bn gm tnh khng chy, tnh cch nhit, tnh ton
vn v tnh chu lc trong mt s trng hp. Vt liu
ngun gc khong v c nh cht kt dnh MPB v
cht n p ng mt cch t nhin tnh khng bt
la cng nh khng tham gia qu trnh chy. ng xbiu hin kh nng cch nhit chy (n 12000C) cn
thit phi kim chng qua cc th nghim kim nh
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
4/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/2014 33
c thc hin trong cc trung tm kim nh quy
m kch thc v iu kin gn thc t c chun
ha [10]. nghin cu, chng ti pht trin h thng
thit b cho php th nghim truyn nhit mt phng
nhm nh gi tnh cch nhit chy, dng ngun nhit
m phng ta ra t l nung in tr trong phng. Bphn ca ng kn l khi gia nhit chnh l tm
panel th nghim (hnh 2). Kch thc tm panel vt
liu c c nh l 150x150x30 (mm), trong chiu
dy 30mm chnh l qung ng nhit truyn qua t
trong l ra ngoi khng kh. T l mu ch to chiu
dy/cnh ngang = 1/5, c th xem m bo b dy
nh hn nhiu so vi cnh ngang, nn cho php b
qua nhng chnh lch nhit trn cng mt phng
ngang v ch tp trung chnh lch nhit theo chiu
dy, tc truyn nhit 1 phng (1D).Tng cng c 7
cp nhit in (loi K v S) c b tr trong th
nghim, ni vi h thng ghi nhn tn hiu tn sut 1
giy 1 ln. Hai cp nhit in S1S2c t trong
lng l v ngay v tr ca l tip xc vi mt trong mu
tm panel ghi nhn nhit l nung v nhit
mt trong tip xc nhit l (mt nng). Nmcp nhitin K1K5c t ngay trn mt ngoi mu tm
panel ghi nhn nhit trung bnh mt tip xc vi
khng kh (mt lnh). B iu khin l thit lp
chng trnh nng nhit da theo gi tr im
(nhit vs. thi gian) ca ng quan h nhit
thi gian tiu chun (ISO 834, phng trnh
T(t)=T0+345.log(8t+1) vi t tnh bng pht [11]). Theo
nguyn l b tr ny th tm panel vt liu th nghim
s lm chm qu trnh truyn nhit chy ISO 834 t
trong l ra ngoi qua b dy 30mm.
Hnh 2.H thng l in tr gia nhit, cu to ca l bng tm panel (tri); h thng cp nhit inb tr trn mt trong v ngoi mu (phi)
3. Kt qu v bn lun
Mt c im chung ca cht kt dnh manhzi
phtpht l tnh ng rn nhanh, sn phm ng rn
c chc, nng v c cng cao. y cc kt
qu thc nghim trnh by ch yu tp trung vo s
kt hp ca cht kt dnh vi pha phn tn, vai tr
nh hng cng nh i chiu vi nn MPB i
chng.
3.1. Kt qu kho st c trng c l
3.1.1 Pht trin vi cu trc
Tt c cc mu va MPB v mu compzt u
biu hin ng rn pht trin cng khi bo
dng. Quan st mt gy sn phm bng mt
thng (hnh 3) cho thy dng c chc nh t
nhin. Ct liu phn tn tt trn nn kt dnh, ng
thi xut hin cc bt kh.
Hnh 3.nh chp mt gy mu 40x40x160 (mm) cht kt dnh MPB v compzt
Quan st cho thy trn hnh 4a cc tinh th K-
struvite dng tm th trn cc nh chp knh hin vi in
t qut (SEM) mu MPB.iu ny chng t qu trnh
phn ng kt tinh tinh th sn phm tt. Cng cn tn
Ct liu ct
Mu MPB-CS 100%
Si thy tinh
Mu MPB-GF 0,75%
Bt kh
Tro bay vn cc
Mu MPB-FA 20%
40
40
Mu MPB
L nung cng sut 4kW
Ca l nung Cp nhit
Mu panel 150x150x30mm
Tnhiu
Mt ngoi(lnh)
Mt trong(nng)
Cpnhit
K1-K5
CpnhitS2
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
5/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/201434
ti cc cht khng phn ng (ht sng mu MgO) trn
b mt tm sn phm chnh. Vng phng i (x1300) b
mt ca tinh th rt u n, c chc. S dng ph gia
lm chm mui borax gip phn ng trong dung dch c
kim sot, kt qu thu c phn ln cc tinh th sn
phm trng thi kt tinh, ng ngha cng chulc cao. Trn nh SEM ca cc mu compzt (hnh
4c,d) d dng nhn thy hnh nh tng t ca cc tinh
th sn phm xen ln cc du vt ca tro bay, ct liu
ct v c bt kh b cun vo trong khi nho trn. Vi
mu c si thy tinh th vng chp qu b nn khng
quan st thy si (hnh 4b). Nhng, c cc vt nt kh
ln, ko di trn nh chp c th l gii nguyn nhn khi
un nn ph v mu vi s hin din ca ct si lmcho mu c tnh dai, thi gian chu lc ko di v cc
ph hoi (do p lc) lan truyn rng khp.
