Afgiftekantoor 2550 Kontich Verschijnt 3-maandelijks: Jaargang 13 – maart 2013. V.u.: secretaris Luc Dom, Gemeenteplein 1 – 2550 Kontich

DE COMPOSTKRANT EEN INITIATIEF VAN DE GEMEENTELIJKE COMPOSTMEESTER, ONDER AUSPICIËN VAN HET GEMEENTEBESTUUR

We zijn al een paar maanden in het nieuwe jaar verder… Veel sneeuw, regen en koude hebben we gehad. Januari 2013 was zowat de koudste van de afgelopen decennia, en het sneeuwt af en toe nu nog. Deze Compostkrant wil je wat zon en warmte brengen, hoop geven op wat komen zal. We beginnen deze uitgave met een overzicht van compostcursussen en opleiding tot compostmeester. Dan schrijven we over Feng Shui, kringloop tuinieren met een oosters tintje. Vervolgens overlopen we de maanden maart, april en mei vanuit de kringlooptuin-kalender. We laten jullie smullend lezen over de over(h)eerlijke aardbeien van vrijwilliger / compostmeester-in-spé Robert Beyens, om dan te eindigen met een tip van poezenmoeder Anne Marie. Compostcursussen en opleiding tot compostmeester In het voorjaar 2013 organiseert IGEAN, ín samenwerking met de Vlaamse Compostorganisatie Vlaco, 4 cursussen "composteren in de kringlooptuin" en een opleiding tot compostmeester. Alle deelnemers kunnen de cursus of opleiding gratis volgen. De cursus "composteren in de kringlooptuin" bestaat uit 3 sessies:

1. theorie 2. bezoek demoplaats "Hof Ter Winkelen" te Londerzeel 3. praktijkles De data en uren voor de cursussen in het voorjaar 2013 zijn als volgt:

2

Reeks 1: cursus overdag voormiddag

Datum Uur Locatie

Maandag 15 april 2013 9.00 – 12.00 u. Theorie te Wommelgem

Maandag 22 april 2013 10.00 – 12.00 u. Londerzeel, Hof ter Winkelen

Maandag 29 april 2013 9.00 – 12.00 u. Praktijk te Brecht

Reeks 2: cursus overdag voormiddag

Datum Uur Locatie

Donderdag 18 april 2013 9.00 – 12.00 u. Theorie te Wommelgem

Donderdag 25 april 2013 10.00 – 12.00 u. Londerzeel, Hof ter Winkelen

Donderdag 2 mei 2013 9.00 – 12.00 u. Praktijk te Ranst

Reeks 3: cursus overdag namiddag

Datum Uur Locatie

Woensdag 8 mei 2013 14.00 – 17.00 u. Theorie te Wommelgem

Woensdag 15 mei 2013 14.00 – 16.00 u. Londerzeel, Hof ter Winkelen

Woensdag 22 mei 2013 14.00 – 17.00 u. Praktijk te Edegem

Reeks 4: cursus avond weekend

Datum Uur Locatie

Donderdag 25 april 2013 19.30 – 22.30 u. Theorie te Wommelgem

Zaterdag 4 mei 2013 10.00 – 12.00 u. Londerzeel, Hof ter Winkelen

Zaterdag 11 mei 2013 9.00 – 12.00 u. Praktijk te Brecht

Opleiding tot compostmeester bestaat uit 6 sessies, zijnde:

