Cái chết của ba người lính ngự lâm - Alexandre Dumas¢n hình béo tròn với cặp má phúng phính, tính tình vui vẻ là còn thắc mắc tại sao Đức ông

Ci cht ca ba ngi lnh ng lm Alexandre Dumas

To Ebook: Nguyn Kim V Ngun truyn: vnthuquan.net

Alexandre Dumas

Ci cht ca ba ngi lnh ng lm Cho mng cc bn n c u sch t d n sch cho thit b di ng

Ngun: http://vnthuquan.net/

To ebook: Nguyn Kim V.

MC LC

Li gii thiu

Chng 1

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12 .

13

14

15.

16

17

http://vnthuquan.net/



18.

19.

20.

21

22.

23

24.

25

26.

27.

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41.

42.



43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

Alexandre Dumas

Ci cht ca ba ngi lnh ng lm

Li gii thiu

A lexandre Dumas-Cha v ci cht ca Ba ngi lnh ng lm

c gi Php c cu a. "Ba chng ng lm m l bn" v bn nhn vt trong Ba chng ng lm

pho th l Aramis, Athos, Porthos v d Artagnan u l lnh ng lm, c iu d Artagnan v sau

mi gia nhp vo b ba c trc. hai b truyn tip theo: Hai mi nm sau. T tc de



Bragelonne. Ci cht ca ba ngi lnh ng lm cng bn nhn vt y tung honh trn nc Php lan

qua nc Anh) ca th k XVII v c c gi mn m khng khc g thi h cn trai tr. A.

Dulmas c cc nh ph bnh vn hc lu tm n cc kch bnm cn ngi bnh thng li hoan

nghnh cc tiu thuyt lch s ca ng, loi "lm vui cho s ng". Ngi ta vn cn nh cu tr li

l th ca ng i li cu trch: A. Dumas ra nhng a con hoang kho mnh hn a con

thc ca lch s:

"Lch s l g? ch l ci inh ti treo cc bc ha ca ti thi".

Cho nn ta cng li gp trong Hai mi nm sau bn chng lnh ng lm c tc gi cho tip tc

tham d vo bin c nc Php di thi Nhip chnh vi Hong thi hu Anne d Autriche, T

tng Hng y Mazarin, v thi thnh lp nn cng ha Anh.

Php, Louis XIV cn nh. T tng Mazarin phi ng u vi Ngh vin v cc ng hong dy

ng lon l Fronde (1648-1953) thco chiu hng lch s thi i l s tp trung vo vng quyn

s ln n cao khi Louis XIV thc s nm chnh quyn. Anh, Olivier Cromwell nh tan qun

ca nh vua Charles I v bt ng em x t. Trn tt c nhng bin c lm nn d, A. Dumas cho

bn chng ng lm qun c ca chng ta tang honh. D Artagnan vn l ng lm qun, Porthos l

b tc du Vallon, Arthos b tc de la Fre, Aramis lm gim mc, hai ngi u phc v

Mazarin, hai ngi sau gip lon qun cm u bi gio ch de Retz, cng tc de Beaufort, phu

nhn Longlleville. Th m tnh bn khng st m, bn ngi gp nhau nc Anh cu Charles I

khng c li c dp thanh ton mt k cu th, con ca Milady b git trong "Ba ngi lnh ng

lm".

Ci cht ca ba ngi lnh ng lm ta gp nc Php vi Louis XIV thi thanh nin, Hng y

Mazarin, cc ng Fouquet, Cobert, ta gp khung cnh cllnh tr nc Anh c th gi l thi hu:

Cromwell, v d Artagnan, Arthos c tc gi cho ng vai tr quyt nh trong hu trng

Charles II tr li ngi vua nc Anh, Aramis chen vo chuyn ni cung, triu nh, bt Louis XIV b

vo ngc Bastille kinh khip.

Trong "Ci cht ca ba ngi lnh ng lm" cc ng vua cao vi vi tr thnh nhng ngi tm

thng, bt lc, ku khc, ng Hng y Mazarin vn bn xn, keo kit n tc ci - hn c s tht.

Ngi gio hong tn knh i vi cc tn l th m c mt anh cu ng lm qun sau khi chui vo

hng ng lm gim mc, lin by ra mt m mu chnh tr toan tnh cp v mnh.

c "Ci cht ca ba ngi lnh ng lm" - cng nh cc tiu thuyt lch s khc ca A. Dumas,

chng ta b cun ht theo cu chuyn vi nhng mn i thoi hnh hoang mt cch d dung th,

dng tinh ranh tht nh, vi nhng tnh tit c v v l m khng xa s thc t nhng con ngi

a v thp m tm vc cao, tt c khin chng ta nh ang bc trn ng lch s c bn ng l

ng A. Dumas sc kho trn tr, tm tnh xu xa vui v lm vui hng triu ngi trn th gii c



gn mt th k ri nay.

Alexandre Dumas


Dch gi: Khuyt danh

Chng 1

Ngi a tin

G ia thng t nm 1660, vo lc chn gi sng, khi mt tri m lm kh nhng git sng

trn cc cy inh hng v ti lu i thnh Blois, mt on k s gm ba ngi cng hai ngi hu

tin ln cy cu dn vo thnh ph m khng gy mt s ch no cho nhng ngi ang do mt,

ngoi tr ng tc u tin l gi tay ln u cho v ng tc th hai l un li din t bng

ging vn trong sng nht nc Php:

" l c ng i sn v".

C vy thi.

Tuy nhin khi on ngi nga leo ln con dc dn t b sng vo lu i th mt vi g bn hng

mp mon men tin li gn con nga i cui c treo lng lng nhiu loi chim trn ct yn.

Thy kt qu chuyn i sn ngho nn nh vy, cc g hiu k t ra khinh khi, v sau khi bn tn hi

lu v s bt li ca vic sn chim, ai ny li quay tr v vi cng vic ca mnh. Ch cn mt g c

thn hnh bo trn vi cp m phng phnh, tnh tnh vui v l cn thc mc ti sao c ng c nhiu

li tc, do khng thiu g cch vui chi li i chn ci tr gii tr thm hi ny.

C ngi tr li hn:

- a, b my khng bit tr gii tr chnh ca c ng l s u phin sao?

G mp nhn vai, v dt khot.

- Nu vy th th t lm Jean ph l cn hn lm ng Hong.

Ri mi ngi li tip tc cng vic. Cn c ng th tip tc on cui cuc hnh trnh vi v mt

va bun ri ri va oai nghi. Chc s c ngi ngm nhn ngi mt cch thn phc, - nu c

khn gi. Nhng cc trng gi thnh Blois khng tha th cho c ng ci ti chn thnh ph

ti vui ca h mc sc u phin. Cho nn, mi khi phi trng thy con ngi va oai nghim

va u su , h quay mt i ch khc hoc tht u vo trong trnh b nh hng bi v bun

ng ca khun mt di ti xanh, ca i mt lc no cng m t v ca c ci dng dp u oi



chn chng. Thnh th, ng hong ng knh ca chng ta mi khi phi nga ti u u cng ch

thy ton ng ph vng ngt.

Nh vy l dn thnh Blois qu c ti bi v, sau c vua, v c khi trn c vua na l ng khc,

c ng l mt nh qu tc ln nht trong triu.

Tht vy, nu Thng cho Louis XIV - ang tr v - ci dim phc c l con ca Louis XIII

th ngi cng ban cho c ng ci vinh hnh c nhn Henri IV l cha.

Thnh th, dn chng y t ra cng phi coi l c c mt vinh d khng nh khi Gaston d

Orlans - Tn c ng. (on tip theo m ch cc bin c xy ra v trc) tp hp m tu tng

ca ng trong to lu i. "Cc ng cp" c knh ni thnh ph Blois ny. Nhng ci nghip ca

ng hong v i ny l khng hp dn c qun chng. Cho nn c ng lu dn cng thnh quen!

C l v th m ngi u phin mt cch trm lng. Cuc i c ng rt bn rn. Chng ai chu

hng chc ngi bn thn nht ca mnh b ca c m khng thy lo u cht no! M Mazarin khi

nm quyn bnh trong tay th chng thch ct u ai c. V th c ng khng cn bn rn na v

tinh thn ca ngi cng chu nh hng ly.

Vy nn cuc sng ca v hong thn khn kh ny tht l ng bun. Sau cuc sn nh vo bui

sng bn b sng Beuvron (B-vrng) hoc trong rng Chiverny , c ng vt sng Loire, n

dng cm tra ti Chamberd , ba ngon ba khng, v c thnh Blois s khng cn nghe nhc nh g

n v th lnh ca mnh na cho n bui sn bn sau.

l nhng u phin phi bn ngoi, cn nhng ni bun su kn chng ti s cng hin cho c

gi nu qu v chu kh cng vi chng ti theo on ngi nga tin n chic cng uy nghim ca

lu i "Cc ng cp".

c ng ci mt con nga vc dng b nh, ngi trn chic yn rng bc bng nhung x

Flandre c bn p ging nh mt chic hia. Con nga mu hung hung; b qun o b chn bng

nhung thm, ho ln vi chic khn chong cng mt mu vi nhng th trang b trn con nga,

v nh ton b ci g cng ny m ngi la c th phn bit c c ng vi hai bn ng hnh

ca Ngi, mt ngi th ton tm trong khi ngi kia ton lc. Ngi phi nga bn tri n vn mu

tm l ngi hu nga, bn phi c ngi vn mu lc coi by ch sn.

Mt ngi hu mang theo i chim ng ong a trn ci u ngi kia cm chic ci sn, phng m

thi mt cch u oi ri rc khi on k s ch cn cch to lu i vi chc bc.

Mi k bao quanh ng hong u oi ny u u oi lm nhng g cn phi lm.

Sau hiu ci, tm g lnh gc cng ang rong chi trn chic sn vung vc ca to lu i vi chy

i tm v kh. Th l c ng oai v tin vo to lu i.

Khung cnh tht vng v.

c ng lng l nhy xung nga, ro bc vo phng ngi hu thay qun o; v v B ln cha



ra hiu n tra nn ngi nm dui di trn gh nh mt gic ngon lnh nh gic ng bui ti vy.

Cn tm g lnh hu th hiu rng nhim v trong ngy ca chng n y l chm dt, chng bn r

nhau nm n trn gh di nh nng mt tri m p. G m phu (ngi trng nom, chm sc

nga) dn on nga vo trong trung v ngoi tr my ch chim ang chu cht chng gho nhau

trong cc bi cy inh t hoa, ngi ta c cm tng nh vn vt u ng say nh c ng vy.

Khi hi chung rung bo hiu B ln trang im xong v ang ch c ng cng bc vo phng

n th c ting v cu lp cp trc cng vo.

Ka! Mt chng k s in trai.

l mt trang thanh nin trng khong tui hai mi bn, hai mi lm, thn hnh dong dng,

cng trng, khoc trn mnh b qun phc p ca thi . Bng i tay thon chng km nga

dng gia sn rng, tho chic m lng di che gng mt va cng ngh va ngy th ca chng.

Ting nga lm bn lnh chong tnh v mau l ng ln.

Chng trai tr ch cho tn lnh gc li gn mi nghing mnh ni bng ging trong tro v r rng

khin hai c gi tr p np sau cnh ca nghe r mn mt.

- C tin cho in h.

- ra th? - ngi lnh gc ku ln - Ngi s quan u ri? C ngi a tin!

Nhng g lnh ny tha bit s chng c ngi s quan no ra c v vin s quan duy nht ang mi

cui to lu i, trong mt cn phng nh gia vn hoa.

Bi vy g vi vng tip:

- Tha ngi, vin s quan ang i tun tra; nhng chng ti s bo co cho ngi qun gia De Saint

Remy (De Xanh R-mi) hay.

- ng De Saint Remy ! - Ngi k s mt lm bm nhc li.

- Ngi c quen bit ng ta?

- Vng, xin nh anh bo cho ng ta bit l ti mun gp in h gp.

- Vic c gp gp lm khng?- G lnh gc lm bm nh mun ni vi chnh mnh nhng li mong

i cu tr li ca ngi i din.

Ngi a tin gt u. G lnh li ni:

- Trong trng hp ny th chnh ti s i kim ngi qun gia.

Chng trai nhy xung nga v trong khi m lnh ang t m ngm ngha tng c ng ca con

nga p mang chng ti th g lnh ban ny quay li ni:

- Xin li ti cha bit qu danh?

- T tc Bragelonne n y theo lnh ca Hong thn De Cond.

G lnh vi di v nh th tn ngi chin thng trn Rocroi v Lenz lm cho g mc thm cnh, g

chy nh bay qua cc bc thm.



T tc De Bragelonne cha kp ct nga vo khung st bn thm th ng Saint Remy ht hi

chy ra, mt tay ci bng ph, tay kia th quy quy nh mi cho r nc vy.

- , ngi t tc cng n Blois ? Tht tuyt diu? Xin knh cho ngi, ngi Raoul.

- Rt hn hnh c gp ngi, ngi De Saint Remy.

- Phu nhn De La Vall, xin li, ti mun ni phu nhn De Saint Remy s tht sung sng khi c

gp li ngi? Nhng xin mi li y. in h ang dng ba, ti c cn lm rn ngi khng? Vn

c nghim trng lm khng?

- C v khng, tha ngi De Saint Remy. Tuy nhin, theo ti ngh, nu tr c th in h s bc

lm y!

- Nu vy th phi ph l thi, tha t tc. Li y, v li hm nay c ng rt vui v. M, ngi c

tin l cho chng ti khng?

- Tin quan trng, tha ngi De Saint Remy.

- Chc l lnh ch?

- Tuyt vi.

