àaåo, truyïìn giaáo vúái nhûäng phûúng caách riïng rêët hiïåu quaã. Têët caã àïìu giûä gòn nhûäng kyã niïåm khoá quïn cuãa nhûäng nùm thaáng söëng trong Chuãng viïån, nhaâ doâng vúái têm tònh yïu mïën, biïët ún.

Do thiïëu soát trong nhêån thûác vïì giaáo lyá, àûác tin chuáng ta thûúâng lêëy thûúác ào cuäng nhû caách àaánh giaá, löëi suy diïîn cuãa con ngûúâi aáp àùåt vaâo cöng viïåc cuãa Chuáa. Cuäng coá thïí do haâng giaáo phêím ñt khi àïì cêåp àïën chuyïån cuãa anh em cûåu tu möåt caách àêìy àuã vaâ cöng bùçng.

Úã möåt goác nhòn naâo àoá, ài theo Chuáa cuäng nhû tham dûå möåt cuöåc chaåy àua àûúâng daâi, bao giúâ cuäng chó möåt söë ñt vïì àïën àñch mùåc duâ úã àiïím xuêët phaát àaä coá rêët àöng ngûúâi. Ngaây xûa, caác chuá nhoã vûâa hoåc xong cêëp möåt xin vaâo Chuãng viïån ài tu thûúâng do gúåi yá cuãa caác cha, caác dò phûúác úã xoám àaåo, àöi khi caác em ài tu vò nhûäng lyá do rêët ngöå nghônh: thñch àaá banh, thñch mùåc àöìng phuåc trùæng. Coá mêëy chuá ài tu chó vò thñch súåi chuöîi daâi kïu söåt soaåt cuãa caác cha Doâng Àa minh,

Doâng Chuáa Cûáu thïë àeo bïn höng! Coá mêëy ai biïët rùçng mònh àang bùæt àêìu möåt cuöåc chaåy àua maâ chó vúái yá thñch thöi, chûa àuã. Àïën nùm 17-18 tuöíi, ngûúâi chuãng sinh - qua saách vúã tu àûác, qua trao àöíi vúái cha linh hûúáng - bùæt àêìu nhêån ra con àûúâng mònh àang ài thò cuäng chñnh laâ luác hoå nhòn laåi mònh, suy nghô, lûåa choån...

Trong möåt túâ nöåi san viïët vïì têm tû cuãa möåt àïå tûã trûúác quyïët àõnh lïn Nhaâ têåp, töi àoåc àûúåc mêëy cêu thú:

“Con guåc àêìu, bêng khuêng suy nghô

Àêy, laåy Chuáa, nhûäng thaáng ngaây khuãng hoaãng cuãa àúâi con...”

Cêu thú höìn nhiïn tuöíi hoåc troâ àaä phêìn naâo cho thêëy nhûäng suy tû, ray rûát cuãa ngûúâi thanh niïn trûúác luác quyïët àõnh mùåc aáo doâng lïn Àaåi Chuãng viïån, Nhaâ têåp hoùåc reä qua con àûúâng khaác. Coá ngûúâi quyïët àõnh thêåt nheå nhaâng nhûng vúái nhiïìu baån àêy khöng phaãi laâ möåt quyïët àõnh dïî daâng. Phêìn àöng anh em rêët ngaåi khi àaä mùåc aáo doâng röìi

Àaä coá bao nhiïu em trong söë caác chuãng sinh naây trúã thaânh linh muåc? AÃnh chuåp caác lúáp Àïå thêët àïën Àïå tûá nùm 1964

161

laåi cúãi ra trúã vïì àúâi. Vaâo thúâi chuáng töi, nhûäng nùm cuöëi cuãa cuöåc chiïën tranh, quyïët àõnh höìi tuåc phaãi àùæn ào hún vò khöng coân àûúåc hoaän dõch vúái lyá do tön giaáo nûäa vaâ nïëu khöng vaâo àûúåc möåt àaåi hoåc naâo àoá theo tiïu chuêín cuãa Nha àöång viïn thò chó coân möåt con àûúâng rêët nguy hiïím laâ ài lñnh. Thïë nhûng nhiïìu anh em àaä rêët thêåt vúái loâng mònh, can àaãm choån con àûúâng khaác. Vaâ coá nhûäng baån àaä tûã trêån trong nhûäng nùm thaáng êëy.

Cuäng coá nhiïìu trûúâng húåp khöng dûát khoaát, phên vên trong quyïët àõnh, nhaâ trûúâng sùén saâng àïí anh em vïì gia àònh, hoåc lïn àaåi hoåc möåt thúâi gian goåi laâ “ài thûã” àïí tiïëp tuåc tòm hiïíu. Trûúác nhûäng ngaä àûúâng, ngûúâi chuãng sinh vûâa lùæng nghe tiïëng Chuáa múâi goåi, vûâa nhòn laåi con àûúâng àaä qua cuâng nhûäng suy tñnh cho cuöåc haânh trònh daâi trûúác mùåt chùæc chùæn khöng traãi toaân hoa höìng, thaãm àoã... Nhû thïë viïåc höìi tuåc cuãa ngûúâi chuãng sinh laâ kïët quaã cuãa nhûäng chuöîi ngaây suy nghô, cêìu nguyïån, baân baåc chûá àêu chó laâ nhûäng quyïët àõnh böìng böåt, nöng caån cuãa tuöíi treã vò nhûäng ham mï, quyïën ruä nhêët thúâi naâo àoá. Vúái nhûäng baån naây, khöng phaãi hoå khöng tin vaâo sûå nêng àúä, dòu dùæt cuãa Chuáa nhûng hún ai hïët, hoå hiïíu roä chñnh mònh vaâ con àûúâng mònh àang ài. Chuáng ta thöng caãm vaâ coá thïí laâ húi cûúâng àiïåu - nïí phuåc nhûäng con ngûúâi êëy. Àaä khöng thiïëu nhûäng caá nhên do chûa àuã chñn chùæn trong suy nghô, vûäng vaâng trong quyïët àõnh àïí röìi khi trúã thaânh linh muåc, giaáo sô àaä khöng àuã baãn lônh vûúåt qua nhûäng thûã thaách, gêy bao tiïëng xêëu cho Giaáo höåi.

