Ciii hang bookbooming

Chương 3: Chức năng, nhiệm vụ của ngoại thương

Bộ môn Kinh tế Ngoại thương - Đại học Ngoại thương1

I. Chức năng và nhiệm vụ của ngoại thương

1. Chức năng của ngoại thương

2. Nhiệm vụ chủ yếu của hoạt động ngoại thương

2.1. Căn cứ xác định nhiệm vụ

2.2 Nhiệm vụ chủ yếu của hoạt động ngoại thương

II. Mối quan hệ giữa ngoại thương và các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế

Sản xuất Tiêu dùng

Đầu tư nước ngoài



1.Chức năng của ngoại thương

- Với tư cách là một khâu của quá trình tái sản xuất xã hội:

(1) Tạo vốn cho quá trình mở rộng vốn đầu tư trong nước

(2) Chuyển hóa giá trị sử dụng, thay đổi cơ cấu vật chất theo nhu cầu của tiêu dùng

(3) Nâng cao hiệu quả của nền kinh tế



Quá trình tái sản xuất xã hội

Sản xuất Tiêu dùngTrao đổiPhân phối

Nhập

khẩu

Xuất

khẩu



1.Chức năng của ngoại thương

-Với tư cách là một lĩnh vùc kinh tÕ ®¶m nhËn kh©u l u th«ng hµng ho¸ gi÷a trong n íc víi n íc ngoµi, chøc n¨ng c¬ b¶n cña ngo¹i th ¬ng lµ: th«ng qua mua b¸n ®Ó nèi liÒn mét çch h÷u c¬ theo kÕ ho¹ch gi÷a thÞ tr êng trong n íc víi thÞ tr êng n íc ngoµi, tho¶ m·n nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ cña nh©n d©n vÒ hµng ho¸ theo sè l îng, chÊt l îng, mÆt hµng, ®Þa ®iÓm vµ thêi gian phï hîp víi chi phÝ Ýt nhÊt.



2. NhiÖm vô cña ngo¹i th ¬ng

2.1. Căn cứ xác định nhiệm vụ của ngoại thương

a. Chức năng của ngoại thương

b. Đặc điểm kinh tế - xã hội cơ bản của nước ta

c. Bối cảnh quốc tế

d. Nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế trong thời kỳ kế hoạch



2.1. Căn cứ xác định nhiệm vụ của ngoại thương

b. Đặc điểm kinh tế - xã hội cơ bản của nước ta

- Thø nhÊt, n íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá phæ biÕn ®i lªn CNXH.

- Thø hai, nÒn kinh tÕ n íc ta lµ mét nÒn kinh tÕ cã nhiÒu thµnh phÇn tham gia



c. Bối cảnh quốc tế

- Nh÷ng th¸ch thøc, khã kh¨n: T¸c ®éng ®ét ngét khi hÖ thèng XHCN ë Liªn X« sôp ®æ; th ¬ng m¹i TG diÔn ra trong mét m«i tr êng c¹nh tranh khèc liÖt; Sù phô thuéc kinh tÕ gi÷a çc n íc ngµy cµng lín; Xu h íng toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ nh÷ng mÆt tiªu cùc cña nã,....

- Nh÷ng thêi c¬, thuËn lîi:Quan hÖ bu«n b¸n víi çc n íc kh¸c trªn TG ® îc c¶i thiÖn mét çch ®¸ng kÓ; ViÖt Nam thùc hiÖn ® êng lèi më cöa vµ héi nhËp víi bªn ngoµi ®óng vµo thêi kú mµ thÕ giíi chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®èi tho¹i; t¸c ®éng tÝch cùc cña xu thÕ toµn cÇu ho¸,...



d. Nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế trong thời kỳ kế hoạch:

- t¨ng tr ëng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng;

- æn ®Þnh, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, ® a ®Êt n íc ra khái t×nh tr¹ng mét n íc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn;

- cñng cè v÷ng ch¾c quèc phßng vµ an ninh;

- t¹o m«i tr êng thuËn lîi cho ®Êt n íc ph¸t triÓn nhanh h¬n,....



2.2 Nhiệm vụ chủ yếu của hoạt động ngoại thương

a. Nâng cao hiệu quả kinh doanh, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa đất nước

b. Góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội quan trọng của đất nước: vốn, việc làm, công nghệ, sử dụng tài nguyên có hiệu quả.

c. Đảm bảo sự thống nhất giữa tính kinh tế và tính chính trị trong hoạt động ngoại thương.



a. Nâng cao hiệu quả kinh doanh, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa đất nước

- N©ng cao hiÖu qu¶ KD: + t¹o ra nh÷ng c¬ héi lµm ¨n ®ång thêi còng

t¹o ra søc Ðp cho çc doanh nghiÖp trong n íc: chÊp nhËn nh÷ng nguyªn t¾c cña c¹nh tranh trªn thÞ tr êng, chÊp nhËn gi¸ quèc tÕ

+ chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn KT theo h íng ph¸t huy LTSS quèc gia.