- Th th li y. Li y nhanh ln? - Ngi qun gia va ni va vut li qun o.

Raoul cm m i theo, hi git mnh khi nghe chnh ting gt giy ca mnh nn vang trn sn nh

thnh thang.

Chng trai va khut trong lu i th ni khung ca s ban ny li thp thong bng ngi, ting x

xo chng t hai c gi ang b kch ng mnh. H nhanh chng quyt nh v mt trong hai khun

mt bin i. C gi cn li, np sau nhng o hoa trn b ca s, quan st qua k l nhng bc thm

m ngi De Bragelonne i qua.

Trong khi , nhn vt khin cho mi ngi ch vn tip tc ni gt ngi qun gia. Ting chn

bc nhn nhp, mi ru, mi tht nng m, ting lch kch ca chn a thu tinh cho bit rng

chng sp ti ni.

Cc ngi hu, cc s quan ang t tp ni mt cn phng trc phng n tip n Raoul vi s l

php tr thnh huyn thoi ca x ny. C ngi bit Raoul v tt c u bit chng va t Paris

ti. C th ni, s xut hin ca chng trai tr lm mi hot ng ngng li trong chc lt. Chng

c l mt ngi hu ang tip ru cho c ng, nghe ting giy inh khua vang bn thm snh

t m quay u li xem, nh mt a tr, qun bng i rng anh ta khng cn rt ru vo ly ca

c ng na m l rt lnh lng ra bn.

B ln v khng bn bu nh c lang qun oai v ca mnh nn thy r s l nh ca ngi hu.

B ni:

- Ka.

c ng lp li: "Ka", ri ngc nhin.



- Ci g th?

Cng lc ng De Saint Remy l u vo, gp ngay c hi thun tin.

- Sao li quy ry ti? - Va ni Caston va gp b vo a mt khc c tht to, phn tht ca mt

con c hi ngc sng Loire ln cha tng thy, cha tng b nh bt gia Paimboeuf v Saint-

Nazaire

- Tha c mt ngi a tin t Paris ti. Nhng m, xin in h c tip tc dng ba, sau vn

cn tha th gi.

c ng la ln v ri ci a xung bn.

- T Paris ? Mt ngi a tin t Paris, ng khng? Ai sai hn ti?

- Theo lnh ca ngi Hong thn. - Ngi qun gia hp tp tr li.

Ai cng bit l bit danh ca ngi De Cond (De Cng- )

- Mt ngi a tin ca ngi Hong thn ? - Gaston lm bm. V lo u thong hin trong nh mt

cng gi thm tr l m ca mi ngi.

c ng nh sng li nhng giy pht sung sng ca thi k mu chnh tr v mi ting ng

kh ngoi ca cng khin ngi hi hp, mi bc th c th cha ng mt b mt quc gia, mi tin

loan bo u l dng vo nhng m mu en ti, phc tp. Cng c th ci tn lng danh ca

Hong thn lan truyn di vm lu i thnh Blois nh bng dng ca mt con ma.

c ng y a n ra. ng De Saint Remy hi:

- Tha, hay l xin ngi a tin ch?

Ci lic ca c b lm Gaston dn d hn ln, ng ta ni:

- ng cho hn vo y ngay. M ny ai vy?

- Mt nh qu tc, sinh trng ti vng ny, t tc De Bragelonne.

- nu vy th tt lm, ku hn vo i, De Saint Remy.

Sau khi tht ra nhng li l trang trng nh thng l, ngi a mt nhn m thuc h ca mnh

khin c bn cn thn, s quan lnh hu ri b khn, dao, mung, na m bc nhanh ra ngoi, gn

nh hn n.

o qun nh b ny t ng tch thnh hai khi Raoul De Bragelonne theo ng De Saint Remy bc

vo phng n.

Khong thi gian yn tnh ngn ngi do s rt lui ca m qun hu li khin cho c ng ly

c phong ca mt nh ngoi giao. ng khng quay u li, ch cho ngi qun gia dn ngi

a tin n trc mt mnh.

Raoul dng pha cui bn n c ng gia c ng v c b. Chng l php ci u cho

ri thng lng ch c ng ln tin trc.

Cn c ng th ch cho ca ra vo c khp kn. Ngi khng mun quay u li v nh vy khng



xng ng vi a v ca mnh, nhng ngi ht sc lng i ting kho ca lch cch thy t ra

cng l c gi b mt.

Ca ng kn c ng mi ngc mt nhn T tc De Bragelonne v ni:

- Hnh nh ng t Paris li?

- Tha c ng ti va mi ti.

- Hong thng c c an khang khng?

- Tha c ng, ngi rt kho.

- Cn ch du ti?

- Hong thi hu vn cn hay au ngc. Tuy nhin, cch y mt thng, sc khe ca ngi c phn

hn.

- Ngi ta bo ng c Hong thn phi n y. H khng lm ch?

- Tha vng, chnh Hong thn phi ti n y trnh ln ngi mt bc th, v ti ch phc p.

Raoul hi xc ng trc li tip n lnh lng v t m ny. Ging chng trm hn xung.

c ng nh cht nh li cu chuyn v ni lo s li n vi ngi. Ngi nhn bc th ca Hong

thn bng cp mt hung d v cn thn bc n nh bc mt mn kh nghi. V cho khng ai

bit s thay i din mo ca mnh v bc th, ngi xy lng li c.

c b lo u theo di tng c ch ca bc trng phu.

Cn Raoul th thn nhin v hi thoi mi v mnh khng cn b ch na. T ch ng, chng a

mt nhn, qua khung ca rng, cc khu vn v cc bc tng dng ln trong y.

c ng cht ku ln vi n ci rng r n trn mi.

- A! Tht l mt ni bt ng y th v v mt bc th tht kh i ca Hong thn. y, b xem i.

Bn qu rng khng c ng trao th tn tay cho b ln Raoul hp tp chuyn gip. Chng

thc hin cng vic ny mt cch ht sc duyn dng v kho lo khin c b ht sc p .

Gaston quay hi Raoul:

- Chc ng bit ni dung l th ny.

- Tha ng, Hong thn tnh nhn ming vi ti, nhng sau ngi suy ngh li v ly giy bt tho

ra.

- Ch p qu, nhng ti khng c c. - c b ni.

Hu tc (tc Gaston) ln ting.

- ng c th c gim B ln c khng, ng De Bragelonne?

Raoul bt u c trong khi c ng, mt ln na li chm ch nghe.

Th nh sau:

"Knh tha Ngi,

Hong thng ang i ra bin gii; hn ngi cng bit hn l ca Ngi sp c tin hnh. Hong



thng phong cho ti lm trng i k binh trong chuyn i ny, v ti bit Ngi thch dng

chn ti thnh Blois, vy xin ngi cho php ti c nh du trc ni ngh li ca Hong thng.

Nu yu cu ca ti qu t ngt gy phin toi cho ngi, xin ngi lm n bo cho bit qua t tc

De Bragelonne mt nh qu tc lm vic vi ti y. Chng trnh ca chng ti s tu thuc vo

quyt nh ca in h v nu khng c gh Blois, ti s i l trnh v Veldme hay Romorantin.

Ti hy vng in h s cu xt li thnh cu y thnh tm nhit ca ti biu l lng trung thnh

khng gii hn ca ti i vi ngi v lng mong mun c ngi p d mi mi".

- Tht chng c g sung sng cho chng ta hn, - c b ni sau khi hn mt thm d t qua

nh mt ca chng trong lc bc th c c ln. "Hong thng ti y!" - B ku ln, c l hi

ln kh m bo ton c b mt. n lt c ng ni:

- Tha ng, xin ng lm n trnh Hong thn lng chn thnh bit n ca ti i vi s u i m ngi

dnh cho ti.

Raoul nghing mnh p l.

- Ngy no Hong thng gi lm? - c ng tip tc hi.

- Tha ngi, nu ti khng lm th Hong thng s ti ngay ti nay.

- Nh vy th lm sao ngi ta hay c cu tr li ca ti trong trng hp ti t chi?

- Ti c nhim v, tha ngi, l phi lp tc quay v Beaugency (B-ging-xi) thng bo cho

ngi a tin v anh ny quay tr li pha sau trnh cho Hong thn. Hong thng Orlans. Hin

gi c l ngi Meung.

- C triu thn cng i vi ngi ?

- Tha vng.

- Cn iu ny na, ti qun hi thm tin tc v c Hng c ngi c v trn y sc kho, tha

ngi. Chc cc chu gi ngi cng i theo phi khng?

- Tha ngi khng, c ngi ra lnh cho tiu th Marie De Mancini i Brouage. Tiu th i bn

mt sng Loire trong khi triu thn t bn tri ti.

- Sao? Tiu th De Mancini cng ri triu nh ? c ng ln ting hi v s d dt gn nh khng

cn na.

- Vng, trc tin tiu th De Mancini, - Raoul t nh tr li.

Mt n ci thong qua gi li du vt ca mt b c cha y nhng m mu ri rm, lm sng ln

i m nht nht ca c ng.

- Xin cm n ng De Bragelonne. C l ng s t chi khng mun nhn nhim v m ti mun giao

cho ng l trnh ln Hong thn bit rng ti rt cm mn ngi a tin ca ngi. Nhng ti s t

lm ly cng vic ny.

Raoul li nghing mnh cm t vinh hnh m c ng dnh cho mnh. c ng ra du cho c



b g vo chic chung bn mt.

ng De Saint Remy bc vo ngay lp tc v phng n li ng nght ngi.

c ng ni:

- Tha qu v, chng ta s c hn hnh tip n Hong thng ti Blois, ti hy vng rng Hong

thng, chu ti, s khng hi tic v c n m ngi ban cho ti.

- Hong thng vn tu!- Cc s quan hu cn la ln y nhit tnh, c bit nht l ng De Saint

Remy.

Gaston kh ci u, bun u un: c i ngi tng c nghe hay ng hn l phi nghe ting ku

"Hong thng vn tu" ny lt qua u mnh. T lu, khng cn phi nghe nh th na, i tai

ngi tng c ngh ngi. Th ri, mt vng quyn mi, tr trung hn, sinh ng hn, xn ln

hn bng xut hin trc mt ngi, nh mt s khiu khch mi, au n hn.

c b hiu r ni au n m tri tim nht nht v u ut kia phi chu ng, b ri bn n, c ng

cng lm theo mt cch my mc, v cc tu tng nh mt by ong v t, bao quanh ly Raoul hi

han ri rt.

c b thy ln xn lin ku ng De Saint Remy v bo vi ging ca mt ch nhn ang cu gin:

- By gi khng phi lc bp xp, lm vic i!

ng De Saint Remy hi h gii tn m ng bu quanh Raoul do chng mi bc c ra tin

snh.

c b quay v pha ng De Saint Remy ni tip.

- Ti mong ng lo liu cho nh qu tc .

ng ny lp tc chy theo Raoul, ni:

- c b giao cho ti nhim v chiu i ngi ti y, ngi s ngh ngi mt cn phng dnh ring

trong lu i ny.

- Xin cm n ngi De Saint Remy, - De Bragelonne tr li - chc ngi bit ti nng rut mun gp

ngi b tc cha ti ti mc no.

- ng th, ng th. Nhn tin xin ngi chuyn gim li knh thm ca ti i vi cha ngi.

Raoul thot c nh qu tc gi v i tip tc.

Khi chng cn nm cng nga i di cng th mt ging ni m i vang ln pha cui hnh lang

ti tm:

- Tha ngi Raoul!

- Chng trai git mnh quay li thy mt c gi tr, tc nu en, mt ngn tay t ln mi v tay kia

a v pha chng.



Alexandre Dumas


2.

Hai cha con

Raoul theo con ng rt quen thuc, v lun khi gi chng tnh thng mn, - con ng dn t

thnh Blois n ngi nh ca B tc De La Fre (De La Fe-r).

Chng thy t xa tng mi nh nhn, hai khung thp nh, chic chung chim np trong l cy du, v

tng n b cu bay quanh khi chp nn xy bng gch. Chng khng ngng ngh m c qun qut

ly nhau ta nh nhng k nim m m ling quanh mt tm hn thanh thn.

Hn mt nm nay Raoul cha v thm cha. Trong sut thi gian chng sng bn Hong thn.

Tht vy, sau tt c nhng xo ng gy ra bi cuc lon La Fronde, Louis De Cond v triu nh

lm ho mt cch cng khai, long trng v thng thn.

Trong sut thi gian ly khai vi triu nh, Hong thn vn t lu c thin cm vi De Bragelonne -

tm mi cch chiu d chng nhng hoi cng, B tc De La Fre, lun lun thay mt con

chi t v vn tin tng vo nhng nguyn lc v s trung thnh v v vng quyn.

Hn th na, thay v theo ng De Cond trong v phn lon, T tc li phc v De Turenne (De

Tuya-ren), chin u v c vua. Ri sau , khi thy ng De Turenne c v i ngc li l tng

hong gia, chng li la b ng ny nh tng t chi ngh ca De Cond. V c Cond ln

Turenne ch c th chin thng khi phc v di l c hong gia, nn kt qu l Bragelonne, tuy cn

rt tr c mi chin cng lng ly ghi vo l lch v khng c mt v chin bi no khin

lng tm v lng can m ca chng b tn thng.

Nh vy l Raoul theo nguyn ca cha mnh, phc v mt cch tch cc v chu ng cho c

nghip ca vua Louis XIV, mc cho nhng chuyn tr gi xoay, c lin min m ta c th ni l

khng trnh khi vo thi .

Ngi De Cond khi c sng i li dng tt c nhng c quyn i hi rt nhiu th ng

c hng trc , gm c vic i Raoul. Ngay lp tc, b tc De La Fre, vi lng tin khng

lay chuyn vo l phi gi Raoul cho ng hong De Cond.

