ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ · izlenmelerinin önemi ve izleme yöntemleri konularında bilgi kazanacaklardır. Mayıs 2011 3 Öğrenim hedefleri : ... Büyüme

Mayıs 2011 1

ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ

(TOPLUMDA ÇOCUKLARIN İZLENMESİ)

Doç. Dr. Günay SAKADÜTF Halk Sağlığı Anabilim Dalı

2Mayıs 2011

Amaç :

Bu bir saatlik dersin sonunda dönem III öğrencileri 0-6 yaş grubu çocukların toplumda izlenmelerinin önemi ve izleme yöntemleri konularında bilgi kazanacaklardır.

3Mayıs 2011

Öğrenim hedefleri : Toplumda çocukların izlenmesinin önemini

kavrayabilme Çocukları izlemenin ilkelerini sayabilme Taramalarla erken tanısı konabilecek hastalıkları

sayabilme Ülkemizdeki Sağlık Bakanlığınca uygulanmakta olan

çocuk izleme programını kavrayabilme Çocukluk çağı dönemlerini sayabilme Büyüme gelişmenin değerlendirilmesinde kullanılan

ölçütleri sayabilme Beslenme durumunun saptanmasında kullanılan

ölçütleri sayabilme

4Mayıs 2011

Çocuklara yönelik koruyucu ve tedavi edici ilk basamak sağlık hizmetleri,

ancak belirli aralıklarla yapılan izlemlerle verimli olarak gerçekleşebilir.

ÇOCUK SAĞLIĞI İZLEMİ:

Bebeklerin doğduğu günden itibaren hiçbir şikâyeti olmasa da düzenli aralıklarla sağlık personeli tarafından görülüp değerlendirilmesi; sağlığının korunması ve geliştirilmesi için gereken girişimlerin yapılmasıdır.

5Mayıs 2011

6Mayıs 2011

İzlemede temel amaç, çocukları yalnızca hastalıklardan arındırmak değil, sosyal, mental ve fiziksel açıdan tam bir iyilik durumunun sağlanmasıdır.

Diğer bir deyişle sağlıklı bir çocuğun sağlıklı kalmasına yardımcı olunarak, sağlıklı durumunu sürdürmek ve olabilecek en üst düzeye ulaştırmaktır.

Çocuk Sağlığı İzleminin Amacı Bebek ve çocukların büyümelerini ve sağlıklarını

geliştirmek, Bebek ve çocukların gelişimini desteklemek, Bebek ve çocuklarda hastalıkları önlemek ve

azaltmak, Hastalıkları varsa erken tanı koymak, bebek ve

çocuk ölümlerini önlemek ve azaltmak, Böylece çocukların sağlıklı büyümeleri, sağlıklı ve

üretken erişkinler olmaları hedeflenmektedir.7Mayıs 2011

ÇS izlem programları temel olarak şu basamakları içerir

Görüşme/öykü Aile/çevre – çocuk ilişkisinin gözlenmesi Gelişimin değerlendirilmesi Fizik muayene

Vücut ağırlığı, boyu ve baş çevresi ölçülür. Tam bir fizik muayenesi yapılır

Çocuğun gelişimi değerlendirilir. Ek taramalar. Yaşına uygun hastalıkların erken tanısını sağlayacak

tarama testleri Yaşına uygun aşıları yapılır. Sağlık eğitimi ve danışmanlık Annenin soruları, özetleme Çocuğun yaşına uygun olacak şekilde aile eğitimi yapılır

Mart 2011

8

9Mayıs 2011

Çeşitli yaş gruplarında taranması gereken hastalıklara örnekler :

Hastalık Uygulanan test Tedavi Önlenecek patoloji

Yenidoğan

Fenilketonüri Guthrie testi Düşük fenilalanin içeren diyet

Zeka geriliği

Hipotiroidi Serum T4/TSH düzeyi

Tiroid hormonu Zeka geriliği, büyüme geriliği

Doğumsal kalça çıkığı

Abduksiyon kısıtlılığı, Ortolani, Barrow

Atel, izlem Sakatlık

İnmemiş testis Fizik muayene İzlem, orşidopeksi Kısırlık, malignite, psikolojik sorunlar

Hidrosefali BÇ ölçümü Şant Sakatlık

10Mayıs 2011

Yarık damak FM Cerrahi Konuşma boz. Psikolojik sorunlar

Hipospadyas FM Cerrahi Psikolojik sorunlar

Kong. Kalp hast. FM Cerrahi, izlem Kalp hastalığı, infektif endokardit

11Mayıs 2011

Süt çocukluğu ve okul öncesi dönem

Şaşılık FM, pupilla ışık refleksi simetrisi, kapama testi

Kapama, ortoptik egzersiz veya cerrahi

Ambliyopi

Görme derecesi Snellen tabloları Kırma kusurunun düzeltilmesi, sevk

Başarısızlık, psikolojik sorunlar

Diş çürükleri FM Diş hekimine sevk

Diş kaybı, komplikasyonlar

12Mayıs 2011

Erken tanı konabilecek bazı hastalıklarFenilketonüriHipotiroidiMikrosefali, hidrosefaliKataraktKong. Kalp hastalıklarıDKÇMalnutrisyonGelişme geriliğiİnmemiş testisHematüri, proteinüriRaşitizmAnemilerHipertansiyonGörme kusurlarıİşitme bozuklukları

13Mayıs 2011

FM ile erken tanı konabilecek hastalıklarKataraktDKÇKong. Kalp hastalığıİnmemiş testisGenetik sendromlarGlokomLenfadenopatilerSkolyozSarılıkTümörlerGelişme geriliğiMalnütrisyonMikrosefali, hidrosefaliHipertansiyon, raşitizm

14Mayıs 2011

Laboratuar testleri ile tanı konabilecek hastalıklar

Fenilketonüri

Hipotiroidi

Anemiler

Hematüri, proteinüri

Görme kusurları

İşitme bozuklukları

DKÇ

Taramalar Fenilketonüri Hipotiroidi Gelişimsel kalça displazisi Görme taramaları Duyma taramaları Anemi İdrar yolu enfeksiyonu Kan basıncı ölçülmesi Hiperlipidemi taraması...

15Mart 2011

16Mayıs 2011

Çocuk izleme programı :

Yaş grupları Ziyaret sıklığı

48. saat 1 defa

15. gün 1 defa

41. gün 1 defa

2- 12 ay 2,3,4,6,9,12. aylarda

13 ay – 36 ay 6 ay ara ile

4 – 5 yaş 1 yıl ara ile

AH - BEBEK VE ÇOCUK İZLEMLERİ PROTOKOLÜ

- Bölgenizde size bağlı bulunan nüfusta, doğan her bebek kayıt altına alınmalı,

- Doğumdan itibaren kaydedilen her bebek belirtilen protokol uyarınca izlenmelidir.

