ADJIEDJ BAKAS

SPORTIV

ITEIT OP W

ERK

S PORT IV ITE I TOP HET WERK

106737 Bakas cover plano.indd 1 08-04-14 09:34

2

3

TOPVORMHOE TRENDS U I T DE SPORT WERELD HET WERK TR ANSFOR MEREN

ADJIEDJ BAKAS

4

IN TOPVOR M OP HET WERK: TRENDS EN WAT LEREN WE VAN SPORTPROFESS IONALS?

Per 1 januari 2014 is de Wet Beperking Ziekteverzuim en Vangnetters (‘Wet Bezava’) in werking getreden. Die heeft voor werkgevers grote financiële gevolgen. Deze wet beoogt vooral het ziekteverzuim terug te dringen onder medewerkers die na een arbeidsover­eenkomst voor bepaalde tijd werkloos zijn geworden en deze groep weer sneller aan het werk te krijgen. Om dit doel te bereiken, verandert onder meer de financieringsstructuur van de sociale verzekeringen. Werkgevers worden financieel verantwoordelijk gemaakt en zullen daarom meer inspanningen verrichten om de medewerkers gezond te houden, zo verwacht de wetgever. Daarmee wordt gezond leven en werken, tot nu toe alleen een thema voor werknemers, in de komende jaren ook voor werkgevers een belangrijk thema. Sportiviteit en werk, tot nu toe een combinatie uit de entertainment­

industrie (wedstrijden die je met je collega’s evalueert bij de koffieauto­maat, bijvoorbeeld) wordt nu een integraal onderdeel van arbeid nieuwe stijl. Arbeidsorganisaties kunnen veel inspiratie opdoen in de sportwereld. Ook Food & Health wordt een belangrijk thema, als we medewerkers gezond aan het werk willen.

In Nederland heeft anno 2014 zo’n 55% van de burgers een betaalde baan, 10 jaar geleden was dat nog 70%. En over 10 jaar is dat 35%. De ZP­er (=zelfstan­dige professional) rukt op. Nu heeft de werkgever nog geen verantwoordelijk­heid voor de gezondheid van de ZP­er. Maar in de toekomst zal dat wel het geval worden. Hoewel jezelf in top­conditie houden natuurlijk de eerste verantwoordelijkheid van de mede­werker is en blijft, of je nu in loondienst bent of als ZP­er werkt.

"De sport schept levenskracht, levensmoed, orde en harmonie, kostbaarste dingen voor de cultuur", schreef historicus Johan Huizinga (1872-1945). Deze wijsheid uit de oude doos geldt nu meer dan ooit. 2014 is een sportjaar. Olympische Winterspelen (6-23 februari in het Russische Sotsji), de Fed Cup (Den Bosch, 19-20 april), het WK Voetbal (12-23 juni in Brazilië), het WK Hockey (Den Haag, 31 mei-15 juni) en voor tennissers de Davis Cup (21-23 november in Londen) zijn hoogte-punten. Maar op veel andere manieren is sport een trendy thema voor 2014. En dat blijft zo de komende jaren.

5

Dit boekje bundelt 18 trends die u mogelijk inspireren om medewerkers in topvorm te brengen en te houden. De trends zijn ontleend aan de sport­wereld en aan recente innovaties uit de wereld van Food & Health. Wereldwijd is Adecco nauw en actief betrokken bij diverse vormen van topsport. We volgen de ontwikkelingen op de voet en kijken naar sport als inspiratiebron voor de werkomgeving.

Als partner van het IOC heeft Adecco tijdens de Olympische Zomerspelen van 2012 de gepassioneerde inzet van 8.000 vrijwilligers georganiseerd. Tijdens de Zomerspelen van 2016 in Brazilië gaan we dit succes herhalen. Ook tijdens de Olympische en Paralympische Winter­spelen in Sochi was Adecco aanwezig. Hier lag de nadruk op onze actieve rol in het IOC/IPC Athlete Career Programme. Met dit wereldwijde initiatief ondersteunt

Adecco topsporters bij de realisatie van hun dromen en ambities door werkkansen te creëren, die zich laten combineren met een actieve sport­carrière. Binnen het IOC/IPC Programme biedt Adecco bovendien ondersteuning aan topatleten bij hun overstap naar een maatschappelijke loopbaan.

We leren dag in dag uit van sporters. De belangrijkste les? Talent alleen is niet genoeg. Bij succes op het hoogste niveau geven Team Spirit, spelplezier en passie de doorslag. Mooie voor­beelden vindt u in dit trendboekje dat ik u namens Adecco Group Nederland met plezier aanbied.

Patrick Bakker, CEO Adecco Group Nederland

DE TOEKOMSTIS SPORT IEF!

7

"Als je voor elke positie de beste speler kiest, heb je nog geen sterk elftal, maar een team dat als los zand uiteen valt," sprak voetbalvedette Johan Cruijff. Daarmee is een parallel tussen sport en werk helder. Ook in een bedrijf vormt een groep toptalenten nog geen team dat het bedrijf het best doet presteren. In de nieuwe werkelijk­heid van de jaren ’10 worden teamwork, teamspirit en sportief met elkaar omgaan leidende begrippen op het werk. Maar mensen beleven sport verschillend. De Amerikaanse actrice Rita Rudner zegt: "Wanneer vier mannen samenkomen, praten ze over sport.Wanneer 4 vrouwen samenkomen, praten ze over mannen." Op het werk praten mannen inderdaad vaker over sport dan vrouwen. Actrice Joan Rivers zegt: "Ik ben joods. Ik sport niet. Als God had gewild dat ik diepe kniebui­gingen zou maken, had hij wel diamanten op de grond gelegd."

Maar ook voor vrouwen wordt sporten steeds belangrijker. Om in conditie te blijven (carrière maken is topsport) en om te voorkomen dat ze teveel pretspekjes kweken. Sportscholen worden steeds goedkoper. De deflatie die zo kenmerkend wordt voor de jaren ’10 (almaar dalende prijzen) is goed te zien: al voor een paar tientjes per maand kun je onbeperkt sporten. Reden voor veel bedrijven om eigen sportruimten op te doeken en mede­werkers een abonnement op een sportschool dichtbij huis cadeau te doen. Die trend zet door de komende tijd. Maar waar werkgevers tot nu toe

vrij laconiek bleven over de vraag of hun medewerkers wel of niet sporten, met nieuwe arbeidswetgeving verandert dat radicaal. Straks kun je als werkgever wel 10 jaar doorbetalen aan een zieke werknemer. Het wordt dus in je belang om je team fit te houden. Bedrijven als Achmea en Ballast Nedam halen hun medewer­kers al door een ‘wasstraat’ om hun gezondheid en conditie te controleren en schrijven hen sportprogramma’s voor. Dat zet de komende jaren door en wordt een belangrijke trend. Je kunt veel ziekten immers voorkomen door gezond te eten en door te bewegen.

In het verlengde hiervan wordt gezond eten belangrijker op het werk. In het bedrijfsrestaurant van Google staat vrijwel alleen gezond eten. De paar minder gezonde items staan helemaal onderin, zodat je er diep voor moet bukken, iets waar de meeste mensen en hekel aan hebben. Daardoor neemt ook in de Google­bedrijfsres­taurants de consumptie van ongezond eten af. Steeds meer bedrijven gaan in de komende tijd gezonder eten serveren. Een rondgang onder bedrijfscateraars die de bedrijfs­restaurants van eten en drinken voorzien, leert dat dat sneller gaat dan eerder voorzien. Maar nu het thuis­werken toeneemt en meer mensen dan ooit als ZP­er werken kunnen ze thuis of in de buurt van hun huis ontbijten en lunchen en dan kunnen ze voor minder gezond eten kiezen. Net zoals de werkgever door het afschaf­fen van de eigen sportruimte het zicht op het sportgedrag van medewerkers

8

verliest. Toch komt daar ook verande­ring in, nu de werkgever er belang bij heeft dat de medewerker gezond is en blijft. Smart­IT zorgt ervoor dat de werkgever kan monitoren of de medewerker wel gezond leeft en daar kun je dan bonus­malusregelingen voor afspreken. In Duitsland bemoeien pensioenfondsen zich met werkenden die ongezond leven omdat langer doorwerken moeilijker wordt (overal gaat de pensioenleeftijd omhoog en overal zullen pensionados moeten bijklussen omdat AOW en pensioen niet voldoende zijn om van te leven) als ze in slechte conditie zijn. Bemoeizorg van werkgevers en pensioenfondsen en overheden met medewerkers wordt normaal.

Jeff MacNelly zei ooit: "Hengelen is de enige sport waarbij op je krent zitten onder een boom de indruk geeft van een geconcentreerde activiteit." Hengelen heeft evenwel andere voordelen: mensen komen zo tot rust en de zoektocht naar rust wordt belangrijk in de komende tijd. Zie de groei van mindfullness, meditatie, ademhalingsoefeningen en yoga. Tegelijkertijd leren we meer van ons lichaam. Doordat we tot we naar bed gaan tv, smartphone en tablets kijken, maakt ons lijf 2 uur later dan normaal het slaaphormoon melatonine aan. Hierdoor slapen we korter en minder

diep. Wie weinig rust, krijgt ook onvoldoende REM­slaap. Doorgaans val je in een REM­cyclus na 90 minu­ten. Naarmate de nacht vordert, worden de cycli langer, wat van de ochtend een belangrijk moment maakt. Wakker worden voor je wekker is een goed teken. Het wil namelijk zeggen dat je lichaam de rust heeft gekregen die het nodig heeft, iets wat belangrijk is voor de werking van je brein. REM­slaap zorgt er namelijk voor dat je nieuwe kennis stevig verankert in je geheugen.

Uit onderzoek van onder andere Samsung blijkt dat slecht slapen één van de grote problemen is van deze tijd en dat veel mensen chronisch slecht slapen. Daardoor zijn ze niet voldoende uitgerust, wat een van de redenen is voor de toename van eczeem, huiduitslag en ontstekingen. Steeds meer mensen zetten tv, smartphone en tablet een uur voor ze gaan slapen uit, en laten ze opladen buiten de slaapkamer. Ook Wifi lijkt niet goed voor de slaap, Wifi in huis uitschakelen tijdens de slaap gebeurt ook vaker. Er komen steeds meer slaaptips en slaaptherapieën op de markt. Een voorbeeld uit de OSHO Publicatie Body Mind Balancing: "Voordat je naar bed gaat, ga je een half uur lang energiek dansen, zodat het hele lichaam alle spanningen eruit

9

kan gooien. Als je naar bed gaat met al je spanningen, houden die spannin­gen je wakker. Dus als je van plan bent om 11 uur naar bed te gaan, begin je om 10 uur met dansen. Dans tot half 11. Dan neem je een warme douche of een warm bad. Ontspan 15 minuten in bad. Laat het hele lichaam ontspan­nen. Eerst het dansen zodat al de spanningen eruit gegooid worden; dan een behoorlijk warme douche. Een warm bad is nog veel beter dan een douche, dan kun je dus een halfuur in het bad liggen, of zeg 15, 20 minuten en daar ontspannen. Dan eet je iets – iets warms is goed, niet koud. Alleen hete melk is al voldoende, en dan ga je slapen. En niet lezen voor het slapen gaan – nooit."

Management van slaap wordt een groot thema en wat dat betreft kunnen we veel leren van de sport. Sporters letten heel goed op slaap en rust en gaan daar gedisciplineerd mee om. Maar na zijn 40ste krijgt vrijwel iedere man een vergrote prostaat waardoor hij ’s nachts vaker uit bed moet om te urineren. Ook dat verstoort slaap. Naar de huisarts dus voor prostaatver­kleinende pilletjes (zoals finasteride), of op andere manieren (via I­Health bijvoorbeeld) de prostaat verkleinen heren! Veel mensen slapen ook slecht door snurken en slaapapneu, één van de snelst groeiende kwalen. Daar is

nu prima wat aan te doen, op naar de longarts dus! Slaapmanagement sluit aan bij de spiritualisering van werk. Spiritualiteit en zingeving worden belangrijker, maar dat moet ook wel gerelativeerd worden. Zoals Johan Cruyff zegt: "Ik geloof niet. In Spanje slaan alle 22 spelers een kruisje voordat ze het veld opkomen, als het werkt, zal het dus altijd een gelijkspel worden."

Nederland telt meer consultants per hoofd van de bevolking dan menig ander land. Ook waar het gaat om advies en coaching kunnen we leren van sporters. Cruyff weer, vanwege zijn weergaloze taal: "Er zijn veel mensen die kunnen zeggen dat een voetbalploeg slecht speelt; er zijn weinig mensen die kunnen zeggen waarom ze slecht spelen en er zijn slechts een paar mensen die kunnen zeggen wat er moet gebeuren om ze beter te laten spelen." Dit boek is niet geschreven als coach­boek, hoewel het wel boordevol tips en ideeën staat. Sports, Food & Health: dit wordt één van de hoekstenen in de toekomst van werk. Enjoy!

