Upload
fien-eilander
View
215
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
CLP/EU-GHS
Een verdere verdieping op classificatie en indeling
Inhoud
• Scope GHS (VN-GHS versus EU-GHS/CLP)
• Van gevaarsklasse naar indeling– Fysisch-chemische gevaren– Gezondheid– Milieu
• Het etiket
• Speciale eisen aan de verpakking
Scope VN-GHS
• Harmonisatie van indeling op materiële gevaren, gezondheid en milieu
• Gericht op levering, gebruik en transport
• Wereldwijd dezelfde criteria en testmethoden
• Landen/regio’s kunnen binnen VN-GHS kiezen voor bepaalde gevaarscategorieën (building block approach)
CLP/EU-GHS
• CLP/EU-GHS richt zich op levering en gebruik (niet op transport) van chemische stoffen en mengsels
• CLP/EU-GHS richt zich op fysisch-chemische gevaren, gezondheid en milieu– Voor fysisch-chemische gevaren alle bouwstenen in EU-GHS
overgenomen– Voor gezondheid niet alle bouwstenen overgenomen – Voor milieu bouwstenen toegevoegd
Van gevaarsklasse naar indeling
• Indeling en etikettering van stoffen, mengsels en ontplofbare voorwerpen in materiële gevaren, gezondheid en milieu
• Deze drie soorten gevaren zijn onderverdeeld in gevarenklassen (bijv. ontplofbare stoffen bij materiële gevaren)
• Per gevarenklasse zijn weer verschillende gevarencategorieën (weergave voor ernst van gevaar)
• Indeling in gevarenklassen aan de hand van criteria
• Per categorie zijn pictogram, signaalwoord, gevarenaanduiding (H-zinnen) en voorzorgsmaatregelen (P-zinnen) vastgelegd
Nieuwe elementen• Nieuwe gevarencategorieën en nieuwe criteria voor indeling in
gevarencategorieën
• Wijzigingen pictogrammen– Nieuw symbool voor andere ernstige effecten (lange termijneffecten)– Uitroepteken vervangt andreaskruis– Symbool voor gassen– Doodshoofd alleen voor acute toxiciteit
• Extra: signaalwoorden (“Gevaar” / “Waarschuwing”)
• Gevarenaanduidingen, H-zinnen i.p.v R-zinnen
• Voorzorgsmaatregelen, P-zinnen i.p.v. S-zinnen
• Nieuwe rekenregels voor mengsels (preparaten)
Fysisch-chemische gevaren
16 Gevarenklassen• Ontvlambare gassen • Ontvlambare aërosolen• Ontvlambare vloeistoffen• Ontvlambare vaste stoffen• Zelfontledende stoffen en mengsels• Voor zelfontbranding vatbare vloeistoffen • Voor zelfontbranding vatbare vaste stoffen• Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsels• Stoffen en mengsels die in contact met water brandbare gassen
ontwikkelen • Organische peroxiden• Ontplofbare stoffen• Oxiderende gassen• Oxiderende vloeistoffen• Oxiderende vaste stoffen• Gassen onder druk• Bijtend voor metalen
Fysisch-chemische gevaren
Categorie overgenomen door EU
Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)
Gevarenklassen
Ontplofbare stoffen instabieleexplosieven
Sub. cat.1.1
Sub. cat.1.2
Sub. cat.1.3
Sub. cat.1.4
Sub. cat.1.5
Sub. cat.1.6
Ontvlambare gassen CAT 1 CAT 2Ontvlambare aerosolen CAT 1 CAT 2Oxiderende gassen CAT 1Gassen onder druk samengeperst
gasvloeibaar gemaakt gas
Sterk gekoeld vloeibaar gas
Opgelost gas
Ontvlambare vloeistoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3 CAT 4 CAT 4Ontvlambare vaste stoffen CAT 1 CAT 2Zelfontledende stoffen/mengsels Type A Type B Type C & D Type E & FType GPyrofore vloeistoffen CAT 1Pyrofore vaste stoffen CAT 1Stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting CAT 1 CAT 2
Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen CAT 1 CAT 2 CAT 3Oxiderende vloeistoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3Oxiderende vaste stoffen CAT 1 CAT 2 CAT 3Organische peroxiden Type A Type B Type C & D Type E & FType GBijtend voor metalen CAT 1
Categorieën
Pictogrammen fysisch-chemische gevaren
•Ontplofbare stoffen•Zelfontledende stoffen en mengsels•Organische peroxiden
