cooltura.co.uk 43 (553)25 października 2014

WYSPY pełne

niewolników

Najtańszemieszkania w UK

Szczegóły na stronach

42-43

553-COVER.indd 1 21/10/2014 14:48:21

553-MAKIETA 1 01-23.indd 2 21/10/2014 14:55:36

553-MAKIETA 1 01-23.indd 3 21/10/2014 14:55:47

006 W OBIEKTYWIE

008 NA WYSPACH

014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ

018 UNIA EUROPEJSKA

022 PORADNIK

024 TEMAT NUMERUPrzepraszam, czy tu straszy?

030 KOMENTARZ TYGODNIAPrzyszłość w fioletach

034 FELIETONapö t@s¥

038 WYDARZENIAMiędzyszkolny konkurs wiedzy historycznej

039 SYGNAŁYZ listów do redakcji

040 EDUKACJAPierwsza dwujęzyczna angielsko-polska powszechna szkoła podstawowa w Wielkiej Brytanii

042 NASZE SPRAWYPsychologia sukcesu

044 CAFÉ COOLTURANadchodzące wydarzenia

048 MUZYKADezerter 33

050 WYDARZENIAPRL LIVE MUSIC

054 KSIĘGARNIAMasa o pieniądzach polskiej mafii

Religa

Obywatel Stuhr

060 GUEST ROOMZdjęcia i poezja

062 WIELKA BRYTANIA OD KUCHNINa jesienne humory – toffi

070 OGŁOSZENIA DROBNE

092 KRZYŻÓWKA

093 HOROSKOP

094 SPORT

038 096

POLISHWEEKLYMAGAZINE

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, London W6 0GY GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00

TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490

www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk

REDAKTOR NACZELNYKORDIAN KLACZYŃSKI

kordian@cooltura.co.uk, wew. 256

DZIENNIKARZEPIOTR DOBRONIAK

dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261SYLWIA MILAN

sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248

m.urban@cooltura.co.ukKAROLINA ZAGRODNAkarolina@cooltura.co.uk

DARIUSZ A. ZELLERdarek@cooltura.co.uk, wew. 255

DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 JAREK JORDAN jj@cooltura.co.uk

AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.ukTOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk

WSPÓŁPRACOWNICYLIDIA BARC / TOMASZ BOREJZA / MAŁGORZATA DEMETRIOU

/ MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANDRZEJ ŚWIDLICKI /

TOMASZ WILCZKIEWICZ / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

KOREKTA MAGDALENA JORDAN m.jordan@cooltura.co.uk

MARKETING I REKLAMAmarketing@cooltura.co.uk

DYREKTOR DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMYKRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244

MENADŻER DZIAŁU MARKETINGU I REKLAMYJOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

SPECJALIŚCI ds MARKETINGU I REKLAMYEWA CHMIEL evach@cooltura.co.uk, wew. 250

GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk, wew. 249

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA drobne@cooltura.co.uk

prenumerata@cooltura.co.ukewa@cooltura.co.uk

0208 846 3614

KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk

KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk

DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.ukWYDAWCA Sara-Int Ltd.

ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie

prawo do skracania i prze reda go wy wania tekstów. Publikowanie zamieszczonych teks tów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne

z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

W NUMERZE 553.

coolturamagazine #coolturaUK issuu.com/cooltura tablet / smartfon

012

Okładka: TOMEĆ WOŹNY

553-MAKIETA 1 01-23.indd 4 21/10/2014 15:22:50

553-MAKIETA 1 01-23.indd 5 21/10/2014 14:49:08

006

Maszyna Elizabeth przebija tunel pod Victoria Dock w Londynie. 20 października kierownictwo budowanej 

pod stolicą Wielkiej Brytanii kolejki Crossrail ogłosiło, że wszystkie tunele pod południowo-wschodnią częścią metropolii są już ze sobą połączone. 118-kilometrowa podziemna kolej ma rozpocząć przewożenie londyńczyków w 2018 r.