Amsterdam, Adjiedj Bakas

TREN D 1: BEMOEIZORG VAN WERK-GEVERS MET DE GEZONDHEID VAN WERK- NEMERS WORDT NOR M A AL

12

Geen productievere medewerker dan een fitte medewerker. Slimme werk­gevers hadden al lang begrepen dat kwakkelend personeel en ziekte­verzuim handenvol geld kost, en stimuleerden hun mensen tot een gezonde leefstijl met bedrijfsfitness en stoppen­met­roken­cursussen. Dat zal gemeengoed worden nu bedrijven in toenemende mate juridisch verant­woordelijk worden voor de gezond ­ heid van werknemers. Sinds 2007 staat er al een flinke wettelijke stok achter de deur in de vorm van de verplichte betaling van de ziekte­ uitkeringen van medewerkers met een vast dienstverband. Vanaf 2014 geldt dit ook voor tijdelijk personeel. Zieke medewerkers gaan een fortuin kosten als organisaties niet goed opletten. En dat gaan ze dus doen. Bijvoorbeeld met voordelige sport­schoolabonnementen, bedrijfssport­ dagen en sportieve bedrijfsuitjes in plaats van Bourgondische etentjes. Veel oud­sporters hebben al een leuke business aan het verzorgen van clinics

voor bedrijven. Leefstijlcoaches zijn in opmars ­ er bestaat zelfs een heuse opleiding voor ­ en vinden werk als consultant bij bedrijven. Er zijn al zorgverzekeraars die zo’n leefstijlcon­sult vergoeden. Maar we gaan ook toe naar minder vrijblijvende bemoeienis. Bedrijven als Achmea en Ballast Nedam halen hun medewerkers al door een ‘wasstraat’ om hun gezond­heid en conditie te controleren en schrijven hen sportprogramma’s voor. Smart­IT zorgt ervoor dat de werkgever kan monitoren of de medewerker wel gezond leeft en daar kan je dan bonus­malusregelingen voor afspreken. In Duitsland bemoeien pensioenfondsen zich met werkenden die ongezond leven omdat langer doorwerken moeilijker wordt (overal gaat de pensioenleeftijd omhoog en overal zullen pensionados moeten bijklussen omdat AOW en pensioen niet voldoende zijn om van te leven) als ze in slechte conditie zijn. Dat zet de komende jaren door en wordt een belangrijke trend.

"SPORTSCHO OL ABONNEMENTEN, BEDR I J FSSPORTDAGEN EN

SPORT IEVE BEDR I J FSU ITJES IN PL A ATS VAN BOURG ONDISCHE

E TENTJES."

14

Frans van Lieshout is eindverantwoor­delijk voor de dagelijkse logistieke bewegingen in het Europese distribu­tiecentrum van één van ’s werelds grootste producenten van medische technologie. De nadruk ligt op lucht­transport en de aansturing vereist chirurgische precisie. De visie van CEVA Logistics op klantspecifieke oplossingen en excellence perfor­mance sluit daar perfect op aan. "Als het op prestaties aankomt, kun je wat wij doen zeker topsport noemen!"

Frans van Lieshout en zijn team zijn 24/24 inzetbaar. Hij ligt er niet wakker van. "We opereren in een medische en

"N E T A L S EEN TO P-SP O RTER N EEM J E O P

T I J D RUSTMOMENTEN."

FRANS VAN LIESHOUTSUPERVISOR OPERATIONS DE & NL BIJ CEVA FREIGHT HOLLAND

"Je kunt er als werkgever niet omheen dat fitte mensen beter presteren en beter bestand zijn tegen stress. Gaan we daar concreet op screenen? Gaan we ons actief bemoeien met leef- en eetpatronen van medewerkers? Een actuele vraag. Maar vooral een ethisch vraagstuk."

"EEN ETH ISCH VR A AGSTUK"

15

internationale omgeving. Alles is urgent, werktijden liggen nauwelijks vast. Daar leer je mee omgaan. Net als een topsporter neem je tijdig rustmomenten die je goed afschermt. Je zorgt ervoor dat je fit blijft. Ik doe dat door veel te fietsen en goed op mijn voeding te letten."

"In het beleid van CEVA Logistics gaat zeker aandacht uit naar de gezond­heid van medewerkers. Onder het motto Healthy Professionals loopt er een fruitproject. Medewerkers krijgen

hoge kortingen bij lokale sportinstel­lingen. Een aantal jaren geleden heeft CEVA een bonus­malusregeling ingevoerd in relatie tot ziekteverzuim. Het aantal ziekmeldingen is daarmee aanzienlijk teruggelopen."

"Ik kan me voorstellen dat een dergelijke regeling discussie oproept. Worden chronisch zieken zo niet benadeeld? Ga je niet bij voorbaat uit van misbruik? Terechte vragen. Als werkgever heb je de plicht om daar goed over na te denken en discreet en coulant met dergelijke regels om te gaan. Dat we ons als werkgever meer en meer gaan bemoeien met de gezondheid en levensstijl van mede­werkers, staat voor mij vast. De mate waarin moet echter zorgvuldig worden afgebakend."

"D E M ATE WA AR IN WE O NS ME T D E L EEFST I J L

BEMO E IEN, VR A AGT EEN ZO RGVUL D I GE

AFBAKEN IN G."

"Kunnen we als werkgever verplichte bewegingsprogramma’s gaan voorschrijven? Een dilemma, vind ik, een ethisch vraagstuk. Ik neig naar adviseren, faciliteren en gezond gedrag belonen. In de werving & selectie heeft iemand die een fitte indruk op je maakt een natuurlijke voorsprong. Maar we moeten ervoor waken te gaan beoordelen op uiterlijkheden. Alles kan een tijdelijk plaatje zijn."

"Net als in de topsport gaan we steeds kritischer kijken of spelers op de juiste positie staan. We gaan sneller wisselen en in talentontwikkeling leggen we meer nadruk op natuurlijke aanleg en sterke punten. Ook moeten we als coach eerlijk en daadkrachtig durven zijn als er voor een bepaalde speler geen plaats meer is in het team. Zeker in een tak van sport als de onze staat het teambelang voorop!"

TREN D 2: BEDR I J FS- RESTAUR ANT SERVEERT GEZONDER ETEN

18

Sporters eten gezond. Gezond eten komt vanuit de sportwereld nu het bedrijfsleven binnen. De vette hap tijdens de lunch is definitief op zijn retour. In bedrijfsrestaurants blinken de appeltjes het personeel tegemoet en 1 saladebar is tegenwoordig het minimum. We zien steeds vaker een open keuken, waarin de kok het bewijs levert dat alles vers wordt bereid. Of, zoals in het healthy bedrijfsrestaurant van Google, een ontmoedigende inrichting met ongezonde happen op de laagste plekken. Gezond eten is de algehele trend (zeg maar gerust: de nieuwe norm), dus ook op de werk­vloer. Grote cateraars spelen daarop in met formules als ‘Healthy­Restau­rant@Work’ en ‘Onze Keuken’. Appèl laat zich bij het ontwikkelen van restaurantconcepten adviseren door een voedingsdeskundige en promoot desgewenst ook lunchwandelen bij de bedrijfsclientèle. Albron serveert eitjes van de vrije uitloopkip, vlees van de Blaarkopkoe en biologisch brood.

Alles duurzaam en fair trade, want ook dat is de trend. Innovatieve catering­bedrijfjes die wisselende seizoens ­ gebonden en lokale specialiteiten aanbieden zijn hot. We Canteen, opgericht door twee studentes, wint met zijn food courts in organisaties de ene prijs na de andere. Ook van de snackautomaat op de gang krijgen we een gezond variant. Amerika loopt voorop met deze fresh & healthy vending machines, waarin de Marsen zijn vervangen door energierepen en het blikje cola door een smoothie. President Obama heeft zelfs een wet in het leven geroepen, die informatie over calorieën op automaten verplicht stelt. Cateraar Hutten komt met gezonde snacks voor op het werk. Google serveert in het bedrijfsrestau­rant louter gezond eten. De komende jaren gaan steeds meer bedrijven over op het serveren van gezond eten aan medewerkers in de bedrijfsrestaurants.

19

Het nieuwe broodje kroket? Dat is een wit broodje met shuku wakeme, tartaar van jonge zeesla, groene thee en yuzu, knoflook, salicornia cress, komkommer, suikersla, shiso leaves, borage, daikon en sakura cress. Bedrijfscateraar Roland Biermans, werkzaam bij Appèl@work in Roer­mond, won met dit ‘broodje Ippon’ in 2013 de vakwedstrijd Lekkerste Broodje van Nederland 2013. De jury lette onder meer op gezonde ingrediënten en de broodjesmakers moesten een berekening van de calorische waarde bij hun creatie leveren. En toeval of niet, bedrijfs­cateraars domineerden de wedstrijd, want het zilver ging eveneens naar een vertegenwoordiger van deze branche.

BRO ODJE JAPAN

TREN D 3: DE N IEUWE NOR M: EEN LEVEN L ANG IN JE E IGEN TOPVOR M

22

Een gezonde geest in een gezond lichaam is een oude wijsheid. Nu werknemers hun leven lang hun talent moeten vermarkten en pensioen­ingangsdata iedere keer verder over de horizon heen verdwijnen, wordt een leven lang fit de norm. Letten op ons eten is daarbij cruciaal. Net als topsporters, gaan we wetenschap­pelijke kennis over voedingstoffen gebruiken bij de keuze van ons dagelijks menu. Tour de France­ renners weten dat ze veel eiwitten moeten gebruiken om de volgende dag niet met verzwakte spieren aan de start te staan. Zo gaan wij ook slim eten om te voorkomen dat we ziek, zwak en misselijk worden. Niet willekeurig 2 ons groenten per dag, maar kool en aardappelen in de schil, want die bevatten een stof die kanker tegengaat. We gaan ook toe naar een gepersonaliseerd eet­patroon, aangepast aan wat ons individuele lichaam op een bepaald moment nodig heeft. Topsporters

doen dat al. Wat de ideale sportvoe­ding is, hangt onder meer af van de duur en intensiteit van de inspanning, de trainings­ en wedstrijdtijden, het gewenste lichaamsgewicht en het sportseizoen. Nu hebben de Sven Kramers van deze wereld natuurlijk een hele batterij begeleiders die het juiste dieet voor hen uitpluizen. Maar gewone stervelingen krijgen hulp van genenonderzoek. Ons lichaam heeft een geheugen dat honderden jaren teruggaat en dat bijvoorbeeld ont­houdt of jij of je voorouders arm en hongerig zijn geweest. Dan slaat het eten direct op in vet en word je dikker dan wanneer het lichaam dit vergeet. Ook wordt de een dik van totaal andere dingen dan de ander. Er komt meer van dit soort kennis over ons lijf beschikbaar waardoor we het beter kunnen managen. Sonja Bakker en haar collega’s kunnen dus wel inpakken, want wij raadplegen straks gewoon ons eigen genpaspoort.

23

J E E IGEN ETEN PR INTEN, WA AROM N IE T?"In de toekomst wordt het volgens mij mogelijk dat we onze vinger in een elektronische reader stoppen om een hoogstpersoonlijke realtime foodrapportage te krijgen. Daarin staat wat je op dat moment nodig hebt aan voeding(stoffen), op basis van je conditie op exact dat uur. Vervol­gens maak je een keuze uit 33.000 recepten en gaat een foodprinter een print maken uit 10 basisemulsies. In nog geen drie minuten wordt het gerecht met de juiste voedingswaarde gecreëerd, dat je zelf gekozen hebt en dat aansluit op je persoonlijke behoeften op dat moment. De eerste toepassingen op het gebied van foodprinting zijn er al. We kunnen er onze voeding ‘schoner’ mee krijgen, we kunnen naar believen vitamines en mineralen toevoegen (of juist weglaten) en voeding precies op maat maken voor elk individu." Bob Hutten, CEO Hutten Catering

24

goede voorbeeld aan geven, vindt ons directieteam. Dat willen we terugzien in het gedrag van onze honderd medewerkers."

"Om de daad bij het woord te voegen, hebben we ‘gezondheidsweken’ gehouden. Er is op suiker geprikt, mensen zijn getest op gewicht, BMI en conditie. We hebben posters opgehangen, de bondsarts en –conditietrainer hebben clinics gegeven. Medewerkers hebben adviezen en tips gekregen op basis van de testuitslagen. Een enkeling vond dat we te ver gingen als werk­gever. Daar is openhartig mee

Erik Poel geeft sinds 1 januari leiding aan de tennisbond die meer dan een miljoen tennisliefhebbers en 1.726 tennisverenigingen vertegenwoordigt. "1 op de 16 Nederlanders beleeft plezier aan tennis. Dat zijn veel mensen. Daar moet je als bond het

"EEN GE ZO N D E EN V I TALE MED E WERKER I S

PRO D UC T I E VER ."

ERIK POELALGEMEEN DIRECTEUR KNLTB

"Als tweede grootste sport-bond van Nederland hebben we een maatschappelijke verantwoordelijkheid: een gezonde levensstijl promoten. We willen dat onze medewer-kers dat uitstralen. Daar spreken we ze op aan."

"PR ACT ICE WHAT YOU PREACH"

25

gesproken. Een klein beetje sociale drang kan geen kwaad, vind ik. We zijn een sportbond! Practice what you preach! Daar komt bij: een gezonde en vitale medewerker is gewoon productiever."

De KNLTB doet meer. In de kantine is een saladebar ingericht, er is gratis fruit beschikbaar, rokers mogen op ‘kosten van de baas’ op cursus. "Tennis is een gezonde sport, met weinig blessurerisico’s, geschikt voor iedereen, of je nu 5 of 95 bent. Wij vervullen een ambassadeursrol. Dat

geldt ook voor de toptennissers die in teamverband uitkomen voor Neder­land. Die moeten ook in gedrag en mentaliteit laten zien waar onze sport voor staat. Sport moet verbinden, inspireren en blij maken."

"Ik ben er extra trots op dat Nederland wereldwijd nummer 1 is in rolstoel­tennis. Esther Vergeer is een icoon! Zij symboliseert wat wij belangrijk vinden: integratie van gehandicapten in de sport. In november gaan we in de gemeente Buren van start met de bouw van een nieuw, geavanceerd KNLTB Tenniscentrum dat 100% rolstoelproof is. Nu al trainen gehandi­capte en niet gehandicapte tennissers samen. Dat gaan we op onze nieuwe locatie nog eens extra stimuleren."

"SP O RT MO E T VO O R AL VERB IN D EN, INSP I REREN EN B L I J

M AKEN."

"Het kan eigenlijk niet zo zijn dat de jeugd zich na een gezonde partij tennis in de kantine te buiten gaat aan snoep en patat. Ook daar bemoeien we ons mee als tennisbond. We proberen het aanbod van gezonde snacks en voeding actief te stimuleren. Dat is niet overal even gemakkelijk, want sportkantines kennen verschillende eigendomsstructuren. Maar de wil is er. In de hele maatschappij komt een sterker bewustzijn op gang van wat eten met ons doet. Daar kan de sportkantine niet bij achterblijven."

