VINCENTII LIRINEN SIS

ADVERSUS OMNES H/ERETICORUM. NOVITATES .'

COMMONITORIUM.

——

EDITIO ALTERA

RECOGNITA ET EMENDAiTK.

—h—­

OXONII,J. H. P A R KE R.

MDCCCLI.

LE CTORI S.

ECCE tibi alterum celeberrimi hujus

opusculi editionem, in quo quidem siquisrigidiorem adversus errantes auctoris sen­tentiam sequi noluerit, judicium tamen ejus­dem de regula fidei statuenda haud ita facilepoterit contemnere. Nihil certe perspicacius,nihil simplicius, nihil orthodoxiæ, nihilChristianæ antiquitatis universitati magis

consentaneum, usquam fer'e inveniet. Inhacnova editione adornanda, præter textum abamico meo, G. Cotton, Edis Christi apudOxoniam Alumno editum, tum Baluziana

usus sum editione, tum recentioribus Ingol­

stadiensi, et Viennensi Klüpfelii. Capita veroBaluziana, sicut in priori editione adhibitaerant retinui, adjectis tantum argumentis

quam brevissime expressis. Atque; utinamiterum apud nos vigeant hujusmodi studia,

"O

Q

O 0iv Liso'rom s.

quæ scilicet possint et dubitantes in rectamfidei semitam dirigere, et in ea jam pro­gredientes confirmare. Neque enim alitertotum Ecclesiæ corpus dirigitur, atque in fideiunitate conservatur, nisi per multorum stre­nuam ac perpetuam voluntatem in ea fide

permanendi, quam, a majoribus acceptam,antiquissimam simul et catholicissimam,: etScripturis Sacris summe consentaneam esse .noverint.

0. M.Dedi e Coll. Oriel.

In Festo Annunciationis B. M. V.MDCCCLI.

o­

O

GENNADIUS MASSILIENSIS

PRESBTTER

IN LIBRO DE ILLUSTRIBUS ECCLESIJE

SCRIPTORIBUS.

VINCENTIUSnatione Gallus apud monas­

terium, Lirinensis insulæ Presbyter, Vir inscripturis sanctis doctus, et notitia Ecclesi­asticorum dogmatum suHicienter instruc­tus, composuit ad evertenda hæreticorumcollegia, nitido satis et aperto sermone,validissimam disputationem, quam abs­conso nomine suo attitulavit, PEREGRINI

ADVERSUSH/ERETICOS. Cujus operis, quia

secundi libri maximam in scedulis partema quibusdam furatam perdidit, recapitu­lato ejus paucis sermonibus sensu, primocompegit, et uno in libro edidit. MoriturTheodosio et Valentiniano regnantibus.

S. VINCENTII LIRINENSIS

COMMONITORIUM.

INCIPIT TRACTATUS PEREGRINI PRO CATHOLICEFlDEI ANTIQUITATEET UNIVERSITATE ADVERSUSPROFANAS OMNIUM HEBETICOBUM NOVITATES.

CAP. I.PREFATIO.

DICENTEscriptura, etmonente : Interrogapatres tuos, et dicent tibi, seniores tuos, et

annunciabunt-tibi'. Et item: Verbissapi­entium adcommoda aurem tuam b. Et item:

Fili mi, lios sermones ne obliviscaris, meaautem verba custodiat cor tumne: Videtur

mihi, minimo omnium servorum Dei Pere­

grina, quod res non minimæ utilitatis,Domino adjuvante, futura sit ;. si ea, quæ

&Deut. xxxii. 7. **Prov. xxii. 17. e Prov. iii. 1.

Ephes. v. 16.

0 ————O

O ' O4 VINCEN'I'II LIBINENSIS

fideliter a sanctis patribus accepi, literiscomprehendam, infirmitati certe propriænecessaria: quippe cum adsit in promptu,unde imbecillitas memoriæ meæ assidua

lectione reparetur. . Ad quod me negotiumnon solum fructus operis, sed etiam con­sideratio temporis, et opportunitas lociadhortatur. Tempus, propterea quodcum ab eo omnia humana rapiantur, etnos ex eo aliquid invicem rapere debemus,quod in vitam proiiciat æternam, præ­sertim cum et appropinquantis divini ju­dicii terribilis quædam expectatio augeriefHagitet studia religionis, et novorumhæreticorum fraudulentia multum curæ et

attentionis indicat. Locus autem, quodurbium frequentiam, turbasque vitantes,remotioris villulæ, et in ea secretum mo­

nasterii incolamushabitaculum ; ubi absquemagna distractione iieri possit illud, quodcanitur in Psalmo: Vacate, inquit, et videte:

O » O

O ' OADVERSUSHERESES. 5

quoniamegosum Dominus *. Sedet propositinostri ratio in id convenit; quippe qui, cumaliquandiu variis ac tristibus secularis mi­litiæ turbinibus volveremur, tandem nos

in portum religionis, cunctis semper fidissi­mum, Christo adspirante, condidimus; utibi depositis vanitatis ac superbiæ flatibus, .Christianae humilitatis sacrificio placantes

Deum, non solum præsentis vitæ naufragia,sed etiam futuri seculi incendia vitare pos­simus. Sed jam in nomine Domini, quodinstat, aggrediar, ut scilicet a majoribustradita, et apud nos deposita describam,relatoris fide potius, quam auctoris præ­sumptione; hac tamen scribendi lege ser­vata, ut nequaquam omnia, sed tantumnecessaria quæque perstringam; neque idornato, et exacto; sed facili, communiquesermone, ut. pleraque signiücata potius,quamexplicata videantur. Scribant ii laute,

e Psal. xlvi. 10.

0 O

O 06 VINCENTII LIRINENSIS

et accurate, qui ad hoc munus vel ingeniifiducia, vel oflicii ratione ducuntur. Me

vero sublevandæ recordationis, vel potiusoblivionis meæ gratia Commom'torz'ummi­

himet parasse suffecerit; quod tamen pau­latim recolendo, quæ didici, emendare, etimplere quotidie, Domino præstante, cona­bor. Atque hoc ipsum idcirco præmonui,ut, si forte elapsum nobis in manus sanc­torum devenerit, nihil in eo temere repre­hendant, quod adhuc videant promissaemendatione limandum.

O

ADVERsus HERESES. 7

CAP. II.

POST SACRAM SCRIPTURAM ADHIBENDA EST

TBADITIO ECCLESIASTICA.

Sæpe igitur magno studio et summa at­tentione perquirens a quamplurimis sanc­titate et doctrina præstantibus viris, quo­nam modo possim certa quadam et quasigenerali ac regulari via catholicæ iideiveritatem ab hæreticæ pravitatis falsitatediscernere; hujusmodi semper responsumab omnibus fere retuli: Quod sive ego,sive quis alius vellet exsurgentium hære­ticorum fraudes deprehendere, laqueosquevitare, et in fide sana sanus atque integerpermanere, duplici modo munire fidem

suam, Domino adjuvante, deberet; primumscilicet divinæ legis auctoritate; tum de­inde ecclesiæ catholicae traditione.

Hic forsitan requirat aliquis: Cum sit

f) . O8 VINCENTII LIBINENSIS

[

perfectus scripturarum Canon, sibique adomnia satis superque suHi'ciat: quid opusest, ut ei Ecclesiasticæ intelligentiæ j unga­tur authoritas? Quia videlicet scripturamsacram, pro ipsa sua altitudine, non uno,eodemque sensu universi accipiunt: sedejusdem eloquia aliter atque aliter aliusatque alius interpretatur, ut pæne, quothomines sunt, tot illinc sententiæ erui possevideantur. Aliter namque illam Novatia­nus, aliter Sabellius, aliter Donatus ex­

ponit; aliter Arius,Eunomius, Macedonius,aliter Photinus, Apollinaris, Priscillianus,aliter Jovinianus, Pelagius, Coelestius,aliter postremo Nestorius. Atque idcircomultum necesse est, propter tantos tamvarii erroris anfractus, ut Propheticæ etApostolicæinterpretationislinea secundumEcclesiastici et Catholici sensus normam

dirigatur.ln ipsa item Catholica Ecclesia magno­

O 0

^ . OADVERSUS HE RESES. 9

pere curandum est, ut id teneamus, quodubique, quod semper, quod ab omnibus cre­ditum est. (Hoc est etenim vere prcpriequeCatholicum , quod ipsa Visnominis ratioquedeclarat, quæ omnia fere universalitercomprehendit.) Sed hoc ita demum fiet :si sequamur Universitatem, Antiguitatem,Consensionem. Sequemur autem Univer­

sitatem hoc modo; si hanc unam üdemveram essefateamur, quam tota per orbemterrarum confitetur Ecclesia: Antiquita­tem vero ita, si ab his sensibus nullatenus

recedamus, quos sanctos majores ac patresnostros celebrasse manifestum est: Consen­

sz'onemquoque itidem ; si in ipsa vetustate

omnium, vel certe pæne omnium sacer­dotum pariter et magistrorum definitionessententiasque sectemur.

o1O VINCENTII LIRINENSIS

CAP. III.

UNIVERSITAS, ANTIQUITAS, CONSENSIO.

Quid igitur faciet Christianus catho­licus, si se aliqua Ecclesiæ particulaab universalis fidei communione præci­derit? Quid utique, nisi ut pestifero cor­ruptoque membro sanitatem universi cor­poris anteponat? Quid si novella aliquacontagio non jam portiunculam tantum,sed totam pariter Ecclesiam commaculareconetur? Tunc item providebit, ut anti­quitati inhaereat: quæ prorsum jam nonpotest ab ulla novitatis fraude seduci.Quid si in ipsa vetustate, duorum auttrium hominum, vel certe civitatis unius

aut etiam provinciæ alicujus error depre­hendatur? Tunc omnino curabit, ut pau­corum temeritati vel inscitiae si qua sunt

O O

(? ' OADVERSUSHEBESES. 11

universaliter antiquitus universalis Conciliidecreta præponat. Quid si tale aliquidemergat, ubi nihil hujusmodi reperiatur?Tunc operam dabit, ut collatas inter seMajorum consulat interrogetque senten­tias; eorum duntaxat, qui diversis licettemporibus et locis, in unius tamen Eccle­siæ Catholicæ communione et fide perma­nentes, magistri probabiles exstiterunt:et quicquid non unus aut duo tantum, sedomnes pariter uno eodemque consensu,aperte, frequenter, perseveranter tenuisse,

scripsisse,. docuisse cognoverit, id sibiquoque intelligat absque ulla dubitationecredendum.

O 0

12 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. IV.

UNIVERSITATE DONATUS, ANTIQUITATE ARRIUS

REFELLITUR.

Sed ut planiora fiant quæ dicimus,exemplis singulatim illustranda sunt, etpaulo uberius exaggerenda; ne immodicæbrevitatis studio rapiantur rerum ponderaorationis celeritate.

Tempore Donati, a quo Donatistae, cumsese multa pars Africæ in erroris sui furiaspræcipitaret, cumque immemor nominis,religionis, professionis, unius hominis sacri­legam temeritatem Ecclesiæ Christi præ­poneret; tunc quicunque per Africamconstituti, profano schismate detestato,universis mundi Ecclesiis adsociati sunt,soli ex illis omnibus intra sacraria Catho­

licæ fidei salvi esse potuerunt; egregiamprofecto relinquentes posteris formam,

OO

O ' ' ' ' O

ADVERSUSHERESES. 18

quemadmodum scilicet et deinceps, bonomore, unius aut certe paucorum vesaniæuniversorum sanitas anteferretur.

Item quando Arrianomm venenum nonjam portiunculam quandam, sed pæne or­bem totum contaminaverat, adeo ut pr0pecunctis Latini sermonis Episcopis, partimvi, partim fraude deceptis, caligo quædammentibus oH'underetur, quidnam potissi­mum in tanta rerum confusione sequen­dum foret; tunc. quisquis verus Christiamator et cultor exstitit, antiquam fidemnovellæ perfidiæ præferendo, nulla con­tagii ipsius peste maculatus est. Cujusquidem temporis periculo satis superquemonstratum est, quantum invehatur cala­mitatis, novelli dogmatis inductione. Tunc

siquidem non solum parvæ res, sed etiammaximæ labefactatæ sunt. Nec enim

tantum aanitates, cognationes, amicitiæ,domus, verum etiam urbes, populi, pro­

0 O

OW O14 VINCENTII LIRINENSIS

vinciæ, nationes, universum postremo Ro- .manum imperium funditus concussum et ­

emotum est. Namque cum prophana ipsa .Arrianorum novitas, velut quædam Bel­

lona aut Furia, capto primo omnium Im­peratore, cuncta denique palatii culminalegibus novis subjugasset; nequaquam"deinceps destitit universa miscere atque:vexare, privata ac publica, sacra, propha­naque omnia, nullum boni et veri gererediscrimen, sed quoscunque collibuisset,"tanquam de loco superiore percutere.Tunc temeratæ conjuges,depullatæ viduæ,

iprophanatæ Virgines, monasteria demolita,disturbati Clerici, verberati Levitæ, actiin exilium Sacerdotes, oppleta sanctis

ergastula, carceres, metalla; quorum parsmaxima, interdictis urbibus, protrusi atqueextorres, inter deserta; speluncas, feras,saxa, nuditate, fame, siti, affecti, contriti,et tabefacti sunt. Atque hæc omni

0 o

O 0' ADVERSUS HEBESES. 15

nunquid ullam aliam ob causam, nisiutique dum pro coelesti dogmate humanæsuperstitiones introducuntur; dum benefundata antiquitas scelesta novitate subrui­tur; dum superiorum instituta violantur;dum rescinduntur scita patrum ;. dum con­velluntur deünita majorum: dum seseintra sacratæ atque incorruptae vetustatiscastissimos limites prophanæ ac novellæcuriositatis libido non continet ?

16 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. V.

AMBROSII TESTIMONIUM DE FIDE NON

COMMUTANDA.

Sed forsitan odio novitatis et amore

vetustatis hæc fingimus. Quisquis hocæstimat, Beato saltem credat Ambrosio,

qui, in secundo ad Imperatorem Gra­tianum libro, acerbitatem temporis ipsedeplorans, ait: Sedjam satis, inquit, omni­potens Deus, nostro eæitio, nostroque san­

guine Confessorumneces, exilia sacerdotum,

et nefas tantæ impietatis eluimus. Satisclaruit, eos, qui violaverintjdem, tutos esse

non posse. Item in tertio" ejusdem operislibro: Servemus igitur, inquit, præceptamajorum, nec haereditaria signacula ausirudis temeritate uiolemus. Librum signa­

tum . illum propheticum non seniores, non

potestates, non Angeli, non Archangeli0 O

O ' OADVERSUS HERES-ES. 17

aperire ausi sunt : soli Cliristo eæplanandiejus prærogativa servata est. Librum sa­cerdotalem quis nostrum dissignare audeat, ;signatum a confessoribus, et multorum jam .

martyrio consecratum? Quem qui dissignare .coacti sunt, postea tamen damnata fraude .