Wschodni Londyn już przekopany

Zdjęcie tygodniaTAKI JEST LONDYN

553-MAKIETA 1 01-23.indd 6 21/10/2014 14:49:09

Fot.

PAP/

EPA

/John

Zam

mit

553-MAKIETA 1 01-23.indd 7 21/10/2014 14:49:11

008 WIADOMOŚCINA WYSPACH

» Za tekstem zagłosowało 283 deputowanych (na 650); prze-

ciwnicy ustawy z Partii Pracy i Liberal-nych Demokratów postanowili zbojko-tować głosowanie. Przed skierowaniem projektu do Izby Lordów ma się jeszcze odbyć drugie czytanie.

Premier David Cameron wielokrotnie zapowiadał, że w przypadku braku satys-fakcjonujących Wielką Brytanię reform Unii Europejskiej (m.in. w zakresie swo-body przepływu osób) podda członko-stwo kraju w UE pod referendum.

Minister spraw zagranicznych Phi-lip Hammond, który jest zwolennikiem ustawy, oświadczył, że „przyszłość relacji z Unią Europejską jest bez wątpienia naj-ważniejszą strategiczną kwestią”, z którą obecnie mierzy się Londyn.

Pierwsze podejście do przyjęcia ustawy w sprawie referendum miało miejsce wcześniej w tym roku. Ustawa została przyjęta w Izbie Gmin, jednak natrafiła na opór opozycji w Izbie Lordów i w efekcie wypadła z planu pracy wyż-szej izby brytyjskiego parlamentu.

W tej chwili projekt wraca w dokład-nie tym samym brzmieniu. Według wno-szącego go parlamentarzysty Boba Neilla ustawa ta ma na celu wyłącznie danie Brytyjczykom prawa do decyzji w spra-wie dalszego członkostwa w UE.

– Nie dotyczy ona przyszłości naszych relacji z UE ani tego, czy powinniśmy w długiej perspektywie pozostać w Unii. Dotyczy wyłącznie dania obywatelom tego kraju wyboru, a to nie powinno być

podawane w wątpliwość – mówił Neill podczas zeszłopiątkowego wystąpienia w parlamencie.

Zdaniem komentatorów ponowne podejście do przeforsowania ustawy przez rząd – pomimo bardzo realnej moż-liwości powtórki scenariusza z pierw-szego podejścia do tej legislacji – ma także inny cel: przekonanie euroscep-tycznych zwolenników Partii Konserwa-tywnej do głosowania na nią w przyszło-rocznych wyborach.

Do takiego kroku mogły skłonić kon-serwatystów wyniki niedawnych wybo-rów uzupełniających w dwóch okręgach wyborczych. W jednym z nich były par-lamentarzysta konserwatystów, a obec-nie członek eurosceptycznej partii UKIP Douglas Carswell wygrał miażdżącą prze-wagą nad konkurentami; w drugim, uzna-wanym dotychczas za bastion Partii Pracy, kandydat UKIP przegrał wybory tylko minimalną różnicą kilkuset głosów.

Realne zagrożenie ze strony UKIP sprawia, że konserwatyści coraz gło-śniej mówią o konieczności renegocjacji warunków członkostwa Wielkiej Bryta-nii w UE. Mówił o tym we wrześniowym wystąpieniu na konwencji swojej partii premier Cameron. Zapowiadał wówczas twarde negocjowanie najbardziej istot-nych dla jego wyborców kwestii, przede wszystkim swobody przepływu osób.

– Pojadę do Brukseli i nie przyjmę innej odpowiedzi niż taka, która będzie nas satysfakcjonować – zapowiadał we wrześniu Cameron. «

Projekt ustawy dotyczącej przeprowadzenia referendum w sprawie wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE został przyjęty w zeszły piątek w pierwszym czytaniu w brytyjskiej Izbie Gmin. Referendum jest planowane na 2017 r.