"Tennis is een bij uitstek individuele sport, maar we leggen bewust steeds meer accent op competities in teamverband. Voor de jeugd zijn we begon­nen met het project ‘Tenniskids’. Hierin staan individuele prestaties op het tweede plan. De teamresultaten zijn bepalend. Zo haal je de scherpe kantjes van winnen of verliezen af en beleven kinderen meer spelplezier. Je bevor­dert sociale verbanden en kinderen leren hoe belangrijk het is om samen te werken. Dat komt overal van pas!"

"PR ACT ICE WHAT YOU PREACH"

TREN D 4: M ANAGEMENT VAN DAR M-FLOR A WORDT NOR M A AL

28

Bacteriën zagen we altijd als enge griezels die ons ziek maken. Maar wetenschappers zijn er nu – mede na ervaringen in de sportwereld – achter dat ze de mens ook veel goeds brengen, vooral de bacteriën in de darmen. Darmen herbergen honder­den triljoenen bacteriën, die niet alleen voedsel verteren, maar ook vitamines maken en het immuun­systeem beïnvloeden. Zo zijn er darm bacteriën die ontstekingen remmen. De darmflora van dikkerds die geen last hebben van gezond­heidsklachten, blijkt relatief veel van die nuttige beestjes te bevatten. Ben je vaste klant van de snackbar maar toch

een slanke den? Dan heb je veel darmbewoners die door de productie van specifieke vetzuren de doorstroom van voedsel versnellen. Het goede nieuws is dat de bacteriehuishouding valt bij te sturen. De consumptie van bepaalde voedingsmiddelen kan namelijk de samenstelling van darm ­ flora beïnvloeden. Microbiologen hebben de eerste wetenschappelijke bewijzen al geleverd. Straks weten we precies wat we moeten eten om onze darmflora, en daarmee onszelf, gezond te houden. Dat gaat een grote rol spelen bij de preventie van obesitas en andere kwalen.

29

In Amerikaanse ziekenhuizen doen ze het al: poep van een gezonde donor injecteren in de darmen van een zieke. Onze grote boodschap blijkt een uitstekend medicijn tegen darmontstekingen en chronische darminfecties als de ziekte van Crohn. Waar andere behandelingen niet aanslaan, doet een poeptransplantatie wonderen. De succesverhalen verspreidden zich zo snel, dat Amerikanen thuis zelf gingen experimen­teren met poep uitwisselen. Wat ertoe heeft geleid dat de National Food and Drug Administration de restricties op de therapie versneld heeft opgeheven. Fans vinden elkaar op het weblog The Power of Poop (www.thepowerofpoop.com) en in een speciale (besloten) Facebook­groep. De eerste poepbanken in ziekenhuizen zijn een feit. En dat is nog maar het begin, want met zo’n duurzaam en gratis verkrijgbaar medicijn dat goed is voor het hele immuunsysteem, is een wereldwijde doorbraak natuurlijk een kwestie van tijd.

POEPTR ANSPL ANTAT IE:N IEUWE BEROEPEN D O OR POEP

30

Dr. Evert Verhagen, geneeskundige en bewegingswetenschapper, is als Universitair Hoofddocent verbonden aan het VU Medisch Centrum Amster­dam. Onderzoeksveld: Sport, Leefstijl en Gezondheid. In zijn jonge jaren kwam Evert Verhagen als hardloper uit op nationaal niveau. Momenteel loopt hij minimaal 5 uur per week en af en toe voor de lol een marathon. "Lopen geeft energie, ik maak mijn hoofd ermee leeg."

"Als onderzoeker kijk ik naar menselijk gedrag, naar de vraag hoe we dat kunnen beïnvloeden in de richting van meer bewegen, ook in relatie tot de werksetting. Daarin neemt de aan­dacht voor oudere medewerkers snel toe. Nu we langer doorwerken, is het cruciaal dat we fit en inzetbaar blijven."

EVERT VERHAGEN VUMC AMSTERDAM

"Voldoende beweging is cruciaal om gezond en fit te blijven. Maar wat is ‘vol-doende’? Lange tijd gold een half uur gematigde inspanning per dag als norm. Sinds kort zeggen we dat je bovendien minimaal drie keer per week moet sporten. We zeggen zelfs: zitten is ongezond!"

"TE L ANG Z IT TEN IS AL ONGEZOND!"

31

"De primaire verantwoordelijkheid ligt bij de medewerker. Het lijkt mij voor werkgevers niet verstandig om dwingende regels voor te schrijven. Beter is: faciliteren en stimuleren. Ban de kroketten uit het bedrijfsrestaurant. Verberg de toegang naar de liften, hang posters op om elkaar aan te moedigen de trap te gebruiken. Geef mensen die zittend werk doen de juiste prikkels om geregeld te gaan staan."

"Een hot item is het gezondheids­risico’s van zitten. Dát risico in de kantooromgeving beheersbaar maken, is dé uitdaging van de komende jaren. Kun je een bureau ontwerpen waaraan je afwisselend staand en zittend werkt? Gaan we staand overleggen en vergaderen en wat voor instrumenten kun je daarvoor bedenken? Kun je mensen via de computer bewegen om tijdig te gaan staan, terwijl ze vlak voor een deadline zitten? Meer vragen dan antwoorden, maar ik ben ervan overtuigd dat onze werkomgeving in dit opzicht drastisch gaat veranderen."

"VA N N ATURE K I E ZEN WE ER N IE T VO O R OM

IN AC T I EF TE Z I J N . D E OMGE V IN G VER-

L E IDT O NS DA ARTO E."

"GA A N WE IN D E TO EKOMST S TA A N EN

BE WEGEN T I J D ENS EEN VERGA D ER IN G?"

"Eerst was een half uur gematigd intensief bewegen per dag de norm. Nu zeggen we: ga ook minstens drie keer per week sporten om fit te blijven. Dat brengt wel weer blessurerisico’s met zich mee. Maar kort verzuim als gevolg van een verstuikte enkel, ik noem maar wat, valt in het niet bij de gezondheidsvoordelen van bewegen en sporten!"

"Met mobiele technologie en apps gaan we onze eigen gezondheid mana­gen en een persoonlijk fitnessplan trekken. We zijn op weg naar Interactie 3.0, waarbij de computer ons op basis van persoonlijk data vertelt wat we kunnen en moeten doen om fit te blijven. Werkgevers zullen hier zeker op inspelen. Binnen 3 jaar is dit de nieuwe werkelijkheid.

TREN D 5: P ISK I JKER KEERT TERUG

34

In de sportwereld wordt urine geana­lyseerd om achter doping of andere gezondheidszaken te komen. In de middeleeuwen kenden we de piskij­ker: de arts bekeek je urine en stelde aan de hand daarvan medische diagnoses. De komende jaren keert de piskijker terug. Wetenschappers ontdekken steeds meer stoffen in onze urine waarmee nieuwe behandelin­gen tegen ziektes als diabetes en chronisch nierfalen kunnen worden ontwikkeld. Zo heeft hoogleraar Joost Hoenderop van de Radboud Universi­teit hormonen en enzymen in de voorurine ontdekt die de mineraal­balans in het lichaam kunnen helpen herstellen. En een verstoring van de mineraalbalans blijkt weer een

oorzaak van veel aandoeningen. Maar mensen kunnen ook zelf aan hun urine zien of ze bijvoorbeeld uitdrogingsverschijnselen hebben. Een Amerikaans ziekenhuis maakte daar een speciale kleurenkaart voor, die je naast je plasje kunt houden. Die circuleert al op internet. Er komen steeds meer van dat soort zelftests, straks gekoppeld aan gezondheids­apps op je smartphone. Er bestaat al een iPhone app (uCheck) die je vertelt of je risico loopt op diabetes, lever­ of nierproblemen. Even na het broek optrekken een fotootje maken van de inhoud van het toilet, plaatje uploaden en voilà: je eigen instant gezondheidscheck!

35

TREN D 6: NANO- TECHNOLOGIE M A AKT GEZONDHEIDS- M ANAGEMENT M AKKEL I JKER

38

In februari 2014 haalde het Radboud­ziekenhuis in Nijmegen de media met een spectaculair onderzoek naar uitzaaiingen bij kanker met behulp van nanovloeistof. Bij patiënten die met deze vloeistof waren ingespoten, werden op een mri­scan uitzaaiingen in de lymfeklieren van slechts twee millimeter ontdekt. Zonder de vloeistof worden veel uitzaaiingen kleiner dan acht millimeter gemist. Het onderzoek werd verricht bij mannen met pros­taatkanker, maar werkt ook bij andere soorten kanker. Kort geleden slaag­den wetenschappers er voor het eerst in nanomotoren, een soort minuscule robotjes, te besturen in levende menselijke cellen. Met behulp van deze technologie kunnen medicijnen in de toekomst worden afgeleverd op specifieke plaatsen in het lichaam. Zonder vervelende bijwerkingen, en

naar verwachting heb je er ook minder van nodig om hetzelfde effect te bereiken. Hoofdonderzoeker Tom Mallouk neemt een voorschot op de toekomst: "Misschien kunnen we met nanomotoren kanker behandelen door de interne structuur van cellen op een mechanisme manier te manipule­ren." Dit soort doorbraakinnovaties zitten er dankzij nanotechnologie meer aan te komen. In holle nanobol­letjes, dunner dan een mensenhaar, kunnen chemische stoffen, eiwitten of genetisch materiaal in cellen worden ingebracht. Daarmee kunnen we niet alleen kanker genezen of voorkomen, maar ook bijvoorbeeld ziektes met een genetische oorzaak, infecties, auto­immuunziekten en ontstekingen. Dat is voor werkgevers straks fijn: minder zieke medewerkers.

39

40

"JE MOET IEDERE DAG PRESTAT IES LEVEREN. ZONDER RESULTA AT IS HET OVER."

ALESSANDRO ZANARDISPORTICOON/AMBASSADEUR WIN4YOUTH 2014

41

42

Sturen op passie en plezier. Dat is, vindt Alessandro ‘Alex’ Zanardi, de belangrijkste les die het bedrijfsleven van de topsport kan opsteken. "Sport is niet heel veel anders dan leven en werken, met dat verschil dat alles in de sport is samengebald. Je moet iedere dag prestaties leveren. Zonder resultaat is het over. In werksituaties krijg je sneller een 2de of 3de kans. Maar ook daar geldt meer en meer dat iemand anders uiteindelijk je plaats overneemt als je niet kunt leveren."

De Italiaanse autocoureur en hand­biker viert het leven als een ‘privilege’. Hij zei direct 'ja' toen Adecco Group hem vroeg dit jaar op te treden als ambassadeur van de 5de editie van

"WH O ’S G O IN G TO BE AT A LE X?"

"PASS IE EN PLEZ IER"

ALESSANDRO ZANARDISPORTICOON/AMBASSADEUR WIN4YOUTH 2014

"Ambitie is belangrijk, maar geeft nooit de doorslag. Echte prestaties zijn het resultaat van passie en plezier. Als je doet waar je altijd van hebt gedroomd, is de moeite om het beste uit jezelf te halen geen opoffering, maar een voorrecht."

43

Win4Youth, het wereldwijde charita­tieve initiatief van Adecco Group waarin sport en Team Spirit centraal staan. "Win4Youth gaat over de toekomst van kinderen/jongeren met minder kansen dan jij en ik. Het is een eer om me daar vanuit mijn passie voor sport voor in te zetten. Ik hoop een inspiratiebron te zijn voor ieder­een die mee fietst."

"Het doel is: 2 miljoen kilometer fietsen om geld in te zamelen voor jongeren­educatie. Extra challenge: ‘Who’s going to beat Alex?’ Aan wie daarin slaagt, geef ik met plezier mijn gouden Olympische medaille af. Die is voor mij van grote symbolische waarde. Toch had ik dubbele gevoelens toen ik hem kreeg omgehangen. Mijn doel was bereikt. Dat stemde ook een beetje verdrietig, want daarmee was de weg erheen afgelegd. En juist het afleggen

van die weg gaf me zoveel kracht en voldoening."

"Het was een bijzondere weg, na mijn raceongeluk. Ik heb ervan geleerd dat het leven zich niet laat plannen, hoezeer we ons best ook doen. Mijn prioriteit was niet of ik ooit weer kon racen. Mijn prioriteit was: kan ik ooit weer een normaal leven leiden en een goede echtgenoot en vader zijn. Van daaruit ben ik mijn leven opnieuw gaan opbouwen. En voor mij is het niet meer dan logisch dat ook mijn passie, de sport, daar weer een plaats in kreeg."

"B I J N A AL LES I S MO GEL I JK A L S J E D E J U IS TE PR I O R I TE I TEN

S TELT."

"Veel mensen vroegen me na mijn ongeluk of ik ooit weer zou kunnen racen. Ik heb dat altijd merkwaardig gevonden, want daar was ik helemaal niet mee bezig. Mijn prioriteit was of ik ooit weer een beetje normaal zou kunnen leven. In dat leven heeft topsport weer geleidelijk aan een plaats gekregen. Dat heeft geleid tot 2 gouden medailles op de Paralympische Zomer spelen van 2012. Daar ben ik natuurlijk trots op, maar voor mij geldt niet zozeer het resultaat maar de sportbeoefening zelf."

"Als jongetje droomde ik al van de racesport en die sport heeft me veel gegeven. Dat andere jongens naar de discotheek gingen en ik vroeg naar bed, heb ik nooit ervaren als opoffering. Ik wilde iets bereiken, dus koos ik voor een gezond leven. Het grootste deel van mijn racecarrière is voorbij. Dat stemt me soms melancholiek. Maar ik houd altijd nog wat vuurwerk achter de hand!"

