Li cm n

Em xin chn thnhcm n thy gio PGS. TS. Nguyn Hu Trnh ngi tn tnh hng dn gip v tn tnh n cn ch bo ca thy gip em hiu c nhng vn cn thit v hon thnh bn n ny ng thi gian quy nh.Tuy nhin vi khi lng cng vic ln, hon thnh trong thi gian c hn nn em khng th trnh khi. Knh mong cc thy gio, c gio ch bo cho em.Mt ln na em xin by t lng bit n su sc ti thy gio PGS. TS. Nguyn Hu Trnh v cc thy gio, c gio trong b mn cng ngh Hu C - Ho du d to iu kin gip em trong thi gian va qua.Em xin chn thnh cm n!

Sinh vin: Phm Bch Ngc

M u

Du m c con ngi bin i t thi c xa v cng ngh ch bin du m c xem nh bt u ra i vo nm 1859 khi m Edwis Drake (M) khai thc c du th, lc by gi lng du th khai thc c cn rt t n c s dng lm nhin liu t chy thp sng. Th k 19 du c coi nh ngun ti nguyn cho mi phng tin giao thng v cho nn kinh t quc dn.Hin nay du m tr thnh ngun nng lng quan trng nht ca mi quc gia trn th gii. Khong 65 75% nng lng s dng t du m, ch c 20 22%.Da vo cc qu trnh ch bin nh: Chng ct, hydro crarking, reforming, ankil ho, ng phn ho, polyme ho cho ra cc sn phm xng, nhin liu phn lc du m bi trn, c hiu qu ti a v mt s sn phm khc nh: sn phm nng lng, phi nng lng, butan, cc v kh lng dn dng, lm kh t v nhin liu.Ngy nay trn 90% sn phm hu c c ngun gc t du kh v t l du kh s dng vo mc ch nng lng s gim dn do du kh trong mt tng lai lu di vn chim d mt v tr quan trng trong lnh vc nng lng v nguyn liu ho hc m khng c mt ti nguyn thin nhin no cnh tranh ni.Du m l hn hp phc tp trong c hng trm hp cht khc nhau, nhng nguyn t c bn cha trong du kh phn ln l hyro cacbon chim t 60 90% trng lng trong du, cn li l cc cht oxy, lu hunh, nc, cc phc cht c kim, cc cht nha, asphanten. Trong kh cn cha cc kh tr nh He, Ar, Xe. i vi Vit Nam, coi du kh l ngnh kinh t mi nhn, l ch da cho ngnh cng nghip ho, hin i ho, lm thc y cho nn kinh t quc dn. y l mi nhn c tnh chin lc ca Vit Nam, nh vy ngnh cng nghip ch bin du nc ta ang bc vo thi k mi, thi k m c nc ang thc hin mc tiu cng nghip ho, hin i ho chc chn s ng gp ca ngnh du kh trong cng cuc cng nghip ho t nc s c ngha khng ch bng nhng ch tiu kinh t c th m ngnh cng nghip mi nhn ny cn l ngun ng vin tinh thn ca ng, ton dn v nht l thnh vin ang hot ng trong ngnh du kh, hng hi lao ng gp phn xy dng t nc sau vi thp nin ti snh vai vi cc nc trong khu vc v trn th gii.Cng nghip ch bin du pht trin mnh l nh cc c tnh qu ring ca nguyn liu du m ma t nguyn liu than c cc khong cht khc khng th c, l qu trnh thp, thun tin cho qu trnh t ng ho d khng ch cc iu kin cng ngh v c cng sut ch bin ln, sn phm thu c c cht lng cao, t tp cht, d tinh ch, d to ra nhiu loi sn phm p ng mi nhu cu ca ngnh kinh t quc dn.Cng vi pht trin mnh ca cng nghip du kh trn th gii du kh Vit Nam cng c pht hin nhng nm 1970 v ang trn pht trin, chng ta tm ra nhiu m cha du d tr lng tng i ln nh m Bch h, i hng m rng Nam cn sn cc m kh nh Tin hi (Thi Bnh) Lan ty, lan y l ngun nguyn liu qu gip nc ta c th bc vo k nguyn mi ca cng ngh du kh. Nh my lc du s 1 Dung Qut vi cng sut 6 triu tn/nm, sp hon thnh hot ng v ang tin hnh ph chun nh my lc du s 2 nghi sn - Thanh Ho vi cng sut 7 triu tn/nm.Nh vy ngnh cng nghip ch bin du kh nc ta ang bc vo thi k mi, thi k m c nc taang thc hin mc tiu cng nghip ho, hin i ho. Chc chn s ng gp ca ngnh du kh s r c ngha.Du m l mt hn hp rt phc tp gm hyro cacbon, kh thinnhin, kh du m v cc hp cht khc nh CO2, N2, H2S, He. Du m mun s dng c rng ri, chng ct s khai du, chng ct phn on. Cc phn on thu c ph hp cho cc phng php ch bin khc.Thnh phn phn on l mt ch tiu quan trng cn xc nh di vi cc sn phm trng nh xng, terosen, iezen. Theo thnh phn phn on c th bit c cc loi sn phm thu c v khi lng ca chng cc phn on bao gi cng gm rt nhiu cc n cht khc nhau vi nhit si thay i. Do vy c trng cho tnh bay hi ca mt s phn on l nhit si u v nhit si cui.Cc phn on thu c t cc qu trnh chng ct s khai c ch bin bng cc phng php ho hc hay vt l thu cc sn phm nng lng cac sn phm phi nng lng v cc sn phm ho hc.V th ngnh khai thc ch bin dukh l mt ngnh cng nghip mi nhn, trong tng lai lu di vn chim d mt v tr quan trng trong lnh vc nng lng v nguyn liu ho hc m khng c ti nguyn thin nhin no thay th c. ti ca em l "Thit k phn xng chng ct du th t phn nh vi nng sut 2,5 triu tn/nm" v trn c s trnh by cc vn l thuyt c lin quan.

Phn I. Tng quan v l thuytChng I. Nguyn liu du th

I.1. Thnh phn ho hc ca du m.Trong thin nhin du m dng cht lng nhn, d bt chy, khi khai thc nhit thng c dng lng hay ng c, c mu vng n en l nguyn liu chnh cho qu trnh chng ct du th.I.1.1. Thnh phn nguyn t ca du m.Du m l mt hn hp phc tp, trong du c cha ti hng trm cht khc nhau, nhng cc nguyn t c bn cha trong du l ccbon v hyro. Trong C chim 82 87%: h chim 0,01 1,8% cn li l cc cht cha oxy, lu hunh nit, cc phc c kim c cht nha, aphanten. Trong kh cn cha cc kh tr nh N2, He, Ar, XeNhn chung, du m cng cha nhiu hyro ccbon cng t thnh phn d th t cng tt v loi du m c gi tr kinh t cao.I.1.2. Thnh phn hydro cacbon trong du m.Hyro cacbon l phn chnh ca du, nh tt c cc loi hyro cacbon (tr olefin) u c mt trong du m. Chng c chia thnh cc nhm parafin, naphten, aromat, h hp raphten - aromat. Bng cc phng php ho l, ngi ta xc nh c hn 400 loi hyro cacbon khc nhau.I.1.2.1. hyro cacbon parafinic.Hyrocacbon parafinic cn hi l alkan, l loi hyro cacbon ph bin nht. V mt cu trc, hyro cacbon parafin c hai loi: loi cu trc mch thng gi l n - parafin v loi cu mch nhnh gi l izo - parafin. Chungs ci s nguyn t cacbon t C1 C45. Trong n - parafin chim a s (25 30% th tch)Trong du m chng tn ti ba dng: lng,, kh v rn. iu kin thng (nhit 250C, p sut kh quyn) cc parafin mch thng cha t C1 C4 u nm th kh. Cc n - parafin m phn t cha t C5 C17 nm th lng, cn cc n - parafin cha 18 nguyn t cacbon tr ln nm dng tinh th. Nhng hyro cacbon parafin t C5 C10 nm trong phn nh ca du vi nhnh l nhng cu t tt ca xng, v cho xng c kh nng chng kch n km (nC7 c tr s octan = 0). Trong ch bin ho du, nhng hyro cacbon cha trong phn nh du hay trong kh ng hnh li l nguyn liu rt tt cho qu trnh sn xut defin thp nh etylen, poropylen, butylen v toluen l nguyn liu c s cho tng hp ho hc sn xut cht d, vi, si ho hc, t nhn to.Phi p dng cc bin php nh: gia nhit ng ng cho thm ph gia, tch bt n - parafin rn ngay ti ni khai thc ti im ng c, cc bin php ny gy tn km, lm tng gi thnh du th. Tuy nhin, cc parafin rc tch ra c t du th li l nguyn liu qu cho tng hp ho hc iu ch cht ty ra tng hp, phn tchCn cc izo - parafin thng ch nm trong phn nh v phn c nhit si cao th t. Chng thng c cu trc n gin, mch chnh do, nhnh ph t v ngn, nhnh ph thng l nhm metyl. Cc izo - parafin c cacbon t C5 C10 l cc cu t rt qu trong phn nh ca du m, chng lm tng kh nng chng kch n ca xng.Cc izo - parafin so vi n - parafin chng c linh ng cao hn v chng lm tng tr s octan ca xng.I.1.2.2. Hydro cacbon Naphtenic.Naphteric cn gi l cyclo parafin, c cng thc tng qut l CnH2n.N l mt trong nhng hyro cacbon ph bin v quan trng du m, hm lng ca chng c th thay i t 30 60% t rng lng. Cc hyro cacbon thng gp l loi mt vng, trong chim ch yu l loi vng 5,6 cnhm loi vmg 7 cnh hoc ln hhn t gp trong du, v khc nhng naphten c t 2 3 vng ngng t cng t gp, cc loi hyro cacbon naphten c mt trong phn on nh (thng l mt vng v t nhnh ph) hoc phn c nhit si trung bnh v cao (khi l nhng cu t c nhiu vng v nhnh ph di). Mt s v v cc hyro cacbon c trong du m nh sau:

Hyro cacbon naphten l thnh phn rt quan trng trong nhin liu ng c v du nhn. Cc naphten mt vng lm cho xng c cht lng cao nhng hyro cacbon naphten mt vng c mch di l thnh phn rt tt ca du nhn v chng c nht cao v t thay i theo nhit, c bit chng l cc cu t rt qu cho nhin liu phn lc,do chng c nhit chy cao, ng thi gi c tnh linh ng nhit thp, iu ny rt ph hp khi ng c phi lm vic nhit m.Ngoi ra, hyro cacbon naphten trong du m cn l nguyn liu qu t iu ch cc hyro cacbon thm bezen butaen xylen (BTX) l cht khi u trong sn xut t si tng hp.Nh vy du m cha nhiu hyro cacbon naphten th cng c gi tr kinh t cao v t c th sn xut c cc sn phm nhin liu v phi nhin liu c cht lng tt, chng li c nhit ng c thp nn gi c tnh linh ng khng gy kh khn tn km cho qu trnh bm, vn chuyn phun nhin liu.I.1.2.3. Hyro cacbon aromatic (hyro cacbon thm).Hyro cacbon thm thng gp l loi mt vng no v ng ng ca chng (bezen, toluen xylen). Cc cht ny thng nm trong phn nh v l cu t lm tng kh nng chng kich n ca xng. Cc cht ngng t 2,3 hoc 4 vng thm c mt trong phn c nhit s trung bnh v cao ca du m, hm lng cc cht loi ny thng t hn.Di y l mt s aromat thng gp trong du.

Khc vi nhiu liu xng nhin liu phn lc v iezen, nu hm lng aromat cao th chng lm gim cht lng ca cc loi nhin liu do kh t b chy v to cc, to tn trong ng c. Cng nh hyro cacbon naphtentic, cc cu t dromat mt vng c nhnh ph di ll nguyn liu qu sn xut du nhn c nht v ch s nht cao ( nht t b bin i theo nhit ).I.1.2.4. Hyro cacbon loi hn hp naphten - thm.Loi ny rt ph bin trong du, chng thng nm phn c c si cao. Cu trc ca chng rt ging vi cu trc trong cc vt liu hu c ban u to thnh du nn du cng c bin i cht thp s cng c nhiu cc hyro cacbon loi ny.Mt s loi hyro cacbon hn hp naphten - thm thng gp trong du m c cu trc nh sau:

I.1.3. Cc thnh phn phihydrocacbon.I.1.3.1. Cc hp cht cha lu hunhTrong thnh phn phi hyro cacbon, cc cht hu c cha lu hunh l loi hp cht ph bin nht, chng lm xu i cht lng ca du th. Ngi ta d xc nh c trn 250 loi hp cht ca lu hunh. Cc loi du th cha t hn 0,5% lu hunh l loi du tt, cn du cha t 1 n 2% lu hunh tr ln l du xu. Cc cht cha lu hunh thng sc cc dng nh:- Mercaptan R - S - H Disunfua R - S - S - R'.- Snua R - S R' Thiophen.- Lu hunh t do S, H2S- Lu hunh dng marcaptan.Mecaptan l cc hp cht c nhm SH lin kt trc tip vi gc hyro cacbon chng khng bn v d phn hu nhit cao.