W drodze do wyjścia z Europy

553-MAKIETA 1 01-23.indd 8 21/10/2014 14:49:13

553-MAKIETA 1 01-23.indd 9 21/10/2014 14:49:15

010 WIADOMOŚCINA WYSPACH

Lek. stom. Magdalena Wolińska

Lek. stom. Pawel Aleksandrowicz

Lek. stom. LukaszMatuszak

Lek. stom. MilenaZaniewska

OrtodontaLilianaSuchodolska

Higienistka-stom.Ewa Swiątek

Higienistka-stom.Krystyna Woronko

Higienistka-stom. Małgorzata Dębska

T o o t i n g M e d i c a l C E N T R E - O D D Z I A Ł S T O M AT O L O G I C Z N Y0 2 0 8 7 6 7 8 3 8 9 , 0 2 0 8 6 4 8 5 1 1 1 , 0 7 5 8 1 5 2 3 0 7 1

5 L o n d o n R o a d S W 1 7 9 J R / l i n k s r o a d

» Raport przygotowany przez dzia-łającą przy burmistrzu Londynu

komisję ds. zdrowia zaleca wprowadze-nie zakazu palenia w miejskich parkach i na publicznych placach. Odrębne ogra-niczenia mogą dotknąć również restau-racje typu fast food.

Komisja pod przewodnictwem lorda Ary Darziego, światowej sławy chirurga i byłego wiceministra zdrowia w rządzie Gordona Browna, przygotowała raport na wniosek burmistrza Londynu Borisa Johnsona. Powodem były niepokojące dane dotyczące liczby palaczy, a także rosnącej popularności papierosów wśród

dzieci. Z informacji tych wynika, że liczba palaczy w brytyjskiej stolicy wynosi 1,2 mln, a codziennie w nałóg wpada 67 dzieci w wieku szkolnym.

Raport zaleca między innymi wpro-wadzenie zakazu palenia w miejskich parkach oraz na publicznych placach. Będzie to stosunkowo proste w przy-padku dwóch placów – Trafalgar oraz Parliament Square – które podlegają bezpośrednio władzom miasta. Burmi-strzowi podlega również agencja Royal Parks, która zarządza najsłynniejszymi londyńskimi parkami, między innymi Hyde Park, St. James’ Park, Kensington

Gardens, a także Richmond czy Green-wich.

W przypadku innych miejsc publicz-nych odpowiednie decyzje podejmo-wałyby władze poszczególnych dziel-nic miasta.

Koszt wprowadzenia zakazu palenia londyński ratusz szacuje na 6,5 mln fun-tów w ciągu najbliższych pięciu lat.

Przeciwko takiemu rozwiązaniu wypowiadają się grupy lobbingowe pala-czy. Ich zdaniem wprowadzenie takiego zakazu byłoby pierwszym krokiem do całkowitego zakazania palenia, także poza miejscami publicznymi.

– Palenie nie stwarza ryzyka dla zdrowia nikogo poza samymi palaczami. Jeśli ktoś nie lubi zapachu papierosów, może po prostu odejść – mówi szef stowa-rzyszenia palaczy Forest, Simon Clark.

Według niego skoro papierosy są produktem legalnie dopuszczonym do sprzedaży, to wprowadzanie zakazu pale-nia nie ma uzasadnienia. Rozwiązaniem lepszym od całkowitego zakazu byłoby, jego zdaniem, wprowadzenie obowiązku wygospodarowania osobnego pomiesz-czenia dla palaczy w pubach czy restau-racjach.

Podobne zakazy palenia obowiązują już w niektórych światowych metropo-liach. Na przykład w Nowym Jorku od 2010 r. nie można palić w parkach i na plażach.

