Clp Labelling Pl

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia (WE) nr 1272/2008

Dla producentw, importerw, dalszych uytkownikw oraz dystrybutorw substancji i mieszanin

INFORMACJA PRAWNA Niniejszy dokument zawiera wytyczne dotyczce wymogw w zakresie oznakowania i pakowania na mocy rozporzdzenia (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin (rozporzdzenie CLP). Uytkownicy powinni jednak pamita, e jedyn autentyczn podstaw prawn stanowi tekst rozporzdzenia CLP oraz e informacje zamieszczone w niniejszym dokumencie nie s poradami prawnymi. Europejska Agencja Chemikaliw nie ponosi adnej odpowiedzialnoci w zwizku z treci niniejszego dokumentu. KLAUZULA O WYCZENIU ODPOWIEDZIALNOCI Poniszy tekst jest tumaczeniem roboczym dokumentu pierwotnie sporzdzonego w jzyku angielskim. Tekst zosta przetumaczony i sprawdzony pod ktem kompletnoci przez Centrum Tumacze dla Organw Unii Europejskiej. Sformuowania naukowe/techniczne bd podlega weryfikacji. Zwracamy uwag, e wersja angielska, ktra jest rwnie dostpna na tej stronie internetowej, jest wersj oryginaln.

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP Nr referencyjny: Data wydania: Jzyk:ECHA-11-G-04-PL

04.2011 r. PL

Europejska Agencja Chemikaliw, 2011. Strona tytuowa Europejska Agencja Chemikaliw Powielanie dozwolone pod warunkiem kompletnego podania rda informacji w nastpujcej formie: rdo: Europejska Agencja Chemikaliw, http://echa.europa.eu/", a take pod warunkiem przekazania pisemnego powiadomienia do Dziau Komunikacji ECHA ([email protected]). Jeeli maj Pastwo pytania lub uwagi dotyczce niniejszego dokumentu, prosimy o przesanie ich (z podaniem numeru referencyjnego, daty wydania oraz rozdziau lub strony dokumentu, ktrych dotycz uwagi) przy uyciu formularza informacji zwrotnej na temat poradnika. Formularz jest dostpny na stronie zawierajcej poradniki i wytyczne ECHA lub bezporednio pod adresem: https://comments.echa.europa.eu/Comments/FeedbackGuidance.aspx Europejska Agencja Chemikaliw Adres korespondencyjny: P.O. Box 400, FI-00121 Helsinki, Finlandia Siedziba: Annankatu 18, Helsinki, Finlandia

Niniejszy dokument powsta przy wsppracy nastpujcych europejskich ekspertw z zakresu informowania o zagroeniach: Marie-Noelle Blaude, Instytut Naukowy Zdrowia Publicznego, Belgia Wendy Cameron, Midzynarodowe Stowarzyszenie Producentw Myde, Detergentw i rodkw Czystoci (A.I.S.E.) Helmut Fleig, CEPE Pierre Cruse, Inspektorat Bezpieczestwa i Higieny Pracy (HSE), Zjednoczone Krlestwo Hermann Goetsch, Bundesministerium fuer Land- und Forstwirtschaft, Umwelt und Wasserwirtschaft, Austria Raluca Iagher, Dyrekcja Generalna ds. rodowiska, Komisja Europejska Anja Klauk, Europejska Agencja Chemikaliw (ECHA) Uta Jensen-Korte, Dyrekcja Generalna ds. Przedsibiorstw i Przemysu, Komisja Europejska Karin Merkl, CEFIC Phil Todd, Europejskie Stowarzyszenie Ochrony Rolin (ECPA) Lorens van Dam, Szwedzka Agencja Zarzdzania Kryzysowego (MSB) Caroline Walsh, Urzd ds. Bezpieczestwa i Higieny Pracy, Irlandia Cordula Wilrich, Federalny Urzd Badania i Kontroli Materiaw (BAM), Niemcy

Przedmowa Niniejszy dokument jest skierowany do producentw, importerw, dalszych uytkownikw oraz dystrybutorw substancji chemicznych i mieszanin. Zawiera wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania substancji i mieszanin okrelone w tytuach III i IV rozporzdzenia (WE) nr 1272/2008 (rozporzdzenie CLP), ktre weszo w ycie dnia 20 stycznia 2009 r. Dokument uwzgldnia rwnie odpowiednie zmiany wprowadzone na podstawie 2. rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego. Niniejszy nowy poradnik zawiera wicej informacji ni odpowiednie sekcje na temat oznakowania zagroe zgodnie z CLP zamieszczone we Wstpnych wytycznych dotyczcych rozporzdzenia CLP i Wytycznych dotyczcych stosowania kryteriw rozporzdzenia CLP, poniewa bardziej szczegowo opisuje i objania stosowanie i ukad elementw etykiety CLP dla substancji i mieszanin. Tre niniejszego poradnika zastpuje cz 5 (Oznakowanie) i zacznik V (Wybr zwrotw okrelajcych rodki ostronoci) Wytycznych dotyczcych stosowania kryteriw rozporzdzenia CLP.

SPIS TRECI1. WPROWADZENIE....................................................................................................................11.1 Kto powinien przeczyta niniejszy dokument? ............................................................................. 1 1.2 Co zawiera niniejszy dokument? .................................................................................................... 1

2. INFORMACJE OGLNE..........................................................................................................22.1 Podstawa prawna ............................................................................................................................. 2 2.2 Zakres oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP........................................ 3 2.3 Terminy dotyczce klasyfikacji, oznakowania, pakowania i aktualizacji oznakowania zagroenia CLP ....................................................................................................................................... 4

3. PODSTAWOWE WYMOGI DOTYCZCE OZNAKOWANIA I PAKOWANIA ZGODNIE Z ROZPORZDZENIEM CLP .........................................................................................................63.1 Oglne zasady dotyczce oznakowania ........................................................................................ 6 3.2 Elementy oznakowania zagroenia CLP ........................................................................................ 7 3.3 Rozmieszczenie informacji na etykiecie zagroenia CLP ............................................................ 8 3.4 Pierwsze dowiadczenia z zasadami oznakowania wedug CLP................................................. 8 3.5 Zasady CLP dotyczce pakowania substancji i mieszanin........................................................ 10

4. ZASADY UMIESZCZANIA ELEMENTW ETYKIETY CLP ..................................................144.1 Dane kontaktowe dostawcy........................................................................................................... 14 4.2 Identyfikatory produktu.................................................................................................................. 14 4.3 Piktogramy okrelajce rodzaj zagroenia .................................................................................. 16 4.4 Hasa ostrzegawcze........................................................................................................................ 19 4.5 Zwroty okrelajce zagroenie...................................................................................................... 19 4.6 Zwroty okrelajce rodki ostronoci ........................................................................................ 20 4.7 Kody zwrotw okrelajcych zagroenie i rodki ostronoci.................................................. 21 4.8 Informacje uzupeniajce na etykiecie ......................................................................................... 22

5. WYTYCZNE DOTYCZCE POSZCZEGLNYCH ASPEKTW OZNAKOWANIA ZAGROENIA ZGODNIE Z CLP ...............................................................................................305.1 Dalsze aspekty do uwzgldnienia przy sporzdzaniu etykiety zgodnej z CLP ........................ 30 5.2 Wielko etykiety i jej elementw ................................................................................................. 31 5.3 Wyczenia z wymaga dotyczcych oznakowania i opakowania ............................................ 335.3.1 Stosowanie etykiet rozkadanych, zawieszanych metek i opakowa zewntrznych.........................33 5.3.1.1 Etykiety rozkadane i zawieszane metki .............................................................................................34 5.3.1.2 Opakowanie zewntrzne ......................................................................................................................36 5.3.2 Pominicie niektrych elementw etykiety...........................................................................................36 5.3.2.1 Wyczenia dla zawartoci nieprzekraczajcej 125 ml ......................................................................36 5.3.2.2 Wyczenia w szczeglnych przypadkach .........................................................................................38

5.4 Zaleno midzy rozporzdzeniem CLP a przepisami dotyczcymi oznakowania w transporcie ............................................................................................................................................ 39

6. ETYKIETY PRZYKADOWE .................................................................................................426.1 Jednojzyczna etykieta substancji do celw dostawy i stosowania ........................................ 43

6.2 Wielojzyczna etykieta substancji do celw dostawy i stosowania zawierajca nieobowizkowe informacje uzupeniajce ....................................................................................... 44 6.3 Jednojzyczna etykieta mieszaniny do celw dostawy i stosowania zawierajca obowizkowe i nieobowizkowe informacje uzupeniajce ............................................................. 46 6.4 Jednojzyczna etykieta substancji do celw dostawy i stosowania zawierajca uzupeniajce zwroty okrelajce zagroenie ................................................................................... 48 6.5 Wielojzyczna etykieta mieszaniny do celw dostawy i stosowania zawierajca obowizkowe i nieobowizkowe informacje uzupeniajce ............................................................. 49 6.6 Jednojzyczna etykieta w formie rozkadanej broszury do celw dostawy i stosowania rodka ochrony rolin .......................................................................................................................... 51 6.7 Opakowania o maych rozmiarach lub trudne do oznakowania ................................................ 536.7.1 Butelka o pojemnoci 25 ml zawierajca n-heksan ..............................................................................53 6.7.2 Butelka o pojemnoci 25 ml zawierajca substancj sta stwarzajc zagroenie .........................56

6.8 Etykieta do celw dostaw i transportu dla opakowania pojedynczego.................................... 57 6.9 Oznakowanie chemikaliw przewoonych drog ldow w opakowaniu zoonym............... 59 6.10 Oznakowanie chemikaliw przewoonych drog ldow w opakowaniu pojedynczym ...... 60

7. WYTYCZNE DOTYCZCE WYBORU ZWROTW OKRELAJCYCH RODKI OSTRONOCI DO CELW OZNAKOWANIA ZAGROE NA PODSTAWIE CLP..............627.1 Wstp ............................................................................................................................................... 62 7.2 Zaoenia do wytycznych............................................................................................................... 63 7.3 Tabele wyboru................................................................................................................................. 667.3.1 Oglne zwroty okrelajce rodki ostronoci.....................................................................................66 7.3.2 Szczeglne zwroty okrelajce rodki ostronoci dotyczce zagroe fizycznych........................687.3.2.1 rodki wybuchowe .................................................................................................................................................68 7.3.2.2 Gazy atwopalne......................................................................................................................................................80 7.3.2.3 Aerozole atwopalne ...............................................................................................................................................81 7.3.2.4 Gazy utleniajce......................................................................................................................................................83 7.3.2.5 Gazy pod cinieniem ..............................................................................................................................................84 7.3.2.6 Substancje cieke atwopalne ................................................................................................................................86 7.3.2.7 Substancje stae atwopalne..................................................................................................................................90 7.3.2.8 Substancje i mieszaniny samoreagujce .............................................................................................................92 7.3.2.9 Substancje cieke piroforyczne .............................................................................................................................99 7.3.2.10 Substancje stae piroforyczne...........................................................................................................................101 7.3.2.11 Substancje i mieszaniny samonagrzewajce si ............................................................................................103 7.3.2.12 Substancje i mieszaniny, ktre w kontakcie z wod wydzielaj gazy atwopalne .......................................105 7.3.2.13 Substancje cieke utleniajce ............................................................................................................................112 7.3.2.14 Substancje stae utleniajce..............................................................................................................................114 7.3.2.15 Nadtlenki organiczne..........................................................................................................................................119 7.3.2.16 Substancje powodujce korozj metali............................................................................................................125 7.3.3.1 Toksyczno ostra droga pokarmowa ............................................................................................................126 7.3.3.1 Toksyczno ostra po naniesieniu na skr ..................................................................................................130 7.3.3.1 Toksyczno ostra po naraeniu inhalacyjnym .............................................................................................138 7.3.3.2 Dziaanie rce/dranice na skr.....................................................................................................................145 7.3.3.3 Uszkodzenie oczu / dziaanie dranice na oczy...............................................................................................147 7.3.3.4 Dziaanie uczulajce drogi oddechowe ...........................................................................................................149 7.3.3.4 Dziaanie uczulajce na skr .............................................................................................................................151 7.3.3.5 Dziaanie mutagenne na komrki rozrodcze......................................................................................................153 7.3.3.6 Dziaanie rakotwrcze ..........................................................................................................................................155 7.3.3.7 Szkodliwy wpyw na rozrodczo .......................................................................................................................157 7.3.3.8 Dziaanie toksyczne na narzdy docelowe (naraenie jednorazowe)..............................................................162 7.3.3.9 Dziaanie toksyczne na narzdy docelowe (naraenie powtarzane)................................................................168 7.3.3.10 Zagroenie przy aspiracji...................................................................................................................................171 7.3.4.1 Stwarzajce zagroenie dla rodowiska wodnego Zagroenie ostre ...........................................................172 7.3.4.1 Stwarzajce zagroenie dla rodowiska wodnego Zagroenie przewleke .................................................173

7.3.3 Szczeglne zwroty okrelajce rodki ostronoci dotyczce zagroe dla zdrowia ....................126

7.3.4 Szczeglne zwroty okrelajce rodki ostronoci dotyczce zagroe dla rodowiska ..............172

7.3.5.1 Stwarzajce zagroenie dla warstwy ozonowej (zob. wyjanienia w sekcji 4.8 niniejszego dokumentu) .........175

7.4. Przykady wyboru zwrotw okrelajcych rodki ostronoci na potrzeby etykiet............. 1761. Przykad hipotetycznej substancji, ktrej przypisano klasyfikacje pod wzgldem zagroenia fizycznego i rnych zagroe dla zdrowia..................................................................................................176 2. Przykad substancji (nadtlenek sodu Na2O2, WE nr 215-209-4), ktrej przypisano klasyfikacj wysokiego stopnia pod wzgldem zagroenia fizycznego i zagroenia dla zdrowia ...............................178 3. Przykad substancji (dimetylocynk, WE nr 208-884-1), ktrej przypisano klasyfikacje pod wzgldem zagroe fizycznych, zagroe dla zdrowia i zagroe dla rodowiska....................................................180 4. Przykad hipotetycznej mieszaniny do zastosowa konsumenckich ....................................................183

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP

1. WPROWADZENIE1.1 Kto powinien przeczyta niniejszy dokument? Niniejszy dokument jest skierowany do dostawcw substancji chemicznych i mieszanin, tj. do: producentw i importerw substancji, importerw mieszanin, dalszych uytkownikw substancji i mieszanin (w tym formulatorw), dystrybutorw substancji i mieszanin, w tym osb prowadzcych handel detaliczny.