- Protokolde belirtildiği gibi ilk bir yaşına kadar her bebeğin sağlık personeli tarafından en az

17Mayıs 2011

Bir yaşına kadar: 1. İzlem: Doğumda,2. İzlem: İlk 48 İçerisinde,3. İzlem: 15.Günde,4. İzlem: 41.Günde,5. İzlem: 2.Ayda,6. İzlem: 3.Ayda,7. İzlem: 4.Ayda,8. İzlem: 6.Ayda,9. İzlem: 9.Ayda

Bir yaşından sonra10. İzlem: 12.Ayda,11. İzlem: 18.Ayda,12. İzlem: 24.Ayda,13. İzlem: 30.Ayda,14. İzlem: 36.Ayda,15. İzlem: 4 Yaşında16. İzlem: 5 Yaşında17. İzlem: 6 Yaşında

18Mayıs 2011

19Mayıs 2011

Her izlemde anne babaların sorularını yanıtlamaya, ve varsa endişelerini gidermeye zaman ayırmalı,

Özellikle beslenme, genel bakım ve çocuğa yaklaşım konularında sağlık eğitimi yapılmalıdır.

Her izlemde büyüme-gelişme, bu kapsamda görme ve işitme işlevleri değerlendirilmelidir.

20Mayıs 2011

Öykü ve fizik muayene ile patolojik bulgu varlığı araştırılmalıdır.

Aşı takvimine uygun aşı uygulamaları da izlemlerin bir parçasıdır.

Bunların dışında her izlemde o yaşa özgü sağlık sorunları ve bakım ilkeleri konusunda aile bilgilendirilmelidir.

21Mayıs 2011

İzlemlerde aileye yaklaşımda sosyoekonomik ve eğitim durumu, yaşam koşulları, ailenin, çocuğun yaşam öyküleri değerlendirilerek riskli/risksiz ayırımı yapılmalıdır.

Riskli çocuklar daha sık aralıklarla ve daha özenle izlenmelidir.

Aşılama A-) AŞI TAKVİMİ: Çocukluk Dönemi Aşılama Takvimi A ) Okul Öncesi Aşılamalar: Doğumda (İlk 72 saat içinde) Hep B–1 1. Ayın bitiminde (4 haftalık) Hep B–2 2. Ayın bitiminde (8 haftalık) DaBT-İPA-Hib–1, BCG, KPA 4. Ayın bitiminde (16 haftalık) DaBT-İPA-Hib–2, KPA 6. Ayın bitiminde (24 haftalık) DaBT-İPA-Hib–3, OPA, Hep B–3, KPA 12. Ayın bitiminde (52 haftalık) KKK, KPA Rapel doz (18–24 aylık) DaBT-İPA-Hib–R, OPA (DaBT-İPA-Hib–3’den 1 yıl sonra)

B ) Okul Aşılamaları: İlköğretim 1. sınıfta OPA, KKK, Td İlköğretim 8. sınıfta Td

22Mart 2011

23Mart 2011

Doğ

umda

1.ay

ınso

nu

2.ay

ınso

nu

4.ay

ınso

nu

6.ay

ınso

nu

12.a

y

18–2

4ay

İlkö

ğret

im1.

sını

f

İlkö

ğret

im8.

sını

f

Hep B I II IIIBCG IDaBT-İPA-Hib I II III RKPA I II III RKKK I ROPA Td

Eğitim konuları Bebek bakımı Sigara içilmemesi Aile planlaması Beslenme Hastalık bulguları Diş sağlığı Kazaların önlenmesi Gelişimin desteklenmesi Soruların yanıtlanması

24Mart 2011

Mayıs 2011 25

BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ

26Mart 2011

Büyümenin izlenmesi

Sağlıklı yaşam için çocuğun büyümesinin belli aralıklarla standart büyüme eğrilerinin değerlendirilmesi, normalden sapmaların erkenden saptanıp önleyici tedbirlerin alınması olarak tanımlanır.

Büyüme duraklaması ve malnütrisyon gelişmekte olan ülkelerde en sık rastlanılan durumlardandır. Beş yaş altı ölümlerin yaklaşık yarısından sorumludur...

27Mayıs 2011

Bir çocuğun büyüme ve gelişmesinin değerlendirilmesi, eş yaş ve cinsten sağlıklı çocuklarla kıyaslama ile yapılır.

Biyolojik varyasyonlar nedeniyle yalnızca yaş için ortalama tek değerle kıyaslama yetersizdir, normal dağılımın alt ve üst sınırları dikkate alınmalıdır.

28Mayıs 2011

Çocukluk çağı dönemlere ayrılır :

Doğum öncesi Embriyo dönemi (0-10 hafta) Fetus dönemi (10 haftadan doğuma kadar)

Doğum sonrası Yenidoğan dönemi (0-4 hafta) Süt çocukluğu (1-11 ay) Oyun çocukluğu (1-3 yaş) Okul öncesi dönem (4-5 yaş) Okul çocukluğu dönemi (Kız 6-10 yaş, erkek 6-12 yaş) Puperte dönemi (11-20 yaş)

29Mayıs 2011

Büyüme ve gelişmeyi etkileyen faktörler

1. genetik faktörler2. cinsiyet3. hormonsal faktörler4. uterus içi faktörler5. doğum sonrası ortam faktörleri

a. beslenmeb. sağlık durumuc. psikolojik etmenler

30Mart 2011

Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesinde kullanılan başlıca ölçütler :

1. Vücut tartısı ve tartı alma hızı2. Boy uzunluğu ve boy uzama hızı3. Baş çevresi ve baş çevresi artış hızı4. Kol çevresi, deri kıvrım kalınlığı5. BMI (VKİ)6. Kemik olgunlaşması diş gelişmesi7. Nöromotor, mental ve sosyal gelişme8. Duyu organlarının gelişmesi9. Cinsel gelişme 10. Diş gelişmesi

31Mayıs 2011

Büyüme eğrileri :

Zaman içinde vücutta oluşan hacim değişiklikleri (büyüme) en sağlıklı olarak büyüme eğrileri ile gösterilebilir.

Normal çocukların izlenmesi ve aralıklı ölçümleriyle elde edilmiş standart büyüme eğrileri hazırlanmıştır.

Bu eğrilerde çocuğun belirli yaşta sahip olması gereken ölçümlerin dağılımını ve alt ve üst sınırlarını gösterir.

32Mart 2011

33Mayıs 2011


Her iki cins için farklı eğriler vardır. Büyüme eğrilerinde 7 (3) persentil eğrisi

gösterilir (3,10,25,50,75,90,97) . 3. persentil değeri normalin alt sınırı, 97.

persentil değeri normalin üst sınırı olarak tanımlanır. Bu değerler dışında sorun olduğu düşünülür.

34Mart 2011


Zaman içinde vücutta oluşan hacim değişiklikleri (büyüme) en sağlıklı olarak büyüme eğrileri ile gösterilebilir.