Raport może też przyczynić się do zakazania działania restauracji typu fast food w promieniu do 400 metrów od szkół. Według autorów dokumentu połowa dorosłych mieszkańców Londynu ma problemy z nadwagą lub otyłością – to więcej niż w innych dużych miastach, takich jak Nowy Jork, Sydney, Sao Paulo, Madryt, Toronto czy Paryż. «

Londyn chce zakazać palenia na placach i w parkach

Fot.

PAP/

EPA

/And

y R

ain

Jednym z miejsc, w którym może zacząć obowiązywać zakaz palenia,

jest londyński Trafalgar Square.

553-MAKIETA 1 01-23.indd 10 21/10/2014 14:49:17

553-MAKIETA 1 01-23.indd 11 21/10/2014 14:49:19

012 WIADOMOŚCINA WYSPACH

Wielka Brytania potrzebuje podwyżek!Tysiące ludzie przeszły w zeszłą sobotę przez centrum Londynu, domagając się od brytyjskich władz zaprzestania cięć w sektorze publicznym. Organizatorem marszu pod hasłem „Britain Needs a Pay Rise” był związek zawodowy Trade Union Congress (TUC). Według oficjalnych danych realne płace w Wielkiej Brytanii spadają od 2010 r. mimo pojawienia się w ostatnim czasie wzrostu gospodarczego, na którym, zdaniem protestujących, nie korzysta całe społeczeństwo, a jedynie wąska grupa najbogatszych.

Fot.

PAP/

EPA

/Han

nah

Mck

ay

Były premier mógł być celem zamachuOskarżony o terroryzm 26-letni Erol Incedal, którego proces ze względu na bezpieczeństwo państwa zostanie częściowo utajniony, mógł planować zamach na byłego premiera Tony’ego Blaira – usłyszał w zeszły wtorek sąd.

Aresztowany w ubiegłym roku Incedal jest oskarżony o przygotowywanie aktów terroru i o posiadanie instrukcji konstruowania ładunków wybuchowych.

W samochodzie oskarżonego, którego zatrzymano we wrześniu 2013 r. z powodu wykroczenia drogowego, znaleziono adres posiadłości Tony’ego Blaira i jego żony Charie.

W dniu rozpoczęcia procesu oskarżenie oświadczyło, że akty terroru, które planowali Incedal i drugi mężczyzna oskarżony wraz z nim, mogły być wymierzone albo przeciwko określonym osobistościom, albo też być takimi, jak ten w roku 2008 w Bombaju, gdy w ataku niewielkiej 10-osobowej grupy pakistańskich terrorystów zginęło 166 osób.

Prokuratura zabiegała, by cały proces ze względu na bezpieczeństwo państwa toczył się przy drzwiach zamkniętych, co, jak pisze Reuters, było prośbą bezprecedensową w najnowszej historii brytyjskiego sądownictwa, lecz wniosek ten został odrzucony w czerwcu przez sąd apelacyjny.

Niemniej proces ma zostać częściowo utajniony.

61-letni Tony Blair, który ma dom w centrum Londynu, był premierem w latach 1997-2007, a obecnie jest wysłannikiem kwartetu bliskowschodniego (ONZ, UE, Rosja, USA) i zajmuje się procesem pokojowym w tym regionie.

553-MAKIETA 1 01-23.indd 12 21/10/2014 14:49:22

Trzy lotniska sprzedane za miliard funtów

» Heathrow Airport Holdings (HAH), spółka, której własnością są cztery brytyjskie lotniska, posta-

nowiła sprzedać za miliard funtów trzy z nich – Glasgow, Aberdeen i Southampton. Nabywcą jest hiszpańsko-au-stralijskie konsorcjum.

Finalizacja transakcji, która spodziewana jest w styczniu 2015 r., oznaczać będzie, że własnością HAH pozostanie wyłącznie jej flagowe lotnisko – londyńskie Heathrow.

Lotniska w Glasgow, Aberdeen i Southampton przej-mie konsorcjum, którego udziałowcami są hiszpańska spółka Ferrovial oraz australijska Macquarie. Ferro-vial jest jednocześnie największym udziałowcem HAH, z 25-proc. pakietem akcji spółki.