.sig-narunt, qui violare non ausi sunt, Con- '

fessores et Martyres exstiterunt. Quomodofidem eorum possumus denegare, quorumvictoriampraedicamus? Prædicamus plane, finquam, O venerande Ambrosi, prædicamusplane, laudantesque miramur. Nam quis

ille tam demens est, qui eos, etsi adsequi .'non evaleat, non exoptet sequi? quos adefensione fidei Majorum nulla vis depulit.P

fnon minæ, non blandimenta, non vita, nonEmors, non palatium, non satellites, non

imperator, non imperium, non homines,non dæmones ; Quos, inquam, prolreli­giosæ vetustatis tenacitate tanto munere.Dominus dignos judicavit, ut per eos pro­

b 0C

O] 8 VINCENTII LIRINENSIS

stratas restauraret Ecclesias, extinctos spi­ritales populos vivificaret, dejectas sacer­dotum coronas reponeret, nefarias illasnovellæ impietatis non literas, sed lituras,infuso cælitus Episcopis fidelium lachry­marum fonte deleret, universum postremojam pæne mundum sæva repentina-3hære­seos tempestate perculsum, ad antiquamIidem a novella periidia, ad antiquamsanitatem a novitatis vesania, ad antiquamlucem a novitatis cæcitate revocaret.

Sed in hac- divina quadam confessorumvirtute illud etiam est nobis vel maxime

considerandum, quod tunc apud ipsamEcclesiæ vetustatem non partis alicujus,sed universitatis ab iis est suscepta defen­

sio; neque enim fas erat, ut tanti ac talesviri unius aut duorum hominum errabun­

das, sibique ipsis contrarias suspiciones tam'magno molimine adsererent, aut vero proalicujus provinciolæ temeraria quadam con­

O

0— '- :)

U

ADVERSUSHERESES. 19

spiratione certarent: sed omnium sanctæEcclesiæ sacerdotum, apostolicæ et catho­licæ veritatis hæredum decreta et'definita

sectantes, maluerunt semetipsos, quamvetustæ universitatis fidem prodere. Undeet ad tantam gloriam pervenire meruerunt,ut non solum confessores, verum etiam

confessorum principes jure meritoque ha­beantur.

20 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. VI.

S. chBIANUS, REBAPTIZANDO NOVITATISAUCTOR,SEDIS APOSTOLICE ATQUE UNIVERSE ECCLESIAEJUDICIO FBUSTRATUS.

MAGNUMhoc igitur eorundem bea­

torum exemplum, planeque divinum, etveris quibusque Catholicis indefessa me­ditatione recolendum, qui in modum sep­templicis candelabri, septena sancti Spi­ritus luce radiantes, clarissimam posterisformulam præmonstrarunt, quonam mododeinceps per singula quæque errorumvaniloquia, sacratæ vetustatis auctoritate,prophanæ novitatis conteratur audacia.

Neque hoc sane novum : siquidem mosiste semper in Ecclesia viguit, ut quoquisque foret religiosior, eo promptiusnovellis adinventionibus contrairet. Ex­

' cmplis talibus plena sunt omnia. Sed nelongum liat, unum aliquod, et hoc ab

0 O

() . ' OADVERSUSHERESES. 21

Apostolica potissimum sede sumemus: utomnes luce clarius videant, beatorum

Apostolorum beata successio quanta Visemper, quanto studio, quanta contentionedefenderit susceptæ semel religionis inte­gritatem. Quondam igitur venerabilismemoriæ Agrippinus, CarthaginensisEpis­copus, primus omnium mortalium contradivinum canonem, contra universalis Eccle­

siæ regulam, contra sensum omnium con­sacerdotum, contra morem atque institutamajorum rebaptizandum esse censebat.Quæ præsumptio tantum mali invexit, utnon solum hæreticis omnibus formam

sacrilegii, sed etiam quibusdam Catholicisoccasionempræbuerit erroris. Cum ergoundique ad novitatem rei cuncti recla­marent, atque omnes quaquaversum Sacer­dotes pro suo quisque studio reniterentur,tunc beatæ memoriæ Papa Stephanus,

QJ Apostolicæ sedis Antistes, cum cæteris qui­0 .

O 022 VINCENTII LIRINENSI S

&

dem collegis suis, sed tamen præ cæterisrestitit, dignum, ut opinor, existimans, sireliquos omnes tantum fidei devotione.

vinceret, quantum loci auctoritate supe­rabat. Denique in epistola, quæ tunc adAfricam missa est, his verbis sanxit, nihil

novandum, nisi quod traditum est. Intelli­gebat etenim vir sanctus et prudens,nihil aliud rationem pietatis admittere,nisi ut omnia, qua fide a patribus susceptaforent, eadem fide filiis consignarentur,

nosque religionem, non qua vellemus du­cere, sed potius qua illa duceret, sequioportere : idque esse proprium Christianæmodestiæ et gravitatis, non sua posteris

' tradere, sed a majoribus accepta servare.Quis ergo tunc universi negotii exitus?quis utique nisi usitatus et solitus?Retenta est scilicet Antiquitas, explosaNovitas.

Sed forte tunc ipsi novitiæ adinventioni() O

()

OADVERSUSHERESES. 28

patrocinia defuerunt. Imo vero tanta visingenii adfuit, tanta eloquentiæ flumina,tantus adsertorum numerus, tanta verisimilitudo, tanta divinæ legis oracula, sed

plane novo ac malo more intellecta, utmihi omnis ista conspiratio nullo mododestrui potuisse videatur, nisi solam tantimoliminis causam ipsa suscepta, ipsa

defensa, ipsa laudata novitatis professiodestituisset. Quid postremo ipsius Afri­cani Concilii sive decreti quæ Vires ? Do­nante Deo, nullæ; sed universa, tanquamsomnia, tanquam fabulæ, tanquam su­perflua, abolita, antiquata, calcata sunt.

Et O rerum mira conversio! Auctores.

ejusdem opinionis, catholici, consectatoresivero hæretici, judicantur. Absolvunturmagistri, condemnantur discipuli, con­scriptores librorum filii regni erunt, asser­

vtores vero gehenna suscipiet. Nam quisille tam demens est, qui illud sanctorum

f".U

O . . . O24 VINCENTTI LIBINENSIS

omnium et episcoporum et martyrumlumen, beatissimum Cyprianum, cumcæteris collegis suis in æternum dubitetregnaturum esse cum Christo? Aut quiscontra tam sacrilegus, qui Donatistas etcæteras pestes, quæ illius auctoritate con­cilii.rebaptizare se jactitant, in sempiter­num neget arsuros esse cum diabolo?

ADVERSUS HERESES. 25.

CAP. VII.

NULLAM CUJUSVIS AUCTORITATEM AD NOVITATEMCOMPBOBANDAMSUFFICERE.

QUOD quidem mihi divinitus Vide­

tur promulgatum esse judicium, proptereorum maxime fraudulentiam, qui, cumsub alieno nomine hæresin concinnare

machinentur, captant plerumque veteriscujuspiam Viri scripta paulo involutiusedita, quæ pro ipsa sui obscuritate dog­mati suo quasi congruant; ut illud nescio

, quid, quodcunque proferunt, neque primi,' neque soli sentire videantur. Quorum

ego nequitiam duplici odio dignam judico:vel eo, quod hæreseos venenum propinarealiis non'pertimescunt; vel eo etiam, quodsancti cujusque Viri memoriam, tanquamsopitos jam cineres, prophana manu "ven­

tilant, et quæ silentio sepeliri Oportebat,(ïþ O

0

0 O26 VINCENTII LIRINENSTS

rediviva opinione diffamant; sequentes

omnino vestigia auctoris sui Cham, quinuditatem venerandi Noe, non modo ope­rire neglexit, verum quoque irridendamcæteris enunciavit. Unde tantam læsæ

pietatis meruit offensam,ut etiam posteriipsius peccati maledictis obligarentur:beatis illis fratribus multum longequedissimilis, qui nuditatem ipsam reverendipatris, neque suis temerare oculis, nequealienis patere voluerunt, sed aversi, utscribitur, texerunt eumf: quod est, erra­tum sancti, viri nec adprobasse, nec pro­didisse: atque idcirco beata in posterosbenedictione donati sunt. Sed ad propo­situm redeamus.

Magno igitur metu nobis immutatæfidei, ac temeratæ religionis piaculum per—timescendum est, a quo nos non solumconstitutionis Ecclesiasticæ disciplina, sed

' f Gen. ix. 22.

O .. O

0- oADVERSUSHERESES. 27

etiam censura Apostolicæ deterret aucto­ritatis. Scitum etenim cunctis est, quam

graviter, quam severe, quam vehementerinvehatur in quosdam B. Apostolus Pau­lus, qui mira levitate nimium cito translati

fuerant ab eo, qui eos uacauerat in gratiamChristi; in aliud Euangelium ; quod nonest aliudg. qui coaceruarant sibi magistros

ad sua desideria; a ueritate quidem auditumauertentes, conuersi ,vero ad fab-alash: lta­bentes damnationem, quod primam fidemirritam fecissentï. Quos deceperant ii, dequibus ad Romanos fratres scribit idemApostolus: Rogo autem vosfratres, ut ob­seruetis eos, qui dissensiones et ofendicula

præter doctrinam,quam ipsi didicistis, fa­ciunt, et declinate ab illis: hujusmodi enimChristo Domino non serviunt, sed suo ventri .­

et per dulces sermones et benedictiones se­

8 Gal. i. 7. h 2 Tim. iv. 3, 4. i 1 Tim. v. 12.

O .. ()

0 O28 VINCENTII LIRINENSIS

. ducunt corda innocentiumk. Qui intrant

per domos, et captivas ducunt mulierculasoneratas peccatis, quæ ducuntur variis de­

sideriis': semper discentes, et ad scientiam

veritatis nunquam pervenientes. Vaniloquiet seductores m,qui universas domos subcer­

tunt, docentes quæ non oportet turpis lucri

gratia. Homines corrupti mente, reprobicirca fidem": superbi, et nihil scientes, sed

languentes circa quæstiones et pugnas ver­borum". Qui veritate privati sunt, existi­

mantes quæstum essepietatem?: simul autemet otiosi discunt circumire domos, non solum

autem otiosi, sed et verbosi, et curiosi, lo­

quentes quæ non oportet; qui bonam con­

scientiam repellentes, circajz'dem naufraga­

verunt **,- quorum prophana caniloquia mul—

tum proficiunt ad impietatem, et sermo eorum

* 'Rom. xvi. 17. 1 2 Tim. iii. 6, 7. I" Tit. i.

10, 11. " 2 Tim. iii. 8. 0 1 Tim. vi. 4, 5.P 1 Tim. v. 13. q 1 Tim. i. 19.

O 0

C,...

nt cancer serpit'. Bene autem, quod. de

ADVERSUSHEBESES. 29

iis item scribitur: ultra, non prq/icient:

insipientia enim eorummanifesta erit omni­bus, sicut et illorum fnits.

!' 2 Tim.ii. 16. ' 2 Tim. iii. $).

O 030 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. VIII.

QUAM DISTRICTE CAVERIT APOSTOLUS NE QUID

APUD GALATAS NOVARI PATEBETUR.

CUM ergo tales quidam circumeuntes

provincias et civitates, atque errores ve­nalitios circumferendo etiam ad Galatas.

devenissent: cumque his auditis Galatænausea quadam veritatis adfecti, Apo­stolicæ Catholicæque doctrinæ mannarevomentes, hæreticæ novitatis sordibus

obiectarentur, ita sese Apostolicæ potes-.

tatis exseruit auctoritas, ut summa cumseveritate decerneret: sed licet aut nos,

inquit, aut angelus de cælo evangelizet vobis,

præterquam quod evangelizavimus vobis,­anatkema sit. Quid est, quod ait, Sedlicet nos.? Cur non potius, sed licet ego?Hoc est, etiamsi Petrus, etiamsi Andreas,

etiamsi Johannes, etiamsi postremo omnisï)" .o

O * OADVERSUSHERESES. 31

-Apostolorum chorus evangelizet vobis,præterquam quod evangelizavimus, ana­thema sit. Tremenda districtio; propteradserendam primæ fidei tenacitatem, necsibi, nec cæteris coapostolis pepercisse.Parum est. Etiam-si angelus, inquit, decælo eeangelizet Tobis, præterquam quod

ecangelz'zacz'mus: anathema sit. Non suf—

hfecerat ad custodiam traditæ semel fideihumanæ conditionis commemorasse na­

turam, nisi angelicam quoque excellentiamcomprehendisset. Licet nos, inquit, autangelus de cælo. Non quia sancti coe­lestesque angeli peccare jam possint; sed 'hoc est quod dicit: Si etiam, inquit, liat.quod non potest iieri: quisquis ille tradi­tam semel fidem mutare tentaverit; ana­thema sit.

Sed hæcforsitan perfunctorie prælocutusest, et humano potius effudit impetu, quamdivina ratione decrevit. Absit. Sequitur

() U

O - - &

. 32 VINCENTII LlRINENSIS .

enim, et hoc ipsum ingenti molimineiteratæinsinuationis inculcat: Sicut praediximus,­;inquit, et nunc iteram dico: si quis vobisevangelizaverit præterquam quodaccepistis,anathema sit*: Non dixit, Si quis vobisadnunciaverit, præterquam quod accepistis,-' .

?benedictus sit, laudetur, recipiatur: sed

;anat/zema sit, inquit, id est, separatus, se­ägregatus, exclusus; ne unius ovis dirumScontagium innoxium gregem Christi ve--'inenata permixtione contaminet.

* Gal. i. 9.

O—

O-----'"" 0.ADVEBSUSHERESES. 38

CAP. IX.

HANC EANDEM AD UNIVERSE ECCLESIE USUM

REGULAM PERTINERE.