Hnh 4.nh chp knh hin vi in t qut (SEM)ca cc mu cht kt dnh MPB v mu compzt
3.1.2 Cng chu nn, un
i vi mu va MPB, kt qu cng chu unv chu nn trung bnh (bng 2) ch c chnh lch nh
gia thi im 1 v 3 ngy tui. Mu chun cht kt
dnh biu hin kh nng chu lc kh cao so vi va
xi-mng thng thng, RTBnn=24,63 MPa v
RTBun=1,02 MPa, ng thi lgc vi tnh c chc
khi quan st nh chp (hnh 3, 4). S dng ph gia
mui borax cho php duy tr trng thi h m boqu trnh phn ng din ra trc khi ton khi va b
ng rn, cc v tr nguyn liu cha phn ng t quan
st thy. iu ny cng ng ngha vi vic ch cc
tinh th sn phm pht trin trong thnh phn kt
dnh.
Bng 2.Cng chu nn, un trung bnh 1, 3 ngy tui trn mu thanh 40x40x160 (mm)
RTBChu un(MPa) RTB
Chu nn(MPa)K hiu mu1 ngy 3 ngy 1 ngy 3 ngy
MPB (i chng) 0,95 1,02 22,26 24,63
0,5% 1,0 1,09 19,91 20,390,75% 1,11 1,14 22,11 23,94MPB-GF
1% 0,89 1,17 20,99 23,8320% 0,92 1,04 26,24 27,3130% 0,70 0,72 16,89 18,97MPB-FA40% 0,48 0,66 14,02 16,57
100% 0,51 0,61 19,20 19,21150% 0,64 0,55 18,78 18,75MPB-CS200% 0,40 0,42 15,27 18,70
Trong khi , vi mu compzt, c s khc bit
nht nh cng chu lc 1 v 3 ngy tui cng
nh cc cp phi cht n (bng 2). Khi s dngct thay th nguyn liu to cht kt dnh th ng
thi c kt qu cng chu nn v chu un u
gim so vi mu i chng. Mu MPB-FA cho kt
qu cng chu nn, un tt nht, tng ng l
27,31 MPa v 1,04 MPa nu m bo phi trn ngnht phn tro bay thay th cho nguyn liu to cht
kt dnh. Cc ht mn tro bay phn tn cho php thu
(a) MPB: x100 v x1300
L rngVt nt
(b) MPB-GF: x100 v x1300
(c) MPB-FA: x100 v x1300
Tro bayTro bay
K-StruviteK-Struvite
L rng
(d) MPB-CS: x500 v x1000
Ct
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
6/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/2014 35
c vi cu trc sn phm vi c chc cao hn,
nhng cng kh nho trn, khun do vn cc (hnh
3). i vi mu ct kh nng nho trn tt nh cc
ht ct ng vai tr nh nhng vin bi gip ch xt
nh tan cc cc bt nguyn liu. Nhng kch thc
ht ln th lin kt vi tinh th dng tm K-struvitekhng tt dn n gim cng . Si thy tinh
thng c tnh ha tan trong mi trng kim ca
va xi-mng, nhng trong mi trng trung tnh ca
cht kt dnh axit-baz nh MPB th khc [12]. Kt
qu cng chu un ca mu MPB-GF c ci
thin khi dng si thy tinh l minh chng. Nhng,
cng tng t nh hai loi cht n dng ht, vic
phn tn si thy tinh vo nn kt dnh cng gp kh
khn, mu rt d b ng cc nu khng nh ti
mnh bng cnh khuy.