TREN D 7: TE A MWORK EN TE A MBU I LD ING WORDEN BEL ANGRI JKER IN BEDR I JVEN

46

Oude organisatiestructuren met een verticale hiërarchie en afzonderlijke afdelingen zijn aan het verdwijnen. Het nieuwe werken vindt plaats in multidisciplinaire teams, samen­gesteld uit specialisten van binnen het bedrijf en externen, die vaak ook nog mobiel en op verschillende tijden werken. We gaan toe naar een arbeidsmarkt waar wisselende coalities samen aan projecten werken. Teambuilding is een must om van zo’n team een geoliede machine te maken, en nergens weten ze beter hoe je dat doet dan in de sport. Samen sporten leert ons elkaar te vertrouwen, samen te werken, te focussen op een gemeenschappelijk doel. En het schept een band, of je nu wint of verliest. Stop dus maar met het organiseren van netwerkborrels, ga lekker met je relaties survivallen in de Ardennen, want daar heb je echt wat aan! Inzichten uit de teamsport leren ook dat effectieve samenwerking

betekent dat je een ander de schijn­werpers kunt gunnen. Een spits die de bal niet afgeeft als een medespeler beter voor het doel is gepositioneerd, verkleint immers de kans voor zijn team om te scoren. Samen meer zijn dan de som der delen, het is een cliché maar zoals we weten: die zijn meestal waar. Voor optimale team­prestaties, zowel in werk als in de sport, heb je geen ploeg vol vedettes voor nodig. Integendeel juist. Onzicht­bare harde werkers die zich weg ­ cijferen zijn onmisbaar. Kijk naar de wielersport. Het podium en de camera’s zijn voor de kopman, maar die kan zelden winnen zonder een knecht die hem kilometers lang uit de wind houdt. Zoals Louis van Gaal zei naar aanleiding van het succes van AZ: "Dit hebben we niet alleen te danken aan de spelers en de trainer, maar aan de hele organisatie, ook de schoonmakers en de koffiejuffrouw."

47

"Een hecht team ontstaat niet vanzelf, net zomin als marktleiderschap of een gouden plak. Daar moet je tijd en energie in steken. Zoals door praten op het gezamenlijke doel en de koers. Zorgen dat er een goede sfeer ontstaat en je elkaar blindelings vertrouwt. Commitment, dat is misschien wel het geheim van een goed team. Dat impliceert dat je iets voor elkaar over hebt. Tijdens het klimmen de zwakste schakel ontlasten door wat uit zijn rugzak te halen en over te dragen aan de sterkste. Het van elkaar overnemen bij het zware werk zoals vooropgaan door diepe sneeuw. Of alleen alle klusjes doen als sneeuw halen en smelten als je teammaat hoogteziek is en beroerd in de tent ligt. In een sterk team hoef je niet te vertellen dat je niet fit bent. Dat ziet je collega. En zonder dat je het hoeft te vragen, neemt de ander het van je over."

Katja Staartjes, expeditieleider en bergbeklimmer

Het Nederlands elftal wordt op trainingskamp van a tot z verzorgd, maar gewone werkpaarden moeten in de personeelskantine zelf de porte­monnee trekken. Amerikaans onderzoek uit 2013 toont aan dat gratis eten op kantoor de teamspirit geweldig zou opkrikken. 60% zou zich meer gewaardeerd voelen als ze op het werk gratis maaltijden zouden krijgen. Hetzelfde aantal zegt in dat geval vaker met collega’s het bedrijfsrestaurant in te gaan. Dat is niet alleen goed voor de onderlinge relaties, maar ook voor de productiviteit, want aan tafel gaat het natuur­lijk toch weer over werk. En met een beetje geluk worden er zelfs nieuwe ideeën of samenwerkingsverbanden geboren.

COM MITMENT GEHE IM VAN G OED TE A M

GR AT IS E TEN BEVORDERT TE A MSP IR I T

TREN D 8: COMPUTER EN SM ARTPHONE WORDEN MIN I -Z IEKENHU IS

50

Het wordt niet alleen makkelijker, maar ook steeds leuker voor mede­werkers om er een gezonde leefstijl op na te houden. Met dank aan IT komen er steeds meer gadgets en andere fijne hebbedingetjes voor op de markt. Steeds meer apps helpen ons te doen wat we moeten doen, zoals op tijd onze medicijnen slikken. Wat te denken van een app die je vertelt dat je rechtop moet gaan zitten in je bureaustoel? Is al beschikbaar. Een app die je helpt een gezonde maaltijd samen te stellen? Check. Of een app die je helpt je sportprestaties te verbeteren? Koop de e­fiets van Audi en je krijgt hem er gratis bij. En als je dan ook nog eens de Nike+ Fuelband draagt terwijl je fietst, weet je ook meteen hoeveel calorieën je hebt verbruikt. Leuk ideetje voor in een healthy kerstpakket! Nog zo’n fijne trend is I­Health, een verzamelnaam voor behandelingen die het zelfher­stellend vermogen van het lichaam bevorderen. Zonder dat er een dokter of medicijn aan te pas komt en nog

pijnloos ook. Zo is het mogelijk door middel van elektrodes op het lichaam bepaalde frequenties licht en elektrici­teit op weefsel te laten inwerken, zodat energieblokkades in ons systeem worden opgeheven. Dat kan op specifieke plekken en met heel precies afgestemde frequenties, zodat je al naar gelang de behoefte je weerstand kunt laten oppeppen of de afvoer van afvalstoffen versnellen. Van zo’n onder ­ houdsbeurt worden mensen blij. In plaats van een medische APK waar je allerlei inspannende testjes voor moet doen, gewoon even op de tafel liggen en door de gezondheidswasstraat. Dat wordt dé preventieve check up voor werknemers. De gamification van zorg zet ook door: dankzij games weten we wanneer we welke medicijn moeten innemen en hoe we dat moeten doen. Zelfzorg wordt daar­door mogelijk en zorgt ervoor dat de zorgkosten dalen. Medicijntrouw wordt zo bevorderd en dat maakt weer dat mensen korter ziek zijn.

"HET WORDT N IE T AL LEEN M AKKEL I JKER, M A AR O OK

STEEDS LEUKER VO OR MEDE-WERKERS OM ER EEN GEZONDE LEEFST I J L OP NA TE HOUDEN."

51

52

Fred An Haack benadrukt dat de grootste sportbond van Nederland een ‘gewone organisatie’ is met een bijzonder product. "Vrijwel iedereen hier is gek op dat schitterende spel­letje dat voetbal heet. Maar dat wil niet automatisch zeggen dat we genoeg bewegen en gezond eten en leven. Als werkgever ziet de KNVB het als sociale plicht om medewerkers voor te lichten en te ondersteunen."

In dit ‘gewone’ bedrijf waar ‘gewone’ mensen werken met gezonde loop­baanambities, loopt al meer dan vijf jaar een lifestyle programma.

"EEN A A NTAL MED E-WERKERS I S SP O NTA A N BEG O N N EN ME T SP O R-

TEN EN AF VAL LEN."

FRED AN HAACKHR MANAGER KNVB

"Vitaliteitgesprekken en daarmee samenhangende individuele fitnessprogram-ma’s worden een vast onderdeel van de totale gesprekscyclus. Daarnaast mogen we vooral niet vergeten mensen serieus te trainen op vernieuwing, verandering en mentale weerbaarheid."

"TRAINEN OP VERANDERING"

53

Medewerkers kunnen in werktijd sporten, overal in het bedrijf staan fruitschalen. Voedingshoogleraar Martijn Katan (bekend van de contro­versiële uitspraak ‘Beter een broodje kroket dan een broodje kaas’) schrijft exclusieve KNVB­blogs over gezonde voeding. De nadruk ligt op bewust­maken en enthousiasmeren.

"Kort geleden zijn we gestart met een speciaal programma voor vijftigplus­sers. We willen weten hoe vitaal ze zijn en wat we kunnen doen om duurzame inzetbaarheid te garanderen. Na individuele vitaliteitchecks zijn er één­op­één gesprekken gevoerd

tussen leidinggevenden en mede­werkers. Dit is goed ontvangen. Een aantal medewerkers is spontaan begonnen met sporten en afvallen. Wat mij betreft, gaan we dit veel breder trekken. Ook dertigers moeten door tot hun 67­ste!"

"Ook moeten we mensen gericht gaan trainen en coachen op mentale weerbaarheid. Denk aan omgaan met verandering en prestatiedruk, verant­woord gebruikmaken van social media, wennen aan technologie en specifieke vaardigheden ontwikkelen voor projectmatig werken. In sport is het vooral de mentale fitheid die het verschil maakt tussen winnen en verliezen. En niet te vergeten: het spelplezier!"

"PRESTEREN GA AT VEEL BE TER A L S J E P L E Z I ER

HEBT IN WAT J E D O E T."

"We zien een sterke trend naar projecten met maatschappelijke betekenis. Een mooi voorbeeld is ons KNVB Talent Team. Dit samenwerkingsinitiatief met Adecco Group Nederland is bedoeld om interessante stageplaatsen in de voetbalwereld te creëren. Belangrijk voor jongeren, maar ook voor onszelf. Jongeren kunnen hun cv verrijken. Wij kunnen onze organisatie verrijken met talent van de toekomst. Win­win!"

"Door zichtbaar te zijn bij emancipatie­ en participatiemanifestaties, als de Gay Pride in Amsterdam, geven we als KNVB een signaal af: sport is van en voor iedereen. De beste teams zijn die teams waarin mensen met verschillende nationaliteiten, achtergronden, religies, voorkeuren en oplei­dingsniveaus samenspelen. Hoe groter de diversiteit, hoe meer plezier en resultaat. Dat zien we terug op de velden en in de voetbalkantines. Daar zetten we ons actief voor in!"

"TRAINEN OP VERANDERING"

TREN D 9: DOPING WORDT OP HET WERK NET ZO'N BEL ANGRI JK THEM A ALS IN DE SPORT

TREN D 9: DOPING WORDT OP HET WERK NET ZO'N BEL ANGRI JK THEM A ALS IN DE SPORT

56

Dopingschandalen kennen we uit de sport, denk maar aan Lance Arm­strong en de Rabowielerploeg. Topsporters worden rond wedstrijden streng gecontroleerd op verboden middelen. Ook daarbuiten moeten ze de autoriteiten op de hoogte houden van hun ‘whereabouts’ en kunnen ze onverwacht controle krijgen. Dat wordt ook een thema op het werk, want er raakt steeds meer bekend over het gebruik van stimulerende middelen onder werknemers. Wat epo is voor profcoureurs, is cocaïne voor mensen met vette salarissen en een intensieve job. In 2010 al bleek uit het Ameri­kaanse National Survey of Drugs Use and Health dat bankiers en zakenlui niet vies zijn van een lijntje op z’n tijd.

Wie de bioscoophit The Wolf Of Wall Street heeft gezien, kan zich daar van alles bij voorstellen. Niet alleen in het financiële hart van Manhattan, maar ook in de Londense City lusten ze wel pap van het witte goud. Zowel buiten als tijdens het werk.

In een artikel in The Guardian vertelt een wetenschapper van het Cork University Hospital over de schadelijke gevolgen die dat heeft. De Ier, die onderzoek deed naar het effect van cokegebruik op bankiers, stelt dat er ‘irrationele, krankzinnige beslissingen worden genomen, waar men door de grootheidswaanzin die cocaïne veroorzaakt 110% in gelooft’. Hij is ervan overtuigd dat de glamourdrug

"WAT EPO IS VO OR DE PROF-COUREURS, I S COCA ÏNE VO OR

DE MENSEN MET VET TE SAL AR IS -SEN EN EEN INTENS IEVE JOB."

57

mede debet is aan de wereldwijde financiële crisis. De absolute kam­pioenen coke snuiven zijn volgens het Amerikaanse onderzoek advocaten. En die kunnen er in ons eigen Neder­land ook wat van. Drie anonieme dames die aan de Amsterdamse Zuidas werken, schrijven er onder de naam ZoZuidas over in hun columns, op hun weblog en in een boek. "Coke hoort voor sommige jonge advocaten bij de net vergaarde yuppenstatus. En: het verdoezelt vermoeidheid." Blijven drugs nodig om de ratrace vol te houden of komen er alternatieven? Volgens Cedric Lepel­blad van webwinkel CLTeas.com, die exclusieve thee verkoopt uit het verre oosten, zijn er Chinese theesoorten die

dezelfde boost geven als crack, maar zonder de nare bijwerkingen. Dat zou leuk zijn, zo’n chique theebar in het bedrijfsrestaurant. En nog trendy ook, want thee is helemaal hot. Zelfs koffieketen Starbucks opende onlangs in New York zijn 1ste tea bar, en mikt op 30 filialen wereldwijd. Zoals we 10 jaar geleden gewoon filterkoffie dronken, en koffie toen hip werd en in vele varianten op de markt (en ook in bedrijven) beschikbaar kwam, zo gebeurt dat straks met thee. In de sportwereld, maar ook in het leger, wist men dit al langer. Soldaten slepen al eeuwen veldflessen thee mee.

TREN D 10: NOR M VAN STR AKS: MEER CARR IÈRES IN 1 LEVEN

60

Topsporters moeten na het afsluiten van hun sportcarrière iets heel anders gaan doen. Maar ook op de reguliere arbeidsmarkt worden meer loop­banen en carrièreswitches normaal. Nu we steeds langer moeten door­werken, is het lichaam bij fysieke arbeid ruim voor de pensioen­gerechtigde leeftijd op. De almaar voortschrijdende technologische ontwikkelingen zorgen voor aardver­schuivingen. Een heel pak beroepen staat door de opmars van internet al ernstig onder druk. Denk aan journa­listen, fotografen, reisconsulenten, documentalisten en de baliemede­werker bij de bank. En er komt een nog grotere revolutie aan, want over pakweg 10 jaar hebben we robotjes die eenvoudig administratief werk kunnen doen. Die gaan het over­nemen van secretaresses en

boekhouders. Steeds meer mensen zullen dus halverwege hun loopbaan radicaal het roer moeten omgooien. Geen toeval dus, dat we steeds meer boeken zien verschijnen, zoals vorig jaar ‘Je Tweede Carrière’, die ons helpen die stap te maken. Topsporters kunnen ons als dé ervaringsdeskun­digen veel leren. Om te beginnen dat een carrièreswitch hartstikke leuk kan zijn. Stoppen met het ene vak biedt namelijk een prachtige kans om andere dromen te verwezenlijken. Neem oud­tafeltenniskampioene Bettine Vriesekoop, die haar beroep maakte van haar passie voor China. Ze was 3 jaar lang correspondent voor de NRC en schreef diverse (kinder)­ boeken over het land. Erica Terpstra schopte het van Olympisch zwemster tot succesvol politica en Jan Mulder, in zijn tijd de enige voetballer die in de

61

kleedkamer literatuur las, werd columnist voor de Volkskrant. Natuur­lijk is zo’n switch niet zo gemakkelijk als het lijkt. Hoeveel mensen fantase­ren niet over een eigen bedrijfje of een bed and breakfast in Zuid­Europa? Voor velen blijft het bij dromen en menigeen die er wel aan begint, mislukt.