SED forsitan Galatis ista tantum præ­

cepta sunt. Ergo et illa solis Galatis im­perata sunt, quæ in ejusdem epistolæ se­quentibus commemorantur: qualia sunthæc: Si vivimus spiritu, spiritu et ambu­lem-us. Non ejiciamur inanis gloriæ cupidi,invicem provocantes, invicem invidentes; et

reliqua. Quod si absurdum est, et om­nibus ex æquo imperata sunt, restat, utsicut hæc morum mandata, ita etiam illa,

quæ de iide cauta sunt, omnes pari modocomprehendant, et sicut nemini licet in­vicem provocare, aut invidere invicemita nemini liceat præter id quod Eccle­sia Catholica usquequaque evangelizataccipere. Aut forsitan tunc jubebatur, si,

0D

O 034: VINCENTII LIRINENSIS

quis adnunciasset, præterquam quod an­nunciatum fuerat, anathematizari; nuncvero jam non jubetur. Ergo et illud quoditem ibi ait: Dico autem, spiritu ambulate,et desiderium carnis non perficietis, tunc

tantum jubebatur, modo vero jam nonjubetur. Quod si impium pariter et per­niciosumest ita credere, necessariosequitur,ut sicut hæc cunctis ætatibus observanda

sunt, ita illa quoque, quæ de non mutandafide sancita sunt, cunctis ætatibus imperatasint: Adnunciare ergo aliquid ChristianisCatholicis, præter id quod acceperunt, nun­

quam licuit, nusquam licet, nunquam licebit:et anathematizare eos qui adnunciant ali­quid, præterquam quod semel acceptumest, nunquam non oportuit, nusquam non

oportet, nunquam non oportebit. Quæ cumita sint, estne aliquis vel tantæ audaciæ,qui præter id, quod apud Ecclesiam ad­nunciatum est, adnunciet: vel tantæ le­

O ()

OOADVERSUS HERESES. ?, 5

vitatis, qui præter id, quod ab Ecclesia 'accepit, accipiat? Clamat; et repetendoclamat, et omnibus, et semper, et ubiqueper literas suas clamat ille, ille vas elec­tionis, ille magister gentium, ille Aposto­lorum tu'bia,ille terrarum præco, ille cæ-­lorum conscius, ut si quis novum dogmaadnunciaverit, anathematizetur. Et contra

reclamant ranæ quædam, et cyniphes, etmuscæ morituræ, quales sunt Pelagiani,et hoc Catholicis: Nobis inquiunt, auc­toribus, nobisprincipibus, nobis eæpositoribus

damnate quæ tenebatis, tenete quæ clam­

nabatis, rejicite antiquam fidem, paternainstituta., Majorum deposita, et recipite,Quænam illa tandem? Horreo dicere:sunt enim tam superba,'ut mihi non modoadiirmari, sed ne refelli quidem sine aliquo

piaculo posse videantur.

c,,o

()6 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. X.

MOï'SIS TESTIMONIUM CONTRA PROPHETAM

DEOS NOVOS PBEDICANTEM.

SED dicet aliquis. Cur ergo persæpe

divinitus sinantur eæcellentes quædam per­sonæ in Ecclesia constituta; res novas Ca- "

tlwlz'cisadnuncz'are? Recta interrogatio, etdigna quæ diligentius atque uberius per­tractetur: cui tamen non ingenio proprio,sed divinæ legis auctoritate, Ecclesiasticimagisterii documento, satisfaciendum est.Audiamus ergo sanctum Moysen; et ipsenos doceat, cur docti Viri,et qui propter sci­

entiæ gratiam ab Apostolo etiam Prophetænuncupantur, proferreinterdum permittan­

ltur nova dogmata, quæ vetus Testamen­tum allegorico sermone Deos alienos ap­

pellare consuevit; eo quod scilicet ita abhæreticis ipsorum opiniones, sicut a gen­

0 O

O— 0ADVERSUSHERESES. 37

tilibus dii sui observenturo Scribit ergoin Deuteronomio beatus Moyses": Si sur­reæerit, inquit, in medio tui propheta, aut '

qui somnium se vidisse dicat, id est, ma- 'gister in Ecclesia constitutus, quem dis­cipuli vel auditores sui ex aliqua reve­latione docere arbitrentur. Quid deinde?

Et prædiæerit, inquit, signum atque per­tentum, et evenerit quod locutus est. Mag­nus profecto, nescio quis, signiücatur ma­gister, et tantæ scientiæ, qui sectatoribuspropriis non solum quæ humana sunt nosse,verum etiam quæ supra hominem suntprænoscere posse videatur, quales fere dis­cipuli sui jactitant fuisse Valentinum, Do­natum, P/zotinum,Apollinarem, cæterosque

ejusmodi. Quid postea? Et diæerit, in­quit, tibi, eamus et sequamur Deos alienos,

quos ignoras, et serviamus eis. Qui suntdii alieni, nisi errores extranei, quos ig­

u Deut. xiii. ], et seq.

0 O

O ' O38 VINCENTII LIRINENSIS

norabas, id est novi et inauditi? Et ser­

viamus eis, id est, credamus eis, sequamureos. Quid ad extremum? Non audies,inquit, verba Prophetæ illius, aut somni­

atoris. Et, quare, oro te, a Deo non pro­hibetur doceri, quod a Deo prohibeturaudiri? Quia, inquit, tentat ,vosDominus

Deus vester, ut palam fiat utrum diligatiseum an non, in toto corde, et in tota anima

vestra. Luce clarius aperta causa est,cur interdum divina providentia quosdamEcclesiarum magistros nova quædam dog­mata prædicare patiatur: Ut tentet vos,"inquit, Dominus Deus vester. Et profectomagna tentatio est, cum ille quem tu pro­phetam, quem Prophetarum discipulum,quem doctorem et adsertorem veritatisputes, quem summa veneratione et amorecomplexus sis, is subito latenter noxiossubinducat errores, quos nec cito depre­hendere valeas, dum antiqui magisterii

O &

O!

affectu.

ADVERSUSHERESES.

duceris præjudicio; nec facile damnarefas ducas, dum magistri veteris præpediris

O39

O

40 VINCENTTILIRINENSIS

CAP. XI.

EXEMPLA HERESEOS PBECIPUA.

HIC forsitan efHagitet aliquis, ut eaquæ sancti Moysi verbis adserta sunt, ec-'clesiasticisaliquibus demonstrentur exem­plis. Equa expostulatio, nec diu diffe­

' renda. Nam ut a proximis et manifestisincipiam, qualem fuisse nuper tentationemputamus, cum infelix ille Nestorius,subitoex ove conversus in lupum, gregem Christilacerare coepisset; cum eum hi ipsi quirodebantur, ex magna adhuc parte, ovemcrederent, ideoque morsibus ejus magispaterent? Nam quis eum facile errarearbitraretur, quem tanto imperii judicioelectum, tanto sacerdotum studio prosecu­tum viderent, qui cum magno sanctorumamore, summo populi favore celebraretur, '

O

OP— OADVERSUSHERESES. 41

quotidie palam divina tractabat eloquia,et noxiosquosque Judæorum et gentiliumconfutabat errores? Quo tandem iste

modo non cuivis fidem faceret, se vera

docere, recta prædicare, recta sentire, quiut uni hæresi suæ aditum patefaceret,cunctarum hæreseön blasphemias insecta­batur? Sed hoc erat illud quod Moysesait. Tentat 'vos Dominus Deus vester, si

diligatis eum, an non. Et ut Nestoriumprætereamus, in quo plus semper admira­tionis, quam utilitatis, plus famæ, quamexperientiæ "fuit; quem opinione vulgialiquamdiu magnum humana magis feceratgratia, quam divina: eospotius commemo­remus, qui multis profectibus, multaqueindustria præditi, non parvæ tentationiCatholicis hominibus extiterunt; velut

apud Pannonias majorum memoria Photi­nus Ecclesiam Sirmitanam tentasse memo­

ratur. Ubi cum magno omnium favore inO

o ' O42 VINCENTII LlRINENSlS

sacerdotium fuisset ascitus, et aliquandiutanquam Catholicus administraret; subito,

sicut malus ille propheta aut somniator,quem Moyses significat, creditam sibi ple­bem Dei persuadere coepit, ut sequereturDeos alienos, id est, errores extraneos,quos antea nesciebat. Sed hoc usitatum:illud vero perniciosum, quod. ad tantumnefas non mediocribus adminiculis uteba­

tur. Nam erat et ingenii viribus valens,et doctrinæ opibus excellens, et eloquiopræpotens; quippe qui utroque sermonecopiose et graviter disputaret et scriberet;quod monumentis librorum suorum ma.-'­nifestatur, quos idem partim Græco, par­tim Latino sermone composuit. Sed bene,

quod commissæ ipsi oves Christi, multumpro Catholica üde vigilantes, et cautæ,cito ad præmonentis Moysi eloquia re­

licet admirarentur eloquentiam, tentatio­O

spexerunt, et prophetæ atque pastoris sui.

0 OADVERSUSHEBESES. 48

nem tamen non ignorarunt. Nam quemantea quasi arietem gregis Sequebantur,eundem deinceps veluti lupum fugerecoeperunt. Neque solum Photini, sedetiam Apollinaris exemplo istius Eccle­siasticæ tentationis periculum discimus,et simul ad observandæ diligentius fidei

custodiam commonemur. Etenim ipseauditoribus suos magnos æstus, et magnasgeneravit angustias; quippe cum eos hucEcclesiæ traheret auctoritas, huc magistriretraheret consuetudo: cumque inter utra­que nutabundi et fluctuantes, quid potiussibi eligendum foret, non expedirent. Sedforsitan ejusmodi ille vir erat, qui dignusesset facile contemni. Imo vero tantus

ac talis, cui nimium cito in plurimiscrederetur. Nam quid illo præstantiusacumine, exercitatione, doctrina? quammultas ille haeresesmultis voluminibus op­

presserit; quot inimicos fidei confutaveritO 0

0 O44 VINCENTII LIRINENSIS '

errores, indicio est opus illud triginta nonminus librorum, nobilissimum ac maxi-­

mum, quo insanas Porphyrii calumniasmagna probationum mole confudit. Lon­gum est universa ipsius opera commemo­rare, quibus profecto summisædiücatoribusEcclesiæ par esse potuisset, nisi prophanailla hæreticæ curiositatis libidine novum

nescio quid invenisset, quo et cunctoslabores suos velut cujusdam lepræ admix­tione foedaret, et committeret ut doctrina

ejus non tam ædificatio, quam tentatiopotius ecclesiastica diceretur.

ADVERSUSHERESES. 45

CAP. XII.

PHOTINI, APOLLINARIS, ET NESTORII ERRORES.

HIC a me forsitan deposcatur, ut horum,quos supra commemoravi, exponam hæ­reses; Nestorii scilicet, Apollinaris, etPhotini. Hoc quidem ad rem, de quanunc agimus, non attinet; propositumetenim nobis est, non singulorum errores

persequi, sed paucorum exempla proferre,quibus evidenter ac perspicue demon­stretur illud, quod Moyses ait: Quia sci­licet, si quando ecclesiasticus aliquis ma­gister, et ipse interpretandis prophetarummysteriis propheta, novi quiddam in Eccle­siam Dei tentet inducere, ad tentationem

id nostram fieri providentia divina patiatur. .

Utile igitur fuerit, in excursu, quidsupra memorati hæretici sentiant, breviter

0 O

O.O46 VINCENTII LIRINENSIS

exponere, id est, Photinus, Apollinaris,Nestorius. P/zotini ergo secta hæc est..Dicit Deum singulum esse et solitarium,"et more Judaico coniitendum. Trinitatis

plenitudinem negat; neque ullam DeiVerbi, aut ullam Spiritus sancti putat essepersonam ; Christum verohominem tantum­modo solitarium adserit, cui principiumadscribit ex Maria; et hoc omnimodis

dogmatizat, solamnos personam Dei Patris,,et solum Christum hominem colere debere.

Hæc ergo Photinus. Apollinaris vero inunitate quidem Trinitatis quasi consentirese jactitat, et hoc ipsum* plena fidei sani­tate: sed in Domini incarnatione apertaprofessione blasphemat. Dicit enim inipsa Saluatoris noslri carne, aut animam.humanam penitus nonfuisse, aut certe talem

fuisse, cui mens et ratio non esset. Sed et

ipsam "Domini carnem, non de sanctæ.' 8 "non plena" Ed. Baluz.

Gt- '- O

O . - . ()

ADVERSUSHERESES. 47

virginis Mariæ carne susceptam, sed decoelo in virginem descendisse dicebat;eamque nutabundus semper et dubius,modo coaeternam Deo Verbo, modo de

Verbi divinitate factam praedicabat. Nole­bat enim in Christo esse duas substantias,unam divinam, alteram "humanam; unam

ex Patre, alteram ex matre: sed ipsamVerbi naturam putabat esse discissam;quasi aliud ejus permaneret in Deo, aliudvero versum fuisset in carnem: ut cumveritas dicat ex duabus substantiis unum

esse Christum, illc contrarius veritati, exuna Christi divinitate duas asserat factas

esse substantias. Hæc itaque Apollinaris.Nestoriusautem, contrario Apollinari mor­bo, dum se duas in Christo substantias

distinguere simulat, duas introducit re­pente personas; et inaudito scelere duosvult esse filios Dei, duos Christos; unum

Deum, alterum hominem; unum qui ex],O 9

() O48 VINCENTII LIRINENSIS

Patre, alterum qui sit generatus ex matre.Atque ideo asserit sanctam Mariam nonTheotocon,sed Christotocon, esse dicendam:

quia scilicet ex' ea non ille Christus quiDeus, sed ille qui erat homo, natus sit.Quod si quis eum putat in literis suisunum Christum dicere, et unam Christi

praedicare personam, non temere credat.Aut enim istud fallendi arte machinatus

est, ut per bona facilius suaderet et mala:sicut ait Apostolus, Per bonummihi operatusest mortemy: Aut ergo, ut diximus, fraudu­

lentiæ causa quibusdam in locis scriptorumsuorum unum CHRISTUM,et unam Christi

personam credere se jactitat; aut certe postpartum jam Virginis ita in unum Christumduas perhibet convenisse personas, ut ta­men conceptus seu partus virginei tempore,et aliquanto postea, duos Christos fuissecontendat; ut cum scilicet Christus homo­

? Rom. vu

O . " O

o-f-f- ioADVERSUS'HERESES. 49

communis primum et solitarius natus sit,et nec dum Dei Verbo personæ unitatesociatus, postea 'in eum adsumentis Verbi

persona descenderit, et licet nunc in Deigloria maneat adsumptus, aliquandiu tamennihil inter illum et cæteros homines inter­fuisse videatur.

50 VINCENTIILIRINENSISx ?

CAP. XIII.

FIDES CATHOLICA DE ss. TRINITATE, ET DEVERBI INCARNATIONE.

Hæc ergo Nestorius, Apollinaris, Pho­tinus adversus Catholicam iidem rabidi"

canes latrant: Pkotinus, Trinitatem non

conjïtenolo; Apollinaris convertibilem Verbidicendo naturam, et duas in Christo substan­

tias non conjitendo; et aut totam Christi

animam, aut certe mentem atque rationem 'in anima denegando, et asserendo pro sensumentis fuisse Dei Verbum: Nestorius duos

Christos aut semper esse, aut aliquandiu

fuisse adseverando. Ecclesia vero Catho­

lica, et de Deo, et de Salvatore nostro rectasentiens, nec in Trinitatis mysterium, necin Christi incarnationem blasphemat. Nam

.et unam divinitatem in Trinitatis plenitu­dine, et Trinitatis æqualitatem in una

O 0

O—— . OADVERSUS I-LERESES. 5 1

atque eadem majestate veneratur ; et unumChristum Jesum, non duos, eundemqueDeum pariter atque hominem confitetur.Unam quidem in eo personam, sed duassubstantias; duas substantias, sed unamcredit esse personam: duas substantias,quia mutabile non est Verbum Dei, utipsum verteretur in carnem: unam perso­nam, ne duos profitendo iilios, quaterni­tatem videatur colere, non Trinitatem.