Normal çocukların izlenmesi ve aralıklı ölçümleriyle elde edilmiş standart büyüme eğrileri hazırlanmıştır.

Bu eğrilerde çocuğun belirli yaşta sahip olması gereken ölçümlerin dağılımını ve alt ve üst sınırlarını gösterir.

35Mart 2011

36Mart 2011

37Mart 2011

Mayıs 2011 38

Normal büyüme ve gelişme :

39Mayıs 2011

Vücut tartısı :

Miadında doğan sağlıklı bebeklerin doğum tartıları 2.5-4.4 kg arasındadır.

Doğumdan sonra 3-4 gün içinde %5-6 kadar fizyolojik tartı azalması olur. İlk hafta sonunda doğum tartısına yeniden ulaşır.

40Mayıs 2011

Vücut tartısı :

İlk 6 ayda normal bir çocuk haftada 150-250 g lık bir tartı artması gösterir.

İkinci 6 aylık dönemde bu artış haftada 100-150 g a düşer.

1-2 yaş arası haftada 50 g kadar alır. Kabaca 5 ayda doğum tartısının iki, 1 yaşında 3 ,

2 yaşında 4 katı olur.

41Mayıs 2011

Yaşa göre ortalama tartı bazı formüllerle kabaca hesaplanabilir :

3-12 aylıkta kg= yaş(ay)+92

1-5 yaşta kg = yaş (yıl)x2+8

6-12 yaşta kg = yaş (yıl) x 72

42Mayıs 2011

Boy :

Doğumda 48-52 cm dir. Üçer aylık dönemlerde 8+8+4+4 cm artar, bir

yılda toplam 24-28 cm uzar. 1-2 yaş arasında yılda 11-13 cm uzar.

43Mayıs 2011

Boy :

2-4 yaşlar arasında yılda 7.5-9 cm uzar. 1 yaşında doğum boyunun 1.5 katı, 4 yaşında 2

katı, 13 yaşında 3 katıdır.

2 yaşından sonra boy = yaş(yıl)x6+77 cm formülünden kabaca hesaplanabilir.

44Mayıs 2011

Baş çevresi : Vücudun ilk aylarda en hızlı büyüyen

bölümüdür. Beynin büyümesini yansıtır. Doğumda 35 cm dir.

45Mayıs 2011

Baş çevresi : 3. ayda 40.5, 6. ayda 43, 12.ayda 46 cm olur. 18.

aydan sonra özel durumlar hariç ölçülmesine gerek yoktur.

Baş çevresinin 3. persentilin altında veya 97. persentilin üzerinde olması daima patolojik değildir. Ailevi bir özelliği yansıtabilir.

Ön fontanelin açıklık derecesi baş büyüklüğüyle ilişkili değildir. 3-18. ayda kapanır. Geç kapanması; tiroid hormon eksikliğinde, hidrosefalide, rahitiste görülür.

46Mayıs 2011

Büyüme yakalaması (cath-up growth):

Erken veya düşük ağırlıklı doğan bebekler, belirgin bir sağlık sorunları yoksa, çoğu kez ilk aylarda uygun beslenme ve iyi bakım ile zamanında doğan normal bebeklere kıyasla daha hızlı büyürler ve yaş için normal persentil değerine erişirler. Bu süreç büyüme yakalaması olarak bilinir.

İlk önce (1-3 aylıkta) baş çevresinde, daha sonra (6-12 ay arası) tartı ölçümlerinde, en geç (1-2 yaşta) boy uzunluğunda görülür.

47Mayıs 2011

Nöromotor, mental ve sosyal gelişme

:

Yenidoğan Fizyolojik hipertoni vardır. İşitme iyidir. Yüzüstü yatarken başını çevirebilir.

1. ay Fleksiyon durumu azalmaya başlar. Yüz üstü yattığında başını kısa süre kaldırır. Anne sesini tanır. Mutluluk sesi çıkarır.

2. ay Dik tutulduğunda başını tutar. Eşyayı takip edebilir. Anneyi tanır. Gülümser.

3. ay Baş ve göğsünü kaldırır. Ellerini hareket ettirerek seyreder.

6. ay Kısa süre desteksiz oturur. Eşyaya uzanır ve yakalar, ağzına götürür. İki elini birleştirebilir.

48Mayıs 2011

7.ay Yüzüstünden sırtüstüne döner. Emeklemeye başlar. Eşyayı transfer eder.

10.ay Yatarken oturur duruma geçebilir. Baş ve işaret parmaklarıyla eşyayı tutar. İsmine reaksiyon verir.

12.ay Destekle yürür. 2-4 kelime anlayarak konuşur.

15.ay Yardımsız yürür. Merdiveni emekleyerek çıkar. Basit emirleri yapar. 2 küpü üst üste koyar. 4-6 kelime konuşur.

18.ay 3 küpü üst üste koyar. 10 kelime konuşur. Resimleri tanır.

2 yaş Koşar. Kalem ile daire, enine çizgi çizer. Kısa cümle kurar. Çatal kaşık tutar. Büyük-küçük tuvaletini haber verir. Merdiven inip çıkar.

2.5 yaş Sıçrayabilir. İsmini bilir. Renkleri tanır. ....

49Mayıs 2011

ÇOCUKLARIN BESLENME DURUMLARININ SAPTANMASINDA

KULLANILAN ÖLÇÜTLER

1. Fizik muayene yöntemleri kullanılaraka. Doğum ağırlığının saptanmasıb. Antropometrik yöntemler

a. Yaşa göre ağırlıkb. Boya göre ağırlıkc. Yaşa göre boyd. Pazu çevresi ölçümüe. Deri kıvrım kalınlığı ölçümü

c. Menarş yaşının saptanmasıd. Klinik belirtilerin saptanması

50Mayıs 2011

ÇOCUKLARIN BESLENME DURUMLARININ SAPTANMASINDA KULLANILAN ÖLÇÜTLER-2

2. Biyokimyasal yöntemlera. Hemoglobinb. Çeşitli besin öğelerinin miktarlarının saptanması

3. Gıda tüketim araştırmaları4. Hayati istatistikler

51Mayıs 2011

Sık kullanılan bazı antropometrik ölçümler:

Çocuk ile ilgili değerin standart veya referans olarak kabul edilen bir değer ile karşılaştırılması gerekir.

Bu amaçla üç yol izlenebilir :

52Mayıs 2011

1.Persentil yöntemi Referans kabul edilen bir dağılımda bir kişinin

durumunu gösterir. Kişinin referans dağılımın % kaçına uygunluk

gösterdiği veya göstermediği bu yolla bulunur. Daha çok klinik uygulamalarda kullanılır. Ortalama

veya standart sapma değerlendirmesi bu yolla yapılamaz.

Aynı persentile uyan çocukların mutlak boy ve ağırlık değerleri arasında aşırı farklılıklar olabilir.