Bïn caånh àoá nhiïìu anh em thöi

viïåc tu hoåc vò nhûäng lyá do hoaân toaân khaách quan nhû thiïëu sûác khoãe, khöng theo kõp viïåc hoåc haânh... Àùåc biïåt biïën cöë 1975 àaä khiïën möåt söë àöng anh em boã dúã con àûúâng mònh àaä choån maâ töi biïët trong söë êëy coá nhiïìu baån nïëu àûúåc tiïëp tuåc àaâo taåo seä trúã thaânh nhûäng linh muåc, giaáo sô töët, rêët töët cho Giaáo höåi. Cuäng phaãi kïí àïën nhûäng trûúâng húåp àûúåc bïì trïn cho vïì vúái nhûäng lyá do maâ chó coá Chuáa múái biïët àûúåc. Ngaây êëy chuáng töi àûúåc daåy rùçng yá bïì trïn laâ yá Chuáa. Thïë nhûng coá nhûäng quyïët àõnh cuãa bïì trïn 30, 40 nùm sau chuáng töi vêîn chûa hiïíu vaâ nhêån ra àûúåc Thaánh yá cuãa Chuáa.

Viïåc ngûúâi tu sinh boã dúã con àûúâng mònh ài khöng coá nghôa laâ hoå àaä boã cuöåc vò cuöåc söëng cuãa ngûúâi giaáo dên vêîn laâ möåt cuöåc chaåy àua àïí thùæng caái xêëu, caái “con ngûúâi cuä”. “Chuáa goåi thò nhiïìu maâ choån thò ñt”, cêu noái quen thuöåc trong nhaâ àaåo khi noái vïì ún Thiïn triïåu nhûng chuáng ta laåi khöng quen nhòn khña caånh tñch cûåc cuãa cêu noái êëy.

Anh em xuêët tu trúã vïì xûá àaåo, cûá àïí hoå hoâa vaâo cöång àöìng dên Chuáa, àûâng nhòn hoå nhû möåt “giúái”, möåt “thaânh phêìn” naâo khaác vaâ chùæc cuäng khöng cêìn phaãi cêìu nguyïån caách riïng cho hoå. Muöëi, men trong hoå coá thïí mùån, nhaåt hún ngûúâi khaác cuäng laâ chuyïån bònh thûúâng, khöng sao caã. Vaâ nhû thïë chùæc laâ seä coá yá nghôa hún viïåc hùçng nùm chuáng ta goáp vaâo quyä Thaánh Phïrö vaâi ba chuåc ngaân àöìng àïí röìi cûá giûä maäi caách nhòn thiïëu thên thiïån, löëi suy nghô cuä kyä, àöi luác rêët haâm höì àöëi vúái nhûäng ngûúâi anh em maâ àaáng leä, thay vò mùåc caãm, hoå luön “vui dûúâng naâo khi thiïn haå baão töi”... laâ dên tu xuêët. ■

162

Töi haát trong ca àoaân Giaáo xûá Myä, giûä möåt chûác rêët quan troång khöng thïí thiïëu: Queát raác gaác àaân vaâ chuêín bõ saách vúã. Ai cuäng yïu mïën naâi haát solo nhûng töi khöng daám mang chuöng reâ àaánh xûá ngûúâi. Duâ úã Myä hún hai chuåc nùm nhûng lúä àaä uöëng nûúác mùæm quï hûúng nïn tiïëng haát töi coá gioång con bòm bõp goåi luåc bònh lûäng lúâ tröi theo con nûúác ven söng quï ngoaåi: Àuåc, buöìn aãm àaåm luåc cuåc trong cöí hoång...

Tuêìn vûâa qua, sau lïî àïm Phuåc Sinh, anh ca trûúãng dêîn caã nhoám ra quaán böìi dûúäng cho boä thaáng ngaây vêët vaã têåp luyïån. Ngöìi kïë töi laâ möåt em giuáp lïî tuöíi chûâng 13, thêëy mùåt maây saáng suãa, daáng nhanh nheån töi hoãi:

- Coá bao giúâ em nghô möåt ngaây naâo àoá mònh seä trúã thaânh linh muåc khöng?

Cêåu beá nhuán vai le lûúäi. Töi thêëy húi buöìn.

Töi hoãi baâ dò ruöåt ngöìi kïë bïn cêåu:

- Chùæc baâ cuäng muöën em trúã thaânh linh muåc chûá?

Ngûúâi dò ruöåt phaán möåt cêu chùæc nõch:

- Böë töi baão maây laâm gò thò laâm chûá àûâng bao giúâ laâ möåt nûä tu.

Töi huåt hêîng vaâ caâng buöìn hún.

Cuäng coá thúâi gian daâi töi thêët nghiïåp, àûúåc cú quan cuãa chñnh phuã huêën luyïån rêët kyä vïì caách tòm viïåc. Coá lêìn trong lúáp hoåc töi giú tay hoãi:

- Töi quen nhiïìu baån beâ laâm linh muåc, vêåy àïí tòm viïåc töi coá nïn nhúâ

hoå laâm ngûúâi giúái thiïåu (references) khöng?

Baâ huêën luyïån neåt ra möåt lûúäi seát:

- Chúá dêy vaâo nhûäng “thûá” àoá!

Sau möîi thaánh lïî Chuáa Nhêåt caác cha Myä thûúâng rûúác Thaánh giaá xuöëng cuöëi nhaâ thúâ, sau àoá caác ngaâi ra têån ngoaâi àûúâng àûáng möåt bïn àûa bùæt tay tûâng ngûúâi, töi àïí yá coá nhiïìu lêìn bùæt huåt vò àûa tay ra nhûng hoå ngoá lú boã ài. Nhûng caác ngaâi vêîn tiïëp tuåc àûa tay ra vúái ngûúâi kïë tiïëp, mùåt chó húi xaám laåi: töi biïët caác ngaâi àang nuöët nhûäng doâng lïå vaâo bïn trong khöng àïí lùn daâi khoáe mùæt, àöíi buöìn laâm vui.