Dostawcy ci s zobowizani do oznakowania i opakowania swoich substancji i mieszanin zgodnie z postanowieniami rozporzdzenia (WE) nr 1272/2008 (rozporzdzenia CLP) przed wprowadzeniem ich do obrotu w UE.

1.2 Co zawiera niniejszy dokument? Niniejszy dokument zawiera wytyczne dotyczce wymogw rozporzdzenia CLP w zakresie oznakowania i pakowania. Opiera si na streszczeniu zamieszczonym w sekcjach 1416 Wstpnych wytycznych dotyczcych rozporzdzenia CLP, ktre zostay opublikowane na stronie internetowej Europejskiej Agencji Chemikaliw (ECHA) pod adresem: http://guidance.echa.europa.eu/docs/guidance_document/clp_en.htm. Niniejszy poradnik ma w szczeglnoci wyjani: jakie aspekty naley wzi pod uwag przy okrelaniu wymaganej wielkoci etykiety; jakie informacje uzupeniajce s moliwe i gdzie je umieci na etykiecie, zob. sekcja 4.8 poniej; jakie s warunki wycze w odniesieniu do maych opakowa; jakie s zwizki midzy CLP a zasadami oznakowania w transporcie; jak wybra dla danej etykiety najbardziej odpowiedni zestaw zwrotw okrelajcych rodki ostronoci.

Przykady ilustrujce ww. zagadnienia znajduj si w sekcji 6 i sekcji 7 niniejszego poradnika.

1


2. INFORMACJE OGLNE2.1 Podstawa prawna Rozporzdzenie (WE) nr 1272/2008 (rozporzdzenie CLP) zawiera nowe przepisy wsplnotowe dotyczce klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Rozporzdzenie weszo w ycie w Unii Europejskiej dnia 20 stycznia 2009 r. 1 , a jego przepisy stosuje si bezporednio do dostawcw, ktrzy produkuj, importuj lub uytkuj substancje chemiczne i mieszaniny bd zajmuj si ich dystrybucj. Nowe rozporzdzenie ma stopniowo zastpi przepisy dyrektywy w sprawie substancji niebezpiecznych 67/548/EWG (dyrektywy DSD) i dyrektywy w sprawie preparatw niebezpiecznych 1999/45/WE (dyrektywy DPD). Dyrektywy te zostan ostatecznie uchylone dnia 1 czerwca 2015 r. Rozporzdzenie CLP wprowadza pewne nowe aspekty dotyczce oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Niniejszy poradnik objania nowe zasady oznakowania i pakowania na podstawie CLP oraz zwizane z nimi trudnoci, a take pokazuje na przykadach, jak moe wyglda ukad etykiety. Etykieta CLP zawiera zasadniczo elementy etykiety przejte z Globalnego Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliw opracowanego przez Organizacj Narodw Zjednoczonych (GHS ONZ), tj. nowe piktogramy, haso ostrzegawcze oraz zwroty okrelajce zagroenie i rodki ostronoci, w sposb odzwierciedlajcy przypisan klasyfikacj substancji lub mieszaniny. Jednoczenie w rozporzdzeniu CLP zachowano pewne istniejce zasady oznakowania z dyrektyw DSD i DPD, na przykad wyczenia w odniesieniu do maych opakowa. Aby uwzgldni niektre informacje na temat zagroe przewidziane w dyrektywie DSD, ktre nie zostay (jeszcze) objte systemem GHS ONZ, oraz inne elementy etykiety wymagane na mocy pozostaych przepisw wsplnotowych, w rozporzdzeniu CLP wprowadzono pojcie informacji uzupeniajcych na etykiecie. Jest to zgodne z postanowieniami GHS ONZ (zob. pkt 1.4.6.3 GHS ONZ). Tytu III rozporzdzenia CLP wprowadza Informowanie o zagroeniu przy pomocy oznakowania. Sformuowanie to ma podkreli, e CLP obejmuje tylko jeden aspekt informowania o zagroeniu, czyli oznakowanie zagroenia na etykiecie. Kolejnym wanym elementem informowania o zagroeniu jest karta charakterystyki, ktrej oglny format i tre okrelono w art. 31 i w zaczniku II rozporzdzenia (WE) nr 1907/2006 (rozporzdzenia REACH). Naley zauway, e zacznik II do rozporzdzenia REACH zosta ostatnio dostosowany na mocy rozporzdzenia Komisji (UE) nr 453/2010 w celu uwzgldnienia zasad sporzdzania kart charakterystyki zawartych w GHS ONZ, zob.http://eur-lex.europa.eu/JOIndex.do?year=2010&serie=L&textfield2=133&Submit=Search&ihmlang=pl

Po wczeniu rozporzdzenia CLP do ustawodawstw krajowych przez pastwa EFTA, ktre s sygnatariuszami porozumienia EOG (obecnie s to Islandia, Liechtenstein i Norwegia), odniesienia do UE i pastw czonkowskich w niniejszym dokumencie naley rozumie jako uwzgldniajce ww. pastwa.

1

2

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP Artyku 31 rozporzdzenia REACH zmieniony przepisami art. 57 ust. 2 rozporzdzenia CLP okrela, w jakich sytuacjach naley uwzgldni informacje zwizane z CLP w kartach charakterystyki substancji i mieszanin. Agencja pracuje obecnie nad oddzielnym poradnikiem dotyczcym sporzdzania kart charakterystyki; aktualny projekt jest dostpny pod adresem http://guidance.echa.europa.eu/guidance4_en.htm

2.2 Zakres oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP Oglnie rzecz biorc, substancje i mieszaniny wprowadzane do obrotu s dostarczane w opakowaniu z odpowiednimi informacjami na etykiecie. Substancja lub mieszanina znajdujce si w opakowaniu musz by oznakowane zgodnie z zasadami CLP, jeeli: substancja lub mieszanina s zaklasyfikowane jako stwarzajce zagroenie; mieszanina, nawet nieklasyfikowana jako stwarzajca zagroenie, jest wymieniona w czci 2 zacznika II do rozporzdzenia CLP. W takim przypadku naley zastosowa uzupeniajce elementy etykiety okrelone w ww. czci.

Ponadto, wyroby wybuchowe speniajce kryteria okrelone w czci 2.1 zacznika I do rozporzdzenia CLP musz by oznakowane zgodnie z zasadami CLP. Inne wyroby nie musz by oznakowane zgodnie z rozporzdzeniem CLP; wicej informacji na temat tego, co uznaje si za wyrb, znajduje si w Poradniku na temat wymogw dotyczcych substancji w wyrobach, dostpnym na stronie internetowej Agencji (http://guidance.echa.europa.eu/guidance_en.htm). Substancje i mieszaniny objte zakresem dyrektywy 91/414/EWG 2 (dyrektywa o rodkach ochrony rolin) lub dyrektywy 98/8/WE (dyrektywy o produktach biobjczych) musz by opatrzone odpowiednimi elementami oznakowania CLP; substancje i mieszaniny objte zakresem tej pierwszej dyrektywy musz rwnie by opatrzone uzupeniajcym zwrotem EU401 zgodnie z art. 25 ust. 2 rozporzdzenia CLP. Z drugiej strony, przepisy ww. dyrektyw dotyczce oznakowania pozostaj w peni skuteczne w odniesieniu do wszelkich produktw objtych ich zakresem, zgodnie z motywem 47 z rozporzdzenia CLP. Na przykad, w dyrektywach tych przewidziano odrbne przepisy dotyczce aktualizacji etykiet takich substancji i mieszanin, std ich dostawcy musz stosowa te przepisy, a nie zasady CLP (zob. rwnie art. 30 ust. 3 rozporzdzenia CLP). Kolejne odstpstwo od CLP to inne przepisy dotyczce tego, jakie informacje mona przekaza za pomoc ulotki jako alternatywnego sposobu na zamieszczenie wymaganego oznakowania zob. rwnie sekcja 5.3.1.1 niniejszego dokumentu.

Z dniem 14 czerwca 2011 r. dyrektywa 91/414/EWG zostaje uchylona na mocy rozporzdzenia (WE) nr 1107/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 padziernika 2009 r. dotyczcego wprowadzania do obrotu rodkw ochrony rolin. Odniesienia do uchylonej dyrektywy naley wic rozumie jako odniesienia do nowego rozporzdzenia. Artyku 80 rozporzdzenia (WE) nr 1107/2009 stanowi jednak, e w pewnych okresach przejciowych dyrektywa 91/414/EWG bdzie nadal obowizywa w odniesieniu do substancji aktywnych wymienionych w zaczniku I do ww. dyrektywy. Stanowi rwnie, e produkty oznakowane zgodnie z art. 16 dyrektywy 91/414/EWG mog by nadal wprowadzane do obrotu do dnia 14 czerwca 2015 r.

2

3

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP Niektre substancje i mieszaniny mog by dostarczane ogowi spoeczestwa bez opakowania. W takim przypadku do substancji lub mieszaniny docza si kopi elementw etykiety umieszczon na przykad na fakturze, zgodnie z art. 29 ust. 3 rozporzdzenia CLP i czci 5 zacznika II do rozporzdzenia CLP. Obecnie dotyczy to jedynie gotowej mieszanki cementowej i mokrego betonu zob. rwnie sekcja 5.3.2.2 poniej. Wreszcie, w art. 23 rozporzdzenia CLP i w pkt 1.3 zacznika I do rozporzdzenia CLP okrelono odstpstwa od wymaga oznakowania w szczeglnych przypadkach oraz warunki, w jakich stosuje si te odstpstwa. Przepisy te reguluj stosowanie wybranych elementw oznakowania lub nawet zezwalaj na pominicie oznakowania CLP. Takie szczeglne przypadki obejmuj: przenone butle gazowe, zob. specyfikacje okrelone w pkt 1.3.1 zacznika I do rozporzdzenia CLP; pojemniki na gaz przeznaczone na propan, butan lub gaz pynny (gazol), zob. specyfikacje okrelone w pkt 1.3.2 zacznika I do rozporzdzenia CLP; aerozole i pojemniki ze szczelnym rozpylaczem zawierajce substancje lub mieszaniny zaklasyfikowane jako stwarzajce zagroenie spowodowane aspiracj, zob. specyfikacje okrelone w pkt 1.3.3 zacznika I do rozporzdzenia CLP; metale w postaci bryy, stopw, mieszanin zawierajcych polimery, mieszanin zawierajcych elastomery, zob. specyfikacje okrelone w pkt 1.3.4 zacznika I do rozporzdzenia CLP; materiay wybuchowe, o ktrych mowa w sekcji 2.1 zacznika I do rozporzdzenia CLP, wprowadzone do obrotu z przeznaczeniem do wywoywania efektw wybuchowych lub pirotechnicznych, zob. specyfikacje okrelone w pkt 1.3.5 zacznika I do rozporzdzenia CLP.

Niniejszy poradnik nie zawiera dalszych wytycznych dotyczcych ww. przypadkw szczeglnych, poniewa wyjanienia zamieszczone w pkt 1.3 zacznika I do rozporzdzenia CLP uznaje si za wystarczajce.