•Brandbare gassen, aërosolen, vloeistoffen en vaste stoffen•Zelfontledende stoffen en mengsels•Voor zelfontbranding vatbare vloeistoffen en vaste stoffen•Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsels•Stoffen en mengsels die in contact met water brandbare gassen ontwikkelen •Organische peroxiden
Oxiderende gassen, vloeistoffen en vaste stoffen
Gassen onder druk
Bijtend voor metalen
Gezondheid
10 Gevarenklassen• acute toxiciteit• stoffen die voor de huid corrosief en irriterend zijn• stoffen die irriterend en schadelijk zijn voor de ogen • sensibiliserende stoffen voor ademhaling, huid, • geslachtscelmutageniteit• carcinogene stoffen • toxisch voor de voortplanting• Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) bij eenmalige
blootstelling • STOT bij herhaalde blootstelling• Aspiratiegevaar
GezondheidsgevarenGevarenklassen Categorieën
Acute toxiciteit CAT1 CAT2 CAT3 CAT4 CAT5
Huidirritatie/corrosief CAT1(bijtend)
CAT2(irriterend)
CAT3
Irriterend voor ogen CAT1 CAT2A CAT2B
Sensibiliserend (ademhaling, huid)
CAT1
(adem)
CAT2
(huid)
Mutageen in geslachtscellen CAT1A CAT1B CAT2
Kankerverwekkend CAT1A CAT1B CAT2
Voortplantingstoxiciteit (incl effecten op of via lactatie)
CAT1A CAT1B CAT2
STOT (eenmalige blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3
STOT (herhaalde blootstelling) CAT1 CAT2 CAT3
Aspiratiegevaar CAT1 CAT2
Categorie overgenomen door EU
Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)
Pictogrammen GezondheidHuidcorrosie Ernstig oogletsel
Acute toxiciteit
Acute toxiciteit
Huidirritatie
Oogirritatie
Huidsensibilisatie
STOT (éénmalige blootstelling)
Sensibilisatie van de luchtwegenMutageen in geslachtscellenKankerverwekendGiftig voor de voortplantingSTOT (éénmalige en herhaalde blootstelling)Aspiratiegevaar
!
Milieu
2 Gevarenklassen• Gevaarlijk voor aquatisch milieu
• Gevaarlijk voor de ozonlaag
Gevarenklassen milieu
Categorie overgenomen door EU
Categorie niet overgenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)
Gevarenklassen Categorieën
Gevaar voor het aquatisch milieu Acuut 1 Acuut 2 Acuut 3 Chronisch 1 Chronisch 2 Chronisch 3 Chronisch 4
Gevaarlijk voor de ozonlaagWaar-schuwing
Pictogrammen Milieu
Gevaar voor het aquatisch milieu
Gevaar voor de ozonlaag
Informatie op het etiketElementen van etiket (art. 17).• NAW gegevens van leverancier van stof of mengsel• Nominale hoeveelheid van stof of mengsel in aangeboden verpakking• Productidentificaties (naam, identificatienummer)• Gevarenpictogrammen• Signaalwoorden (Gevaar of Waarschuwing)• Gevarenaanduidingen (H-zinnen)• Veiligheidsaanbevelingen (P-zinnen)• Aanvullende informatie
• Etiket moet in de officiële taal van het land waar stof/ mengsel in de handel wordt gebracht (meer talen is onder voorwaarden toegestaan)
• Speciale voorschriften voor kleine verpakkingen (art. 29)
Gevarenaanduiding: H-zinnen (1)
17
H-zin: zin die behoort bij een gevarenklasse en –categorie en die de aard/intrinsieke gevaarseigenschap van de stof/het mengsel beschrijft
H-zinnen (2)• H 2XX: fysisch-chemische gevaren
• H 3XX: gezondheidsgevaren
• H 4XX: milieugevaren
• EUH: aanvullende zinnen
H-zinnen (3)Voorbeelden:
• H272: Kan brand bevorderen; oxiderend
• H330: Dodelijk bij inademing
• H400: zeer giftig voor in het water levende organismen
Veiligheidsaanbevelingen: P-zinnen (1)• P-zin: schrijft aanbevolen veiligheidsmaatregelen voor
om nadeling effecten te voorkomen/minimaliseren
20
P-zinnen (2)• P 1xx: algemene voorzorgsmaatregelen
• P 2XX: preventie
• P 3XX: reactie
• P 4XX: opslag
• P 5XX: verwijdering (1 zin)
• Maximaal zes op het etiket
P-zinnen (3)Voorbeelden:• P102: Buiten het bereik van kinderen houden
• P273: Voorkom lozing in het milieu
• P301: Na inslikken:….