Ook veel oud­topsporters slagen er niet in een bevredigende tweede carrière op te bouwen. Berucht is het ‘zwarte gat’ na het stoppen, waar volgens het Mulier Instituut voor sportsociologisch onderzoek 40% van de topsporters in belandt. NOC*NSF leert hen hoe ze daar weer uit komen, of beter nog: hoe ze het vóór kunnen blijven. De kern? Wees voorbereid dat het een keer ophoudt en investeer al tijdens je loopbaan permanent in

andere talenten en ambities. Niet puur leven voor je werk dus, maar jezelf dwingen tijd in te ruimen voor andere interesses. Zoals ex­judoka Dennis van der Geest, die tijdens zijn sport­carrière al graag plaatjes draaide en nu professioneel dj is. En blijven leren. Oud­schaatser Leo Visser volgde naast zijn trainings­ en wedstrijd­schema een opleiding tot piloot en werd daarna gezagvoerder bij de KLM. Epke Zonderland wil arts worden en studeert geneeskunde als hij niet aan de rekstok hangt. Als zelfs zulke monomane professionals als topatle­ten tijd kunnen maken voor scholing, dan kunnen mensen met een gewone baan dat zeker. ‘Volg je passie’ is een aloud adagium bij beroepskeuze. Dat blijft geldig, maar dan met een plan B.

62

en crisis maakten nieuwe kansen creëren noodzakelijk. "Dat ging soms ten koste van arbeidsplaatsen. Daar hebben we steeds iedereen tijdig op voorbereid. Als oud­medewerkers vertellen dat ze dankzij die voor­bereiding succesvol en gelukkig zijn geworden in een andere tak van sport, stemt me dat dankbaar."

"Ik weet nu al dat mijn kinderen van 11 en 13 zich volledig anders gaan ontwikkelen dan wij op die leeftijd. Breder en flexibeler. Dat is goed. Dat is van deze tijd. Als wij ons hadden

Jan Timmerman heeft met Borrias al meerdere ingrijpende switches gemaakt. Het van oorsprong ambach­telijke grafische familiebedrijf in Kampen is momenteel succesvol als gespecialiseerd direct marketing bureau, met nadruk op innovatieve databaseoplossingen. Digitalisering

"D E J EU G D VA N N U GA AT Z ICH ECHT

A N D ERS O NT WIK-KELEN, BRED ER EN

FLE X I BELER ."

JAN TIMMERMANDIRECTEUR/MEDE-EIGENAAR BORRIAS

"Ik heb vooral bewondering voor teamspelers die op meer-dere posities inzetbaar zijn. Die noodzaak neemt in het bedrijfsleven snel toe. De huidige generatie zal rekening moeten houden met veel loopbaanwisselingen. Snel kunnen switchen wordt een kerncompetentie."

"BREDE INZET-BA ARHEID"

63

verzet tegen de digitalisering, was er niets van ons bedrijf overgebleven. Draai de zaak om, zeg ik altijd. Denk niet vanuit bedreigingen, maar vanuit kansen. Overtuig elkaar van mogelijkheden."

"Die mentaliteit probeer ik op onze medewerkers over te brengen. De teamdynamiek is bij ons heilig. Iedereen draagt bij aan het resultaat. Van de receptioniste tot en met de inpakkers en expediteurs. Op de werkvloer gebruik ik sport vaak als metafoor. Je kunt nog zoveel talent hebben en goed zijn in wat je doet,

zonder anderen bereik je helemaal niets. Als dat de moraal in je bedrijf is, zie je zelfs in de zwaarste economi­sche tijden licht aan het eind van de tunnel."

"Wat me in de sport het meest intri­geert? De flow. Die unieke momenten waarop alles in balans is. De individu­ele vorm, de chemie met de coach, de omstandigheden, de interactie. Bij de afgelopen Winterspelen heb ik veel van die momenten gezien. Daar geniet ik dan oprecht van. Ik probeer daar altijd iets van over te brengen op onze medewerkers. Door veel te praten, veel samen te doen en actief te coachen. Dat kan nog, in een klein bedrijf als Borrias, waar we ons met 25 vakmensen als ‘één man’ inzetten voor de maximale performance van onze klanten."

"H O E TALENT VO L J E O O K BENT, ZO N D ER A N D EREN BERE IK J E HELEM A AL N IE TS."

"Je hebt twee soorten fit, lichamelijk fit en mentaal fit. De unieke flow is alleen haalbaar als beide voor 100% in balans zijn met elkaar. In­ en externe factoren zijn daar altijd op van invloed. Als werkgever kun je die in positieve zin mani­puleren. Door te waken over je bedrijfscultuur, te zorgen voor een prettige en veilige werkomgeving en zorgvuldig te werk te gaan bij de samenstelling van je teams. Een goede coach praat met zijn mensen, elke dag."

"Topsporters weten dat er een einde komt aan hun loopbaan en dat er dan nog een lang leven voor ze ligt. Iedereen kent wel voorbeelden van het ‘zwarte gat’. Om daar niet in te vallen, is het erg belangrijk om je tijdig op een tweede of zelfs derde loopbaan voor te bereiden. Dat geldt ook in toenemende mate voor een maatschappelijke loopbaan. Arbeidsovereenkomsten zijn kort of flexibel, kennis en vaardigheden die je vandaag kwalificeren, zijn morgen gedateerd. Wie inzetbaar wil blijven, moet zich blijven ontwikkelen."

"BREDE INZET-BA ARHEID"

TREN D 11: OMGANG MET HOMO'S IN WERK EN SPORT VER ANDERT

66

"Als je homo bent, ga je maar in een kapperszaak werken", luidt een veelzeggende uitspraak van René van der Gijp. Homoseksualiteit is in de sport een absoluut taboe. ‘Homo’ een scheldwoord op tribunes en in de kleedkamer, vooral in mannelijke teamsporten als voetbal en hockey. Sport is immers voor macho’s en niet voor mietjes, wil het stereotype. Huub ter Haar schreef in 2008 het boek ‘Gelijkspel. Portretten van homoseksu­ele topsporters'. Het lukte hem niet om ook maar één homoseksuele manne­lijke teamsporter op profniveau te vinden. Het Mulier Instituut deed een paar jaar later in opdracht van Stichting Homosport Nederland en de Alliantie Gelijkspelen onderzoek naar de seksuele diversiteit in de sport. Met hetzelfde resultaat, ondanks een intensieve speurtocht. Ook op ama­teurniveau bleken de meeste homo en bi­jongens angstvallig in de kast te blijven. Een van de respondenten, de 22­jarige Victor, stopte met honkballen omdat hij zich na zijn coming out niet meer welkom voelde bij zijn club.

Maar het anti­homoklimaat is aan het veranderen. In de topsport staan steeds meer mannen op die er openlijk voor uitkomen dat ze van de herenliefde zijn. Een paar jaar geleden kwam in de Verenigde Staten de voetbalprof Robbie Rogers uit de kast. En in Wales maakte rugbyreus Gareth Thomas bekend dat hij op mannen

valt. De eerste sportheld van naam die zich publiekelijk tot homo verklaarde was begin 2014 de Duitse oud­top­voetballer Thomas Hitzlsperger. Hij vertelt in een interview met Die Zeit: "Strijd, passie en de wil om te winnen zijn onlosmakelijk met de sport verbonden. Dat past niet in het stereotype beeld dat veel mensen hebben van een homoseksueel. Homo's zijn namelijk mietjes, denkt men. De uitspraken van collega’s waren niet altijd gemakkelijk om te verdragen. Denk er eens maar over na: er zitten 20 jonge mannen aan een tafel te drinken, die grappen maken over homo's." Hitzlsperger wil met zijn coming out bijdragen aan de acceptatie van homo's in de sport. Zijn bekentenis wordt in topsportkringen als een doorbraak beschouwd. "Het gaat nu rap in de sport", schreef ANP­verslaggever Thijs Smeenk, zelf homo en voetballer, onlangs vanaf de Olympische Spelen. In Sotsji was homoseksualiteit een issue vanwege de anti­homowet in Rusland, en volgens Smeenk heeft zelfs daar de organisatie al ‘flinke knipogen’ gemaakt, met nummers van het lesbische duo tATu en Queen in het voorprogramma bij de openingsceremonie.

In Nederland neemt de acceptatie van homoseksualiteit af, vooral onder allochtone jongeren. Anti­homo­geweld in het Amsterdamse

67

"Homo’s zullen niet zo snel in hun eentje naar een rugbyclub gaan. Uiteindelijk is een apart homorugbyteam niet echt nodig. Maar de drempel wordt er wel lager door. En veel leden vinden het team gewoon leuk. Daarom hebben we ook een aantal heterospelers. Het team heeft ongeveer 60 leden, van wie 90% homo is. Gareth Thomas, jarenlang aanvoerder van het nationale rugbyteam van Wales, was een van de eerste professionele teamsporters die uit de kast kwam. Sindsdien volgden nog meer professionele rugbyspelers, ook tijdens hun carrière, en daar werd vanuit de rugbywereld eigenlijk alleen maar voor geap­plaudisseerd. Rugby is wat dat betreft echt anders dan voetbal. Hoe mannelijker de sport, hoe minder moeite er is met homoseksualiteit. Homo’s die vroeger zijn gepest, hebben geen goed beeld van hetero’s. In de rugbywereld zien ze hoe open en warm heteromannen kunnen zijn. Respect is een hele belangrijke waarde in rugby. De cultuur is uniek. En stoere mannen zijn eigenlijk echte schatjes." Erik Schoonhoven, speler van Amsterdam Lowlanders, het enige homorugbyteam van Nederland.

"HOE M ANNEL I JKER DE SPORT, HOE M INDER MOEITE MET HOMO'S."

uitgaansleven heeft ertoe geleid dat veel homo’s zich niet meer op hun gemak voelen in wat eens de Gay Capital of the World was. Aangezien allochtone potenrammertjes ook stage lopen en baantjes hebben, dringt het anti­homosentiment onvermijdelijk ook door tot de werkvloer. En dat is zorgelijk, want homotalent is brood­nodig. Denk maar aan het voorbeeld van het homoseksuele IT­genie Alan Turing, die de geheime codes van de nazi’s ontcijferde en daarmee Wereld­oorlog II hielp te beëindigen. In navolging van de topsport zullen in bedrijven de komende tijd meer

mensen uit de kast komen. Veel werkgevers weten al dat ze gay talent moeten benutten. Tijdens de Canal Parade varen boten van veel bedrijven mee, van ING tot Google, die daarmee willen demonstreren dat gay talent welkom is. Ook binnen de Adecco Group Nederland werken homo’s op ieder niveau, ook in de directie. In menig bedrijf is een gay network actief, van Shell tot IBM, van Achmea tot PWC. In de toekomst zal op de werkvloer in Nederland de seksuele voorkeur van medewerkers steeds minder een issue worden. Talent wordt doorslaggevend.

68

Marcel Reijmerink focust op twee gebieden: verzuimmanagement en verzuimpreventie. Hij hanteert het Falke & Verbaan model: nadrukkelijk sturen op verzuimgedrag vanuit ‘warme zakelijkheid’. Hij ziet gezond­heid en vitaliteit op de werkvloer als cruciaal. "Verandering op verandering, hoge prestatie­eisen, 24/24 online… we hebben het echt niet gemakkelijk als moderne, Westerse mensen."

"Als je vanuit het gedragsperspectief naar verzuim kijkt, kun je individuele keuzes beïnvloeden. Onze managers praten in de directe dialoog met medewerkers niet over medische

"WE VO EREN GEEN D IA LO O G OVER

MED ISCH ASPEC TEN, M A AR OVER GED R AG."

MARCEL REIJMERINKADVISEUR GEZONDHEIDSMANAGEMENT ACHMEA ZORG & GEZONDHEID

"Een topsporter wil maar één ding: zo snel mogelijk herstel-len en weer meedoen, ook als hij niet direct 100% kan geven. Die mentaliteit willen we graag bij onze medewerkers naar voren halen. Daar zoeken we actief de dialoog voor op. Respectvol maar niet vrijblijvend."

"FOCUS OP GEDR AG"

69

aspecten, maar over de vraag wat in de werksfeer haalbaar en wenselijk is. Bij de divisie die deze methodiek vijf jaar geleden voor het eerst invoerde, is het verzuimpercentage van 7% naar 3% teruggebracht. Bij Achmea werken ruim 13 duizend mensen. Reken zelf maar uit wat je hiermee bespaart!""Minstens zo belangrijk is de preventie.

Vitaliteit begint met mentale veer­kracht, met arbeidsmotivatie. Een burn­out is vaak terug te voeren op "Boos’ en ‘Ontevreden’, het gevoel hebben je best te doen, maar niet gehoord te worden. Als we empower­ment bij medewerkers nastreven,

moeten we dat wel faciliteren. Door binding en verbinding, door te coa­chen op ‘blijvende verandering’, door oprecht advies uit te brengen, ook over leefstijl en privézaken, als daar een duidelijke aanleiding toe bestaat."

"Zitten mensen op de verkeerde positie, dan vraag je om verzuim. Of nog erger: presenteïsme – mensen zijn er wel, maar ze zijn niet productief of zelfs contraproductief. Dat kost handenvol geld! In een tijd waarin verandering de norm is, hebben we als werkgever de dure plicht om te streven naar de ideale match tussen talent, functie en ontwikkelmogelijk­heden. Doen wat je fijn vindt en waar je goed in bent, levert een positieve grondhouding en mentale veerkracht op. Dat is voor je gezondheid honderd keer belangrijker dan gratis naar de fitness of een broodje gezond."