Caách nay khoaãng hai nùm, möåt buöíi chiïìu tònh cúâ ngang qua möåt nhaâ hûu

LINh muÅC Höm NayNGÛÚÂI TöI TÚÁ Vö DUÅNG, BosTon, Lúáp 69

163

dûúäng, gùåp võ linh muåc Myä tröng coi Giaáo xûá luác töi múái àïën Hoa Kyâ. Töi rêët vui mûâng gùåp laåi ngûúâi xûa höm àoá. Vûâa múã cûãa bûúác vaâo phoâng ngaâi úã, töi thêëy nhoái núi tim: Cùn phoâng nhoã heåp ngöín ngang moåi thûá linh tinh, khùæp xoá xónh chöî naâo cuäng böëc muâi àùåc trûng cuãa ngûúâi giaâ, thûá muâi töíng húåp caác loaåi thuöëc, möì höi, buåi vaâ bêín cuöån baám lêëy nhau àùåc quaánh... Tûâng gioåt nùæng àoång laåi trïn àöi vai gêìy cuãa möåt nguúâi àaân öng luå khuå, da nhúåt nhaåt maâu caá ûún, miïång trïì xuöëng, nuúác daäi buöng thaânh vïåt daâi àong àûa nheå theo luöìng gioá toãa ra tûâ chiïëc quaåt maáy cuä kyä. Ngûúâi àaân öng daáng àiïåu bú phúâ chúâ chïët naây chñnh laâ võ linh muåc nùm xûa vúái daáng nguúâi cao raáo, ngûåc luön uúän thùèng, gioång noái vang maånh nhû chuöng àöìng, ngaâi àaä möåt thúâi tûâng laâ giaáo sû, laâ muåc tûã, laâ nhaâ truyïìn giaáo vúái nhûäng buúác chên khöng moãi mïåt... thïë maâ höm nay moåi sûå àaä khöng coân nûäa.... nhû gioåt nùæng chiïìu bùæt àêìu xuöi bong. Thêëy võ linh muåc giaâ hyá hoaáy viïët trïn möåt têëm card sinh nhêåt, töi toâ moâ hoãi:

- Ö hay! Cha viïët card tùång ai vêåy?

Võ linh muåc tuy àöìng tûã mùæt àaä nhúåt nhaåt mêët sinh khñ, nhûng vêîn nhêån ra töi. Trong húi thúã àûát quaäng, ngaâi tûâ töën traã lúâi:

- Viïët xong card naây seä gûãi bûu àiïån. Chó vaâi ngaây nûäa thöi laâ àïën ngaây Sinh Nhêåt cuãa cha röìi. Nhúâ thïë nùm naâo cha cuäng coá card Sinh Nhêåt gûãi àïën àuáng ngaây.

Ngûng möåt luác nhû àïí lêëy húi, ngaâi laåi tiïëp:

- Mêëy nùm àêìu coân coá ngûúâi thùm hoãi, lêu dêìn ai cuäng quïn, baån beâ dêìn rúi ruång, chó coân trú troåi leão khoeão möåt mònh.

Nghe cha kïí töi buöìn ûáa nûúác mùæt.

Võ linh muåc giaâ gùåp laåi töi mûâng lùæm, kïí àuã thûá chuyïån trong àoá coá cêu chuyïån àaä aám aãnh töi rêët lêu:

- Töi coá möåt ngûúâi baån tïn laâ V. Cha laâ möåt linh muåc gûúng mêîu, thaánh thiïån. Ngaâi nöíi lïn nhû möåt hiïån tûúång trong lúáp. Ai cuäng yïu mïën. Caác baån thûúâng goåi cha laâ Abbe V: The Boy of Christ. Thïë röìi böîng dûng coá möåt thúâi khöng coân nghe ai nhùæc àïën hiïån tûúång The Boy of Christ nûäa. Cuäng khöng ai biïët Cha V hiïån àang úã àêu, phûúng trúâi naâo. Tûåa baân tay sêëp - ngûãa, hònh aãnh võ linh muåc khaã aái nhû thònh lònh bõ möåt cún àõa chêën nuöët chûãng mêët daång. Ngûúâi ta ngú ngaác. Cha V giúâ naây biïët úã àêu maâ tòm.

Thúâi gian laâ võ baác sô kyâ diïåu... dêìn dêìn khöng coân ai biïët àïën caái tïn V cuãa linh muåc àoá nûäa. Sau àoá

vaâi nùm phoáng viïn cuãa möåt túâ baáo bùæt gùåp möåt cuå giaâ nùçm baä ngûúâi thoi thoáp thúã. Xaác raåc nhû boå ngûåa trúâi, beâo nheâo gieã raách. Toác daâi chêëm vai, rêu ria lúãm chúãm. Baáo chñ cho biïët cuå àaä söëng leán luát lêu lùæm röìi dûúái gêìm cêìu. Têët caã gia taâi chó laâ möåt cuöën Kinh Thaánh vaâ cöî traâng haåt. Cuöën Kinh Thaánh àaä mêët bòa, caáu bêín, nhiïìu trang loang löí thêëm nuúác uáa maâu. Cöî traâng haåt àaä àûát nhiïìu àoaån, àûúåc nöëi laåi luöåm thuöåm bùçng nhûäng khuác dêy àöìng àuã cúä, bïët muâi tanh tanh cuãa chêët ten àöìng hoen ró.