Sed operæ pretium est ut idipsum etiamatque etiam distinctius et expressius enu- .cleemus. In Deo una substantia, sed tres

personæ: In Christo duæ substantiæ, seduna persona: In Trinitate alius atque alius-,non aliud atque aliud : in Salvatore aliudatque aliud, non alius atque alius. Quo­modo in Trinitate alius atque alius, nonaliud atque aliud? Quia scilicet alia est,persona Patris, alia Filii, ali-a SpiritusSancti; sed tamen Patris, et Filii, et

O 0

O5 2 VINCENTII LIRINENSI S

Spiritus Sancti. non alia et alia, sed unaeademque natura. Quomodo in Salvatorealiud atque aliud, non alius atque alius.?Quia videlicet altera substantia divini­tatis, altera humanitatis: sed tamen Dei­tas et humanitas non alter et alter, sed

unus idemque Christus, unus idemqueFilius Dei, et unius ejusdemque Christiet lilii Dei una eademque persona: sicutin homine aliud caro, et aliud anima; sed

unus idemque homo, anima et caro. In­Petro et Paulo aliud anima, aliud caro;nec tamen duo Petri caro et anima, autalter Paulus anima, et alter caro ;- sed

unus idemque Petrus, unus idemque Pau­lus, ex duplici diversaque subsistens animicorporisque natura. Ita igitur in unoeodemque Christo duæ substantiæ sunt;sed una divina, altera humana: una ex

patre Deo, altera ex matre Virgine: unacoæterna et æqualis Patri, alterna ex

0

0 g)ADVERSUSHERESES. 53

tempore et minor Patre: una consubstan­tialis Patri, altera consubstantialis matri,unus tamen idemque Christus in utraquesubstantia. Non ergo alter Christus Deus,alter homo: non alter increatus, alter

creatus: non alter impassibilis, alter pas­sibilis: non alter æqualis Patri, alter minorPatre: non alter ex Patre, alter ex matre;

sed unus idemque Christus Deus et homo:idem non creatus, et creatus; idem incom­

mutabilis et impassibilis, idem commutatuset passus: idem Patri et æqualis, et mi­

nor: idem ex 'Patre ante secula genitus,idem in seculo ex matre generatus :, per­fectus Deus, perfectus homo : in Deosumma divinitas, in homine plena humani­tas: Plena, inquam, humanitas, quippequæ animam simul habeat et carnem; sedcarnem veram, nostram, maternam; ani.­

mam vero intellectu praeditam, mente ac

ratione pollentem. Est ergo in Christo,l0- O

O

0

O54 VINCENTII LIBINENSIS

Verbum, anima, caro: sed hoc totum unugest Christus, unus iilius Dei, et unus Sal"­

V'atorac redemptor noster. Unus autem,non corruptibili nescio qua divinitatis ethumanitatis confusione, sed-integra et sin­gulari quadam unitate personæ. Nequeenim illa conjunctio alterum in alterumconvertit atque mutavit (qui est error pro­prius Arrianorum) sed ita in unum potiusutrumque compegit, ut manente semper inChristo singularitate unius ejusdemquepersonæ, in æternum quoque permaneatproprietas uniuscujusque naturæ; quoscilicet nec unquam Deus corpus esse in­cipiat, nec aliquando corpus, corpus esse"desistat. Quod etiam humanæ conditionis

demonstratur exemplo. Neque enim inpræsenti tantum, sed in futuro quoque,­unusquisque hominum constabit ex cor­pore et anima; nec tamen unquam aut

corpus in animam, aut anima vertetur in&

0 OADVERSUSHERESES. 5 5

corpus; sed unoquoque hominum sine finevicturo, in unoquoque hominum sine finenecessario utriusque substantiæ differentiapermanebit. ?Ita in Christo quoque utri­usque substantiæ sua cuique in æternumproprietas, salva tamen personæ unitateretinenda est. *

(L.—56 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. XIV.CHRISTI NON FICTA SED VERA EST PERSONA.

SEDcum personam sæpius nominamus,

et dicimus, quod Deus per personam homo­factus sit, vehementer verendum est, nehoc dicere videamur, quod Deus Verbumsola imitatione actionis, quæ sunt nostra—

susceperit, et quidquid illud est conversa­tionis humanæ, quasi adumbratus, nonquasi verus homo fecerit: sicut in theatrisfieri solet, ubi unus plures eflingit repentepersonas, quarum ipse nulla est. Quoties­cunque etenim aliqua suscipitur imitatioactionis alienæ, ita aliorum oflicia aut

opera patrantur, ut tamen hi qui agunt,non sint ipsi, quos agunt. Neque enim,ut verbi gratia secularium et Manichæ­'orum utamur exemplis, cum actor tragicus

, ()

OADVERSUSHERESES. 57

Sacerdotem eHingit, aut regem, sacerdosaut rex est: nam desinente actu, simul

et ea quam susceperat persona desistit.Absit hoc a nobis nefarium scelestumqueludibrium. Manichæorum sit ista de­mentia, qui phantasiæ prædicatores aiunt,Filium Dei Deum, personam hominis nonsubstantive extitisse, sed actu putativoquodam, et conversatione simulasse. Ca­tholica vero fides ita Verbum Dei homi­

nem factum esse dicit, ut quæ nostrasunt, non fallaciter et adumbrate, sed

vere expresseque susciperet; et quæ eranthumana, non quasi aliena imitaretur, sedpotius ut sua gereret: et prorsus quod age­bat, hoc etiam esset, quod agebat, is esset.

Sicut ipsi nos quoque in eo quod loquimur,sapimus, vivimus, subsistimus, non imi­tamur homines, sed sumus. Neque enim

Petrus et Joannes, ut eos potissimum no­minem, imitando erant homines, sed sub­

O

0 O58 VINCENTII LIRINENSIS

sistendo. Neque item Paulus simulabatApostolum, aut fingebat Paulum, sed erat'Apostolus, et subsistebat Paulus: Itaetiam Deus Verbum, adsumendo et ha­

bendo carnem, loquendo, faciendo, pa­tiendo per carnem, sine ulla tamen suæcorruptione naturæ, hoc omnino præstaredignatus est, ut hominem perfectum nonimitaretur aut fingeret, sed exhiberet; ut

homo verus non videretur aut putaretur,sed esset atque subsisteret. Igitur sicutanima connexa carni, nec in carnem tamen

versa, non imitatur hominem, sed est"

homo ; et homo non per simulationem, sed

per substantiam: ita etiam VerbumDeus,absque ulla sui conversione, uniendo sehomini, non confundendo,'non imitando

factus est homo, sed subsistendo. Abji­ciatur ergo tot-a penitus personæ illiusintelligentia, quæ lingendo imitatione

suscipitur; ubi semper aliud est, et aliudJ0'O

. 40O ADVERSUSHERESES. 59

simulatur; ubi ille qui agit, nunquam isest,quem agit..Absit etenim, ut hoc fallacimodo

Deus Verbum hominis personam suscepissecredatur, sed ita potius, ut incommutabilisua manente substantia, et in se perfecti

hominis suscipiendo naturam, ipse caro,ipse homo, ipse persona hominis existeret;non simulatoria, sed vera; non imitativa,

sed substantiva ; non denique quæ cumactione desisteret, sed quæ prorsus in sub­stantia permaneret.

60 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. XV. '

CHRISTUS IN IPSA CONCEPTIONE DEUS ET HOMO.

!

HJEC igitur in Christo personæ unitasnequaquam post Virginis partum, sed inipso virginis utero compacta atque per­fecta-est.

Vehementer enim præcavere debemusut Christum non modo unum, sed. etiam

semper unum confiteamur: quia intole­randa blasphemia est, ut etiamsi nunc eumunum esse concedas, aliquando tamen non,unum, sed duos fuisse contendas; unum

scilicet post tempus baptismatis, duos vero

sub tempore nativitatis. Quod immensumsacrilegium non aliter profecto vitare pote­rimus, nisi unitum hominem Deo in uni­

tate personæ, non ab ascensu, vel resur­rectione, vel baptismo, sed jam in matre,

O - O

() OADVERSUSHERESES. 61

jam in utero, jam denique in ipsa virginaliconceptione fateamur: propter quam per­sonæ unitatem indifferenter ei atque pro­miscue, et quæ Dei sunt propria., tribuun­

tur homini, et quæ carnis'propria, ascri­buntur Deo. Inde est enim quod divinitusscriptum est, et Filium hominis descendisse

de cælo", et Dominum majestatis crucijïæumin termb, inde etiam est, ut carne Dominifacta, carne Domini creata, ipsum VerbumDei factum, ipsa Sapientia Dei impletascientia creata dicatur: sicut in præscientiamanus ipsius ", et pedes fossi esse referun­tur. Per hanc, inquam, personæ unitatemillud quoque similis mysterii ratione pro­fectum est, ut carne Verbi ex integramatre nascente, ipse Deus Verbum natusex Virgine catholicissime credatur, impiis­sime denegetur. Quæ cum ita sint, absitut quisquam sanctam Mariam divinæ

&Joan. iii. 13. b 1 Cor. ii. 8. c Psal. xxii. 17.

0 O62 VINCENTII LIRINENSIS

gratiæ privilegiis et speciali gloria fraudareconetur. Est enim singulari quodam Don,mini ac Dei nostri, filii autem sui munere,

verissime ac beatissime Tkeotocos con­iitenda. Sed non eodem modo Tkeotocos,

quo impia quædam hæresis suspicatur, quæadserit eam Dei matrem sola appellationedicendam, quod eum scilicet pepererithominem, qui postea factus est DEUS;sicut scimus presbyteri matrem, aut epis­copi matrem, non jam presbyterum autepiscopum pariendo, sed eum generandohominem, qui postea presbyter vel epis­copus factus est. Non ita, inquam, sanctaMaria Tkeotocos; sed ideo potius, quo­niam, ut supra dictum est, jam in ejus sa­crato utero sacrosanctum illud mysteriumperpetratum est, quod propter singularemquandam atque unicam personæ unitatemsicut Verbum in carne caro, ita homo inDeo Deus est.

o - "o

ADVERSUSHERESES. .63

CAP. XVI.

ECCLESIJE CATHOLICE. DOCTRINA, CONTRA

ERRORES SUPRA MEMOBATOS.

SED jam ea, quæ supra de memoratishæresibus, vel de Catholica fide breviterdicta sunt, renovandæ causa memoriæ

brevius strictiusque repetamus: quo sci­licet et intelligantur iterata plenius, etfirmius inculcata teneantur. Anathema

igitur Photino, non recipienti plenitudi­nem Trinitatis, et Christum hominem

tantummodo solitarium prædicanti. Ana­thema Apolänafrz' adserenti in Christoconversæ divinitatis corruptionem, etauferenti perfectæ humanitatis proprieta­tem. Anathema Nestorio, neganti exvirgine Deum natum, adserenti duosChristos, et explosa Trinitatis fide, qua­

0 O

O 064 VINCENTII LlRINENSlS

ternitatem nobis introducenti. Beata

vero Catholica Ecclesia, quæ unumDeum in Trinitatis plenitudine, et itemTrinitatis æqualitatem in una divinitateveneratur: ut neque singularitas sub­stantiæ personarum confundat proprie—tatem, neque item Trinitatis distinctiounitatem separet Deitatis. Beata, in;quam, Ecclesia, quæ in Christo duas verasperfectasque substantias, sed unam Christicredit essepersonam-; ut neque naturarumdistinctio unitatem personæ dividat, nequeitem personæ unitas differentiam confundatsubstantiarum: Beata, inquam, Ecclesia,quae-'ut unum semper Christum et esse, etfuisse fateatur, unitum hominem Deo non

post partum, sed jam in ipso matris utero ­conütetur. Beata, inquam, Ecclesia quæDeum factum hominem, non conversione

naturæ, sed personæ ratione intelligit.Personæ autem non simulatoriæ, et trans­

O

(3 . . OADVERSUSHERESES. 65

euntis, sed substantivæ ac permanentis.­Beata, inquam, Ecclesia, quæ hanc per­sonæ unitatem tantam Vim habere præ­dicat, ut propter eam miro ineifabilique­mysterio et divina homini, et Deo adscri—

bat humana. Nam propter eam et homi­nem de coelosecundum Deum descendisse

non abnegat, et Deum secundum hominemcredit in terra factum, passum, et cruci­

fixum. Propter eam denique et hominem.Dei filium, et Deum filium Virginis con­fitetur. Beata igitur ac veneranda, bene­dicta, et sacrosancta, et omnino supernae

illi angelorum laudationi comparanda con­fessio, quae unum Dominum Deum trinasanctificatione glorificat. Idcirco enim velmaxime unitatem Christi prædicat, nemysterium Trinitatis excedat. Haec inexcursu dicta sint, alias, si Deo placuerit,uberius tractanda- et explicanda. Nunc adpropositum redeamus.o-. ()

F

66 VINCENTII LlRINENSlS

CAP. XVII. .

ORIGE NIS EXEMPLUM .

DICEBAMUsergo in superioribus, quod

in Ecclesia Dei tentatio esset pepuli, errormagistri; et tanto major tentatio, qaantoipse esset doctior, qui erraret. Quod pri­mum scripturæ auctoritate, deinde Eccle—siasticis docebamus exemplis; eorum sci­licet commemoratione, qui cum aliquandiusanæ fidei forent habiti, ad extremumtamen, aut in alienam decidissent sectam,

aut ipsi suam hæresim condidissent. Magnaprofecto res, et ad discendum utilis, et adrecolendum necessaria; quam etiam atque.etiam exemplorum molibus illustrare at­que inculcare debemus, ut omnes vereCatholici noverint, se cum Ecclesia doc­

tores recipere, non cum doctoribus jdemO

0 OADVERSUSHERESES. 67

Ecciesiæ deserere debere. Sed ego ita' arbitror, quod cum multos in hoc tentandigenere proferre valeamus, nemo pæne sit,qui Origenis tentationi valeat comparari,in quo plura adeo præclara, adeo sin­gularia, adeo mira exstiterunt, ut interinitia habendam cunctis adsertionibus ejusiidem, quivis facile judicaret. Nam sivita facit auctoritatem, magna illi indus­tria, magna pudicitia, patientia, tolerantia ;si genus vel eruditio, quid eo nobilius, quiprimum in ea domo natus est, quæ estillustrata martyrio, deinde pro Christonon solum patre, sed omni quoque facul—

tate privatus, tantum inter sanctæ pau­pertatis profecit angustias, ut pro nominedominicae confessionis sæpius, ut ferunt,

adfligeretur? Neque vero hæc in illosola erant, quæ cuncta postea tentationiforent; sed tanta etiam 'vis ingenii, tam.

profundi, tam acris, tam elegantis, utO0

O - -.06 8 VlNCENTII LIRINENSIS

omnes pæne multum longeque super­arit; tanta doctrinæ, ac totius erudi­tionis magnificentia, ut pauca forent di­vinæ, pene fortasse nulla humanæ philo­sophiæ, quæ non penitus adsequeretur;Cujus scientiæ cum Græca concederentHebraea quoque elaborata sunt. Eloquen­tiam vero quid memorem ? cujus fuit tamamoena, tam lactea, tam dulcis oratio, ut

mihi ex ore ipsius non tam verba, quammella quædam fluxisse videantur. Quæ .non ille persuasu difficilia disputandiviribus 'elimpidavit? quæ factu ardua nonut facillima viderentur effecit? Sed for­

sitan argumentorum tantummodo nexibusadsertiones suas texuit. Imo plane nemounquam Magistrorum .fuit, qui pluribusdivinæ legis uteretur eæemplis. Sed credo

pauca conscripsit. Nemo mortalium plura;ut mihi sua omnia non solum non perlegi,sed ne inveniri quidem posse videantur.

