BorrowingDialectal
Deskriptibo at Aplayd na LinggwistikaFIL 501Inihanda ni: Bb. J.
Aban1Introduction Discussion
Ano ang Dayalekto? ay ang lenggwaheng ginagamit sa isang
partikular na lugar2Ano ang Borrowing o Panghihiram????isang
proseso ng paggamit ng mga salita mula sa isang wika patungo sa
isang kontekstoAng panghihiram ay isang proseso na nangyayari sa
dalawang magkaibang wika at kultura na nagkaroon ng pagsasama sa
isang panahon.Sa sinaunang pag-aaral sa proseso ng panghihiram,
binibigyang pansin daw dito ang linggwistika; tulad ng bokabularyo
at gramatika.Sinasabing ang panghihiram ay nangyayari dahil na rin
sa pangangailangan natin sa paraan ng komunikasyon o
pakikipagtalastasan.
Hindi lang naman sa ating bansa nagkakaroon ng borrowing/
panghihiram maging ang ilang bansa sa Europa, Amerika at karatig
bansa sa Asya ay dumaan sa ganitong proseso. Ano ang Dialect
borrowing?Isang proseso na kung saan ang isang tagapagsalita
(speaker) ay nanghihiram ng salitang mula sa iba pang wika para
magamit niya sa pakikipagtalastasan.Ayon kay Haugen mayroong
tinatawag na:Code Switching (Pagpapalit-wika)
Direktang panghihiram ng salita mula sa ibang wika, kung wala
siyang magamit na panumbas dito ayon sa pinag-uusapang paksa.Paano
nga ba nagaganap ang Code switching?
???English: I am going to school now. The driver will arrive
soon and I will not be late for my Biology class.Tagalog: Akoy
papasok na sa eskwela. Ang tsuper ay malapit nang dumating kaya
hindi ako mahuhuli sa klase sa Biolohiya.Pure Tagalog: Akoy papasok
na sa paaralan. Ang magmamando ng sasakyan ay malapit na kaya hindi
ako mahuhuli sa aral ng Haynayan. Code-switched: Papasok na ako sa
school. Malapit na ang driver kaya hindi ako male-late sa Biology
class ko.Hal: audience, burner, calcium
aytem, indeks, edukasyon
Loan words- hiniram ng buo mula sa ibang wika (maaring may
pagbabago sa pagbababaybay o wala)Hal:Kabuuang demand, taga-
showbiz, etno-kasaysayan
Loan Blendskasama ang hiniram na morphemic at di- kumpletong
pagpapalit sa katutubong morphemeHal: Top-soil- lupang
pang-ibabawAt a glance- biglaang tinginScientific phrase- katagang
pang-aghamTransparent- kitagos
Loan shiftshiniram na salita kung saan may buo at kumpletong
pagpapalit sa katutubong morpheme (nagkakaroon ng panibagong
salita)
Ang ating wika ay nagkaroon ng pag-unlad magmula pa noon.
(Austronesian roots)Ayon kay Jose Villa Panganiban, mula sa 30,000
salitang-ugat sa ating wika, naimpluwensyahan tayo ng ilang wika
dahil na rin sa mahabang panahong pananatili ng mga dayuhan sa
atin.