• P410: Tegen zonlicht beschermen
• P501: Inhoud/verpakking afvoeren naar…
Voorbeeld etiketteringselementen• Criteria voor indeling van stoffen en mengsels in categorieën per
gevarenklasse in bijlage IEtiketteringselementen voor ontvlambare vaste stoffen
Indeling categorie 1 categorie 2
GHS -pictogrammen
Signaalwoord: Gevaar Waarschuwing
Gevarenaanduiding H228: Ontvlambare
vaste stof
H228:
Ontvlambare vaste
stof
Voorzorgsmaatregelen
i.v.m. preventie
P210
P240
P241
P280
P210
P240
P241
P280
Voorzorgsmaatregelen
i.v.m. reactie P370 + P378 P370 + P378
Voorzorgsmaatregelen
i.v.m. opslag
Voorzorgsmaatregelen
i.v.m. verwijdering
24
Voorbeeld etiket
1 liter
Eisen verpakking
Bijlage II: Speciale voorschriften voor de etikettering en
verpakking van bepaalde stoffen en mengsels
• Deel 1: Speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels;
• Deel 2: Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen die op het etiket van bepaalde mengsels moeten worden aangebracht
• Deel 3: Speciale voorschriften voor de verpakking kindveilige sluiting en voelbare aanduiding
• Deel 4: Speciaal voorschrift voor de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen
Deel 1Speciale voorschriften voor de etikettering van bepaalde ingedeelde stoffen en mengsels
Extra toekenning van de volgende EUH-zinnen (onder voorwaarden)• EUH001 – "In droge toestand ontplofbaar"• EUH006 – "Ontplofbaar met en zonder lucht"• EUH014 – "Reageert heftig met water"• EUH018 – "Kan bij gebruik een ontvlambaar/ontplofbaar damp-luchtmengsel
vormen"• EUH019 – "Kan ontplofbare peroxiden vormen"• EUH044 – "Ontploffingsgevaar bij verwarming in afgesloten toestand"• EUH029 – "Vormt giftig gas in contact met water"• EUH031 – "Vormt giftig gas in contact met zuren"• EUH032 – "Vormt zeer giftig gas in contact met zuren"• EUH066 – "Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid
veroorzaken"• EUH070 – "Giftig bij oogcontact"• EUH071 – "Bijtend voor de luchtwegen"
Deel 2Voorschriften voor nadere gevarenaanduidingen voor het etiket van de volgende mengsels:
• Loodhoudende mengsels• Mengsels die cyanoacrylaat bevatten• Cement en cementmengsels • Mengsels die isocyanaten bevatten• Mengsels die epoxyverbindingen met een gemiddeld molecuulgewicht van ten
hoogste 700 bevatten • Aan het grote publiek verkochte mengsels die actief chloor bevatten • Mengsels die cadmium(legeringen) bevatten en die bestemd zijn om te worden
gebruikt voor het lassen en solderen • Niet als sensibiliserend ingedeelde mengsels die tenminste een sensibiliserende
stof bevatten • Vloeibare mengsels die gehalogeneerde koolwaterstoffen bevatten • Niet voor het grote publiek bestemde mengsels • Aërosolen
Deel 3 Kindveilige sluiting
Verpakkingen van stoffen en mengsels die als volgt zijn ingedeeld moeten een kindveilige sluiting hebben (indien bestemd voor het grote publiek) • Acute toxiciteit categorie 1 t/m 3
• Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) bij eenmalige blootstelling van categorie 1
• STOT - bij herhaalde blootstelling van categorie 1
• Huidcorrosie van categorie 1
• Stoffen en mengsels die aspiratiegevaar opleveren (onder voorwaarden)
• Stoffen en mengsels die ≥ 3% methanol of ≥ 1% dichloormethaan bevatten
Deel 3 Voelbare gevarenaanduiding
Verpakkingen van stoffen en mengsels die als volgt zijn ingedeeld moeten een tactiele (voelbare) gevarenaanduiding hebben (indien bestemd voor het grote publiek)
• Acute toxiciteit• Huidcorrosie• Mutageniteit in geslachtscellen van categorie 2• Kankerverwekkendheid van categorie 2• Voortplantingstoxiciteit van categorie 2• Sensibilisatie van luchtwegen• Specifieke doelorgaantoxiciteit (STOT) van categorie 1 en 2• Aspiratiegevaar • Omdat het ontvlambare gassen, vloeistoffen of vaste stoffen van de
categorieën 1 en 2 zijn
Nvt op aërosolen die alleen maar als "zeer licht ontvlambare aërosol" of "licht ontvlambare aërosol" ingedeeld en geëtiketteerd zijn.
Deel 4 Gewasbeschermingsmiddelen
In de etikettering van gewasbeschermingsmiddelen die onder richtlijn 91/414./EG vallen moet de volgende zin worden opgenomen:
EUH401 – "Volg de gebruiksaanwijzing om gevaar voor de menselijke gezondheid en het milieu te voorkomen".