2.3 Terminy dotyczce klasyfikacji, oznakowania, pakowania i aktualizacji oznakowania zagroenia CLP Rozporzdzenie CLP przewiduje stopniowy okres przejciowy, w czasie ktrego stosuje si rwnolegle przepisy CLP oraz poprzednio obowizujce przepisy dotyczce klasyfikacji, oznakowania i pakowania, tj. dyrektywy DSD i DPD. Jeeli chodzi o klasyfikacj, oznakowanie i pakowanie, to rozporzdzenie CLP wyznacza rne terminy dla substancji i mieszanin. Ma to zapewni przedsibiorstwom czas na przejcie z systemu DSD/DPD na zasady CLP. Przedsibiorstwom zezwolono jednak na pene stosowanie rozporzdzenia CLP ju od chwili jego wejcia w ycie zob. art. 61 rozporzdzenia CLP. W przypadku substancji termin na wprowadzenie klasyfikacji, oznakowania i pakowania zgodnie z CLP min 1 grudnia 2010 r. Oprcz CLP, naley kontynuowa klasyfikacj substancji zgodnie z DSD a do dnia 1 czerwca 2015 r. Klasyfikacja substancji zgodnie z DSD jest niezbdna, aby 4

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP umoliwi klasyfikowanie mieszanin zgodnie z DPD, dopki klasyfikacja CLP nie obejmie samych mieszanin; klasyfikacj DSD trzeba zamieszcza w kartach charakterystyki (w ppkt 2.1) do dnia 1 czerwca 2015 r. Jeeli substancja zostaa ju zaklasyfikowana, oznakowana i opakowana zgodnie z DSD i wprowadzona do obrotu przed dniem 1 grudnia 2010 r., tj. w tym dniu znajdowaa si ju w acuchu dostaw, to producent, importer lub dystrybutor maj czas na zmian jej oznakowania i opakowania na zgodne z CLP do dnia 1 grudnia 2012 r. Oznacza to, e substancja moe by dalej sprzedawana w acuchu dostaw z etykiet DSD do dnia 1 grudnia 2012 r. Jeeli jednak substancja jest przepakowywana w inne opakowanie w ramach acucha dostaw, a przepakowujcy dostawca zmienia opakowanie w taki sposb, e niezbdne staj si inne elementy oznakowania, to musi dostosowa etykiet do wymaga CLP i nie stosowa ju etykiety DSD, jeeli tylko udostpniono mu odpowiednie klasyfikacje CLP, np. w karcie charakterystyki. W przypadku mieszanin termin wprowadzenia klasyfikacji, oznakowania i pakowania zgodnie z CLP mija dnia 1 czerwca 2015 r. Do tego czasu mieszaniny musz by klasyfikowane, oznakowywane i pakowane zgodnie z DPD. Jeeli mieszanina zostaa ju zaklasyfikowana, oznakowana i opakowana zgodnie z CLP przed dniem 1 czerwca 2015 r., to naley uywa tylko etykiety CLP, a nie etykiety zgodnej z DPD. Jeeli mieszanina zostaa ju zaklasyfikowana, oznakowana i opakowana zgodnie z zasadami DPD i wprowadzona do obrotu przed dniem 1 czerwca 2015 r., tj. w tym dniu znajdowaa si ju w acuchu dostaw, to producent, importer, dalszy uytkownik lub dystrybutor maj czas na zmian jej oznakowania i opakowania na zgodne z CLP do dnia 1 czerwca 2017 r. Oznacza to, e mieszanina moe by dalej sprzedawana w acuchu dostaw z etykiet DPD do dnia 1 czerwca 2017 r. Jeeli jednak mieszanina jest przepakowywana w inne opakowanie w ramach acucha dostaw, a odpowiedni dostawca (przepakowujcy) zmienia opakowanie w taki sposb, e niezbdne staj si inne elementy oznakowania, to musi dostosowa etykiet do wymaga CLP i nie stosowa ju etykiety DPD, jeeli tylko udostpniono mu odpowiednie klasyfikacje CLP, np. w karcie charakterystyki. Zestawienie terminw dotyczcych klasyfikacji i oznakowania znajduje si na rys. 1 poniej:

Akt prawnyDyrektywa 67/548/EWG

Od 20 stycznia 2009 r.Wymagana klasyfikacja Wymagane oznakowanie (jeeli brak etykiety CLP) Klasyfikacja opcjonalna Oznakowanie opcjonalne Wymagana klasyfikacja Wymagane oznakowanie (jeeli brak etykiety CLP) Klasyfikacja opcjonalna

Od 1 grudnia 2010 r.

Od 1 czerwca 2015 r.

Substancje

(DSD) Rozporzdzenie WE nr 1272/2008 (CLP)

Brak oznakowania, o ile nie maj zastosowania odstpstwa Wymagana klasyfikacja

Uchylona

Wymagane oznakowanie, o ile nie ma zastosowania odstpstwo 2012

Mieszaniny

1999/45/WE (DPD) Rozporzdzenie

Uchylona

Wymagana klasyfikacja

5

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPWE nr 1272/2008 (CLP) Oznakowanie opcjonalne Wymagane oznakowanie, o ile nie ma zastosowania odstpstwo 2017

Rysunek 1: Terminy dotyczce klasyfikacji i oznakowania zgodnie z CLP i DSD/DPD

Zgodnie z art. 30 CLP dostawca jest zobowizany do aktualizowania informacji na etykiecie bez zbdnej zwoki, tj. najwczeniej jak tylko praktycznie moliwe, po kadej zmianie klasyfikacji i oznakowania, gdy nowa klasyfikacja jest wyszego stopnia lub gdy na mocy art. 25 ust. 1 i ust. 2 wymagane jest wprowadzenie nowych uzupeniajcych elementw etykiety. Istniej jednak odrbne przepisy dotyczce aktualizacji etykiet zawarte w dyrektywie 98/8/WE (dyrektywa o produktach biobjczych) i dyrektywie 91/414/EWG 3 (dyrektywa o rodkach ochrony rolin), a dostawcy substancji i mieszanin objtych zakresem ww. dyrektyw s zobowizani stosowa si do tych przepisw zamiast rozporzdzenia CLP. W przypadku innych zmian etykiety, np. zmiany na klasyfikacj niszego stopnia lub zmiany danych kontaktowych dostawcy, dostawca ma 18 miesicy na aktualizacj etykiety. Jeeli nowa, zharmonizowana klasyfikacja niszego stopnia wynika z rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego, to termin 18 miesicy na zmian etykiety liczy si od dnia wejcia w ycie odpowiedniego rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego. Inne zmiany etykiety, na ktre dostawca ma 18 miesicy, to np. aktualizacja etykiet niektrych mieszanin, ktre nie s uznawane za stwarzajce zagroenie, ale do ktrych stosuje si szczeglne zasady dotyczce oznakowania uzupeniajcego zgodnie z czci 2 zacznika II do rozporzdzenia CLP.

3. PODSTAWOWE WYMOGI DOTYCZCE OZNAKOWANIA I PAKOWANIA ZGODNIE Z ROZPORZDZENIEM CLP3.1 Oglne zasady dotyczce oznakowania Oglne i szczeglne zasady dotyczce treci i umieszczania etykiet CLP okrelono odpowiednio w rozdziaach 1 i 2 rozporzdzenia CLP. Zasadniczo rozporzdzenie CLP wymaga, aby etykiety byy trwale przytwierdzone do co3

Z dniem 14 czerwca 2011 r. dyrektywa 91/414/EWG zostaje uchylona na mocy rozporzdzenia (WE) nr 1107/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 padziernika 2009 r. dotyczcego wprowadzania do obrotu rodkw ochrony rolin. Odniesienia do uchylonej dyrektywy naley wic rozumie jako odniesienia do nowego rozporzdzenia. Artyku 80 rozporzdzenia (WE) nr 1107/2009 stanowi jednak, e w cigu pewnych okresw przejciowych dyrektywa 91/414/EWG bdzie nadal obowizywa w odniesieniu do substancji aktywnych wymienionych w zaczniku I do ww. dyrektywy. Stanowi rwnie, e produkty oznakowane zgodnie z art. 16 dyrektywy 91/414/EWG mog by nadal wprowadzane do obrotu do dnia 14 czerwca 2015 r.

6

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP najmniej jednej powierzchni opakowania bezporednio zawierajcego substancj lub mieszanin i umoliwiay odczytanie ich treci w poziomie, gdy pakunek jest ustawiony w typowy sposb (zob. art. 31 ust. 1 rozporzdzenia CLP). Same elementy etykiety, w tym piktogramy okrelajce rodzaj zagroenia, musz wyranie odrnia si od ta (zob. art. 31 ust. 2 i 3 rozporzdzenia CLP). Ponadto wszystkie elementy etykiety musz mie tak wielko i odstpy midzy znakami, aby umoliwi atwe odczytanie. Jeeli elementy etykiety s w wyrany sposb umieszczone na opakowaniu, to faktyczna etykieta nie jest wymagana (zob. art. 31 ust. 5 rozporzdzenia CLP).

3.2 Elementy oznakowania zagroenia CLP Zgodnie z art. 17 rozporzdzenia CLP substancja lub mieszanina zaklasyfikowane jako stwarzajce zagroenie musz by opatrzone etykiet zawierajc nastpujce elementy: nazw, adres i numer telefonu dostawcy lub dostawcw; nominaln ilo tej substancji lub mieszaniny w pakunkach udostpnianych ogowi spoeczestwa, chyba e ilo ta jest okrelona w innym miejscu na opakowaniu; identyfikatory produktu; piktogramy okrelajce rodzaj zagroenia, jeeli dotyczy; odpowiednie haso ostrzegawcze, jeeli dotyczy; zwroty wskazujce rodzaj zagroenia, jeeli dotyczy; odpowiednie zwroty wskazujce rodki ostronoci, jeeli dotyczy; sekcj zawierajc informacje uzupeniajce, jeeli dotyczy.

Naley zauway, e w stosunku do poszczeglnych elementw etykiety obowizuj zasady pierwszestwa. Zasady te zostay szerzej objanione w poniszych sekcjach. Zgodnie z rozporzdzeniem CLP etykiet sporzdza si w jzyku urzdowym lub jzykach urzdowych pastwa czonkowskiego lub pastw czonkowskich, w ktrych substancja lub mieszanina s wprowadzane do obrotu, chyba e dane pastwa czonkowskie postanowi inaczej. Dostawcy mog wic stworzy jedn wielojzyczn etykiet obejmujc wszystkie jzyki urzdowe w krajach, w ktrych dostarczana jest dana substancja lub mieszanina, lub oddzielne etykiety dla kadego kraju, kada w odpowiednim jzyku lub jzykach. Dostawcy mog uy na etykietach wikszej liczby jzykw ni jest to wymagane, pod warunkiem e we wszystkich uytych jzykach zostan podane te same informacje. Nie moe to jednak zmniejsza czytelnoci obowizkowych informacji zamieszczanych na etykiecie ani prowadzi do wycze z wymaga dotyczcych oznakowania okrelonych w art. 29 rozporzdzenia CLP, zob. sekcja 5.3.1 niniejszego dokumentu.

7

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP 3.3 Rozmieszczenie informacji na etykiecie zagroenia CLP Artyku 32 rozporzdzenia CLP okrela pewne zasady regulujce rozmieszczenie informacji na etykiecie. Dalsze szczegy dotyczce ukadu elementw etykiety pozostawiono jednak do uznania osb sporzdzajcych etykiet, zgodnie z tabel 1 poniej:

Tabela 1: Wymogi oznakowania CLP a decyzja dostawcy

Wymg na podstawie CLP (art. 32)Piktogramy okrelajce rodzaj zagroenia, haso ostrzegawcze, zwroty okrelajce zagroenie i zwroty okrelajce rodki ostronoci s na etykiecie umieszczone razem. Zwroty okrelajce zagroenie musz by zgrupowane na etykiecie, ale ich kolejno jest dowolna. Zwroty okrelajce rodki ostronoci musz by zgrupowane na etykiecie, ale ich kolejno jest dowolna. Jeeli etykieta jest w kilku jzykach, to zwroty okrelajce zagroenie i rodki ostronoci w tym samym jzyku musz by zgrupowane razem na etykiecie.

Przykadowe decyzje pozostawione do uznania dostawcyDostawca moe sam ustali ukad piktogramw.