Mt nm tri qua k t khi hai cha con chia tay nhau, vi bc th lm du bt nhng khng xo

hn ni au bun phi xa ngi con.

Raoul cng li Blois mt mi tnh khc ngoi tnh ph t. Nhng cng phi cng bng m ni

rng Raoul vn phi nga v nh cha chng - C th ngoi c nhn li i cht, nhng khng h dng

nga, du c thy De La Vallire (De La Va-li-e) a tay cho chng.



Nhn thy cng vo vn m, chng cho nga phi thng vo m khng ch ti nm tay gin d

ca mt ng lo mc o len tm, u i chic m nhung rch.

ng lo ang nh c trn mt bi trng hoa hng ln v hoa cc, rt ly lm tc gin khi thy mt

con nga c gan gim ln li i tri ct c sn co cn thn.

ng ta cn pht ra mt ting nt gin d, khin chng k s phi quay u li. V tnh th bng nhin

thay i hn: ngay khi va trng thy Raoul, ng lo vt ng dy, chy vo nh, ming pht ra

nhng ting lm bm m c l i vi ng l mt cch biu l nim vui mnh lit ln n cc

im. Raoul ti chung giao nga cho mt g hu v bc di ln bc thm mt cch mnh m, hn

l c th khin cho cha chng hnh din.

Chng bc vo tin snh, phng n v phng khch m chng gp mt ai: sau cng, ti trc ca

phng b tc De La Fre, chng nng ny nho ti v bc vo m chng cn ch nghe ting "Mi

vo!" ct ln bng mt ging ni va trnh trng va du dng.

B tc ang ngi trc ci bn cha y giy t v sch v. Cng vn con ngi p v qu

phi thi trc, nhng thi gian khin v p, v qu phi ny tr nn trnh trng r rt hn. Mt

vng trn cao khng mt np nhn di mi tc bc nhiu hn en, i mt sc v du dng di cp

lng my ca mt ngi tr tui, b ru mnh v hi bc trn cp m thanh tao nh khng bao gi

mm cht trc nhng am m cht ngi, mt thn hnh vn thng v do dai, i bn tay khng

ch vo u c nhng hi gy. l tt c nhng g cn li ca mt nh qu tc lng danh m

bit bao ca ming khng tic li khen ngi. chnh l Athos.

ng ang sa nhng trang bn tho do chnh tay mnh vit. Raoul nm ly vai, m ly c cha hn

mt cch tru mn v nhanh n ni b tc khng sc cng nh thi gian g ra, trn p

nhng cm xc ca tnh ph t.

- A con y, con y phi khng Raoul, c th nh vy c khng nh?

- , tht v cng sung sng c gp li ph thn!

- ng cha tr li ti, T tc . ng c php v Blois hay l li c chuyn g khng may xy ra

ti Paris?

- Nh n trn, tha ngi, - Raoul tr li, chng dn ly li c bnh tnh, - Ch c ton chuyn vui;

Hong thng sp ci v, nh con c dp k cho cha trong bc th gn y nht, v ngi i Ty

Ban Nha s gh qua Blois.

- ving c ng?

- Vng, thnh th v ngi c ng b bt ng hoc mun t tnh thn i c bit, ngi Hong thn

phi con ti y chun b trc.

- Con gp c ng cha? - B tc t ngt hi con.

- Con c vinh d .



- Ti lu i ?

- Tha vng - Raoul ci mt khi tr li v chng nhn thy nhng cu hi ca b tc hm cha mt

iu g khc hn l s t m.

- tht vy sao, T tc? Ta c li ngi khen.

Raoul nghing mnh p l.

- Nhng con cn gp ai ti Blois nu khng?

- Tha cha, con cn gp c b phu nhn.

- Rt tt. Nhng khng phi ta mun cp ti c b.

Mt mi Raoul gay, chng khng ni c cu no.

- Hnh nh ng khng nghe thy li ti, tha ng T tc? - B tc De La Fre nhn mnh cu hi

ca mnh nhng khng ln ting, ng ch lm tnh hnh nghim trng hn bng nh mt ca mnh.

- Tha, con nghe rt r, nu con chun b cu tr li ca mnh th chng phi ni di, chc ngi

cng r ri.

- Ti bit ng khng bao gi ni di. Ti ly lm ngc nhin l v sao ng mt thi gi qu lu tr

li "c" hoc "khng" thi.

- Con ch tr li c khi con hiu r cu hi ca cha, v con hiu r cha s bun khi nghe nhng

cu u tin ca con. Chc cha khng vui, nu con tha rng con gp

- Tiu th De La Vallire phi khng?

- Con bit r l cha ch mun m ch ti nng, tha B tc, - Raoul ni bng ging m du khng

th t ni.

- Cn ti th ti mun hi rng ng gp c ta cha?

- Tha ngi, con hon ton khng hay bit khi ti lu i s gp tiu th De La Vallire, ch lc quay

v, khi hon thnh nhim v tt, mt s tnh c khin con hi ng vi nng. Con mong c by

t cng nng lng knh trng ca mnh.

- S tnh c no xui khin con gp tiu th De La Vallire?

- Tha tiu th De Montalais (De Mng-ta-le).

- C ta l ai?

- Mt nhn vt tr tui m con khng h quen bit, cha h gp mt ln no. C ta l th n ca c

b.

- ng T tc, ti ly lm n hn khng mun cuc i p ny ko di qu lu v i xa hn na.

Ti yu cu ng lnh mt tiu th De La Vallire v ch nn gp c ta khi c php ca ti thi.

, ti bit l ng khng ni di, l ng khng h c tm cch gn gi c ta. S tnh c ny

lm ti rt pht , nhng ti khng trch ng. Thnh th ti ch xin ng nh ti nhng g ti ni

v c ta. Ti khng trch g c ta, c thng lm chng. Tuy nhin ti khng h mun ng ln la



n nh c ta. Mt ln na, ti yu cu ng nghe k iu ny, Raoul thn mn .

i mt trong tro tinh anh ca Raoul nh m i v nhng li ny. B tc ni tip vi n ci hin

du v ging ni bnh thng.

- Thi by gi ta hy ni chuyn khc, c l ng quay v nhim s ch?

- Tha ngi khng, hm nay ch cn c vic li bn ngi. Rt may l Hong thn khng giao ph

cho con nhim v no khc ngoi nhim v ny, rt ph hp vi nguyn vng ca con.

- Hong thng c c an khang khng?

- Tha cha, tuyt vi.

- V c Hong thn na ch?

- Nh bnh thng, tha ngi.

B tc theo mt thi quen c t lu, qun bng t tng Mazarin.

- Ny Raoul, v by gi con ch l ca cha, cha s dnh trn ngy hm nay cho con. Con hy hn cha

i na, na. y l nh ca con, T tc . , Grimaud thn mn? Li y, Grimaud, ng T tc

cng mun hn nhn nh ngi na y!

ng lo cao ln khng nhc nh, lo chy li, hai tay dang rng. Raoul d h lo mt on

ng.

By gi con c mun chng ta cng ra vn khng? Cha s ch gian phng mi m cha cho xy

dnh lc con v php v va xem cc cy trng ma ng va qua cng nh i nga cha mi nh

i xong, con s va cho cha bit tin tc bn b chng ta ti Paris.

B tc ng tp bn tho li, khoc tay Raoul cng i ra vn Grimaud bun ru ngm nhn Raoul

bc i, v khi u chng sut ng khung ca, lo va vut ve chm ru bc va but ming:

"Chng ln qu!".

Alexandre Dumas


3.

Ngi l mt

Trong khi b tc De La Fre dn Raoul i thm dy nh mi xy, nhng con nga mi sm, xin

c gi hy cng chng ti tr li thnh Blois chng kin nhng bin i bt thng ang lm

no ng thnh ph ny.

Chnh cc khch sn l ni chu tc ng nhiu nht v nhng tin tc Raoul mang li.

Tht vy c vua v triu thn n Blois c ngha l hng trm k s, hng chc c xe v khng bit



bao nhiu l k hu ngi h, ci tp th s t tc ni u? Cn cc nh qu tc cc vng ln cn,

h s n y trong vng hai hoc ba ting ng h na, s n ra sao?

Tin tc lan truyn nhanh nh nhng gn sng to ra khi mt hn gch c nm vo gia mt nc

ao t phng lng.

Nh chng ta thy, thnh Blois, vo bui sng cn m nh mt h m nht, khi c tin tc loan

truyn v s c mt ca Hong gia bng tr nn n o no nhit.

Tt c cc lnh hu trong lu i, di s gim st ca cc s quan, c huy ng ln thnh ph mua

thc phm v hng chc ngi i nga v nhng kho tn tr lng thc ti Chamberd kim tht

rng, v khu ng nghip Beuvron kim c, cc khu vn Chavemy ly hoa v tri cy.

Ngi ta li ra t cc hc t nhng tm thm qu nhng b gi n m vng. Mt o qun ngho

kh qut dn cc sn v lau chi cc mt tin xy bng trong khi v con h sc so trong cc

vng tn bn kia sng Loire dn c v hoa ng ni. C n thnh ph cng khng chu km phn

sch s v th l chi, bn chi, cc chu ng nc c huy ng ro rit. Dng sui ti ph Trn

l ni hng chu nhng lung nc d bn ny nhiu nht, n ni khi chy ti ph Di n bin

thnh sng.

Sau cng, m nhc cng c chun b. Cc hc t hng vi dn: ngi ta mang v cc tim bun

no l sp, m, ruy-bng ct vo c kim: cc b ni tr th tch tr thm tht, bnh m v gia

v. Ngay c mt s ln cc v trng gi, m nh ca tch tr lng thc y ging nh

chng li mt cuc bao vy lu di, ngha l chng cn phi bn tm g na, th m cng khoc ln

mnh nhng b y phc i l v tin v pha cng thnh c l ngi u tin bo hiu hoc

trng thy phi on Hong gia. H tha bit rng c vua ch ti kp vo lc m hay sng hm

sau. Nhng ch i l g nu khng phi l mt trng thi in lon v in lon phi chng l do

trn tr hy vng?

Ti ph Di cch lu i "Cc ng cp" cha ti trm bc, gia li i do v lu i, trn con

ng kh p tc gi l ng Gi nua - m c l l gi nua tht, - c mt to nh c knh, chp

nhn, dng thp ln nhng rng ri. Tng th nht ca ngi nh c ba ca s trng ra ng, tng

th hai th c hai ca s v tng th ba ch c mt l t v quan st.

Bn cnh ca khu vc tam gic ny, ngi ta va xy xong mt khu hnh bnh hnh kh rng v ln

c ra ng theo tp qun rt quen thuc ca hi ng th x lc . Con ng bt rng i mt

phn t nhng ngi nh rng thm ra mt na, chng phi l mt s b tr tho ng l g?

Theo truyn thng vo thi vua Henri III, ngi nh c chp nhn ny do mt v c vn "Cc ng

cp" tr ng v N hong Catherine n y thm ving - c ngi ni rng bp c ng ta.

D sao i na th bc mnh ph tt bng ny chc cng c ln kn o t gt ngc ln thm nh.

Th ri sau khi v c vn cht - cht v b bp c hay cht mt cch t nhin, iu khng c g



quan h c, - ngi nh ny c bn i, b b hoang ph, ri sau cng c cch ly vi cc

ngi nh khc trong ph. Vo gia thi vua Luois XIII, mt ngi tn l Cropople (Cr-pn-l)

Sau khi bp nc cho ngi thng ch d Acre (ng-cr), ti lp nghip ti ngi nh ny. ng ta lp

nn mt khch sn nh c mn macaroni ni ting n ni cc khch thp phng x n mua

hay thng thc.

Nh danh ting bng hiu Aux Mdicis ( M-i-xti) khch sn ngy cng lm n pht t.

Cropole con rt ham li nhun: tin vua Louis XIV n khin hn mng nh ho in.

Hn, v hn v hai ph bp hng bt i thu mua tt c cc "c dn" trong nhng chung chim b

cu, cc sn nui g vt, cc chung th. Thnh th pha sau nh bp khch sn bn Mdicis cng

trn y nhng ting ku rn.

Hin ti Croppople ch c mt ngi khch duy nht.

l mt ngi n ng cha ti 30 tui, p trai cao ln, khc kh, ng hn l hi bun ru trong

mi c ch, nh mt.

Chng mc b nhung en vi nhng ng vin en nhnh, c o trng, gin d nh mt tu s

khc kh nht, lm l chic c trn y nha sng, ti v thanh. B ria vng mnh che lp phn no

i mi mp my y v kiu ngo.

Chng nhn thng vo mt ngi i thoi khi ni chuyn, c l ng l khng m thm, nhng

cng khng mc cm, khin ngi ta kh c th chu ng ni nh mt xanh bic ca chng.

Vo thi bui m nhn loi tuy cng c Thng to nn nhng v thnh kin li phn chia

thnh hai ng cp r rt l qu tc v thng dn, nh h phn bit hai ging da en v da trng,

con ngi m chng ta va m t phi c coi nh mt nh qu tc thuc dng di thanh cao

nht. Ch vic ngm nhn bn tay thon di v trng ca chng m, ng vi mi c ng, mi bp tht,

mi si gn u hin r di ln da, mi ci sit d cho nh b n u cng lm cc t ngn tay

hng.

Nh qu tc ny n ch Cropole c mt mnh. Chng khng cht do d, c th ni l khng cht

suy ngh khi chn dy phng quan trng nht m ch nhn ngh vi mnh.