0 O

O - O

ADVERSUSHæRESEs. 69

[) Cui ne quidquam ad scientiæ instrumentadeesset, etiam plenitudo exabundavitætatis. Sed forsitan discipulis parumfelix. Quis unquam felicior? Nempeinnumeri ex sinu suo doctores, innumeri

sacerdotes, confessores, et martyres ex­stiterunt. Jam vero quanta apud omnesillius admiratio, quanta gloria, quantagratia fuerit, quis exequi valeat? Quisnon ad eum paulo religiosior ex ultimismundi partibus advolavit? Quis Christi­anorum non pæne ut Prophetam, quisPhilosophorum non ut magistrum venera—tus est? Quam autem non solum privatæconditioni, sed ipsi quoque fuerit reve­rendus Imperio, declarant historiæ, quæeum a matre Alexandri Imperatoris ac­citum ferunt, coelestis utique sapientiæmerito, cujus et ille gratia, et amore illa .flagrabat. Sed et ejusdem epistolæ testi­

-monium perhibent, quas ad Philippum,0 O

() O70 VINCENTII LIBINENSIS

Imperatorem, qui primus Romanorumprincipum Christianus fuit, Christianimagisterii auctoritate conscripsit. Decujus incredibili quadam scientia, si quisreferentibus nobis Christianum non accipittestimonium, saltem testificantibus Phi­

losophis gentilem recipiat confessionem.Ait namque impius ille Porphyrius, ex­citum se fama ipsius Alexandriam puerumfere perrexisse, ibique eum vidisse jamsenem, sed plane talem tantumque, quiarcem totius scientiæ condidisset. Dies

me citius defecerit, quam ea quæ in illoviro præclara exstiterunt, vel ex minimasaltem parte perstringam; quæ tamenomnia non solum ad religionis gloriam, sed

etiam ad tentationis magnitudinem per­tinebant. Quotus enim quisque tanti.ingenii, tantæ doctrinæ, tantæ gratiæVirum aut facile deponeret, ac non potiusilla uteretur sententia, se cum Origene­

O ' O

O 0ADVERSUSHERESES. 71

errare malle, quam cum aliis uera sentire?Et quid plura? Eo res decidit, ut tantæpersonæ, tanti doctoris, tanti prophetæ,non humana aliqua, sed, ut exitus docuit,nimium periculosa tentatio plurimos afidei integritate deduceret. Quamobremhic idem Origenes, tantus "ac talis, dumgratia Dei insolentius abutitur, dumingenio suo nimium indulget, sibiquesatis credit, cum parvi pendit antiquamChristianæ religionis simplicitatem, dumse plus cunctis sapere præsumit, dumEcclesiasticas traditiones et veterum

magisteria contemnens, quædam scriptu­rarum capitula novo more interpretatur,meruit ut de se quoque Ecclesiæ Deidiceretur: Si sur-remeritin medio tui pro­

pheta; Et paulo post: Non audies, inquit,verba prophetæ illius. Et item: quiatentat 'vos, inquit, Dominus Deus vester,

utrum diligatis eum, an non. Vere non0 O

O ' ' O

' 72 VINCENTII LIBINENSIS

solum tentatio sed etiam magna tentatio,"

,deditam sibi atque in se pendentem Eccle—siam admiratione ingenii, scientiæ, elo­quentiæ, conversationis, et gratiæ, nihilde "se suspicantem, nihil verentem, subitoa veteri religione in novam prophanita­tem sensim paulatimque traducere. Seddicet aliquis, corruptos esse Origenis libros:Non resisto-,quin potius et malo; nam ida quibusdam et traditum, et scriptum est,non Catholicis tantum, sed etiam hære­

ticis. Sed illud est quod nunc debemus' advertere, etsi non ipsum, libros tamen sub

nomine suo editos, magnæ esse tentationi .­

qui multis blasphemiarum vulneribusscatentes, non ut alieni, sed quasi sui etleguntur et amantur; ut, etsi in errore

..concipiendo Origenis non fuit sensus, ad "

errorem tamen persuadendum- Origenis: auctoritas valere videatur.

' princeps judicandus est. Quid enim hoc

ADVERSUSHERESES. 73

CAP. XVIII.

TERTULLIANI, AUCTORIS GRAVISSIMI, DEFECTIO.

SEDet Tertulliani quoque eadem ratioest; nam sicut ille, apud Græcos, ita hicapud Latinos nostrorum ,,omnium facile

viro doctius? Quid in divinis atquehumanis rebus exercitatius? Nempeomnem philosophiam et cunctas Philoso­phorum sectas, auctores, adsertoresquesectarum, omnesque eorum disciplinas,omnem historiarum ac studiorum varie­

tatem mira quadam mentis capacitatecomplexus est. Ingenio vero nonne tamgravi ac vehementi excelluit, ut nihil sibipæne ad expugnandum proposuerit, quod.non aut acumine irruperit, aut pondere,eliserit? Jam porro orationis suæ laudes

(J

0 O74 VINCENTII LIRINENSIS

quis exequi valeat? Quæ tanta nescioqua rationum necessitate conserta est, utad consensum sui, quos suadere non po­tuerit, impellat: cujus quot pæne uerba-,tot sententiæ, sunt; quot sensus, tot victoriæ.Sciunt hoc Marciones, Apelles, Praxeæ,—Hermogenes, Judæi, Gentiles, Gnostici,cæterique; quorum ille blasphemias mul-'tis ac magnis voluminum suorum molibus,velit quibusdam fulminibus evertit. Ettamen hic quoque post hæc omnia, hic,inquam, Tertullianus, Catholici dogmatis,i. e. universalis ac vetustae üdei parumtenax, ac disertior multo, quam fidelior,mutata deinceps sententia fecit ad extre­mum, quod de eo beatus confessorHilariusquodam loco scribit; sequenti, inquit,errore detraxit scriptis probabilibus aucto­ritatem. Et fuit ipse quoque in Ecclesiamagna tentatio. Sed de hoc nolo pluradicere, Hoc tantum commemorabo, quod

O 0

Gf - 9ADVERSUSHERESES. 75

contra Moysi præceptum, exsurgentes inEcclesia, novellas Montani furias, etinsana illa insanarum mulierum novitii

dogmatis somnia, veras prophetias adse­

verando, meruit, ut de se quoque et scrip­turis suis diceretur: Si surrexerit in medio

tui propheta. Et mox. Non audies verbaprophetæ illius. Quare? Quia, inquit,tentat vos Dominus Deus vester, utrum

diligatis eum, an non.

975 " ' OVINCENTII LIRINENSIS

CAP. XIX.

TENTATIO ECCLESIJE ERROR MAGISTRI.

HIS igitur tot ac tantis, cæterisqueejusmodi Ecclesiasticorum exemplorum"molibus evidenter advertere, et secundumDeuteronomii leges luce clarius intelligeredebemus, quod si quando aliquis Eccle­siasticus Magister a fide aberraverit, adtentationem id. nostram fieri providentiadivina patiatur: utrum diligamus DEUM

Lan non, in toto corde, et in tota animanostra.

ADVERSUS HZEEESEs'. 77,

CAP. XX.

MISERA EORUM CONDITIO QUI A FIDE ANTIQUA

DESCISGUNT. '

QUJE cum ita sint, ille est verus et

germanus Catholicus, qui veritatem Dei,- qui Ecclesiam, qui Christi corpus diligit,

qui divinæ religioni, qui Catholicæ fideinihil præponit; non hominis cujuspiamauctoritatem, non amorem, non ingenium,

non eloquentiam, non philosophiam; sedhæc cuncta despiciens, et in fide iixuset stabilis permanens, quicquid univer­saliter antiquitus Ecclesiam Catholicamtenuisse cognoverit, id solum sibi tenen­dum credendumque decernit; quicquidvero ab aliquo deinceps uno, præteromnes, vel contra omnes Sanctos novumet inauditum subinduci senserit, id non 'ad

religionem, sed ad tentationem potius in­0 -- ö

978 VINCENTIILIRINENSIS

telligat pertinere, tum præcipue beatiApostoli Pauli eruditus eloquiis: hoc estenim quod in prima ad Corinth. scribit:Oportet, inquit, hæreses esse, ut probatimanifesti fiant in vobis. Ac si diceret:ob hoc hæreseön non statim divinitus

eradicantur auctores, ut probati manifestifiant: id est, ut unusquisque quam tenaxet fidelis, et 'iixus Catholicæ fidei sit

amator, appareat. Et revera cum quæquenovitas ebullit, statim cernitur frumento­rum gravitas, et levitas palearum: tuncsine magno molimine excutitur ab area,quod nullo pondere intra aream tenebatur.Namque alii illico prorsus avolant; aliivero tantummodo excussi, si perire me­tuunt, et redire erubescunt, saucii, semi­

neces, semivivi; q-uippe qui tantam veneni

hauserint quantitatem, quce nec occidat, nec

digeratur ; nec mori cogat, nec vivere sinat.

Heu miseranda conditio, quantis illi cura­0 O.

O L 79?ADVERSUS HERESES.

rum æstibus, quantis turbinibus exagi­tantur? Nunc etenim qua ventus impu­lerit, incitato errore rapiuntur, nunc insemetipsos reversi, tanquam contrarii fluc­tus, reliduntur; nunc temeraria præ­sumptione et ea, quæ incerta videntur,approbant; nunc irrationabili metu etiamquæ certa sunt expavescunt; incerti quaeant, qua redeant: quid appetant, quidfugiant, quid teneant, quid dimittant.Quæ quidem dubii et male penduli cor­dis ainctio, divinæ erga se miserationisest medicina, si sapiant. Idcirco etenimextra tutissimum Catholicæ fidei portumdiversis cogitationum quatiuntur, ver­berantur, ac pene necantur procellis, utexcussa in altum elatæ mentis vela depo­nant, quæ male novitatum ventis expan­derant, seseque intra lidissimam stationem

placidæ ac bonæ matris reducant et te­neant, atque amaros illos turbulentosque

O

80 VINCENTII LTRINENSIS

errorum Huctus primitus revomant, utpossint deinceps ifivæ et salientis aquæfluenta potare. Dediscant bene, quoddidicerunt non bene: et ex toto Ecclesiæ

dogmate quod intellectu capi potest,"capiant; quod non potest, credant. .

ADVERSUSHERESES. 81

CAP. XXI.NIHIL ESSE NOVANDUM DOCET S. PAULUS AD

TIMOTHEUM.

QUA?)cum ita Sint, iterum atque iterum

eademmecum revolvens et reputans, mirarisatis nequeo tantam quorundam homi­num vesaniam, tantam excæcatæ mentis

impietatem, tantam postremo errandi libi­dinem, ut contenti non sint tradita semel etaccepta antiquitus credendi regula, sednova ac nova in diem quærant, semperquealiquid gestiant religioni addere, mutare,detrahere; quasi non coeleste "dogma sit,quod semel revelatum esse suHiciat, sed

terrena institutio, quæ aliter perlici, nisiassidua emendatione, imo potius reprehen­sione non possit; cum divina clamentoracula: Ne transferas terminos quosposu­

o - oG

O82 VINCENTII LlRINENSIS

erunt patres tuix; Et: super judicantemne judices'; Et: Scindentem sepem, mor­debit eum serpensz. Et illud Apostolicum, .quo omnes omnium hæreseön scelerataenovitates, velut quodam spirituali gladiosæpe truncatæ semperque truncandæsunt: 0 Timotlzee, depositum custodi,devitans prophanas cocum novitates, et

oppositiones falsi nominis scientiæ, quam

quidam promittentes, circa fidem eæcide­

runta. Et post hæc inveniuntur aliquitanta inveteratae frontis duritia, tanta

impudentiae incude, tanto adamante per­tinaciae, qui tantis eloquiorum coelestiummolibus non succumbant, tantis ponde­ribus non fatiscant, tantis malleis non

conquassentur, tantis postremo fulminibus.non conterantur? .Detita, inquit, pro­phanas vocum novitates: Non dixit anti­

! Prov. xxii. 28. ? Ecclus. viii. 14. z Eccles. x. 8.a 1 Tim. vi. 20.

O

O . OADVERSUSHERESES. 88

quitates, non dixit vetustates, imo planequid e. contrario sequeretur, ostendit.Nam si Vitanda est nouitas, tenenda est

antiquitas: et si prophana est novitas,­sacrata est vetustas: Et oppositiones,inquit, falsi nominis scientiæ. Vere fal­sum nomen apud doctrinas hæreticorum,ut ignorantia scientiæ, et caligo sereni­tatis, et tenebræ luminis appellatione fu­centur. Quam quidam, inquit, promit­tentes, circa ']idem eæciderunt. Quid pro­mittentes exciderunt, nisi novam nescio

quam, ignoratamque doctrinam? Audiesetenim quosdam ipsorum dicere: venite,o insipientes, et miseri, qui vulgo Catholicivocitamini, et discite fidem ueram, quam

præter nos nullus intelligit, quæ multisante seculis latuit, nuper 'vero reuelata etostensa est: sed discite furtim atque se­

creti-m, delectabit enim 'vos. Et item:.cum didiceritis, latenter docete; ne mundus

AV

O84 VINCENTII LTRINENSIS

audiat, nec Ecclesia sciat : paucis namqueconcessum est tanti magisterii capere se­cretum. Nonne hæc verba sunt illius

meretricis, quæ apud SalomonisProverbia

vocat ad se prætereuntes Viam,qui diriguntiter suum? Qui est, inquit, vestrum in­sipientissimus, divertat ad me; Inopesautem sensu exhortatur, dicens: Paries

occultos libenter attingite, et aquam dulcemfurtim bibite. Quid deinde? At ille­

inquit, nescit quoniam terrigenae apud eampereantb. Qui sunt isti terrigenae? Ex­ponat Apostolus, Qui circa jïdem, inquit,conciderunt.

" Prov. ix. 16—18.