+ c¬ chÕ qu¶n lý ph¶i biÕn ®æi phï hîp víi “luËt ch¬i chung” trªn thÞ tr êng TG.



a. Nâng cao hiệu quả kinh doanh, thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa đất nước- §èi víi nhiÖm vô thóc ®Èy sù nghiÖp CNH ®Êt n íc:

+ NT cã nhiÖm vô t×m kiÕm nh÷ng ®Çu vµo míi vµ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm cña ngµnh CN lµm ra.

+ Thóc ®Èy qu¸ tr×nh liªn kÕt kinh tÕ ë trong n íc vµ gi÷a trong n íc víi n íc ngoµi ®Ó tranh thñ nh÷ng lîi thÕ do ngo¹i th ¬ng vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mang l¹i nh chuyÓn giao c«ng nghÖ, vèn, know-how, marketing,... gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é CNH.



b. Góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội quan trọng của đất nước: vốn, việc làm, công nghệ, sử dụng tài nguyên có hiệu quả.

b1. Vèn:

- T¹o vèn: vèn trong n íc vµ vèn §TNN

- Sö dông vèn cã hiÖu qu¶:

+ nhËp khÈu tiÕt kiÖm, cã chän läc;

+ ph©n bæ hîp lý nguån vèn ®Çu t theo ngµnh, vïng, theo ®Þnh h íng thay thÕ nhËp khÈu hay h íng vµo xuÊt khÈu, theo çch sö dông lao ®éng,...



b2. ViÖc lµm:

- ph¶i t¹o ra nh÷ng ngµnh nghÒ míi cã lîi thÕ c¹nh tranh ®Ó thu hót ® îc nhiÒu lao ®éng: lµng nghÒ xk, gia c«ng xuÊt khÈu, KCX, çc ngµnh dÞch vô xuÊt khÈu,..

- t¨ng hµm l îng chÕ biÕn trong s¶n phÈm xuÊt khÈu ®Ó thu hót lao ®éng vµo çc ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn

- ® a lao ®éng tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ



b3. C«ng nghÖ:

Thùc tr¹ng:

- Tr×nh ®é KH-CN thÊp kÐm, tôt hËu xa so víi çc n íc

- TiÒm lùc khoa häc cã nhiÒu h¹n chÕ, yÕu kÐm

- C¬ chÕ qu¶n lý KH-CN ch a phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr êng

- KH-CN Ýt g¾n víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng

NhiÖm vô:

• CÇn thùc hiÖn mét qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ ngoµi vµo qua con ® êng ngo¹i th ¬ng;

• Chó träng xuÊt khÈu hay nhËp khÈu hµng ho¸ tõ nh÷ng “thÞ tr êng nguån”.



b4. Sö dông tµi nguyªn cã hiÖu qu¶:

- X©y dùng mét c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu hîp lý

- t¨ng hµm l îng chÕ biÕn trong s¶n phÈm xuÊt khÈu

- khuyÕn khÝch n©ng cao tû lÖ néi ®Þa ho¸ (local content) ®èi víi çc DN cã vèn §TNN




- ViÖc tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng NT ph¶i dùa trªn sù tÝnh to¸n mét çch toµn diÖn çc yÕu tè ®· h×nh thµnh vµ xu h íng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong n íc vµ quèc tÕ nh :

+ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng s¶n xuÊt trong n íc,

+ an ninh l ¬ng thùc,

+ sù tiÕn bé KHKT,

+ t×nh h×nh kinh tÕ vµ thÞ tr êng hµng ho¸ TG,

+ çc chÝnh s¸ch KT vµ th ¬ng m¹i cña çc b¹n hµng,...

-




- Tu©n theo sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n íc vÒ çc ho¹t ®éng nµy: + Nhµ n íc (ChÝnh phñ Trung ¬ng) lµ ng êi duy nhÊt ® îc ban hµnh çc chÝnh s¸ch vµ gi¶i thÝch çc chÝnh s¸ch ngo¹i th ¬ng. + ChÝnh phñ th«ng qua çc c¬ quan chøc n¨ng cña m×nh, kiÓm so¸t ho¹t ®éng ngo¹i th ¬ng cña çc doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy.+ Çc ®Þa ph ¬ng, çc ngµnh vµ çc doanh nghiÖp ph¶i phèi hîp víi nhau trong viÖc hoµn thµnh çc môc tiªu chung ®· v¹ch ra.