C ngi bo l Cropole c tham lam ng ch trch, cng c ngi bo hnh ng l ng

ca ngi v cho rng Cropole ng l c ti xt on con ngi qua c ch, din mo. Dy phng ny

bao gm ton b pha trc ca gian nh c hnh tam gic ny: mt phng khch c chiu sng

bng hai ca s tng th nht, mt phng nh k bn, mt phng na pha trn.

T khi n khch sn, nh qu tc khng h ng ti ba n m ngi ta dn ring trong phng.

ng ta ch dn Cropole rng s c ngi khch tn l Parry ti tm ng v nn cho ng ta vo.

Sau ng ta lng l n ni Cropole phi bt mn v g l ngi khoi c bu bn.

Sau cng, vo hm bt u cu chuyn ny, nh qu tc thc dy sm, ra ca s phng khch, ngi



trn b gch, t tay vo thnh ban cng, bun b ng m m hai bn h ph ngng ngi khch

mi m ng ta loan bo vi ch nh.

Nh vy, ng chng kin cnh on k s ca c ng i sn v, sau li mn mi i ch, tm

tr chm m trong ci yn lng su thm ca thnh ph.

Th ri, bt thn ni ln nhng no ng gy ra bi nhng ngi ngho i ra ng, nhng ngi a

tin qua li, nhng ngi lau chi h ph, nhng ngi em n thc ung v lu i, nhng ngi

bn hng bo mp hung d lm iu, nhng c xe phng i, nhng ngi lm n s v nhng m

lnh hu i dn c. S n o no nhit ny lm ng ta ngc nhin nhng khng h lm mt i v uy

nghim bnh thn v thanh cao ch thy c trong nh mt lnh lng v khinh khi ca con chim i

bng hay s t sa c trc bn th sn cng nhng k hiu k ng h reo gim chn, gim cng.

Ri ting ku la ca nhng con vt b ct tit sau bp, ting chn hi h ca b Cropole bc ln

chic thanh g rp hp v cng rt m vang, tt c nhng th ny khin ngi khch l bt u ngc

nhin v st rut.

Khi ng ta ng dy tm hiu th ca phng bt m.

ng ng ngi ta dn li ngi khch rt c mong i. ng hp tp bc nhanh v pha ca.

Nhng thay v gng mt m ng vn trng i, g Cropole li hin ra, v sau lng lo, trong vng

tranh sng tranh ti l gng mt ca b Cropole kh duyn dng nhng bn tin v t m. B ta nhn

nh qu tc p trai ri bin i.

Cropole, tay cm chp m nghing mnh n gn nh ci gp, v mt ti tn.

Ngi khch l ra hiu mun hi anh ta m khng tht mt li no.

- Tha ngi, ti xin khng bit ti phi ku th no cho tin: tha qu nhn hay l tha b tc, hu

tc?

- C gi tha ngi, v nhanh ln, - ngi khch l tr li bng th ging i cc v khng h c

nh bn ci li thi.

- Ti nh hi thm ngi ti qua c ng ngon khng v cn c nh gi li phng ny khng?

- C

- Tha ngi, chng ti khng tin liu vic va xy ra.

- Vic g?

- c Hong thng Louis XIV s ti thnh ph ca chng ti v c th ngh ti y trong mt hoc

hai ngy.

V sng st hin r trn nt mt ngi khch l.

- Vua nc Php n Blois .

- Tha, Hong thng ang ln ng.

- Nh vy l ti c thm l do li. - Ngi khch l tr li.



- Rt tt, tha ngi, nhng ngi vn gi ton b dy phng?

- Ti khng hiu ng mun ni g. Ti sao by gi ti li cn t hn hm qua?

- Bi v, tha ngi, xin qu nhn cho php ti c ni, hm qua khi ngi chn ch , ng l ti

khng nn t mt ci gi no khin qu nhn ngh rng ti c thnh kin vi kh nng ca qu

nhn cn by gi th

Ngi khch l mt. ng ta t ngt ngh rng ngi ta cho mnh l ngho kh v by gi n s

nhc mnh. ng ta lnh lng ni:

- Cn by gi th, by gi th ng c thnh kin phi khng?

- Tha ngi, ti l mt ngi tao nh, xin cm n Thng ! Tuy l ch qun tr nhng trong ngi

ti c dng mu qu tc, cha ti l s quan hu cn ca c Thng ch D Ancre, xin Thng che

ch linh hn ng ta!

- Tha ng, ti khng dm ph nhn iu ny, nhng xin ng cho ti bit r ngay ca ng.

- Tha ngi, ngi qu khim tn nn khng hiu rng thnh ph ca chng ti rt nh b, rng c

triu nh s trn ngp ni ny, rng cc nh ca s trn ngp ngi thu bao v do vy cc qun tr

s c gi tr ng k.

Mt ngi khch l cng thm. ng ta ni:

- ng hy ra iu kin i.

- Ti rt thn trng, tha ngi, bi v ti tm cch lm n lng thin, ti mun kinh doanh thng

thn v khng t th b. M dy phng ngi ang tr ng li qu rng ri, v ngi th ch c mt

mnh.

- Mc k ti.

- , rt ng, v vy ti khng mun xua ui ngi.

Mu nh dn ln hai thi dng ngi khch l, ng ta quc mt nhn anh chng Cropole ng

thng, con cng mt s quan ca Thng ch D Ancre, ci nhn khin anh ta c l b bn lt vo

di tng hoa lt l si nu vn li lc khng vt cng anh ta ti ch.

- ng mun ti ra i phi khng? - ng ta ni - Hy gii thch i, nhng l ln.

- Tha ngi, tha ngi, ngi khng hiu ti. iu ti lm tht qu t nh, nhng c l ti pht biu d

qu hoc c l v ngi l ngi ngoi quc, nh ti nhn ra trong ging ni ca ngi.

Tht vy ngi khch l ni ting Php hi t theo cch pht m ca ngi Anh cho d ngi Anh

ni ting Php gii nht cng th thi.

C l v ngi l ngi ngoi quc nn ngi khng hiu thu o tt c nhng g ti ni. Ti ch

mun ni ngi c th t b mt hoc hai trong ba cn phng m ngi thu, khin tin thu c th

h i nhiu v lng tm ti cng bt day dt. Tht vy, tht l kh cng khi phi tng mt cch

khng hp l gi phng m chng ti c hn hnh nh gi phi chng ri.



- Tin thu hm qua l bao nhiu?

- Tha ngi mt ng louis, gm c thc n v tin sn sc nga.

- c ri. Th cn by gi?

- y mi l ni kh khn ca ti. Hm nay l ngy Hong thng ti, nu triu nh n vo lc

chp ti, vn s c t ra. Gi thu hai louis mi phng th ba phng v chi l su louis Hai

louis th khng ng k, nhng ti su luois th hi nhiu.

Sc mt ngi khch l ang t bng tr nn ti xanh.

ng ta ly ht can m rt t ti ra mt v tin c thu huy hiu m ng ta giu kn trong lng bn

tay. V tin lp kp, nho nht, trng trn ny khng thot khi i mt soi mi ca Cropole.

Ngi khch l dc ht ti ra tay. Tt c l ba louis - kp ngha l c gi tr bng su louis.

Tuy nhin, Cropole i ti by.

G nhn ngi khch l nh hi: sao na?

- Thiu mt louis phi khng, ch qun?

- Tha vng, nhng

Ngi l mt lc li trong ti qun nt v ko ht ra: mt ci bp nh, mt cha kho bng vng v

vi ng bc trng.

Ch tin tng cng bng mt louis. Cropole ni:

- Cm n ngi. By gi th ti cn mun bit ngi cn mun dy nh cho ti mai na khng?

ti gi li cho ngi; cn ngc li, nu ngi khng mun na ti s cho nhng ngi i theo Hong

thng thu.

Ngi khch l tr li sau mt hi suy ngh.

- ng ni phi. Ti th ht tin nh ng thy, nhng li mun tip tc gi dy phng ny, thnh

th ti yu cu ng bn dm ti vin kim cng ny trong thnh ph hoc cm th cho ti vy.

Cropole ngm ngha vin kim cng kh lu khin ngi khch l phi vi ni:

- Ti mun ng bn n v n ng gi ba trm pistoles (Tin vng xa ca nc Php, gi bng na

ng louis). Mt tn Do Thi, thnh Blois c ngi Do Th no khng? Hn s tr cho ng t hai

trm, n hai trm nm mi na l khc, gi ly ht i, coi nh l tin phng thi cng c. i i!

- ! tha ngi, - Cropole ku ln, xu h v s thp km t ngt ca mnh trc hnh ng va qu

phi va v v li, cng nh trc s nhn ni bn b i ph vi bit bao s nghi ng k ko ca

mnh.

- ! Tha ngi, ti ngh rng Blois ngi ta s khng n cp nh ngi tng v vin kim cng s

c nh gi ng nh ngi ni.

Ngi l mt li quc nh mt xanh bit nhn Cropole. G ku ln:

- Tha ngi, ti khng bit tht m!



Ngi l ni:

- Nhng nhng ngi bun bn kim hon th bit y, hi h i. By gi th ht n vi ng ri phi

khng, ng ch qun?

- Tha ngi ng, ti xin li, v ti ngi rng xc phm ti ngi!

- Chng sao c, - ngi khch l tr li vi v uy nghim ca ngi c quyn chc ti cao.

- Hoc c v nh lm tht mt v khch qu phi. Tha, ch l v tnh th bt buc thi.

- Thi, b qua vn y i v hy ti yn.

Cropole knh cn ci cho v di ra vi dng v lc lng ca mt ngi c tri tim tuyt vi v ang

thnh tht hi hn.

Ngi khch l t ng ly ca. Khi ch cn mt mnh, ng nhn tn y ti ng tin ca mnh, ni

ng ly ra bc la cha vin ht xon, gia ti duy nht cn li.

ng ta cng lc ti qun, ngm m giy t trong bp nhn ra s tr tri tn mt ca mnh.

Th l ng ngc mt nhn ln tri vi thi trm tnh v tuyt vng su xa, ri a bn tay run ry

ln quyt nhng git m hi lm tm trn trn v ci nhn xung t bng nh mt m ngy xa

chan cha v uy nghim vi vi.

ng ta n bn ca s, ngi li ch c trn gc thng v yn lng cho ti khi tri bt u ti, khi

nhng b uc u tin i qua ng ph thm tho chun b thp sng tt c cc ca s trong

thnh ph.

Trong khi ngi khch l chm ch ngm nhng nh uc v lng nghe mi ting ng trn h ph,

th ngi ch qun v hai tn hu phng bc vo dn bn n. Ngi l khng my may ch n

h. Cropole phi li gn ngi khch, knh cn ni nh vo tai ng ta:

- Tha ngi, vin kim cng c nh gi xong.

- Th ! Bao nhiu? - Ngi khch l hi.

- Bm ngi, ngi th kim hon ca c ng i tr hai trm tm mi pistoles.

- ng ly tin cha?

- Ti ngh l phi nn ly, tha ngi; tuy nhin ti cng ra iu kin l vin kim cng s c trao

li ngi khi no ngi c tin chuc n.

- u c, ti bo ng bn i m.

- V ti chp thun hoc gn nh vy, v tuy khng bn hn i, ti cng nhn tin ri.

- ng ly tin phng i, ngi l tip.

- Tha ngi, ti s gi li v l iu ngi bt buc.

Mt n ci bun thong hin trn mi nh qu tc. ng va quay mt i va ni, tay ch ci t:

- Nh ng gim s tin cn li ln trn .

Cropole t xung mt ci ti kh ln m trong ng ta trch ra mt t tin thu phng ri. ng



ta ni:

- By gi th xin ngi ng lm chng ti bun khi t chi ba n ny. Ba tra khng c ng

ti ri, tht l mt iu s nhc i vi nh hng dng Mdices ny. , ngi thy khng, cm

dn sn v xin mn php ni rng n khng d lm u.

Ngi khch l hi ly mt ly ru, ming bnh m v ng n ung, vn khng ri ca s.

Chng my chc, ngi ta nghe thy ting qun nhc v kn thi, nhng ting la ct ln t ng xa,

nhng ting n o trn ngp khu ph di, v ting ng r rng u tin p vo tai ngi khch l

l ting v nga ang tin li gn. Mt m ng n o v hi h nhc i nhc li:

- c vua! c vua!

"c vua!", Cropole cng nhc li v ri b v khch qu cng nh nhng tng t nh tho

mn tnh hiu k ca mnh.

Ri Cropole, b Cropole, nhng ngi ph bp, nhng ngi hu va chm chen vai thc cnh nhau

trn thang gc cht hp.

m rc i chm chm, tin ln di ngn nh uc chiu t hai bn ng v t trn cc ca s.

Theo sau ton ng lm pho th v on qu tc rt ng l chic xe ca c Hng y gio ch

Mazarin c bn con nga ko.

Nhng gia nhn ca c Hng y gio ch i pha sau.

Ri n c xe ca Thi hu, cc nng hu bm bn khung ca, cc tu tng ca b phi nga ph hai

bn.

Sau l c vua, ngi ngi ln lng con tun m bm di dng saxe; khun mt qu phi, thanh

nh ca ng sng r bn nhng b uc ca m lnh hu khi ngi gi tay p li ting hoan h

nng nhit pht ra l mt vi ca s.

Bn c vua, nhng hi tt v pha sau mt cht l Hong thn De Cond. ng Dangeau (ng-gi)

v hai mi triu thn cng vi cc lnh hu v hnh l. H kl thc cuc diu hnh y long trng

theo nghi thc qun s.

Ch mt vi triu thn lung tui l mc y phc i ng; hu nh tt c u mc qun phc. Ngi

ta thy nhiu ngi mang c cao v ming da tru y nh thi Henri IV v Louis XIII.