3.2. Kt qu kho st ng x nh it cao
3.2.1 H s dn nhit
Kt qu o h s dn nhit trn cc mu tm
panel t trong iu kin nhit phng n nh250C. Thit b o Quick Thermal Conductivity Meter(QTM-500) ng dng nguyn l o nhanh trng thikhng n nh vi phng php Hot-wire. Gi tr trungbnh (bng 3) ly t5 ln o 5 v tr khc nhau trnmt 150x150 (mm) ca tm mu panel. Trong khi 2trng hp s dng tro bay v si thy tinh khngcho thy thay i ng k gi tr h s dn nhit svi mu i chng th mu ct 100% li cho thy hin
tng tng t ngt gi tr h s dn nhit hn 2 lnmu i chng. Mu cha ct cch nhit km hn vcn thit nhng lu xem qu trnh truyn nhit
qua mu ny.
Bng 3.Gi tr o h s dn nhit cc tm panel MPB v compzt
K hiu mu MPB MPB-GF MPB-FA MPB-CS
(W/m.K) 250C 0,8778 0,9943 0,8758 2,1339
3.2.2 Qu trnh truyn nhit nhit cao (12000C)
Biu bin thin nhit theo thi gian i vi
mu panel i chng MPB (hnh 5) ch r c s khc
bit nht nh bin thin nhit lng l () ving biu din nhit l thuyt ISO 834 (). Khc
bit ln nht ch yu tp trung vo giai on ban u
khi gia nhit l vi qun tnh do khng gian cng nh
c im nng nhit ca in tr dy, nhng t
khong 2 gi tr i th chnh lch l khng nhiu v
nhit l duy tr 12000C tng ng vi nhit l
thuyt. So snh nhit trong lng l vi nhit ca
mt trong ca tm panel MPB (mt nng) cng c s
chnh lch gia hai ng bin thin nhit ti mi
thi im trong sut qu trnh th nghim. Nguyn
nhn ca hin tng ny ch yu do s khng ng
nht trong ton b khng gian, cng nh tn tht
nhit ti cc v tr bin. Sau 2 gi nng nhit th nhit
ti hai v tr ny ln lt ghi nhn bi cp nhit
in loi S l 1200 v 10200C. ng biu din bin
thin nhit trung bnh theo thi gian trn mt
ngoi ca tm panel MPB (mt ngui) c xut hin
mt thm ng nhit (t thi im 0 gi 30 pht n 2
gi 50 pht), trn nhit dao ng tng ln rt t.
Gi tr nhit ghi nhn bi 5 cp nhit in loi K b
tr tiy cng rt thng nht. Sau 6 gi th nghimtruyn nhit, khi nhit mt nng (S2) l 10200C
th nhit trung bnh trn mt ngui (cch ly bi
30mm b dy mu) l khong 1200C. Kt qu ny r
rng chng t vt liu MPB biu hin kh nng
cch nhit, lm chm qu trnh truyn nhit ra. So vi
yu cu tnh cch nhit ca cc b phn ngn chy
cho cc dng cu kin chu lc, gi tr nhit gia
tng trung bnh mi im o trnmt khng tip xc
vi la khng c vt qu gii hn cho php,
thng l 1400C v khng c im no >1800C, th
kt qu ny ha hn ng dng c. Lp bo v tnh
chu la cho cu kin chu lc b - tng hay bc bo
v cch nhit cho cc b phn cng trnh m bo
cng trnh vn hnh an ton v mt k thut trong
khong thi gian di qu trnh chy xy ra, cng nh
tit kim sa cha nhanh chng a vo vn hnh li
sau chy.
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
7/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/201436
Hnh 5.Kt qu sau hn 6 gi th nghim truyn nhit l 12000C qua mu tm panel MPB 150x150x30 (mm)
Hnh 6.Kt qu sau hn 6 gi th nghim truyn nhit l 12000Cqua mu tm panel MPB-GF 0,75% (si thy tinh) 150x150x30 (mm)
T hnh 6 n hnh 8 ln lt l kt qu bin thin
nhit theo thi gian i vi mu panel MPB-FA (20%
tro bay), MPB-CS (100% ct), MPB-FA (0,75% si thy
tinh), tin hnh th nghim tng t trong vng 6 gi nh
mu i chng trn y. Trong ba trng hp, biu
kt qu trn hnh 6 (mu c si thy tinh) v hnh 7 (mu
c tro bay) cho thy tnh tng ng. Nhit trung bnh
o ti mt ngui dao ng ln lt trong khong 123-
1340Ci vi mu c tro bay v trong khong 111-1410C
i vi mu c si thy tinh. ng thi thm ng nhit
ko di khong gn 120 pht cho c hai trng hp, t
thi im 0 gi 30 pht n 2 gi 30 pht.