5,000- Espanyol
3,200- Malay at Chamorro
1,500- Hokkien at Chinese Dialects
1,500Ingles
300- Sanskrit
Atbp. Mula sa ibang wika
Espanyol: Pwede (Puede) ba akong umupo sa silya (silla) sa tabi
ng bintana (ventana) habang nasa biyahe (viaje) tayo sa eroplano
(aeroplano)?basura (bazura), delikadesa (delicadeza), demokrasya
(democracia)Iba pang salita: Ang ilan sa mga salita sa Kastila ay
nagkaroon ng panibagong kahulugan:Kursonada (corazonada, meaning
hunch) object of desireImbyerna (invierno, meaning winter)
bummerInsekto ( insect, meaning clownish person) insectSige (sigue,
meaning continue or follow) go ahead
Loan WordsTagalogSpanishMeaningTraditional word(s)
AbanteAvanteForwardPasulongAhenteAgenteAgentKinatawanAhensyaAgnciaAgencySangay,
SukursalAmbisyosoAmbiciosoAmbitiousMapaglunggatiArinaHarinaFlourGalapong
(rice
flour),AbisoAvisoWarningBabalaBodegaBodegaWarehouseKamalig, Loan
WordsEskwelaEscuelaSchoolPaaralanEstudyanteEstudianteStudentMag-aaralGaraheGarajeGarageTaguanGwapoGuapoHandsomeMakisigGiyeraGuerraWarDigmaanHustisyaJusticiaJusticeKatarungan[1]IntindiEntiendeUnderstandUnawaKalyeCalleStreetDaanKapasidadCapacidadCapacityKakayahanTagalogSpanishMeaningTraditional
word(s)
Loan
WordsKabayoCaballoHorseKarneCarneMeatLamanKolehiyoColegioCollegeDalubhasaanKotseCocheCarSasakyanKulturaCulturaCultureKumustaCmo
estsHow are you?
(general greeting)KwentoCuentoStorySalita,
KathaLingwistikaLingsticaLinguisticsDalubwikaanLitratoRetratoPictureLarawanTagalogSpanishMeaningTraditional
word(s)
Loan
WordsLuhoLujoLuxuryKarangyaanMatematikaMatemticaMathematicsSipnayan
(isip-hanayan)MemoryaMemoriaMemoryAlaalaMundoMundoWorldDaigdigNasyonalistaNacionalistaNationalistMakabayan,
MakabansaNumeroNmeroNumberBilangOrdinansaOrdinanzaOrdinanceKautusan,
KabatasanOspitalHospitalHospitalBahay-pagamutanTagalogSpanishMeaningTraditional
word(s)
Loan WordsLoan words mula sa Malay at ChamorroDahil na rin sa
magandang relasyon ng mga Pilipino at Chamorros (tao sa Guam)
nagkaroon ng panghihiram ang ating wika sa kanilang wika, bunga na
rin ito ng kalakalan sa pagitan ng ating bansa, Malaysia at
Indonesia.
Loan
WordsFilipinoChamorroEnglishAbApuAshAbogadoAbugaduLawyerAgaMagaEarlygilaAgilaEagleAgwtAchagoDistanceAlahasAlahasJewelryAlambreAlamleWireAlpombraAtformbraCarpetAninoAninengShadowLoan
WordsApelyidoApiyiduFamily
nameApogAfokLimeApurApuraHurryAraroAruruArrowrootArawAtdaoSunAregladoAreklaoOrderlyArmasAtmasWeaponAsawaAsaguaSpouseBagyPakyoStormBakaBakaCowFilipinoChamorroEnglishLoan
WordsBalsaBatsaRaftBangkoBankoBankBaprBapotShipBarahaBalahaPlaying
cardsBarkilanBarakilanRafterBastnBastonCaneBayabasAbasGuavaGamtmotMedicineKamyKanaiHandNgipinNifenTeethFilipinoChamorroEnglishLoan
WordsLoan words mula sa Malay/ IndonesianAng wika natin ay kaanak
din ng wikang Malay, tulad din ng wika ng Malaysia, Brunei,
Indonesia. Kaya naman ang ating wika ay may malaking pagkakatulad o
pagkakahawig sa mga ito.