Ngi khch l nghing mnh ra pha trc bao ln trng cho r. ng chng tay ln cm che

bt khun mt mnh v cm thy con tim au nhi khi nh vua i ngang qua.

Ting kn ng lm ng ta nh m mn, nhng ting hoan h lm tai ng ta nh i, v trong chc

lt ng khng ngh c g c gia nhng lung nh sng chi chang, gia nhng ting n o v

nhng hnh nh rc r. "Hn l vua y?", ng ta lm bm th ging tuyt vng v y ni lo u.

Ri trc khi ng ta kp quay v vi thc ti th mi hot ng, mi ting n, tt c nhng v ho

nhong u tan bin i.



Pha gc ph, di chn ngi khch l, ch cn li vi ting h lc lng, khn c: "Hong thng

vn tu".

Cng cn li su b uc m cc c dn qun tr Mdices ang cm: hai b ca v chng Cropole

v mi ngi ph bp mt b.

Cropole khng ngng nhc i nhc li:

- Trng c vua tht l ng hong, ngi tht ging ngi cha tr danh qu c!

- V gng mt ngi y kiu hnh? B Cropole thm vo v bt u ln la con c con k vi cc

ng cc b li xm.

Cropole tip tc a ra nhng nhn xt ring ca mnh m khng ti mt ng gi i b, dt theo

mt con nga Ireland, ang c gng len li trong m ng nam ph lo u t tp trc thm qun

Mdicis.

Nhng ng lc y, ging ni ca ngi khch l t ca s vng xung.

- Xin ng ch qun trnh cho ngi ta vo nh!

Cropole quay li, thy ng gi v n mt bn. Cnh ca s khp li Ngi n bc vo m khng

ni mt cu no.

Ngi khch l n ng gi ti bc thm, giang tay m ly ng v dn ng ti gh ngi. Nhng ng

gi co mnh li, ni:

- , khng, khng c, tha ngi. Ai li ngi trc mt ngi bao gi.

Nh qu tc ku ln:

- Parry i, ti van ng, ng t nc Anh ti xa xi qu! Hy ngh mt mt cht i.

- Ti cn phi phc p ngi gp, knh tha ngi.

- Parry ti xin ng, ng ni g by gi c. V nu tin c vui th ng chng m u nh th. ng

ni vng vo, th ch c tin bun thi.

- Bm ngi, xin ngi ng vi bi quan nh vy. Ti hy vng tnh th khng hon ton tuyt vng

u, cn phi c ngh lc, kin tr, nht l lng nhn ni.

- Parry i, - ngi tr tui tr li, - ta ti y mt mnh, tri qua trm nghn cm by v him

nguy: ngi c tin ngh lc ca ta khng? Ta chun b chuyn i ny t mi nm nay, mc

nhng li cn ngn v nhng chng ngi: ngi c tin lng kin nhn ca ta khng? Ta bn i

hi chiu vin ht xon cui cng ca cha ta, v ta chng cn g tr tin thu phng c v ch nh

nh ui ta i.

Parry phc mt c ch phn ut m ngi tr tui p li bng mt ci sit tay v n ci.

- Ta hy cn hai trm by mi t ng vng pistole, v ta ang giu y, ta khng bi quan u

Parry, ngi c tin lng nhn li ca ta khng?

ng gi a i bn tay run ry ln tri. Ngi khch l ni:



- Thi ng giu ta chi ht, chuyn g th?

- Ti xin rt ngn gn, nhng ly Cha, xin ngi ng run nh vy na!

- Ti ta nng lng qu y thi. Parry . No, xem i tng ni g vi ng?

- u tin, i tng khng chu tip ti.

- ng ta tng ng l gin ip y.

- Tha ngi ng nh vy, nhng ti vit cho ng ta mt bc th.

- Th ri sao?

- ng ta nhn c v c, tha ngi.

- Bc th ny c ni r th ng v c mun ca ta khng?

- Tha c ch, - Parry bun ru tr li.- N din t ht sc trung thc tng ca ngi.

- Th ri sao, Parry?

- Th ri i tng sai ngi tu tng tr li bc th cho ti v dn rng nu hm sau m ti cn ln

qun ti vng thuc quyn ng ta, ng ta s cho bt ti.

- Bt ? - Ngi tr tui lm bm, - bt ngi, ngi hu cn trung thnh nht ca ta!

- Tha ngi vng.

- M ng k ng tn Parry ch?

- Tha r tng ch mt; v ngi s quan tu tng tng bit ti trc Saint- James (Xanh

Gim), - ng gi va th di va thm, tng Whitehall?

Ngi tr tui kh nghing mnh, v t l, dt.

l iu m ng ta phi lm khi c mt ngi ca ng ta ti .

Va ni chng va c i th ngi:

- Nhng cn ring t, lc ch cn ng vi ng ta, ng ta lm g? Tr li i!

- Than i, tha ngi, ng ta phi bn k s em li cho ti con nga m ngi thy. Cc k s

ny hi h dn ti ti mt cng nh Tenby (Ten-bi), nm ti hn l a ti xung chic tu

nh c i Bretagne (Br-ta-nh) v by gi th ti y, trc mt ngi.

Ngi tr tui "" ln mt ting ri va th di va dng i bn tay co git nm ly chic c

vng ln mt ting nc.

- Ht ri , ht tht ri . Parry?

- Vng tha ngi, ht tht ri!

Sau cu tr li ngn ngi ca Parry l mt khong thi gian im lng tht di; ngi ta ch cn nghe

ting giy ca ngi tr tui gin d nn dc ngang trn sn gc.

ng gi mun i sang chuyn khc v cu chuyn c dn ti nhng tng qua en ti.

- Tha ngi, va ri sao li n o no nhit th? Nhng ngi la ht "Hong thng vn tu", l ai

vy? c vua no vy, v v sao li c n uc sng trng nh th ny?



- ! Parry, b ng khng hay sao, - Ngi tr tui chua cht tr li.- l vua nc Php i thm

ving thnh Blois p ca ng ta. Tt c nhng kn ng l dnh cho ng ta, tt c nhng

o chong lng lnh l ca ng ta, tt c nhng nh qu tc, tt c nhng thanh gm sng long

l ca ng ta ht. M ng ta i trc trn mt c xe tuyt vi cn vng bc!

- Tht l mt ngi m sung sng! V t tng thu v cho ng ta hng triu bc v dn ng ta kt

hn vi mt ngi tht giu.

- Th l c dn tc ny u sung sng, h yu mn c vua ca h, vut ve ngi bng nhng ting

vn tu v h ku ln "Hong thng vn tu, Hong thng vn tu".

- D, d, ng vy, tha ngi - Parry ni, trong lng lo lng v nhng t bin ca ti mi ny hn

l v cu chuyn c.

Ngi tr tui tip li.

- ng c bit khng, trong khi m rut ta, ch ta khng cn tin, khng cn cm n th tt c vinh d

u dn c vo vua Louis XIV; ng y c bit ta s tr thnh k ngho kh v s b ui ra khi ni

y trong vng mi lm ngy khi c chu u hay c nhng iu nh ngi va tit l! Parry c

trng hp no m mt ngi a v nh ta.

- i, ti van ngi!

- ng c l, Parry, ti qu l mt thng hn, v nu chnh ta chng chu lo g cho mnh c th Cha

lm c g? Khng khng, Parry i, ta c i tay, ta c thanh gm.

V ng ta v mnh vo cnh tay ca mnh ri n tho thanh gm treo trn tng.

- Ngi nh lm g, tha ngi?

- Ta s lm g , Parry? l iu m c gia nh ta lm. M ta l n my, ch ta n xin h m ta,

ta cng c u vi ngi anh em ang n xin, ta l anh c, ta cng s lm nh tt c bn h, ta s

i n xin!.

Ging ni ti y b t qung bi ting ci d di v nng ny, ngi tr tui tht thanh gm

ngang mnh, nht chic nn trn nc t, khoc tm o chong rng mu en m ng ta em theo

trong sut cuc hnh trnh, ri nm cht tay ng gi ang lo lng nhn mnh.

- Parry yu qu ca ta i, hy t la ln, n ung ri ngh ngi i, hy sung sng ln i chng ta

hy sung sng ln, hi ngi bn trung thnh ca ta i, ngi bn duy nht ca ta, chng ta giu

lm nh vua cha vy .

ng ta m mnh vo ti tin khin n rt mnh xung t v ct ln ting ci th thm lm Parry

v cng hong s.

Th l trong lc c qun ang gi nhau i i, ca ht v chun b tip rc cc khch tr c ngi hu

ti trc th ngi tr tui lng l, qua ng phng ln, bc ra ng, trong khi ng gi bc ra ca

s ng xung nhn bng ch mt ht trong mt pht sau .



Alexandre Dumas


4.

Ni ngi l l danh tnh

Qua cu chuyn ta bit rng Louis XIV vo thnh ph Blois dy ln mt cnh tng n o, ni

bt khin nh vua tr tht tho mn.

Khi qua cng lu i "Cc ng cp", nh vua thy ng Hong Qun cng Gaston d Orlans gia

m v binh v cc nh qu tc thuc h. Nt mt c vua vn ngy thng cng kh trang

nghim, quan trng nay li tot thm mt dng v sng rc v nghim chnh mi m.

c b vn l phc uy nghi ng trn mt bao ln lui vo trong n cho ngi chu mnh. Mi

ca s ca to lu i xa c lc thng vng v v u hiu nay sng rc di nh uc vi cc b

n mc lng ly.

Ting trng, ting kn, ting hoan h ni ln khi nh vua tr bc qua ngng ca to lu i by

mi hai nm v trc Henri III phi vn dng n c phn bi, mu st gi c chic vng

min trn u mnh v cho gia nh mnh - chic vng min c ln trt sang mt gia nh khc.

Mi con mt sau khi ngm nhn nh vua tr ca nc Php, trng tht l p trai, duyn dng, sang

trng, li quay sang pha ng vua Php th hai, tht khc vi ng vua u, tht gi nua, xanh xao,

cm ci m ngi ta vn gi l Hng y Mazarin.

ng thi, Louis XIV c y nhng tnh cch tri cho ca mt ngi qu phi hon ton: mt

sng v hin mt mu xanh bic. Nhng nh tng s gii giang nht, kh i su vo tm hn ngi

nht,nhng khi nhn c vo mt nh vua cng khng th d c n tn y ca ci nhn du

dng su thm y. ch v i mt nh vua ging nh mu xanh ca tri cao thm thm, hay hn

na nh l mu xanh gh rn, thu ht ca bin a Trung Hi pha di ln cc chic tu lt sng

trong mt ngy ma h p, tri ra nh mt tm gng v i kht th lp lnh nh sao, khi th dp dn

ging bo.

Nh vua thp ngi, ch va chng nm b hai tc nhng s ti tr xo bt khuyt im y nh

cung cch kho lo tot ln mt v qu phi sang c khi ngi i ng, ni nng.

ng vy, lc by gi ngi xng ng l ng vua ri, c l cn vt trn c tng v vua trong

thi i ca knh trng, tn sng theo truyn thng ny na, nhng ch v t lu ngi ta t cho

dn chng chim ngng ngi, cn vi nhng ngi c thy th li thy ngi bn cnh ngi m

cao ln, cnh c hng y oai nghi nn trng nh ngi t ng bc vua v thng ni "c vua khng



cao bng c hng y".

D Kinh ngi ta c bn tn t nhiu v thn xc ca nh vua nh th, dn chng thnh ph

Blois cng n vua nh mt v thn v c c ng, c b - c ch vua, ch nhn to lu i n

rc ngi gn ng bc vua cha.

D sao phi ni rng, khi nhn thy trong phng khch c nhng chic gh bng nhau dnh cho ngi,

cho Thi hu, cho c hng y, cho c ch ngi, kn o kho lo xp bao na vng trn ca ch hi,

Louis XIV thy tc gin mt v nhn quanh d xt dng mt ca nhng ngi tham d xem s

xp t c v h nhc y c phi l c khng, nhng rt li c hng y, Thi hu v nhng ngi

khc khng ai t thi g ht, nn ngi phi nn gin ngi xung v c ngi trc c mi ngi.

Cc nh qu tc v phu nhn c ln lt gii thiu vi nh vua v c hng y.

Nh vua nhn ra rng Thi hu v ngi tht t bit tn nhng ngi c gii thiu trong khi tri li

c hng y li t ra c tr nh v lanh tr l lng tip chuyn h, ni v lnh a, ng b v con

ci h, c khi k ra c tn mt vi ngi, khin nhng vin thuc h ng knh rt i vui mng

v vng tin rng chnh v ny mi tht l vua ca h, ngi bit ht thn dn: m cng v mt l

khc, l mt tri ch c mt v ang soi sng r r, si m c th gian.

Mi ngi khng ai nghi ng rng nh vua ang quan st k cng, ang tip tc xem th trn nhng

khun mt ban u i vi ngi tht v ngha, tht tm thng by gi c g thay i khng.

Mt ba n nh c dn ra. Nh vua ang nng rut i n v khng dm i hi ni Hong thc.

Cho nn, ln ny, vinh d tip n d khng ng vi th bc ca ngi t ra cng tho mn c ci

bng thch n ngon ca ngi.

Cn v pha c hng y, ngi ch a i mi ho ht lt qua mn cho ng trong ci chn vng

thi. V i thn c ton quyn cc k tuyt i ny vn tng ly quyn nhip chnh t khi Thi hu

v hin nm vng quyn qua nh vua, th nhng li t ra c ci bng khng tt lm.

Thi hu, Anne d Autriche cng khng n c nhiu nh Hng y v au ung th, cn bnh khin b

phi cht vo su by nm sau.

c ng chng n c g c v ang cung cung ln vi s kin v i ny cha tng c trong

cuc sng ni tnh l.