HAH, do 2012 r. działające pod nazwą British Air-ports Authority, pierwotnie było właścicielem siedmiu brytyjskich lotnisk. W wyniku postępowania antymono-polowego zostało jednak zmuszone do sprzedaży trzech z nich – Gatwick (w 2009 r.), Edynburg (2012) i Stansted (2013). Własnością spółki były także lotniska w Neapolu (sprzedane w 2010 r.) oraz w latach 2006-2007 buda-pesztańskie Ferihegy. Spółka zarządzała także kilkoma lotniskami w USA do momentu sprzedaży tamtejszej spółki zależnej w 2010 r.

Według HAH sprzedaż trzech lotnisk pozwoli sku-pić się na poprawie jakości obsługi na lotnisku Heathrow oraz pozyskać wsparcie dla jego rozbudowy.

Największym spośród trzech sprzedanych przez HAH lotnisk jest port lotniczy Glasgow. Jest on ósmym co do liczby obsłużonych pasażerów lotniskiem w Wielkiej Bry-tanii (7,4 mln w 2013 r.). Aberdeen było pod tym wzglę-dem na miejscu 14. (3,4 mln pasażerów), a Southamp-ton na 18. (1,7 mln pasażerów).

Nowi właściciele zapowiadają, że pasażerowie nie odczują tej zmiany, a ich celem jest dalsze zwiększanie liczby obsłużonych pasażerów i poprawa standardu wszystkich trzech lotnisk. «

Samoloty British Airways na lotnisku Heathrow.

553-MAKIETA 1 01-23.indd 13 21/10/2014 14:58:27

014 WIADOMOŚCIPRASA NA WYSPACH

Przygotowała: SYLWIA MILAN Źródło: DAILY MAIL

» …czyli o tym, co rasowy Brytyj-czyk wiedzieć powinien.

Nie dzwonić przed godziną 9 rano ani po godzinie 21 wieczorem, chyba że znasz dobrze osobę i zwyczaje panu-jące w jej rodzinie.

W trakcie rozmowy telefonicznej z dużym wyczuciem sugerujemy jej koniec. Nigdy nie zmuszamy drugiej strony do kontynuowania, jeśli ta poprosiła nas o zakończenie, prze-praszając.

Po spotkaniu z przyjaciółmi wysy-łamy SMS-a z podziękowaniem, wyrażając jednocześnie zadowo-lenie z mile spędzonego czasu. I to jest do zaakceptowania. Gdyby jed-nak obiad był bardziej oficjalny, należy napisać list. Wiadomość tek-

stowa wysłana z komórki będzie nietaktem.

W eleganckim towarzystwie nie wypada mówić o pieniądzach, polityce, reli-gii i seksie.

Jeśli się komuś wydaje, że odręczne pisanie listów to wymarły zwyczaj, z całą pewnością nie jest dobrze wycho-wanym Anglikiem. Własnoręcznie napi-sane kondolencje są jedyną do przyję-cia formą.

Bawiąc się w czyimś towarzystwie, za wyjątkowo niegrzeczne uznaje się nakłanianie kogoś do wydawania więk-szej ilości pieniędzy, niż ten przezna-czył na to spotkanie. Gdybyśmy chcieli jeszcze bardziej się pogrążyć, sugeru-jemy kompanowi, żeby się nie wygłu-piał, bo stać go na to.

Zapraszając kogoś do restauracji, bie-rzemy pod uwagę preferencje gościa, tzn. kierujemy się bardziej jego gustem

i smakiem niż swoim. Wówczas zapro-szony naprawdę ucieszy się. Najlepiej byłoby jednak, aby miejsce odpowia-dało obu stronom.

Pod żadnym pozorem nie wychodzić w trakcie spotkania na papierosa, żeby nawet nie wiem, jak wielka siła chciała nas stamtąd wyciągnąć.