Düzenli izlemin yapıldığı durumlarda önerilebilir. (düzenli izlem yapılmadığı durumlarda Z skor veya medyan yüzdesi önerilir)

53Mayıs 2011

2.Ortanca değerin yüzdesi yöntemi

Toplum taramalarında sık kullanılan, değerlendirmesi basit bir yöntemdir

Referans veya standart grubun ortalama veya ortanca değerine göre ölçüm yapılan kişinin boy veya ağırlığının yüzdesine göre değerlendirme yapılır.

Boy için referans değerin %90’ından, ağırlık için %80’inden daha azı beslenme yetersizliği olarak değerlendirilir

Dağılımın genişliğindeki değişkenliği dikkate almamaktadır ve yaşa göre sabit değildir.

54Mayıs 2011

3. Z-skoru (standart sapma) yöntemi

Karşılaştırma yapılan boy veya ağırlık ölçüm değerinin referans grubun ortanca değerinden kaç standart sapma uzakta olduğunun ifadesidir.

- 2 SD ve altında değerler orta derece, -3SD ve altı ileri derece beslenme yetersizliğini gösterir. +2SD ve üzeri normal üzeri grubu tanımlar

Ölçülen değer – referans grubun ortanca değeriReferans grubun standart sapması

55Mayıs 2011

Yaşa göre boy: Çocuklar arasındaki lineer büyüme geriliğinin bir

göstergesidir. Kemik büyümesini gösteren en temel göstergedir Referans grubun ortanca değerinden – 2 SD

gösteren çocuklar, yaşlarına göre kısa (bodur, stunded) kabul edilmekte ve bu endeks kronik beslenme problemlerinin bir göstergesi sayılmaktadır.

Bodurluk, geç dönemde saptanabilen, geri dönüşü söz konusu olmayan bir durumdur

56Mayıs 2011

Yaşa göre boy: Referans grubun ortanca değerinden – 3 SD

gösteren çocuklar ise ciddi olarak kısa boylu kabul edilmektedir.

Yaşa göre boy bir nüfusta yetersiz beslenmenin uzun dönemdeki etkilerinin iyi bir göstergesidir.

Sosyoekonomik koşulların ve çevrenin kötü olduğu toplumlarda bodurluk fazladır.

57Mayıs 2011

Yaşa göre boy: Az gelişmiş bölgelerde kısa çocukların çoğu bodur

kabul edilebilir. Bodurluk, sağlık yada beslenme durumunda uzun

süreli yetersizliği gösterir. Toplumda bodurluk sıklığının yüksek olması kötü

beslenmeyi ve enfeksiyon hastalıkları sonucu yüksek ölüm hızını ifade eder.

2-3 yaş altındaki çocuklarda büyüme yetersizliği yada bodurluğun devam eden bir süreç olduğu anlamını taşırken, daha büyük çocuklarda ise bodurluğun yerleştiğini ifade eder.

58Mayıs 2011

Boya göre ağırlık :

Referans gurubun ortanca değerinden – 2 SD gösteren çocuklar zayıf (wasted) (kavrukluk) kabul edilmekte ve akut olarak yetersiz beslenmiş sayılmaktadır. (TNSA %1,9).

59Mayıs 2011

Boya göre ağırlık :

Yaşın bilinemediği durumlarda avantaj taşır. Zayıflık terimi akut açlık ve/veya ciddi hastalık

sonucu belirgin ağırlık kaybı ile sonuçlanan yeni ve ciddi bir oluşumu tanımlar.

Toplumda zayıflığın yaygın olması son zamanlarda yaşanan açlık, kızamık yada ishal gibi enfeksiyon hastalıkları salgınlarını gösterir.

Türkiye'de kavrukluk prevalansı %0,7 Kavrukluk ve bodurluk çoğunlukla paralel seyreder

ama, kavrukluk daha çok 12-24 ay arası çocuklarda daha yaygın olarak görülürken, bodurluk 24-36 ay çocuklarda daha sık ortaya çıkar

60Mayıs 2011

Yaşa göre ağırlık : Beslenme durumunun saptanmasında en az

özgüldür. Ancak 2 yaş altı çocuklarda ağırlık kaybı ve beslenme durumundaki değişmeyi en erken gösteren göstergelerdendir.

Yaşa göre ağırlığı referans grup ortanca değerinden – 2 SD gösteren çocuklar “düşük kilolu = underweight” olarak sınıflandırılır. (TNSA 98, %8,3).

Ölçümü kolay, doğruluk oranı yüksek olan bir değerlendirmedir

İlk 2 yaş içinde ağırlık, büyümenin duraklamasında ilk etkilenen parametre olması nedeniyle tercih edilen bir yöntemdir.

61Mart 2011

62Mart 2011

63Mart 2011

64Mart 2011

65Mart 2011

66Mart 2011

67Mart 2011

Mayıs 2011 68

BEBEK-ÇOCUK İZLEMLERİ (SB)

69Mart 2011

T.C.SAĞLIK BAKANLIĞI

Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

05/06/2008Sayı : B100AÇS0140000- 351- 3178Konu: Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü

............ VALİLİĞİNE( İl Sağlık Müdürlüğü)GENELGE 2008 / 45

Doğumdan itibaren bebeklik ve çocukluk dönemi boyunca geçen sürede sağlık hizmetlerine erişilebilirlik, sağlık hizmetlerinden faydalanma, bu hizmetlerin kalitesi ve hizmet sunumunda aynı ölçütlere uyulması bebek ve çocuk ölümlerini önleme, bebekleri yaşatma ve sağlıklı gelişimlerini sağlamada önemlidir.

70Mart 2011

İZLEM SIKLIĞI

(yeni doğmuş bebeğin değerlendirilmesi) İLK 48 SAAT 15. - 41. GÜN ve 2. AY İZLEMLERİ 3 – 4 AY İZLEMLERİ 6, 9 ve 12. AY İZLEMLERİ 13 -36 AY ARASI ÇOCUK İZLEMLERİ

Bu dönemde 6 ayda bir kontrol yapılır. 4- 5 YAŞ ARASI ÇOCUK İZLEMLERİ

Bu dönemde yılda bir kontrol yapılır

71Mayıs 2011

İlk 48 saat izlemi Anneyi ve bebeği karşılayın ve uygun iletişimi

kurun Bebek izlem fişinin (Form 006) ilk üç

bölümünü doldurun Anneye bebeğin herhangi bir sorununun olup

olmadığını sorun Bebeği muayene edin Anneye danışmanlık verin Bebeğin doğar doğmaz Hepatit B aşısının

yapılıp yapılmadığını sorgulayın

72Mayıs 2011

İlk 48 saat izlemi Yenidoğan taraması için bebeğin topuğundan daha

önce kan alınıp alınmadığını sorgulayın Yenidoğan işitme taraması yapılıp yapılmadığını

sorgulayın Anneye ücretsiz D vitamini verin ve bilgilendirme yapın Bulgularınızı bebek izlem kartına işleyin Değerlendirmeniz sırasında bebekte bir sorun

saptarsanız ilgili yönergelere göre hareket edin, gerektiğinde bebeği bir uzmana yönlendirin

Ailenin sorularını yanıtlayın ve verilen önerilerle ilgili broşürleri verin

Kontrol için randevu tarihini belirleyin

73Mayıs 2011

Bebeğin muayenesi Muayene başlamadan önce ellerinizi yıkayın Baş çevresini ölçün Bebeği tartın Vücut ısısını ölçün Bebeğin genel görünümüne bakın Hareketli mi? Canlı bir sesle ağlıyor mu? (Yukarıdaki her iki

durumda cevap hayır ise hipotiroidi akla gelmelidir: ) Gözle veya fizik muayene ile saptanan doğumsal bir

anomalisi var mı?