Ch c c b i din dn Lorraine (Lo-ren) l ngi i u vi nh vua. Th nn Louis XIV khng

ngi tranh chp thnh ra k c nht phi n gn ht ba tic, lm tho d cho b c trc tin v

sau na l ng De Saint Remy, ngi qun gia rt c o.

Ba n xong, thy c hng y gt u ng , nh vua ng dy v theo li mi ca b c, ngi i

vng quanh khp nhng ngi n hi hm nay.

Cc b vn l nhng ngi c nhn xt tt nht, d Paris hay Blois cng vy. Cc b nhn xt

rng Luois XIV hm nay c ci nhn bt thn, to bo, ha hn gi tr ca mt ngi bit xt on



su sc. Cn cc ng th thy rng Nh vua c dng kiu hnh, cao k, thch ai nhn vo mt ngi lu

v thng, u phi ci xung trnh, iu bo hiu ngi dng dp ca mt v ch nhn.

Louis XIV thm va khong mt phn ba s ngi th thong nghe mt ting t ming c hng y

ang ni chuyn vi c ng.

Ting l tn mt ngi ph n. Louis nghe lt tn l khng thm nghe g na c v ngi chng

k n phn vng cung tip theo ang ch n, ngi c mong bc thng v pha u bn kia.

c ng lc by gi t dng lch s ang hi thm Hng y v sc khe cc chu gi ca ngi. Nm

su nm v trc ba c chu gi t n thm Hng y. l cc tiu th Hortense (Oc tng-x),

Olympe (-lim-p) v Marie De Mancini. Vy th, by gi c ng ang hi thm sc khe ca cc

chu gi Hng y, ngi ni rng tht tic l khng c tip cc tiu th vo trng hp ny, by

gi chc cc c ln p v duyn dng lm ri nh vc ngi cc c tng ha hn ln gp g

trc.

iu lm nh vua ch l quan im tri ngc gia hai ngi ang tn chuyn. Ging ca c ng

th bnh tnh nh thng ngy khi ni nh trn, cn ging ca ngi Mazarin th vt tng ln mt bc

ri so vi thng ngy tr li li.

Ngi ta c tng rng ngi ni nh th ct cho ngi ang cn cui phng xa c th nghe

c.

- Tha c ng, tiu th De Mancini cn phi c gio hun cho xong , cn phi lm bn phn

v phi hc hi ng vi v th ca mnh. Cuc sng mt triu nh son tr v ho nhong s lm

m nht mt t nhng iu y i.

Louis nghe m ci bun. Triu nh ng l son tr, nhng v Hng y keo kit thu xp tt c

khng th no gi l ho nhong c. Lc y, c ng tr li:

- Chc l ngi khng c cm cung cc tiu th y hay l lm cho h qu ma i ch g?

- Khng i no. -V Hng y tip li m nhn mnh ci ca ngi khin cho t ging m nh nhung

bng tr nn gt gng chi tai. Khng i no, ti vn c g chng cho n v cng cao cng tt.

c ng tr li lng theo kiu li bun d khch hng.

- Khch ng sng khng thiu ngi chu chc u?

- Ti cng mong nh th v chu n va p , va duyn dng m cng va hin thc na.

Trong khi h ni chuyn, Louis XIV c c b thp tng, i dc hng ngi cho n. B hong

ch mt ngi con gi 22 tui tc hoe, to ln c dng nh mt thn n i d hi lng.

- y l tiu th Amoux (Ac-nu), con gi b thy m nhc ca ti.

Nh vua mm ci v c b chng lm cho ngi m li nhiu hn nn tip tc:

- Tiu th Anne De Montalais, c gi c hnh v lm vic nh gii.

Ln ny th chng phi vua ci m chnh l c gi c gii thiu, v y l ln u tin trong i



c nghe c b ni v mt c tnh ng knh nh th.

Cng lc y, Nh vua thong git mnh v nghe lt mt ting.

- Tiu th th ba tn l g ? - c ng hi.

Hng y tr li:

- Marie.

Chc trong ting ny c mt sc mnh thn b no v nh ta ni, Nh vua git ny mnh v li

c b n gia vng ngi nh l tm s, nhng tht ra l n gn Hng y hn. Ngi ci

ni nho nh:

- C i, thy gio a l khng chu dy ti rng Blois xa Paris qu chng.

- G th, chu - Bi v phi i xa nh th vi nm mi ui kp thi trang.

- C trng cc tiu th kia ka - my c p qu.

- Ni khe kh mt cht chu . H nghe thy th in ln mt.

Nh vua mm ci ni:

- Khoan , tha c. Cu th hai ca ti s cha cho cu th nht. Th ny, c mt vi tiu th hnh

nh gi v mt vi c xu i v thi trang mi nm trc y.

- , Hong thng, Blois ch cch Paris c nm ngy ng thi m.

Nh vua ni:

- Nh th th tnh ra mi ngy tr hai nm.

- Hong thng thy tht th sao? L tht, ti khng nhn ra?

Louis XIV tin v pha Mazarin ly c tm im ngm, v ni:

- C trng nhng th trang sc xa rch vi ci u tc kiu cch kia, ri nhn ci o di trng n.

Chc l ca mt th n ca Thi hu, chc nh vy, d rng ti khng nhn ra c ta: Hy xem ci

dng hnh gin d, ci cung cch duyn dng ! Mt ph n l nh th , cn cc c kia ch l o

qun m thi.

c b ci tr li:

- Chu thn mn ca ti i, ln ny th ci khoa tng s ca ngi sai bt ri. Ngi m Hong

thng ch khng phi dn Paris m l mt c gi Blois.

Louis ng vc:

- , thc sao, tha c?

- Louise li y!

V c gi bc ti, thn thng, mt, gn nh ci gp mnh v bt gp ci nhn vng gi.

c b long trng ni:

- y l tiu th Louis - Francoise De La Baume - Leblanc con gi ca hu tc De La Vallire.

C gi uyn chuyn ci mnh cho trong dng iu bi ri thn thng cng cc trc Nh vua khin



cho ngi v nhn nng m mt mt vi ting trong cu chuyn gia Hng y v c ng. Ting c

b tip tc:

- y l du ca ng De Saint Remy, qun gia ca ti, ngi ch tr cng vic sa son cho mn g

ty nhi nm m Hong thng ht sc khen .

Li gii thiu tht c tc dng hn bt c s duyn dng, p , ti tr no. Nh vua mm ci.

D li ni ca c b ch l mt li ni a hay kh kho th n l ngn la tn nhn t chy ht

tt c nhng g Louis va thy l duyn dng, th mng ni c gi kia. Tiu th De La Vallire, qua

tng ca c b, ri chuyn qua Nh vua, ch cn l du ca mt ngi c ti hn ngi v vic

nu cm g ty nhi nm thi.

May mn l Louis ci xung qu thp nn khng nghe c li ca c b v cng khng thy c

c ci ci mm ca Nh vua. C b khn kh kia v c khiu hay v may mn ch c mnh l chn

mu trng gia cc ph n ni y, c b ngy th nh chim cu d dng xc ng , nu c nghe

c nhng li c c ca c b, nu c thy c n ci lnh nht ch k ca Nh vua, hn l c

phi ng xu i ma cht mt thi. Nhng nh chng ta ni, Louis ang tai, qung mt khng

nghe, khng thy g ht, trong khi Nh vua vi v quay v lng nghe cu chuyn gia Hng y v c

ng. ng vo lc , Mazarin chm dt cu chuyn.

- Marie v cc ch em n lc ny ang i Brouage. Ti bo chng i dc sng Loire pha b i din

vi ng chng ti i, cho nn nu chng theo li ti th ch ngy mai l ti Blois ri.

Nhng li y a ra vi mt kiu cch t nh, mc thc, mt ging y t tin, c v c tm mc

su xa khin cho ngi Giulio Mazarin ng l ngi kch s ng bc nht trn th gii. Nhng li y

thng vo tri tim ca Louis XIV.

Hng y ch cn quay li khi nghe ting chn ca Nh vua bc ti l thy ngay hiu qu trn mt ca

v mnh, ni i mt ngng ngng long lanh. Nhng m con co gi trong hai mi nm nay

la mi nh ngoi giao chu u, by gi ang ging ci by g ?

Hnh nh l t khi nghe nhng li sau cng , ng vua tr b ghim mt gai c. Ngi khng

ng yn c v a mt nhn khp mi ngi trong phng. C n hai mi ln ngi d hi ni

Thi hu, nhng v quc mu ny ang vui chuyn vi c em du v cng b ci lic ca Mazarin

hp dn nn khng th nhn ra ci nhn cu khn ca ngi con.

T th m nhc, hoa, nh sng, cc nng, tt c u tr nn xu x, v ngha i vi Louis XIV.

Sau khi cn mi c hng trm ln, dui tay chn kiu nh mt a b c gio dc khng mun ngp

trc mt mi ngi, nhng l by t ht mi s chn nn cng cc, ngi bn a cp mt tuyt

vng nhn v pha ca, ngha l pha ca gii thot.

Ngi bng thy trn khung ca ni ln mt khun mt nu sm v chng t mt dng p hng dng

vi chic c o cao lp long phn chiu mi nh sng ri vo . Ngi s quan ny i chic m



mu tro c git bng chng t rng ng ti y l v cng vic ch khng phi v vui chi. Nu l

ham vui m ti, nu ng l triu thn ch khng phi lnh trng, th ng phi cm m ni tay theo l

thng l c hng th th phi chu lu mt cht.

iu khc chng t rng ng n v cng vic v ang thi hnh phn s quen thuc, l ng

khoanh tay, dng iu thn nhin n mc lnh lng ng nhn cuc l hi c vui v xen ln bun

chn ny.

Ngi lnh lu nm no th cng thnh trit nhn v ngi ny, c v hiu rt r nhng ni chn nn

hn l s vui ti, bit ngy vui bao gi cng chng tn v ch cn ni chn chng li thi.

ng ng , da vo khung ca chm tr v tnh c bt gp ci nhn bun b, mt mi ca Nh

vua.

C v khng phi y l ln u ngi s quan bt gp i mt y hiu y ngha nhng g

chng biu l, cho nn ngay sau khi lt qua dng hnh ca Louis XIV, thy r tm trng ca Nh

vua, ng hiu l n lc phi phc v v mnh dn ku to nh khi ng gia mt on k binh ni

chin trng:

- Ng lm qun u?

Ting ku vang nh sm chuyn qua sut c ban nhc, on ca, c nhng ting r rm, nhng ngi

ang i do qua li khin cho Thi hu v Hng y phi ngc nhin nhn Nh vua.

Louis XIV, xanh mt nhng quyt tm v thy ngi s quan ng lm on c mnh v thay

mnh ra lnh nn ng dy v bc ra ca. Thi hu hi:

- Con i y ?

Trong khi Hng y ch a mt nhn d hi, i mt xuyn sut nn khng th no lm dng du

dng c. Nh vua tr li:

- Tha m, vng. Con thy mt v cng mun ghi chp t vic ti nay.

Trn mi ca vin i thn thong mt n ci v hnh nh ng gt u cho vua. c ng v c

b vi v gi cc nhn vin n trnh li tin bit.

Nh vua cho xong, bc qua phng v ra n ca.

Trc ca c hng ro hai mi lnh ng lm i ch. Ni u hng qun l vin s quan cng ci

n, tay cm kim. Nh vua i qua, mi ngi c king gt c nhn r mt. Mi ng lm qun

dp m ng phng ngoi v ni cc bc thm nhng li cho Nh vua. Cn mi ngi khc

th thp tng Nh vua v c ng i tin.

Nhng ngi phc v sau rt.

on h v nh b ny theo Nh vua n tn cn phng dnh sn. Gaston ni:

- Cn phng tht khng lm sao xng ng c vi ngi, nhng xin Hong thng vui lng cho.

ng hong tr tr li:



- Xin chc iu tt lnh cho ch khi tip n ti nh th ny.

Gaston cho, c hn t gi, ri bc i.

Trong hai mi ngi lnh ng lm i theo Nh vua, mi ngi li a c ng tr v phng tip

tn vn cn dy c ngi tuy rng Nh vua khng cn y na. Mi ngi cn li c chia cc

v tr canh gc v ngi s quan c mi nm pht li i tun tra cc vng gc vi i mt lnh lng

thnh tho. Khi xp t xong, ng t bn doanh ni tin phng c sn mt chic gh da ln, mt

cy n, c ru, c nc v bnh m kh. ng vn n cao ln, ung na ly ru vang, ngi trong

chic gh bnh v c sc d gic ng.

Ngi s quan ang ng hay ang c ng y trng c dng khng u t, nhng tht ra l mang mt

trng trch ln. Lm ph quan t chc ng lm qun, ng iu khin c i i ng lm mang t

Paris n gm mt trm hai mi ngi. Hai mi ngi ang theo nh vua, cn trm ngi khc l

lo bo v cho Thi hu v Hng y. Ngi Giulio Mazarin h tin bt s tin phi chi tiu cho ton h

v ring ca ngi bng cch s dng cc ng lm qun v s dng rng ri l khc, v ngi dng n

nm mi ngi theo mt mc c bit qu l liu, qu khim nh i vi mt ngi ngoi quc

c n hu ca triu nh ny.

Chuyn cng khim nh thm, nu khng ni l qu l lng i vi ngi ngoi quc ny, l pha lu

i dnh ring cho ngi Hng y li sng choang, nhn nhp. Lnh ng lm gc tng tp trc cc ca

v chn li khng cho ai vo ht, tr nhng ngi truyn tin lc no cng i theo Hng y chuyn

lnh, c nhng khi nghe ngi i do.