2RSH R - S - R + H2S.

RSH R' - CH = CH2 + H2S.Cc cht Mecaptan thng c mt phn nhit si thp c phn on xng, vi nhit di 2000C) gc hyro cacbon thng t C1 C8.Lu hunh dng sunfua v disunfua.Cc cht ny c phn on nhit si trung bnh v cao. Gc hyro cacbon c th l mch thng vng no hoc thm. V d:

c bit phn c nhit si cao thng thy nhiu lu hunh dangj disunfua, c th l do cc cht mercapten b phn hu c d dng oxy ho to ra disunfua theo phn ng.

2RSH + O2 R - S - S - R + H2OLu hunh dng thi ophen.Cc hp cht cha lu hunh dng thiophen c cu trc mch vng nh:

Thiophen l bc cht cha lu hunh ph bin nht (chim t 45 92 % trong tt c cc dng hp cht cha lu hunh ca du m) chng thng c phnc nhit si trung bnh v cao ca du.- Lu hunh dng t do. l lu hunh dng nguyn t v dng H2S. Da vo hm lng lu hunh dng H2S c trong du m ngi ta phn ra hai loi du : Du chua lng H2S > 3,7 ml H2S/1lit du ngt lng H2S < 3,7ml H2S/ 1lit du.Khi un nng H2S s bay ra, gy nn n mn ng ng, thit b.I.1.3.2. Cc cht cha Nit.Cc cht cha nit thng c t trong du m (0,01 1% trng lng) chng nm phn c nhit si cao, thng c 1,2 hoc 3 nguyn t N, nhng hp cht c mt nguyn t nit thng c tnh baz v l loi chnh cn cc cht cha t hai nguyn t nit tr ln rt t. Cng c loi cha ti bn nguyn t nit. Cng c loi cha ti bn nguyn t nc. Nhng cht ny thng c xu hng to phc vi kim loi nh V, Ni ( dng Porfinin).Mt s dng hp cht cha mt nit nh sau:

I.1.3.3. Cc cht cha oxy.Cc cht cha oxy trong du m thng tn ti di dng axit, xetn, phnol, ete, esteTrong cac axit v phenol l quan trng hn c, chng thng nm phn c nhit si trung bnh v cao. Cc axit thng c mt chc nng v nhiu nht phn nhit si trung bnh,cn nhit cao hn, hm lng axit gim.Cc phenol thng gp l:

I.1.3.4. Cc kim loi nng.Hm lng cc kim loi c trong du thng khng nhiu (phn vn n phn triu) chng c trong cu trc ca cc phc c kim (dng parphirin), ch yu l phc ca hai nguyn t V v Ni. Ngoi ra cn mt lng nh cc nguyn t khc nh Fe, Cu, Zn, Ca, Mg, Ti, Hm lng kim loi nng nhiu s gy tr ngi cho cc qu trnh ch bin xc tc, do chng gy ng c xc tc. V vy i vi qu trnh craking v reforming, yu cu hm lng cc kim loi ny khng c qu 5 n 19 ppm. Ngoi ra, phn cn ca du m nu cha nhiu kim loi nng, khi s dng lm nhit t l s c th xy ra s c thng l do to hp kim c nhit nng chy thp. I.1.3.5. Cc cht nha v asphanten.Nha v asphanten k thut nhng cht cha ng thi cc nguyn t C, H, O, S, N c phn t lng rt ln (500 600 vC tr ln) Nhn b ngoi chng u c mu xm nng hn nc (t trng ln hn 1) v khng tan trong nc chng u c cu trc h vng ngng t cao, thng tp trung nhiu phn nng, nht l cn trong du m. Tuy nhin cng c th phn bit c nha v asphanten theo cc c im:NhaAsphanten

- Trng lng phn t: 600 100vC - D tan trong dung mi hu c, khi to dung dch thc- thm ho: 0,14 0,25- trng lng phn t 100 2500vC- Kh tan trong dung mi hu c, khi tan trong dung dch keo.- thm ho: 0,2 0,7.

Cc cht nha v asphanten thng c nhiu phn nng, c bit l phn cn sau khi chng ct, chng i lm xu i cht lng ca du m, s c mt ca chng trong nhin liu s lm cho sn phm b sm mu, khi chy khng ht s to cn, to tn. Trong qu trnh ch bin chng r gy ng c xc tc. Tuy nhin, du m no cha nhiu nha v asphaten s lm ngun nguyn liu tt sn xut nha ng.Nha v asphaten cc loi du m khc nhau vn c thnh phn nguyn t gn ging nhau. Nha d chuyn thnh asphanten khi b oxy ho, do c th coi rng asphanten l sn phm chuyn ho tip theo ca nha. V vy m phn t lng ca asphanten bao gi cng cao hn ca nha.I.1.3.6. Nc ln trong du m (Nc khoan).Trong du m bao gi cng c ln mt lng nc nht nh, cng u tn ti dng nh tng. Cc nguyn t nhn dn n s c mt ca nc trong du l: Nc c t khi hnh thnh nn du kh do s ln chm ca cc vt liu hu c di y bin v nc t kh quyn (nh nc ma) ngm vo cc m du.Trong nc khoan cha mt lng rt ln cc mi khong cc cation v anion thng gp l: Na+, Ca2+, Mg2+, Fe2+, K+, Cl-, CHO-3, SO2-4, SO2-3, Br-, I- Ngoi ra c mt s oxit khng phn ly dng keo nh H2O3, Fe2O3, SiO2.Khi khai thc du, lng, nc s tch ra khi du. Trong trng hp nc to thnh h nh tng bn vng, lc mun tch c ht nc thi dng ph gia ph nh.Cn ch rng mt s mui khong trong nc b phn hu phn to ra axit gy ra n mn thit b, bm, ng ng, theo phn ng.

MgCl2 + 2H2O Mg(OH)2 + 2HCl.

MgCl2 + H2O Mg(OH)Cl + HCl.V vy phi nghin cu k v nc khoan v c bin php phng s n mn .I.2. Chun b nguyn liu du th trc khi ch bin.I.2.1. Cc hp cht c hi trong du th .Du th va mi khai thc m ln, ngoi phn ch yu l hyro cacbon, trong du th cn cha kh, nc mui, ct, t nm ln trong du th. Mui ln t rong du th nh: NaCl, CaCl2, MgCl2 Nc ln trong du m trng thi t do v trng thi nh tng.Trong du m cn ln cc kh hu c nh CH4, C2H2, C3H8, C4H10 v kh v c nh: H2S, CO2, H2. Vic c mt cc tp cht k trn c hi ti qu trnh vn chuyn v tn cha rt ln, c bit l khi chng ct du, chng s to cn v cc hp cht n mn, ph hng thit b lm gim cng sut ch bin v th trc khi a vo ch bin, du th cn phi c cho qua cc bc x l khc nhau tch cc tp cht c hi.I.2.2. n nh du khai nguyn.Du nguyn khai cn cha cc kh ho tan nh kh ng hnh v cc kh phi hyro cacbon. i b phn chng d tch ra khi p sut trong lc phun ra khi ging khoan. Nhng d sao vn cn li mt lng nht nh ln vo trong du cn phi tch tip trc khi a chng vo ch bin nhm mc ch h thp p sut hi khi chng ct ct du th v nhn thm ngun nguyn liu cho ch bin ho du, v rng khi cc kh hyro cacbon nh (C1 C4) l ngun nguyn liu qu c ho qu trnh sn sut difin nh. n nh du thc cht l tch bt phn nh, nhng trnh bay hi c phn xng, tt nht l tin hnh chng ct p sut cao, khi ch c cc cu t nh hn C4 bay hi cn cc phn t C5 tr ln vn cn li trong du.I.2.3. Tch cc tp cht c hc, nc v mui.I.2.3.1. Tch bng phng php c hc.I.2.3.1.1. Lng.Bn cht ca phng php lng l da vo s khc nhau v t trng du v cc tp cht nh t , nc v mui. Nu du c tp cht nu khi lu ngy th tp cht s tch v v lng xung to thnh hai lp r rt v c th tch ra d dng.Tc lng ca ht c tnh theo cng thc Stockes, p dng khi kch thc ht ln hn 0,5m.

Trong : V - Vn tc lng cm/s r - ng knh ca hat.d1, d2 - t trng ca ht v ca du tng ng. - nht ng hc ca hn hp.T cng thc ny ta thy nu kch thc ht cng b, s chnh lch v t trng cng t, nht ca hn hp cng ln th tc lng cng nh v nh vy, phn chia thnh cc lp ring bit i hi thi gian cng ln. tng thi gian lng, ngi ta thng dng bin php gia nhit gim nht, nhit thng c duy tr trong khong 50 60%C trnh mt mt do du bay hi. Nu duy tr p sut cao, ta c th nng cao nhit lng m khng s mt mt v hi lc ny thp hn so vi trng hp dng p sut thp.I. 2.3.2.3. Ly tm.Ly tm l phng php hay c dng tch nc v cc tp cht t . Lc ly tm cng ln cng c kh nng phn chia cao v cc ht c t trng khc nhau khi du. Lc ly tm t l vi bnh phng s vng quay ly tm ca roto nn s vng quay cng ln, hiu qu tch cng cao. Trong cng nghip thng dng my ly tm so vi vng quay t 3500 50.000 vng/pht. Nhng nu s vng quay cng ln th vic ch to thit b cng kh khn v khng th ch to thit b vi cng sut ln. Do vy, lnh vc p dng u phng php ny cng b hn ch.I.2.3.1 Phng php lc. tch nc v tp cht t khi du c th dng phng php lc khi chng ta cho thm vo du mt cht d thm nc, d d nc v tch chng ra. Cc cht ny thuc loi cc (cht lc tr". V d trong thc t ngi ta dng bong thu tinh lc nc ra khi du.I.2.3.2. Cc phng php cc .I.2.3.2.1. Tch nh tng trong du bng phng php ho hc.Bn cht ca phng php l cho thm mt cht hot ng b mt nh tng cn gi l cht kh nh). Khi cac iu kin thao tc nh nhit , p sut cht rung ng c chn ch thch hp th hiu ca cc phng php cng rt cao. Song kh khn l phi chn c cht hot ng b mt thch hp khng gy hu qu kh khn cho vi ch bin sau ny, cng nh khng phn hu hay to mi trng n mn thit b.I.2.3.2.2. Phng php dng in trng.Dng in trng ph nh tng, tch mui khi du l mt phng php hin i, cng sut ln, quy m cng nghip v d t ng ho nnn cc nh my ch bin du c cng sut ln u p dng phng php ny.V bn thn cc tp cht k cc ht d nhim in tch, do vy nu ta dng lc in trng mnh s lm thay i in tch to iu kin cho cc ht ng t hay pht trin lm cho kch thc ln ln v nh va chng s d b tch ra khi du.Tng tc in trng gia cc ht lm cho cc ht tch in v lng xung. Nguyn tc ny c p dng tch mui, nc ra khi du th. Du th c gia nhit trc trong cac thit b trao i nhit ri c trn vi mt lng nc sch to thnh nh tng cha mi. Lc ht gia cc ht tch in lm hco cc ht ln ln, ngng t thnh ht c kch thc ln v chng d tch thnh lp nc nm di lp du. Trong thc t ngi ta pha thm nc vo du vi lng t 3 8% so vi du th v c th cho thm ho cht ri cho qua van to nh, sau khi qua thit b trao i nhit nhit 130 1500C, mui t rong du th c chuyn nh tng v khi c dn vo khong cch gia hai in cc c hiu in th t 26000 V tr ln chng tch in va vo nhau v tng dn kch thc, cui cng tch thnh lp nc nm trong thit b tch mui c gi p sut t 9 12 kg/cm2, b phn an ton c b tr ngay trong thit b, khi tch mt bc ngi ta c th tch 90 95% mui cn nu p dng tch hai cc s nng hiu sut mui ln 99%.Thit b tch mui v nc thng c dng hnh tr hay hnh cu, dng hnh tr loi ngang c s dng ph bin do d ch to, lp t v tn t kim loi hn. Thit b thng c kch thc nh sau: ng knh 3 5m chiu di 18 20 m dung tch thng t 100 150m3. v c th chu c p sut n 18 20 kg/cm2.