Jak odmawiać spożycia alkoholu? Lepiej powiedzieć, że prowadzimy samochód czy bierzemy antybiotyki. To brzmi lepiej niż: „staram się ograniczać” czy „schodzę z wagi”.

Nie odbieramy komórki w muzeum, galerii, teatrze, podczas oficjalnego spo-tkania. Jeśli sytuacja będzie wyjątkowa, a użycie telefonu konieczne, pamię-tamy o minimalnym czasie konwersa-cji i wysokości głosu dostosowanego do siedzącej obok człowieka, któremu oszczędzamy wysłuchiwania dłuższych i intymnych relacji. «

Etykieta zobowiązuje

553-MAKIETA 1 01-23.indd 14 21/10/2014 14:49:23

przegląd prasy »EVENING STANDARD

Żadnych pubów34-letni Rodney Williams dostał zakaz wejścia do każdego pubu, baru, restauracji i hotelu w Londynie przez najbliższe 25 lat plus 4 lata więzienia. Za co? Okradał klientów i gości. Robił to na tyle często, że sąd w Snaresbrook w Londynie nie miał innego wyjścia, jak ukarać go w ten właśnie sposób.

»METRO

Teściowa dobra jest4 na 5 świeżo upieczonych mam chętnie przyjmuje pomoc teściowych zaraz po porodzie. 22 proc. ufa matce męża na tyle, by zostawić z nią dziecko już w 2 tygodnie po rozwiązaniu. Dane: Sondaż Baby Show.

»DAILY MAIL

Kupują na inwestycjeDo tej pory rosyjscy i chińscy inwestorzy nabywali duże rezydencje oraz apartamenty nad rzeką jedynie w Londynie. Jednak od pewnego czasu swoje pieniądze lokują w nieruchomościach na terenie całego kraju. Interesujące dla nich okazują się mieszkania w Manchesterze, Liverpoolu, Sheffield. Natomiast w samym Londynie w ciągu ostatniego 1,5 roku wartość każdego domu wzrosła o blisko 20 proc.

»DAILY MIRROR

Wyrzucone pieniądzeZostawianie w domu sprzętu telewizyjnego i komputerowego na tzw. czuwaniu kosztuje tradycyjną brytyjską rodzinę 80 funtów rocznie. O tyle zwiększa się rachunek za prąd, jeśli nie wyłączamy konsoli do gier i telewizora. Dane: Energy Saving Trust. (SM)

553-MAKIETA 1 01-23.indd 15 21/10/2014 15:41:30

016 WIADOMOŚCINA WYSPACH

Drugie Royal Baby urodzi się w kwietniuNarodziny drugiego dziecka księcia Williama i jego żony księżnej Kate oczekiwane są w kwietniu 2015 r. – poinformował w poniedziałek pałac Kensington. Wiadomość tę podano w przeddzień pierwszego od dwóch miesięcy pojawienia się publicznie księżnej Kate.

Informację o tym, że książęca para spodziewa się drugiego potomka, podano na początku września. Płci oczekiwanego dziecka ani prognozowanej daty jego narodzin wówczas nie podano.

Wiadomość o drugim dziecku została przyjęta przez brytyjskie media raczej spokojnie; nie wzbudziła takiej fali zainteresowania, jaka towarzyszyła informacji o planowanym przyjściu na świat pierwszego potomka książęcej pary, księcia George’a.

Obecnie pierwszy w kolejce do brytyjskiego tronu jest syn królowej Elżbiety II, dziadek George’a, książę Karol. Następny jest jego syn, książę William, a zaraz za nim książę George, urodzony 22 lipca zeszłego roku.

» Podczas debaty w Izbie Gmin minister spraw zagranicznych

Philip Hammond powiedział, że rząd bierze pod uwagę taką możliwość wobec obywateli, którzy opowiedzieli się po stronie dżihadystów i będą próbowali wrócić do Wielkiej Brytanii.