Dostawca decyduje, czy grupy te maj znajdowa si po lewej stronie, po prawej stronie lub w innym miejscu etykiety. Dostawca decyduje, czy grupy te maj znajdowa si po lewej stronie, po prawej stronie lub w innym miejscu etykiety. Jeeli dostawca musi uy alternatywnych sposobw, aby speni wymogi art. 31 CLP w odniesieniu do jzykw wymaganych w danym pastwie czonkowskim, to moe to zrobi na etykietach rozkadanych, zawieszanych metkach lub na opakowaniu zewntrznym, zgodnie z pkt 1.5.1 zacznika I. Dostawca moe wybra sposb wizualnego oddzielenia tej sekcji od sekcji zawierajcej elementy etykiety, o ktrych mowa w art. 17 ust. 1 lit. a)g) rozporzdzenia CLP. Moe rwnie umieci te informacje w kilku miejscach na etykiecie.

Wszelkie informacje uzupeniajce, o ktrych mowa w art. 25 rozporzdzenia CLP, umieszcza si w czci przeznaczonej na informacje uzupeniajce razem z innymi elementami etykiety okrelonymi w art. 17 ust. 1 lit. a)g).

3.4 Pierwsze dowiadczenia z zasadami oznakowania wedug CLP Pierwsze dowiadczenia ze stosowaniem zasad oznakowania wedug CLP wskazuj na to, e na etykiecie CLP trzeba zamieci wicej informacji ni na etykiecie DSD/DPD, co wymaga wicej miejsca. Jednym z powodw jest na przykad to, e na mocy CLP wymaganych jest wicej piktogramw ni na mocy DSD/DPD. Miejsce zajmuje te nowe haso ostrzegawcze. W przypadku gdy mieszaniny s klasyfikowane na podstawie metod obliczeniowych, nisze oglne stenia graniczne prowadz do dodatkowych wymogw w zakresie klasyfikacji i oznakowania w porwnaniu z DSD/DPD, co oznacza, e na etykiecie trzeba umieci dodatkowe zwroty

8

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP okrelajce zagroenie i zwroty okrelajce rodki ostronoci. Co wicej, rozporzdzenie CLP zasadniczo nie przewiduje czenia zwrotw okrelajcych zagroenie, co skrcioby komunikat i zaoszczdzio cennego miejsca na etykiecie zob. sekcja 4.5 niniejszego dokumentu. Jeeli chodzi o zwroty okrelajce rodki ostronoci, to w rozporzdzeniu CLP przewidziano o wiele wicej takich zwrotw, ni sformuowa dotyczcych bezpieczestwa dostpnych na podstawie DSD/DPD. Z drugiej jednak strony, mniej szczegowe zasady doboru tych zwrotw na podstawie CLP w porwnaniu do DSD sprawiaj, e trudniej jest wybra docelowe sze zwrotw okrelajcych rodki ostronoci, ktre maj si znale na etykiecie zgodnie z CLP zob. rwnie sekcja 4.6 i sekcja 7 niniejszego dokumentu. Jako przykad rys. 2 poniej przedstawia porwnanie najwaniejszych elementw etykiety 4 zgodnej z CLP i DSD dla substancji przykadowej (aldehyd glutarowy):

Piktogramy okrelajce rodzaj zagroenia wg CLP

Symbole zagroenia wg DSD

Haso ostrzegawcze: Niebezpieczestwo

Wskazanie zagroenia: Toksyczny Niebezpieczny dla rodowiska 4 okrelenia rodzaju zagroenia wg DSD Dziaa toksycznie w nastpstwie wdychania i po pokniciu Powoduje oparzenia Moe uczula w nastpstwie wdychania i w kontakcie ze skr

5 zwrotw okrelajcych zagroenie wg CLP Dziaa toksycznie po pokniciu lub w nastpstwie wdychania 5 Powoduje powane oparzenia skry oraz uszkodzenia oczu Moe powodowa reakcj alergiczn skry Moe powodowa objawy alergii lub astmy lub trudnoci w oddychaniu w nastpstwie wdychania Dziaa bardzo toksycznie na organizmy wodne

Dziaa bardzo toksycznie na organizmy wodne S: (1/2-)26-36/37/39-45-61

Wybrane z ok. 30 zwrotw okrelajcych rodki ostronoci

Rysunek 2 nie przedstawia etykiety zgodnej z przepisami rozporzdzenia CLP, a jedynie oglny przegld odpowiednich elementw etykiety. 5 Ten zwrot jest jednym z niewielu zoonych zwrotw okrelajcych zagroenie przewidzianych w 2. rozporzdzeniu dostosowujcym CLP do postpu naukowo-technicznego.

4

9

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPRysunek 2: Porwnanie najwaniejszych elementw etykiety na podstawie CLP i DSD dla substancji przykadowej (aldehyd glutarowy)

Powyszy przykad ilustruje, e w przyszoci optymalne wykorzystanie miejsca dostpnego na etykiecie bdzie trudniejsze, ni byo to na podstawie zasad oznakowania zgodnie z DSD/DPD. Zasady CLP bd wymaga wicej pracy nad ukadem etykiety, tak, aby zmieci wszystkie jej elementy wymagane na podstawie rozporzdzenia CLP. 3.5 Zasady CLP dotyczce pakowania substancji i mieszanin Artyku 35 rozporzdzenia CLP zawiera wymogi dotyczce pakowania przeniesione z DSD/DPD. Poza zasadami dotyczcymi oznakowania, take te zasady naley dokadnie rozway przy pakowaniu substancji lub mieszaniny stwarzajcej zagroenie. Przepisy te maj zagwarantowa, e: opakowanie jest zaprojektowane, skonstruowane i zamknite w taki sposb, by jego zawarto nie moga si wydosta na zewntrz; materiay stanowice opakowanie i jego zamknicie nie s podatne na uszkodzenie na skutek dziaania zawartoci opakowania ani na tworzenie z zawartoci zwizkw stwarzajcych zagroenie; opakowanie i jego zamknicia s w caoci mocne i trwae, tak aby zagwarantowa, e ich szczelno nie ulegnie naruszeniu; opakowania zaopatrzone w wymienne urzdzenia do zamykania s zaprojektowane w sposb umoliwiajcy ich wielokrotne zamykanie bez wydostawania si zawartoci; opakowanie udostpniane ogowi spoeczestwa nie przyciga uwagi dzieci, nie wzbudza ich ciekawoci ani nie wprowadza w bd konsumentw.

Naley zauway, e opakowanie speniajce wymogi transportowe uznaje si za zgodne z wymogami opisanymi w punktach powyej. W przypadku substancji i mieszanin dostarczanych ogowi spoeczestwa CLP okrela przepisy dotyczce stosowania: zamkni utrudniajcych otwarcie przez dzieci, zob. pkt 3.1 zacznika II oraz wyczuwalnych dotykiem ostrzee o niebezpieczestwie, zob. pkt 3.2 zacznika II.

Przepisy te stosuje si albo w przypadku okrelonej klasy zagroenia/kategorii, albo okrelonego stenia danych substancji zawartych w innych substancjach lub w mieszaninach zob. tabele 2 i 3 na nastpnych stronach. Zarwno w przypadku zamkni utrudniajcych otwarcie przez dzieci (zwanych rwnie zamkniciami zabezpieczonymi przed dziemi), jak i wyczuwalnych dotykiem ostrzee o niebezpieczestwie, rozporzdzenie CLP wymaga zgodnoci z okrelonymi normami dotyczcymi opakowa wielokrotnego zamykania, opakowa nieprzystosowanych do powtrnego zamknicia i wyczuwalnych dotykiem ostrzee o niebezpieczestwie. Normy te zostay wyranie okrelone w czci 3 zacznika II do 10

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP rozporzdzenia CLP. Zgodno z tymi normami mog powiadcza jedynie laboratoria dziaajce zgodnie z norm EN ISO/IEC 17025 z pniejszymi zmianami.

11


Tabela 2: Klasyfikacje pod wzgldem zagroe, ktre wymagaj stosowania przepisw CLP dotyczcych zamkni utrudniajcych otwarcie przez dzieci lub ostrzee wyczuwalnych dotykiem Klasa zagroenia (kategoria) Zamknicia utrudniajce otwarcie przez dzieci Ostrzeenia wyczuwalne dotykiem*

Toksyczno ostra (kategorie 13) Toksyczno ostra (kategoria 4) STOT naraenie jednorazowe (kategoria 1) STOT naraenie jednorazowe (kategoria 2) STOT naraenie powtarzane (kategoria 1) STOT naraenie powtarzane (kategoria 2) Dziaanie rce na skr (kategoria 1A, 1B i 1C) Dziaanie uczulajce na drogi oddechowe (kategoria 1) Zagroenie spowodowane aspiracj (kategoria 1) Zamknicie utrudniajce otwarcie przez dzieci nie jest wymagane, jeeli substancja lub mieszanina s dostarczane w dozowniku aerozolu lub w pojemniku ze szczelnym rozpylaczem. Dziaanie mutagenne na komrki rozrodcze (kategoria 2) Dziaanie rakotwrcze (kategoria 2) Szkodliwy wpyw na rozrodczo (kategoria 2) Gazy atwopalne (kategoria 1 i 2) Ciecze atwopalne (kategoria 1 i 2) Substancje stae atwopalne (kategoria 1 i 2)

* Naley zauway, e przepisy o wyczuwalnych dotykiem ostrzeeniach o niebezpieczestwie nie dotycz aerozoli, ktre s klasyfikowane i oznakowane tylko jako aerozole skrajnie atwopalne lub atwopalne.

12

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPTabela 3: Substancje, ktre wymagaj stosowania przepisw CLP dotyczcych zamkni utrudniajcych otwarcie przez dzieci lub ostrzee wyczuwalnych dotykiem, kiedy s zawarte w innych substancjach lub mieszaninach lub ich stenie jest wysze od zadanej wartoci Oznaczenie substancji Stenie graniczne Zamknicia utrudniajce otwarcie przez dzieci Ostrzeenia wyczuwalne dotykiem

Metanol* Dichlorometan

3% 1%

* Naley zauway, e powyej okrelonego stenia mieszaniny z metanolem rwnie wymagaj ostrzeenia dotykowego, poniewa mieszanina taka jest wwczas klasyfikowana jako ciecz atwopalna, kategoria 2.

13


4. ZASADY UMIESZCZANIA ELEMENTW ETYKIETY CLP4.1 Dane kontaktowe dostawcyZgodnie z art. 17 rozporzdzenia CLP na etykiecie naley umieci dane kontaktowe dostawcy lub dostawcw. Zasadniczo moe by kilku dostawcw tej samej substancji lub mieszaniny w jednym acuchu dostaw, np. w przypadku gdy formulator dostarcza mieszanin dystrybutorowi, ktry dostarcza je nastpnie stronom trzecim. Artyku 17 rozporzdzenia CLP nie precyzuje jednak, czy w takim przypadku konieczne s dane kontaktowe obu dostawcw. Nie okrela te, czy dane ktrego z dostawcw maj pierwszestwo. Zgodnie z art. 4 ust. 4 rozporzdzenia CLP dostawca musi dopilnowa, aby substancja lub mieszanina stwarzajce zagroenie byy oznakowane i opakowane zgodnie z przepisami tytuu III i IV rozporzdzenia CLP przed wprowadzeniem ich do obrotu. W ramach acucha dostaw oznakowanie tej samej substancji lub mieszaniny moe ulega zmianie w zalenoci od wielkoci opakowania lub w wyniku dodawania kolejnych jego warstw zob. rwnie sekcja 5.2, sekcja 5.3 i sekcja 5.4 niniejszego dokumentu. Jeeli dostawca zmienia opakowanie, tak e elementy etykiety okrelone w art. 17 CLP musz by przedstawione inaczej ni na etykiecie lub opakowaniu, ktre otrzyma, to powinien doda swoj nazw i dane kontaktowe lub zastpi nimi dane kontaktowe swojego dostawcy, bo przejmuje tym samym odpowiedzialno za przepakowanie i ponowne oznakowanie substancji lub mieszaniny. Jeeli dostawca nie zmienia opakowania w sposb wymagajcy zmiany oznakowania, to nie musi dodawa swoich danych kontaktowych do etykiety ani zastpowa nimi danych swojego dostawcy, ale moe to zrobi wedug uznania. Jeeli zmienia jzyk etykiety, to powinien doda swoje dane kontaktowe do danych dostawcy, ktry wyda oryginaln etykiet, poniewa ponosi odpowiedzialno za prawidowe tumaczenie treci etykiety.