Chng II. Chng ct du th.

II. 1. Mc ch v ngha ca qu trnh chng ct du th Trong cng nghip ch bin du, du th sau khi c x l qua cc qu trnh tch nc, mui v cc tp cht c hc, c a vo chng ct. Cc qu trnh chng ct du p sut kh quyn ADCA tmospheric Distillation) v chng ct trong chn khng VD (Vacum Distillation) thuc v nhm cc qu trnh ch bin vt l.Chng ct p sut kh quyn AD vi nguyn liu l du th i khi cn gi l qu trnh CDU (Caud oil Distitlation Uint) cn chng ct VD dng nguyn liu l cn ca qu trnh chng ct AD, trong thc t i khi cn gi l cn ca qu tnh chng ct (cn th hay mazut) tu theo bn cht ca nguyn liu v mc ch ca qu trnh m chng ta s p dng chng ct AD, VD hay hay kt hp c hai AD - VD (gi tt l A - V - D). Cc nh my hin i lun lun dng loi cng ngh A - V - D.Khi p dng loi hnh cng ngh AD chng ta ch chng ct du th vi mc ch nhn cc phn on xng (naphta nh, naphta nng) phn on kerosen, phn on diezen (nng, nh) v phn cn cn li sau chng ct khi mun chng ct su thm phn cn th nhm mc ch nhn cc phn on gasoil chn khng hay phn on du nhn, ngi ta chng ct VD. Phn on gasoil qu trnh crarking phn on du nhn c dng ch to cc sn phm du m bi trn. Cn phn on cn chng ct VD gi l phn on cn gurdon, c dng ch to bitum nha ng hay lm nguyn liu cho qu trnh cc ho sn xut du m. Nh vy tu theo thnh phn ca du m, v mc ch ch bin m ngi ta p dng loi hnh cng ngh chng ct thch hp.

II.1.1. Cc s p cng ngh c trnh by trn hnh sau:

II.1.2. C s l thuyt ca qu trnh chng ct du th.Qu trnh chng ct du l mt qu trnh vt l phn chia du th thnh cc phn gi l cc phn on qu trnh ny c thc hin bng cc bin php khc nhau nhm tch cc phn u theo nhit si ca cc cu t c trong du m khng lm phn hu chng. Tu theo bin php tin hnh chng ct m ngi ta phn chia qu trnh chng ct thnh chng ct n gin, chng phc tp, chng ct nh cu t bay hi hay chng ct t rong chn khng.II.1.2.1. Chng n gin.Chng n gin l qu trnh chng ct c tin hnh bng cch bay hi dn dn, mt ln hay nhiu ln, mt hn hp lng cn chng.

II.1.2.1.1. Chng bay hi dn dn.

Hnh 2: Chng ct bay hi dn du1. Bnh chng.2. Thit b un si.3. Thit b ngng t.4. Bnh thu sn phm Thit b (2) t nng lin tc hn hp cht lng trong bnh chng (1) t nhit thp ti nhit si cui khi lin tc tch hi sn phm v ngng t hi ra tong thit b ngng t (3) v thu c sn phm lng trong b cha (4) phng php ny c p dng trong phng th nghim.II. 1.2.1.2. Chng ct bay hi mt ln.Phng php ny cn c gi l bay hi cn bng.

Hnh 3: Chng ct bay hi mt ln1. Thp chng.2. Thit b ung si.3. Thit b ngng t.4. B chaI. Nhin liu ban u.II. Phn ct.III. Phn cn

Hn hp lng c cho lin tc vo thit b un si (2) y hn hp c un nng n nhit xc nh v p sut p cho trc pha lng - hi c to thnh t n trng thi cn bng, khuch i li c cho vo thit b phn chia mt ln trong thit b on nhit (1) pha hi qua thit b nhng t (3) ri vo cha (4), t ta nhn c phn ct, pha di thit b (1) l pha lng c tch ra lin tc ta nhn c phn cn.T l gia lng hi c to thnh khi bay hi mt ln vi lng cht lng nguyn liu chng ban u c gi l chng ct.Chng ct mt ln nh vy s cho php nhn c phn chng ct ln hn so vi ct du. Tuy vi nhit chng b gii hn, nhng vn cho php nhn c mt lng phn ct ln hn.II.1.2.1.3. Chng ct bay hi nhiu ln.L qu trnh gm nhiu qu trnh bay hi mt ln ni tip nhau nhit tng cao dn( hay p sut thp hn) i vi phn cn.

Hnh 4: Chng ct bay hi nhiu ln1. Thp chng ct nhit thp 2. Thp chng ct nhit cao.3. Thit b gia nhit.4. Thit b ngng t.5. Bnh cha sn phm.I. Nhin liu.II. Phn ct nh.III Cn chng ct nhit thp.IV. Phn ct nng.V. Cn chng ct nhit cao.Nhin liu c cho qu trnh thit b gia nhit (3) v c lm nng n nhit cn thit, sau cho vo thp chng on nhit (1). y phn nh c bay hi nh v qua thit b lm alnhj (4). Sau vo b cha (5) phn nng y thp (1) c gia nhit (3) v dn vo thp chng on nhit (2). Thp chng ny c p sut thp hn so vi p sut chng (I) v phn nh bay hi ln nh, qua thit b ngng t (4) v sau vo b (5). Ta ch thu c phn sn phm, nng IV y thp (2) ta thu c phn cn ca qu trnh chng (V).Phng php chng ct du bng bay hi mt ln v bay hi nhiu ln c ngha rt ln trong thc t cng nghip ch bin du cc dy chuyn hot ng lin tc. Qu trnh bay hi mt ln c p dng khi t nng du trong cc thit b trao i nhit, t rong l ng v tip theo qu trnh tch pha hi lng b phn cung cp, phn phi ca thp tinh luyn.Chng n gin, nht l vi loi bay hi mt ln, khng t c phn chia cao khi cn phn chia r rng cc cu t ca hn hp cht lng.II.1.2.2. Chng phc tp. nng cao kh nng phn chia mt hn hp cht lng phi tin hnh chng ct c hi lu hay chng ct c tinh luyn l chng ct phc tp.II.1.2.2.1. Chng ct c hi lu Chng ct c hi lu l qu trnh chng khi ly mt phn cht lng ngng t t hi tch ra cho quay li ti t dng hi bay ln. Nh c s tip xc ng u v thm mt ln na gia pha lng v pha hi m pha hi tch ra khi h thng li c lm giu thm cu t nh (c nhit si thp hn) s vi khi khng c hi lu, nh vy m c phn chia cao hn.Vic hi lu lng c khng ch bng b phn c bit v b tr pha trn thit b chng.

Hnh 5: Chng ct c hi lu1. Thp chng 2. Thit b un si.3. B chaI. Nguyn liu.II. Sn phm ct.III Phn cn.Nguyn liu (I) qua thit b ung nng (2) ri vo thp chng (1) phn hi ln nh thp sau qua thit b lm lnh v thu c sn phm (II) phn y c tho ra l phn cn (III) mt phn c gia nhit hi lu tr li, y thp trc tip hin tip qu trnh chng ct thu c sn phm.II.1.2.2.2. Chng ct c tinh luyn.Chng ct c tinh luyn cho phn chia cao hn khi kt hp vi hi lu c s qu trnh tinh luyn l s trao i nhiu ln v c hai pha gia pha lng v pha hi chuyn ng ngc chiu nhau. Qu trnh ny thc hin trong thp tinh luyn. qu trnh xy ra hon thin hn gia pha lng v pha hi trong thp c trang b a m. phn chia mt hn hp cc cu t trong thp ph thuc vo s ln tip xc gia cc pha vo lng hi lu a v hi lu nh thp.Cc qu trnh chng ct s khi du th da vo qu trnh chng ct mt s ln v nhiu ln c tinh luyn. Qu trnh tinh luyn xy ra trong thp chng phn on trong thp b tr cc a , hot ng ca thp c m t nh sau:

Hnh 6: Nguyn l lm vic ca tng a trong thp tinh luynPha hi Vn bay ln t a th n ln a th n - 1 c tip xc vi pha lng Ln - 1 chy t a n - 1 xung cn pha lng ln t a n chy xung a pha di n + 1 li tip xc vi pha hi Vn + 1 bay hi di ln. Nh qu trnh tip xc nh vy m qu trnh trao i cht xy ra tt hn pha hi bay ln ngy cng lm giu thm cu t nh, cn pha lng chy xung pha di ngy cng nhiu cu t nng. S ln tip xc pha cng nhiu, qu trnh trao i cht cng c tng cng v kt qu phn tch ca thp cng tt, hay ni cch khc thp c hi lu y nh c hi lu nh v y m lm cho thp hot ng lin tc, n nh v c kh nng phn tch cao. Ngoi nh v y, nu cn ngi ta thit k hi lu trung gian, bng cch ly sn phm y cnh sn thp cho trao i nhit lm lnh ri quay li ti v thp. khi ly sn phm cnh sn ca thp, ngi ta trang b thm cc b phn tch trung gian cnh sn thp. Nh vy theo chiu cao ca thp tinh luyn , ta x nhn c cc phn on c gii hn si khc nhau tu thuc vo ch cng ngh chng v du th nguyn liu ban u.II.1.2.2.3. Chng ct trong chn khng v chng ct vi hi nc.Hn hp cc cu t c trong du th thng khng bn, d b phn hu nhit, nht l cc hp cht cha lu hunh v cc cht cao phn t nh nha cc hp cht parafin km bn nhit hn cc hp cht thm. bn nhit ca cc cu t to thnh du khng ch ph thuc vo nhit m cn ph thuc c thi gian tip xc nhit . Trong thc t chng ct, i vi cc phn on c nhit si cao, ngi ta cn trnh s phn hu nhit chng khi t nng. Tu theo loi du th, trong thc t khng nn t nng qu 400 4200C vi du khng c hay c cha t lu hunh, v khng qu 320 340 0C vi du khng c hay c cha t lu hunh v khng qu 320 340 vi du c v nhiu lu hunh.S phn hu khi chng ct s lm xu i tnh cht ca sn phm, nh lm gim nht v nhit bt chy cc kn v chng gim bn oxy ho. Nhng quan trng hn l chng gy nguy him cho qu trnh chng ct v chng to thnh cc hp cht n mn v lm tng p sut ca thp. gim mc phn hu, thi gian lu ca nguyn liu nhit cao cng gim mc phn hu, thi gian lu ca nguyn liu nhit cao cng cn phi hn ch. v d trong thc t chng ct, thi gian lu ca nguyn liu du (phn on cn chng ct kh quyn) y thp AD khng ln hn 5 pht v phn on gurdon khi chng chn khng VD ch vo khong t 2 5 pht. Khi nhit si ca hn hp p sut kh quyn cao hn nhit phn hu nhit cu chng ngi ta phi dng chng ct t ng chn khng VD hay chng ct vi hi nc trnh phn hu nhit. Chn khng lm gim nhit si, cn hi nc c tc dng tng t nh dng chn khng: gim p sut ring phn u cu t hn hp lm cho chng si nhit thp hn, hi nc c dng ngay c trong chng ct kh quyn. Khi tinh luyn hi nc dng ti bay hi phn on phn on c nhit si thp cn cha 6 mazut hay trong gurdon, trong nhin liu v du nhn.Kt hp dng chn khng v hi nc khi chng ct phn cn s cho php m bo hiu qu phn tch su hn phn on du nhn (c th n 550 6000C).Tuy nhin tc dng ca hi nc lm tc nhn bay hi cn b hn ch, v vy nhit lng bay ra khc xa so vi nhit t nng cht lng. V th nu tng lng hi nc th nhit v p sut hi bo ho ca du gim xung, v tch hi cng gim theo. Do vy lng hi nc c hiu qu tt nht ch trong khong t 2 3% so vi nguyn liu em chng ct, khi s cp l thuyt l 3 hoc 4 trong iu kin nh vy lng hi du tch ra t phn on mazut ti 14 23 khi chng ct vi hi nc, s lng phn on tch ra c c th tch theo phng trnh sau:

Trong : Mf : phn t lng ca hi du.G v z : s lng hi du tch ra v lng ln nc18 : Phn t lng ca nc P: l p sut tng cng ca h Pr p sut ring phn ca du chng.Nhit ca hi nc cn phi khng thp hn nhit ca hi du trnh sn phm du ngm nc. Do vy, ngi ta thng dng hi nc c nhit trong khong 380 4500C, p sut hi t 0,2 0,5 Mpa.Cng ngh chng ct du vi hi nc c nhiu u im, ngoi vic gim p sut hi ring phn ca du, n cn tng cng khuy trn cht lng trnh tch nhit cc b, tng in tch b mt bay hi do to thnh nhng tia v cc bong bng bay hi. Ngi ta cng dng hi nc tng cng t nng cn du trong l ng khi chng ct trong chn khng. khi t c mc bay hi ln hn do nguyn liu du, trnh v ngn nga qu trnh to cc trong cc ng t nng. Tiu hao hi nc trong trng hp ny khong 0,3 0,5% so vi nguyn liu.Trong mt vi trng hp, chng hn khi cn nng cao nhit t chy ca nhin liu phn lc hay diezen, ngi ta khng dng chng ct vi hi nc m dng qu trnh bay hi mt ln trnh to thnh nh tng nc bn trong nhin liu.II.2. Cc yu t nh hng n qu trnh chng ct.Cc yu t cng nghip nh hng trc tip ti hiu sut v cht lng ca qu trnh chng ct l nhit , p sut v phng php chng ct.Ch cng ngh chng ct ph thuc nhiu vo cht lng du th ban u vo mc ch v yu cu ca qu trnh, vo chng loi sn phm thu v phi c dy chuyn chng ct.II.2.1. Ch nhit ca thp chng luyn.Ch l thng s quan trng nht ca thp chng bng cch thay i ch nhit ca thp s iu chnh c cht lng v hiu sut ca sn phm ch nhit ca thp gm nhit ca nguyn liu vo thp, nhit nh thp, nhit trong thp v nhit y thp.Nhit ca nguyn liu (du th) vo thp chng ph thuc vo bn cht ca loi du th, mc phn tch ca sn phm p sut trong thp v lng hi nc a vo y thp, nhng ch yu l phi trnh s phn hu nhit ca nguyn liu nhit cao. Nu du th l loi du nng mc phn chia ly sn phm t th nhit nguyn liu khi vo thp chng luyn s khng cn cao. Trong thc t sn phm khi chng ct p sut kh quyn, nhit nguyn liu vo thp chng luyn thng trong gii hn 320 3600C cn nhit nguyn liu mazut vo thp chng p sut chn khng thng khong 400 4400C.Nhit y thp chng luyn ph thuc vo phng php bay hi v phn hi lu y. Nu bay t phn hi lu y bng mt thit b t nng ring bi, th nhit ti u, trnh s phn hu cc cu t nng, nhng phi tch ht hi nh khi phn cn y.Nhit nh thp c khng ch nhm m bo s bay hi hon ton sn phm nh.Nhit nh thp chng luyn p sut kh quyn tch khi phn on khc cn gi trong khong 100 70mmHg thng nhit khng qu 1200C tch ht phn gasal nh cn ln trong nguyn liu. m bo ch nhit ca thp v to iu kin phn tch tt hn trong qu trnh chng luyn hon thin phi c hi lu.Hi lu nh thp c hai dng: Hi lu nng v hi lu ngui+ Hi lu nng: Qu trnh hi lu nng c thc hin bng cch cho ngng t mt phn hi sn phm nh nhit si ca n, sau ti tr li nh thp, chung ch cn mt lng nhit bc hi, tc nhan lm lnh c th dng nc hay chnh sn phm lnh.

Hnh 7: Hi lu nng

1. Thp chng.2. Thit b ngng t.

Lng hi lu nng c tnh theo cng thc nh sau:

Rn: Lng hi lu nng, kg/hQ: Nhit lng hi lu cn ly bc hi, Kcal/h.I: Nhit ngng t ca sn phm lng Kcal/kg.Do thit b hi lu nng kh lp rp v gp nhiu kh khn cho vic v sinh c bit l khi cng sut ca thp ln, nn loi ny ngy nay t ph bin v b hn ch.* Hi lu ngui: Qu trnh hi lu ngui c thc hin bng cch cho ngng t mt phn hi sn phm nh ri ti tr li thp ngng. khi lng nhit cn thit cp cho phn hi lu bao gm nhit cn ung nng n nhit si v nhit lng ho hi.

Hnh 8: Hi lu ngui1. Thp chng2. Ngng t - lm lnh3. B cha hi lu.Lng hi lu ngc c tnh theo cng thc

Rng: Lng hi lu ngc.Q: Lng nhit hi lu cn.qht1: hm nhit ca hi.qht2: Lng hi lu lng hi lu.i: Nhit lng phn hi cn.t1,t2: Nhit ca hi v lng tng ng.T cng thc trn ta thy lng hi vo thp (t1) cng thp, thng nhit hi lu t1 ti vo thp khong 30 400C.Hi lu ngc c s dng rng ri v lng hi lu thp t lm tng r rng cht lng m khng gim nhiu nng sut ca thp chng.Ngoi s dng hi nh y ngi ta cn s dng hi lu trung gian.

Hnh 9: Hi lu trung gian1. Thp chng.2. Thit b trao i.3. Bm.Qu trnh hi lu trung gian c thc hin bng cch ly mt sn phm lng nm trn cc a c nhit k t1 a ra ngoi lm lnh n t0 ri ti vo hi lu li thp khi cht lng hi lu cn thu mt nhit lng ung nng t nhit t0 n t2.Xc nh lng hi lu trung gian qua cng thc.

Q: l lng hi lu ly di kcal/h.qtt2, qtt0: hm lng nhit ca hi lu pha lng ng vi nhit t2 v t0 kcal/kg.Hi lu trung gian c nhiu u im; gim lng hi lu i ra nh thp, tn dng c mt lng nhit tha rt ln ca thp un nng nguyn liu ban u, tng cng sut lm vic ca thp.Ngi ta thng kt hp hi lu trung gian vi hi lu lnh cho php iu chnh chnh xc nhit chng dn n m bo c hiu sut v lng sn phm ca qu trnh.II. 2.2. p sut ca thp chng.Khi chng du m p sut kh quyn, p sut tuyt i trong thp thng cao hn mt cht so vi p sut kh quyn, tng gn vi vic tng hay gim nhit sn phm ly ra khi thp.Khi chng ct mazut trong thp chng chn khng th thng tin hnh p sut t 10 17 mmHg.p sut chng troing mi tit din ca thp chng luyn ph thuc vo tr lc thy tnh khi hi qua cc a, ngha l ph thuc vo s a v cu trc a v cu trc a, lu lng.p sut lm vic ca thp chng ph vo nhit , bn cht ca nguyn liu v p sut ring phn ca tng cu trc trong thp. Nu thp chng luyn m dng hi nc trc tip cho vo y thp th hi nc lm gim p sut ring phn ca hi sn phm du, cho php cht lng bay hi nhit thp hi, lng hi nc tiu hao ph thuc vo p sut chung ca thp v p sut ring phn ca cc sn phm du.Lng hi nc tiu hao cho thp p sut kh quyn khong 1,2 3,5% trng lng, i vi thp chng p sut chn khng khong 5 8 trng lng khc so vi nguyn liu.II.2.3. Nhng im cn lu khi iu chnh, chng ch lm vic ca thp chng ct. duy tr s lm vic ca thp chng, chng ta phi nm vng nguyn tc sau:- iu chnh p sut trong thp chng ct s lm thay i im si ca cht lng.- Nu p sut tng ln, cht lng si nhit cao hn. nu p sut tng cao qu, lng cht lng trong thp s nhiu v nh vy s dn n hin tng "sc" thp lm gim hiu qu phn tch.- Nu cc iu kin khc trong thp l c nh sn cnh sn v sn phm y s tr ln nh hn nu p sut trong thp tng ln.- Nu nhit y thp qu thp, sn phm thp, lng hi trn cc khay cha a nh, nh vy phn lng s cha nhiu v chng chy xung phi di vo b phn chng s nhiu.- Vi s chng ct c s dng thit b t nng lin tc (reboiter), nu nhit ca reboiler qu thp s khng tch ht phn nh trong cn v lm tng lng cn.- Nu nhit nh cao, sn phm nh qu nng v c nhiu sn phm hn so vi thit k v ngc li, nu c nh qu thp sn phm nh s qu nh v s c t sn phm hn.- Nhit cn thit tch phn on du th s cao hn so vi tch du th nh.Ch nht l nhit nh thp trnh nhit qu cao do lm lnh khng (v d do mt nc lm lnh, dn n ch hi lu, nh hng n cht lng sn phm.

Chng III. Sn phm ca qu trnh chng ct.

Khi tin hnh chng ct so khi du m, chng ta nhn c nhiu phn on v sn phm du. Chng c phn bit vi nhau bi gii hn nhit (hay khong c chng) bi thnh phn hyro cacbon, nht, chp y nhit ng c v bi nhiu tnh cht lin quan n s dng chhng.III.1. Kh hyro cacbon.Bao gm cc hyro cacbon C1 C4 v mt lng t C5 C6 kh hyro cacbon thu c ch yu l C3, C4. Tu thuc vo cng ngh chng ct m phn on C3, C4 nhn c th kh hay c nn ho lng.Phn on ny thng c dng lm nguyn liu trong qu trnh phn tch kh nhn c cc kh ring bit cho qu trnh ch bin tip thnh nhng ho cht c bn.V d: thc hin phn ng oxy ho khng hon ton metan thu c metanol c s dng lm ph gia rt tt pha vo xng nng cao tr s octan.Phn ng xy ra theo c ch chui

CH4 CH3 + H; CH3 [0] CH3O.

CH3O HCHO + H.