Loan WordsTagalog wordMalay word (M)
Indonesian Word (I)MeaningAkoAkuI (first
person)AnakAnakChildnimEnamSixApatEmpatFourBalitBeritaNewsBalotBalutTo
wrapBangkayBangkaiCorpse, CarcassBangisBengisFierce, FerociousLoan
WordsBangonBangunTo Wake
UpBansBangsaNationBatBatuStoneBawangBawangGarlicBayadBayarPayBibigBibirMouthBiliBeliBuyBukasBukaOpenBunsoBongsu
(M)
Bungsu (I)Youngest childTagalog wordMalay word (M)
Indonesian Word (I)MeaningLoan WordsBuntisBunting
PregnantBuwanBulanMonth, MoonBuwayaBuayaCrocodileGulongGulungTo
rollGuntngGuntingScissorHalagHargaPriceHanginAnginWindHarapanHadapanIn
frontHiramPinjamTo borrowIkawKauYouTagalog wordMalay word (M)
Indonesian Word (I)MeaningLoan WordsLoan words mula sa
Ingles:
Ang wikang Ingles ay naging bahagi na ng ating pang-araw-araw na
komunikasyon, hindi lamang tayo nanghihiram ng mga teknikal na
salita sa Ingles, nanghihiram din tayo upang mapaikli ang salita o
kaya naman ay maiwasan ang pag-uulit nito.
Loan WordsTagalogEnglishTraditional
Word(s)AwtomobilAutomobileSasakyanAwdiyoAudioTunogBiskwitBiscuitBidyoVideoBolpenBallpoint
penBiswalVisualPaningin, NakikitaIndibidwalIndividualBawat isaLoan
WordsInterbyuInterviewPakikipanayamIskorScorePuntosIskrinScreenIspikerSpeakerMananalumpatiIsportsSportsLaroIstampidStampedePagpapanakbuhanKatsup/KetsapKetchupTagalogEnglishTraditional
Word(s)Loan
WordsKeykCakeNarsNurseSisiwaKompyuterComputerPerpyumPerfumePabangoSaytSiteWebsaytWebsiteTagalogEnglishTraditional
Word(s)Loan WordsLoan Words mula sa Hokkien, Cantonese at
MandarinDahil sa pag-usbong ng Kingdom o Dinastiya noon at pinairal
ang diplomasya nagkaroon ng pagkakataon ang mga dayuhan na
makipagkalakan sa Luzon, ilang bahagi sa Visayas at maging sa
Mindanao, marami tayong nahiram na salita mula sa mga wikang
ito.
Loan WordsTagalogMin Nan,YueandMandarinMeaningApo/Akong
(H)GrandfatherAte/Ach (H)Eldest sisterBaky/bak-kiah (H)Native
wooden sandalsBaktaw/ (H)Batsoy/bah-chi (H)Pork in soupBihon/b-hn
(H)Rice vermicelliBimpo/ (H)Face towelBitsin/b-cheng (H)Monosodium
glutamateDaw/Raw/Tao(M)God, WayLoan WordsDitse/Dch (H)Second eldest
sisterImp/Am (H)GrandmotherIngkng/Akong (H)GrandfatherMami/bah-m
(H)Meat and noodles in soup (Bam-iis also the name of another
noodle dish)Santse/Sanch (H)Third eldest sisterSiyansi/chian-s
(H)Spoon-like metalspatulaSiopao/siyopaw/sio-pau
(H)Meat-filledsteamed bunSotanghon/so-tang-hun (H)Cellophane
noodlesSuki/chukhe (H)Regular customer or usual storeTagalogMin
Nan,YueandMandarinMeaningLoan Words mula sa
SanskritTagalogSanskritMeaningAghamAgamaScienceAsawaSwamiHusbandBathalaBatharaSupreme
BeingBalitaVarttaNewsBudhiBodhiConscienceDiwataDevataFairy,
Goddess, NymphDiwaDevaSpirit, SoulDukhaDukkhaPovertyGuroGuruMentor,
TeacherLoan WordsLoan Words mula sa JapaneseDahil na rin sa
pananakop ng bansang Hapon sa Pilipinas at sa kalakalan sa pagitan
sa mga bansa sa Silangang Asya, nagkaroon ng panghihiram sa
kanilang wika.
TagalogJapaneseMeaningDahandahan
/dandanSlowly, GraduallyHaba/habaWidth, BreadthJack-en-poy
/jankenponRock-paper-scissorsKaban/kabanSack of
riceKampay/kanpaiCheers!Karaoke
/karaokeA form of musical entertainment. Usually social in
nature for Filipinos.Katol/katori-
SenkouMosquito coilLoan WordsLoan Words
