COGITATIONEs sU-BI T AN EA .

CIRCA

CONsERVATIO*NEM sUI.

Bono cum DEO,ix Adprobatione Venerandi Ordinis

Philosi ad Auram celebris Lycei,sub PROsTO I O,Ampltssmi & Celeberrimi,

>. M- JOH- RER NH<mune js3\/Phii. Moralis & Civilis, nec nonHist*

Prosi Orsl.}ro Homhlus in FhiioUphu decretis*

iiVd decet modestia peritam amantibuscensindas examinandasq; sistit

A.ARO N H. H OFFREENjIn Auditorio Maximo

ad d.21 Ncl>. hor.antem. Anni idp 4,

impr. apud Jo. Walliom*

Adsit Favor Jeiiovje DEI Nostri.thesis i.

i otentiisimi Creatoris con-slantia, cum in aliis ope-ribus ejus cernitur, turri

; rnaximeelucetineo,qvodsingulis rebus creatis tam

tenerum in suo statu persistendi amo-rem, & qvandara velut aversationerrtac sugam illorum omnium , qvsemutationis periculum minitarentur,inditam deprehendimus; adeo, ut im-*possibile videatur cunctis naturae viri-bus per se, contrarium suo, statum ad-petere. Hinc evictas veritatis <5c Phi-losophorum Cathedra dignissimurti pro-fluxit axioma: nihil tendere adsui dejlru-Hionem, vel adfirmative, omnern naturamtsse conservatricem sui. Idqve ita univer-sale est, ut non vereamur adserere, adipsum etiam principium systematis

2rationalis (ignoscatur qvod summoDEO rationem tribuamus, praeeuntenobis Cicerone, qvi nec aliter DEI sa-pientiam, qvam per adultam rationemdescribere potuit) extendi posie; qvaesane increata natura sola est, se reveraConservans. Cavendum tamen: ne hocpravo sensu accipiatur, neve inrelliga-tur conservatio, qvae siat per positivumullum caulae efficientis influxum; sedtantum,qvod DEI essentia sit talis, utnon possit non semper existere, neculla ratione adpetere mutationem suislatus: qvorite perpenso, facilem veniamnobis ab humano Lectore pollicemur,qvod non potuerimus convenientiori-bus verbis,sensa animinostri explicare.

Thesis II.

Deinde advertere etiam licet, res ra-tione & intellectu carentes, impensese suasqve adsectiones & perfectiones,

qvantum in ipsis est, conservare velle?qvod, etiamsi paulo remorius sit si no-nro instjtuto, ut tamen distincte inteK

3sigatur, in antecedam demonstrare co-nabimur, qva ratione capiendum sit,Inprimis ergo prorsus siint abjiciendapraejudicia, qvorum ope jam inde abinfantia altas in mente nostra egit ra-dices, mos ille, qvo nihil toti Philoso-phiae sanae magis pestiserum est, con-sundendi rerum essentias & earum pro-prietates. Unde etiam est, ut locuturidere cogitante, illam velut materialem,in extensione posiram, concipiamus; &

contra tradituri adsectiones rerum me-r£ corporearum, illas non sine intel-lectu nobis imaginemur; earumqveprin-cipium idem cum nostrarum actionumprincipio, vel saltem civa.\oyov illi, nonserenda praecipitantia statuminemus.Hinc tot chimerae in arvum Philosophi-cum, similimis naturae diae, hoc est;monstrosis, processerunt pedibus; qvarudein speculationibus incautae juventu-tis, melioribus occupationibus naturadestinata ingenia, misere cruciantur,ut de tempore nihil dicam. Cujus, sa-rinae si qvod aliud, illud certe censeri de-