"EEN BURN- O UT I S MEESTAL TERU G TE

VO EREN O P ‘ BO OS’ EN ‘O NTE VRED EN."

"Vanuit de principes van de positieve psychologie hebben we een groep van 300 medewerkers intensief getraind en gecoacht op de werkelijkheid van ‘altijd veranderen’. Vervolgens hebben we deze groep en een vergelijkbare, niet getrainde groep uitgebreid gevolgd en gescreend. De eerste groep zat overduidelijk gelukkiger in zijn werk, met minder ziekte verzuim en minder stress, terwijl ze precies hetzelfde werk deden. Dat bewijst voor mij dat we als werkgevers voor belangrijke uitdagingen staan."

"Op sportcentrum Papendal doet het Pim Mulier Instituut in het kader van Het Nieuwe Gezonde Werken onderzoek naar de relatie tussen inspanning, training, rust, herstel en voeding. Daaruit blijkt dat innovaties uit topsport tot de werkvloer doordringen. Als werkgevers zullen we in toenemende mate voorlichting gaan geven over het thema gezondheid en vitaliteit. Bij Achmea bieden we nu al trainingen aan op het gebied van slaapgedrag, als daar behoefte aan is."

TREN D 12: NOR M VAN STR AKS: PROJECT-M AT IG WERKEN, PERFOR M ANCE M ANAGEMENT EN COMPET IT I E

72

We gaan naar een steeds competitie­vere samenleving. Zeer talentvolle mensen stapelen succes op succes door onder meer zelfdiscipline, bijscholing en leren van fouten. Er komen steeds meer prijzen voor excellerende werknemers, van HR­manager van het Jaar tot Ambtenaar van het Jaar. Op menig salesafdeling hangt een top 10 van beste verkopers van de week aan de muur. Vooral in het bedrijfsleven sturen leidinggevenden medewerkers niet meer op aanwezigheid, maar op resultaat. In het performance ofwel prestatiemanagement worden werknemers beoordeeld op basis van vooraf nauwkeurig omschreven, meetbare doelen die binnen een bepaald tijdsbestek moeten worden gehaald. Net zoals een topsporter toewerkt naar een bepaalde klassering of toptijd in een belangrijk toernooi. Dat type performance management zal nog verder toenemen, want het past helemaal bij projectmatig werken. En dat wordt de nieuwe norm

op de arbeidsmarkt. De vaste baan heeft zijn langste tijd gehad. Flex heeft de toekomst, zegt hoogleraar arbeids­marktvraagstukken Ton Wilthagen. Werk wordt straks georganiseerd rond taken. Rond organisaties groeit de flexibele schil van freelancers, ZP­ers, uitzendkrachten en mensen met een tijdelijk contract. Die gaan, ieder met hun eigen opdracht en deskundigheid, in een team werken aan een bepaalde klus, zoals het in de markt zetten van een nieuw product. Zit de klus erop, dan volgt een nieuw project met nieuwe mensen.

Bij resultaatgericht werken hoort dat je op je prestaties wordt afgerekend. Zoals voor een topsporter de wedstrijd het moment van toetsing is, is dat voor mensen met een gewone baan het beoordelingsgesprek en zijn het voor topmanagers de jaarcijfers. De bekende SMART­methode is al een veelgebruikt instrument in plannings­ en beoordelingscycli. Net als in de sport heeft het niet halen van je doel

"WIE DE TOP WI L BERE IKEN, MOET NET ALS IN DE SPORT EEN

VECHTERSMENTAL I TE I T HEBBEN EN OM KUNNEN GA AN MET VERL I ES EN TEGENSL AGEN."

73

consequenties. De coach van een elftal dat ondermaats presteert, wordt ontslagen. Zo ook de topman van de beursgenoteerde onderneming met miljardenverlies. De individuele sporter die het bij herhaling laat afweten, verliest de interesse van sponsoren en wordt niet meer opge­roepen voor de A­selectie. Werknemers gaan in de projectmatig werkende flexorganisatie steeds minder kansen krijgen om zichzelf te verbeteren. Dat betekent dat talent en inzet alleen niet meer genoeg zijn om succesvol te zijn in ons werk. Wie de top wil bereiken, moet net als in de sport een vechtersmentaliteit hebben en om kunnen gaan met verlies en tegenslagen. Als Sven Kramer dat niet had gekund, was hij na zijn verkeerde wissel op de Spelen in Vancouver nooit als Olympisch kampioen teruggekeerd in Sotsji. In de voetbalwereld is het een bekend gegeven dat niet de grootste technische talenten uit de jeugd de top halen, maar degenen die naast aanleg als voetballer over de juiste

mentaliteit beschikken. Zoals Johan Cruijff zei: "Wie 1000 keer een balletje in de lucht kan houden, moet maar op het schoolplein gaan voetballen."

Het goede nieuws is dat resultaatcycli, bonussen en prijzen de perfecte prikkels blijken om het beste uit jezelf te halen. En dat vinden we allemaal een lekker gevoel. Ook dat weten we uit de topsport. Topsporters die nadat ze gestopt zijn in een zwart gat vallen, missen vaak juist de wereld van extreme prikkels en piekmomenten. Zonder die adrenaline vinden ze het leven maar richtingloos en saai. Olympisch kampioen openwater­zwemmen Maarten van der Weijden zei in een interview een paar jaar geleden dat hij eraan verslaafd was. "Ik genoot van de prestatiedrang en de adrenaline. Het leven was in veel opzichten makkelijk, met een heel duidelijk doel. Eigenlijk vond ik niet het zwemmen zelf leuk, maar het leven als topsporter."

TREN D 13: TALENT-M ANAGEMENT WORDT NOR M, WE LEREN VAN SPORT

76

De case van de Rode Duivels in België is een voorbeeld van succesvol talentmanagement. Dat wordt belang­rijker dan ooit, want in de flexibele projectorganisatie komt het erop aan mensen met de juiste kwalificaties op het juiste moment op de juiste plaats te krijgen. Herkennen van talent, bij jezelf en anderen, wordt een niet te missen competentie. Daarbij groeit het aantal potentiële krachten omdat we steeds internationaler gaan werken. Professionals moeten zichzelf in dat veld onderscheiden op grond van hun unieke toegevoegde waarde. Werkge­vers moeten uit het enorme aanbod de goudhaantjes zien te vissen, want om de concurrentie voor te blijven moeten ze toptalent binnenhalen. Dan is het vervolgens zaak om het potenti­eel optimaal te benutten, talent op de werkvloer te laten (op)bloeien en ook nog eens aan je te binden. Helaas zijn we daar in Nederland helemaal niet zo goed in. Het zit veel meer in onze cultuur om allround te denken. Kijk maar naar de waslijst eisen in vacature teksten en de kwaliteiten die sollicitanten zeggen in huis te hebben. We zoeken alleskunners en zijn allemaal duizendpoten. Zijn mensen

eenmaal binnen, dan leggen we vooral de nadruk op hun tekortkomin­gen. Dan krijgen ze persoonlijke ontwikkelplannen met verbeterpunten waar dure trainingen voor uit de kast worden getrokken.

In de topsport zien we dat goed talentmanagement juist draait om het omgekeerde. Niks brede inzetbaar­heid, juist focussen op sterke punten en de rest vergeten, zodat ze in datgene waar ze goed in zijn de allerbeste kunnen worden. Ethiopische atleten lopen de marathon en gaan niet ook nog eens voor de 100 meter trainen. Robin van Persie zet je niet als laatste man in het veld, die laat je scoren. Uit onderzoek is meer dan eens gebleken dat mensen het best gedijen op een werkplek waar ze mogen doen waar ze goed in zijn. Dan voelen ze zich namelijk lekker. En dat is weer de motor voor motivatie en betrokkenheid en dus loyaliteit aan organisatie. Win­win voor werkgever en werknemer! Focussen op kwaliteiten wordt de nieuwe norm op de werkvloer, net als in de sport. Niet uitgaan van een functie en daar de beste man of vrouw

77

bij zoeken, maar kijken naar de kwaliteiten van mensen en daar de organisatie op inrichten. Je ziet het aan het toenemend aantal talent­adviesbureaus met deze boodschap en de enorme lading management­boeken over talent herkennen. Met tips als: "Tijdens de activiteit ben je misschien fysiek moe, maar mentaal ben je opgeladen. Je verliest de tijd uit het oog terwijl je ermee bezig bent. Van jezelf vind je het helemaal niet bijzonder. Het is iets wat je vanzelf kunt, maar anderen zeggen dat je er zo goed in bent. Zelfs met een kater of hoofdpijn kun je het nog." Wie een goede ondernemer van zijn eigen talent wil worden, moet dus aan het zelfonderzoek. Inge van den Broek, oud­speelster van het Nederlands dameshockeyteam, bedacht met haar talentontwikkelingsbureau Paluka een diepgravende ‘talentscan’. Die legt ‘natuurlijk potentieel, intrinsieke waarden en aangeleerde patronen’ bloot. Het onderzoek omvat onder meer het opstellen van een biografie, persoonlijkheidstesten en een diepte­interview over drijfveren en omgevings invloeden.

We moeten dus flink aan de bak in de talentmaatschappij. Managers en leidinggevenden krijgen het nog drukker. Die moeten niet alleen zichzelf constant kritisch onderzoeken, maar ook bij hun medewerkers uitvinden wat hun diepste talenten zijn en hoe ze daar op kunnen coachen. Wat werkt bij iemand, de aai over zijn bol of de schop onder z’n achterste? Nog maar eens te rade bij Foppe de Haan, die van een stel bankzitters en midden­motors de beste jonge voetballers van Europa maakte. Om elke speler de juiste aanpak te geven, liet Foppe de Haan de hele ploeg testen op karakter eigenschappen. Daar rolden 22 profielschetsen uit, die besproken werden met de staf én met de jongens zelf, zodat ze leerden wat hun taak was en hoe ze elkaars kwaliteiten konden versterken. "We maakten daar ook binnen de staf afspraken over: deze jongen past beter bij de assis­tent, deze bij mij. Zo had ik iemand die weigerde tussen de middag te rusten. Daar ging ik dan mee tafeltennissen, zodat hij zijn energie kwijt kon en we intussen samen konden bijpraten." Talentmanagement kost wat, maar dan heb je ook wat!

78

Miriam van Reijen doet drie dingen die ze leuk vindt: marathons lopen, werken aan haar promotie bij de faculteit Sociale Geneeskunde, kennis uitdragen door te coachen, te schrijven en presentaties te verzorgen. Ze zou geen van drieën willen missen. "In 2009 en 2010 heb ik gefocust op hardlopen. Dat werd me snel te eenzijdig. Ik heb toen bewust gekozen voor een sportieve én wetenschappe­lijke loopbaan."

Ze kreeg een onderzoeksplek bij het VUmc in Amsterdam en houdt zich naast haar studie trouw aan haar trainingsschema. Daarnaast coacht ze een aantal medewerkers van Adecco

"AL S J E D O E T WAT B I J J E PAST, I S D E K A NS

O P S TRESS M IN IM A AL ."

MIRIAM VAN REIJENSPORTVROUW, WETENSCHAPPER, ZP-ER

"Je kunt alleen het beste uit jezelf halen als je doet wat je echt leuk vindt, iets waarin je jezelf wilt blijven verbeteren. In die zin kan de wereld van werk zeker iets leren van de topsport. Zet mensen op een positie waar ze warm voor lopen. Dan volgen de prestaties vanzelf."

"PASS IE EN D ISCIPL INE"

79

Group Nederland in het kader van het charitatieve initiatief Win4Youth. Ze schreef 'Het Hardloperskookboek', publiceert blogs en artikelen over sport en voeding, en verzorgt lezingen.

Ondanks een volle agenda kent Miriam geen stress. "Als je doet wat bij je past en helder bent in je commu­nicatie, krijgt stress geen kans. Wil je in de sport en wetenschap topprestaties leveren, dan is discipline het eerste vereiste. Maar ook dat breng je op als je doet waar je passie ligt. Ik denk dat daar voor werkgevers de belangrijkste uitdaging ligt. Identificeren wat medewerkers werkelijk willen en kunnen en ze dan optimale onder­steuning bieden om aanwezige talenten verder te ontwikkelen."

"Maar de hoofdverantwoordelijkheid ligt bij de mensen zelf. Als ik iemand

hoor klagen over werk, ben ik snel geneigd te denken: houd op met zeuren, verander je situatie of zoek iets anders. Neem het heft in eigen handen. Ga bij jezelf na waar je energie van krijgt en kies een weg die je vooruit brengt. Niet ‘vooruit’ in de zin van meer inkomen, maar in de zin van meer plezier in je werk en je leven. Neem je verantwoordelijkheid en leg de lat niet hoger dan wat voor jou realistisch is. Als ik als topsporter één ding heb geleerd, is het wel dit: hoe hard je ook hebt getraind, niet iedere wedstrijd loopt zoals je het voor jezelf had bedacht."

" L EG D E L AT N I E T H O GER DA N WAT

VO O R J O U RE AL IS T I SCH I S ."

"De loopsport bepaalt niet mijn hele leven, maar is wel een belangrijk deel van mijn leven. Ik houd ervan mezelf een helder doel te stellen en daar vervolgens alles op af te stemmen. Zonder doel of bestemming vind ik lopen lang niet zo interessant. Ik denk dat dit in werksituaties niet anders is. Als je ergens concreet naar toe werkt, voor je team, je organisatie of jezelf, vergeet je alles om je heen."

"Iedere marathon wil ik mijn persoonlijke record verbeteren, laat daar geen twijfel over bestaan. Maar ik heb geleerd ook tevreden te zijn als ik daar iets onder blijf. Wat voor mij de doorslag geeft, is of ik vooraf de juiste keuzes heb gemaakt en er alles aan heb gedaan om een topprestatie te leveren. Als dat zo is, heb ik geen redenen om wakker te liggen."