- ChÝnh s¸ch vµ çc ho¹t ®éng ngo¹i th ¬ng trong thùc tiÔn ph¶i vËn ®éng cïng chiÒu víi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Nhµ n íc ViÖt Nam.

1. Ngo¹i th ¬ng vµ S¶n xuÊt:1. Ngo¹i th ¬ng vµ S¶n xuÊt:

a. SX sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn quy m«, tèc ®é vµ tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng NT.

• Trong chu tr×nh t¸i SX x· héi:S¶n xuÊt – Ph©n phèi – Trao ®æi – Tiªu dïng

NT gi÷ vai trß kh©u trung gian lµ cÇu nèi gi÷a SX vµ TD

• SX -> NK: s¶n xuÊt quy m« lín, lu©n chuyÓn hµng ho¸ nhanh, nhu cÇu ®Çu vµo lín ho¹t ®éng NK ph¸t triển

• SX -> XK: s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh qui m«, chÊt l îng vµ gi¸ c¶ cña hµng xuÊt khÈu -> tÝnh c¹nh tranh cña hµng XK trªn thÞ tr êng quèc tÕ

TÝnh chÊt cña nÒn kinh tÕ (nÒn SX) sÏ quyÕt ®Þnh tíi tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng NT.

NT thóc ®Èy SX:+ Thø nhÊt, NT t¹o ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o çc

yÕu tè ®Çu vµo, ®Çu ra cña s¶n xuÊt, gióp chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n phÈm theo h íng cã lîi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo

+ Thø hai, NT t¹o vèn cho viÖc më réng vèn ®Çu t cho s¶n xuÊt

+ Thø ba, gãp phÇn t¹o ra m«i tr êng c¹nh tranh gióp SX ph¸t triÓn v÷ng m¹nh -> t¨ng n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt

+ Thø t , NT t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp thu KH-CN, n¨ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n íc

b. NT t¸c ®éng trë l¹i SX:

b. NT t¸c ®éng trë l¹i SX:

+ Thø n¨m, ngo¹i th ¬ng gióp cho viÖc ph©n bè vµ sö dông çc nguån lùc trong n íc mét çch hiÖu qu¶ h¬n

+ Thø s¸u, ngo¹i th ¬ng t¹o ra nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy nhÊt ®Þnh ®èi víi mét sè ngµnh c«ng nghiÖp vèn kh«ng cã c¬ héi ph¸t triÓn nµo kh¸c.

+ Thø b¶y, ngo¹i th ¬ng gióp ChÝnh phñ cã thªm nguån thu ®Ó tµi trî cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

T¸c ®éng k×m h·m SX cña NT- Ho¹t ®éng XNK diÔn ra kh«ng kiÓm so¸t, kh«ng

cã chÝnh s¸ch ®Þnh h íng ®óng ®¾n cã thÓ g©y t¸c h¹i ®Õn nÒn SX néi ®Þa.

Khu vùc SX x· héiSP ban

®ÇuXK NK

SP sau khi cã NT

Khu vùc I: SX ra TLSX

- M¸y mãc thiÕt bÞ - Nguyªn-VËt liÖuKhu vùc II: SX ra

TLTD - SphÈm C«ng nghiÖp- SphÈm N«ng

nghiÖp

1200400800

1300400900

4000

400600100500

700600100300300

0

15001000500

1000600400

Tæng sè 2.500 1.000

1.000

2.500

Sù thay ®æi C¬ cÊu s¶n phÈm XH do t¸c ®éng cña NT (theo §¬n vÞ quy íc)

+ NT trùc tiÕp NK hµng tiªu dïng mµ trong n íc ch a SX ® îc hoÆc SX ch a ®ñ.

+ NT nhËp khÈu nh÷ng t liÖu SX cÇn thiÕt ®Ó phôc vô cho viÖc SX hµng ho¸ TD trong n íc.

+ NT t¹o ra nh÷ng biÕn ®æi trong nhu cÇu tiªu dïng x· héi, thÓ hiÖn:

- T¹o ®iÒu kiÖn gia t¨ng thu nhËp, tõ ®ã t¨ng kh¶ n¨ng TD cña nh©n d©n.

- NT t¹o thãi quen TD míi: ph¸t sinh nhu cÇu míi hoÆc biÕn ®æi c¬ cÊu nhu cÇu (chÊt l îng, sè l îng, gi¸ c¶)

2. Ngo¹i th ¬ng víi Tiªu dïng:2. Ngo¹i th ¬ng víi Tiªu dïng:

Tiªu dïng t¸c ®éng trë l¹i ®Õn NT nh thÕ nµo?