4bet, qvod appetitus naturalis, mutniqveamoris rerum extensarum nomine, nontantum apud vulgum* sed illos qvoqveqvsl emunctioressalutari discupiunt, au-ditur. In qvibus tamen verbis paulumdelicti essiet; nisi & mente tale qvid con-ciperemus, revera corporibus inesie.Qvod certe sentht qvidam Philosophusalias celebris his verbis: ut appetitustendam naturalis insttnBum naturalemhocant, daturi ita etiam datur cognitio aU-sla naturalis, a Jensu (s mtcUcEiu distinBa.Nihil enim potest ahslts appetere , ut gratum,

i>(l sugere, ut ingratum , nisi cognitione alislanaturali, illud gratum t5 sili conveniens essoeognosat. Nihil emm appetitur, nisi qvodprius agnoseitur, Nae cognitione planta a~.limenturnsili conveniens agmscunt, appetunt,€sadse trahunt;sled Vero(ihieonVeniensmn tst,relincsvunt, aliudin corticem, aliudinfruBumtonvertunt. In qvibus non par modo hu-manae, sed ad divinum etiam propiusaccedens intellectum, cognitio corporitribuitur, qvae uno & simplici intuitu,rerum convenientias & disconvenien-

5tiasintelligat. Qvod si antem idem hicPhilosophus, m corpore suo rire volu-isset distingvere, actus hujus ab animaeactibus, & qvid utriusqve propriumsit penlitare, forte non de his ita pro-nunciaslet.

Thesis III.('"'sterum nos, cum dicimus res mere'“'corporeas sui conservandi studiosasesse,satemur lubentes id, non nisi valdeimproprie posie dici; nec aliud intelli-gimus, qvam qvod una qvatqve res,qvatenus est simplex & indivisa per-maneat qvantum in se est (conslantiaDEI non deserente) in eo statu inqvoconstiruta est; hoc est; eandem magni-tudinem, situm, figuram, motura &qvie-rem, perpetuo lervets habet aurem hujusaxiomatis rectus (enlus,etiam in natura-hbus contemplationibus insignem ulum,nec parum prodess,si ejus firmale incon-cuiTa, teneatur veritas. sed cum no-bis siteonstitutum, de conservadone silicogitationes nostras edere, qvatenusilia in hominibus deprehenditur*,

6siic abrumpimus rerum mere cor?porearum considerationem; ne coramtribunali Physico, /*«ra/3«<re8s causamdicere cogamur.

Thesis. IV:

Consideraturis ergo humanam natu-ram, primo intuitu facilime-paresdt,

qvam prosunde immersum sit hoc stu-dium sese conservandi in mentibus i-psorum, &adeo qvidem, ut nunqvamsatis felix sibi videatur homo. Ac pro-inde, ex hoc fundamento, etiam qvic-qvid nunc, non tantum ad necessarium$ commodum victum amictumqve;ied & rnoiles delitias in toto terrarumglobo prostare videmus , indesessis la-boribus, anxiis curis & lucubratio-nibus inventa, & omnibus mo-dis elaborata, Censeri debent. Qyid?qvod hac ipsa causa sit, qvae pri-ma in societates coegisse concipitur.Nam cum facile adpareres, homini neccommodum, nec securum satis, vita: de-curium sore3 ni sui similium communi»

7bus auxiliis, istis malis mederetur,-rictumqvippe est, qvam milerabile animal ho-mo sit, si eodem momento cum pri-mam hujus lucis auram hausis, solusin suo iqvalore relinqveretur, siae, illamiseria, etiamcaeterorum animantiumconditionem superatura videtur; sc livel maxime adoleverit,qvod tamen im-possibileest, seris bestiis tandem in prae-dam cederet, aut aliis tempestatum in-juriis periret; ergo sodi generis sollici-tandi erant. Hmc possea omnes artesmechanicae excogitatae, hinc navigatio-nes, commercia «scc. hinc saeva illa ho-stium strages, bella. Nam inter tot peri*cula

, qVx quotidie k cupiditate hominum nd°iurali, unicuiqVe eorum intenduntur, caverisibi adeo Vituperandum non csl. ut aliter vel»le sacere non pojimus. Fertur enim unus*

qlnsqve ad aclpetitum ejus, qvod sibi bonunij(s ad sugam ejus, qvod sili malum Videturmaxime autem maximi maiorum , qvucesl mors\idqve necesjltate qvkdamnatura nonhumore.) qVam qyk sertur lapsi deorsun.'