ï)

'O

ADVERSUSHERESES. 85

CAP. XXII.

QUID SIT " DEPOSITUM GUSTODIBE."

SED operæ pretium est, totum ipsumApostoli "capitulumdiligentius pertractare.O Timotheo, inquit, depositum custodi,devitams prophanas vocum novitates. O!

exclamatio ista, et præscientiæ est pariteret charitatis: prævidebat enim futuros,quos etiam prædolebat, errores. Quis esthodie fl'imot/ieus,nisi vel generaliter uni­

versa Ecclesia, vel Specialiter-totum corpusPrae-positorum,qui integram divini cultus

scientiam vel habere ipsi debent, vel aliisinfundere? Quid est, depositum custodi?Custodi, inquit, propter fures, propterinimicos; ne dormientibus hominibussuperseminent zizania super illud tritici

(Lhonum semen, quod seminaverat lilius()

O O86 VINCENTII LIRINENSIS

hominis in agro suo. Depositum, inquit,custodi. Quid est depositum? id est, quod .

tibi creditum est, non apud te inventum:quod accepisti, non quod excogitasti: remnon ingenii, sed doctrinæ: non usurpa­tionis privatæ, sed publicæ traditionis:rem ad te perductam, non a te prolatam:in qua non auctor debes esse, sed custos:non institutor, sed sectator: non ducens,

sed sequens. Depositum, inquit, custodi:Catholicæ fidei talentum inviolatum illi­batumque conserva. Quod tibi creditumest, hoc penes te maneat, hoc a te tradatur.

- Aurum accepisti; aurum redde: nolo mihipro aliis alia subjicias: nolo pro auro autimpudenter plumbum, aut fraudulenteræramenta supponas: "nolo auri speciem,sed naturam plane. O Timothee, o Sa­cerdos, o-Tractator, o Doctor, si te divinum

munus idoneum fecerit, ingenio, exerci­tatione, doctrina, esto spiritalis tabernaculi

O

O ' OADVERSUSHERESES. 87

Beseleel, pretiosas divini dogmatis gemmasexsculpe, fideliter coapta, adorna sapienter,adjice splendorem, gratiam, venustatem.Intelligatur, te exponente, illustrius, quodantea obscurius credebatur. Per te pos­teritas intellectum gratuletur, quod antevetustas non intellectum venerabatur.

Eadem tamen quæ didicisti ita doce, utcum dicas nove, non dicas nova.

O 0

C)

88 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. XXIII.

FIDES PBOFICIT QUIDEM, SED NON MUTATUB.

SED forsitan dicit aliquis: Nullusne

ergo in Ecclesia Christi profectus habebitur,religionis? Habeatur plane, et maximus.Nam quis ille est tam invidus hominibus,tam exosus Deo, qui istud prohibere co­netur? Sed ita tamen, ut vere profectus

sit ille fidei, non permutatio. Siquidem '.ad profectum pertinet, ut in semetipsamunaquæque res ampliücetur: ad permu­tationem vero, ut aliquid ex alio in aliudtransvertatur. Crescat igitur Oportet, etmultum vehementerque proficiat, tamsingulorum, quam omnium, tam uniushominis, quam totius Ecclesiæ ætatum,ac seculorum gradibus intelligentia, sci­

entia, sapientia: sed in suo duntaxatO

OADVERSUSHERESES. 89

genere, in eodem scilicet dogmate, eodemsensu, eademque sententia.

Imitetur animarum religio rationem.corporum, quæ licet annorum processunumeros suos evolvant, et explicent,

eadem tamen quæ erant, permanent.Multum interest inter pueritiæ florem,et senectutis maturitatem; sed iidemtamen ipsi üunt senes, qui fuerant ado­lescentes: ut quamvis unius ejusdemquehominis status habitusque mutetur, unatamen nihilominus eademque natura, unaeademque persona sit. Parva lactentiummembra, magna juvenum; eadem ipsasunt tamen. Quot parvulorum artus,tot virorum: et siqua illa sunt, quæ ævimaturioris ætate pariuntur, jam in semi­nis ratione proserta sunt: ut nihil novumpostea proferatur in senibus, quod non inpueris jam antea latitaverit. Unde nondubium est, hanc esse legitimam et rectamäo

O ' O90 VINCENTII LIBINENSIS

proficiendi regulam, hunc ratum atquepulcherrimum crescendi ordinem; si eassemper in grandioribus partes ac formasnumerus detexat ætatis, quas in parvuliscreatoris sapientia præformaverat. Quodsi humana species in aliquam deincepsnon sui generis vertatur effigiem, aut certeaddatur quippiam membrorum numero,"veldetrahatur, necesse est ut totum cor­

pus vel intercidat, vel prodigiosum flat,vel certe debilitetur. Ita etiam Christi­

anæ religionis dogma sequatur has"decet

profectuum leges: ut annis scilicet con­solidetur, dilatetur tempore, sublimeturætate; incorruptum tamen, illibatumque.permaneat, et universis partium suarummensuris, cunctisque quasi membris acsensibus propriis plenum atque perfectum-'

sit; quod nihil præterea permutationis.admittat, nulla proprietatis dispendia,nullam sustineat definitionis varietatem.

0 O

0 —OADVERSUSHERESES. 91

Exempli gratia: severunt Majores nos­tri antiquitus in hac Ecclesiastica segetetriticeæ iidei semina: iniquum valde etincongruum est, ut nos eorum posteri progermana veritate frumenti subdititiumzizaniæ legamus errorem. Quin potiushoc rectum et consequens est, ut primisatque extremis sibimet non discrepan­tibus, de incrementis triticeæ institutionis

triticei quoque dogmatis frugem deme­tamus: ut cum aliquid ex illis seminumprimordiis accessu temporis evolvatur, etnunc lætetur et excolatur, nihil tamen de

germinis proprietate mutetur; addaturlicet forma, species, distinctio, eademtamen cujusque generis natura permaneat,Absit etenim, ut Rosea illa Catholici sen­

sus plantaria, in carduos spinasgue ver­

tantur. Absit, inquam, ut in ipso spi­ritali paradiSo, de cynamomi et balsami

surculis, lolium repente atque aconita]O 0

O . O92 VINCENTII LIRINENSIS

proveniant. Quodcumque igitur in hac .

Ecclesiæ Dei agricultura fide patrumsatum est, hoc idem filiorum industria

decet excolatur et observetur, hoc idem

floreat et maturescat, hoc idem proficiatet perficiatur. Fas est etenim, ut priscailla cælestis philosophiæ dogmata processu

temporis eæcurentufr, limentur, paliantur :

sed nefas est, ut Commutentur, nefas ut de­

truncentur, ut mutilentur. decipiant licetevidentiam, lucem, distinctionem; sed reti­

neant necesseest plenitudinem, integritatem,

proprietatem.

Nam si semel admissa fuerit haec impiæ .

fraudis licentia, horreo dicere, quantumexscindendæ atque abolendæ religionis

periculum consequatur. Abdicata etenimqualibet parte Catholici dogmatis, alia que­

que atque item alia, ac deinceps alia et aliajam quasi eæ more et licito abdicabuntur.

Porro autem singillatim partibus repu­0 O '

C . OADVERSUSHEBESES. 93

diatis, quid aliud ad extremum sequetur,nisi ut totum pariter repudietur? Sed econtra, si novitia veteribus, extranea do­

' mesticis, et prophana sacratis admiscericoeperint, proserpat hic mos in universumnecesse est, ut nihil posthac apud Eccle­

. siam relinquatur intactum, nihil illibatum,nihil integrum, nihil immaculatum, sed sitibidem deinceps impiorum ac turpiumerrorum lupanar, ubi erat ante castæ etincorruptae sacrarium veritatis. Sed aver­tat hoc a suorum mentibus nefas divina

pietas, sitque hic potius impiorum furor.Christi vero Ecclesia, sedula et cauta

depositorum apud se dogmatum custos,nihil in his unquam permutat, nihil minuit,nihil addit; non amputat necessaria, nonapponit superflua; non amittit sua, nonusurpat aliena; sed omni industria hocunum studet, ut vetera fideliter sapienter­que tractando, siqua sunt illa antiquitus

O 0

O 094 VINCENTII LIRINENSI S

informata et inchoata, accuret et poliat;­siqua jam expressa et enucleata, consolidet,firmet; siqua jam confirmata et definita,custodiat: Denique quid unquam aliudConciliorum decretis enisa est, nisi ut quodantea simpliciter credebatur, hoc idempostea diligentius crederetur; quod antealentius praedicabatur, hoc idem postea in­stantius praedicaretur; quod antea securiuscolebatur, hoc idem postea sollicitius ex­

coleretur? Hoc, inquam, semper, nequequidquam præterea, hæreticorum novita­tibus excitata, Conciliorumsuorum decretis

Catholica perfecit Ecclesia, nisi ut, quodprius a majoribus sola traditione susceperat,hoc deinde posteris etiam per scripturæchirographum consignaret; magnam rerumsummam paucis literis comprehendendo, etplerunque propter intelligentiæ lucem, nonnovum fidei sensum, novæ appellationis

proprietate signando.O

0 OADVERSUSHERESES. 95

CAP. XXIV.

NOVITATIBUS GAUDENT HAERETICI, CATHOLICI

VERO ANTIQUITATE.

SED ad Apostolum redeamus: O Tt­motlzee,inquit, depositum custodi, devitans

prophanas vocumnovitates. Devita, inquit,quasi viperam, scorpionem, quasi basilis­cum; ne te non solum tactu, sed etiam

Visu afflatuque percutiant. Quid estdevitare? Cum hujusmodi nec cibumsumere. Quid est devita? St quis,-inquit,venit ad 'vos,et hanc doctrinam non adfert.Quam doctrinam? nisi catholicam, et

universalem, et unam eandemque persingulas ætatum successiones incorruptaveritatis traditione manentem, et usque insecula sine fine mansuram? Quid tum?

Nolite, inquit, recipere eum in domum, necOw- ()

0 O96 VINCENTII L'lRINENSIS

Ave ei dixeritis: qui enim dicit illi Ave,communicat operibus ejus malignis". Pro­

phanas, inquit, vocum novitates. Quid estprophanas? Quæ nihil habent sacri, nihilreligiosi, ab Ecclesiæ penetralibus, quæest templum DEI, penitus extraneas. Pro­phanas, inquit, vocum novitates: Vocum,id est, dogmatum, rerum, sententiarumnovitates, quæ sunt vetustati atque anti­quitati contrariæ. Quæ si recipiantur,necesse est, ut fidesbeatorum Patrum, aut

tota, aut certe magna ex parte violetur;necesse est, ut omnes omnium ætatum fide­

les, omnes sancti, omnes casti, continentes,"

Virgines,omnes clerici,levitæ, et sacerdotes,

tanta confessorum millia, tanti martyrumexercitus, tanta urbium, tanta populorumcelebritas et multitudo, tot insulæ, provin­ciæ, reges, gentes, regna, nationes, totus ,

postremo jam pene terrarum orbis per ca- 'a 2 Joann. ver. 10, 11

O ' O

ADVERSUSHERESES. 97

tholicam fidem Christo Capiti incorpo­lratus, tanto seculorum tractu ignorasse,errasse, blasphemasse, nescisse quid cre­deret, pronuncietur.

Propkanas, inquit, vocum novitates de­vita : quas recipere atque sectari nun­quam Catholicorum, semper vero hæreti—

corum fuit. Et revera, quæ unquam hæ­resis, nisi sub certo nomine, certo loco,

certo tempore ebullivit? Quis unquamhæreses instituit, nisi qui se prius abEcclesiæ Catholicæ universitatis et anti­

quitatis consensione discreverit? Quod itaesse, luce clarius exempla demonstrant.Quis enim unquam ante prophanum illumPelagiana tantam Virtutem liberi præ­sumpsit arbitrii, ut ad hoc in bonis rebusper actus singulos adjuvandum necessa­riam Dei gratiam non putaret? Quisante prodigiosum discipulum ejus Caeles­

ätium reatu prævaricationis Adæ omneN

HO

0 O"98 VINCENTII LIRINENSIS

genus humanum denegavit astrictum?Quis ante sacrilegum Arrium-, Trinitatisunitatem discindere, quis ante sceleratumSabellium Unitatis Trinitatem confundere

ausus est? Quis ante crudelissimum

Novatianum crudelem Deum dixit; eo

quod mallet mortem morientis, quam utrevertatur et vivat? Quis ante MagumSimonem-,apostolica districtione percus­

sum, a quo vetus ille turpitudinumgurges usque in novissimum Priscillianumcontinua et occulta successione manavit,auctorem malorum, id est, scelerum, im­

pietatum, llagitiorumque nostrorum, ausus.est dicere creatorem Deum? Quippe quemadserit talem hominum manibus ipsamsuis creare naturam, quæ proprio quodammotu et necessariæ cujusdam voluntatisimpulsu nihil aliud possit, nihil aliud velit,nisi peccare; eo quod furiis omnium Viti­orum exagitata et inflammata, in omnia

0 O

O OADVERSUSHERESES. 99

turpitudinum barathra inexhausta cupidi­tate rapiatur. Innumera sunt talia, quæbrevitatis studio praetermittimus ; qui­bus tamen cunctis satis evidenter per­spicueque monstratur, hoc apud omnes

fere kæreses quasi solenne esse ac legitimum-,

ut semper prophani-s novitatibus gaudeant,

antiquitatis scita fastidiant, et per opposi­tionesfalsi nominis soientiæ a fide naufra­gent. Contra vero Catholicorum hoc vere

proprium, deposita sanctorum Patrum etcommissa servare, damnare prophanasnovitates, et sicut dixit et iterum prædixit.Apostolus: Si quis annunciauerit, præ­terquam quod acceptum est, anathemare.

100 VINCENTII LIBINENSIS

CAP. XXV.

HERETICI SACRA SCRIPTURA ABUTUNTUB.

HIC fortasse aliquis interroget, an ethaeretici divinæ scripturæ testimoniis utan­

tur. Utuntur plane, et vehementer qui­dem. Nam videas eos volare per singula

quæque sanctæ legis volumina, per Moysi,per Regum libros, per Psalmos, per Apo­stolos, per Evangelia, per Prophetas.Sive enim apud suos, sive alienos, sive

privatim, sive publice, sive in sermonibus,sive in libris, sive in conviviis, sive in

plateis, nihil unquam pene de suo pro­ferunt, quod non etiam scripturæ verbis,adumbrare conentur. Lege Pauli Samo­sateni opuscula, Priscilliani, Eunomii,Joviniani, reliquarumque pestium ; cernas .infinitam exemplorum congeriem, prope

O 0ADVERSUSHERESES. 101

nullam omitti paginam, quæ non novi autveteris testamenti sententiis fucata et

colorata'sit. Sed tanto magis cavendi etpertimescendi sunt, quanto occultius subdivinæ lcgis umbraculis latitant. Sciuntenim foetores suos nulli fere cito esse pla­

cituros, si nudi et simplices exhalentur:atque idcirco eos coelestis eloquii velutquodam aromate aspergunt, ut ille, quihumanum facile despice-reterrorem, divinanon facile contemnat oracula. Itaquefaciunt quod hi solent, qui parvulis au­stera quædam temperaturi pocula, priusoras melle circumlinunt; ut incauta ætas

cum dulcedinem præsenserit, amaritu­dinem non reformidet. Quod etiam iis

curæ est, qui mala gramina et noxiossuccos medicaminum vocabulis præcolo­rant: ut. nemo fere, ubi suprascriptumlegerit remedium, suspicetur venenum.