74Mayıs 2011

Bebeğin muayenesi Cildi muayene edin

Sarılığı var mı? Gözlerden iltihaplı akıntı geliyor mu? Göbekte kızarıklık ya da iltihaplı akıntı var mı? Deride püstül var mı?

Baş ve boyun muayenesi yapın Solunumu ve kalbi değerlendirin Gelişimsel Kalça Displazisi risk faktörü varsa (kız

bebek veya makat gelişse veya ailede GKD öyküsü varsa) USG’ye yönlendirin

Reflekslerini kontrol edin Üreme organlarını muayene edin

75Mayıs 2011

Anneye danışmanlık konuları Emzirme Gaz çıkarma tekniği,

uyku, kundaklamanın zararları

Emzik ve biberon kullanmama, el yıkama ve bebek ile sağlıklı iletişim

Göbek bakımı Önemli hastalık bulguları

(ateş, iyi emmeme, kusma, ishal, sarılık, uykuya meyil, vs)

Bebek hijyeni Bebeğin giysileri Bebek banyosu Kazalardan korunma Bebeklerin yanında sigara

içilmemesi gerektiği Aile planlaması

76Mayıs 2011

SOR VE KAYITLARA BAK

BAK, DİNLE, HİSSET

BELİRTİLER SINIFLAMA TEDAVİ VE ÖNERİLER

Aşağıda belirtilenlerden herhangi biri varsa:■Sık soluma (>60/dk).■Yavaş soluma (<30/dk)■Ciddi göğüs duvarı çekilmeleri■İnleme■Havale geçirme■Hipotoni veya hipertoni.■Ateş (>38 ˚C)■Vücut ısısı <35˚C ve ısıtılamıyor■Göbekten iltihap geliyor, kökteki kızarıklık cilde taşmış■Ciltte >10 püstül veya şiş, kızarık, büllöz lezyonlar■Göbek ve kesi yerinden kanama

AĞIR (CİDDİ) HASTALIK

■İkili İM antibiyotik tedavisinin ilk dozlarını ver ■Acilen hastaneye sevk et Ek olarak : ■Isıt ve transport sırasında ısısını koru ■Transport öncesi göbek enfeksiyonuna lokal bakım ver ■Transport öncesi cilt enfeksiyonuna lokal bakım ver ■Kanamayı durdur

Akış Şeması 1 (AŞ 1)

Bu çizelgeyi ilk hafta içindeki muayenelerde ve hasta yenidoğanı değerlendirmek, sınıflamak ve tedavi etmek için kullanın

Tehlike İşaretleri

77

SOR VE KAYITLARA BAK BAK, DİNLE, HİSSET BELİRTİLER SINIFLAMA TEDAVİ VE ÖNERİLER

Anne ve yenidoğanın kayıtlarına bak veya anneye sor :■Bebek, kaç günlük/saatlik?■Prematüre mi? (<37 hafta veya daha küçük)■Makat doğum mu?■Zor doğum mu?■Doğumda resusitasyon yapıldı mı?■Havale geçirdi mi?Anneye sor : ■Kaygılı mısınız?■Bebek iyi besleniyor mu?Anne hasta mı? Hastaneye gönderilmiş mi?

■Solunumu değerlendir (bebek sakin olmalı) :

→ İnleme var mı?→Solunumu say : >60/dak ise sayımı yinele

→ Göğüs kafesinde çekilmeler var mı?

■Hareketleri denetle: Normal ve simetrik mi?■Doğumdaki geliş şekline göre baş ve kalçaları kontrol et: Şişlik ve morarma var mı?■Solukluk için karına bak.■Malformasyon ara.■Tonusu hisset: Normal mi?■Vücuda dokun. Soğuk veya çok sıcaksa vücut ısısını ölç. ■Bebeği tart.

■Vücut ağırlığı normal■(≥2500 gr)■İyi emiyor (gece ve gündüz, günde 8 kez).■Tehlike işareti yok.■Tedavi gereksinimi yok veya tedavisi tamamlanmış■İyi beslenen, yeterli kilo alan küçük bebek

SAĞLIKLI BEBEK

İlk muayenede:■Yenidoğan bakımı ver ■Taburcu olmadan önce yeniden muayene etSonraki muayenelerde:■Bebek bakım önerileri ve■Tehlike işaretleri gözlenirse başvurulmasını söyle■Kayıtları doldur■Kontrol başvurusu ise önerileri yinele

■Vücut ısısı: 35-36.4 °C HAFİF

HİPOTERMİ

■Bebeği ısıt■2 saat içinde vücut ısısı normale dönmezse yeniden değerlendir

■Anne bebeği besleyemiyor■Anne sevk edilmiş

BEBEĞE BAKIM

VEREMEYEN ANNE

■Süt sağması için anneye yardım et■Anne düzelene dek alternatif beslenme yöntemlerini değerlendir

78

Prematüre, Doğum Ağırlığı <2500 gr veya İkiz Eşi


BAK, DİNLE, HİSSET BELİRTİLER SINIFLAMA TEDAVİ VE ÖNERİLER

■Bebek yeni mi doğmuş?■Doğum ağırlığı (DA)

→ <1500 gr→ 1500-

2500 gr.■Prematüre

→ <32 hafta→ 33-36

hafta.■İkiz

■Kontrol muayenesi ise; vücut ağırlığı artışını değerlendir.

■DA <1500 gr.■Küçük prematüre <32 haftalık veya >2 ay erken doğmuş.

ÇOK KÜÇÜK BEBEK

■Acilen hastaneye sevk et ■Transport sırasında ek ısı sağla

■DA 1500-2500 gr.■Prematüre : 33-36 haftalık veya 1-2 ay önce doğmuş.

KÜÇÜK BEBEK

■Emzirme için özel destek ver ■Küçük bebek için ek bakım koşullarını sağla ■Günlük olarak yeniden değerlendir ■İyi beslenmeye, ağırlık kazanmaya, vücut ısısını koruyabilmeye başlamadan taburcu etme■Başka bakımlardan iyi olmasına karşın beslenme sorunları >3 gün sürdüyse, emzirme danışmanlığı ver

■İkiz

İKİZ

■İkiz bebeklere emzirme desteği ver ■Her bir bebek evde bakılabilme koşullarını yerine getirene dek taburcu etme.