Baáo chñ chõu, khöng khai thaác thïm àuúåc gò àïí biïët cuå laâ ai, chó àùng hònh cuå vúái haâng chûä: “Thùçng guâ Nhaâ thúâ Àûác Baâ”

Duy chó coá töi laâ ngûúâi àaä nhêån ra cuå giaâ àaáng thûúng kia laâ ai nhúâ vaâo cuöën Kinh Thaánh vaâ cöî traâng haåt. Àêy chñnh laâ kyã vêåt maâ töi àaä tùång cho ngûúâi baån thên nhêët àúâi mònh ngaây maâ hai nguúâi cuâng nùçm bïn nhau, cuâng nhêån laänh chûác Linh muåc, cuâng nguyïån dêng troån veån tuöíi thanh xuên àïí phuåc vuå Giaáo höåi. Baån töi àaä qua àúâi chó ñt ngaây sau àoá”.

Kïí àïën àoá mùæt võ linh muåc giaâ nhoeâ lïå tûâ luác naâo khöng biïët. Cêu chuyïån cuãa cha khiïën töi toâ moâ hoãi:

- Taåi sao cha V laåi thay

164

àöíi nhû vêåy?Àöi mùæt cha tûâ tûâ nhùæm

laåi tuúãng nhúá vïì nhûäng thaáng ngaây àêîm lïå cuãa ngûúâi baån, kïí tiïëp:

- Trong Giaáo xûá cuãa cha, möåt ngûúâi coá chên trong Höåi àöìng Giaáo xûá, rêët nùng àöång nhûäng khi coá lïî höåi lúán. Möåt höm cö con gaái rêët ngoan àaåo goåi öng ta laâ cha dûúång àïën xûng töåi kïí vúái cha laâ cö thûúâng bõ öng cûúäng eáp möîi khi meå ài laâm. Vò mùæc êën toâa giaãi töåi nïn cha khöng thïí naâo noái cho ngûúâi khaác biïët àïí giaãi cûáu cho cö beá, ngay caã vúái baâ meå. Cha chó coân caách laâ noái boáng gioá vúái ngûúâi meå nhûäng ngaây nghó heâ haäy àïí cö beá àïën phuå viïåc vúái cha trong giaáo xûá. Ngûúâi dûúång gheã êëy biïët cö beá àaä kïí hïët moåi chuyïån vúái cha nïn vu oan cho cha xûá laâ ngaâi àaä coá nhûäng haânh vi xêëu vúái cö beá. Phong traâo “baâi linh muåc” thúâi êëy lïn cao, moåi ngûúâi àïìu tin tïn Giuàa noå. Khöng chõu nöíi neát trú traáo thïë gian, cha boã Giaáo xûá ài lang thang homeless”.

“Höm nay aáo lïî àaä baåc maâu nhû chñnh cuöåc àúâi baåc àaäi.

Àöi möi mêëp maáy trong moãi mïåt yïëu àuöëi khöng àuã sûác cêët dêng troån veån lúâi kinh.

Àöi tay run run khöng nêng nöíi cheán thaánh trong Thaánh Lïî ban chiïìu.....”

Hai cha con chuáng töi ngöìi noái chuyïån rêët lêu maäi cho àïën khi trúâi töëi mõt. Trïn

àûúâng vïì nhaâ töi rêët höëi hêån vò àaä tûâ quaá lêu söëng vö têm quïn bùéng võ cha xûá ngaây xûa vaâ quyïët têm möîi nùm vaâo àuáng ngaây naây töi seä gûãi card sinh nhêåt àïën cha. Nùm ngoaái àuáng nhû àaä ghi trïn lõch, töi gûãi àïën cha têëm card àêìu tiïn. Buöìn thay lêìn àêìu cuäng laâ lêìn cuöëi, bûu àiïån gûãi traã laåi têëm card voãn veån vúái haâng chûä cuãa viïån dûúäng laäo: “Cha àaä ra ài, xin thïm lúâi cêìu nguyïån”. Töi laåi buöìn vò möåt aánh sao vûâa chúåt tùæt.

Baån mïën, töi nay àaä quaá tuöíi nguä thêåp tri thiïn mïånh, àaä ài nhiïìu núi, àaä nhòn, àaä nghe thêëy nhiïìu sûå àúâi. Höm nay cuöìng nhiïåt lùæng àoång, duåc tònh hyã nöå aái öë búát àong àûa, thñch giai àiïåu cung bêåc trêìm hún nhûäng giai àiïåu chaát chuáa... Úã tuöíi naây ta coá thïí nhòn àúâi roä neát hún. Coá nhûäng oan ûác rêët àùæng cay maâ chó coá möåt mònh Thiïn Chuáa múái coá thïí hiïíu àûúåc. Baân tay chuáng ta khöng nïn nùæm laåi neám nhûäng hoân àaá, nhûng haäy luön múã röång àïí chan hoaâ caãm thöng vaâ tha thûá. Khöng thiïëu nhûäng ngûúâi mùåc aáo chuâng àen nhûng khöng phaãi laâ linh muåc. Chuáng ta khöng nhòn àaåo Chuáa qua nhûäng con ngûúâi êëy... Cuöåc söëng têm linh cuãa töi vaâ baån seä buöìn biïët bao nïëu khöng coân boáng daáng ngûúâi linh muåc trong thïë giúái höm nay.

Gûãi àïën baån “Lúâi kinh

àïm chiïìu Chuáa nhêåt cuãa möåt linh muåc” (trñch) cuãa cha Michel Quoist coá thïí giuáp chuáng ta hiïíu thïm vïì àúâi linh muåc:

“Chuáa úi, àïm nay con thêëy rêët cö àún.