8 Thesis V.tUTaec cum ita sint, inqvirere tamenA J placet, an praeter hunc insitum iuiamorem, aliqva inluper obligatiohomini incumbar, ad se suaqve membradesendendum & conservandum, idqyeita arcte, ut si lecus faciamus, peccassein legem naturae dici possimus. Qvodnt dextre intelligatur, sciendum est, ne-minem qvidem sibi posse cbligarijobliga-tio enim prsesupponit legem, cujus pro-prerea vinculum audit; lex autem qvo-modo inteliigaturvigore & robur habererusi prosecta sit a superiore,cui non modopotentia est ad refrenandos a norma di-Icrepantesj sed & justae cau sae, obqvaspersvadeat alteri profuturum, si tali mo-do libertati luas naturali,frenum injjcerepateretur; nisi enim hoc accidat, nihilcausae est, cur ego, propter solam ipsiuspotentiam, ipsi servire debeam. Homdautem, etiamsi caulas adultas satis sibipertexere possir,qvare ad se conservan-dum debeat nitij longe tamen abest,

9utnomineobligationis ergase ipssim il-lud venire possit; neqve enim semet i-pso censetur homo poile esse superior.Qyid? qvod instar telae araneae esser,arqve ab ipto homine, qvandocunqvelibuerit solubilis-, penes enim obligan-tem ess, obligationem pro lubitu remit-tere. Alt vero illa, qvam in nobis de-prehendimus obligatio, ex alio stuit son-te- Optimus enim Creator eum nos so-ciabiles creare liberrime constiruit; a-deoque non solum nobis nasci ; sedqvam maxime inusiis communes, scfelicitatem universorum superesse vo-luit; ita arctis limitibus libertatem no-slram circumscripslt, ut nullum cor-poris ammique noslri cultum, a cujusneglectu societas damnum pasiura vi-deretur, sas nobis esset intermittere,multo vero minus prout libuerit dotesa natura concessas ultro corrumpere ;

ne deinde inhabilesredderemur aliorumcommodis inserviendis, ac promovendoilli sini , in qvem lati & prognatisumus»

10

Thesis VI.| Tnde haud dissicile est colligere,'qvid

de illo slagitio centendum sit, qvodaliqvibus perpetratu non indignum esthabitura, praeoccuparenempe sati diem.Nam etiarasi satendum sit homini, si con-siderari possit, velut sibi relictus, extraobligationem ad colendum Creatoremsilum optimum DEUM, & societatemcum consimilibus animalibus, non mul-tum interesse,qvid circa corpus & mem -

bra sua ipsemet statuere velit. Tamencum jam extra dubium, etiam apud ia-pientiores ex prosanis fuerit, hominemin eum sinem vitae usura donatum es-se, qvbdonisa natura acceptis, debitelaudes conditoris sui propagaret, &

membra sua, aliorum sui similium e-gestatibus, pro virili dispensarer; cer-tum est, non sine maximo (celere, istissinibus se postesubtrahere. Qvam ob remetiam Plato, indignos sepulturae honoredefiniit,qvi tali modo discederent;Contraqvam detestanda Brachmanorum stoli-ditas, de qvibus ita Curtius: llnrm a-

11

gresle atque horridum genus , qt>os sapie ites•vocant. Apud hos occupare sati diempulerum, (s PiVos si cremari jubent, qui-bus aut sepnis alae, aut incommoda Valetudoe si. expeblatam mortem pro dedecore vd e ha-bent. Nec ullus corporibus , qt>a semsihts sui-bit, homs redditur. Tali erant etiam a-nimo nonnullae aliae Gentes, & impri-mis Antiqvi Gothi. Interim tamen noncredendum est, esse contra hanc obli-gationem eligere tale vitae genus, exqvo citius mors, qvam alias secutura vi-detur, Ira laude Tua non frustrandurnest factum magnorum Virorum, qvi, utaptiores reddantur magis magisqne pro-movendo bono publico, diurnis noctur-nisqve curis (e macerant.