79Mayıs 2011


BAK, DİNLE, HİSSET

BELİRTİLER SINIFLAMA TEDAVİ VE ÖNERİLER

Doğumdan önceki 2 gün içinde :■Annenin ateşi >38 ºC olmuş mu?■Annede antibiyotik tedavisi gerektiren enfeksiyon olmuş mu?■> 18 saat erken membran rüptürü (EMR)?■Sifiliz testi (+)?■Anneye son 2 aydan daha kısa süre içinde antitüberküloz (anti-Tb) tedavi verilmiş mi?

■<1 günlük bebekte >18 saatlik EMR,■Anneye enfeksiyon için antibiyotik veriliyor,■Annenin ateşi >38ºC.

BAKTERİYEL ENFEKSİYON RİSKİ

■Bebeğe 5 gün süreyle ikili İM antibiyotik ver ■Bebeği günlük olarak değerlendir

■Annede sifiliz testi (+)

KONJENİTAL SİFİLİZ RİSKİ

■Bebeğe tek doz benzatin penisilin yap ■Anne ve eşinin tedavi edilmesini sağla■2 hafta sonra yeniden gör

■Doğumdan önceki < 2 ay içinde anneye Tb tedavisi başlanmış. TÜBERKÜL

OZ RİSKİ

■Bebeğe 6 ay süreyle izoniyazid ver ■Bu tedavi bitiminde BCG aşını yap■2 hafta aralıklarla izle

Özel Tedavi Gereksinimlerinin Değerlendirilmesi

80

SOR VEKAYITLARA

BAKBAK, DİNLE, HİSSET SINIFLAMA TEDAVİ VE ÖNERİLER

Doğum nasılgerçekleşmiş?Doğumsırasındamüdahaleyapılmış mı?

Genişlemiş sütürler ve şişkin fontanelin olduğu büyük kafa HİDROSEFALİ

■Acilen hastaneye gönder.■Yolda emzirmeyi tavsiye et.■Bebek ememiyorsa sıvı tak.

Ön fontanel şişkinliği MENEJİT■Acilen hastaneye gönder.■Yolda emzirmeyi tavsiye et.■Bebek ememiyorsa sıvı tak.

Çökmüş fontanel DEHİDRATASYON ■İshal Akış Şemasına dehidratasyon tedavisi için bak

Fontanel üzeri, sınırlı olmayan kafa derisi üzerindeki şişlikler

SUBAPONÖROTİK(SUBGALEAL)

KANAMA

■Acilen hastaneye gönder.■Yolda emzirmeyi tavsiye et.■Bebek ememiyorsa sıvı tak.

KAPUT SUKSEDENEUM

SEFAL HEMATOMYEŞİL

ŞİŞLİK(ŞİNYAN)

■ Anneye bunların çok ciddi durumlar olmadığını ve tedavi gerektirmediğini anlat. Kaput ve şinyan 2-3 günde kendiliğinden, sefal ise haftalar içerisinde düzelecektir.

Tek taraflı gözün kapanmaması veya alnın kırışmaması; ağız kenarının bir

tarafa çekilmesi, ağzına süt damlatılmadığı takdirde emememe

YÜZ FELCİ ■Yüz felcinin ileri değerlendirilmesi için yönlendir.

Üst damakta ağız ve burun pasajını birleştiren açıklık

YARIK DUDAK YARIK DAMAK ■Yarık dudak ve yarık damağa müdahale için yönlendirin

Ağız içinde veya dil üstünde kalın beyaz plaklar PAMUKÇUK

■Bebeğin ağzındaki lekeleri nistatin oral solusyon veya %0.5gensiyan viyole solüsyon kullanarak günde dört kez sil ve buişleme lezyonlar iyileştikten sonra iki gün süreyle devam et.■Bebek tedavi aldığı süreçte, annenin emzirdikten sonragöğüslerine nistatin krem veya %0.5 gensiyan viyole sürmesinisağla.

Mavi dil ve dudaklar SANTRAL SİYANOZ ■Yüksek akım hızında oksijen ver

Fazla miktarda burun akıntısı KONGENİTAL SİFİLİZ ■İleri tanı için yönlendir

Kuru dil ve mukoz membranlar DEHİDRATASYON ■İshal Akış Şemasına dehidratasyon tedavisi için bak

81Mayıs 2011

15. - 41. GÜN ve 2. AY İZLEMLERİ

I. Anneyi ve bebeği karşılayın ve uygun iletişimikurun

Bebeği ilk kez görüyorsanız: Bebek izlem fişinin ilk 3 bölümü doldurun Gözle veya fizik muayene ile saptanan doğumsal bir

anomalisi var mı? Gelişimsel Kalça Displazisi risk faktörü varsa Daha önce D vitamini başlanıp başlanmadığını, kullanıp

kullanmadığını I. Anneye bebeğin herhangi bir sorununun olup

olmadığını sorun

82Mayıs 2011

Bebeği muayene edin Muayene başlamadan önce ellerinizi yıkayın Bebeğin genel görünümüne bakın Hareketli mi? Canlı bir sesle ağlıyor mu? (Yukarıdaki her iki durumda

cevap hayır ise hipotiroidi akla gelmelidir: P1-Y2) Cildi muayene edin (P2-AŞ2a, AŞ2b)


Baş çevresini ölçün (Baş çevresi ölçümünde kafanın en büyük çapı kullanılır)

83Mayıs 2011

Baş ve boyun muayenesi yapın (P2-AŞ3) Solunumu ve kalbi değerlendirin Vücut ısısını ölçün (P2-Y1) Bebeği tartın İdrar yolu enfeksiyonunu sorgulayın (P3-Y4) Reflekslerini kontrol edin (P2-Y2) Bebeğin işitmesini kontrol edin (P2-Y4) Bebeğin görmesini değerlendirin (P3-Y1a,Y1b) Çocuk ihmali ya da istismarını işaret eden bulgulara

(bakımsız bebek, ilgisiz anne, annenin veya bakıcının bebeğe sert tavırları, vs) dikkat edin (P3-Y2)

84Mayıs 2011

Daha önceki izlemlerde tespit ettiğiniz bir sorun varsa onu tekrar değerlendirin

Bebeğin gelişimini 2. aydan itibaren “Gelişimi İzleme ve Değerlendirme Rehberi (P3-AŞ2a, AŞ2b) ”ni kullanarak değerlendirin

Bebek prematüre ise “2. ay izleminde” uygun yönergeleri kullanarak bebeğe profilaktik demir başlayın (P3-AŞ3)