êm thanh tûâng chuát möåt lõm tùæt cuöëi phña Giaáo àûúâng,

Ngûúâi ta bûúác dêìn xa Vaâ con ài vïì nhaâ,Cö àöåc.....Laåy Chuáa, con 33 tuöíiMöåt thên xaác giöëng nhû

ngûúâi khaác,Àöi caánh tay sùén saâng

laâm viïåc,Möåt traái tim daânh àïí yïu

thûúng,Nhûng têët caã con àaä hiïën

dêng cho Chuáa....Laåy Chuáa, àïm nay, khi

vaån vêåt àïìu lùång leä vaâ con caãm thêëy nöîi niïìm cö àöåc nhû möåt ngoâi àöët sùæc beán,

Khi ngûúâi ta nuöët lêëy höìn con maâ con caãm thêëy khöng thïí thoãa maän nöîi àoái khaát cuãa chuáng,

Khi caã thïë giúái àeâ nùång trïn hai vai con bùçng hïët caã sûác nùång cuãa khöën khöí vaâ töåi löîi,

Con lùåp laåi vúái Chuáa tiïëng noái “xin vêng” cuãa con - khöng phaãi trong traâng cûúâi núã röå, nhûng chêåm raäi, roä raâng, khiïm haå,

Cö àún, Chuáa úi, truúác mùåt Chuáa,

Trong an bònh cuãa buöíi chiïìu höm”. ■

165

SONG hUYÂNh - hAãI êU, Lúáp 59

Tûúãng nhúá Linh muåc Gioan Baotixita Nguyïîn Baá Vi, lúáp 1955

CoÁ mÖÅT LINh muÅC NHÛ THÏË

Thaáng 9-2012, cha Gioan Baotixita Nguyïîn Baá Vi, lúáp 55 gûãi Ban biïn têåp Kyã yïëu baâi viïët tùång cho caác baån ExLuro tûâ lúáp 59 trúã xuöëng, kïí vïì vuå bùæt tröåm úã TCV Saigon caách nay 54 nùm luác Cha hoåc lúáp àïå nguä. Tïn tröåm naây ban àïm khi caác chuá àaä nguã say thûúâng leãn vö

lêëy tröåm quêìn aáo. Sau nhiïìu àïm chia nhau canh gaác, theo doäi, cuöëi cuâng cuäng bùæt àûúåc.

Tïn ùn tröåm to con, lûåc lûúäng khai ra àaä ùn tröåm mêëy lêìn vaâ coá lêìn, luác 11 giúâ àïm vaâo têån phoâng cha Lesouef, Bïì trïn Àaåi Chuãng viïån, ngûúâi Phaáp , duâng 2 ngoán tay giaã laâm suáng luåc uy hiïëp cha àïí lêëy mêëy chuåc ngaân àöìng thúâi bêëy giúâ. anh ta coân ùn cùæp gaâ võt cuãa mêëy sú nuöi... Bùæt àûúåc tröåm röìi giao cho caãnh saát nhûng anh em laåi thêëy thûúng thûúng anh ta...

Ngaây nay, nïëu anh ta coân söëng chùæc phaãi ngoaâi 80 röìi, khöng biïët anh coá gheát hay oaán hêån gò chuáng töi khöng...

Sau àoá Cha kïí thúâi gian baãy nùm úã Tiïíu Chuãng viïån coá nhiïìu chuyïån vui buöìn, nhêët laâ trong ba nùm cuöëi cuâng. Naâo laâ tuå têåp chúi àaá dïë, nhûäng àïm khöng nguã ùn xoaâi chua vúái nûúác mùæm àûúâng, leán coi baáo vùn nghïå, phï bònh caác nûä diïîn viïn... Caái khöí súã nhêët laâ bùæt rïåp trïn giûúâng nguã, chiïëc aáo daâi àen höi haám, chaåy tuâ sau cúm töëi...

Cuöëi cuâng Cha Vi chuác caác baån ExLuro maäi maäi vui tûúi trong cuöåc söëng nhêët laâ möîi khi nhúá laåi nhûäng kyã niïåm cuãa möåt thúâi Tiïíu chuãng sinh vaâ haäy trên troång nhûäng kyã niïåm êëy vò bêy giúâ vaâ maäi maäi seä khöng coân Tiïíu Chuãng viïån Saigon nûäa vaâ nhûäng “thùçng” ExLuro mêët ài seä khöng coân coá nhûäng “thùçng” ExLuro múái.

Nhûng möåt thúâi gian ngùæn sau àoá Cha àöåt ngöåt qua àúâi trong niïìm tiïëc thûúng cuãa nhiïìu ngûúâi.

166

Àûáng ngoaâi nhòn vaâo àúâi söëng cuãa caác linh muåc nhiïìu ngûúâi thûúâng cho laâ “cöåi phuác” búãi caác võ khöng phaãi lo cúm aáo gaåo tiïìn, khöng bêån têm lo nuöi daåy con caái, ài àêu, úã àêu cuäng àûúåc troång voång... Möåt cuöåc söëng thanh nhaân vaâ khöng ñt ngûúâi ûúác mong...Ngoaâi ra, coá con chaáu laâm linh muåc, tu sô coân laâ niïìm haänh diïån vúái xûá àaåo, baâ con xoám laâng. Nhûng thûåc ra ñt ai caãm nhêån àûúåc rùçng ngûúâi muåc tûã chên chñnh phaãi ngaây àïm “vaác Thaánh giaá” ài theo àûúâng cuãa Chuáa vöën àoâi hoãi nhiïìu dêën thên, tûâ boã, àöi luác rêët quyïët liïåt.

Phêìn lúán caác linh muåc coá cuöåc söëng öín àõnh, coá nhiïåm súã àïí thi haânh sûá vuå muåc tûã. Nhûng cuäng coá möåt söë võ, do nhûäng taác àöång cuãa thúâi cuöåc, xaä höåi àaä phaãi gaánh vaác thïm, ngoaâi cêy Thaánh giaá nhêån núi Thêìy Kitö, nhûäng thêåp hònh khaác trong cö àún,

cö thïë vaâ àöi khi khöng àûúåc ngay caã nhûäng ngûúâi anh em trong haâng giaáo sô thöng hiïíu, seã chia. Mêëy ai biïët àûúåc nhûäng gò àaä xaãy ra trong suöët cuöåc àúâi linh muåc khöí àau cuãa caác võ êëy!