CH3O + CH4 CH3OH + CH3.III.2. Phn on xng.Vi khong nhit si di 1800C phn on nng bao gm cc hyro cacbon t C5 C10, C11. C ba loi hyro cacbon parafin,m naphten; aronmat u c mt trong phn on. Tuy nhin thnh phn, s lng cc hyro cacbon u khc nhau, ph thuc vo ngun gc du th ban u.Chng hn, t h du parafinic s thu c xng cha nhiu parafin cn du naphtenic s thu c vng no hn cc hyro cacbon thm thng c t trong xng.Ngoi hyro cacbon, trong phn on cn c cc hp cht S,N v O cc cht cha lu hunh thng dng hp cht khng bn nh mercaptan (RSH) cc cht cha nit ch yu dng pyridin, cn cht cha oxy rt t, thng dng phenol v ng ng. Cc cht nha v asphanten u cha c.ng dng: Phn on xng c s dng vo 3 mc ch ch yu sau:- Lm nhin liu cho ng c xng.- Lm nguyn liu cho cng nghip ho du.- Lm dung mi cho cng nghip sn, cao su, keo dn.- Ngoi ra c s dng trch ly cht do, trong cng nghip hng liu , dc liu.Trong thnh phn phn on xng ni chung u c nhiu hyro cacbon parafin trong d loi n - parafin li chim phn ch yu, loi iso - parafin v armatic chim t hn, ngha l hm lng cc cu t c tr s octan cao thng rt t.V vy phn on xng ly trc tip t du m chng cht s khai thng khng p ng c yu cu v kh nng chng kch n khi s dng lm nguyn liu cho ng c xng, chng c tr s octan thp t 30 60 trong khi tr s octan cho ng c xng phi trn 70 v vy c th s dng c phi p dng cc bin php nhm nng cao kh nng chng kch n ca xng thu c.Phn oan xng (cn gi l phn on naphta) cn c s dng vo mc ch sn phm nguyn liu ha dum ch yu l sn xut cc hyro cacbon thm ( benzen, toluen, xylen) v dng sn xut cc hyro cacbon olefin nh (etylen, popylen, butadien).III.3. Phn on kerosen.Phn on ny cn gi l du la, nhit si t 1800C 2500C bao gm hyro cacbon c s ccbon t C11 C15,16 III.3.1. Thnh phn ho hc.Trong phn on ny, hu ht cc n -parafin, rt t izo parafin. Cc hyro cacbon naphtenic v thm, ngoi loi c cu trc mt vng v nhiu nhnh ph cn c mt cc hp cht hai hot ng ba vng, c bit l loi naphten v thm hai vng chim phn ln. Trong kerosen bt u c mt cc hp cht hyro cacbon c cu trc hn hp gia vng thm v vng napten nh tetralin v ng ng ca chng. Cc hp cht S, N, O tng dn, lu hunh dng marcaptan gim dn, xut hin lu hunh dng sunfua. Cc cht nit vi hm lng nh, dng quinolin, pyrol, indol.III.3.2. ng dng.Phn on kerosen s dng cho hai mc ch, lm nguyn liu phn lc v du ho dn dng, trong nhin liu phn lc l ng dng chnh.Nhin liu dng chho ng c phn lc c ch to t phn on kerosen hoc t hn hp phn on kerosen vi phn on xng. Do c im c bn nht ca nhiu liu dng cho ng c phn lc l lm sao c tc chy ln, d dng t bc chy bt k nhit v p sut no, chy iu ho khng b tt trong dng khng kh c tc xoy ln ngha l qu trnh chy phi c ngn la n nh. p ng yu cu trn ngi ta thy trong thnh phn ca hyro cacbon ca phn on kerosen th cc hyronaphten v parafin thch hp nht vi nhng c im ca qu trnh chy trong ng c phn lc. V vy phn on kerosen v phn on xng ca du m h naphten parafinic hoc parafino - naphten l nguyn liu tt nht sn xut nhin liu cho ng c phn lc. Trong khi s c mt ca hyro cacbon khng thun li cho qu trnh chy, do vy nu hm lng ca chng qu ln cn phi loi bt chng nm trong gii hn di 20 25%.Hm lng hyro cacbon parafin trong nhiu liu phn lc trong khong 30 60% nu cao hn phi tin hnh loi b nhm m bo tnh linh ng tt ca nhn liu nhit thp.Thc t ch cho php hn hp nhin liu phn lc bt u mt tnh linh nh -600C v my bay phn lc lm vic trn cao p sut kh quyn gim mnh trnh s bc hi mnh to cc nt hi trong h thng, yu cu nhin liu phn lc phi c p sut hi bo ho vo khong 21 kpa 380C.Phn on kerosen ca du m h parafin cn c dng sn xut du ho dn dng (thp sng hoc un nu) m khng cnmt qu trnh bin i thnh phn bng cc phng php ho hc phc tp v n p ng c yu cu ca du ho l ngnl chy xanh, khng c mu vng , khng to ra nhiu khi n, khng to nhiu tn ng u bc v du phi d dng bc hi ln phi trn chy.III.4. Phn on diezen.Phn on diezen hay cn gi l phn on gasoil nh c khong nhit 250 3500C cha cc hyro cacbon c s nguyn t cacbon t C16 C20,21.III.4.1. Thnh phn ho hc.Phn ln trong phn on ny l cc n parafin, izo parafin, cn hyro cacbon thm rt t, cui phn on c nhng nparafin, izo parafin c nhit kt tinh cao, chng l nhng thnh phn gy mt tnh linh ng ca phn on nhit thp. Trong gasoil ngoi naphten va thm hai vng l ch yu nhng cht c ba vng bt u tng ln v cn cc hp cht vi cu trc hn hp (gia naphten v thm).Hm lng cc cht cha S, N, O tng nhanh lu hunh ch yu dng disunfua d vng. Cc cht cha oxy ( dng axit naphtenic) c nhiu v t cc i phn on ny ngoi m cn c cc cht dng phenol nh dimetyl phenol. Trong gasoil xut hin nha song cn t, trng lng phn t nha cn rt thp (300 4000vC) III.4.2. ng ca phn on.Phn on gasoil nh ca du m nh ch yu c s dng lm nguyn liu cho ng c diezen. Do ng c diezel i hi nhin liu phi c ch s xetan cao (c tnh cht d oxy ho t bc chy tt) do phn on gasoil (ca du m h parfin) ly trc tip t qu trnh chng ct s khi thng c tr s xetan rt cao. v vy chng thng s dng trc tip lm nhin liu diezen thch hp nht m khng phi qua mt qu trnh trnh bin i ho hc no. Tuy nhin khi cn lm tng tr s xetan ca nhin liu diezen, ngi ta cng c th cho thm vo mt s cht ph gia thc y qu trnh oxy ho. Vi s lng khong 1,5%V ta c th tng ch s xetan ln n 15 20 on v so vi tr s ban u ca n l 40 n v.III.5. Phn on du nhn.Vi khong si t 350 5000C phn on ny bao gm cac hyro cacbon C21 C35 c th ln ti C40.III.5.1. Thnh phn ho hc.Do phn t lng ln thnh phn ho hc ca phn on du nhn rt phc tp cc n v izoparafin t, naphten v thm nhiu.Hm lng cc hp cht cun S, N, O tng mnh hn 50%lng lu hunh c trong du m tp trung phn on ny gm cc ng nh disunfua, thiophen, sunfua vng cc hp cht nit thng dng ng ng pyridin, pyrol l cc bazol cc hp cht oxy dng axit. Cc kim loi nng nh V, Ni, Cu, Fb cc cht nha, asphanten u c mt trontg phn on.Thng thng ngi ta tch phn on du nhn bng cch chng ct chn khng phn cn du m, tch phn hu c cao.III.5.2. ng dng.Cc phn on du nhn hp 320 4000C; 300 4000C; 400 4500C; 420 4900C; 450 5000C. c dng sn xut cc loi du nhn bi trn khc nhau.Ngoi ra phn on ny cn c dng sn xut sn phm trng, cc sn phm trng l tn gi ca 3 loi nhin liu xng, kerosen v diezen, l cc loi nhin liu c s dng nhiu nht, quan trng nht. lm tng s lng cc nhin liu ny c th tin hnh phn hu gasoil nng bng phng php crarking hoc hyrocrarking vi cch ny, c th bin cc cu t C21C40 thnh xng (C51 C11); kerosen (C11 C16); diezen (C16 C20). Nh vy nng cao c hiu sut s dng ca du m.III.6. Phn on mazut.Phn on mazut l phn on cn chng ct kh quyn c dng lm nhin liu t clo cc l cng nghip hauy c s dng lm nhin liu cho qu trnh chng ct chn khng nhn cc cu t du nhn hay nhn nhin liu cho qu trnh Crarking nhit, Crarking xc tc hay hydrocrarking.III.7. Phn on cn du m (cn Guron).III.7.1. Thnh phn ho hc.Gudron l phn cn li sau khi phn tch cc phn on k trn, c nhit si ln hn 5000C gm cc hyro cacbon ln hn C41 gii hn cui cng c th ln n C80.Thnh phn ca phn on ny phc tp c th chia thnh ba nhm chnh sau:III.7.1.1. Nhm cht du.Nhm cht du bao gm cc hyro cacbon c phn t lng ln tp trung nhiu cc hp cht thm c ngng t cao, cu trc hn hp nhiu vng gia thm v naphten y l nhm cht nh nht,c t trng xp x bng 1 ho tan trong xng n - pentan, CS2 nhng khng ho tan trong cn. Trong phn on cn, nhm u tin khong 45 46 %.III.7.1.2. Nhm cht nha.Nhm ny dng keo qunh gm hai nhm thnh phn l cc cht trung tnh v cc cht axit.Cc cht trung tnh c mu en hoc nu, nhit ho mm nh hn 1000C t trng ln hn 1, d dng ho tan trong xng, naphta, cht trung tnh to cho nha c tnh do dai v tnh kt, hm lng ca n nh hng trc tip n ko di ca nha, chim khong 10 15 khi lng ca cn gudran.Cc cht axit l cht c nhm - COOH, mu nu sm t trng ln hn 1 d ho tan trong closofoc v ru etylic; cht axit to cho nha c tnh hot ng b mt kh nng kt dnh ca bitum ph thuc vo hm lng cht axit c trong nha n ch chim khong 1% trong cn du m.III.7.1.3. Nhm asphanten.Nhm asphanten l nhm cht rn mu en cu to tinh th t trng ln hn 1 cha phn ln cc hp cht d vng c kh nng ho tan mnh trong cacbon disunfua (CS2) n 3000C khng b nng chy m b chy m b chy thnh tro.Ngoi 3 nhm cht chnh ni trn, trong cn guclron cn c cc hp cht kim ca kim loi nng, cc cht cabon, cacboit rn, ging nh cc , mu sm khng tan trong cc dung mi thng thng, ch tan trong pyridin.III.7.2. ng dng.Phn on cn gudron c s dng cho nhiu mc ch khc nhau nh: sn xut bitum, than cc, nhin liu t l. Trong cc ng dng trn, sn xut bitum l ng dng quan trng nht.

Chng IV: S cng ngh v ch cng ngh ca qu trnh chng ct.IV.1. S cng ngh chng ct AD vi bay hi mt ln Vi du cha lng kh ho tan thp (0,5 1,2%) tr lng xng thp cho ti 3500C khng ln hn 45% th thun tin nht v cng ph hp hn c l nn chn s cng ngh chng ct AD vi bay hi mt ln v mt thp chng ct.IV.2. S chng ct AD vi bay hi hai ln.Vi du m cha nhiu phn nh, tim lng sn phm trng cao (50 65%) cha nhiu kh ho tan (> 1,2%) cha nhiu phn on xng, trong trng hp ny t c mc ch ca qu trnh chng ct c kt qu cao th ta nn chn s cng ngh chng ct AD vi bay hi hai ln, ln 1 bay hi s b phn nh v tinh ct chng thp s b cn ln hai chng ct phn du cn li. Nh vy thp chng s b cn ln hai chng ct phn du cn li. Nh vy thp chng s b ta tch c phn kh ho tan v phn xng c nhit si thp ra khi du. ngng t hon ton hi bay ln, ngi ta phi tin hnh chng ct p sut cao hn (khong 0,35 1Mpa). Nh p dng chng hai ln ta c th gim c p sut trong thp th hai n p sut 0,14 0,16 Mpa v nhn c t du th lng sn phm phm trng nhiu hn. Cn chng ct p sut thp khi dng nguyn liu cho qu trnh crarking xc tc hay qu trnh hydro cracking.S chng ct du th vi thp bay hi s b rt ph bin trong cc nh my ch bin du Lin Bang Nga v cc nc Ty u. S cng ngh ny cho php t c su chng ct cn thit v linh hot hn khi lin kt AD v VD vi cc loi nguyn liu du th khc.IV.3. Chn Chn dy chuyn cng ngh.Vic chn s cng ngh v ch cng ngh chng ct trc ht hon ton ph thuc vo cc c tnh ca nguyn liu v mc ch ca qu trnh ch bin.IV.3.1. Chn dy chuyn cng ngh.Ta chn dy chuyn cng ngh chng ct loi mt thp.* Nhc im: i vi loi du cha nhiu phn on nh nhiu tp cht lu hunh, nc th gp kh khn khi p dng loi hnh cng ngh chng ct ny. Kh khn l p sut trong thit b ln, v vy cn phi c bn ln, tn nhin liu, t tin, cu to thit b phc tp trnh gy n do p sut cao. Do s cng ngh ny ch c chn cho qu trnh chng ct loi du cha t phn nh ( khng qu 8 10%) t nc t lu hunh.* u im.Qu trnh lm vic ca s cng ngh ny l s bc hi ng thi cc phn on nh v nng gp phn lm gim c nhit bc hi v nhit lng t nng du trong l, qu trnh chng ct cho php p dng trong iu kin thc t chng ct du. thit b loi ny c cu to n gin, gn, t tn km.Trong : n tt nghipChng ctt du th t phn nh

80Lp Ho du V02 - 011. Du th2. L t.3. Bm.4. Thit b lm lnh.5. Thit b trao i nhit 7. Thp chng 8. Thp ti bay hi.9. B cha