Aşağıdaki konularda anneye danışmanlık verin Emzirme (P1- AŞ5a-AŞ5b) Gaz çıkarma tekniği, uyku (P1-Y4), kundaklamanın zararları Emzik ve biberon kullanmama, el yıkama ve bebek ile sağlıklı iletişim Önemli hastalık bulguları (ateş, iyi emmeme, kusma, ishal, sarılık,

uykuya meyil, vs) Bebek hijyeni Bebeğin giysileri Kazalardan korunma (P2-Y3) Bebeklerin yanında sigara içilmemesi gerektiği Aile planlaması

85Mayıs 2011

Bebeğin aşılarını kontrol edin eksik aşılarını tamamlayın, aşı yan etkileri hakkında bilgilendirme yapın (P1-Y3)

Bulgularınızı bebek izlem kartına işleyin Değerlendirmeniz sırasında bebekte bir sorun

saptarsanız ilgili yönergelere göre hareket edin, gerektiğinde bebeği bir uzmana yönlendirin (P3-AŞ1)



86Mayıs 2011

1 hafta ile 2 ay arası bebekleri aşağıdaki şemaya göre değerlendirin:

87Mayıs 2011

88

89Mayıs 2011

3 – 4 AY İZLEMLERİ Anneyi ve bebeği karşılayın ve uygun iletişimi

kurun Bebeği ilk kez görüyorsanız:

Bebek izlem fişinin ilk 3 bölümü doldurun Gözle veya fizik muayene ile saptanan doğumsal bir

anomalisi var mı? (P1-AŞ2) Gelişimsel Kalça Displazisi risk faktörü varsa (kız

bebek veya makat gelişse veya ailede GKD öyküsü varsa) USG’ye yönlendirin

Üreme organlarını muayene edin (P2-AŞ4) Daha önce D vitamini başlanıp başlanmadığını,

kullanıp kullanmadığını sorgulayın

90Mayıs 2011

3 – 4 AY İZLEMLERİ

Anneye bebeğin herhangi bir sorununun olup olmadığını sorun

Sorun yoksa izlem şemasına devam edin Sorun varsa duruma göre ilgili yönergeleri

işleme sokun (P4-AŞ1) Bebeği muayene edin

91Mayıs 2011

Muayene başlamadan önce ellerinizi yıkayın Baş çevresini ölçün Bebeği tartın Vücut ısısını ölçün (P2-Y1) Bebeğin genel görünümüne bakın Hareketli mi? Canlı bir sesle ağlıyor mu? (Yukarıdaki her iki durumda cevap hayır ise hipotiroidi akla

gelmelidir: P1-Y2) Cildi muayene edin (P2-AŞ2a, AŞ2b)


Baş ve boyun muayenesi yapın (P2-AŞ3) Solunumu ve kalbi değerlendirin İdrar yolu enfeksiyonunu sorgulayın (P3-Y4) Reflekslerini kontrol edin (P2-Y2) Bebeğin işitmesini kontrol edin (P2-Y4) Bebeğin görmesini değerlendirin (P3-Y1b) Çocuk ihmali ya da istismarını işaret eden bulgulara (bakımsız bebek, ilgisiz anne,

annenin veya bakıcının bebeğe sert tavırları, vs) dikkat edin (P3-Y2)

92Mayıs 2011


Bebeğin gelişimini “Gelişimi İzleme ve Değerlendirme Rehberi (P3-AŞ2a, AŞ2b)”ni kullanarak değerlendirin

Bebeği anemi yönünden değerlendirin (P4-AŞ2)

93Mayıs 2011

Aşağıdaki konularda anneye danışmanlık verin Emzirme (P1- AŞ5a-AŞ5b) Gaz çıkarma tekniği, uyku (P1-Y4), kundaklamanın zararları Emzik ve biberon kullanmama, el yıkama Önemli hastalık bulguları (ateş, iyi emmeme, kusma, ishal, sarılık,

uykuya meyil, vs) Bebek hijyeni Bebeğin giysileri Kazalardan korunma (P2-Y3) Bebeklerin yanında sigara içilmemesi gerektiği Diş sağlığı (P4-Y1) Aile planlaması

94Mayıs 2011






95Mayıs 2011

2 ay-5 yaş arası çocukları aşağıdaki şemaya göre değerlendirin:

96Mayıs 2011

97Mayıs 2011

98Mayıs 2011

99Mayıs 2011

100Mayıs 2011

101Mayıs 2011

102Mayıs 2011

6, 9 ve 12. AY İZLEMLERİ Anneyi ve bebeği karşılayın ve uygun iletişimi kurun Bebeği ilk kez görüyorsanız:

Bebek izlem fişinin ilk 3 bölümü doldurun Gözle veya fizik muayene ile saptanan doğumsal bir anomalisi

var mı? (P1-AŞ2) Üreme organlarını muayene edin (P2-AŞ4) Daha önce D vitamini başlanıp başlanmadığını, kullanıp

kullanmadığını sorgulayın Anneye bebeğin herhangi bir sorununun olup

olmadığını sorun Sorun yoksa izlem şemasına devam edin Sorun varsa duruma göre ilgili yönergeleri işleme sokun (P4-

AŞ1)

103Mayıs 2011

Bebeği muayene edin Muayene başlamadan önce ellerinizi yıkayın Baş çevresini ölçün (Baş çevresi ölçümünde kafanın en büyük çapı kullanılır) Bebeği tartın 6. ay izleminde ve sonrasında bebeğin boyunu ölçün Vücut ısısını ölçün (P2-Y1) Bebeğin genel görünümüne bakın Hareketli mi? Canlı bir sesle ağlıyor mu? (Yukarıdaki her iki durumda cevap hayır ise hipotiroidi

akla gelmelidir: P1-Y2) Cildi muayene edin (P2-AŞ2a, AŞ2b)

Sarılığı var mı? Gözlerden iltihaplı akıntı geliyor mu? Deride püstül var mı?

Baş ve boyun muayenesi yapın (P2-AŞ3) Solunumu ve kalbi değerlendirin Bebeğin işitmesini kontrol edin (P2-Y4) Bebeğin görmesini değerlendirin (P3-Y1b) Gelişimsel kalça displazisi muayenesi yapın Çocuk ihmali ya da istismarını işaret eden bulgulara (bakımsız bebek, ilgisiz anne,

annenin veya bakıcının bebeğe sert tavırları, vs) dikkat edin (P3-Y2)

104Mayıs 2011


Bebeğin gelişimini “Gelişimi İzleme ve Değerlendirme Rehberi (P3-AŞ2a, AŞ2b)”ni kullanarak değerlendirin