Umożliwia to obowiązujący wciąż w Wielkiej Brytanii akt prawny, przy-jęty pierwotnie w 1351 r., za panowa-nia króla Edwarda III (Treason Act). Oczywiście był on poddawany wielu zmianom, z których najistotniejsza, z 1998 r., zniosła możliwość karania zdrady śmiercią. W tej chwili maksy-malną dopuszczalną za ten czyn karą jest dożywotnie więzienie.

Po raz ostatni Treason Act znalazł zastosowanie w 1946 r., kiedy to na jego mocy skazano i powieszono Williama Joyce’a, który podczas II wojny świato-wej szerzył w Wielkiej Brytanii propa-gandę nazistowską.

– Mieliśmy przypadki osób, które deklarowały lojalność wobec Pań-stwa Islamskiego. Pozwala to stawiać pod znakiem zapytania ich lojalność wobec Wielkiej Brytanii i domniemy-wać, że popełnione zostało przestęp-stwo zdrady – mówił minister Ham-

mond. Według niego rząd poważnie bie-rze pod uwagę możliwość postawienia takich zarzutów osobom, które będą próbowały wrócić do Wielkiej Bryta-nii, by prowadzić tu działalność terro-rystyczną.

Według ujawnionych w zeszły pią-tek informacji w tym roku brytyjska

policja zatrzymała pod zarzutem prowa-dzenia takiej działalności aż 218 osób. Oficjalne dane mówią o około 500 bry-tyjskich obywatelach, głównie muzuł-mańskich imigrantach, którzy walczą w Iraku i Syrii po stronie Państwa Islam-skiego. Ich rzeczywista liczba może być jednak znacznie wyższa. «

Będą skazywani na mocy średniowiecznego prawaRząd Wielkiej Brytanii rozważa wyciągnięcie wobec brytyjskich obywateli walczących po stronie Państwa Islamskiego (IS) konsekwencji w postaci oskarżenia o zdradę na mocy aktu prawnego mającego swoje korzenie w XIV wieku. Sprawę opisały brytyjskie media.

553-MAKIETA 1 01-23.indd 16 21/10/2014 14:49:26

553-MAKIETA 1 01-23.indd 17 21/10/2014 14:49:27

018 WIADOMOŚCIUNIA EUROPEJSKA

» Jak podkreśla naczelnik wydziału do walki z handlem ludźmi

Biura Służby Kryminalnej KGP mł. insp. Monika Sokołowska, nadal wśród ofiar handlu ludźmi dominują osoby, w tym przede wszystkim kobiety, wykorzy-stywane do świadczenia usług seksu-alnych. – Ostatnie lata pokazują jed-nak, że rośnie liczba Polaków wyko-rzystywanych do pracy przymusowej. Trzecią formą handlu ludźmi, odkrytą przez polską policję, jest wykorzysty-wanie ludzi do wyłudzania świadczeń socjalnych – dodała.

Ze spraw prowadzonych przez policjantów wynika między innymi, że Polacy wykorzystywani są zarówno do prac sezonowych, np. zbierania truska-wek, jak i prac całorocznych związanych np. z rozbiórką budynków.

– W przypadku świadczenia usług seksualnych ofiarami są głównie kobiety. Tu – w sprawach dotyczących pracy przymusowej – rozkłada się to 50 proc. na 50 proc., w zależności od tego, czy są to prace związane ze sprzątaniem, budowlane, czy np. sezonowe w ogrod-nictwie – oceniła Sokołowska.

NIeWyksztAłCeNI, bezrObOtNI, bezDOMNIZ danych policji wynika, że ofiarami tego typu procederu padają osoby z określo-nych środowisk, często bezdomne, bez-robotne, bez żadnych perspektyw finan-sowych, nieznające języków obcych. Werbownicy szukają swoich ofiar np. przy ośrodkach pomocy społecznej, urzędach pracy, zamieszczają ogłosze-nia w internecie.