4.2 Identyfikatory produktuZasadniczo te same identyfikatory produktu, ktre znajduj si na etykiecie, musz by stosowane w karcie charakterystyki danej substancji lub mieszaniny. Wszelkie identyfikatory produktu, ktre maj znale si na etykiecie, musz by sporzdzone w jzykach urzdowych tych pastw czonkowskich, w ktrych dana substancja lub mieszanina s wprowadzane do obrotu, chyba e dane pastwo czonkowskie postanowi inaczej (zob. art. 17 ust. 2 rozporzdzenia CLP). Zgodnie z art. 18 ust. 2 rozporzdzenia CLP identyfikatory produktu dla substancji skadaj si przynajmniej z: nazwy i numeru identyfikacyjnego substancji, jaki zosta jej nadany w czci 3 zacznika VI do rozporzdzenia CLP. Nazwa ta to oznaczenie zgodne z midzynarodow terminologi chemiczn podan w kolumnie 2 tabeli z czci 3 zacznika VI do rozporzdzenia CLP. Numer identyfikacyjny to z reguy numer indeksowy, numer WE lub numer CAS. Zaleca si stosowanie numeru zapewniajcego jednoznaczn identyfikacj substancji; w niektrych przypadkach uzasadnione jest stosowanie dwch numerw, np. CAS i 14

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP indeksowego. Przy tumaczeniu nazwy substancji z zacznika VI warto sprawdzi, czy odpowiednie tumaczenie nie jest ju dostpne w publicznej bazie danych, np. ClassLab, zob. http://ecb.jrc.ec.europa.eu/classificationlabelling/clp/ lub http://ecb.jrc.ec.europa.eu/esis/index.php?PGM=cla; nazwy i numeru identyfikacyjnego, jaki zosta jej nadany w wykazie klasyfikacji i oznakowania, jeeli substancja nie jest wymieniona w czci 3 zacznika VI do rozporzdzenia CLP. Nazwa ta to z reguy nazwa IUPAC 6 , nazwa WE lub nazwa CAS. Numer identyfikacyjny to numer w wykazie, numer WE lub numer CAS. Zaleca si stosowanie numeru lub numerw, ktre zapewniaj jednoznaczn identyfikacj substancji. Naley zauway, e w praktyce stosowanie numeru z wykazu jest mao przydatne, bo mg on by niedostpny w czasie, gdy sporzdzona zostaa karta charakterystyki zob. powyej. Zamiast tego lepiej uy takiego identyfikatora, jak numer WE lub CAS, eby nie zmienia karty charakterystyki; jeeli substancja nie zostaa wymieniona ani w czci 3 zacznika VI do rozporzdzenia CLP, ani w wykazie klasyfikacji i oznakowania z numeru CAS wraz z nazw zgodn z zasadami nomenklatury Midzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (nazw IUPAC) lub z numeru CAS wraz z inn midzynarodow nazw chemiczn, np. nazw w nomenklaturze INCI 7 , jeeli dotyczy. Mona zaoy, e dotyczy to substancji po raz pierwszy produkowanych w UE lub importowanych, ktre nie zostay jeszcze zgoszone; jeeli numer CAS nie jest dostpny i nie maj zastosowania powysze punkty z nazwy zgodnej z nomenklatur IUPAC lub innej midzynarodowej nazwy chemicznej, np. nazwy w nomenklaturze INCI, jeeli dotyczy.

Zgodnie z art. 18 ust. 3 rozporzdzenia CLP identyfikatory produktu dla mieszanin skadaj si z obu nastpujcych elementw: nazwy handlowej lub oznaczenia mieszaniny oraz danych identyfikujcych wszystkie substancje w mieszaninie, ktre decyduj o jej zaklasyfikowaniu w kategoriach dotyczcych ostrej toksycznoci, dziaania rcego na skr lub powanych uszkodze oczu, dziaania mutagennego na komrki rozrodcze, rakotwrczoci, dziaania szkodliwego na rozrodczo, dziaania uczulajcego na skr lub drogi oddechowe, dziaania toksycznego na narzdy docelowe (STOT) lub zagroenia spowodowanego aspiracj.

Jeeli chodzi o drugi punkt dotyczcy etykiet mieszanin, to wybrane nazwy chemiczne musz identyfikowa najwaniejsze substancje odpowiedzialne za gwne zagroenia dla zdrowia, z powodu ktrych mieszanina otrzymaa dan klasyfikacj i przypisano jej odpowiednie zwroty okrelajce zagroenie.

6

Jeeli nazwa IUPAC ma wicej ni 100 znakw, dostawcy mog uy innej nazwy (zwyczajowej, handlowej lub skrtu), o ktrej mowa w pkt 2.1.2 zacznika VI do REACH, pod warunkiem e zgoszenie klasyfikacji i oznakowania skierowane do Agencji zgodnie z art. 40 ust. 1 lit. b) CLP zawiera zarwno nazw IUPAC, jak i drug zastosowan nazw. 7 INCI oznacza Midzynarodowe Nazewnictwo Produktw Chemicznych

15

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP Aby zmniejszy liczb chemicznych nazw substancji na etykiecie mieszaniny, naley podawa nie wicej ni cztery nazwy, chyba e ich wiksza liczba jest konieczna z uwagi na charakter i stopie zagroe. Moe tak by w przypadku, gdy mieszanina zawiera wicej ni cztery substancje, z ktrych wszystkie s obecne w znacznych steniach, tak e przyczyniaj si do klasyfikacji mieszaniny pod wzgldem zagroe wymienionych w punkcie drugim powyej. W niektrych przypadkach producent, importer lub dalszy uytkownik mog uzna, e niektre identyfikatory substancji zawartych w mieszaninie, ktry s wymagane na potrzeby etykiet lub kart charakterystyki, naraaj na ryzyko poufny charakter ich przedsibiorstw lub ich prawa wasnoci intelektualnej. Taki podmiot moe wtedy zwrci si do waciwego organu pastwa czonkowskiego z wnioskiem o stosowanie alternatywnej nazwy chemicznej takiej substancji, zgodnie z przepisami art. 15 dyrektywy DPD. Jeeli taka mieszanina zostaa ju zaklasyfikowana, oznakowana i opakowana zgodnie z CLP przed dniem 1 czerwca 2015 r., a take po tym dniu, to wniosek naley skierowa do Agencji. Nazwa alternatywna to bardziej oglna nazwa okrelajca najwaniejsze chemiczne grupy funkcyjne lub oznaczenie alternatywne zob. art. 24 rozporzdzenia REACH. Wniosek podlega opacie zgodnie z art. 3 rozporzdzenia Komisji (WE) nr 440/2010. Europejska Agencja Chemikaliw udostpni odpowiednie narzdzia informatyczne oraz dokument objaniajcy.

4.3 Piktogramy okrelajce rodzaj zagroenia Piktogram okrelajcy rodzaj zagroenia to graficzne przedstawienie informacji o danym zagroeniu zob. rwnie definicj z art. 2 ust. 3 rozporzdzenia CLP. Zgodnie z art. 19 rozporzdzenia CLP to klasyfikacja substancji lub mieszaniny decyduje o tym, jakie piktogramy okrelajce rodzaj zagroenia musz by umieszczone na etykiecie, jak okrelono w czci 2 (zagroenia fizyczne), 3 (zagroenia dla zdrowia) i 4 (zagroenia dla rodowiska) zacznika I do rozporzdzenia CLP. Informacje na temat przyporzdkowania piktogramw okrelajcych rodzaj zagroenia do poszczeglnych klas zagroenia i kategorii/zrnicowania znajduj si rwnie w zaczniku V do rozporzdzenia CLP. Obecnie istnieje dziewi rnych piktogramw. Z reguy do danej klasy zagroenia lub kategorii przypisany jest tylko jeden piktogram, ale w niektrych przypadkach dalszego zrnicowania wymagane s dwa piktogramy, tj. w przypadku substancji i mieszanin zaklasyfikowanych jako samoreaktywne typu B lub nadtlenki organiczne typu B, zob. rwnie poniej. Kolor i ukad etykiety musz by takie, aby piktogram okrelajcy rodzaj zagroenia i jego to byy wyranie widoczne zob. art. 31 ust. 2 rozporzdzenia CLP. Piktogramy wskazujce rodzaj zagroenia maj ksztat kwadratu ustawionego na wierzchoku, tj. ksztat diamentu, gdy etykieta jest ustawiona poziomo, i skadaj si z czarnego symbolu na biaym tle z czerwonym obramowaniem (zob. pkt 1.2.1 zacznika I do rozporzdzenia CLP). Konkretny rodzaj czerwieni, tj. numer koloru Pantone, nie zosta okrelony, wic sporzdzajcy etykiety mog go wybra wedug wasnego uznania. Kady piktogram 8 powinien zajmowa przynajmniej jedn pitnast powierzchni ujednoliconej etykiety przeznaczonej na informacje wymagane na podstawie art. 17 CLP, jednake minimalna powierzchnia nie moe by mniejsza ni 1 cm2.8

Wymiary piktogramu dotycz samego piktogramu, a nie wirtualnego kwadratu, w ktrym si znajduje.

16

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP nieodpatnie pobra ze strony internetowej Piktogramy mona http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/pictograms.html. Przykadowym piktogramem jest wykrzyknik (piktogram GHS07), przypisany do rnych klas zagroenia dla zdrowia i kategorii niszego stopnia zob. cz 2 zacznika V do rozporzdzenia CLP:

W przypadku substancji i mieszanin zaklasyfikowanych z tytuu wicej ni jednego zagroenia moe istnie konieczno umieszczenia kilku piktogramw na etykiecie. W takim przypadku naley sprawdzi, czy maj zastosowanie zasady pierwszestwa okrelone w art. 26 rozporzdzenia CLP. Oglna zasada jest taka, e na etykiecie naley umieci te piktogramy, ktre odpowiadaj najwyszej kategorii zagroenia w kadej z odnonych klas zagroenia. Dotyczy to rwnie przypadkw, w ktrych substancja ma klasyfikacj zarwno zharmonizowan, jak i niezharmonizowan (wasn) zob. art. 26 ust. 2 rozporzdzenia CLP. W zwizku z powyszym w rozporzdzeniu CLP ustalono zasady pierwszestwa dotyczce niektrych piktogramw okrelajcych rodzaj zagroenia i klasyfikacji:

W przypadku zagroe fizycznych, jeeli na etykiecie znajduje si piktogram GHS01 (wybuchajca bomba), to piktogramy GHS02 (pomie) i GHS03 (pomie nad okrgiem) s nieobowizkowe

obowizkowy

nieobowizkowy nieobowizkowy

chyba e obowizkowych jest kilka piktogramw, jak w przypadku substancji i mieszanin zaklasyfikowanych jako samoreaktywne typu B lub jako nadtlenki organiczne typu B, zob. zacznik I do rozporzdzenia CLP;

W przypadku zagroe fizycznych i zagroe dla zdrowia, jeeli na etykiecie znajduje si piktogram GHS02 (pomie) lub GHS06 (czaszka i skrzyowane piszczele), to piktogram GHS04 (butla gazowa) jest nieobowizkowy 9 :

lub

obowizkowy9

obowizkowy

nieobowizkowy

Ta zasada pierwszestwa zostaa wprowadzona na mocy 2. rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego.

17


W przypadku zagroe dla zdrowia, jeeli na etykiecie znajduje si piktogram GHS06 (czaszka i skrzyowane piszczele), to piktogram GHS07 (wykrzyknik) jest zabroniony:

W przypadku zagroe dla zdrowia, jeeli na etykiecie znajduje si piktogram GHS05 (dziaanie rce), to piktogram GHS07 (wykrzyknik) nie moe by stosowany w przypadku dziaania dranicego na skr lub na oczy

ale musi by stosowany w przypadku innych zagroe;

W przypadku zagroe dla zdrowia, jeeli na etykiecie znajduje si piktogram GHS08 (zagroenie dla zdrowia) w przypadku dziaania uczulajcego na drogi oddechowe, to piktogram GHS07 (wykrzyknik) nie moe by stosowany w przypadku dziaania uczulajcego na skr lub dziaania dranicego na skr lub na oczy

ale musi by stosowany w przypadku innych zagroe. Naley zauway, e przepisy transportowe dotyczce oznakowania mog rwnie dotyczy substancji lub mieszaniny. W niektrych przypadkach mona pomin okrelone piktogramy CLP na opakowaniu zob. art. 33 rozporzdzenia CLP. Jeeli do substancji lub mieszaniny przypisano uzupeniajcy zwrot EUH071 okrelajcy zagroenie (Dziaa rco na drogi oddechowe), to mona jej przypisa piktogram okrelajcy dziaanie rce (GHS05) zob. uwaga 1 do tabeli 3.1.3 z zacznika I do rozporzdzenia CLP. W takim przypadku na etykiecie mona pomin piktogram GHS07 dla STOT, naraenia jednorazowego, kategorii 3 18