Úã àêy chuáng töi kïí laåi cuöåc àúâi coá thêåt cuãa möåt linh muåc xuêët thên tûâ Tiïíu Chuãng viïån Thaánh Giuse Saâigoân: Cha Gioan Baotixita Nguyïîn Baá Vi, ngûúâi vûâa múái qua àúâi ngaây 10 thaáng 10 nùm 2012 úã tuöíi 73.

Cha vaâo Tiïíu Chuãng viïån nùm 1955 röìi lïn Àaåi Chuãng viïån. Sau khi ài giuáp xûá (coân goåi laâ ài thûã) cha xin chuyïín qua Àaåi chuãng viïån Sulpice thuöåc giaáo phêån Àaâ Nùéng vaâ thuå phong linh muåc ngaây 18 thaáng 7 nùm 1974. Sau àoá cha àûúåc böí nhiïåm vïì hoå àaåo An Sún, Àaâ Nùéng, möåt giaáo hoå nùçm giûäa lûng àöìi cao hún 300 meát, möåt núi rûâng sêu heo huát,

àêìy muöng thuá. Àïm àïm ngûúâi linh muåc treã laâm baån vúái àuã thûá êm thanh cuãa nuái rûâng, àöi khi coân nghe caã tiïëng gêìm rïìn vang cuãa chuáa sún lêm.

Cha hùng say lao vaâo cöng viïåc múã mang nûúác Chuáa bùçng sûác treã àêìy nhiïåt huyïët. Vúái chiïëc xe àaåp coåc caåch, cha àaä àêíy tûâng bao xi mùng trïn tûâ dûúái chên sûúân nuái àïí xêy dûång nhaâ thúâ An Trûúâng vaâ ngöi trûúâng Trung hoåc khang trang daânh cho caác em hoåc sinh quanh vuâng. Nhaâ thúâ àûúåc khaánh thaânh, trûúâng hoåc khai giaãng chùèng bao lêu thò vúái biïën cöë 1975, àêët nûúác àöíi thay, cuöåc àúâi linh muåc cuãa cha Gioan Baotixita cuäng bùæt àêìu thay àöíi. Cha gùåp rêët nhiïìu khoá khùn tûâ tinh thêìn cho àïën vêåt chêët. Nhiïìu luác cha phaãi êín mònh, àoáng vai anh thiïën heo àïí coá thïí laâm cöng viïåc muåc vuå cuãa möåt cha xûá.Cha thûúâng noái vúái giaáo

Thaánh lïî an taáng cha Gioan Baotixita Nguyïîn Baá Vi, taåi nhaâ thúâ Nghôa Hoâa

167

dên: “Ngaây cuäng nhû àïm àïìu coá bûúác chên êm thêìm cuãa töi trïn giaáo khu cuãa anh chõ em.” Khi khöng thïí úã laåi phuåc vuå cho giaáo xûá An Sún, cha àaânh gaåt nûúác mùæt ra ài trûúác sûå lûu luyïën cuãa moåi ngûúâi trong hoå àaåo.

Trúã vïì miïìn Nam, cha tòm moåi caách àïí mûu sinh: Daåy keâm anh vùn, chaåy xe öm. Cha cuäng nhiïìu lêìn àïën goä caánh cûãa giaáo quyïìn àïí tòm möåt núi nûúng thên, àûúåc tiïëp tuåc thûåc thi sûá vuå cuãa ngûúâi muåc tûã. Rêët tiïëc núi naâo cuäng im húi lùång tiïëng hoùåc chó nhêån àûúåc nhûäng lúâi hûáa suöng, lêín traánh traách nhiïåm. Cuöëi cuâng khöng núi naâo tiïëp nhêån “tiïëng kïu trong sa maåc” cha àaânh tûâ giaä thaânh phöë thên yïu, núi coá rêët nhiïìu kyã niïåm thúâi thú êëu, núi maâ àaä bao nùm cha àûúåc hoåc têåp, àaâo taåo. Nhû xûa kia gia àònh Thaánh gia tòm àûúâng laánh naån sang xûá Ï-gñp-tö, cha ra ài vaâ chó coân con àûúâng duy nhêët laâ vïì miïìn Têy, núi khöng chó coá doâng Cûãu Long ïm àïìm maâ coân nhûäng têëm loâng nhên aái, dõu hiïìn, daám àûáng ra cûu mang keã chùn chiïn laânh bõ chöëi boã.

Trong baân tay che chúã nhiïåm mêìu cuãa Chuáa, cha Gioan Baotixita sau möåt thúâi gian daâi rong ruöíi trïn maãnh àêët truâ phuá miïìn Têy àaä tòm àûúåc möåt chöî nûúng thên duâ chó laâ maãnh

vûúân tröìng xoaâi cuãa ngûúâi thên vúái möåt linh muåc cuâng lúáp. Öng chuã vûúân cho cha cêët taåm möåt cùn nhaâ laá luåp xuåp vûâa àuã che mûa, traánh gioá. Núi àêy cha àaä laâm àuã nghïì. Nuöi dï baán sûäa, hùçng ngaây phaãi àaåp xe ài cùæt coã trïn 3, 4 cêy söë vúái möåt caái tïn múái: “Öng nùm dï”. Nuöi dï thêët baåi, cha quay sang nuöi thoã duâ àêy laâ möåt nghïì rêët vêët vaã, rau coã cho thoã ùn phaãi saåch vaâ nhêët laâ khöng àûúåc êím ûúát. Thïë laâ cha laåi coá thïm tïn “Öng nùm thoã”. Nuöi thoã khoaãng 3 nùm cuöëi cuâng cuäng thêët baåi, vöën liïëng cuäng caån, cha chuyïín qua húát toác, möåt nghïì maâ cha àaä hoåc àûúåc tûâ trong Chuãng viïån. Bêy giúâ cha laåi laâ “Öng nùm húát toác”.