10. Thp n nh.11. Thit b ti un si12. LPG.13. Xng.14. Kerosen.15. Gasoi nh.16. Gasoil nng.17. Cn.

IV.2.2 Thuyt minh.Du th c bm qua thit b trao i nhit ri vo thit b tch mui v nc (5) theo phng php in trng p sut 9 12kg/cm2 nhit t 130 1500C sau tip tc i thit b trao i nhit vi sn phm chng ct ri i vo l t nng n nhit cho php (du cha b phn hu) nhit tu thuc vo lng lu hunh, nu du cha nhiu lu hunh th nhit khng qu 3200C nu du cha t lu hunh th nhit khng qu 3600C. Sau khi t c nhit ta np vo thp chng ct (7) trong thp chng ct hn hp lng, hi ca du th c np vo a np liu, t hi bay ln v qu trnh tinh ch hi c thc hin giai on luyn, nh thp chng ct phn nh bay ln c qua thit b lm lnh ngng t vo b cha (9) sau mt phn c cho hi lu li nh thp ch lm vic c lin tc. Phn cn li c a qua thit b t nng ri vo thp n nh (10) y ta tch c kh kh (C1,C2); LPG (C3,C4) v phn xng. Cc phn on cnh sn (7) c tch ra a sang thit b ti bay hi. y mt phn hi lu tr li y thp n nh nhit y. Cc phn on sau khi qua thit b ti bay hi c bm qua thit b trao i nhit tn dng nhit v qua thit b lm lnh ta thu c sn phm Kerosen, gagsoil nh; Gasoil nng. Phn cn li y qua thit b trao i nhit v lm lnh ta thu c phn cn.* Hot ng ca thit b chnh trong dy chuyn.Du th c bm qua thit b trao i nhit v thit b tch mui, nc ri a vo l t, y du c gia nhit n nhit 3610C. nu du th khng c cung cp nhit th s gy nh hng n s phn chia trong thp chng ct, dn n sn phm km cht lng v c th b hng v ngc li nu nhit qu cao th khng ch tiu hao du t m cn to ra qu trnh crarking mnh phn nng trong thp dn n hiu qu chng ct thp. Du c gia nhit t thit b gia nhit v c np vo thp chng a np liu. Bn trong thp chng phn nh s di chuyn ln pha trn dng hi phn nng chy xung di y thp dng lng. Trong thp c khong 40 tng a, trong thp xy ra qu trnh chng ct mt s a thu c naphten, kerosen, gasoil nh (LGO), Gasoil nng ( HGO) cc sn phm ny c ly ra t chng ct v c a vo cc thp tch cnh thp chng. Hn hp hi ca kh nh, LPG v xng c y ln nh thp, hi nc c b sung trong qu trnh chng ct.* Ch cng ngh.- Thit b tch mui v nc.+ Nhit u 130 1500C.+ p sut 9 12kg.cm2+ Tiu hao nc, % so vi du 3 8% th tch du th.- Ct chng AD + Nhit 0C.Cp liu: 3600C.nh ct: 1400C.+ Ti ca ra ca phn on:180 230.+ Ti ca ra hi lu 1216+ Ca ra ca phn on: 230 280196+ Ti hi lu 2260+ Ca ra ca phn on: 280 360312+ y thp342+ Ti thit b cha 60- p sut Mpa+ Ti nh0,25+ thit b cha+ Ch s hi lu, kg/kg.- Tiu hao hi, % so vi phn on.180 - 2300C 2230 2800C1280 - 360 0,5> 3600C m bo ch nhit trong thp chng v kh nng phn chia cu t nh trong thp ngoi hi lu chnh v hi lu y ngi ta s dng hi lu trung gian sc hi nc qu trnh nhit vo y thp. Ngi ta dng hi nc cho thit b ti bay hi iu chnh nhit ca phn on ct.

Chng V: Thit b chnh ca s chng ctV.1. thit b chnh trong dy chuyn.Thit b gp phn quan trng nht trong dy chuyn cng ngh chng ct du m th bng p sut thng l:V.1.1. Thp chng ct.1. Nguyn liu vo thp2. B cha3. Hi lu vo thp4. Thit b ngng t v lm lnh5. Thn thp chng ct6. Cc a7. Thit b un si8. B cha cn9. B cha sn phm nh.Nguyn l lm vic: C s ca qu trnh tinh luyn l s trao i cht nhiu ln v c hai pha gia pha lng v pha hi chuyn ng ngc chiu nhau. Qu trnh ny c thc hin trong thp(ct ) tinh luyn. m b tip xc hon thin hn gia pha hi v pha lng trong thp c trang b cca hay m . phn chia mt hn hp cc cu t trong thp ph thuc vo s ln tip xc gia cc pha( s a l thuyt) vo lng hi lu mi a v hi lu nh thp.

Hnh 14. S nguyn l lm vic ca thp chng ct.

Hnh 10: Nguyn l lm vic ca thp chngV.1.2. Thp m.

Hnh 11: Loi thp mTrong thp m ngi ta b tr cc ngn co cha m vi hnh dng khc nhau nh hnh vnh khuyn, hnh tr. Cc m trong thp l cc vng bng gm, tng b mt tip xc tron vng gm njngta lm bng cc tm chn, ngi ta xp m trn cc a c hai loi l khc nhau. Cc l nh ( pha di) cht lng chy vo v l ln ( pha trn) cho hi i qua. - u im: Cc ngn c cha m c hnh dng l hnh tr c tm chn tng b mt tip xc gia pha hi v pha lng.- Nhc im: Qu trnh tip xc gia pha hi v pha lng khng tt, khng ng u ton b m theo tit din ngang ca thp. Nhng nu ng knh thp nh hn 1 m, th loi thp m cng c hiu qu tng ng nh cc loi thp a khc. V vy loi thp m hay c dng trong dy chuyn c cng sut thp.V.1.3. Thp a chp.23165478

1- Tm2- ng chy truyn3- Chp4- ng nhnh5- L chp cho hi qua6- Khng gian bin7- Tm chn gi nc cht lng trn a8- Thnh thp.Hnh 12Loi thp ny c s dng rng ri trong cng ngh chng ct du m v phn on du. Cc a chp c nhiu dng khc nhau bi cu to v hnh dng ca chp.a hnh chp l cc a kim loi m trong cu to c nhiu l cho hi i qua. Theo chu vi cc l ngi ta b tr ng nhnh c cao xc nh gi l cc. Pha trn cc ng nhnh l cc chp c vng khng gian cho hi i qua, i t a di ln a trn.Nguyn l cu to a chp:Mc cht lng cc a c gi nh tm chn theo ng chy chuyn cho xung a di. C rt nhiu loi a chp nhng c dng ph bin l a chp mng, a chp hnh ch S, a chp hnh trn, a chp hnh xupap.a chp hnh mng c cu to n gin v rt v sinh. Loi ny c nhc im l din tch si bt b (ch khong 30% din tch ca a), iu lm tng tc hi v tng s cun cht lng i.a chp hnh ch S khc vi a hnh mng. a chp hnh ch S cht lng chuyn ng theo phng ca cc chp, cn mi chp ca a l lng mng cc a.a hnh ch S dng cho cc thp lm vic p sut khng ln (nh p sut kh quyn). Cng sut ca cc a cao, cao hn cc a lng mng l 20%.a chp Supap loi ny c hiu qu lm vic rt tt, khi m ti trng thay i theo hi v cht lng v loi ny phn chia rt trit . a supap khc vi cc a khc l lm vic trong ch thay i v c c tnh ng hc. S hot ng ca van ph thuc vo trng ti ca hi t di ln trn, hay cht lng t trn xung.V.1.4. Thp a sng:Loi ny rt thch hp cho chng ct cn hay sn phm c nht cao.Lp cht lng mt c chiu cao khong 25 30mm gi trn cc a, hi qua cc l sng v lm si bt qua lp cht lng trn a m d th chy chuyn xung pha di. Loi a ny yu cu ch khng i, v rng nh khi gim hiu sut thit b s lm gim s gp nhau gia dng hi v dng lng v cht lng i ht xung di lm cho a tr ra, khi tng cng sut th lm tng dng hi gp nhau, v lng hi ln. Cu t nng i ra khi cht lng lm ph v cn bng trong thp v lm gim s phn chia trong thp. Loi a ny c cu tto phc tp lm tiu hao vt liu kim loi ln. Nu ng knh ca a ln th ti trng ln dn n cu to phi c gi . Tuy nhin loi a ny lm vic chc chn, c th p dng c cho bt k loi dung dch no.123

Hnh 20.1. Lp cht lng2. Cc l sng3. ng chy chuyn

Hnh 13: a sngV.2. L t.L t l ngun cung cp nhit quan trng. Ph bin nht l loi l t v bc thp vi vt liu cch nhit trong cng nghip lc ho du l t c s dng rt ph bin.V.2.1. Phn loi l t.V.2.1.1. Phn loi theo hnh dng v cu trc.- Loi hp.- Loi li.- Loi ng v tr- Loi hp cao.Kiu phn loi ny c da trn b ngoi phn bc x ca l chng c th hin qua tn gi.V.2.1.2. Phn loi theo mc ch s dng.a. Phn loi theo mc ch s dng cho nhiu mc ch khc nhau nh t, sy l, phn ng hay cracking tu theo yu cu ca qu trnh.b C cc loi l sau:- L t truyn nhit cho cht lng to ra s bin i nhit . Loi ny dng truyn nhit cho cht lng ti nhit thp hn nhit ca chng.- L t truyn nhit cho cht lng trong ng to ra s bin i pha ca cht lng. Cht lng c bay hi tng phn hoc bay hi hon ton v sau ra khi l dng hi. Loi l ny s dng voloi cp nhit cho cht lng trc khi vo thp chng, thp tch v cc thit b cnh sn.c. Loi l c s dng cho cc thit b phn ng cc qu trnh nh reforming v cracking . Tiu biu ca dng ny l dng l t tch H2S do du FO v nhng loi nhin liu khc. Tt c cc loi l ny c c im chung l lm vic di p sut cao nhng nhit li khng cao lm. Mt s loi l s dng trc tip nh thit b tch H2S cho du FO, p sut 150 kg/cm2.d. L s dng t nng kh: V d tiu biu l nhng thit b phn ng cho vic thc hin hydro ho xng nh v thit b reforming. Ngoi ra l t nng bng hi nc qu nhit t nng khng kh cng thuc loi ny.e. L t gia nhit cho phn ng cracking bn trong ng. Tiu biu ca cng ngh cracking. Trong l ny p sut thp nhng nhit cao. Mt s loi craking nhit sn xut etylen, nhit sn phm c khi cao ti 8400C. V vy cn phi chi ph nng cao cht lng ca loi vt liu.f. Loi l m trong c cha cht xc tc. Loi l ny c s dng cho phn ng refoming xc tc.V d: Tiu biu cho loi l ny l l refoming s dng cho sn xut xng, kh hydr.V.2.2. Cu trc ca l ng.L ng cu to gm 5 phn.a. Phn bc x nhit: L phn quan trng ca l t v cn gi l bung t, y nhin liu c t chy trc tip to ra ngn la, phn bc x nhit cao nht so vi cc p hn khc ca l. V vy phi quan tm ti cu trc c kh v vt liu phn bc x.b. Phn i lu: Thng t trn phn bc x phn ny s hp ph nhit ca kh chy to ra t vng t bng i lu nhit, phn ny l mt h thng ng sp t mt cch khp kn.c. Phn thu hi nhit: y s thu hi t kh chy to ra t phn i lu. Nhit thu hi c th quay tr li tun hon cho l t hoc s dng vo mc ch khc.d. Phn t chy: y l b phn pht nhit, n l phn quan trng ca l t. iu quan trng l to ra ngn la v iu chnh sao cho ngn la tip xc vi nhng ng t v lm cho nhin liu chy hon ton, quan tm n khong cch gia cc ng t v ngn la s truyn nhit hiu qu v u n.e. Phn thng gi: Thit b phn thng gi ng vai tr quan trng, n dn kh chy vo bung t v thi kh ra ngoi l t. H thng thng gi c th l t nhin hay cng bc. Trong h thng gi t nhin s c nhng ng khi c lp t thng gi, khng cn nng lng c hc no, Cc thit b nh qut gi s to ra s i lu. Nhn chung h thng thng gi t nhin s dng ng khi c s dng rng ri v n lm mt p sut ng k, h thng ca l khi s dng h thng ny phc tp, c thm h thng thu hi nhit tha v qut ht gi.V.3. Thit b trao i nhit.V.3.1. Thit b trao i nhit ng xon rut g.Loi thit b ny c s dng sm nht trong cng nghip ho cht. Thng ngi ta dng cch un li thnh nhiu vng xon v t vo trong thng hoc gm nhiu ng thng ni vi nhau vo ng khuu, mt cht ti nhit cho vo thng cn cht ti nhitkhc i trong ng xon, v thng c thtch ln hn nhiu so vi th tch ca ng xon cho nn vn tc ca cht ti nhit trong thng nh. V vy h thng cp nhit mt ngoi ca ng b tc l h s truyn nhit khng thp. Bi vy ngi ta ci to thit b ny bngcsach t nhiu dy xon chim nhiu din tch ca thng cha lm cho vn tc ca cht ti nhit trong thng tng ln. V th tch cht lng trong thng kn, nhit u nhau mi ch nn lm tng hiu s nhit chung. Thit b lm vic tt cn cho i trong ng xon, cc cht lng thay i trong trng thi ca n.S vng xon trong thit b ph thuc vo lng cht lng chy trong ng. V ng xon c sc cn thu lc cho nn vn tc ca cht ti nhit i trong ng xon thng b hn i trong ng thng, vn tc cht lng thng V= 5 11m/s cn vn tc kh p = 1at thng l v = 5 12ms, cht lng o trong ng xon thng cho vo t di, i ra trn ng xon lun cha y cht lng, cn kh hoc hi i t trnung trnh to nt kh, trnh va p thu lc. Nu hi i trong ng c p sut 30 50 N/cm2 nn chn t s gia chiu di v ng knh ca ng xon trong khong t 225 270 N/cm2 (khi hiu s nhit trung bnh gia hai cht ti nhit l 30 + 400C).Loi ny c cu to n gin, r tin c th ch to t nhiu loi vt liu khc nhau, c kh nng chu c p sut ln (n 2000 N/cm2) t nhy cm vi s thay i nhit v n gin n t do. Tuy nhin loi ny kh lm sch b mt trong ng v c h s truyn nhit cao.Ngoi cc thit b trn cn c cc thit b c bng gang, gia lp v c bng gang t ng xon bng thp hay thit b dng ng thp hn bn ngoi xung quanh v.Thit b truyn nhit ng xon rut g:

Hnh 14: ng xon rut gV.3.2. Loi thit b trao i nhit loi ng lng ng:Dng trao i nhit gia cc cht lng kh v hi v cu to thit b gm c nhiu loi ng, on ny tip ln on kia ni li vi nhau nh cc ng khu, mi on gm hai ng c ng knh khc nhau, lng vo nhau. Mi cht lng ti nhit i ng trong cn mt cht ti nhit i khong khng gian gia hai ng v thng cho hai cht ti nhit i ngc chiu nhau. Trng hp khi cn b mt trao i nhit ln th t vo thit b ghp song song vi nhau l cc ng tp trung.Khi un nng cht lng bng hi nc hoc kh ngng t hi bo ho th cho cht lng i t pha di vo ng trong ri i ra pha trn, cn hi i vo pha trn i vo khong trng gia hai ng v cng nc ngng t i ra pha di. Nu trong khi s dng khng cn lm sch pha trong ng v ng dng khi s nhit gia thnh ng ca hai ng b hn 5000C. Nu hiu s nhit gia thnh ca hai ng ln hn 5000C v cn phi lm sch khong trng gia hai ng thi lam c cu hp m mtd du hoc hai u. lm gim mi ghp hnh mi mt giy ca thit b lam ng c hnh ch U.B mt trao i nhit ca thit b ny khng nhng to bi ng phng m cn to nn bi ng c gn dc. Eng gn lm cho iu kin trao di nhit hai pha b mt trao i nhit c ng u, cc cht lng c nht ln tc l h s cp nhit b hn so vi cht ti nhit khc th thng cho n i v pha c gn.Vt liu ch to thit b thng dng thp cacbon, thp chu axit, snh s, thu tinh... Loi thit b ny c u im l h s truyn nhit ln, vn tc ca cht ti nhit ln khng c cn bm trn thnh ng, ch to n gin. Tuy nhin thit b ny li cng knh, kh c sch khong trng gia hai ng, chi ph cho mt m2 b mt trao i nhit ln chng ch thch hp khi lu lng cht tai nhit b v trung bnh.

Hnh 15: Thit b ng lng ngV.3.3. Loi thit b ng chm:

Hnh 16: Thit b ng chm1. V thit b 2. ng truyn nhit3. Li ng4. Np

Phn II: Tnh ton thit k cng ngh

Cc s liu ban u Cng ngh: Chn loi s chng ct 1 thp Nng sut: 2.500.000 tn/nm Sn phm theo % so vi du th: (ly theo ti liu tham kho)Kh: 1,1%Xng: 14%Kerosen: 13,9%Gasoil: 14,9%Cn du mazut: 56,1%.Yu cu tnh ton thp chng luyn du m lm vic p sut thng.I. Tnh cn bng vt cht Theo s liu thng k hng nm, s ngy ngh, tu sa v bo dng l 30 ngy. Vy s ngy lm vic trong 1 nm l: 365 30 = 335 ngyTnh cn bng vt cht ca dy chuyn chng ct loi mt thp (AD) nng sut 2.500.000 tn mt nm.Nng sut ca dy chuyn lm trong mt ngy l: 2.500.000 : 325 = 7462,686 (tn/ngy) 7464,686: 24 = 310,945 (tn/gi)I.1. Ti thp tch s b.Gi s ti thp tch ny nguyn liu s bc hi ton phn kh vi hiu sut 1,1% v xng vi hiu sut 14%.Nng sut cc phn on tnh theo thnh phn % ca nguyn liu.Hiu sut sn phm kh l 2,5%.Lu lng sn phm kh l:

= 27.500 (tn/nm)

= 82,09 (tn/ngy)

= 3,42 (tn/gi)Hiu sut sn phm xng l 14%.Lu lng sn phm xng l:

= 350.000 (tn/nm)

= 1044,776 (tn/ngy)

= 43,532 (tn/gi)Hiu sut sn phm cn mazut l 56,1%

I.2. Ti thp c bay hi (thp tch phn on)Hiu sut sn phm kerosen 13,9%

Hiu sut sn phm Gasil 14,9%

Bng 1: Kt qu tnh cn bng vt cht.Cht voCht ra

Tn chtTn/giTn chtTn/gi

Nguyn liu310,945Kh3,42

Xng43,532

Kerosen43,22

Gusoil46,33

Cn174,44

310,945310,945

II. Tnh cn bng nhit lngPhng trnh cn bng nhit lngQV = QRQV = QK,X + QKe + QGa + QC+ Tnh QV

(IV: tnh theo phng php trung bnh)

Theo phng trnh cn bng nhit lng ta c: QC = QV (QK,X + QGa)QC = 291887336,4 (28478801,33 + 17873884,7 + 30731317,23)QC =214803333,3 (Kcal/h(Bng 2: Kt qu cn bng nhit lng cho thp chng ct.Nhit vo

DngKcal/h

Nguyn liu291887336,4

Nhit ra

QK,X28478801,33

QKe17873884,7

QGa30731317,23

QC214803333,1

291887336,4

Phn III: An ton lao ng

I. An ton lao ng trong phn xng chng ct kh quynTrong qu trnh thit k sn xut th khu an ton lao ng c vai tr rt quan trng nhm ci thin c iu kin lm vic ca cng nhn, m bo sc kho an ton cho cng nhn lm vic trong nh my. V vy ngay t u thit k xy dng phn xng cn phi c nhng b tr hp l, hun luyn tuyn truyn nhiu nhng php ch ca Nh nc. Nh vy hon thin tt nht cn m bo nhng yu cu sau:I.1. Yu cu v phng chy cha chyThng xuyn thc hin cc cng tc gio dc an ton lao ng n ton cng nhn lao ng trong phn xng, thc hin nhng quy nh chung ca nh my, tin hnh kim tra nh k thc hin thao tc an ton lao ng trong sn xut.Khi thit k b tr mt bng phn xng cn phi hp l, thc hin cc bin php an ton.Cc thit b phi m bo an ton chy n tuyt i, khng cho cc hin tng r r hi sn phm ra ngoi, khi thit k cn chn nhng vt liu c kh nng chng chy n cao thay th nhng vt liu nhng ni c th xy ra chy n.Phi h thng t ng ho an tn lao ng v bo ng kp thi khi c hin tng chy n xy ra.B tr cc my mc thit b phi thong, cc ng ng dn trong nh my phi m bo hn ch kh nng ng ng chng cho ln nhau, nhng ng ng bt qua ng giao thng chnh khng c ni ln, cc ng ng trong khu sn xut phi b tr trn cao m bo cho cng nhn qua li trnh va chm cn thit.Khu cha nguyn liu v sn phm phi c tng bao che chn phng khi c s c du b r r ra ngoi, phi trnh cc kh nng pht sinh ngun mi la chy (nhit, bt la, cm dng in thoi di ng, cm ht thuc trong phn xng)B tr h thng t ng ho cho cc thit b d sinh chy n m bo an ton cc h thng cp in cho cc thit b t ng phi tuyt i an ton khng c hin tng chp mch lm pht sinh tia la in.Vn hnh cc thit b theo ng thao tc k thut, ng quy trnh cng ngh khi khi ng cng nh khi tt khi dng, lm vic phi tun theo cc quy nh cht ch.Trong trng hp phi sa cha cc thit b c cha hi sn phm d gy n th cn dng kh tr thi vo thit b ui ht cc hi sn phm ra ngoi, lu nu sa cha bng hn phi khng nh trong thit b an ton ht kh chy n.Gim thp nht nng cc cht chy n trong khu sn xut, i vi chy n trong xng du (nht l xng c th bt nhit nay c nhit thng).y l mt vn c quan tm nht hin nay bo v tnh mng con ngi v ti sn ca nh my.Trong phn xng phi c i ng phng chy thng trc 24/24 gi vi y trang thit b hin i, thun tin.Cc tiu lnh v phng chy cha chy phi tun theo y phng khi c s c xy ra, x l kp thiB tr dng c, thit b cha chy ti ch cc thit b d gy chy n (thp ct, thit b lc) kp thi khi c hin tng.Tm li trong nh my chng ct du th cn phi trang b y cc trang thit b phng chy cha chy hin i, phi c i ng cn b phng chy thng trc ti ch cc thit b d gy ra hin tng chy n v cn b tr cc thit b cha chy linh ng, xung quanh cc b cha sn phm nguyn liu hay thit b cn b tr h thng ng dn kh tr, hi nc v bt cha chy kp thi khi c s c, ti nh cha chy phi c y cc thit b cha chy ng quy nh. Khi c s c cc thit b phi c thao tc ng k thut v kp thi, ng ili trong khu sn xut phi thun tin d dng cho cc xe cu ho i li. cc thit b phi c bo dng ng nh k, theo di cht ch ng ch cng ngh ca nh my cc b cha cn phi ni t trnh phng khi xng du bm chuyn b tch in tch, st nh nh my s xy ra chy n.Trong qu trnh sn xut phi m bo an ton cc thit b p lc, h thng in phi c thit k an ton, hn ch ti a cc nguy c gy ra s c, thit b phi c h thng bo him, phi c che chn. Trang thit b phng h lao ng cho cng nhn lao ng trong phn xng.I.2. Trang thit b phng h lao ng.Nhng cng nhn lm vic trong nh my phi c hc tp cc thao tc phgn chy cha chy, phi c kin thc bo v thn th v mi trng khng gy c hi.Trong nh my tuyt i khng dng la, trnh cc va chm cn thit d gy ra cc tia la in, trong sa cha hn ch vic s dng ngun in cao p.Trong cng tc bo qun b cha, nu phi lm vic trong b cha phi m bo ht ht cc hi c ca kh sn phm trong b, cng nhn lm vic trc tip phi c trang b cc thit b phng h lao ng: qun o, mt n, gng tay, ng trnh cc hi c bm vo ngi qua da, cc trang b phgn h lao ng phi c ct gi ti ni lm vic khng c mang ra ngoi. i vi cc qu trnh c pht sinh hi c ln cn b tr h thng t ng ho trong sn xut gim bt lng cng nhn cn thit, bo v sc khe cho cng nhn ng thi nng cao hiu qu kinh t.Kim tra sc kho nh k cho cng nhn, pht hin nhng bnh ph bin phng chng m bo ch lao ng cho mi ngi theo quy nh ca Nh ncNghim cm s dng xng u ra tay chn, c qun o, v chng c tc hi ln i vi sc kho con ngi, trong xng du ch yu l cc hydrocacbon m c bit l cc hydrocacbon thm gy c ln.Xng du l cc hydrocacbon d bay hi, hi xng du d gy nhim mi trng do vic x l hi xng du cng l mt nhim v ht sc quan trng ca nh my.I.3. Yu cu i vi v sinh mi trngi vi mt bng phn xng phi chn tng i bng phng, c dc tiu thot nc tt, vng quy hoch nht thit phi c nghin cu, phi c cc cp chnh ph ph duyt, bo m v sinh mi trng, ng thi phng nga chy n gy ra.V tr nh my phi c khong cch an ton ti khu dn c, ng thi pht trin lin hp vi cc nh my khc m cng phi s dng hp l h thng giao thng quc gia, l nh my ch bin du nn cht thi ra khng trnh khi n nh hng ti v sinh mi trng. Vy m bo mi trng sinh thi sn xut, cc cht thi cn x l trc khi thi ra ngoi mi trng.