Les Datum Uur Inhoud Locatie

1 Dinsdag 16/04 19.30-22.30 u. Voorstelling - Thuiscomposteren

Wommelgem

2 Dinsdag 23/04 Idem Compost kleine en grote kringloop - Tips

Idem

3 Dinsdag 30/04 Idem Compost: kwaliteit en gebruik

Idem

4 Dinsdag 7/05 Idem Andere kringlooptechnieken

Idem

5 Zaterd 11/05 10 – 16 u. Hof ter Winkelen : rondleiding en praktijk

Londerzeel

6 Dinsdag 14/05 19.30–22.30 u. Compostmeesterwerking – Evaluatie

Wommelgem

3

Inschrijven voor deze kosteloze opleiding kan tot 29/03/2013 telefonisch via het nummer 03 350 08 14 bij Tijs Vertommen of via e-mail naar milieu@igean.be. Het aantal plaatsen is beperkt. Om de opleiding tot compostmeester te mogen aanvatten, dient men eerst een cursus “composteren in de kringlooptuin” te volgen. Van de drie sessies moeten er minstens twee bijgewoond worden. FENG SHUI: Kringloop tuinieren met een Oosters tintje Feng Shui is een typisch Oost-Aziatische manier van omgaan met de realiteit om ons heen. Het betekent letterlijk ‘water’ en ‘wind’, de twee bronnen van levensenergie, volgens de aanhangers van de Feng Shui-gedachte. De tuin is een plek om te ontspannen en te bezinnen en volgens Feng Shui is de tuin met ons verbonden door tal van energiestromen, zowel positieve als negatieve. Feng Shui is de studie van deze waardevolle energie en focust hierbij op het belang van harmonie in onze omgeving (bron: Vlaco). De Feng Shui discipline tracht om de diversiteit van de natuur opnieuw in de tuin voort te brengen. De Feng Shui-cultuur houdt trouwens niet alleen rekening met plant-vormen in de tuin, maar ook met het omliggende landschap, ja zelfs met het universum in zijn geheel; als was het heelal één groot levend organisme. Door de gelijktijdige aanwezigheid van de vijf natuurelementen – water (bv. een kikkerpoel), aarde (bv. een stenen muurtje), hout (bv. bomen), vuur (bv. invallend zonlicht) en metaal (bv.

een smeedijzeren hekwerk) – zijn een oneindig aantal combinaties mogelijk en komen natuur en architectuur nader tot elkaar. Is een element al te nadrukkelijk aanwezig, dan kan dat nefaste gevolgen hebben; is de tuin evenwichtig aangepakt, dan heeft dit een positief effect op de gemoedstoestand. Planten zijn belangrijker dan bloemen in de tuin. De goede gezondheid van de planten

4

bevordert – conform de Tao-gedachte – de gezondheid van de tuinbewoners. Een tuin aanleggen houdt volgens het Feng Shui-principe in de eerste plaats in dat we moeten nadenken over de inrichting van de ruimte, de verdeling van de volumes, het uitzetten van de gezichtsassen, het evenwicht van de kleuren en de densiteit. Het omliggende landschap moet nauwkeurig bestudeerd worden zodat de fraaie plekken alle aandacht krijgen en de onaangename elementen weggestopt worden. Planten en decoratieve elementen mogen met een zekere vrijheid worden aangebracht, zonder overdadig te zijn. De tuin moet gevarieerd zijn, zonder overladen te zijn. De tuin mag in geen geval ‘star’ zijn, maar moet evolueren met diegenen die erin vertoeven, op het ritme van de natuur een ruimte scheppen waar nieuw leven kan ontwikkelen wanneer er een einde komt aan het vorige leven … Kortom: Feng Shui lijkt wel een moeilijk woord voor een specifieke vorm van kringloop tuinieren. In de taal van de kringlooptuinier klinkt Feng Shui als volgt:

Maak geregeld een balans op van je kringlooptuin. Waar de (vaste) planten of houtige om één of andere reden niet meer naar behoren ontwikkelen, zet je nieuwe planten, terwijl je de verwijderde planten ‘in de kringloop’ brengt.

Zet de planten niet te dicht bij elkaar zodat ze goed kunnen

uitgroeien, en de energie kan circuleren.

Houd rekening met de verandering van de seizoenen. Kies (vaste) planten en houtige die op verschillende tijdstippen bloeien en vrucht dragen.

Accentueer vergezichten en maak gebruik van natuurlijke

reliëfverschillen; m.a.w. hoog je grond niet op of egaliseer niet, indien dat niet strikt nodig is.

5

Gebruik hoge, groenblijvende planten of kringloopwanden wanneer afscherming nodig is.

Breng decoratieve elementen aan (bv. bank, tuinhuisje, bloempotten

…) om het tuingeheel te verlevendigen.

Werk met eenkleurige tuinaccenten. Dus zet bij voorkeur grotere gehelen met dezelfde kleur in plaats van een allegaartje van diverse bloemkleuren. Eenkleurige gehelen creëren ritme en rust.

