CỠ MẪU CHO ĐIỀU TRA

NGHIÊN CỨU SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG

SAMPLE SIZE FOR COMMUNITY

HEALTH SURVEY

MỤC TIÊU (OBJECTIVES)

Sau khi đọc xong bài này, học viên sẽ:

1. Xác định được công thức tính cỡ mẫu cho từng loại

nghiên cứu định lượng.

2. Hiệu chỉnh mẫu và hạn chế sai lệch

3. Thực hành tính cỡ mẫu trên phần mềm Ssize của

WHO và phần mềm stata.

Nghiên cứu mô tả

(Descriptive study)

Nghiên cứu phân tích

(Inferential study)

Mô tả các biến Kiểm định giả thuyết

Phân tích mối liên quan

1. Xác định các biến số chính 1. Xác định giả thuyết nghiên cứu

2. Xác định loại biến số 2. Xác định các kiểm định cho

các giả thuyết nghiên cứu

3. Chọn dân số nghiên cứu, dân số

đích dựa vào mục tiêu và thiết kế

nghiên cứu

3. Chọn dân số nghiên cứu, dân

số đích dựa vào giả thuyết nghiên

cứu và thiết kế nghiên cứu

4. Xác định độ tin cậy, sai lệch chọn mẫu, nhờ phần mềm tính cỡ mẫu

NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNG

Cỡ mẫu (Sample size) Ví dụ (Example)

Nghiên cứu cắt ngang (Cross-sectional study)

Tỉ lệ

Z 2 1 - α/2 P (1 – P)

n =

d2

1.96 2 x (0.5)(0.5)

n = = 97

0.1 2

p < 0.1 d = p / 2

0.1 < p < 0.3 d = 0.05

0.3 ≤ p ≤ 0.7 d = 0.10

0.7 < p ≤ 0.9 d = 0.05

p > 0.9 d = (1 – p) / 2

P d .01 .02 .03 .04 .05 .06 .07 .08 .09 .10

.01 381 96 43 24 16 11 8 6 5 4

.02 753 189 84 48 31 21 16 12 10 8

.03 1118 280 125 70 45 32 23 18 14 12

.04 1476 369 164 93 60 41 31 24 19 15

.05 1825 457 203 115 73 51 38 29 23 19

.06 2167 542 241 135 87 61 45 34 27 22

.07 2501 626 278 157 101 70 52 40 31 26

.08 2828 707 315 177 114 79 58 45 35 29

.09 3147 787 350 197 126 88 65 50 39 32

.10 3458 865 385 217 139 97 71 55 43 35

.15 4899 1225 545 307 196 137 100 77 61 49

.20 6147 1537 683 385 246 171 126 97 76 62

.25 7203 1801 801 451 289 201 148 113 89 73

.30 8068 2017 897 505 323 225 165 127 100 81

.35 8740 2185 972 547 350 243 179 137 108 88

.40 9220 2305 1025 577 369 257 189 145 114 93

.45 9508 2377 1057 595 381 265 195 149 118 96

.50 9605 2402 1068 601 384 267 197 151 119 97

Z 2 1 - α/2 Khoảng tin cậy

1.0 68%

1.645 90%

1.96 95%

2.58 99%

zpsampsi, proportion (p) error (d)

Cỡ mẫu (Sample size) Ví dụ (Example)

Nghiên cứu cắt ngang (Cross-sectional study)

Trung

bình

Z 2 1 - α/2 σ 2

n =

d2

1.96 2 x (2.52)

n = = 24

1 2

zmsampsi, sd (σ ) error (d)

Cỡ mẫu trong phân tích và thử nghiệm lâm sàng

(Sample size for analytical and experimental study)

So sánh tỉ lệ hai nhóm

Ho: P1 – P2 = 0

Ha: P1 – P2 ≠ 0

Z 1 - α/2 2P(1-P) + Z 1 - β [P1(1-P1) + P2(1-P2)]2

n =

(P1 – P2)2

sampsi p1 p2, power (a)

Cỡ mẫu trong phân tích và thử nghiệm lâm sàng

(Sample size for analytical and experimental study)

Nghiên cứu bệnh chứng

Ho: OR = 1

Ha: OR ≠ 1

Z1 - α/2 2P*2(1- P*2) + Z 1 - β [P*1(1-P*1) + P*2(1-P*2)]2

n =

(P*1 – P*2)2

zesampsi (p), or (a) power (β) alpha (α) ratio (1)

zesampsi (p), rr (a)

Cỡ mẫu trong phân tích và thử nghiệm lâm sàng

(Sample size for analytical and experimental study)

Nghiên cứu

đoàn hệ

N = Z2

1-α/2 [1/p1 + 1/p0 – 2] [ln(1 – εd)]2

Hiệu chỉnh mẫu

(Sample adjustment)

Ví dụ (Example)

1. Hiệu chỉnh mẫu dân số

n/(1 + (n – 1)/N)

n = 384; N = 250.000

n = 384/ (1 + (384 – 1)/250.000) = 384

2. Hiệu chỉnh hiệu ứng cỡ mẫu

n*C

C = 1.3

n = 384 x 1.3 = 499

3. Hiệu chỉnh tỉ lệ trả lời mong đợi

n/tỉ lệ trả lời

tỉ lệ trả lời = .80

n = 499/ .80 = 624

4. Hiệu chỉnh tỉ lệ phù hợp mong đợi

n/tỉ lệ phù hợp

% phù hợp = .90

n = 624/ .90 = 693

5. Chi phí nghiên cứu

Ước tính chi phí/ca = $ 50

Ước tính chi phí = 693 x $ 50 = $ 34,650

Hệ số thiết kế (C)

• Không 1.0

• Thấp > 1.0 – 1.3

• Trung bình >1.3 – 1.9

• Cao ≥ 2.0

Hạn chế sai lệch (minimizing bias)

1. Sai lệch hệ thống

2. Sai lệch chọn lựa

Tính cỡ mẫu cho các loại thiết kế nghiên cứu

bằng phần mềm Ssize (WHO) và Stata

TÀI LIỆU THAM KHẢO

(REFERENCES)

1. Aday, A. L and Cornelius, L. J, Book of designing and

conducting survey, 2006.

2. Lê Hoàng Ninh, Phương pháp chọn mẫu và xác định cỡ mẫu

trong nghiên cứu y học, 2011.

3. Đỗ Văn Dũng, Phương pháp nghiên cứu khoa học với phần

mềm stata, 2012.

4. WHO, Sample size software, ngày 30 tháng 5 năm 2013,

http://forum.yhocduphong.net/threads/phan-mem-sample-

size-va-tai-lieu-xac-dinh-co-mau-cua-who.22/

Bài tập

Lớp chia làm 8 nhóm thảo luận các vấn đề liên quan

nghiên cứu khảo sát tình hình sức khỏe của WHO như sau

1. Tính cỡ mẫu bằng phần mềm Ssize hoặc Stata.

2. Hiệu chỉnh mẫu với hệ số thiết kế 1.5

3. Tính chi phí nghiên cứu với 50.000 đồng/người

Mỗi nhóm thảo luận trong 15 phút và trình bày kết

quả thảo luận trên giấy