Hai mi ngi lm vic pha Thi hu, cn ba mi ngi th ngy mai thay phin cc bn

mnh.

Tri li, pha lu Nh vua th ti tm lng l v c tch.

Ca ng li ri th chng cn c dng g l ca Hong c.

Ngi hu cn c t t rt i ht. ng hong Gaston c sai ngi n hi xem Nh vua c cn g

ng khng, v sau ting khng nht nho ca ngi s quan ng lm vn tng quen nhng cu hi

p nh th ri, tt c cn lu u ngp chm vo trong gic ng nh nh mt bc trng lo tt

bng vy.

Nhng t phn lu vua ny, c th d dng nghe c ting nhc ca l hi, v nhn c cc ca

s sng choang mu sc ca phng hi. Mi pht sau khi v, Louis XIV c th nhn thy Hng

y ra v, v ngi c ci li ra i no nhit ring bit, mang theo mt s rt ln cc nh qu tc, cc b

tin a.

Vi li chuyn th cng ch cn nhn qua cnh ca s khng khp l thy ht.

Bc tn qu i qua sn c c ng cm uc dn ri sau l Thi hu c c b thn mt cm tay,

c hai th thm tm s trn sut on ng. Pha sau hai cp ny l cc mnh ph, cn thn, quan



chc ko di on din, cc cy uc bp bng sng rc nh trong mt m chy, th ri nhng

bc chn, ting ni ci tt dn trong cc tng lu trn cao, chng ai cn ngh n ng vua chng

khuu tay trn ca s ang bun b ngi nhn c ln sng y tri qua, nghe nhng ting n y xa

dn. Chng ai c, ch tr ngi khch l trong qun tr Mdices mc chic o chong en va bc

ra.

Nt mt bun b, ng ta tin thng n to lu i, i ro quanh cung in vn cn ngi. Thy

khng ai gi ca, gi cng, - chc v tn lnh ca c ng ang tn tnh lm quen vi lnh nh vua,

ngha l ang nhu ln - m chng ln g c, ngi l len li qua m ng, vt khong sn, tin

n tn bc thm n ln lu m Hng y ang ng.

ng ta hng v y c l v n uc sng choang, v cc cn thn v quan chc t tp n o.

Nhng mt lot ting cc khu sng lc cc chuyn di v ting ngi lnh canh la ln khin ng ta

phi ng sng li.

- i u y ng bn?

Ngi l bnh tnh tr li:

- Ti n gp Hong thng.

Ngi lnh bo vi mt s quan ca bc qu nhn; ngi ny ni vi ging ca ngi tu phi vn

phng B a ra khi c ai n cu vic:

- Qua thang lu i din bn kia ka.

Th ri, chng cn quan tm n khch l na, ng ta quay v tip tc cu chuyn ang b d.

Ngi khch l cng chng bun m ming, c bc theo li ch dn. Pha ny chng c ai ci ni,

chng c n uc. Ch c cnh ti m, trong mt ngi lnh gc i li nh chic bng. S yn

tnh ti mc ngi ta c th nghe ting bc chn qua li v ting ming st thc nga vang ln trn

lp gch lt nh.

Ngi lnh gc ny thuc s hai mi ng lm qun phc v vua ang ln phin theo kiu mt bc

tng cng nhc v v tnh. Hn hi:

- Ai y?

- Bn - Ngi l tr li.

- Mun g?

- Ni chuyn vi Hong thng.

- , , khng th c na ri, ng khch thn mn .

- Sao th?

- V Hong thng ng ri.

- Ng ri?

-



- K, lm sao ti cng cn gp.

- Nhng ti ni l khng th c m.

- Nhng

- Thi i i!

- Lnh nh th ?

- Ti chng phi cn bo co vi anh. i i!

V ln ny ngi lnh gc t c ch e do theo vi li ni, nhng ngi l vn khng nhc nhch

nh th l chn mc r ri. ng ta ni:

- Tha ngi ng lm, c phi ngi thuc hng qu tc khng?

- Rt hn hnh.

- Th th, ti cng vy, v gia nhng nh qu tc vi nhau th phi n mt nhau cht t.

Ngi lnh gc h sng xung trc nhng li thuyt phc ng n v y. Anh ta ni:

- Tha ng, c ni i, nu sc ti c th lm c th

- Cm n. C s quan y khng?

- Tha ng c.

- Th th cho ti ni chuyn vi ng y.

- D thi. Mi ng bc ln.

Ngi khch l trnh trng cho ngi lnh gc v bc ln thm trong khi ting ku: "Ph quan c

khch" chuyn t ngi gc ny qua ngi khc i trc k l v lm xo ng nhm ngi ca vin

s quan.

ng ta ko l i bt, di mt v gi vi ci o chong tin ti n ngi l, hi:

- C vic g cn n ti y, tha ng?

- ng l s quan trc, ph quan ng lm!

- Rt hn hnh.

- Tha ng, ti rt cn c gp Hong thng.

Ngi ph quan nhn k k l mt v d ch mi thong qua ng cng vn thy r iu ng mun

bit, l mt dng v c bit n su bn trong b o ngoi bnh thng. ng ni:

- Khng th cho l ng in khng c, nhng chc l ng phi c l do vo hu chuyn Hong

thng m cha c s ng ch?

- Tha ng, ri Hong thng s ng .

- Tha ng, cha chc. Hong thng va mi tr v phng mt khc trc y v by gi chc

ang thay o. V li, lnh ra ri.

Ngi khch l ngng u ln tr li:

- Khi Hong thng bit ti l ai th ngi s rt lnh y li.



Vin s quan cng lc cng ngc nhin, cng lc cng b thuyt phc.

- Nu ti vo bo th chc ti cng phi c bit qu danh tnh?

- ng vo bo ti l Hong Charles II, vua nc Anh, Scotland v Ireland.

Vin s quan tht ln mt ting ku kinh ngc li li v trn khun mt nu sm hin r nhng nt

xc ng su sc ca nhng con ngi c ngh lc thng c gng che giu tn trong tm hn.

- , vng, tha ngi; ng l ti phi nhn ngay l ngi y ng thy hnh ti ri ?

- Tha cha.

- Hay l ng thy ti triu nh, trc khi ngi ta ui ti qua Php?

- Tha ngi, cng khng phi vy.

- Th th lm sao ng bit c ti?

- Tha ngi, ti gp Hong cha ngi vo mt thi im kinh khip. Ngy m

- Tha vng.

Mt ng my m thong qua. Trn trn ng hong, ri ng ta khot tay, ni:

- Sao cn c g tr ngi na khng?

Ngi s quan p:

- Tha ngi, xin li, ti khng th tng c mt ng vua i hnh dng n s nh th ny. Vi

li, lc ny ti ni l ti c dp trng thy Hong Charles I m xin li, ti vo bo.

Ri ng li quay lui, hi:

- Chc Hong thng mun gi kn bui hi kin ny phi khng ?

- Ti khng i hi, nhng nu c th c th.

- c ch , v ti c th vo thng ni vua , khng phi qua vin cn thn tc trc. Nhng xin

Hong thng ti gi thanh kim.

- ng vy. Ti qun l khng ai c mang kim trong cung vua Php.

- Hong thng l ngoi l, nhng nh vy th ti phi chia bt trch nhim cho vin ni thn.

- Kim ti y, tha ng. By gi th ng vui lng vo bo ri ch?

- Ch mt lt thi, tha ngi.

Th ri vin s quan chy vo g cnh ca v ngi hu phng ra m. ng h ln:

- Hong nc Anh n!

Ngi hu phng lp li:

- Hong nc Anh n!

Nghe ting h, mt cn thn ra m toang hai cnh ca v ngi ta thy Louis XIV, khng m, khng

gm, o cha kp ci, hp tp bc ti, dng iu ngc nhin ht sc.

- Ka, ngi anh em ca ti! Khng ng ngi li c mt Blois ny, - Louis XIV ku ln, va

khot tay ui vin cn thn qua phng bn cnh.



Charles II tr li:

- Tha ngi, ti i Paris hy vng gp Hong thng, khng ng ting n rng ngi sp ti y, nn

ti nn li v c chuyn mun tha cng ngi.

- Cn phng ny c va ngi khng, hi ngi anh em ca ti!

- Tha ngi, rt hp, ti ch s c ai nghe thy.

Ti ui ngi cn thn v ngi gc m qua phng bn ri. Sau bc vch ny l mt phng

trng c lp tin phng, ngi thy ch c mt ngi s quan thi. ng khng?

- Tha ngi, vng.

- Th th, ngi anh em hy ni i, ti nghe y.

- Tha Hong thng, ti bt u y v mong ngi xt thng n gia nh iu linh ca chng ti.

Nh vua nc Php mt v ko chic gh ngi n bn ng vua nc Anh. Charles II ni:

- Tha Hong thng, ti khng r ngi c bit nhng chi tit v cuc i khn kh ca ti khng?

Louis XIV mt hn ln trc ri nm ly tay vua Anh, ni:

- Ngi anh em , ni ra th xu h, nhng qu thc Hng y rt t khi ni chuyn chnh tr vi ti. T

hn na l ngy xa ti c nh g hu phng Laporte c cho nghe chuyn lch s, nhng ng ta ly

Laporte ca ti i, khng cho c na, v th ti phi xin php ngi anh em k li ht cho ti nghe

c nh ni vi mt ngi chng bit g ht.

- Th th, tha Hong thng, phi k li t u, chc l ti li c may mn gi thm lng thng cm

ca ngi.

- Ni i, ngi anh em c ni i.

- Tha ngi, hn ngi bit rng nm 1650, trong khi Cromwell cm qun Irlande, ti c mi v

Edimbourg v ln ngi Stone. Mt nm sau, Cromwell tn cng vo chng ti sau khi b thng

mt tnh thnh chim. Mc ch ca ti l i u vi hn ta v ti cng mun i khi x

Scotland.

- Scotland hu nh l ni chn nhau ct rn ca ngi vy ngi anh em .

- Vng, nhng dn Scotland ng l nhng ng bo hung tn. Tha ngi, h bt ti t b tn gio

ca cha m ti, h treo c Lord Montrose, ngi gip vic trung thnh nht ca ti ch v ngi ny

khng phi l ngi cng bn. Ngi t v o , theo n hu c ban trc khi cht, mong

rng thn xc ca ng c chia u cho khp cc thnh ph ca Scotland ai cng thy lng trung

thnh ca ng v do i u ti cng gp mt mnh xng tht ca con ngi hnh ng, chin

u tng hi th ca chnh ti.

Theo mt cuc hnh qun to bo, ti i xuyn qua o qun ca Cromwell v tin thng v Anh.

Ngi Bo tr (Cromwell c tn l Ngi bo tr nn cng ho) rt ui theo, c theo kp bc

ng trn chy l lng ca chng ti nhm vo ngai vng l chnh. Nu ti ti London trc hn th



chc chn phn thng ca cuc chy ua y s v ti, nhng hn chn ti c Worcester.

Thn thnh nc Anh khng v pha chng ti na m pha hn. Tha ngi, ngy 3-9-1651, ng

ngy k nim trn chin Dumbar khn kh cho dn Scotland, ti li b tht bi na. Hai ngn ngi

gc quanh ti trong lc ti quyt chin khng chu li bc. Cui cng phi chy thi. T th

chuyn ti tr thnh tiu thuyt. Ti b truy ui n cng cc, ti phi ct tc ngn, ci trang thnh

ngi tiu phu. C ba ti phi leo ln mt cy si trn c ngy v do c tn Cy si ca vua cn

n by gi. Chuyn phiu lu phong hu quc De Stafford ti mang trn yn nga ngi con gi

ca hu tc, chuyn y ngi ta vn loan truyn li trong mt m khng ng. Tha ngi, n mt

ngy no ti s vit li mi chuyn, dy d nhng v vua anh em ca ti.

Chng hn, ti s k li rng, khi n nh ng Norton ti gp mt ng mc s ca triu nh mi m

xem tr chi nm chai, gp mt ngi hu cn c ku tn ti m nc mt chy rng rng v v lng

trung thnh m sut git ti nh l mt k khc mang lng phn bi hi ti. Sau rt, ti s ni v

nhng ni kinh hong ca ti.

- Tha ngi, vng, nhng ni kinh hong khi ti ang nh i t Windham th mt tay th bt mng

n quan st nga ca chng ti, tuyn b rng c ng mng tn min Bc.

Louis XIV lm bm:

- Tht l l ti khng bit g ht. Ti ch bit l ngi b Brighelmsted v Normandie thi.

Charles II ku ln:

- i ly cha, nu vua khng bit chuyn ca nhau th lm sao cu nhau c?

Louis XIV tip tc:

- Nhng ngi anh em i, nh ngi b i x tn nhn x Anh nh th th v l g ngi hy vng

vo ci x khn kh ny vi m dn chng ham chng i ny?

- , tha ngi, l v t trn chin Worcester, mi vic i thay nhiu. Cromwell cht i sau khi

k mt hip c vi nc Php v trong hn k tn ngay pha trn ngi. Hn cht ngy 3-9-1658,

li mt ngy k nim na ca cc trn chin Worcester v Dunbar.

- Con hn ta ln thay ri.

- Nhng tha ngi, nhiu ngi c gia nh con ci m khng c v nh c ni nghip. Gia ti ca

Olivier qu nng n i vi Richard. Richard khng phi thuc phe Dn ch m cng khng phi l

Bo hong. Richard mc cho nhng ngi h v n chn ba cm ca hn ta, v cc ph t

chia nhau cai tr t nc. Richard t chc hm 22-4-1659, hn mt nm ri y, tha ngi. T

lc y, nc Anh ch l ci sng bc m ngi ta ly chic vng min ca cha ti em ra lm gii.