Phn IV: thit k xy dng

I. Yu cu chunga im xy dng phi c la chn ph hp vi quy hoch lnh th, quy hoch vng, quy hoch ca cm chnh quyn c cp thm quyn duyt. To iu kin pht huy ti a cng sut ca nh my v kh nng hp tc sn xut vi nh my ln cn.Phi gn ni cung cp ngun nguyn liu cho sn xut v tiu th sn phm gn ngun cung cp nng lng nhin liu nh: in, nc hn ch ti a chi ph vn chuyn.a im xy dng phi m bo cho s hot ng lin tc ca nh my ph hp v tn dng ti a h thng giao thng ca quc gia, tn dng ti a h thng cung cp in, thng tin lin lc, nu a phng cho c s h tng thch hp th cn phi xt n kh nng xy dng trc mt cng nh trong tng lai.Kh nng ngun cung cp vt liu, vt t xy dng, gim chi ph gi thnh u t xy dng c bn, kh nng cung ng cng nhn xy dng cho nh my cng nh cng nhn vn hnh nh my sau ny.II. Yu cu v k thutDin tch ban u ca nh my khong 150ha, khu chng kh quyn khong 10ha, a cht cng trnh tt, cao ro trnh ngp lt trong ma ma, c mc nc ngm thp to iu kin tt cho qu trnh thot nc v nc mt dng, t phi tng i bng c dc t nhin.III. Yu cu v v sinh cng nghip. m bo tt khi sn xut cho phn xng v khu xung quanh phi tho mn cc yu cu sau:+ Khong cch ti khu dn c phi hp l,phn xng b tr cch khu dn c ti thiu l 300m, phn xng xy dng khu lin hp+ a im xy dng cui hng gi ch o so vi khu dn c v c vng cy xanh bo v.+ B tr nh xng v thit b hp l, trnh ng dn khi v ng dn cht thi v pha dn c.IV. Gii php thit k xy dng1. c im ca phn xng sn xut.Phn xng nm trong nh my phi c quy m sn xut rng ln. V vy phn xng chng ct du th l mt mt xch quan trng nht ca nh my ch bin du, nh vy m bo cho qu trnh c hot ng lin tc i hi phn xng phi rng, khu cha nguyn liu v sn phm phi ln cung cp cho nh my c hot ng theo dy chuyn, lin kt cht ch vi cc phn xng khc cung cp nguyn liu m bo cho nh my hot ng.c th ca phn xng l cc thit b hot ng hu nh nhit cao v p sut cao, nn rt d gy ra hin tng chy n trong nh my, do khi b tr mt bng phn xng cn ch yu n cc bin php an ton chy n trong phn xng, cc thit b chnh t cch nhau 20m b tr h thng cc ng ng v cc h thng t ng ho iu khin an ton v lu thng thun li. Do yu cu v cng ngh nn hu ht cc thit b ca phn xng c b tr l thin ngoi tri. Khi b tr cn ch yu n hng gi, cc khu sn xut c nhit cao cn b tr cui hng gi ch o trnh hng gi mang nhit cao bay sang cc khu d gy chy n nh kho nguyn liu v sn phm. Ngoi ra phng chy cha chy trong phn xng cng l mt bin php rt quan trng, do khi b tr mt bng cn b tr h thng cha chy cho phn xng. Nh cha chy phi b tr gn ni c th xy ra chy n v thun tin d ly v d thy, ng giao thng rng cho 3 xe trnh nhau c (10m), hn ch ng i li trong khu sn xut, cc ng ng dn i qua ng iao thng chnh phi c b tr chm di mt t, trong khu sn xut chnh cc ng ng dn phi c b tr trn ca (2,5m) m bo cho cng nhn i qua li, trnh khng cho cc van va chm khng cn thit xy ra.2. B tr mt bng trong phn xng.Cn c theo dy chuyn sn xut v c th ca phn xng chng ct du th m chia mt bng thnh 4 khu chnh nh sau:Khu trc ca nh myKhu sn xut chnhCc cng trnh ph trGiao thng v kho biKhu trc nh my gn nh chnh khu sinh hot gii tr v m quan ca nh my.Khu sn xut chnh bao gm khu chng ct du th, cc thit b lc, lng, trao i nhit v lm lnhKhu ph tr gn n iu khin trung tm, nh th nghim, xng c kh, c in, dch v.ng giao thng c b tr trong nh my rng ni lin vi cc phn xng khc lu thng vn chuyn tt vic mua bn sn phm cng nh nhu cu pht trin ca nh my ng thi thun tin cho vic phng cha chy.Vic phn vng khku sn xut nh vy gip ta theo di cht ch cc qu trnh hot ng sn xut ca cc cng on trong phn xng, ph hp vi nh my c nhng cng on khc nhau, m bo c v sinh cng nghip v d dng khi x l khi c s c xy ra ng thi cng thun tin cho vic pht trin ca nh my sau ny, ph hp vi kh hu nc ta.Ch tiu kinh t xy dng.H s xy dng

H s s dng:

Trong :F: din tch ban u ca ton nh myA: din tch xy dngB: din tch t l thinC: din tch t ca h thng giao thg, h rnh cp thot nc trong nh my.Kt qu b tr mt bng nh sauBng 3: Bng s liu cc cng trnh trong phn xngTTTn cng trnhDi (m)Rng (m)Din tch (m2)

1. Phng bo v 4x64x6144

2. Nh xe189162

3. Nh hnh chnh189162

4. Hi trng2412288

5. Khu dch v 2412288

6. Cu ho1812216

7. Bm v nn1812108

8. Nh c kh129108

9. Nh th nghim1812216

10. Nh iu khin 129108

11. Trm in129108

12. L t186108

13. Thp chng1812216

14. Thp ti bay hi1212144

15. Thp n nh 1212144

16. Thit b tch mui v nc1212144

17. ng khi12672

18. X l nc thi12672

19. Lm lnh12672

20. B cha nguyn liu 50x450x410000

21. B cha gas40401600

22. B xng40*440*410000

23. B gasoil40x240x25000

24. B Kerosen40x240x25000

25. B cha cn40x140x13200

Tng din tch37680

Kt lunNh chng ta bit, c sn phm cht lng cao, ngoi cc thnh phn ca du th v cc tnh cht l ho khc, chng ct ng mt vai tr rt quan trng n cht lng sn phm.y l ti rt c ch trong nganh cng nghip ch bin du. T y ta sn xut ra nhiu nguyn liu cho cc ng c khc, gi thnh thp, thun tin cho qu trnh t ng ho v c cht lng cao.Tri qua thi gian nghin cu vi s hng dn tn tnh ca thy Nguyn Hu Trnh cng vi s gip ca cc thy c gio trong b mn bn n ca em c hon thnh. n gm cc phn chnh sau:+ Tng quan v l thuyt ca qu trnh chng ct du+ Tnh ton cn bng vt cht ch lm vic ca thit b chnh+ cp nguyn tc xy dng nh my ch bin du v cch b tr mt bng trong phn xng.Vic thc hin n ny gip em t duy tt hn v mt tng quan l thuyt ca qu trnh chng ct du. Tuy nhin do hn ch v thi gian v kin thc nn n vn cn nhiu thiu st khi p dng thc t, em rt mong s ch bo ca cc thy c n ca em c tt hn.Mt ln na em xin chn thnh cm n thy Nguyn Hu Trnh tn tnh hng dn em hon thnh n trong thi gian qua.

Ti liu tham kho 1. L Vn Hiu. Cng ngh ch bin du m; Nh xut bn Khoa hc v K thut H Ni; 2000.2. PGS. TS. inh Th Ng. Ha hc du m; Trng i hc Bch Khoa H Ni; 1999.3. Trn Mnh Tr. Du kh v du kh Vit Nam; Nh xut bn Khoa hc v K thut H Ni; 1996.4. B mn nhin liu. Gio trnh tnh ton cng ngh cc qu trnh ch bin du m; Trng i hc Bch Khoa H Ni; 19725. Nguyn Trng Khung, inhTrng Xoan, Vn i, Nguyn Bin, Phm Xun Ton, inh Vn Hunh, Trn Xoa. S tay qu trnh v thit b cng ngh ho cht; tp I. Nh xut bn Khoa hc v K thut H Ni; 1992.6. Nguyn Bin, Vn i, L Nguyn Dng, inh Vn Hunh, Nguyn Trng Khung, Phan Vn Thm, Phm Xun Ton, Trn Xoa. S tay qu trnh v thit b cng ngh ho cht; tp II. Nh xut bn Khoa hc v K thut H Ni; 1999.7. Trn Mnh Tr. Ho hc du m v kh; Trng i hc Bch Khoa H Ni; 1980.8. Hng thit k qu trnh ch bin du m trng HBK - HN 1975.9. Gio trnh tnh ton cng ngh cc qu trnh ch bin du m; Trng i hc Bch Khoa H Ni; 1972.10. S tay qu trnh v thit b cng ngh ho cht - Tp 1 - Nh xut bn Khoa hc v K thut H Ni.

Mc lcTrang Li cm n1M u2Phn I. Tng quan v l thuyt5Chng I. Nguyn liu du th5I.1. Thnh phn ho hc ca du m.5I.1.1. Thnh phn nguyn t ca du m.5I.1.2. Thnh phn hydro cacbon trong du m.5I.1.3. Cc thnh phn phihydrocacbon.9I.2. Chun b nguyn liu du th trc khi ch bin.13I.2.1. Cc hp cht c hi trong du th .13I.2.2. n nh du khai nguyn.14I.2.3. Tch cc tp cht c hc, nc v mui.14Chng II. Chng ct du th.18II. 1. Mc ch v ngha ca qu trnh chng ct du th18II.1.1. Cc s p cng ngh c trnh by trn hnh sau:19II.1.2. C s l thuyt ca qu trnh chng ct du th.20II.2. Cc yu t nh hng n qu trnh chng ct.29II.2.1. Ch nhit ca thp chng luyn.29II. 2.2. p sut ca thp chng.34II.2.3. Nhng im cn lu khi iu chnh, chng ch lm vic ca thp chng ct.34Chng III. Sn phm ca qu trnh chng ct.36III.1. Kh hyro cacbon.36III.2. Phn on xng.36III.3. Phn on kerosen.38III.4. Phn on diezen.39III.5. Phn on du nhn.40III.6. Phn on mazut.41III.7. Phn on cn du m (cn Guron).41Chng IV: S cng ngh v ch cng ngh ca qu trnh chng ct.43IV.1. S cng ngh chng ct AD vi bay hi mt ln43IV.2. S chng ct AD vi bay hi hai ln.43IV.3. Chn Chn dy chuyn cng ngh.44Chng V: Thit b chnh ca s chng ct48V.1. thit b chnh trong dy chuyn.48V.1.1. Thp chng ct.48V.1.2. Thp m.50V.1.3. Thp a chp.51V.1.4. Thp a sng:52V.2. L t.53V.2.1. Phn loi l t.53V.2.2. Cu trc ca l ng.55V.3. Thit b trao i nhit.56V.3.1. Thit b trao i nhit ng xon rut g.56V.3.2. Loi thit b trao i nhit loi ng lng ng:57V.3.3. Loi thit b ng chm:58Phn II: Tnh ton thit k cng ngh59I. Tnh cn bng vt cht59I.1. Ti thp tch s b.59I.2. Ti thp c bay hi (thp tch phn on)60II. Tnh cn bng nhit lng61Phn III: An ton lao ng63I. An ton lao ng trong phn xng chng ct kh quyn63I.1. Yu cu v phng chy cha chy63I.2. Trang thit b phng h lao ng.65I.3. Yu cu i vi v sinh mi trng66Phn IV: thit k xy dng67I. Yu cu chung67II. Yu cu v k thut67III. Yu cu v v sinh cng nghip.67IV. Gii php thit k xy dng68Kt lun74Ti liu tham kho75

A

B