Vermijd winderige plaatsen – ‘tochtgaten’ – en plant zodanig dat

windturbulentie geen kans krijgt.

Leg een waterpartij aan, of accentueer natte plekken in en beekranden langs je tuin.

Maart, April en Mei (bron: Kringlooptuinkalender) Maart = plantmaand Voorzichtig komt de natuur terug tot leven. Maart is ideaal om border aan te planten. Tijd dus om met vaste planten onze tuinplannen uit te voeren. Bomen, struiken en hagen plant je best van november tot februari. Het enorme aanbod vaste planten maakt het ons echter niet makkelijk. De juiste plant op de juiste plaats zorgt voor een mooi resultaat. Tegen de natuur in werken kost jaarlijks sloten geld met vaak een matig en milieubelastend resultaat. Vandaar een aantal vuistregels die je op weg helpen bij de realisatie van een prachttuin met een minimum aan onderhoud, voor een evenwichtige plantenkeuze. Let bij het maken van een plantenkeuze op:

- Grondsoort (zand, leem, klei) - Bodemvochtigheid (die kan verschillen binnen 1 tuin) - Bezonning, keuze tussen zon- en schaduwplanten - Beschikbare ruimte, rekening houdend met de volgroeide staat

van de planten - Groeisnelheid van de planten om overheersing van 1 soort te

voorkomen - Woekerende planten. Plant daarom geen gewone klimop

(Hedera helix), hop, bruidsluier of vele bamboesoorten

6

- Gelaagdheid: verschillende plantenhoogtes voor een natuurlijk resultaat

- Voldoende afwisseling (zo voorkom je schade door ziekte en plagen).

April = grasmaand Stilaan wordt de grond warmer. Wie een grasperk of bloemenweide wenst aan te leggen gaat best nu aan de slag. Maar het onderhoud van je gazon zal je agenda gaan bepalen. Vaak maaien betekent veel werk en veel grasresten. De regelmatige maaibeurten leggen beslag op je vrije tijd. Bovendien moet je het gemaaide gras nog zien kwijt te raken. Voor wie ermee naar het containerpark moet is het tijdrovend en duur. Het vele grasmaaisel

van een gewone grasmat kan je in dunne lagen als mulch gebruiken tussen planten. Het maaisel van een bollen- of bloemenweide is nuttig als hooi. In matige hoeveelheden kan je er bij kippen mee terecht. Niet echt als voeding maar om in the scharrelen. Mei = (on)gewenste bezoekers Frisgroene blaadjes, prachtige bloemknoppen… Onze tuin kent heel wat belagers, zoals rupsen, slakken,

blad- en bloedluizen of mieren, die al dat moois ook weten te waarderen. Voor een beperkt aantal belagers slaan we niet meteen alarm. We moeten hun natuurlijke vijanden zoals roofinsecten (lieveheersbeestjes en oorwormen), vogels en egels, de kans geven om zich te ontwikkelen. Zij worden onze natuurlijke bondgenoten die een echte plaag in de kiem kunnen smoren. Indien zij in hun opzet slagen, besparen we onszelf veel kopzorgen en werk. Natuurlijke vijanden moedig je aan door voor een goede bodem bedekkende beplanting te zorgen. Groeien belagers uit tot een plaag dan kiezen we voor milieuvriendelijke alternatieven.

7

Slakken kunnen massaal vanuit een nabijgelegen ruige weide je tuin in komen. Ze houden zich in je tuin vaak schuil in buxushagen, composthopen en mulchlagen. Preventief kan je gevoelige plantenperken (met sla, bonen, kruiden,…) beschermen met een slakkenmuurtje. Graaf een 25 cm hoog fijnmazig metaalgaas (kolenzift) in. De bovenzijde wordt omgeplooid. Je kan slakken ook lokken naar ingegraven potjes met zoet tafelbier. Vergeet niet regelmatig de potjes te ledigen en terug bij te vullen. Er is ook een ecologische slakkenkorrel op de markt op basis van ferri fosfaat (ook Ferramol genoemd) en dit zonder gevaar voor egels en andere dieren. Interview met onze compostmeester-in-spé / aardbeienexpert Robert Beyens

Wij hebben het genoegen gehad om verleden jaar in juni de mooie kringloop-moestuin te bezoeken van Robert Beyens waar we dan nog eens verwend werden met de allerlekkerste én grootste aardbeien die we ons konden voorstellen. En dit, te midden ons dorp: Kontich!! We zaten uiteraard met een aantal belangrijke vragen waarop Robert ons goede tips meegaf: Wanneer planten wij aardbeien? Als je aardbeien wilt in de zomer, dan kan je best de zomer daarvoor al aardbeien

planten. Augustus is het ideaal moment om te planten. Je oogst dan het volgend jaar in juni en juli.