Hnh 7.Kt qu sau hn 6 gi th nghim truyn nhit l 12000Cqua mu tm panel MPB-FA 20% (tro bay) 150x150x30 (mm)
Tm MPB-FA: trc (tri) vsau (phi) th nghim
12000C
Nhit (0C)
M lnh
M nng
2 gi
ng ISO 834
Nh l nung
tgian(gi)
Tm MPB-GF: trc (tri) vsau (phi) th nghim
12000C
Nhit (0C)
Mt lnh
Mt nng
2 gi
ng ISO 834
Nhit l nung
tgian (gi)
Tm MPB: trc (tri) v sau(phi) th nghim 12000C
Nhit (0C)
Mt lnh
Mt nng
2 gi
ng ISO 834
Nhit l nung
tgian (gi)
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
8/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/2014 37
i vi mu c ct, nhit trung bnh o ti mt
ngui bin ng ln hn trong khong 131-1880C,
ng thi thm ng nhit ch ko di khong 70 pht
t thi im 0 gi 20 pht n 1 gi 30 pht. Nh vy
iu chng t kh nng cch nhit chy ca mu c
ct l km hn so vi hai trng hp tro bay v sithy tinh, ng thi cng km hn so vi mu i
chng ch c cht kt dnh MPB. Tnh cch nhit km
ca mu c ct th hin hon ton lgc vi kt qu h
s dn nhit vt tri trn bng 3. Cng b dy 30 mm
tm panel, nu xem xt kh nng ng x cch nhit
ca cc mu ng vi cc thi im 2 gi v 4 gi th
nghim th mu MPB-GF cch nhit nhit cao tt
nht, theo sau ln lt bi mu MPB (i chng),
MPB-FA v MPB-CS. Nu xt v thi gian ko di
thm ng nhit, vn ng vai tr quyt nh trong viclm chm s tng ln ca nhit trn mt ngui mu
panel, th mu i chng MPB l di nht khong 140
pht. Chng ti s quay tr li vn ny khi phn tch
thnh phn sau khi tri qua th nghim truyn nhit.
Hnh 8.Kt qu sau hn 6 gi th nghim truyn nhit l 12000C qua mu tm panel MPB-CS 100% (ct) 150x150x30 (mm)
3.2.3 Tnh bin dng v n nh nhit
ng thi trn hnh 5n hnh 8cng ch r nh
chp tiu biu cc mu tm panel trc v sau th
nghim truyn nhit trong vng 6 gi. Cng lu vi
s lng th nghim cho tng trng hp l 3 tm.
C th thy trn cc nh chp h hi, vt nt xut
hin trn cc mt trong, mt ngoi v c trn b dy
cc mu so vi trc khi th nghim. Nhng nu xt
v trng thi th tt c cc tm panel u cha b phhy hon ton sau 6 gi tip xc nhit cao trong
cc i ln n 12000C. iu chng t tnh n
nh hnh dng trong iu kin th nghim vi
gradient nhit ln l tng i tt. S xut hin v
pht trin m rng ng thi ko di ca cc vt nt
l biu hin u tin ca mt n nh nhit hay bin
dng nhit ln gy ni ng sut ph hoi. B sung
thnh phn cht n khc nhau c tc dng iu
chnh qu trnh ny, c th mu c si thy tinh v ct
cho thy s lng, m rng v quy m ni chung
ca cc vt nt l t hn so vi mu i chng v c
tro bay.iu ny ng cho c mt nng ln mt ngui
mu panel, si thy tinh v ct gip m bo tnhton vn ca mu trong iu kin chy. Mu c tro
bay biu hin tnh c chc ln, cng chu lc
cao, song c hn ch l b nt v ph hoi v mt n
nh nhit hn.