82

Multicultureel samenwerken komt in steeds meer bedrijven voor, niet alleen in multinationals. Denk maar aan de Polen, en straks de Roemenen en Bulgaren die in Nederland hun geld komen verdienen. Sinds de eurocrisis zijn ook hoger opgeleide jonge Spanjaarden, Portugezen en Grieken naar ons land gekomen, die in verschillende sectoren werken. In de toekomst zal de cultuurmix nog groter worden, wanneer steeds meer organisaties de beste specialisten in hun projectteams willen, al zitten die over de grens. De topsport is al veel langer een internationale markt waar de beste spelers en trainers over de hele aardbol op transfer gaan. Van multicultureel samengestelde sport­teams leren we dat vooral de coach een doorslaggevende rol speelt in het behalen van succes. Het is de coach die de gemeenschappelijke koers uitstippelt en het gezamenlijke doel bepaalt. En bovenal is hij degene die spelers van uiteenlopende achter­gronden dezelfde kant op moet zien te krijgen. Succesvolle coaches doen dat

door zich te verdiepen in de culturele kenmerken van hun pupillen en daar hun werkwijze en omgangsvormen op af te stemmen.

Zoals hockeycoach Marc Lammers, die als bondscoach de Nederlandse damesploeg naar Olympisch zilver en goud begeleidde. Hij vertelt dat hij de Nederlandse vrouwen op geheel andere wijze meekreeg in zijn innova­ties dan het Spaanse dameselftal dat hij ook enkele jaren coachte. "Weer­stand tegen innovatie is overal hetzelfde, maar in Spanje is meer hiërarchie. In Nederland zijn de mensen mondiger en eigenwijzer. Als een coach met een innovatie komt, wordt er in Spanje simpelweg beter geluisterd. Al is dat eigenlijk ook weer niet goed. Spelers moeten niet veranderen omdat de coach het zegt, maar omdat ze er zelf in geloven. In Spanje was innoveren makkelijker, maar het werkte minder." De meest succesvolle Nederlandse multiculti­coach is wellicht Foppe de Haan, die uit het niets een bonte bende jonge

83

honden wist samen te smeden tot een geolied Jong Oranje dat tot 2 keer toe Europees kampioen werd. ‘Goud­haan’ Foppe paste zijn trainingen aan aan de dragende spelers in zijn elftal. In de selectie van 2006 waren dat Hollandse jongens als Klaas Jan Huntelaar en Ron Vlaar, een jaar later dreef de ploeg op Antillianen en Surinamers als Ryan Babel en Royston Drenthe. "Met die Nederlandse jongens kon ik heldere afspraken maken en tactiek bespreken, want ze waren opgegroeid in de Nederlandse clubcultuur en voelden aan wat we met elkaar wilden", zegt De Haan. "Na 2, 3 keer oefenen hadden ze alles onder de knie, dat zat als het ware in de genen. De Antillianen en Surinamers waren minder tactisch aangelegd. Daar moest je op de training situaties voor bedenken, een spelletje waar jij je idee in probeerde te leggen zonder dat zij het in de gaten hadden." 2 verschillende benaderin­gen, één zelfde topprestatie: de Europese titel.

Natuurlijk moeten teamleden onder­ling ook in staat zijn culturele verschillen te overbruggen. Foppe de Haan ziet daarin eveneens een sleutelrol voor de coach weggelegd. Hij merkte dat buiten het veld spelers met dezelfde achtergrond naar elkaar toetrokken. "Toen heb ik uitgelegd dat dat niet verstandig is, omdat je ook door over koetjes en kalfjes te praten veel van elkaar kunt leren." Culturele diversiteit is een pré voor teams die succesvol willen zijn. Om nog eenmaal met de Foppe de Haan te spreken: "Dan heb je alle elementen, de emotie en het verstand. Je hebt ook mensen nodig die achterin blijven, ze moeten niet allemaal naar voren rennen." Slimme organisaties gaan hierop inspelen door zich te verdiepen in culturele kenmerken en door gezag­hebbende managers en projectleiders, gezegend met een flinke dosis communicatiestijlen, op strategische posities in te zetten.

TREN D 15: WERKDRUK NEEMT TOE, WE GA AN SL IM MER OM MET DRUK, ANALO OG A AN TOPSPORT

86

Onder hoogspanning een topprestatie leveren, je zenuwen de baas blijven op het moment suprême, maar ook: je concentratie vasthouden bij afleiding en je hoofd kunnen leegmaken om op je doel te focussen. Nergens is de mentale druk zo hoog als in de topsport. Het bracht Lord of the Rings Yuri van Gelder ertoe om af te zeggen voor het WK Turnen, omdat hij bang was onder die hoogspanning weer te grijpen naar de cocaïne waar hij van was afgekickt. De meeste sporters op wereldniveau kunnen goed omgaan met de enorme psychische druk. Maar zelfs notoire koele kikker Sven Kramer verklaarde na zijn gouden 5 kilometer­ race in Rusland: "Ik voel me diep ongelukkig wanneer ik op het punt sta de baan te betreden voor een belangrijke wedstrijd." Ook in de resultaatgerichte flexibele project­organisatie gaat de werkdruk toenemen, want meer dan nu krijgen medewerkers straks te maken met beslissende momenten waarop het erop of eronder is. Ben je niet in staat te leveren, dan is het voor jou 10 anderen.

Psychiater Bram Bakker, die topspor­ters met mentale problemen behandelt, stelt dat het risico op psychische klachten als burnout en depressie ook in andere beroepsgroe­pen toeneemt nu de maatschappelijke druk tot presteren almaar hoger wordt.

Succesvolle medewerkers van morgen zijn mensen die tegen die druk bestand zijn. Om ons te wapenen tegen stressfactoren gaan we daarom niet alleen zorgen voor een gezond lijf, maar ook op zoek naar mentale rust en weerbaarheid. Waarbij het één overigens vaak niet los te zien is van het ander. We weten gelukkig steeds meer over wat ons brein nodig heeft om fit te blijven. Daarom wordt management van slaap een belang­rijk thema. "De Tour win je in je bed", zei Joop Zoetemelk al. En dat geldt eigenlijk voor alle topprestaties, want slapen is de beste manier om lichaam en geest te laten herstellen. Begin 2014 is een meerjarig wetenschap­pelijk onderzoek gestart naar de slaappatronen van ruim 100 Neder­landse topsporters. "De sporter heeft het meest baat bij diepe slaap", zegt de projectleider, bewegingsweten­schapper Arne Nieuwenhuys van de Radboud Universiteit Nijmegen. "Dan komen groeihormonen vrij die eiwitsynthese stimuleren en zorgen voor fysiek herstel en opbouw van spieren." Voor mensen met een gewone baan is voldoende REM­slaap essentieel, want dat zorgt ervoor dat je nieuwe kennis stevig verankert in je geheugen. Aangezien de REM­fase optreedt in cycli van gemiddeld 90 minuten, is uren maken met de ogen dicht dus een must.

87

Topzwemmers zweren bij een periode van rust vlak voor een belangrijk toernooi. Het geheime wapen van de Pieters en Ranomi’s heet taperen (spreek uit: tééperen). Het is het slotstuk van de trainingsopbouw naar een wedstrijd en extreem belangrijk voor de mentale focus. Vrije slag­zwemmer Sebastiaan Verschuren legt in zijn blog uit wat hij nu eigenlijk uitvoert als hij tapert. "Gewoon op bed liggen, series kijken en goede muziek luisteren." Goed nieuws dus voor gestreste werknemers voor wie mediteren nog te vermoeiend is. Je brein fit houden kan gewoon op je luie bips.

OP JE LU IE B I PS!

Een uitgerust hoofd zorgt er onder meer voor dat je kunt focussen en je niet laat afleiden door bijzaken. Volgens de eerder genoemde sport­psychiater Bakker is dit een key factor in de weg naar succes. Darter Ray­mond van Barneveld weet er alles van. Gebrek aan concentratie was voor hem een belemmering om door te stoten naar de absolute top. Hij ging naar een Zenmeester om te leren mediteren en kan zich sindsdien tijdens wedstrijden beter afsluiten voor het altijd aanwezige rumoer in de dartzaal. "Ik werd er rustiger van. Niet alleen bij het darten, maar ook thuis, met de kinderen", vertelt Barney. Meditatie, maar ook andere Oosters geïnspireerde activiteiten als mindfull­

ness, ademhalingsoefeningen en yoga gaan we in onze zoektocht naar rust nog vaker beoefenen. Topfunctio­narissen uit het zakenleven brengen nog altijd graag een bezoekje aan de haptonoom. Sinds pionier Ted Troost de haptonomie op de kaart zette met zijn behandeling van de Oranjevoet­ballers die in 1988 Europees kampioen werden, is de aanraaktherapie nog steeds een goed bewaard geheim van CEO’s en andere bobo’s. Gewone kantoorwezentjes gaan zich vaker op een ontspannende massage trakteren en daar mag ook een relaxerend geurkaarsje of muziekje bij, zolang het maar niet te zweverig wordt.

88

Een evenement kan volgens Sander de Vries hetzelfde effect hebben. Hij keek de kunst af bij Chiel van Praag en bij Stage Events van Joop van den Ende. In 2007 begon hij voor zichzelf in wat hij noemt ‘Young Men’s Business’. Met vijf medewerkers en een netwerk van specialisten, organiseert Event Republic corporate events voor grote en kleine merken. Hij moet er dikwijls voor pitchen. "Dat is pure topsport. Je geeft alles, in korte tijd. Want wie wil er niet winnen?"

"HE T GA AT N IE T OM D E H ARD E C I J FERS,

M A AR OM RESULTA AT D O O R BELE V IN G."

SANDER DE VRIESDIRECTEUR/EIGENAAR EVENT REPUBLIC, AMSTERDAM

"Van toptrainer Guardiola, voorheen Barcelona, nu Bayern München, is bekend dat hij voor elke grote wed-strijd een sprankelende feel good movie laat maken. Spelers kijken vlak voor het fluitsignaal op een mega-scherm naar hun eigen hoogtepunten. Schitterend gefilmd, opzwepende muziek eronder. Dan ga je als onover-winnelijke gladiatoren de arena in."

"WIE WIL N IET WINNEN?"

89

"Nu de crisis geleden is, mogen evenementen weer creatief en sprankelend zijn. ‘Out of the box’ concepten krijgen weer kansen. Tegelijkertijd geldt ook in mijn branche het principe van Return on Investment. Daarbij gaat het steeds meer harde cijfers, maar ook om resultaat door beleving. Een evenement moet mensen raken, enthousiasmeren. Ook op de werkvloer wil je dat mensen er als gladiatoren ingaan, zelfverze­kerd en onoverwinnelijk."

"Topsporters kunnen een zaal op scherp zetten. De inzet van topsporters bij corporate events is van alle tijden. Daar zie ik geen toename in. We zien wel een toename in events die gericht zijn op teambuilding, waarbij onderlinge dynamiek en beleving de trend zijn."

"Wij bedenken en organiseren evenementen op iedere schaal. Alles moet passen: de locatie, de invalshoek, de aankleding, de cate­ring, de stijl. Het is maatwerk. Dat neemt toe naarmate evenementen een vast onderdeel van de commu­nicatiemix worden. Die ontwikkeling gaat snel. ‘Experiencemarketing’ is dé trend. Mensen willen erbij zijn. We willen geen verkoopverhaal horen, we willen voelen. De beleving en bijbehorende emoties moeten echt zijn. Net als bij topsport."

"WE WI L L EN GEEN VERKO O PVERH ALEN MEER H O REN, WE WI L L EN VÓ ELEN."

"Onlangs hebben we in opdracht van een multinational een groots personeels­feest voor 2.700 man mogen organiseren. Dan proberen we niet te zoeken naar een grote gemene deler, maar naar creatieve en authentieke elementen. Door voor actie en bezieling te zorgen, mensen te verwennen en recht in hun hart te raken, gaan ze opgeladen naar huis en praten ze in de collegiale sfeer nog lang over het feest na. Dat verdien je als werkgever altijd terug."

"Iedereen wil graag winnen. Wat dat betreft, doet de wereld van werk niet voor de sportwereld onder. Als bedrijf moet je pitchen om opdrachten binnen te halen. Daarna wil je het maximale resultaat halen met een evenement dat perfect verloopt. Als medewerker word je voortdurend uitgedaagd om je grenzen te verleggen. Dat vergt energie, maar het geeft ook energie. Topsporters kunnen daar uit eigen ervaring met passie over vertellen. Dat doet meer met mensen dan een droge theoretische verhandeling."

TREN D 16: OMGA AN MET PESTEN, AGRESS IE EN D ISCR IM INAT IE

92

Bij voetbalwedstrijden waar een zwarte speler meespeelt, maken de supporters vaak apengeluiden. Ajax en Joden is ook een ongemakkelijke associatie. Tolerantie is op het sport­veld vaak ver te zoeken en daarvoor hoef je niet eens tot een al dan niet gekleurde minderheid te behoren. Met grote regelmaat horen we op het nieuws over agressie en geweld tegen scheidsrechters, trainers en andere officials. De profvoetballerij heeft zijn hooligans, maar rond de amateur­veldjes zijn fanatieke ouders of opgefokte spelertjes zelf degenen met het korte lontje. Met als één van de recente dieptepunten de mishandeling van de Almeerse grensrechter Richard Nieuwenhuizen, die hij met de dood moest bekopen. De KNVB stelde in 2013 in het amateurvoetbal een

tijdstraf van 10 minuten in voor spelers die zich misdragen. De bond registreerde dat jaar een lichte daling van het geweld langs de velden, maar registreerde nog altijd 275 incidenten.

Ook op het werk komen geweld en pesterijen steeds vaker voor. Volgens het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk is dit een groeiende trend binnen Europese bedrijven, waar organisaties en overheden niet genoeg tegen doen. Net als in de sport komt de agressie zowel van binnenuit als van buitenstaanders. Bekend zijn de verhalen over geweld tegen hulpverle­ners zoals ambulancepersoneel. Ook ambtenaren en lokale politici hebben veelvuldig te maken met verbale en fysieke bedreigingen. In Nederland

93

hebben 1,1 miljoen werknemers te maken (gehad) met ongewenst gedrag van collega’s en worden 100.000 werknemers systematisch gepest. En pesten kost de maat­schappij geld. Vakorganisatie FNV Bondgenoten heeft berekend dat een onopgelost pestgeval gemiddeld 50.000 euro kost aan onder meer ziekteverzuim en productiviteitsverlies. Met de komst van Bulgaren en andere ‘vreemdelingen’ zal het aantal poten­tiële doelwitten op de werkvloer alleen maar groeien.