Bebeği anemi yönünden değerlendirin (P4-AŞ2) Anemisi varsa uygun yönergeleri kullanarak tedavi

dozunda demir başlayın Anemisi yoksa başvurduğu andan itibaren uygun

yönergeleri kullanarak proflaktik dozda ücretsiz demir damlası verin

105Mayıs 2011

Aşağıdaki konularda anneye danışmanlık verin Emzirme (P1- AŞ5a-AŞ5b) Uygun ek besinler (P5-Y1), beslenme alışkanlığı kazandırma (P5-Y2) Uyku (P1-Y4) Emzik ve biberon kullanmama, el yıkama Önemli hastalık bulguları (P4-AŞ1) Bebek hijyeni Bebeğin giysileri Bebeklerin yanında sigara içilmemesi gerektiği Diş sağlığı (P4-Y1) Kazalardan korunma (P2-Y3) Aile planlaması

106Mayıs 2011






107Mayıs 2011

108Mayıs 2011

13 -36 AY ARASI ÇOCUK İZLEMLERİ

Anneyi ve çocuğu karşılayın ve uygun iletişimi kurun

Çocuğu ilk kez görüyorsanız: Gözle veya fizik muayene ile saptanan doğumsal bir

anomalisi var mı? (P1-AŞ2) Üreme organlarını muayene edin (P2-AŞ4)

Anneye çocuğun herhangi bir sorununun olup olmadığını sorun

Sorun yoksa izlem şemasına devam edin Sorun varsa duruma göre ilgili yönergeleri işleme

sokun (P4-AŞ1)

109Mayıs 2011

Çocuğu muayene edin Muayene başlamadan önce ellerinizi yıkayın Baş çevresini ölçün (Baş çevresi ölçümünde kafanın en büyük çapı kullanılır) Çocuğu tartın Çocuğun boyunu ölçün Vücut ısısını ölçün (P2-Y1) 3 yaşında çocuğun kan basıncını ölçün (P6-Y2), (P6-AŞ2), (P6-T1,T2) Çocuğun genel görünümüne bakın Cildi muayene edin

Sarılığı var mı? Döküntüsü var mı?

Solunumu ve kalbi değerlendirin Çocuğun işitmesini kontrol edin (P2-Y4) 3 yaşında görme keskinliği muayenesi yapın (Görme keskinliğinde azalma ya da

iki göz arasında fark saptanan çocuklar değerlendirilmek üzere sevk edin) (P3-Y1b)

Çocuğun yürümesini gelişimsel kalça displazisi açısından değerlendirin Çocuk ihmali ya da istismarını işaret eden bulgulara (bakımsız çocuk, ilgisiz anne,

annenin veya bakıcının çocuğa sert tavırları, vs) dikkat edin (P3-Y2)

110Mayıs 2011


Çocuğun gelişimini “Gelişimi İzleme ve Değerlendirme Rehberi (P3-AŞ2a, AŞ2b)”ni kullanarak değerlendirin

Çocuğu anemi yönünden değerlendirin (P6-AŞ1) Aşağıdaki konularda anneye danışmanlık verin

Emzirme (2 yaşa dek) (P1- AŞ5a, AŞ5b) Yaşına uygun olarak beslenmeyi değerlendirin (P5-Y1, Y2) Tuvalet eğitimi (P6-Y1) Önemli hastalık bulguları(P4-AŞ1) İyotlu tuz Çocuk hijyeni Çocuk giysileri Çocukların yanında sigara içilmemesi gerektiği Diş sağlığı (P4-Y1) Kazalardan korunma (P2-Y3) Üreme sağlığı

111Mayıs 2011

Çocuğun aşılarını kontrol edin eksik aşılarını tamamlayın, aşı yan etkileri hakkında bilgilendirme yapın (P1-Y3)

Bulgularınızı çocuk izlem kartına işleyin Değerlendirmeniz sırasında çocukta bir sorun

saptarsanız ilgili yönergelere göre hareket edin, gerektiğinde çocuğu bir uzmana yönlendirin (P4-AŞ1)



112Mayıs 2011

113Mayıs 2011

114Mayıs 2011

4- 5 YAŞ ARASI ÇOCUK İZLEMLERİ (yılda bir)

Anneyi ve çocuğu karşılayın ve uygun iletişimi kurun

Çocuğu ilk kez görüyorsanız: Gözle veya fizik muayene ile saptanan doğumsal bir

anomalisi var mı? (P1-AŞ2) Üreme organlarını muayene edin (P2-AŞ4)

Anneye çocuğun herhangi bir sorununun olup olmadığını sorun

Sorun yoksa izlem şemasına devam edin Sorun varsa duruma göre ilgili yönergeleri işleme sokun

(P4-AŞ1)

115Mayıs 2011

Çocuğu muayene edin Muayene başlamadan önce ellerinizi yıkayın Çocuğu tartın Çocuğun boyunu ölçün Vücut ısısını ölçün (P2-Y1) Çocuğun kan basıncını ölçün (P6-Y2), (P6-AŞ2), (P6-T1,T2) Çocuğun genel görünümüne bakın Cildi muayene edin

Sarılığı var mı? Döküntüsü var mı?

Solunumu ve kalbi değerlendirin Çocuğun işitmesini kontrol edin (P2-Y4) Çocuğu anemi yönünden değerlendirin (P7-AŞ1) Görme keskinliği muayenesi yapın (Görme keskinliğinde azalma ya da iki

göz arasında fark saptanan çocuklar değerlendirilmek üzere sevk edin) (P3-Y1b)

Çocuk ihmali ya da istismarını işaret eden bulgulara (bakımsız çocuk, ilgisiz anne, annenin veya bakıcının çocuğa sert tavırları, vs) dikkat edin (P3-Y2)

116Mayıs 2011


Çocuğun gelişimini “Gelişimi İzleme ve Değerlendirme Rehberi (P3-AŞ2a, AŞ2b)”ni kullanarak değerlendirin

Aşağıdaki konularda anneye danışmanlık verin Yaşına uygun olarak beslenmeyi değerlendirin (P5-Y2, Y3) Önemli hastalık bulguları (P4-AŞ1) İyotlu tuz Çocuk hijyeni Çocuk giysileri Çocukların yanında sigara içilmemesi gerektiği Diş sağlığı (P4-Y1) Kazalardan korunma (P2-Y3) Üreme sağlığı

117Mayıs 2011

Çocuğun aşılarını kontrol edin eksik aşılarını tamamlayın, aşı yan etkileri hakkında bilgilendirme yapın (P1-Y3)

Bulgularınızı çocuk izlem kartına işleyin Değerlendirmeniz sırasında çocukta bir sorun

saptarsanız ilgili yönergelere göre hareket edin, gerektiğinde çocuğu bir uzmana yönlendirin (P4-AŞ1)


Değerlendirmeniz sırasında çocukta bir sorun saptarsanız ilgili yönergelere göre hareket edin, gerektiğinde çocuğu bir uzmana yönlendirin



118Mayıs 2011

Documents

ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN İZLENMESİ · izlenmelerinin önemi ve izleme yöntemleri konularında bilgi kazanacaklardır. Mayıs 2011 3 Öğrenim hedefleri : ... Büyüme