Thesis VII.

Uti autem haec clara ssint: ita nono-mnibus videtur aeqve conslare, qva

ratione Conservatio sini rite obtineatur,plerisque umbram pro ipsa re captan-tibus. Qyare nostri esse officii duxi-mus paulo diligentius in naturam no-stram inqvirere, ut ex ejus cor side-

12

rationi? palam sieret, qvae qvam com-modissima, maxime necessaria & uni-versalis, divinaeque voluntati conveni-entissitna eilet via, ad illam perveni-endi; invenimusqve eo nomine prae a-liis omnibus honorari debere studiumboni publici ( qvo vocabulo ira lateutimur, ut non tantum intelligamusfelicitatem tonus genens humani; (edillainsuper officia, qvae DEUs suojurea nobis exigit; nos enim consideramusDeum cceterosqj rationales, in unoqvasisystemate motus suos peragentes,) Cau-

se ergo maxime ennserVantes totum seu ad-gregatum, cujus partes mutuam desiderantoperam , ejusdem partes pariter conservae &

efficiunt. Arqve id tam verum est, uthoc essatum non multum videatur di-stare ab axiomatibus mathematicis.Nam si unusqvisqj immaginaretur sibi,extra curam boni communis, felicita-tis qvandam speciem inanem, & ad il-lam conseqvendam,divina humanaqj nil,

habens, brutali impetu rueret; sa-cile est videre, qvanta barbaries,rerum

13consido mera inde exoritura essiet; nonabsimilis illi statui naturali, qvem Hob-bes finxit bellum essie omnium in omnes*Unde jam. ultro resultant hx circa con-servationern regulae; ut ejusmodi achones,(j])£ tendunt ad propriam cujus %felicitatem,cedant illis aslwmhus motibuscjvi ad Uni »

Verst Jyslemstis consertiatione mcejsario. reqhi-runtur&C. deinde: ut ita aequalitas niriuserve*tur inter smgulos, ut uniusmotu vehementiorenonm damnn omnium alituabsorbeatur. Cuisini ipsa rerum natura nobis praeit; Con-sidere. enim varios in apio vortices, in u-no systemare, revolutiones luas motusqjconsicientes, & videbis singulorum mo-tus, ita ad totius incolumitatem tem-peratos esse, ut non possint aliter essie.Longe autem nobiliori modo patebit, ex;matura meditatione in systemate ratio-nalium, singulorum felicitatem a con-centricorum leu aliorum rationaliummotibus pendere, non tantum cumcontigui sunt; sed etiam ab longissiimeremoris. Mentis ergo munus est, qyasdirectrix motstum nostro geqeri data,

14ira librare unius cuiusqveconatus: ut o-tnn*r assius humani pariter factant ad uni-versorum rationalium bonum-, ac faciunt o-tnnium corporum motus, ad systematis cor-porei consert)aUonem„ Id autem siet, si inomnibus actibus voluntariis; qvi aliosspectant, illae duae regulae observenturqvas modo dedimus. Ideoque hocmodo, a rerum natura docemur, qvaratione communi felicitati nostraequein ea indictae, necessario prospiciendurnsit; qvod tantundumest, ac si dicerem ,

docemur, quaenam lege naturali prae-cipiantur.

Thesis VIII.