Inde denique et Salvator clamabat: At­0 O

Q O, 102 VINCENTII LIRINENSIS

tendite vobis etPseudoprophetis, qui veniuntad 'vosin vestitu ovium, ab intus autem sunt

lupi rapaces *. Quid est vestitus ovium?

nisi Prophetarum et Apostolorum prolo­quia, quæ iidem, ovili quadam sinceritate,agno illi immaculato, qui tollit peccatummundi, tanquam vellera quædam texu­erunt? Qui sunt lupi rapaces? nisi sensushæreticorum feri, et rapidi, qui caulasEcclesiæ semper infestant, et gregemChristi quaqua possunt, dilacerant? Sedut fallacius incautis ovibus obrepant,manente luporum ferocia, deponunt lupi­nam speciem, et sese divinæ legis senten­tiis velut quisbusdam velleribus obvol­

vunt; ut cum-quisque lanarum mollitiempraesenserit, nequaquam aculeos dentiumpertimescat. Sed quid ait Salvator? Escfructibus eorum cognoscetis eos. Id est,

cum cæperint divinas illas voces non jam- * Matt. vii. 15.

O 0

0 oADVERSUSHERESES. 103

proferre tantum, sed etiam exponere; necadhuc jactare solum, sed etiam interpre­tari; tunc amaritudo illa, tunc acerbitas,tunc rabies intelligetur; tunc novitiumvirus exhalabitur; tunc prophanæ novi­tates. aperientur; tunc primum scindisepem videas, tunc transferri patrum ter­minos, tunc Catholicam iidem caedi, tunc

ecclesiasticum dogma lacerari.Tales erant ii, quos percutit Apostolus

Paulus in secunda ad Corinthios, dicens:

Nam, ejusmodi, inquit, Pseudoapostoli, sunt

operarii subdoli, trangjïgurantes se in Apo­stolos Christib. Quid est transfigurantes.se in Apostolos Christi? ProferebantApostoli divinæ legis exempla, profere­bant et illi: Proferebant Apostoli Psal­morum auctoritates, proferebant et illi:Proferebant Apostoli sententias Propheta­rum, et illi nihilominus proferebant. Sed

b 2 Cor. xi. 13.

0 O

C104 VINCENTII LIRINENSIs

cum ea, quæ similiter protulerant, inter­pretari non similiter coepissent, tunc simeplices a subdolis, tunc infucati a fucatis,tunc recti a perversis, tunc postremo veriApostoli a falsis Apostolis discernebantur.Et non mirum, inquit: Ipse enim sathanastransfigurat se in angelum lucis: non ester 0 ma num si ministri e'us trans , uran­: g

tur sicut ministrijustitiæ. Ergo secundumApostoli Pauli magisterium, quotiescun­que Vel Pseudoapostoli, vel Pseudopro­phetæ, vel Pseudodoctores, divinæ legissententias proferunt, quibus male inter­pretatis errores suos adstruere conentur,non dubium est, quin auctoris sui callidamachinamenta sectentur; quæ ille nun­quam profecto comminisceretur, nisi sciretomnino nullam esse ad fallendum facili­orem viam, quam ut, ubi nefarii errorissubinducitur fraudulentia, ibi diuinorumverborumprætendatur auctoritas.

O

O 0ADVERSUSHERESES. 105

CAP. XXVI.

UTITUR ET IPSE DIABOLUS S. SCRIPTURE

TESTIMONIIS.

SEDdicet aliquis: Unde probatur quiasacræ legis exemplis diabolus uti soleat?Legat Evangelia, in quibus scribitura:Tunc assumpsit eum diabolus, id est, Domi­

num Salvatorem; et statuit illum superpinnam templi, et discit ei: si filius Dei

es, mitte te deorsum, scriptum est enim .­

guod angelis suis mandavit de te, ut cus­todiant te in onmibus viis tuis : in manibus

tollent te, ne forte ofendas ad lapidempedem tuum. Quid hic faciet misellis

hominibus, qui ipsum Dominum majes­tatis scripturarum testimoniis appetivit?

!) a Matt. iv. 5, 6. O

0 0'106 VINCENTII LTRINENSIS

Si, inquit, Jïlius Dei es, mitte te deorsum.

Quare? Scriptum est enim, inquit. Mag­nopere nobis doctrina loci istius atten­denda atque retinenda est, ut tanto Evan­gelicæ auctoritatis exemplo, quando ali­quos apostolica, seu prophetica verbaproferre contra catholicam iidem Videri­

mus, diabolum per eos loqui minimedubitemus. Nam sicut tunc caput capiti,ita nunc quoque membra membris lo­quuntur, membra scilicet diaboli membrisChristi, perfidi lidelibus, sacrilegi reli­giosis, hæretici postremo Catholicis. Sedquid tandem dicunt, Si, inquit, jlius Deies, mitte te deorsum. Hoc est, si filius

esse VisDei, et haereditatem regni coelestis

accipere, mitte te deorsum; id est, existius te sublimis Ecclesiæ, quæ etiamtemplum Dei putatur, doctrina et tra­ditione demitte. Ac si quis interroget­

quempiam hæreticorum sibi talia per­0 O

OADVERSUSHERESES. 107

suadentem: Undeprobas, unde doces, quodEcclesiæ Catholicæ universalem et anti­

quamjidem dimittere debeam? statim ille:Scriptum est enim. Et continuo mille testi­

monia, mille exempla, mille auctoritatesparat, de Lege, de Psalmis, de Apostolis,de Prophetis, quibus novo et malo moreinterpretatis, ex arce Catholica in hære­seos barathrum infelix anima præcipite­tur. J am vero illis, quæ sequuntur, pro­missionibus miro modo incautos homines

hæretici decipere consueverunt. Audentetenim polliceri, et docere, quod in ecclesiasua, id est, in communionis suæ conventi­

culo, magna et specialis ac plane personalisquædam sit. Dei gratia, adeo ut sine ullolabore, sine ullo studio, sine ulla industria,

etiamsi nec petant, nec quærant nec pul­sent, quicunque illi ad numerum suumpertinent, tamen ita.divinitus dispensentur,ut angelicis evecti manibus, id est, an­

0 O

O ' D108 VINCENTII LIRINENSIS

gelica protectione servati, nunquam possintoffendere ad lapidem pedem suum, id est,nunquam scandalizari.

O

O 0ADVERSUSHERESES. 109

CAP. XXVII.

REGULAE AD VERITATEM AB ERRORE

DISCERNENDAM.

SED dicet aliquis: Si divinis eloquiis,sententiis, promissionibus et diabolus etdiscipuli ejus utuntur, quorum alii suntPseudoapostoli, alii Pseudoprophetæ etPseudomagistri, et omnes ex toto haeretici;quid facient Catholici homines et matrisEcclesiæ lilii? Quonam modo in scripturissanctis veritatem a falsitate discernent?

Hoc scilicet facere magnopere curabunt,quod in principio Commonitorii istiussanctos et doctos viros nobis tradidisse

scripsimus: ut divinum canonem secundumuniversalis Ecclesiæ traditiones, et junctaCatholici dogmatis regulas interpretentur.I n qua item Catholica et ApostolicaEcclesia

O

0 0110 VINCENTII LIRINENSIS

sequantur necesseest universitate-m, antiqui­tatem, consensionem. Et si quando parscontra universitatem, novitas contra faetus­

tatem, unius vel paucorum errantium dis­sensio contra omnium, velcerte multopluriumCatholicorum consensionem rebellaverit,

praeferant partis corruptioni universitatisintegritatem.- in qua eadem universitate,novitatis pro])hanitati antiquitatis religi­onem; itemque in ipsa vetustate, unius-.sive paucissimorum temeritati, primumomnium generalia, siqua sunt, universalisConcilii decreta præponant; tunc deinde,si id minus est, sequantur, quod proxi­mum est, multorum atque magnorum con­sentientes sibi sententias Magistrorum.Quibus, adjuvante Domino, fideliter, sobrie,sollicite observatis, non magna difiicultate

noxios quosque exsurgentium hæretico­rum deprehendemus errores.

O ' O

ADVERSUS HERESES. 1 1 1

CAP. XXVIII.

QUALI SS. PATRUM CONSENSU VERITAS

STABILIATUR.

HIC jam consequens esse video, utexemplis demonstrem, quonam modo pro­phanæ hæreticorum novitates, prolatisatque collatis veterum magistrorum con­cordantibus sibimet sententiis, et depre­hendantur et condemnentur. Quæ tamen

antiqua sanctorum Patrum consensio, non

in onmibus divinæ legis quaestiunculis, sed

solum vel certe præcipue in Jidei regulamagno nobis studio et investiganda: est et

sequenda. Sed neque semper, nequeomnes hæreses hoc modo impugnandæsunt, sed novitiæ recentesque tantum­modo, cum primum scilicet exoriuntur,antequam infalsare vetustæ fidei regulas,

Or O

O112 VINCENTII LlRINENSlS

ipsius temporis vetantur angustiis, acpriusquam manante latius veneno Majo-r.rum volumina vitiare conentur. Cæterum

dilatatae et inveteratæ haeresesnequaquam

hac via aggrediendæ sunt, eo quod pro­lixo temporum tractu longa iis furandæaveritatis patuerit occasio. Atque ideoquascunque illas antiquiores vel schis­matum, vel hæreseon prophanitates, nullomodo nos oportet, nisi aut sola, si opus est,scripturarum auctoritate convincere, autcerte jam antiquitus universalibus sacer­dotum Catholicorum Conciliis convictas

damnatasque vitare. Itaque cum primummali cujusque erroris putredo erumperecoeperit, et ad defensionem sui quædamsacræ legis verba furari, eaque fallaciteret fraudulenter exponere, statim inter­pretando canoni Majorum sententiæ con—

gregandæ sunt, quibus illud, quodcunque3 al. fruendæ.

o.

CF OADVERSUS HERESES. 1 13

exsurgat novitium, ideoque prophanum,et absqüe ulla ambage prodatur, et sineulla retractatione damnetur. Sed eorum

duntaxat Patrum sententiæ conferendae

sunt, qui in fide et communione catholicasancte, sapienter, constanter viventes, do­centes, et permanentes, vel mori in Christoiideliter, vel occidi pro Christo felicitermeruerunt. Quibus tamen hac lege cre­dendum est, ut quicquid vel omnes, vel

' plures, uno eodemque sensu manifeste,frequenter, perseveranter, velut quodamconsentiente sibi magistrorum concilio,accipiendo, tenendo, tradendo, iirinaverint,id pro indubitato, certo, ratoque habeatur.Quicquid vero, quamvis ille sanctus, etdoctus, quamvis episcopus, quamvis con­fessor et martyr, præter omnes, aut etiamcontra omnes senserit, id inter propriaset occultas, et privatas opiniunculas, acommunis et publicæ ac generalis sen­

C 0I

O * ' O' 114 VINCE'NTII LIRINENSIS

tentiæ auctoritate secretum sit; ne cum

summo æternæ salutis periculo, juxtasacrilegam hæreticorum et schismaticorumconsuetudinem, universalis dogmatis anti­qua veritate dimissa, unius hominis novi­tium sectemur errorem.

Quorum beatorum Patrum sanctum

catholicumque consensum, ne quis sibitemere forte contemnendum arbitretur,ait in prima ad Corinthios Apostolush:Et quosdamquidem.posuit Deus in Ecclesia,

primum Apostolos, quorum ipse unus erat:

secundoProphetas, qualem in actibus Apo­stolorum legimus 'Agabum: tertio Doctores,

qui Tractatores nunc appellantur, quoshic idem Apostolus etiam Prophetas inter­dum nuncupat, eo quod per eos Prophe­tarum mysteria populis aperiantur. Hosergo, in Ecclesia Dei divinitus per tem­pora et loca dispensatos, quisquis in sensu

h 1 Cor. xii. 27, 28. Eph. iv. 11.

() O

0 O'ADVERSUS HERESES. 115

catholici dogmatis unum aliquid in Christosentientes contempserit, non hominem oon­

temnit, sed Deum : a quorum veridicaunitate ne quis discrepet, impensius ob­testatur idem Apostolus, dicens: Obsecroautem vosfratres, idipsum dicatis omnes,et

non sint in vobisschismata: sitis autemper­fecti in eodem sensu, et in eadem sententia.

Quod si quis ab eorum sententiæ com­munione desciverit, audiet illud ejusdemApostolik: Non est Deus dissensionis sed

pacis: id est, non ejus, qui a consentiendiunitate defecerit, sed eorum qui in consen­tiendi pace permanserint; sicut in omnibus,inquit, Ecclesiis sanctorumdoceo,id est, Ca­

tholicorum: quæ ideo sanctæ sunt, quia infidei communione persistunt. Et ne quisforsitan, prætermissis cæteris, se solum

audiri, sibi soli credi arrogaret, paulo postait : An a vobis,inquit, verbumDeiprocessit ?

;

ï ] Cor. i. 10. R 1 Cor. xiv. 83. ;

O (3

'^) ' O1 1 6 VINCENTII LlRINENSIS

(

aut in 'vossolos devenit]? Et ne hoc quasi.perfunctorie acciperetur, adjecit: Si quis,inquit, uidetur Propheta esseaut spiritualis,cognoscat quæ scribo nobis; quia Domini

sunt manda-ta,: quæ utique mandata, nisi,

ut si quis est Propheta, aut spiritualis, idest, spiritualium rerum magister, summostudio æqualitatis et unitatis cultor existat:ut scilicet neque opiniones suas cæteris

præferat, et ab universorum sensibus non. recedat. Cujus rei mandata qui ignorat,

inquit, ignorabitur, id est, qui aut nescitanon discit, aut scita contemnit, ignorabilurm:hoc est, indignus habebitur, qui interunitos fide, et exæquatos humilitate divi­nitus respiciatur: quo malo nescio anquidquam acerbius cogitari queat. Quodtamen juxta Apostolicam comminationemPelagiana illi provenisse cernimus Juliano,qui se collegarum sensui aut incorporare

1 Coi' xiv. 36. '" ibid. ver. 38.

C 0

O ' OADVERSUSHERESES. 117

neglexit, aut excorporare præsumpsit.Sed jam tempus est, ut pollicitum pro­feramus exemplum, ubi, et quomodosanctorum Patrum sententiæ congregatæsint, ut secundum eas ex decreto atqueauctoritate Concilii ecclesiasticæ fidei

regula figeretur. Quod quo commodiusfiat, hic sit jam hujus commonitorii modus:ut cætera quæ sequuntur ab alio sumamusexordio.