Mûúâi lùm nùm daâi êín mònh núi xa xöi heão laánh, moåi ngûúâi hêìu nhû àaä laäng quïn, cha àûúåc vaâo höå khêíu, laâm CMND... Suöët thúâi gian daâi söëng úã Àöìng Thaáp, cha luön nhúá ún gia àònh öng Ba àaä cûu mang suöët chùång àûúâng hoaån naån. Khöng ai biïët cha laâ linh muåc, trûâ cha xûá vaâ Höåi àöìng Muåc vuå giaáo xûá Kiïën Vùn. Nhûäng nùm thaáng söëng chui ruác, lang thang àoá àêy, vúái söë tiïìn daânh duåm cha sùæm àûúåc chiïëc Dream luân cuä kyä maâ maäi àïën nhûäng ngaây cuöëi àúâi noá vêîn trung thaânh theo cha rong ruöíi trïn moåi neão àûúâng tûâ Saigon àïën Àöìng

Nai, Tam Hiïåp - Àöìng Thaáp - Long An... Úã Saigon cha àûúåc hai linh muåc àaân em laâ cha xûá Khaánh Höåi vaâ Nghôa Hoâa têån tònh cûu mang nïn nhûäng nùm thaáng sau naây cuöåc söëng tinh thêìn cuãa cha cuäng àûúåc uãi an phêìn naâo.

Mûúâi hai nùm phuåc vuå giaáo xûá Khaánh Höåi, taám nùm úã Nghôa Hoâa, cha laâ möåt ngûúâi trúå lyá vö danh, moåi cöng viïåc àûúåc giao ngaâi àïìu thi haânh möåt caách chu àaáo. Cha Gioan Baotixita coân laâ möåt nghïå sô taâi hoa, biïët àaân, daåy muáa... Khi nùçm xuöëng moåi ngûúâi biïët thïm möåt biïåt taâi hiïëm coá cuãa cha qua nhûäng bûác tranh àùæp gaåo rêët àeåp daânh tùång hai cha xûá.

Cha Gioan Baotixita àaä söëng möåt àúâi söëng khoá ngheâo, cuãa caãi duy nhêët chó laâ chiïëc xe gùæn maáy cuä, laâ ngûúâi baån chñ cöët àöìng haânh vúái cha trïn suöët con àûúâng rao giaãng Tin Mûâng. Cuöåc àúâi linh muåc cuãa cha khöng thïí goåi laâ “Cöåi phuác” nhû ngûúâi àúâi vêîn nghô mùåc duâ ngaâi laâ möåt ngûúâi tu àuáng nghôa. Do nhiïìu nguyïn nhên khaách quan, cha laâ möåt linh muåc lang thang, ngheâo khoá, khöng coá möåt nhiïåm súã chñnh thûác, söëng raây àêy mai àoá, khöng coá möåt chöî nûúng thên, cha vêîn thûúâng vñ mònh nhû möåt caánh hoa daåi, khöng hûúng, khöng sùæc maâu, söëng chen chuác

168

giûäa àöìng coã xanh tûúi cuâng nhûäng caánh hoa daåi khaác, hûúng thúm chñnh laâ hûúng muâi coã daåi. Cha noi gûúng têm höìn àún sú, nhoã beá cuãa Thaánh nûä Tïrïsa Haâi àöìng. Cuöåc àúâi cha àuáng laâ hònh aãnh Chuáa noái trong Phuác Êm: “Con chim coá töí, con caáo coá hang, con ngûúâi khöng coá chöî dûåa àêìu”!.

Ngaây 18/07/2012 vûâa qua kyã niïåm 38 nùm thuå phong LM, cha cuâng baâ con giaáo dên Nghôa Hoâa dêng lïî taå ún Thiïn Chuáa, trong baâi giaãng cha khiïm töën noái: “Töi àaä àûúåc Chuáa trao cho àïën nay laâ 38 neán baåc, nhûng töi àaä khöng laâm sinh lúåi gò cho Chuáa.” Khöng bao lêu sau, cha ra ài quaá bêët ngúâ trûúác sûå thûúng tiïëc cuãa nhûäng anh em àöìng song, àöìng mön vaâ nhêët laâ caác tñn hûäu nhûäng núi cha àaä têån tuåy êm thêìm phuåc vuå nhiïìu nùm qua, nhêët laâ trong caác buöíi lïî “Loâng Thûúng Xoát cuãa Chuáa”...

Cha laâ möåt têëm gûúng hy sinh, chõu àûång khöng chó nhûäng nöîi àau tinh thêìn maâ coân gaánh chõu nhûäng nöîi àau thïí xaác do bïånh tim dai dùèng. Tûâ luác lêm troång bïånh àïën khi nùçm xuöëng, cha àûúåc hai cha súã Khaánh Höåi vaâ Nghôa Hoâa cuâng baâ con giaáo dên hïët loâng chùm lo sùn soác. Haâng trùm giaáo dên tuác trûåc ngaây àïm bïn quan taâi àoåc kinh, cêìu nguyïån

Lúâi cuöëi cuâng cuãa cha Gioan Baotixita Nguyïîn Baá Vi: 1● Khi töi chïët, xin haäy an taáng caâng mau caâng töët, caâng yïn lùång caâng töët. 2● Trïn möì töi, khöng cêìn xêy gò, chó laâm dêëu àïí ngûúâi söëng biïët núi àêy coá xaác chïët.3● Ai coân thûúng xin haäy dêng hy sinh, cêìu nguyïån. Ai gheát xin haäy tha thûá cho töi.Lûu yá: - Khöng cêìn phaãi baáo tin cho ai. Khöng ai hay cuäng khöng sao! - Trïn möì töi, nïëu ai muöën tùång hoa thò haäy tùång hoa höìng hoùåc hoa daåi vò töi chó laâ caánh hoa daåi, trúâi cho tûå sinh, tûå dûúäng vaâ tûå diïåt.

cho cha. Nhûäng ngaây quaân taåi Giaáo xûá Nghôa Hoâa, trong baâi giaãng cha Giuse Nguyïîn Àûác Quang, linh muåc chñnh xûá, Haåt trûúãng Chñ Hoâa, àaä àïì cao àúâi söëng rêët àún sú, giaãn dõ cuãa cha giaáo Gioan Baotixiata, duâ mang bïånh tim rêët lêu nhûng khöng möåt lúâi than vaän, cha vêîn êm thêìm lùång leä phuåc vuå. Cha súã Khaánh Höåi cho biïët thïm duâ mûa to gioá lúán àïën àêu cha vêîn khöng boã möåt buöíi lïî saáng naâo. Cha thûúâng túái súám khi cûãa nhaâ thúâ chûa múã, nùçm nguã trïn yïn xe nhû möåt baác xe öm, coá lêìn mêët caã noán baão hiïím.