8

Als je dit jaar toch aardbeien wilt, kan je al kleine aardbeienplantjes aankopen bij groothandelaars of in de tuincentra. Deze plant je dan best in het voorjaar. Welke aardbeien zijn de

beste? Ik zet eenmaal dragende aardbeien die ik bij een groothandelaar aankoop en waarvan ik weet dat hij de lekkerste en beste kwaliteit levert. Er zijn twee aardbei rassen waartussen je kan kiezen:

Eenmaal dragende aardbei: deze vormt uitlopers in de zomer; vormt bloemknoppen in september; rust in oktober en november; vormt nieuwe bloemen en bladeren in het voorjaar zodat je in juni en juli je de aardbeien kan oogsten.

Doordragende aardbei: deze maken de ganse zomer bloemen aan zodat je tot in oktober kunt oogsten. Je hebt meer aardbeien maar ze zijn wel kleiner van formaat.

Hoe plant ik best de aardbeienplantjes? Ik plant mijn aardbeien in volle grond, dat goed waterdoorlatend is en heb de grond wat verhoogd zodat regenwater gemakkelijk afvloeit. Ik heb in de herfst mijn compostmateriaal van mijn composthoop onder de grond gemengd zodat de grond ook van goede kwaliteit, nat genoeg is en voldoende nutriënten bevat. Je kan een zwarte landbouwfolie of worteldoek leggen op de grond vooraleer je plant. Je snijdt een kruisje waar je de plantjes zet. Zo zorg je dat de bloemen, bladeren en vruchten proper blijven als het regent, er amper onkruid tussen de plantjes groeit en de vroege uitlopers gemakkelijk te verwijderen zijn. Je kunt hiervoor ook hooi gebruiken. Je kan best de planten in rijen zetten met een tussenafstand van 25-35 cm. Het hart moet net boven de grond uitsteken en niet te diep ingeplant worden. Druk de grond goed aan na het aanplanten en geef het beetje bij

9

beetje water. Waarmee moet ik rekening houden?

Plant de aardbeienplantjes op een zonnige plaats, maar zorg dat ze

bij te sterke zon beschermd worden.

Plant de aardbeienplantjes op een wind luwe plaats.

Geef je plantjes geregeld water, maar laat ze niet in een kletsnatte grond staan.

Geef je plantjes niet teveel of zelfs weinig meststof, zodat de wortels niet verbranden.

Weetje: aardbeien in potten planten Weet je dat je aardbeien ook in potten op je terras of balkon kunt planten? Ja hoor, je hebt echt niet veel plaats nodig om aan deze leuke en gezonde hobby te beginnen! Hoe ga je te werk? Je neemt een terracotta of plastic pot of bak die voorzien is van voldoende afwateringsgaten. Als je pot of bak te weinig gaatjes heeft, maak er zelf bij met een boor. Vul de pot of bak voor de helft tot driekwart met potgrond, eventueel gemengd met wat Hydro- of kleikorrels. Plaats de aardbeienplantjes (die je bij de groothandelaar, tuincentra, buren, e.a. vindt) op het

10

grondmengsel. Vul de pot of bak dan verder aan met potgrond en druk de grond aan. Opgelet: vul de pot niet tot aan de rand zodat je het plantje gemakkelijker water kunt geven. Na het planten begiet je plantje onmiddellijk met water. Vergeet je in ieder geval niet om de aardbeienplantjes in een zonnige plaats te zetten en regelmatig te begieten! Smakelijk Last van poezen in je tuin? Als we aan een kat denken dan stellen de meeste mensen zich een lief schattig beestje voor. Hoe lief en mooi ze ook zijn, sommige tuinliefhebbers hebben op sommige momenten een ander beeld van katten (bron: Tuinadvies K. Vossaert). Hier vindt je alvast een paar tips om te voorkomen dat ze hun stinkende boodschap in jouw tuin achterlaten, zonder ruzie te krijgen met hun baasje. Er zijn vele methoden en middeltjes die ervoor kunnen zorgen dat katten het hazenpad kiezen. Daar tuinliefhebbers vaak ook dierenvrienden zijn proberen we twee vliegen in een klap te slaan en de katten uit de tuin te houden met behulp van planten:

- Meer planten in je tuin zetten zodat de bodem volledig dicht groeit en er geen plaats meer is om de grond om te woelen. Bodembedekkers maken de tuin voor katten dus een stuk onaantrekkelijker.

- Bescherm de planten door enkele door katten zeer geliefde planten te plaatsen in een hoek van de tuin. De poezen zullen dan enkel in de hoek van hun lievelingsplanten verblijven en laten de rest van de tuin gerust.

Indien de kat kwijt bent dan weet je onmiddellijk waar je ze kunt vinden.

- Nepeta cataria (wild kattenkruid) - Teucrium marum (gamander) - (sier)haver of een ander laag zacht gras

11

- pollen Alyssum (schildzaad) - Dianthus deltoides (steenanjer) - Sagina (vetmuur) - het zogenaamde kattengras

Men kan ook planten in de tuin plaatsen waar de katten een hekel aan hebben waardoor ze weg blijven uit je tuin. Zet deze planten op strategische plaatsen in uw tuin om de toevallige voorbijganger te laten weten dat hij niet welkom is. Planten die citroengeur verspreiden:

- Geranium macrorrhizum (ooievaarsbek) - Dictamnus (vuurwerkplant) - Aloysia triphylla (citroenverbena)

Ruta graveolens (wijnruit) helpt ook bij het op afstand houden van katten. Een ander iets radicalere manier om te voorkomen dat de katten de tuin als kattenbak gaan gebruiken is het leggen van stekelig snoeisel tussen de planten. De katten zullen hier niet graag tussen zitten. Het ziet er misschien wel niet keurig uit maar het helpt wel. Volgende huis- en keukenmiddeltjes kan je toepassen als ze komen via een vaste route:

- Peper strooien - Een beker of emmer gevuld met water of de tuinslang - Mottenballen langs de afsluiting strooien - Citroenschillen leggen tussen de planten - Strooien van koffiedik: die gaan aan de pootjes kleven en in de

vacht van de kat zitten - Een voldoende hoog hek omheen de tuin plaatsen waar ze niet

onderdoor kunnen - Hertshoornolie gebruiken - Cacao-dopjes vinden ze niet aangenaam om op te lopen

Tip van onze Poezenmoeder Annemarie : Als je regelmatig ongewenst bezoek krijgt van een kat die in je moestuin hinder veroorzaakt of je mag niet in contact komen met de uitwerpselen (bv. Toxoplasmose, allergieën) dan kan je natuurlijke bio afweerkorrels gebruiken rond je plantjes. Deze korrels geven een geur af die poezen mijden, zijn biologisch afbreekbaar en werken zelfs tot 60 dagen lang.

12

Tot slot, vergeet niet de

Juni Compostmaand in je

agenda te zetten. De

gemeente houdt dan haar

tuindeuren open waar je

met al je vragen, tips en

bedenkingen naar toe kan.

Hou onze webstek en je

informatieblad in de gaten

voor concrete data.

Lijst van vrijwilligers die je helpen bij kringloop tuinieren:

Vrijwilliger Adres Telefoon / E-mail

Beyens Robert Peter Benoitlaan 21 03 457 76 11

Containerpark Blauwesteenstraat 81 b 03 457 51 02

Ceulemans Frans Dennenlaan 5 03 457 97 41

De Bruyn Erik Mechelsesteenweg 163 03 457 16 07

Filliers Ingrid Vlierenpaal 34 03 458 25 96

ingridfilliers@gmail.com

Hendrickx Jos Koningin Astridlaan 110 03 457 13 19

Laenens Steve Groeningenlei 76 03 457 85 66

Voorbraeck Danny Pierstraat 48 danny.voorbraeck@telenet.be

Laat de lente maar komen, tot de volgende editie van DE COMPOSTKRANT