Secundum commonitorium interlapsum

est, neque ea: eo amplius quidquam quampostrema particula remansit, id est, solarecapitulatio quae et subjecta est.

(3

1 18 VINCENTII LIBINENSIS

CAP. XXIX.

CAPITA PRIORIS COMMONITORII PRlECIPUA.

EXEMPLUM CONCILII EPHESINI.

QUAEcum ita sint, jam tempus est, utea, quæ duobus his commonitoriis dictasunt, in hujus secundi fine recapitulemus.Diximus in superioribus, hanc fuisse sem­per, et esse hodieque Catholicorum con­suetudinem, ut Jïdem ueram duobus his

modis approbent : primum diuini canonisauctoritate, deinde Ecclesiæ Catholicæ tra­

ditione : non quia canon solus non sibi ad

universa sufficiat, sed quia verba divinapro suo plerique arbitratu interpretantesvarias opiniones erroresque concipiant,atque ideo necesse sit, ut ad unam eccle­siastici sensus regulam Scripturae cælestis

intelligentia dirigatur: in his duntaxatO

o . ()ADVERSUSHERESES. 1 19

præcipue quæstionibus, quibus totiuscatholici dogmatis fundamenta nituntur.Item diximus, in ipsa rursus EcclesiaUniversitatis pariter et Antiquitatis con- 'sensionem spectari oportere; ne aut abunitatis integritate in partem schismatisabrumpamur, aut e vetustatis religione inhæreseon novitates præcipitemur. Itemdiximus, in ipsa Ecclesiæ vetustate duoquædam vehementer studioseque obser­vanda, quibus penitus inhærere deberent, .quicunque hæretici esse nollent: primumsi quid esset antiquitus ab omnibus Ec­clesiæ Catholicæ sacerdotibus universalis

Concilii auctoritate decretum; Deinde

siqua nova exsurgeret quæstio, ubi idminime reperiretur, recurrendum ad sanc­torum patrum sententias, eorum duntaxat,qui suis quique temporibus et locis, inunitate communionis et fidei permanentes,magistri probabiles exstitissent; et qnid­

O O

0120 VlNCENTII LIRINENSIS

quid uno sensu atque consensu tenuisseinvenirentur, id Ecclesiæ verum et catho­

licum absque ullo scrupulo judicaretur.Quod ne praesumptione magis nostra,

quam auctoritate ecclesiastica promerevideremur, exemplum adhibuimus sanctiConcilii, quod ante triennium ferme inAsia apud Ephesum celebratum est virisclarissimis Basso Antiochogue Consulibus.

Ubi cum de sanciendis üdei regulis dis­ceptaretur, ne qua illic forsitan prophananovitas in modum perfidiæ Ariminensis ob­

reperet, universis Sacerdotibus, qui illo du­centi fere numero convenerant, hoc catho­

licissimum, fidelissimum atque optimumfactu visum est, ut in medium sanctorum

Patrum sententiæproferrentur, quorum aliosmartyres, alios confessores, omnes verocatholicos sacerdotes fuisse, et permansisseconstaret: ut scilicet rite atque solenniter

ea: eorum consensu atque decreto antiqui

O - O

a)O

ADVERSUSHERESES. 121

dogmatis religio conjirmaretnr, et prophana?novitatis blasphemia condemnaretur. Quodcum ita factum foret, jure meritoque im­pius ille Nestorius, catholicæ vetustati con­

trarius, beatus vero Cyrillus sacrosanctæantiquitati consentaneus judicatus est.Et ut ad iidem rerum nihil deesset, etiamnomina et numerum (licet ordinem fuisse­mus obliti) edidimus eorum patrum, juxtaquorum ibidem concinentem sibi concor­demque sententiam, et legis sacræ prolo­quia exposita sunt, et divini dogmatisregula constabilita est. Quos ad confir­mandam memoriam hic quoque recenserenequaquam superfiuum est.

O

0 O122 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. XXX.

QUORUM SS. VIRORUM TESTIMONIIS USI SINT

PATRES CONCILII EPHESINI.

SUNTergo hi viri quorum in illo Concilio,

' vel tanquam judicum, vel tanquam testiumscripta recitata sunt: S. Petrus Alexan­driuus episcopus, doctor præstantissimus,et martyr beatissimus: S. Athanasiusejusdem civitatis antistes, magister fide­lissimus, et confessor eminentissimus: S..Theophilus ejusdem item urbis episcopus,vir lide, Vita, scientia satis clarus: cui

successit venerandus Cyrillus, qui nuncAlexandrinam illustrat Ecclesiam: Et ne

forsitan unius civitatis ac provinciæ doc­trina hæc putaretur, adhibita sunt etiamilla Cuppadociæ lumina, sanctus Gregoriusepiscopus et confessor de Naziamzo. S. Ba­

o - o

O ' - OADVERSUSHERESES. 128

sih'us Cæsareæ Cappadociae epiSCOpus et

confessor: Sanctus item alter GregoriusNyssenus episcopus, fidei, conversationis,integritatis et sapientiæ merito, fratreBasilio dignissimus; Sed ne sola Græcia,aut Oriens'tantum, verum etiam Occiden­

talis et Latinus orbis ita semper sensisseapprobaretur; lectae sunt quoque ibiquædam ad quosdam Epistolæ sanctiFelicis martyris et S. Julii urbis Romæepiscoporum. Et ut non solum caputorbis, verum etiam latera illi judicio testi­monium perhiberent, adhibitus est ameridie beatissimus Cyprianus, episcopusCarthaginensis, et martyr: a Septentrione'S'. Ambrosius, Mediolanensis episcopus.Hi sunt igitur omnes apud Ephesumsacrato Decalogi numero Magistri, Consi­liarii, Testes, Judicesque producti: quo­rum "beata illa synodus doctrinam tenens,

consilium sequens, credens testimonio,0 o

O 0124 VINCENTII LTRINENSIS

obediens judicio, absque tædio, præsump­tione et gratia de fidei regulis pronun­ciavit. Quanquam multo amplior majorumnumerus adhiberi potuerit; sed necessenon fuit: quia neque multitudine testiumnegotii tempora occupari oportebat; etdecem illos non aliud fere sensisse, quam .cæteros omnes collegas suos nemo dubi­tabat.

() 'O

ADVERSUSHERESES. 1 25

CAP. XXXI.

CONCILII SENTENTIA DE DAMNANDA NOVITATE.

POSTquæ omnia adjecimus etiam beati

Cyrilli sententiam, quaegestis ipsis ecclesi­asticis continetur. Namque cum lecta essetsancti Capreoli episcopi Carthaginensisepistola, qui nihil aliud intendebat et pre­cabatur, nisi ut, expugnata novitate, anti­quitas defenderetur, ita episcopus Cyrillusprolocutus est et definivit: quod hic quo­que interponere non abs re Videtur. Aitenim in iine gestorum: Et haec, inquit,quæ lecta est epistola, uenerandi et multum

religiosi episcopi Cartliagi-neusis Capreoli,

jïde gestorum inseretur ; cujus aperta sen­tentia est. Vult enimautiguajldei dogmatacoujïrmari, nouitia vero et super/lue adin­

venta et impie promulgata reprobari atqueO 0

0 0126 VINCENTII LIRINENSIS

damnari. Omnes episcopi adclamaverunt:Hæ omnium voces sunt, haec omnes dicimus,hoc omnium,votum est. Quae tandem om­

nium vocesatque onmium vota, nisi ut quoderat antiquitus traditum teneretur, quodadinventum nuper exploderetur? Post quæ

admirati sumus et prædicavimus, quantaConcilii illius fuerit humilitas et sanctitas,

ut tot numero sacerdotes, pene ex majoriparte Metrop olitani, tantæ eruditionis, tan­tæque doctrinæ, ut prope onmes possent dedogmatibusdisputare, quibusproptereaipsain unum congregatio audendi a se aliquidet statuendi addere videretur fiduciam,

nihil tamen novarent, nihil præsumerent,nihil sibi penitus arrogarent; sed omni­modis præcaverent, ne aliquid posteris tra­derent, quod ipsi a Patribus non accepis- ,sent: et non solum in præsenti rem bene

disponerent, verum etiam post futuris ex­empla præberent, ut et ipsi scilicet sacratæ

0 O

O. 0ADVERSUSHERESES. 127

vetustatis dogmatacolerent, prophanæ veronovitatis adinventa damnarent. Invecti

etiam sumus in Nestorii sceleratam præ­sumptionem, quod sacra-m.scripturam seprimum et solum intelligere, et omnes eos

ignorasse jactaret, quicuuque ante semagisterii munere præditi, divina eloquiatractavissent : universos scilicet Sacer­

dotes, universos Confessores et Martyres,quorum alii explanassent Dei legem, aliivero explanantibus consensissentvel credi­

dissent ; totam postremo etiam nunc errareet semper errasse adseueraret Ecclesiam,

quce, ut ipsi ruidebatur, ignaros, erroueosgue

doctores et secuta esset et sequeretur.

128 VINCENTII LIRINENSIS

CAP. XXXII.

DUPLEX CONTRA NOVITATES APOSTOLICZE

SEDIS AUCTORITES.

QUJEomnia licet cumulate abundequesuflicerent ad prophanas quasque novitatesobruendas et extinguendas; tamen nequid. deesse tantæ plenitudini videretur,ad extremum adjecimus geminam Apo­stolicæ Sedis auctoritatem ; unam scilicet

sancti Papæ Siæti, qui nunc RomanamEcclesiam venerandus illustrat; alteram

decessoris sui beatæ memoriæ PapæCæleslini, quam hic quoque interponere"necessarium judicavimus. Ait itaquesanctus Papa Sia-Ius in epistola, quam decausa Nestorii Antiocheno misit episcopo:Ergo, inquit, quia sicut ait Apostolus,fides

una est, quæ Evidenter obtinuit, dicenda,

«.

Ju

O ' OADVERSUS HAERESES. 129

credamus, et tenenda credamus. Quaesunt tandem illa credenda et dicenda?

Sequitur et ait: Nihil ultra, inquit, liceatnovitati, quia nihil addi convenit vetustati. .Perspicua majorumfides et credulitas nullacæni. perniiætione' turbetur. Omnino Apo-.

stolice: ut majorum credulitatem perspi­cuitatis lumine ornaret, novitias vero

prophanitates coeni permixtione descri­beret. Sed et sanctus Papa Cælestinuspari modo eademque sententia: ait enimin epistola, quam Gallorum sacerdotibus'misit, arguens eorum conniventiam, quodantiquam tidem silentio destituentes, pro­phanas novitates exsurgere paterentur.Merito, inquit, causa nosrespicit, si silentiofo veamuserrorem. Ergo eorripiantur hujus­modi; non sit iis liberum habere pro volun­

tate sermonem. Hic aliquis fortasse

addubitet, quinam sint illi, quos habereprohibeat liberum pro voluntate sermo­

O 0K

0180 VINCENTII LIRINENSIS

nem, vetustatis prædicatores, an novitatisadinventores. Ipse dicat, dubitationemlegentium ipse dissolvat. Sequitur enim:Desinat, inquit, si ita res est, (id est, siita est, ut apud me quidam urbes etprovincias vestras criminantur, quod easquibusdam novitatibus consentire noxiadissimulatione faciatis :] desinat itaque,inquit, 'si ita res est, incessere novitas

vetastatem. Ergo haecfuit beati Cælestinibeata sententia, non ut vetustas cessaretobruere novitatem, sed potius novitasdesineret incessere vetustatem.

O

O

, ADVERSUSHERESES. 131

CAP. XXX-III.

QU—ANTISAUCTORIBUS REFRAGETUR, SIQUIS

NOVITATES ADMISERIT.

QUIBUSapostolicis catholicisque decre­tis quisquis refragatur, insultet primumomnium necesse est memoriæ sancti Cce­

lestini, qui statuit ut desineret incesserenovitas vetustatem; deinde irrideat defi­

nita sancti Sixti, qui censuit, ne ultraquidquam liceat novitati, quia nihil addiconvenit vetustati: sed et beati Cyrillistatuta contemnat, qui venerandi Capreolizelum magna prædicatione laudavit, quodantiquæ üdei dogmata confirmari cuperet,novitia vero adinventa damnari: Ephe­sinam quoque Synodum, id est, totius peneOrientis sanctorum Episcoporum judicata

O 0

Q182 VINCENTIILIRINENSIS ?

proculcet, quibus divinitus placuit nihilaliud posteris credendum decernere, nisiquod sacrata sibique in Christo consentiens

sanctorum Patrum tenuisset antiquitas,quique etiam vociferantes et acclamantesuno ore testificati sunt, has esse omnium

voces, hoc omnes optare, hoc omnes cen­sere, ut sicut universi fere ante Nestoriumhæretici, contemnentes vetustatem etasserentes novitatem, damnati forent, ita

ipse, quoque Nestorius, auctor novitatis,et impugnator vetustatis condemnaretur.Quorum sacrosancta et coelestis gratiæmunere inspirata consensio si cui displicet,quid aliud sequitur, nisi ut prophanitatemNestorii adserat non jure damnatam? Adextremum quoque universam Christi Ec­clesiam et Magistros ejus Apostolos et

Prophetas, præcipueque tamen beatumApostolum Paulum velut quædam pur­gamenta contemnat; illam quod a reli­

0 O

('& b)

ADVERSUS HERESES. 13 3

gione colendæ et excolendæ semel sibitraditæ üdei nunquam recesserit; illumvero, qui scripserit: O Timotliee, depositum

custodi, devitans prophanas vocumnovitates.Et item: Si quis vobisanmmciaverit praeter­quam quod accepistis, anathema sit. Quod

si neque apostolica definita, neque eccle­siastica decreta temeranda sunt, quibussecundum sacrosanctam universitatis et

antiquitatis consensionem cuncti semperhæretici, et ad extremum Pelagius, Cæ­lestius, Nestorius, jure meritoque damnatisunt, necesse est profecto omnibus dein­ceps Catholicis, qui sese Ecclesiæ matrislegitimos filios probare student, ut sanctæ 'sanctorum patrum fidei inhaereant, ad­glutinentur, immoriantur, prophanas veroprophanorum novitates detestentur, hor­rescant, insectentur, persequantur. Hæcsunt fere quae duobus Commonitoriis la tius

disserta, aliquanto nunc brevius, recapi­O - O

O 0154 VINCENTII LIRINENSIS ADV. H/ERESES.

tulandi lege, constricta sunt ; ut memoriamea, cui adminiculandæ ista confecimus,

et commonendi assiduitate reparetur, etprolixitatis fastidio non obruatur.

Explicit tractatus Peregrini contra,haereticos.

FINIS.

()