Act priusqvam' huic sini promoven-do, satis apti lumus, necesse est, ut

principia, ex qvibus motus ad conser-vationem totius pertinentes, resulrareconcipiuntur, i ite praeparentur. Qyaeqvidem duo in nobis esso omnes Ici-nnis. Nam cui proposita est sili c<mstrvatio( Verba sunt Ciceronis) huic partes cj*o%

sias, qvae nobis principia dicere pla-cuit, curas esso, eario/esque, cju/e perfectio •

15res sini, (s in sio genere laudabiles, eaenim vita expetitur, cjux st animi torpor isqVeexpleta virtutibus. Hinc duplex cultiraa nobis exigitur; Una animae si qvi-dem maxima; nihil e(l in ho-mine divinius, qvaeque imperatrix nobisa natura data esi Oportet autem il-lam, ut ad ductum Magnorum Viro-rum culturam ejus huc maximefacientem tradam, ante omnia rectosensu de lummi Numinis existen-tia, attributis & imprimis providentiaimbutam elTe: adeo, nr omnes im-perfectiones, qvoennqve nomine veni-re possint, ab eo sciat removere. AbAtheismovero & Epicureismo prorsusabhorrear. Nec solum id; sed omnesetiam pravas opiniones, qvae vel ali-quam culpam in Deum rejecturae vi-dentur, vel homines securos a metu ejusreddunt, ac ad malas artes proniores,averserur; ubi enim ista obtinent, illicsanenulla firma deprehenditur societas,cujus stabihssimum vinculurn tst reh-

16

gio. Deinde, qvemadmodtnsi exulan-te metu Numinis nulla sidus, vel com-munis, vel propria potest sperari; itaex adverso non parum promovet il-Jam, si mens in se ipsam reversa,agno-scat debite imbecillitatem suam, &exilla agnita, discat revereri imperium Di-vinum, adque illius praescriptum actio-nes luas prudenter , conjianter es moderatecomponere. Nec non seiae alios sisi si-miles tanquam aeqvales tractare. Qvem-admodum & ex aeqvo aestimare res illas,quarum intuitu voluntas humana blan-de titillatur; quo ni siat saepe maximaeoriuntur consusiones. Qyin & mo-dum in conquirendis & erogandis bo-nis nosse. Nam & illud eo conducit,ut omnes partes quasi in aeqvihbriostenr. Deniqve mollities omnis exanimo ejicienda est, & adsectus cora-pescendi.qvi vehementia sua immaneqvanturn turbant animi tranqvilliratem,& valetudinem corporis; ntc nonsaepemagnornm malorum causa exictusCoxemm nec hterarum.studium prae-

17terire decet," qvod ad conservationemsui: hoc est communem felicitatem mul-tum etiam sacere cum Magnis Virisnon dubitamus adsfrere; Est tamencautela, ut iis tantum rebus animumadplicemus, qvae qvam proxime acce-dunt, sive ad culturam animas per ne-cessariam,& societatis insigne commo-dum; ut doctrina morum, qvae illiusvelut anima est; & sidentis artesqueqvibus mortalium consorcium non sineinsigni damno carere potest. Qyalespleraeqve nobilissimas Marhesios partes;sive alias distinctos & claros conce-ptus nobis conciliant de univer.sae na-turae Phaenomenis; sive etiam excel-lentiam ac dexteritatem ingenii nostrialiis ostendunt; vel denique operum a-ctionumqve humanarum memoriamposteris tradunt. Reliquis verostudiis,qvae circa nugas otiolorum nebulonumoccupata sunt, corticem, vel potiushilum pro nucleo & saba ( mandendumexhibentes, non sine enormi slagitiocontra bonum publicum insudatur, cura

18tempus rebus solidioribus & magis ne~cessariis debitum, in vanae umbrae gra-tiam sussuratur. Alteram sollicitudinisnostrae partem vindicat cura corporis,cujus servitio anima utitur; nisi enimhoc recte dispositum sit, non multa necdiutina utilitas redundabit in usus com-munes aut proprios. Qyare id im-primis tenendum est, ut salus ejus, qvamdivinum & longe blandissimura condi-mentum dixit Plutarchus, per omniaintendatur atqve servetur, viresqve itain laboribus aggrediundis librentur, utnunqvam majoraadgrediamur, qvamqvibus susierendis corpus par esTe con-slat, vitia vero omnia intemperantiae,qvibus incolumitas sugatur; Integri-