Tm MPB-CS: trc (tri) vsau (phi) th nghim
12000C
Nhit (0C)
M lnh
M nng
2 gi
ng ISO 834
Nhi l nung
tgian (gi)
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
9/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/201438
Hnh 9.nh chp SEM ca mu MPB ti v tr mt nng (a) v mt ngui (b), sau khi th nghim truyn nhit nhit l
Kt qu tin hnh phn tch nh chp vi cu trc
vt liu ly t hai v tr ln cn vi mt nng v mt
ngui. Di tip xc trc tip vi nhit cao lin tc
trong vng 6 gi, vt liu cht kt dnh MPB s b
chuyn trng thi v ph hy. Hnh 9a cho thy iu
ny, c th nhn thy dng vi cu trc v nh hnh,
kch thc nh, gy gn [13] ca chnh cc pha thnh
phn dehydrt KMgPO4. Cc l rng kch thc ln
cng xut hin nhiu gia cc nt gy. Trong khi ,trn hnh 9b cho thy mt s khc bit ti v tr mt
ngui so vi mt nng. Trn nh chp vn c cc l
rng v b mt b lm phng, kch thc ht b. Tuy
nhin, c chc cao hn hn v tng quan hn
so vi nh chp vi cu trc sn phm MPB trn hnh
4a (x100).iu c ngha rng vt l iu MPB mt
ngui din ra phn ng hidrt ha mt phn.
Phn tch thnh phn khong lm sng t iu ny
vi cc nhca khong K-struvite cn hin din. Nh
vy c th ni cng vi qu trnh truyn nhit 1phng qua 30mm b dy tm panel l s dch
chuyn ca mt gii hn chuyn pha (front of phase
transition) t mt nng n mt ngui. Phn ng thu
nhit ( hidrt ha v ha hi nc) ca qu trnh
ny lm nn thm ng nhit ko di nh cp trn
y. Gi tr nhit n hay nhit hp th trn mt n v
khi lng MPB c c lng trn kt qu phn
tch nhit vi sai khong 910 J/g [14]. ng thi s
chuyn pha thnh phn khong cng l nguyn nhn
ca bin dng nhit v mt n nh, cn thit cht n
nh si thy tinh tng tnh n nh th tch. Vic
mu tm panel MPB cha b sp hon ton sau 6
gi th nghim cng c th gii thch t qu trnh phn
ng cha hon ton kt thc.
4. Kt lun
Cht kt dnh manhzi phtpht c tng
hp trong nghin cu ny t nguyn liu bt baz
MgO, mui c tnh axt KDP, nc v ph gia lm
chm phn ng mui borax 2,5%. Ko di thi gian
phi trn v khuy ng nht cc thnh phn nguynliu m bo cho qu trnh phn ng to sn phm
kt tinh cao K-struvite (ngm 6 phn t nc) v dnh
kt ng rn. Sn phm compzt c th c ch
to t s dng cc pha phn tn dng si, bt hay
ht ct l iu kt hp vi nn cht kt dnh MPB. Theo
tiu ch tnh cht c l cao v kh nng thi cng to
hnh, ba loisn phm c trnh by gm MPB-
GF 0,75% (dng si thy tinh), MPB-FA 20% (dng
tro bay loi C), MPB-CS 150% (dng ct sng). Tro
bay gip ci thin tnh chu nn, si thy tinh gip cithin tnh chu ko v ct gip ci thin tnh lu ng
va to hnh khi ln. i vi ng x cch nhit
chy vi nhit ln n 12000C, m phng t l
in tr trong phng th nghim, cc mu tm panel
150 x 150 x 30 (mm) cho thy kh nng cch nhit v
n nh theo thi gianng lu . C th nhit o
c mt ngoi cch ly qua 30mm b dy mt
trong tip xc nhit cao ch xp x 100-1200C sau 4
gi vi mu MPB, MPB-GF, MPB-FA v xp x 1500C
vi mu MPB-CS. Lu so vi tiu chun yu cutnh cch nhit (nhit gia tng trung bnh mi im
nh hn 1400C v khng c im no >1800C), th
(b) MPB : x100 v x500
KMgPO4
L rng
L rng
KMgPO4
Fly ash
(a) MPB : x100 v x500
KMgPO4
L rng
KMgPO4
L rng
8/10/2019 CHT KT DNH MANHZI PHTPHT NG DNG LM VT LIU CHO CC GII PHP CHNG CHY B NG.pdf
10/10
VT LIU XY DNG -MI TRNG
Tp ch KHCN Xy dng - s 3/2014 39
30mm b dy vt liu c th p ng lm lp bo
v tnh chu la cho cu kin chu lc b-tng lm
vic an ton. Thm ng nhit ko di t 70-140 pht
ty theo loi pha phn tn ng vai tr quyt nh lm
chm qu trnh tng nhit trung bnh trn mt
ngoi ca 30 mm b dy. Tnh n nh nhit ckim chng qua th nghim truyn nhit lin tc trong
6 gi, cc mu tm panel b nt nhng khng b ph
hy, c bit trong trng hp c dng si thy tinh
gia cng. Vi kh nng cch nhit m bo lm vic
nhit 12000C th nghim nh trn, hon ton c
kh nng m rng quy m th nghim trn cc kch
thc, b dy khc nhau, trn cc mi trng lm
vic m cng nh so snh i chng vi cc loi vt
liu sn phm thng mi thch cao, silict canxium
nhm ng dng thc t trong cc b phn chngchy b ng cng trnh.
