CHƯƠNG I: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG

CHỦ NGHĨA DUY VẬT VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG

Vấn đề cơ bản của triết học Quan điểm của Ph.Ăngghen: Quan hệ giữa tư duy với tồn tại Vật chất và ý thức Tinh thần và giới tự nhiên Hai mặt của vấn đề cơ bản của triết học: Vật chất và ý thức, cái nào có trước, cái nào

quyết định? Con người có khả năng nhận thức được thế giới

hay không?

Sự đối lập giữa quan điểm duy vật và duy tâm

CHỦ NGHĨA DUY VẬT CHỦ NGHĨA DUY TÂM

- Bản chất của thế giới là vật chất

- Vật chất là tính thứ nhất

- Ý thức là tính thứ hai

- Vật chất có trước và quyết định ý thức của con người

- Nguồn gốc nhận thức: những căn cứ khoa học và thực tiễn

- Nguồn gốc xã hội: thường gắn với lợi ích của lực lượng tiến bộ

- Bản chất của thế giới là ý thức

- Ý thức là tính thứ nhất

- Vật chất là tính thứ hai

- Ý thức có trước và quyết định vật chất

- Nguồn gốc nhận thức: thường phiến diện, tuyệt đối hóa

- Nguồn gốc xã hội: thường gắn với lợi ích của giai cấp bóc lột

CHỦ NGHĨA DUY VẬT

CHỦ NGHĨA

DUY VẬT CỔ ĐẠI

CHỦ NGHĨA

DUY VẬT SIÊU HÌNH

CHỦ NGHĨA

DUY VẬT BIỆN

CHỨNG

QUAN ĐIỂM DVBC VỀ VẬT CHẤT, Ý THỨC

Phạm trù vật chấtQuan niệm của CNDV cổ đại Thuyết ngũ hành của Trung Hoa

cổ đạiQuan niệm của Hy Lạp cổ đại

Thales (642 – 547 trCN):

Nước là bản nguyên của thế giới

Heraclitus (540 – 480 trCN):

Lửa là bản nguyên của thế giới

Democritus (460 – 370 trCN):

Nguyên tử là bản nguyên của thế giới

Quan niệm của CNDV Tây Âu cận đại

Quan niệm của chủ nghĩa duy vật biện chứng

Vật chất là một phạm trù triết học

Tồn tại khách quan

Tạo nên cảm giác ở con người khi trực tiếp hoặc gián tiếp tác động vào giác quan

Vật chất là cái được ý thức phản ánh

Phương thức và hình thức tồn tại của vật chất Vận động của vật chất: Là phương thức tồn tại của vật chất Là một thuộc tính cố hữu của vật chất Bao gồm mọi sự thay đổi diễn ra trong vũ trụ 5 hình thức vận động cơ bản của vật chất: Vận động cơ giới Vận động vật lý Vận động hóa Vận động sinh vật Vận động xã hội

TÀU SIÊU TỐC ĐẬP THỦY ĐIỆN

NHÀ MÁY ĐIỆN HẠT NHÂN TIẾN HÓA

SĂN BẮT NGUYÊN THỦY CHĂN NUÔI CÔNG NGHIỆP

Không gian và thời gian: là những hình thức tồn tại của vật chất

Không gian: • Quảng tính: chiều cao, rộng, dài• Mối tương quan: trước, sau, trên, dưới,

trái, phải.

Thời gian: • Quá trình biến đổi: nhanh, chậm• Sự tiếp tục và chuyển hóa của sự vật, hiện

tượng…

Tính thống nhất vật chất của thế giới

Chỉ có 1 thế giới duy nhất là thế giới vật chất

Thế giới này tồn tại vĩnh viễn, vô tận, vô hạn

Mọi tồn tại của thế giới đều có mối liên hệ khách quan, thống nhất

Những quá trình vật chất đang biến đổi, chuyển hóa, là nguồn gốc, nhân, quả của nhau

PHẠM TRÙ Ý THỨC

NGUỒN GỐC CỦA Ý THỨC

TỰ NHIÊN XÃ HỘI

THẾ GIỚI

KHÁCH QUAN

BỘ NÃO CON

NGƯỜI

NGÔN NGỮ

LAO ĐỘNG

Bản chất và kết cấu của ý thức Bản chất của ý thức: Là sự phản ánh năng động, sáng tạo thế giới khách

quan của bộ óc con người Là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan Là một hiện tượng xã hội mang bản chất xã hội Kết cấu của ý thức: Tri thức: sự tái tạo hình ảnh của đối tượng được

nhận thức dưới dạng ngôn ngữ Tình cảm: rung động biểu hiện thái độ Ý chí: sức mạnh, quyền lực của con người trong quá

trình thực hiện mục đích

MỐI QUAN HỆ GIỮA VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC

Vai trò của vật chất đối với ý thức

Quyết định nội dung ý thức

Quyết định sự biến đổi, phát triển của ý thức

Nhân tố quyết định khả năng sáng tạo, năng động của ý thức

Vai trò của ý thức đối với vật chất

Phản ánh thế giới khách quan

Cải biến, sáng tạo thế giới khách quan

Tác động trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn

Vai trò của ý thức chính là vai trò của con người

Ý nghĩa phương pháp luận

Tôn trọng quy luật khách quan trong nhận thức và hoạt động thực tiễn

Phát huy tính năng động chủ quan (vai trò của tri thức khoa học và cách mạng)

Thống nhất biện chứng giữa quy luật khách quan và tính năng động chủ quan

CÂU HỎI ÔN TẬP

Quan điểm của các nhà triết học duy vật cổ đại, cận đại về vật chất? Ưu điểm và hạn chế của các quan điểm đó?

Phân tích nội dung định nghĩa vật chất của Lênin? Giá trị khoa học và ý nghĩa phương pháp luận của định nghĩa?

Vai trò và tác dụng của ý thức? Ý nghĩa phương pháp luận của mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trong hoạt động thực tiễn?