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP (dziaanie dranice na drogi oddechowe), a take zwrot H335 okrelajcy zagroenie (Moe powodowa podranienie drg oddechowych), zob. poniej. W przypadku substancji i mieszanin, ktre musz by oznakowane zgodnie zarwno z rozporzdzeniem CLP, jak i przepisami o transporcie towarw niebezpiecznych, na etykiecie mona pomin piktogramy CLP, jeeli zastosowano zblione piktogramy transportowe zob. art. 33 rozporzdzenia CLP i sekcja 5.4 niniejszego dokumentu. 4.4 Hasa ostrzegawcze Haso ostrzegawcze wskazuje na wzgldny stopie nasilenia danego zagroenia. Na etykiecie naley umieci odpowiednie haso ostrzegawcze zgodnie z klasyfikacj danej substancji lub mieszaniny stwarzajcej zagroenie: wiksze zagroenia wymagaj hasa niebezpieczestwo, a mniejsze hasa uwaga zob. art. 20 rozporzdzenia CLP. Haso ostrzegawcze odpowiednie dla kadej z poszczeglnych klasyfikacji jest wymienione w tabelach wskazujcych elementy etykiety wymagane dla kadej klasy zagroenia w czciach 25 zacznika I do rozporzdzenia CLP. Niektre kategorie zagroenia (np. rodki wybuchowe, dzia 1.6) nie maj hasa ostrzegawczego. W przypadku substancji i mieszanin zaklasyfikowanych z tytuu wicej ni jednego zagroenia na etykiecie naley umieci tylko jedno haso ostrzegawcze. W takim przypadku pierwszestwo ma haso niebezpieczestwo. 4.5 Zwroty okrelajce zagroenie Etykiety CLP zawierajce informacje o zagroeniu powinny rwnie zawiera odpowiednie zwroty okrelajce zagroenie, ktre opisuj istot i stopie zagroe powodowanych przez dan substancj lub mieszanin zob. art. 21 rozporzdzenia CLP. Przykadem jest zwrot H302 przypisany do toksycznoci ostrej droga pokarmowa, kategoria 4: Dziaa szkodliwie po pokniciu. Zwroty okrelajce zagroenie, obowizujce dla poszczeglnych klas zagroenia i kategorii/dalszego zrnicowania, przedstawiono w tabelach w czciach 25 zacznika I do rozporzdzenia CLP. W przypadku wikszoci zwrotw mona przyj sformuowania z tabel 1.1, 1.2 i 1.3 zacznika III do rozporzdzenia CLP. W przypadku niektrych zwrotw okrelajcych zagroenie dla zdrowia trzeba rwnie doda drog naraenia lub organ docelowy, np. Powoduje uszkodzenie wtroby po pokniciu (H370) dla STOT-SE, kategoria 1. Zob. rwnie sekcja 4.8 niniejszego dokumentu. Jeeli klasyfikacja substancji jest zharmonizowana i zamieszczona w czci 3 zacznika VI do rozporzdzenia CLP, to odpowiednie dla danej klasyfikacji zwroty okrelajce zagroenie naley umieci na etykiecie. Naley zauway, e niektre klasyfikacje z czci 3 zacznika VI do CLP to klasyfikacje minimalne, ktre mog wymaga przypisania klasyfikacji wyszego stopnia i odpowiadajcego jej zwrotu okrelajcego zagroenie. Zwroty okrelajce zagroenie mog te by wymagane w przypadku zagroe niezharmonizowanych, ktre nie znajduj si w wykazie z zacznika VI zob. art. 4 ust. 3 rozporzdzenia CLP. Naley zauway, e w przeciwiestwie do DSD rozporzdzenie CLP nie przewiduje obecnie czenia zwrotw okrelajcych zagroenie. Niemniej jednak niektre poczenia zwrotw zostay ju uzgodnione na poziomie ONZ i opublikowane w 19

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP trzeciej zmienionej wersji GHS ONZ. W UE zostay one wprowadzone na mocy drugiego rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego (rozporzdzenie Komisji (UE) nr 286/2011 z dnia 10 marca 2011 r.). Oznacza to, e od dnia 1 grudnia 2012 r. dla substancji i od dnia 1 czerwca 2015 r. dla mieszanin na etykietach i w kartach charakterystyki bdzie mona czy zwroty okrelajce zagroenie i odnoszce si do rnych drg naraenia, ale do tej samej kategorii, np. H301+H311 kategoria 3 dla naraenia drog pokarmow i przez skr: Dziaa szkodliwie po pokniciu lub w kontakcie ze skr. Jeeli substancja lub mieszanina jest zaklasyfikowana w kilku klasach zagroenia lub zrnicowaniach klas zagroenia, to na etykiecie umieszcza si wszystkie zwroty okrelajce zagroenie, ktre wynikaj z takiej klasyfikacji, chyba e wyranie si powielaj lub wystpuj w nadmiarze zob. art. 27 CLP. Dotyczy to take substancji lub mieszanin, ktrym przypisano uzupeniajcy zwrot okrelajcy zagroenie EUH071 (Dziaa rco na drogi oddechowe): w takim przypadku na etykiecie mona pomin zwrot H335 (Moe powodowa podranienie drg oddechowych) dla STOT, naraenia jednorazowego, kategorii 3 (podranienie drg oddechowych). W zaczniku III do rozporzdzenia CLP podano we wszystkich jzykach prawidowe brzmienie zwrotw okrelajcych zagroenie, tak jak powinny widnie na etykiecie. Zwroty okrelajce zagroenie w danym jzyku powinny by zgrupowane ze zwrotami okrelajcymi rodki ostronoci w tym samym jzyku zob. rwnie sekcja 3.3 powyej. 4.6 Zwroty okrelajce rodki ostronoci Na etykietach CLP zamieszcza si odpowiednie zwroty okrelajce rodki ostronoci, opisujce zalecane rodki suce zmniejszeniu szkodliwych skutkw lub zapobieganiu szkodliwym skutkom dla zdrowia czowieka lub rodowiska, ktre wynikaj z zagroe powodowanych przez dan substancj lub mieszanin zob. art. 22 rozporzdzenia CLP. Przykadem jest zwrot okrelajcy rodki ostronoci P373: NIE gasi poaru, jeeli ogie dosignie materiaw wybuchowych. Peny wykaz zwrotw okrelajcych rodki ostronoci dla kadej klasy zagroenia i kategorii/zrnicowania podano w kolejnoci alfanumerycznej w tabelach zawierajcych elementy etykiety wymagane dla kadej klasy zagroenia w czciach 2-5 zacznika I do rozporzdzenia CLP. Zwroty okrelajce rodki ostronoci wybiera si zgodnie z oglnymi zasadami okrelonymi w art. 22 i 28 rozporzdzenia CLP i w czci 1 zacznika IV do CLP: naley wzi pod uwag zastosowane zwroty okrelajce zagroenie, zamierzone lub zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz podstawowe wytyczne okrelone w kolumnie warunki stosowania w tabelach 6.16.5 zacznika IV do rozporzdzenia CLP. Naley unika powielania i nadmiaru zwrotw. Jeeli substancja lub mieszanina jest dostarczana ogowi spoeczestwa, na etykiecie umieszcza si zasadniczo jeden zwrot okrelajcy rodki ostronoci dotyczcy usuwania tej substancji lub mieszaniny oraz unieszkodliwiania opakowania zob. art. 28 ust. 2 rozporzdzenia CLP. Z reguy na etykiecie nie powinno by wicej ni sze zwrotw okrelajcych rodki ostronoci, chyba e umieszczenie wikszej liczby zwrotw jest konieczne, by odda charakter i nasilenie zagroe. Odpowiednie wytyczne uatwiajce dobr najodpowiedniejszych zwrotw okrelajcych rodki ostronoci znajduj si w sekcji 7 niniejszego dokumentu.

20

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP W czci 2 zacznika IV do rozporzdzenia CLP podano we wszystkich jzykach prawidowe brzmienie zwrotw okrelajcych rodki ostronoci, tak jak powinny widnie na etykiecie. Zwroty okrelajce rodki ostronoci w danym jzyku powinny by zgrupowane ze zwrotami okrelajcymi zagroenie w tym samym jzyku zob. rwnie sekcja 3.3 powyej. 4.7 Kody zwrotw okrelajcych zagroenie i rodki ostronoci Zwroty okrelajce zagroenie i zwroty okrelajce rodki ostronoci maj unikalny alfanumeryczny kod skadajcy si z jednej litery i trzech cyfr: litery H w przypadku zwrotw okrelajcych zagroenie lub litery P w przypadku zwrotw okrelajcych rodki ostronoci. Zwroty okrelajce zagroenie, ktre zostay przeniesione z DSD i DPD, ale nie s jeszcze uwzgldnione w GHS, maj kod EUH; w przypadku zwrotw okrelajcych zagroenie: cyfry okrelajcej rodzaj zagroenia (np. 2 dla zagroe fizycznych) i dwch cyfr reprezentujcych kolejn numeracj zagroe, np. wybuchowo (kody 200-210), atwopalno (kody 220230) itp.; w przypadku zwrotw okrelajcych rodki ostronoci: cyfry okrelajcej jeden z piciu rodzajw zwrotw, tj. zwroty oglne (1), zwroty okrelajce zapobieganie (2), zwroty okrelajce reagowanie (3), zwroty okrelajce przechowywanie (4) i zwroty okrelajce usuwanie (5), oraz dwch cyfr reprezentujcych kolejn numeracj samych zwrotw.

Zakres kodw dla zwrotw okrelajcych zagroenia i rodki ostronoci na podstawie rozporzdzenia CLP podano w tabeli 4 poniej:

21

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPTabela 4: Zakres kodw dla zwrotw okrelajcych zagroenia i rodki ostronoci na podstawie rozporzdzenia CLP

Zwroty okrelajce zagroenie: H

Zwroty okrelajce ostronoci: P100 199 Oglne 200 299 Zapobieganie 300 399 Reagowanie 400 499 Przechowywanie 500 599 Usuwanie

rodki

200 299 Zagroenie fizyczne 300 399 Zagroenie dla zdrowia 400 499 Zagroenie dla rodowiska

Naley zauway, e kody zwrotw okrelajcych zagroenia i rodki ostronoci oraz kody uzupeniajcych elementw etykiety, o ktrych mowa w art. 25 ust. 1 CLP, nie musz si znajdowa na etykiecie rozporzdzenie CLP wymaga jedynie zamieszczenia faktycznego brzmienia zwrotw.

4.8 Informacje uzupeniajce na etykiecie W art. 25 rozporzdzenia CLP wprowadzono pojcie informacji uzupeniajcych, ktre maj obejmowa dodatkowe informacje oznakowujce oprcz tych wymienionych w art. 17 lit. a)g) rozporzdzenia CLP. Takie dodatkowe informacje na etykiecie mona podzieli na dwie kategorie, mianowicie informacje obowizkowe i nieobowizkowe. Oba te rodzaje nale do informacji uzupeniajcych w rozumieniu CLP i musz si znajdowa w tej czci etykiety, ktra jest przeznaczona na informacje uzupeniajce, oraz musz by w tym samym jzyku, co pozostae elementy etykiety CLP. Do obowizkowych uzupeniajcych informacji na etykiecie mog zasadniczo nalee:

22

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP uzupeniajce zwroty okrelajce zagroenie dotyczce niektrych waciwoci fizycznych i dotyczcych zdrowia czowieka, ktre zostay przejte z DSD. Zwroty te maj kod EUH, np. EUH001, zob. cz 1 zacznika II, a ich numer odpowiada numerowi odpowiedniego sformuowania okrelajcego ryzyko na podstawie dyrektywy DSD, np. EUH001 odpowiada R1 z DSD. Dla niektrych substancji ze zharmonizowan klasyfikacj uzupeniajce zwroty okrelajce ryzyko zostay podane w czci 3 zacznika VI; zwroty uzupeniajce dla niektrych mieszanin, ktre zostay przejte z DPD, np. zwrot Zawiera izocyjaniany. Moe powodowa wystpienie reakcji alergicznej (EUH204), zob. cz 2 zacznika II do CLP. Te wyraenia rwnie otrzymay kody EUH, aby dostosowa ich prezentacj do uzupeniajcych zwrotw okrelajcych zagroenie zob. powyej; w przypadku etykiet substancji do dnia 1 grudnia 2012 r. i mieszanin do dnia 1 czerwca 2015 r.: haso ostrzegawcze (Niebezpieczestwo) oraz zwroty okrelajce zagroenie i rodki ostronoci w odniesieniu do klasyfikacji Stwarza zagroenie dla warstwy ozonowej, ktra zostaa przeniesiona z DSD zob. cz 5 zacznika I. Poszczeglne elementy etykiety tej klasy zagroenia podlegaj zasadom pierwszestwa okrelonym w art. 20 i 2628 rozporzdzenia CLP. Po upywie ww. terminw i po przyjciu drugiego rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego ta klasa zagroenia zostanie przeksztacona na normaln klas zagroenia CLP. Oznacza to, e na etykiecie trzeba bdzie umieci haso ostrzegawcze (Uwaga), zwrot okrelajcy zagroenie H420 (Dziaa szkodliwie na zdrowie publiczne i rodowisko poprzez niszczce oddziaywanie na ozon w grnej warstwie atmosfery), zwrot okrelajcy rodki ostronoci P502 (Przestrzega wskazwek producenta lub dostawcy dotyczcych odzysku lub wtrnego wykorzystania) oraz piktogram okrelajcy rodzaj zagroenia GHS07 (wykrzyknik), zgodnie z przepisami tytuu III rozporzdzenia CLP; konkretne informacje dotyczce reagowania, zawarte w nawiasach zwrotw okrelajcych rodki ostronoci w zaczniku IV do CLP: P320 Pilnie zastosowa okrelone leczenie (patrz na etykiecie), P321 Zastosowa okrelone leczenie (patrz na etykiecie) oraz P322 rodki szczeglne (patrz na etykiecie), np. zob. uzupeniajce wskazwki na etykiecie dotyczce pierwszej pomocy lub zob. uzupeniajce wskazwki na etykiecie dotyczce podawania antidotum. Zob. rwnie tabela 5 poniej i tabele w sekcji 7.3 niniejszego dokumentu; w przypadku gdy w mieszaninie wystpuj skadniki o nieznanej toksycznoci ostrej w steniu 1% lub wyszym: informacja, e x% mieszaniny stanowi() skadnik(i) o nieznanej toksycznoci zob. pkt 3.1.3.6.2.2 zacznika I do rozporzdzenia CLP. Informacj t naley rwnie umieci w karcie charakterystyki. W zwizku z tym ww. sformuowanie mona doprecyzowa w nastpujcy sposb: x% mieszaniny stanowi() skadnik(i) o nieznanej toksycznoci ostrej (droga pokarmowa/skrna/wdychanie), w szczeglnoci w przypadku gdy substancja jest rwnie zaklasyfikowana z tytuu innych zagroe i gdy wane jest okrelenie drogi naraenia zob. rwnie pkt 3.1.4.2 Wytycznych dotyczcych stosowania kryteriw CLP;

23

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP od dnia 1 czerwca 2015 r. i po przyjciu drugiego rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego: w przypadku mieszanin, gdy nie s dostpne adne przydatne informacje na temat zagroenia dla rodowiska wodnego ze wzgldu na toksyczno ostr lub przewlek (dugotrwa) jednego lub wicej istotnych skadnikw: informacja, e: zawiera x% skadnikw o nieznanym zagroeniu dla rodowiska wodnego" zob. zmiany do pkt 4.1.3.6.1 zacznika I do rozporzdzenia CLP. Na chwil obecn informacj t trzeba umieci tylko w karcie charakterystyki; zwrot uzupeniajcy EUH401 dla substancji i mieszanin stwarzajcych zagroenie, objtych zakresem dyrektywy 91/414/EWG (zob. cz 4 zacznika II); elementy etykiety wymagane na mocy przepisw innych aktw wsplnotowych, zob. art. 32 ust. 6 rozporzdzenia CLP, np. numer zezwolenia wymagany na podstawie rozporzdzenia REACH (WE) nr 1907/2006, wykaz substancji powierzchniowo czynnych i zapachowych zgodnie z rozporzdzeniem w sprawie detergentw 648/2004, oznakowanie atwopalnoci zgodnie z dyrektyw w sprawie dozownikw aerozolu 75/324/EWG lub zawarto lotnych zwizkw organicznych zgodnie z dyrektyw w sprawie lotnych zwizkw organicznych 2004/42/WE.

Naley zauway, e niekiedy moe by konieczne zamieszczenie dodatkowych informacji w celu uzupenienia zwrotu okrelajcego zagroenie, np. drogi naraenia lub organu docelowego dla niektrych zagroe dla zdrowia, np. dla klas zagroenia CMR i STOT naraenie jednorazowe i powtarzane. Na przykad, dla klasy zagroenia STOT naraenie powtarzane zwrot H372 okrelajcy zagroenie (Powoduje uszkodzenie narzdw w nastpstwie dugotrwaego lub powtarzanego naraenia) trzeba uzupeni, wymieniajc naraone narzdy, jeli s znane, i podajc drog naraenia, jeeli definitywnie udowodniono, e inne drogi naraenia nie stwarzaj zagroenia. Nie stanowi to jednak uzupeniajcych informacji na etykiecie w rozumieniu art. 25 CLP. S to raczej dodatkowe informacje o zagroeniu, ktre trzeba uwzgldni w samym zwrocie okrelajcym zagroenie, wykraczajc poza standardowe brzmienie okrelone w tabeli 1.2 zacznika III do rozporzdzenia CLP zob. rwnie sekcja 4.5 niniejszego dokumentu. Wikszo obowizkowych informacji uzupeniajcych zostao przejtych z DSD/DPD i dlatego z reguy obowizuj one tylko w UE. Wszelkie uzupeniajce zwroty okrelajce zagroenie zawarte w rozporzdzeniu CLP s oznaczone nowym kodem EU, aby odrni je od zwrotw pochodzcych z GHS ONZ. Takie uzupeniajce zwroty zaczynaj si kodem EUH. Poniewa te uzupeniajce elementy etykiety naley obowizkowo umieci obok elementw etykiety wymaganych na podstawie art. 17 lit. a)-g) rozporzdzenia CLP, przy sporzdzaniu etykiety CLP dla substancji lub mieszaniny naley dobrze przemyle pooenie takich informacji i zajmowane przez nie miejsce. Jeeli na etykiecie zamieszcza si obowizkowe informacje uzupeniajce, to musz by one atwe do identyfikacji i odczytania. Oczywicie maj one pierwszestwo przed wszelkimi nieobowizkowymi informacjami uzupeniajcymi, jeeli na etykiecie jest mao miejsca. W niektrych przypadkach dostawcy musz jednak umieci na etykiecie pewne elementy, ktre nie s prawnie obowizkowe, ale s konieczne do postpowania z produktem i do jego stosowania na przykad podstawowe instrukcje uytkowania. Takie informacje naley rwnie wzi pod uwag przy projektowaniu ukadu etykiety. 24

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP Naley tutaj wspomnie, e rozporzdzenie CLP sugeruje, aby sekcja z informacjami uzupeniajcymi znajdowaa si w jednym miejscu na etykiecie, ale nie ma takiego wyranego wymogu dlatego dostawca moe umieci informacje uzupeniajce w kilku miejscach, zgodnie z wymogami art. 25 rozporzdzenia CLP. Takie przykady znajduj si m.in. na etykietach 6.3 i 6.5 w sekcji 6 niniejszego dokumentu. Podobnie rozporzdzenie CLP sugeruje, ale nie wymaga, aby sekcja z informacjami uzupeniajcymi bya odznaczona lub wyranie oddzielona od elementw oznakowania na podstawie art. 17 lit. a)g) rozporzdzenia CLP, np. poprzez umieszczenie w innej czci etykiety, otoczenie tekstu ramk, oznaczenie go przez zastosowanie innego koloru lub innego rozmiaru czcionki. Wyrane oddzielenie niewtpliwie uatwia identyfikacj tych elementw oznakowania, ktre pochodz z GHS ONZ. Jednak w niektrych przypadkach wyrane rozrnienie midzy elementami CLP a obowizkowymi informacjami uzupeniajcymi na podstawie innych przepisw moe by niekorzystne, mianowicie w przypadkach, gdy informacje te dotycz bezpiecznego postpowania z substancj lub mieszanin oraz bezpiecznego ich stosowania. Na przykad, gdy dodatkowe zwroty EUH wyraaj podobne ostrzeenie do tego zawartego w zwrotach okrelajcych zagroenie, ktre odzwierciedlaj dan klasyfikacj, to zaleca si nawet, aby oba rodzaje zwrotw zgrupowa razem na etykiecie, tak, aby wzajemnie si wzmacniay np. dla litu (WE nr 231-102-5), klasyfikowanego jako reagujcy z wod, kategoria 1, zwrot EUH014 (Reaguje gwatownie z wod) jest bardzo podobny do H260 (W kontakcie z wod uwalniaj atwopalne gazy, ktre mog ulega samozapaleniu), zob. przykadowa etykieta 6.4 poniej. Jeeli chodzi o czytelno, to obowizkowe elementy etykiety wymagane na mocy przepisw innych aktw wsplnotowych, np. zawarto lotnych zwizkw organicznych zgodnie z dyrektyw 2004/42/WE 10 lub wykaz okrelonych skadnikw na mocy rozporzdzenia (WE) 648/2004 11 , nie powinny by traktowane inaczej ni inne obowizkowe informacje wymagane na mocy samego rozporzdzenia CLP: musz by tak samo atwe do identyfikacji i odczytania oraz maj pierwszestwo na etykiecie CLP nad wszelkimi nieobowizkowymi informacjami uzupeniajcymi. Podsumowanie obowizkowych uzupeniajcych elementw etykiety, ktre naley zamieci w sekcji etykiety przeznaczonej na informacje uzupeniajce, znajduje si w tabeli 5:

Dyrektywa 2004/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ogranicze emisji lotnych zwizkw organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalnikw organicznych w niektrych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdw, a take zmieniajca dyrektyw 1999/13/WE 11 Rozporzdzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. o detergentach

10

25

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPTabela 5: Obowizkowe uzupeniajce elementy etykiety na podstawie art. 25 i 32 rozporzdzenia CLP Podstawa prawna Art. 25 ust. 1 CLP i zacznik II, cz 1, pkt 1.1 Rodzaj i zakres stosowania Kod Tre / Brzmienie

a) Uzupeniajce zwroty okrelajce zagroenie dotyczce pewnych fizycznych waciwoci substancji i mieszanin. Musz by przypisane zgodnie z warunkami okrelonymi w zaczniku II, jeeli substancja lub mieszanina zostay ju zaklasyfikowane na podstawie kryteriw z zacznika I do CLP. Uzupeniajce zwroty okrelajce zagroenie dla niektrych substancji o zharmonizowanej klasyfikacji znajduj si w czci 3 zacznika VI. EUH001 Wybuchowy w stanie suchym EUH006 EUH014 EUH018 Wybuchowy z dostpem lub bez dostpu powietrza Reaguje gwatownie z wod Podczas stosowania mog powstawa atwopalne lub wybuchowe mieszaniny pary z powietrzem Moe tworzy wybuchowe nadtlenki

EUH019 EUH044

Art. 25 ust. 1 CLP i zacznik II, cz 1, pkt 1.2

Zagroenie wybuchem po ogrzaniu w zamknitym pojemniku b) Uzupeniajce zwroty okrelajce zagroenie dotyczce oddziaywania substancji i mieszanin na zdrowie. Musz by przypisane zgodnie z warunkami okrelonymi w zaczniku II, cz 1, pkt 1.2, jeeli substancja lub mieszanina zostay ju zaklasyfikowane na podstawie kryteriw z zacznika I do CLP. Uzupeniajce zwroty okrelajce zagroenie dla niektrych substancji o zharmonizowanej klasyfikacji znajduj si w czci 3 zacznika VI. W przypadku EUH071 zob. rwnie zacznik I, tabela 3.1.3, uwaga 1 EUH029 W kontakcie z wod uwalnia toksyczne gazy EUH031 EUH032 W kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy W kontakcie z kwasami uwalnia bardzo toksyczne gazy Powtarzajce si naraenie moe powodowa wysuszanie lub pkanie skry Dziaa toksycznie w kontakcie z oczami

EUH066

EUH070

26

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPPodstawa prawna Rodzaj i zakres stosowania Kod EUH071 Art. 25 ust. 6 CLP i zacznik II, cz 2 Tre / Brzmienie Dziaa rco na drogi oddechowe

Zwroty uzupeniajce dla niektrych mieszanin. Musz by przypisane do mieszanin zgodnie z warunkami okrelonymi w zaczniku II, cz 2. 1. Mieszaniny zawierajce ow EUH201 Zawiera ow. Nie naley stosowa na powierzchniach, ktre mog by gryzione lub ssane przez dzieci Uwaga! Zawiera ow Cyjanoakrylany. Niebezpieczestwo. Skleja skr i powieki w cigu kilku sekund. Chroni przed dziemi. Zawiera chrom (VI). Moe powodowa wystpienie reakcji alergicznej Zawiera izocyjaniany. Moe powodowa wystpienie reakcji alergicznej Zawiera skadniki epoksydowe. Moe powodowa wystpienie reakcji alergicznej Uwaga! Nie stosowa razem z innymi produktami. Moe wydziela niebezpieczne gazy (chlor) Uwaga! Zawiera kadm. Podczas stosowania wydziela niebezpieczne pary. Zapoznaj si z informacj dostarczon przez producenta. Przestrzegaj instrukcji bezpiecznego stosowania. Zawiera (nazwa substancji uczulajcej). Moe powodowa wystpienie reakcji alergicznej

- przypadku opakowa, ktrych zawarto jest mniejsza ni 125 ml 2. Mieszaniny zawierajce cyjanoakrylany

EUH201A EUH202

3. Cementy i mieszaniny cementowe 4. Mieszaniny zawierajce izocyjaniany 5. Mieszaniny zawierajce skadniki epoksydowe o redniej masie czsteczkowej 700 6. Mieszaniny sprzedawane ogowi spoeczestwa, ktre zawieraj aktywny chlor 7. Mieszaniny zawierajce kadm (stopy) i przeznaczone do uycia przy lutowaniu lub spawaniu

EUH203 EUH204 EUH205

EUH206

EUH207

8. Mieszaniny niezaklasyfikowane jako uczulajce, ale zawierajce przynajmniej jedn substancj

EUH208

12 Na mocy 2. rozporzdzenia dostosowujcego CLP do postpu naukowo-technicznego mieszaniny zaklasyfikowane jako uczulajce, ktre zawieraj inne substancje zaklasyfikowane jako uczulajce (oprcz tej decydujcej o klasyfikacji mieszaniny) obecne w steniu okrelonym w tabeli 3.4.6 zacznika I do CLP lub wyszym, musz by opatrzone nazwami takich substancji na etykiecie. W odniesieniu do mieszanin przepis ten obowizuje od 1 czerwca 2015 r. Jednake na mocy odstpstwa mieszaniny zaklasyfikowane, oznakowane i opakowane zgodnie z dyrektyw 1999/45/WE lub rozporzdzeniem (WE) nr 1272/2008, wprowadzone do obrotu przed 1 czerwca 2015 r., nie musz mie zmienianych etykiet zgodnie z ww. przepisem do 1 czerwca 2017 r.