Li cm n: Cc tc gi cm n ti tr kinh phnghin cu ( ti NCKH, nm 2012) t NipponSheet Glass Foundation for Material Science andEngineering (Nht Bn).
TI LIU THAM KHO
1 LONG PHAN, Best pratice guidelines for strutural fire
resistance design of concrete and steel buildings, Hi
tho tiu chun VN-HK trong thng mi v thit k
PCCC cho nh v cng trnh,H Ni, 9/9/2009.
2 WAGH ARUN S., Chemically bonded phosphate
ceramics: Twenty-First Century Materials with Diverse
Applications; ELSEVIER 2004 ISBN: 0-08-044505-5.
3 LI Z., DING Z., ZHANG Y., Development of sustainable
cementitious materials, Proceedings of the
International Workshop on Sustainable Development
and Concrete Technology Ed. Kejin Wang, Beijing,
China May 2021, 2004, pp55-76.
4 ABDELRAZIG B.E.I., SHARP J.H., SIDDY P.A., EL-JAZAIRI B. Chemical reactions in magnesia-phosphate
cement. Proceedings of the British Ceramic Society
35, pp.141-154 (1984).
5 SOUDE E., PRA J., Mechanism of setting reaction
in magnesia-phosphate cements, Cement and
Concrete Research 30, pp.315321(2000).
6 ABDELRAZIG B.E.I., SHARP J.H. and EI-JAZAIRI
B.,The chemical composition of mortars made from
magnesia phosphate cement, Cement and Concrete
Research18 (3), pp.415-425 (1988).
7 SOUDE E., PRA J., Influence of magnesia surface
on the setting time of magnesia phosphate cement,
Cement and Concrete Research, Vol. 32, N01, pp. 153-
157(5) (2002).
8 HALL D.A., STEVENS R. and EL-JAZAIRI B., "The
effect of retarders on the microstructure and
mechanical properties of magnesia phosphate cement
(MPC) mortar", Cement and Concrete Research, Vol.
31, pp.455-465 (2001).
9 FEJEAN J., LANOS C., MELINGE Y., BAUX
C.,Behavior of fire proofing materials containing
gypsum, modifications induced by incorporation of inert
fillers. Trans IchemE, vol. 81, Part A- Chemical
Engineering Research and Design, pp.1230-1236,
(2003).
10 TCVN 9311-1 : 2012 Th nghim chu la - Cc b
phn cng trnh xy dng - Phn 1 - Yu cu chung.
11 ISO 834-INTERNATIONAL STANDARD, Fire-
resistance tests Elements of building construction,
Ed. 1999.
12 PERA J., AMBROISE J., Fiber-reinforced Magnesia
Phosphate Cement Composite for Rapid Repair,
Cement and Concrete Composites, vol.20, Iss.1,
pp.3139 (1998).
13 ABDELRAZIG B.E.I., SHARP J.H., Phase changes on
heating ammonium magnesium phosphate hydrates.
Thermochimica Acta 129(2),pp.197-215 (1988).
14 KHANH-SON NGUYEN, PHUOC-VINH NGUYEN,
HOANG NGUYEN, THANH-NHAN NGUYEN, THAI-
HOA NGUYEN, Use of phosphate magnesium material
in fire protection of concrete, Proceeding of The 5th
ACF Conference, 24-26 October 2012, Pattaya,
Thailand, pp.1-6.
Ngy nhn bi sa: 2/9/2014.