De aandacht voor pesten en agressie op het werk gaat toenemen en lang ­ zaam maar zeker gaan we van pappen en nathouden (zoals gedrags­codes en andere preventieve maatregelen) naar serieuze sancties.

In menig Amerikaans bedrijf zijn grappen over minderheden al verbo­den. De VS hebben ook een heus Workplace Bullying Institute, dat voorop gaat in een politieke lobby om pesten en geweld op het werk wette­lijk aan te pakken. Een hoogleraar in de rechten schreef een wetsvoorstel, waarin onder meer staat dat werk­gevers aansprakelijk kunnen worden gesteld en dat slachtoffers recht hebben op smartengeld. De lobby is sinds 2003 actief (geweest) in 26 staten. De staat Victoria in Australië heeft in 2011 als 1ste ter wereld een anti­pestwet ingevoerd. Wie op het werk lichamelijk of geestelijk mishan­deld wordt, kan nu de politie bellen. Agressieve collega’s riskeren een straf die kan oplopen tot 10 jaar cel.

"AGRESS IEVE COLLEGA'S R ISKEREN EEN STR AF D IE K AN OPLOPEN TOT 10 JA AR CEL ."

TREN D 17: IM AGOM ANAGEMENT VAN BEDR I JVEN, LE IDERS EN WERK- NEMERS WORDT NOR M A AL

96

In de sport is je imago zo goed en zo slecht als je laatste wedstrijd. Eén gouden plak en je bent een held, een Bekende Nederlander die geld kan gaan verdienen met reclamespotjes en optredens op congressen. Zie Maarten van der Weijden wie kende hem vóór de Olympische Spelen in Beijing? Maar één mislukking en je valt van je voetstuk. Dat merkte bijvoor­beeld bobsleeër Edwin van Calker toen hij op de Spelen in Vancouver weigerde te starten op de levens­gevaarlijke baan waar kort tevoren een atleet was verongelukt. Hij werd verguisd door journalisten en op sociale media en verloor zijn sponsor. Ook wat topsporters buiten wedstrij­den om uitvoeren kan hun imago maken of breken. Een foute tweet en je bent als profvoetballer uit de gratie bij je trainer, zoals Ryan Babel in zijn tijd bij Liverpool. Hij leverde openlijk kritiek op zijn plek op de bank: "10 goals gemaakt, talent van het jaar en het

seizoen daarna tweede. En dit seizoen helemaal niet spelen?". Waarop zijn coach hem uit de selectie zette.

Topsporters zijn publieke figuren en moeten kunnen omgaan met de pers. Ze vertegenwoordigen in de media niet alleen zichzelf, ook de belangen van hun club en de sponsors. Dat gaat om veel geld. Een domme uitspraak kan niet alleen je eigen imago, maar ook dat van je ploeg en sponsors ernstige schade toebrengen. Dat ondervond hockeyster Ellen Hoog bij haar allereerste televisie­interview. Gevraagd hoe de reis was na terug­komst van een internationaal toernooi antwoordde ze: "Kut". "Dezelfde avond hing de hockeybond aan de lijn en een maand later zaten we klaar voor de eerste mediatraining", schreef ze later in een column. "Sindsdien hoor ik dat wij als nette hockeymeisjes overkomen."

"10 G OALS GEM A AK T, TALENT VAN HET JA AR

EN HET SE IZOEN DA ARNA 2DE. EN D I T SE IZOEN HELEM A AL

N IE T SPELEN?"

97

Bedrijven moeten de publieke opinie tegenwoordig evenzeer vrezen als topsporters. Beursgenoteerde onder­nemingen merken dat aan hun beurskoersen. De Rabobank stelde eind 2013 een heuse reputatiemana­ger aan, die rechtstreeks gaat rapporteren aan bestuursvoorzitter Rinus Minderhoud. De ‘directeur corporate affairs’ moet het blazoen gaan oppoetsen, want het imago van de 'bank die het anders doet' kreeg een flinke deuk door Liborfraude. Reputatiemanagement wordt een groot thema voor bedrijven. En anders dan bij politici hoeft dat niet stiekem te gebeuren, ze mogen er juist trots op zijn. In 2013 werd er zelfs een vakprijs voor reputatiemanagement in het leven geroepen, gewonnen door Vodafone. Het wordt normaal dat topfunctionarissen mediatraining volgen. Storytelling wordt een belang­rijke vaardigheid. Het adagium ‘beter negatieve publiciteit dan geen

publiciteit’ is achterhaald. Je verhaal moet goed zijn en daar met je de regie over houden.Dat geldt ook voor gewone werk­nemers, want in de projectmatig werkende organisatie is het imago van de vaste medewerker of ZP­er zo goed als zijn laatste projectprestatie. Hun speelveld is niet de krant of televisie, maar internet. Een eigen website en accounts op sociale media zijn onmisbare podia om je te profileren en je persoonlijke pr te onderhouden. Anders ben je snel uit beeld en voor je het weet stokt je carrière. We kunnen er maar beter aan wennen: in de netwerksamenleving zijn we allemaal marketeers van ons eigen merk.

TREN D 18: NA AR EEN INTENS IEVER SEKSLEVEN, MET DANK A AN SPORT

100

Grote sportevenementen schijnen voor veel sporters ook een seksfeest te zijn. Nadat ze hun grote wedstrijd hebben gespeeld, mogen ze los. En dat doen ze! Alleen nooit vóór de wedstrijd dus, altijd erna. Je bent dan wel de klos als je als laatste om de medailles strijdt. Datingapps Tinder en Grindr werden grif gebruikt door de sporters. Als je sport, ben je in betere conditie en heb je meer zin in seks, zo is al langer bekend. Doe je als man niks tegen je kantoorspekjes, dan krijg je een dikke buik en is het waarschijnlijk snel uit met de pret in bed. Volgens uroloog Herman Leliefeld leidt buikvet bij mannen tot een verhoogde kans op impotentie. "Buikvet breekt het mannelijke geslachtshormoon af", legt hij uit. "Een gebrek aan testosteron kan leiden tot vermindering van de libido, vermindering van de erecties, van de seksuele fantasie, van de ochtenderecties."

Seks heeft meer functies dan we beseffen. De Belgische bioloog Dirk

Draulans stelt dat de meeste Europese stellen gemiddeld 2 keer per maand met elkaar van bil gaan. De daad duurt een kwartier, inclusief voor­ en naspel. Jammer dat we niet wat vaker in actie komen, want volgens Draulans doen we er onze gezondheid een groot plezier mee. Een orgasme geeft het lichaam een schok, waardoor het stress ontlaadt en weerstand opbouwt tegen ziektes. Nog een reden dus om het voorbeeld van de sporters te volgen. Sporten leiden tot een betere conditie, minder buikvet, meer zin in seks en meer healthy hoogtepunten.

We kunnen de sport ook een handje helpen. Kliniek Beauté Totale in Den Haag helpt mannen van buikvet af door het te verhitten en los te trillen. Je plast het uit en je taille kan met wel twintig centimeter afnemen. Ontbuiken is dus prima te doen, zeker in combi­natie met meer bewegen, sporten en gezonder eten. Op naar meer zin in seks, minder stress en een topvorm!

"EEN ORGASME GEEFT HET L ICHA A M EEN SCHOK,

WA ARDO OR HET STRESS ONTL A ADT."

102

Werken wordt een stuk pittiger. We krijgen meer prestatie­eisen, meer competitie en concurrentie. We moeten permanent aan ons imago werken, zorgen dat we in the picture blijven, goed samenwerken met mensen uit andere culturen. En stevig bewegen en gezond eten om ons lijf en onze geest fit te houden voor al die uitdagingen. Waarbij de werkgever ook nog een oogje in het zeil houdt. Werken wórdt dus gewoon topsport.

Maar daar gaan we ook van genieten. We krijgen spannende nieuwe collega’s en gaan meer doen waar we goed in zijn. Onze bazen gaan zich weer echt in ons verdiepen. Als topondernemer van ons eigen talent hebben we zeggenschap over met wie we wel en niet willen werken. Van topsporters weten we hoe lekker een internationaal speelveld is waar alles draait om topprestaties. Een roller­coaster van adrenaline, en niet te vergeten veel seks. En gouden coaches leren ons dat competitie meer zakelijk succes oplevert, wat weer

goed is voor de economie en onze portemonnee.

Fit en gezond blijven wordt de norm. We gaan, ook in het bedrijfsrestaurant, aan de gezonde kost. Lunchwandelen tegen het buikvet en mediteren om het hoofd koel te houden. Maar om de batterijen op te laden óók lekker veel slapen en op de luie bips zitten.

Met alle uitvindingen waar de knappe koppen van deze wereld druk mee zijn, wordt het allemaal veel gemak­kelijker dan we nu denken. Het genpaspoort is straks onze elektro­nische dieetgoeroe, waarmee we meteen ook onze darmflora managen om te voorkomen dat we ziek worden. We verwennen ons met nieuwe I­Health­behandelingen. En met apps monitoren we zelf ons lichaam en delen dat met onze vrienden. Leuke sociale gadgets, daar wordt iedereen blij van.

Allemaal lachend naar een goud­gerande arbeidzame toekomst!

TOT SLOT

104

BoekenJe Tweede Carrière. D. Suidman (redactie). BB Publishers, 2013A. Bakas: The future of food, De Toekomst van Werk, Trendrapport 2013, Trends 2014

Artikelen‘Werkgever verantwoordelijk voor uitkeringen zieke ex­werknemers’ (www.barentskrans.nl)

‘Health law to put calorie info on vending machines’ in: USA Today, 28 december 2013

‘Bacteriën in onze darmen zijn de sleutel tot goede gezondheid bij overgewicht’, in: de Volkskrant, 2 september 2013

'Poep is het meest veelzijdige medi­cijn', in: de Volkskrant, 28 juni 2013

‘Toronto hospital building a revolutio­nary ‘poop bank’ as antidote against C. difficile’, in: National Post, 4 november 2013

‘Kanker eerder ontdekt met nano­vloeistof Radboudumc’, op: www.nu.nl, 12 februari 2014

‘Wetenschappers besturen nano­motoren in menselijke cellen’, op: www.nu.nl, 12 februari 2014

‘Samen tegen de wind in’ door Katja Staartjes, op: www.sportsspeakers.nl, 28 april 2013

‘Gratis eten op kantoor maakt ons gelukkiger’, in: De Standaard, 7 maart 2013

‘Er is leven na(ast) de sport; 10 tips voor sport & werk’, op: www.randstad.nl, 15 juni 2012

‘Wat wij kunnen leren van sportcaches’ door Ruben Mogge op: www.boertiengroep.nl/inspiratie

‘Hitzlsperger: 'Homo's zijn mietjes, denkt men'’, in: Trouw, 8 januari 2014

‘Coming­out Hitzlsperger is stap voor acceptatie homo's’, in: Trouw, 8 januari 2014

‘Did cocaine use by bankers cause the global financial crisis?’, in: The Guardian, 15 april 2013

‘Snuiven in de VS en Nederland’, op: www.rechtenstudie.nl, 17 maart 2010

‘Ik zou in Sotsji zo twintig homo’s kunnen aanwijzen’ in: NRC Next, 15 februari 2014

‘Hoe mannelijker de sport, hoe minder moeite met homoseksualiteit’, op: Nieuw Amsterdams Peil, 17 januari 2014 (www.napnieuws.nl)

BRONNEN

105

‘Kiezen voor je talent is goed voor de gezondheid’, op: www.serracoacing.com, 26 november 2011

‘De 5 F’s van Foppe de Haan’, op: wrapup.finext.nl, juni 2013

‘Goudhaan' Foppe maakte Jong Oranje volwassen’, in: de Volkskrant, 6 juni 2013

‘Rabobank stelt reputatiemanager aan’, op: www.nu.nl, 17 december 2013

‘Groot slaaponderzoek bij topsporters’, in: de Volkskrant, 6 november 2013

‘Rusten is topsport’, op: www.managementsite.nl, 13 april 2013

‘Victims have ways to end workplace bullying’, in: Canberra Times, 4 september 2012

‘The iPhone app for when you take a call... of nature’, in: The Daily Mail, 27 februari 2013

‘Check your urine colour’, op: www.colourware.org, 22 november 2012

‘Dikke buik vermindert zin in seks’, in: Het Parool, 11 februari 2014

‘Tijdstraffen in amateurvoetbal’, op: NOS.nl, 20 maart 2013 ‘Werkstress grootste hinder duurzame inzetbaarheid’, ANP/Ministerie van Sociale Zaken, 23 december 2013

‘Een onthullende kijk in urine’, op: www.ru.nl, 15 april 2011

‘Mediatraining: innerlijke strijd’, in: Metro, 29 september 2011

BeeldPauw & Witteman. Het zwarte gat na de topsport. 27 januari 2010

Sporten of leven? Met onder andere Maarten van der Weijden. KRO, 30 januari 2010

Het zwarte gat na topsport. Interview met Agnes Elling. Studio Max Live, 23 oktober 2012

Foppe de Haan over cultuurverschillen voetballers (Youtube/Niels Goedhart)

Siteswww.topsporttopics.nlwww.sportgeschiedenis.nlwww.nlcoach.nl/kenniscentrumwww.rijksoverheid.nlwww.sportknowhowxl.nlwww.extopsporter.nl

Uitgever: Adecco Group Nederlandadecco.nlajilon.nl

106737 Schutblad.indd 1 08-04-14 13:04

Uitgever: Adecco Group Nederlandadecco.nlajilon.nl

106737 Schutblad.indd 1 08-04-14 13:04

ADJIEDJ BAKAS

SPORTIV

ITEIT OP W

ERK

S PORT IV ITE I TOP HET WERK

106737 Bakas cover plano.indd 1 08-04-14 09:34