Ngaây tiïîn àûa cha, möåt Thaánh Lïî àöìng tïë long troång do Àûác Giaám muåc Phuå taá TGP Saigon Phïrö Nguyïîn Vùn Khaãm chuã lïî vúái hún nùm mûúi linh muåc thuöåc giaáo haåt Chñ Hoâa, caác cha àöìng mön, baån hûäu, hoåc troâ cuâng vúái

baâ con, baån beâ thên thuöåc vaâ gêìn möåt ngaân giaáo dên àêìu chñt khùn tang àaä phêìn naâo noái lïn niïìm caãm thöng, chia seã bao nöîi nhoåc nhùçn, cay àùæng trong àúâi möåt muåc tûã lang thang.

Cha àûúåc an taáng theo ûúác nguyïån taåi Àêët Thaánh Àaminh thuöåc Gx Àaminh, Giaáo phêån Xuên Löåc. Cha Gioan Baotixita nùçm xuöëng àïí laåi cho baâ con giaáo dên, thên bùçng quyïën thuöåc cuâng baån beâ thên hûäu têëm gûúng vïì cuöåc söëng thêìm lùång nhûng söëng àöång cuãa möåt ngûúâi luön tin vaâo sûå hiïån diïån cuãa Àûác Kitö vaâ cuâng ài vúái Ngaâi trong cuöåc àúâi naây.

Xin vônh biïåt möåt ngûúâi baån, möåt ngûúâi anh em, möåt ngûúâi linh muåc “rêët linh muåc”.

Viïët xong ngaây 18.1.2013

100 ngaây mêët cuãa Cha Gioan Baotixita

169

Nùm naâo ngaây hoåp mùåt truyïìn thöëng Exluro 1/5, anh em cûåu chuãng sinh Saâigoân cuäng vïì dûå àöng àuã. Trïn tuái aáo möîi anh em àïìu gùæn têëm theã nhoã tïn vaâ lúáp (nùm bùæt àêìu vaâo Tiïíu Chuãng viïån - Tiïíu Chuãng viïån).

Mêëy anh em lúáp nhoã nhòn vaâo têëm theã cuãa töi, cuái chaâo: "Chaâo bêåc tiïìn böëi! Anh lúáp 47? Trúâi úi! Luác àoá tuåi em chûa sinh ra (têët caã cuâng cûúâi). Höm naâo anh thuêåt laåi thúâi kyâ anh

Àïën heån laåi lïn!

rObErT VAÂNG, Lúáp 47

hoAâI NIÏÅm LÚÁp 47

úã Tiïíu Chuãng viïån cho àaân em nghe ài".

Àûúåc thöi. Vaâ höm nay anh kïí àêy. Cêu chuyïån quaá xûa, hún nûãa thïë kyã röìi coân gò!

Gêìn cuöëi thêåp niïn 40 cuãa thïë kyã XX, chñnh xaác laâ thaáng 7 nùm 1947 coá möåt àoaân trai treã lïn àûúâng vaâo Chuãng viïån. Hoå tûâ böën phûúng trúâi xûá àaåo: Thuã Dêìu Möåt, Buáng, Laái Thiïu, Myä Haão, Chaánh Thiïån, Tên Quy, Thala, Têy Ninh, Bïën Göî, Biïn Hoâa, Vuäng Taâu, Àêët Àoã, Baâ Rõa, Long Khaánh, Saâigoân, Thuã Thiïm, Chñ Hoâa, Chúå Quaán, Cêìu Kho, Tên An, Goâ Cöng, Lûúng Hoâa Thûúång & Haå, Thuã Thûâa, Myä Tho, Caái Beâ, Bïën Tre, Blao, Di Linh, Àaâ Laåt... tïì tûåu vïì Chuãng viïån Saâigoân lêåp thaânh lúáp 47.

Con söë nhêåp hoåc chñnh thûác laâ 50. Sau ba ngaây thò àaä coá hai àûáa khoác ngaây khoác àïm àoâi vïì nhaâ khöng chõu tiïëp tuåc. Thïë laâ lúáp 8 chuáng töi coân 48 àûáa.

Thúâi kyâ àoá àûúâng saá Saâigoân rêët ñt xe cöå. Toaân laâ xe àaåp vaâ Cyclo. Lêu lêu thïm möåt vaâi chiïëc xe thöí möå chaåy loåc coåc ngang qua Chuãng viïån. Xe húi laåi caâng hiïëm. Chó coá mêëy öng Têy baâ Àêìm, mêëy öng phaán, traång sû múái coá xe húi hiïåu Citroen Traction Quinze. Chuãng viïån mònh cuäng coá möåt chiïëc maâu àen boáng loaáng, chó thêëy sûã duång àoán tiïëp caác quan chûác àaåo àúâi thöi. Caác cha giaáo ài cöng taác àïìu ài xe àaåp Peugeot. Mêëy nùm sau múái coá thïm xe gùæn maáy hiïåu Gobel, Sach, xe Motobecame (thêìy Nguyïn luác àoá coá möåt chiïëc Motobecame).

Chuãng viïån luác àoá goåi laâ TRÛÚÂNG

170