ThÞ hiÕu, nhu cÇu TD sÏ phÇn nµo ®Þnh h íng ho¹t ®éng NT chuyÓn dÞch theo 2 khÝa c¹nh:+ NK hµng tiªu dïng; hoÆc+ NK ®Çu vµo cho SX hµng tiªu dïng

Mèi quan hÖ ®an xen lÉn nhau: SX-NT-TD-SX

3. NT víi thu hót vèn §TNN vµ §T ra n íc ngoµi3. NT víi thu hót vèn §TNN vµ §T ra n íc ngoµi

- §TNN lµ h×nh thøc di chuyÓn çc yÕu tè SX, çc nguån lùc ra n íc ngoµi nh»m:+ Sö dông nh÷ng nguån lùc mét çch cã hiÖu qu¶ h¬n.+ Tr¸nh nh÷ng rµo c¶n th ¬ng m¹i ®èi víi s¶n phÈm hoµn chØnh.

- NT vµ §TNN cã mèi quan hÖ h÷u c¬ qua l¹i, cïng chiÒu.

XK :- N íc XK th êng cã chi phÝ SX thÊp h¬n so víi chi

phÝ SX cña thÕ giíi cã kh¶ n¨ng mang l¹i lîi nhuËn cho çc nhµ §T.

- XK nhiÒu cã nguån tµi chÝnh m¹nh, dù tr÷ ngo¹i tÖ nhiÒu, çn c©n TTQT æn ®Þnh t¹o lßng tin cho çc nhµ §TNN. (VD: Trung Quèc)

- C¬ cÊu XK sÏ béc lé tiÒm n¨ng râ rÖt ë nhiÒu lÜnh vùc, ngµnh thu hót §TNN h íng vÒ XK.

- ThÞ tr êng s½n cã, quan hÖ tèt thu hót §TNN.- HÖ thèng çc chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch XK

u ®·i cho §TNN.- ChØ sè XK/GDP (NT/GDP): ®é më cña nÒn KT

Ho¹t ®éng NTHo¹t ®éng NT thu hót §TNN thu hót §TNN ::

NK :- Quèc gia cã nhu cÇu lín vÒ çc lo¹i s¶n phÈm

vµ cã kh¶ n¨ng thanh to¸n dÔ thu hót ® îc §TNN vµo ho¹t ®éng SX thay thÕ NK ®Ó tiªu thô t¹i chÝnh thÞ tr êng ®ã

VD: ngµnh CN «t« ViÖt Nam

- Nãi chung çc t¸c ®éng kh¸c t ¬ng tù nh t¸c ®éng cña ho¹t ®éng XK ®Õn §TNN gép chung l¹i lµ NT §TNN

Vèn §TNN Vèn §TNN ho¹t ®éng NT ho¹t ®éng NT ::

- §TNN sÏ më réng quy m« SX, ®a d¹ng ho¸ lÜnh vùc SX cña mét quèc gia NT ph¸t triÓn

- §TNN ®i liÒn víi m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tr×nh ®é qu¶n lý, SX lín, s¶n phÈm míi,… T¨ng kh¶ n¨ng XK sang çc thÞ tr êng míi

Ngo¹i th ¬ng vµ §T ra n íc ngoµi:

NT t¸c ®éng ®Õn §T ra n íc ngoµi:XK Çc DN còng sÏ t×m kiÕm c¬ héi th©m

nhËp çc thÞ tr êng, lËp VP§D, liªn doanh víi ®èi t¸c n íc ngoµi §T ra n íc ngoµi .

NK çc nhµ §T sÏ ®i t×m nh÷ng n¬i cã chi phÝ SX thÊp ®Ó bá vèn §T s¶n xuÊt sau ®ã XK ng îc trë l¹i thÞ tr êng cña m×nh. (VD: h×nh thøc gia c«ng)

Ngo¹i th ¬ng vµ §T ra n íc ngoµi:§T ra n íc ngoµi t¸c ®éng ®Õn NT:- ViÖc di chuyÓn vèn ra n íc ngoµi th«ng qua

®Çu t trùc tiÕp th êng kÝch thÝch ho¹t ®éng ngo¹i th ¬ng mµ ë ®©y chñ yÕu lµ xuÊt khÈu hµng ho¸, v× nhu cÇu cña çc c¬ së ®Çu t t¹i n íc ngoµi ®èi víi:

+ ThiÕt bÞ cho çc c«ng tr×nh, çc chi nh¸nh;

+ Çc s¶n phÈm bæ sung;+ Çc bé phËn rêi;

- §Çu t ra n íc ngoµi trong nhiÒu tr êng hîp dÉn ®Õn gia t¨ng t¸i nhËp khÈu.

Sè liÖu ®Çu t ra n íc ngoµi cña ViÖt Nam?

Documents

Ciii hang bookbooming