Hai tay chi lu nht l Lambert v Monck. Tha ngi, by gi n lt ti, ti cng mun chen vo

hi, tranh o bo.

- Tha ngi, cn mt triu lm sa o cc tay nh bc ny, ti c ng minh hay c th l cn



hai trm nh qu tc ca ngi ui h ra khi cung White-Hall ca ti, nh xa kia Jesus ui

cc tay bun thn, bn thnh.

Louis XIVgit mnh:

- Th ngha l ngi n hi ti

- Nh ngi gip , ngha l khng phi nh bn phn ca cc ng vua vi nhau m cn nh nhng

ngi Thin cha gio bnh thng na. Tha ngi, gip hoc bng lin bc, hoc bng nhn lc.

Ngi gip, ch khong chng mt thng, ti s dng Lambert chng Monck hay dng Monck chng

Lambert v ti chim li c ti sn ng cha ca ti m khng tn thm mt guine (ghi-n) ca t

nc ti, mt git mu ca thn dn ti, bi v bn kia ang say sa vi cch mng, vi bo h v

dn ch v khng mun g hn l ngt ngng, ng say trn ngai vng. Hong thng gip th ti s

hm n hn c cha ti. Ngi cha khn kh phi tr gi t v s tn t ca gia nh! Ngi thy

y, ti khn kh nh th ny, ti tuyt vng ht mc, v th m ti phi nng li vi cha ti?

Charles II p mt vo hai bn tay nhng khun mt ti nht y bng ln, la nh xu h v nhng

li bt hiu y.

ng vua tr Louis XIV cng kh s khng km. ng ca quy trong chic gh bnh m khng ni

ln c ting no, cui cng, Charles II, v ln hn 10 tui, nn c cm xc d hn, nn ln

ting trc:

- Tha ngi, ngi tr li th no? Ti ch ngi nh mt ngi t ti ch ngng x. Ti nh chu

cht chng?

ng hong Php tr li Charles II:

- Ngi anh em i, ngi hi ti vay mt triu, m li hi ni ti y? Nhng mt phn t s ti

cng chng c na l! Ti chng c g ht. Ti chng phi vua nc Php cng nh ngi chng phi

l vua nc Anh vy. Ti ch l mt ci tn, mt con s mc o qun thu hoa gm, ch c th thi.

Ti ngi trn mt ci ngai ai cng thy, l im ti hn ngi cn tin, ti khng c g ht, ti

khng lm c g ht.

Charles II ku ln:

- ng th sao?

Louis h thp ging:

- Ngi anh em ca ti i, ti chu ng ngho kh cn hn qun thn ngho nht ca ti na. Nu

Laporte ng thng ca ti cn y, hn s k cho ngi nghe rng ti ng, chn ti thc qua tm

nm rch. Hn s k cho ngi nghe rng, sau ny, khi ti cm chic long xa, th ngi ta s em li

cho ti my ci xe nga b chut gm ht mt na ri. Hn s k cho ngi nghe, khi ti bo dn ba,

ngi ta s n nh bp ca Hng y hi cn c g cho vua n khng. V ngi hy xem ka, ngay

ngy hm nay, ngy ti c hai mi tui, ngy ti tui trng thnh vi a v cha t, ng l



ti phi nm c cha kho kho tng, iu khin c gung my chnh tr, quyt nh c ho

hay chin, th m chung quanh ti y c ci g khng: ch c s b ri, s khinh mit, s im lng

trong khi ngi xem ng kia, bao nhiu l nhn nhp, bao nhiu l nh sng, bao nhiu l tung h!

Ngi thy , mi chnh thc l ng vua nc Php, ngi anh em ca ti .

- ng in ca Hng y?

- Vng, ng in Hng y?

- Tha ngi, th th ti chu cht ri.

Louis XIV khng tr li.

- ng l chu cht bi v chng bao gi ti i cu xin nhng ngi cho m ti, em ti, ngha l

con chu ca Henri IV phi chu cht v i v lnh nu ngi De Retz v ngh vin khng chu gi

cho h ci v bnh m.

Louis XIV kh tht ln.

- Cht.

ng vua Anh tip tc:

- Cn k khn kh l Charles II, chu ca Henri IV nh ngi, v khng c ngh vin cng khng c

Hng y De Retz, cng s cht nh m v em hn sut b nh vy.

Louis nhu my, vn v mi, chic c tay o ren. Dng iu lng yn, khng ni ln li y r rng l

du hiu ca mt cn xc ng nn t bn trong, khin cho Charles II phi ng lng a ra nm

tay ng vua tr, ni:

- Cm n ngi anh em ca ti. Ngi thng cm gim ti, i vi ti th cng l trong hon cnh

nh th ny ca ngi.

Louis XIV bng ngng u ln ni:

- Tha, c phi ngi cn mt triu bc hay hai trm ngi nh ngi ni khng ?

- Tha ngi, mt triu l .

- t qu!

- a cho mt ngi nh th l qu nhiu. Thng th lng tin khng t n th u, lu nay ti

ch tip xc vi ton nhng k v li thi.

- Ngi ngh xem, hai trm ngi ch l hn mt i i thi.

- Tha ngi, trong gia nh chng ta c truyn thng, l chuyn bn ngi, bn nh qu tc

Php trung thnh vi cha ti, sut na cu c cha ti, ngi b mt ngh vin kt n, chung

quanh c c qun i canh gc, c mt chnh quyn bao vy.

Th l nu ti c th a mt triu hay hai trm ngi, th ngi s tho mn v s coi ti l ngi anh

em xng ng phi khng?

- S coi ngi l ngi cu vt ti, v nu ti ly li ngi c, th chng no ti cn lm vua, nc



Anh s l anh em ca nc Php nh ngi vi ti vy.

Louis ng dy, ni:

- Vic nh ti khng mun lm cho mnh, khng lm c cho mnh, ti s c lm cho ngi. Ti s

tm ng vua nc Php kia, con ngi giu c, con ngi y quyn uy , tm mt triu ng hai

hai trm ngi cn thit.

Charles ku ln:

- i ngi ng l mt ngi bn tt, mt ngi c tm lng ca Cha ban! Ngi cu ti v lc

no ngi cn n ci mng sng ny th c bo ti.

Louis ni tht nh:

- Sut! Sut ngi anh em . Coi chng ngi ta nghe dc. Cha xong vic u! i hi tin

Mazarin cn kh hn i qua c mt khu rng yu tinh m mi mt ci cy l c mt con trn gi;

cn hn l i chinh phc c th gii kia!

- Nhng, tha ngi, nu nh chnh ngi hi xin!

- Ti ni vi ngi l chng bao gi ti hi xin c!

Louis tr li vi mt ging kiu hnh lm xanh mt ng vua nc Anh. V khi thy Charles II mun

rt lui c l v b chm t i, ng vi tip:

- Xin li ngi anh em, ti khng c mt ngi m, ngi em gi ang phi chu khn kh, chic

ngai ca ti khng m v trng trn, nhng ti ang tht s ngi trn ngai. Xin li, ngi anh em

ch chp, va ri ch l li ni ca mt k ch k. Ti s tm cch n b li. Ti s i gp ng Hng

y. Xin i mt lt ri ti tr v.

Alexandre Dumas


5.

Cc con s v ng li chnh tr ca ngi De Mazarin

Trong khi Nh vua vi v i v pha to lu i Hng y ang , i theo ch c ngi hu phng, th

vin s quan ng lm bc ra, ht th nh mt ngi b nn lu trong cn phng m Louis tng l

khng ngi. Cn phng nh ny lc trc l mt vi phng vua , ch cch nhau bng mt vch

ngn mng, che c mt nhng khng ngn c ting ni lt qua.

Th th chc chn l ngi ph quan ng lm y nghe ht tt c nhng g pha bn Nh vua.

Nhng li ni sau cng ca ng vua tr bo trc cu chuyn ht, nn vin ny ra kp lc n Nh

vua i qua, v a mt nhn n khi ngi khut v pha hnh lang.



Vin s quan lc u theo cch ring ng mi c v ni theo mt ging m bn mi nm xa cch x

Gascon vn cn cho ngi ta nhn ra ng l dn Gascon:

- Cng vic chn qu! ng ch chn qu!

Ni xong, ngi ph quan tr v gh ngi, dui chn, nhm mt li nh ngi ang ng hay ang

trm t.

Trong khi y th mt cnh khc li xy ra bn phng Hng y, lc Nh vua ang len li trong cc

hnh lang ca to lu i c.

Mazarin ln ging, hi b cm cm nhng v l mt ngi ngn np, d au bnh vn lm vic,

nn ng nh lc cn thc th c tip tc. Cho nn ng sai Bernouin, ngi hu phng, mang ln ci

hp i ng lm ch ta m vit ngay trn ging nm.

Nhng bnh cm khng phi l mt ch th d tr nn cng lm vic, bnh t m cng tr nn

nng n hn. ng hi Bemouin:

- Brienne c y khng?

- Tha c ng, khng. ng De Brienne i ngh khi ngi cho php ri, nhng nu Bc tn qu

mun th ti nh thc ng ta ngay.

- Khng, khng cn lm. Ny ng hy xem y? Cc con s tht ng bun!

Ri c Hng y th bm m trn cc ngn tay m tr c tn u u. Bernouin ni:

- ! My con s! Nu Bc tn qu m lo my con tnh th sng mai ngi s nhc u d i cho m

xem. ng Gunaud (Gh-n) li chng c y!

- Phi y, Bemouin . Ny ng sp thay th Brienne y.

Tht ra, ng l ta phi em theo ng Colbert. Ngi trai tr y kh lm, Bemouin , kh lm. Mt

tay ngn np.

Ngi hu phng tr li:

- Ti khng bit g c. Nhng ti khng a ci bn mt hn, ci ngi tr tui "kh lm" ca ngi .

- Thi i, Bernouin. Ta khng cn ng gp . Li y, cm bt v vit i.

- Tha c ng xong ri. Ti vit g y?

Ny, ng ri, ch tip theo hai dng vit ri .

- Vit i By trm su mi ngn ng louis.

- Xong.

- Ly Lyon.

Mazarin hnh nh do d. Bernouin lp li.

- Ba triu chn trm ngn ng louis.

- Tha c ng, xong.

- Ly Bordeaux by triu.



- By, Bernouin lp li.

Gio ch vui v ni:

- , by.

Ri nh git mnh, tip:

- Bemouin, ng bit ri. y l tin phi tiu v sau.

- Tha c ng, tiu hay cht vo kho th chng quan h g n ti v tt c s triu ng ny chng

ng no l ca ti ht.

- Tin ca Nh vua . Ta phi tnh ton tin bc cho vua.

- Ny, chng ta n u ri. ng c ngt qung hoi.

- By triu, ly t Bordeaux.

- , vng, ng y, ly t Madrid bn. Ta s gii thch cho ng tin y thuc v ai, v mt ngi

ngu ngc c tng ta l t ph. Ta, ta gh tm s ngu ngc y. Mt i thn chng c ci g l ca

mnh c. Ny, thi tip tc. Tng thu nhp by triu. Ti sn, chn triu. ng c vit khng y, ng

Bernouin?

- Tha c ng c .

- Chng khon, su trm ngn louis; tng gi khc, hai triu. ta qun: cn tin ng sn cc lu

i.

Bemouin hi:

- C cn phi vit thm l ca Hong gia khng?

- Khng, v ch, ngm hiu l . ng c vit khng y?

- Tha c .

- Cc con s th no?

- Trn, di th t lm .

- Cng li i, Bernouin.

- Tha, ba mi chn triu hai trm su mi ngn louis.

- ! Cha n bn mi triu?

Bemouin cng li ln na.

- Cha , cn thiu, by trm bn mi ngn.

Mazarin bo a xem v chm ch tnh. Bernouin ni:

- D sao th ba mi chn triu hai trm su mi ngn cng l kh lm y.

- Bernouin , l iu ta mun cho vua y.

- Bc tn qu va ni vi ti rng tin l ca Hong thng.

- Nht nh ri, nhng m phi l rnh r, chc chn. Ba mi chn triu ny u em u t v

ri cn tng hn na!



Bemouin ci n theo cch ca k ch tin nhng g mnh mun tin thi, v i pha cc nc ung

bui ti cho gio ch ri tri gi ra. Khi ngi hu phng bc i khut, Mazarin lm bm:

- i, cha ti bn mi triu. Nhng nht nh ta phi ti con s d tnh l bn mi lm triu.

Chng bit c kp na hay khng. Ta suy nhc, ta qua i th khng bao gi c. Nhng m bit

u ta s moi c hai hay ba triu ni cc ng bn Ty Ban Nha tt bng. H tm ra c x Prou

ri, chc phi cn cho h mt t g .

Trong khi Gio ch ni v ang bn tm vi nhng con s qun c cm cm b y lui v mt th

lo toan bm st nht, th Bemouin chy a vo phng, hong ht.

Gio ch hi:

- G y?

- Hong thng, tha ngi, Hong thng.

Mazarin giu vi lp giy.

- Sao, nh vua ! Ch ny, gi ny m cn vua! Ta tng ngi ng lu ri ch. C vic g th

khng bit?

Louis XIV hn nghe c cc li cui v thy c v hong ht bt cht ca Gio ch, v lc

ngi bc vo phng.

- Chng c g u ngi Hng y , chng c g phi ri ln. Ti ch thng bo vi ngi mt vic quan

trng ti nay, th thi.

Documents

Cái chết của ba người lính ngự lâm - Alexandre Dumas¢n hình béo tròn với cặp má phúng phính, tính tình vui vẻ là còn thắc mắc tại sao Đức ông