DE WASSENAARSE 4L{Nr, JAARGANG 4, EDrrrE 152, WEEK 13. 25 uaanr 200g

ttKomt u binnen en zet uvv geweer neerdaar onder die helmen en gasmaskerstt

f,{1Nrn-gebouw utl dg Lange Kerkdam puilde afgelopen dinsdagavond uit van de betangstellendenI rvoor de lezing die bunkerexpert en oud-militair Kees Neisingh hield onder de titel: f'DeAtlantikwall, Van verdedigingslinie naar monumentenzorgrr. Robert van Lit meldde namens de organi-serende Historische Vereniging Oud Wassenaer "overdonderd" te zijn door de belangstelling, waarvoorvolgens hem echter wel een verklaring was. Want veel Wassenaarders hebben zelf heiinneriigen aan devele fysieke sporen die de Duitsers na de Tkeede wereldoorlog in het dorp achterlieten.

De nog intacte bunker met boerderiidak van Seyss Inquart tussen Clingendael en oosterbeek lag in het gebied van hetS tii tz p unkt grupp e S c h ev en in gen.

Door Jos Knijnenburg

Kees Neisingh waarschuwde zijntoehoorders maar direct aan hetbegin van zijnlezing voor de hoe-veelheid informatie en illustratiesdie hij had meegebracht. Als warehet een college op de KoninklijkeMilitaireAcademie, zo werd in eenhoog tempo de planning en bouwvan de Duitse verdedigingswerkenlangs de Westeuropese kust behan-deld, waama werd ingezoomd opde Nederlandse linies en uiteinde-luk het gebied tussenStiitzpunktgruppe Katwijk enStiitzpunktgruppe Scheveningen.Zeg maar twee door de Duitserstijdens de oorlog extra versterktegebieden. Duits jargon dat op tal-loze door Neisingh geprojecteerdekaarten en documenten werd weer-gegeven. Langzaam wordt duide-

lijk waarom enige achtergrondken-nis over verdedigingswerkenonontbeerlijk is. Maar ook hoe debezeÍter tijdens de vijf oorlogsja-ren steeds banger werd voor eengeallieerde invasie uit zee dan welvanuit de lucht. Duidelijk wordtook wat precies de rol van hetWassenaarse grondgebied werd tij-dens het optuigen van de beruchteAtlantikwall vanaf circa eind1942. Zijn de gebieden rondKatwijk en Scheveningen van rela-tief sterk strategisch belang, hetuitgestrekte strand- en duingebiedvan Wassenaar krijgt de kwalifica-tie Freie Kuste en wordt, zoschrijft Neisingh in zijn vorig jaarherdrukte boekje over de bunkersaan het 'Wassenaarse

Slag, slechtslicht verdedigd. Toch werden deWassenaarse duinen tijdens debezetting volgeplempt met een

compleet bunkerdorp, waarbijdiverse bouwwerken onderlingwerden verbonden door een kilo-meterslang gangenstelsel.

HenunonxNeisingh toont tijdens zljn lezingvoorbeelden van de bijna griezeli-ge administratieve procedures tij-dens de bunkerbouw. Men ontwik-kelde een geheim handboek metalle typen bunkers compleet methet voor elke soort benodigde aan-tal kubieke meters beton. Veelbunkers in Wassenaar bestaan nog,maar het toenmalige interieur isveel minder bekend. Neisinghtoonde een foto van een wel erggezellige bunker voor officieren.Met twee kaarten legt hij hetbekende drama aan de Slag uitzonder het geheel te kunnen ver-klaren.