27

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPPodstawa prawna Rodzaj i zakres stosowania uczulajc 12 9. Cieke mieszaniny zawierajce chlorowcowane wglowodory Kod Tre / Brzmienie

EUH209

EUH209A 10. Mieszaniny nieprzeznaczone dla ogu spoeczestwa 11. Aerozole EUH210

Podczas stosowania moe przeksztaci si w substancj wysoce atwopaln lub Podczas stosowania moe przeksztaci si w substancj atwopaln Karta charakterystyki dostpna na danie Do aerozoli stosuje si przepisy dotyczce oznakowania z dyrektywy 75/324/EWG Niebezpieczestwo (haso ostrzegawcze)

Art. 25 ust. 5 CLP i zacznik I, cz 5

Haso ostrzegawcze, zwrot okrelajcy zagroenie i zwroty okrelajce rodki ostronoci dla klasy zagroenia z czci 5 zacznika I (zob. odpowiedni punkt w tekcie powyej tabeli)

EUH059

Stwarza zagroenie dla warstwy ozonowej Unika uwolnienia do rodowiska Zawarto/pojemnik usuwa do (okrelenie miejsca usuwania lub odpowiednich przepisw, zob. sekcja 7 poniej) Uzupeniajce instrukcje pierwszej pomocy (np. podanie antidotum) umieszczone w nawiasach w zwrotach okrelajcych rodki ostronoci

P273

P501

Zacznik IV

Substancje i mieszaniny, do ktrych przypisano zwroty okrelajce rodki ostronoci: - P320 - Pilnie zastosowa okrelone leczenie (patrz na etykiecie). - P321 - Zastosowa okrelone leczenie (patrz na etykiecie). - P322 - rodki szczeglne (patrz na etykiecie). Mieszanina zawierajca skadniki o nieznanej toksycznoci ostrej w steniu 1% lub wyszym Mieszanina, dla ktrej nie s dostpne adne przydatne

Zacznik I, pkt 3.1.3.6.2.2.

Zacznik I, pkt 4.1.3.6.1

x% mieszaniny stanowi() skadnik(i) o nieznanej toksycznoci (rwnie do celw karty charakterystyki) Zawiera x% skadnikw o nieznanym zagroeniu dla

28

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPPodstawa prawna Rodzaj i zakres stosowania informacje na temat zagroenia dla rodowiska wodnego ze wzgldu na toksyczno ostr lub przewlek (dugotrwa) jednego lub wicej istotnych skadnikw Zwrot uzupeniajcy dla substancji i mieszanin objtych zakresem dyrektywy 91/414/EWG Kod Tre / Brzmienie rodowiska wodnego (rwnie do celw karty charakterystyki)

Art. 25 ust. 2 CLP

EUH401

W celu uniknicia zagroe dla zdrowia ludzi i rodowiska, naley postpowa zgodnie z instrukcj uycia

Elementy etykiety wymagane na mocy innych aktw wsplnotowych zgodnie z art. 32 ust. 6

Przykady: - rozporzdzenie (WE) nr 1907/2006 (REACH) - rozporzdzenie (WE) nr 648/2004 (detergenty) - numer zezwolenia - wykaz okrelonych skadnikw, takich jak anionowe rodki powierzchniowo czynne, tlenowe rodki bielce, enzymy, rodki odkaajce, rozjaniacze optyczne i rodki zapachowe - oznakowanie atwopalnoci - zawarto lotnych zwizkw organicznych

- dyrektywa 75/324/EWG (dozowniki aerozolu) - dyrektywa 2004/42/WE (lotne zwizki organiczne)

Nieobowizkowe uzupeniajce informacje na etykiecie, ktrych tre zaley od dostawcy, nie stanowi czci wymogw dotyczcych oznakowania na mocy CLP. Mog np. zawiera informacje waciwe dla danego produktu lub szczeglne instrukcje uytkowania. Takie nieobowizkowe informacje uzupeniajce mona umieci obok elementw etykiety wymaganych na mocy art. 17 lit. a)g) rozporzdzenia CLP i obowizkowych informacji uzupeniajcych, jeeli wystpuj. Informacje nieobowizkowe nie mog jednak odciga uwagi od obowizkowych elementw etykiety ani im przeczy, oraz musz zawiera wicej szczegw zob. art. 25 ust. 3 CLP. Ponadto wszelkie nieobowizkowe informacje uzupeniajce znajdujce si na etykiecie lub na opakowaniu musz by zgodne z klasyfikacj substancji lub mieszaniny zob. art. 25 ust. 4 CLP. Oznacza to, e na etykietach ani opakowaniach zaklasyfikowanej substancji ani mieszaniny nie mog by zamieszczone takie zwroty, jak nietoksyczny, niezanieczyszczajcy lub ekologiczny, zwroty wskazujce, e dana substancja lub mieszanina nie stwarzaj zagroenia, ani zwroty niezgodne z przypisan klasyfikacj.

29


5. WYTYCZNE DOTYCZCE POSZCZEGLNYCH ASPEKTW OZNAKOWANIA ZAGROENIA ZGODNIE Z CLP5.1 Dalsze aspekty do uwzgldnienia przy sporzdzaniu etykiety zgodnej z CLP Aby dostawca mg zaprojektowa etykiety zgodne z CLP, zachowujc jednoczenie maksymalnie duo swobody przy decydowaniu o ich ukadzie, musi take wzi pod uwag nastpujce zagadnienia:

30

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLP wymiary etykiety: pkt 1.2 zacznika I do rozporzdzenia CLP okrela minimalne wymiary etykiety i zwizane z nimi wymiary piktogramw. Niemniej jednak etykieta powinna by na tyle dua, aby znalazy si na niej wszystkie elementy etykiety okrelone w CLP, a sama etykieta pozostaa czytelna. Z tego wzgldu etykieta moe wymaga wikszych wymiarw ni wymiary minimalne okrelone w rozporzdzeniu; szczeglne przepisy dotyczce oznakowania: dotycz szczeglnych przypadkw oznakowania i opakowania, np. gdy substancja lub mieszanina znajduj si w opakowaniu o nietypowym ksztacie lub o maych rozmiarach zob. art. 29 rozporzdzenia CLP. Inne przepisy, np. te okrelone w art. 33 rozporzdzenia CLP, dotycz opakowa wielowarstwowych lub przypadkw, w ktrych substancja lub mieszanina podlegaj przepisom dotyczcym oznakowania na podstawie CLP oraz przepisom dotyczcym oznakowania na podstawie przepisw o transporcie towarw niebezpiecznych zgodnie z Zaleceniami ONZ dotyczcymi transportu towarw niebezpiecznych (tzw. pomaraczow ksig), ktre s wdraane w UE na mocy midzynarodowych umw modalnych i dyrektywy 2008/68/WE, zwanym dalej przepisami o transporcie towarw niebezpiecznych. Osoby odpowiedzialne za sporzdzanie etykiety CLP musz uwzgldni wszystkie powysze przepisy przed podjciem ostatecznej decyzji dotyczcej etykiety swojej substancji lub mieszaniny; wybr zwrotw okrelajcych rodki ostronoci: podczas gdy przepisy rozporzdzenia CLP dotyczce stosowania hase ostrzegawczych, piktogramw wskazujcych rodzaj zagroenia oraz zwrotw okrelajcych zagroenie s do jednoznaczne (zob. powyej), to wybr najodpowiedniejszych zwrotw okrelajcych rodki ostronoci zaley gwnie od decyzji i pomysowoci dostawcy. Wytyczne uatwiajce dobr odpowiednich zwrotw okrelajcych rodki ostronoci znajduj si w sekcji 7 niniejszego dokumentu. Wytyczne te opieraj si na przepisach oglnych okrelonych w art. 22 i 28 rozporzdzenia CLP oraz na podstawowych instrukcjach zawartych w kolumnach opisujcych warunki stosowania w tabelach 6.16.5 zacznika IV do rozporzdzenia CLP. Wytyczne te uwzgldniaj m.in. planowane zastosowania i waciwoci fizyczne substancji i mieszanin.

5.2 Wielko etykiety i jej elementw Jak opisano w sekcji 3.4 powyej, etykieta CLP danej substancji lub mieszaniny moe z rnych powodw zawiera wicej elementw ni etykieta zgodna z DSD/DPD. Mog by konieczne nowe elementy wymagajce dodatkowego miejsca lub te zmiana ukadu etykiety w porwnaniu z DSD/DPD. Rozporzdzenie CLP okrela minimalne wymiary etykiety i niektrych z jej elementw. Przedstawiono je szczegowo w sekcji 1.2 zacznika I do CLP zob. rwnie tabela 6 poniej. Wymiary minimalne zostay przejte z DSD.

31

Wytyczne dotyczce oznakowania i pakowania na podstawie rozporzdzenia CLPTabela 6: Wymiary minimalne etykiet i piktogramw na podstawie CLP

Objto opakowania 3 litry

Wymiary etykiety (w milimetrach)W miar moliwoci co najmniej 52 x 74 Co najmniej 74 x 105 Co najmniej 105 x 148 Co najmniej 148 x 210

Wymiary piktogramu (w milimetrach)Nie mniej ni 10 x 10 W miar moliwoci co najmniej 16 x 16 Co najmniej 23 x 23 Co najmniej 32 x 32 Co najmniej 46 x 46

> 3 litry i 50 litrw > 50 litrw i 500 litrw > 500 litrw

Zasadniczo rozporzdzenie CLP wymaga, aby elementy etykiety, o ktrych mowa w art. 17 ust. 1 rozporzdzenia CLP miay takie wymiary i odstpy midzy sob, aby byy atwo czytelne zob. rwnie sekcja 3.1 powyej. Naley zauway, e na etykiecie mona umieci wicej jzykw, ni jest to wymagane w pastwie czonkowskim, w ktrym substancja lub mieszanina s wprowadzane do obrotu: o ile etykieta spenia wymogi dotyczce (minimalnych) wymiarw okrelone w tabeli 6 powyej i zapewniona jest czytelno elementw tekstowych, to decyzja o liczbie jzykw naley do odpowiedniego dostawcy. Faktyczny rozmiar czcionki tekstu hase ostrzegawczych, zwrotw okrelajcych zagroenie, zwrotw okrelajcych rodki ostronoci i wszelkich informacji uzupeniajcych nie zosta okrelony w tekcie prawnym, tj. zaley od decyzji dostawcy. Oznacza to, e zainteresowany podmiot moe sam zdecydowa, czy zwiksza czcionk na wikszych opakowaniach i wikszych etykietach, czy pozostawi mniej wicej tak sam dla wszystkich objtoci opakowania i wymiarw etykiety. Do dostawcy naley rwnie decyzja, czy niektre elementy etykiety wyrni wiksz czcionk. Niektre przedsibiorstwa stosuj wiksz czcionk dla hase ostrzegawczych Niebezpieczestwo i Uwaga, a mniejsz dla zwrotw okrelajcych zagroenie i rodki ostronoci. Wiele przedsibiorstw stosuje te wiksz czcionk dla obowi

Documents

Clp Labelling Pl