& agilitas membrorum cum de-centi trvpu,sT(>U impeditur, summa in-dustria cavendae* qvo modo qvi pec-caverit non potest absolvi qvin severis-sime coram tribunali totius collegiirationalium accusctur de spontanesi va-letudinis amissione. Non dissentientea nobis lepido illo Diogene, qvi mirum

19qvam excanduisse dicitur apud Laer-tium, in eos, qvi Diis litarent pro botuivaletudine, & simul inter ipsas epulasultro non levem vim morborum in-gluvie & freqventibus poculis, acci-rent. sed qvotus qvisque jam est, qvinon obtorto collo ad supplicium rape-retur, si culturae non tantum animae, sed5c corporis reddenda essec societati ra-tio. Hic taxanda osserret se qvoqveillorum stoliditas qvi potius salutisqvam paucorum in Medicum impenso-rum jacturam sacere volunt. Verumnos earum rerum medelam aliis relin-qvimus ipsimet ad sinem properaturi.

Thesis. IX:s mpulsu erundem causam, qv$Conser-*vationem urgent, seruntur etiam mor-tales necesTario ad tales motus, ex qvi-bus seqvitur speciei suae conservario.Adeo, ut naturali velut nexu haec mu-tuo cohaereant. Hic enim est sons amo-ris illius, qvo animalia diversi sexustam blande sociantur, & velut commu-ni nisu ad sobokmgenerandam concur-

20

runt iltamqne deinde eodem3tu velut suum sangvincm,'ordinarie di*Iiguns& tuentur. Versim hic reponereqvis poterit, saepe nihil minus qvarnillum sinem homines in tali actu con-ctitutos intendere, Qyare (ciendum esinec nos hic judicium vel argumentumcapere de actibus hominis voluntariis,qvorum sines variis temporibus variosesse Icimus; sed ex actibus & propen-siombus sere necessariis, qv$ insuntanimalibus etiam inlciis & qvandoqjrepugnantibus. Unde patet non qvi-dem ex eo, qvod homines diliguntcupiuntque se conservae, oriri Venerisssimulos & appetitum sobolem procre-andi tuendique; sed ab iplsi corporis sa-brica & temperie, ac ut expressius di-cam, ex necessaria illa circulatione, quste naturali cordis (ystole amandatur san-gvis in vasa spennatica, semenqve indesecernirur & sermentatur.sicut ex ea-dem materia de formatur sictus & ali-qvamdiu nutritur crdcirqve in utero;

idqve adeo inseiis parentibus, ut Uce$

21

ram Tuam ministrent, n p sciant tameaqvam in lucem exeat (oboles, mas

osmina procreetur; ore an umbilicoutroqve nutrimentum hauriat, im»an omnino vescatur, aut etiam vi-

a-c nec ne, uti hanc rem egregie me-ici explicant, & imprimis Harvejuse Generatione animalium. scilicet ia:s actibus animalia similia sunt Ve-

getabilibus , qvae licet sensu careans,omnique sinis prospectu, non tamensibi solis nutrimentum hauriunt; sed «scsemen proserunt in speciei suae propa-gationem : atque adeo ut, qvemad-modum in ovis pulli corpus contine-tur & alimentum idoneum qvonutria-tur, donec maturus evadat ut aliun-

e cibum qverat, concoqvatque, ita et'am in seminibus praeter exiguum ger-

men; quod futurae plantae est; rudimen-tum, continetur etiam materia apta;qvae postqvamhumectata est, st caloreidoneo in sermentationem quandarnconcitata 5 in teneras germinis radices.

22se insinuat illud nutrit donec tarslvires acceperit, ut e terra vicina a'mentum possit desumere. Non licetrem h®c pluribus petsieqviob angustuqvo circum septi sumus tempus, cuj;etiam gratia sit, ut qu® jam hic jure connecti deberent, utpore de amptudine Conservahonis sui in omnibicailbus, de illamprivilegiisque «sto. »on liceat typis expresTa Tibi Lector Placide sidere; quar>inviti hic manum de Tabula tollimus.Peo cujus conslanti® universa natur;

sese conservandi studium debet,sit honos & perpetua

Gloriae!