– W takich sytuacjach charakte-rystyczne jest też to, że osoba werbo-wana musi podjąć decyzję natychmiast lub w bardzo krótkim czasie. Sprawcy

nie dają jej czasu na zastanowienie się, sprawdzenie, bo wątpliwości są nie-dopuszczalne. Oferta jest „specjalna”, jedyna w swoim rodzaju. Ofiara ma rozważać tylko to, jak szybko może się spakować, żeby nikt inny jej nie ubiegł – dodała Sokołowska.

Na miejscu pracownikom zabie-rane są dokumenty. Często nie wie-dzą nawet, gdzie są; jeśli próbują się przeciwstawiać, są bici, stosowane są wobec nich też groźby. Przykładem jest jedna z głośniejszych spraw, dotycząca wykorzystywania Polaków do pracy przy rozbiórkach budynków, między innymi w Londynie. Prace te prowa-dzone były w niebezpiecznych warun-kach, siedem dni w tygodniu, przez kilkanaście godzin dziennie. „Organi-zatorzy” przetrzymywali swoje ofiary w zamknięciu.

NIeWOlNICy prACują też W pOlsCeProblem wykorzystywania ludzi do przymusowej pracy widoczny jest też w Polsce. Do naszego kraju trafiają zazwyczaj osoby zza wschodniej gra-nicy i z Azji. Bywa, że ofiary tego pro-cederu muszą płacić gangom za „moż-liwość” pracy w Polsce duże kwoty. Tak było w przypadku obywatela Banglade-szu, który za opłatę w wysokości 7,5 tys. dolarów przyjechał do Polski, by file-tować ryby. W rzeczywistości wraz ze swoimi współtowarzyszami zmuszany był do pracy przy czyszczeniu kadłu-bów statków.

Jak powiedziała Sokołowska, nowym zjawiskiem, rozpoznanym właśnie przez polskich policjantów, jest wykorzysty-wanie Polaków do wyłudzania świad-czeń socjalnych, głównie w Wielkiej Brytanii.

– Pierwsze informacje, które do nas docierały w 2006, 2008, 2009 r,. były szczątkowe. Gdzieś ktoś padł ofiarą oszustwa, zaboru dokumentów, pobi-cia, pozbawienia wolności – to były takie elementy, które nie wskazywały na to, że może chodzić o handel ludźmi. Kiedy, przykładowo, dziewczyna zostaje zrekrutowana do świadczenia usług seksualnych, powie policji, że została pobita, zgwałcona, zabrano jej doku-menty, ale nie powie, że jest ofiarą han-dlu ludźmi. Bo o tych wszystkich ele-mentach związanych z tym procede-rem, organizacją werbunku, może nie wiedzieć. Tak samo jest w przypadku osób wykorzystywanych do przymuso-wej pracy czy wyłudzenia świadczeń – wyjaśniła naczelnik.

GANGI OD WyłuDzeńJak dodała, początkowo Polacy, z pomocą których wyłudzano „socjal”, wywożeni byli do Niemiec. Kiedy jed-nak otworzył się rynek pracy w Wiel-kiej Brytanii, organizatorzy tego pro-cederu stwierdzili, że tam zyski mogą być znacznie większe.

– Werbowano osoby bezrobotne, w trudnej sytuacji finansowej, niezna-jące języka angielskiego. W Londynie rozlokowywano je w różnych miejscach, tak by oddzielić je od osób, z którymi nawiązały kontakty podczas podróży. Później mówiono im, że praca będzie, ale muszą dopełnić pewnych formal-ności, między innymi założyć konto. Wożono je do banków, a także do urzę-dów. Podpisywały dokumenty. Towa-rzyszyli im tłumacze współpracujący z grupą przestępczą – relacjonowała Sokołowska.

Polscy policjanci ustalili, że w ten sposób przestępcy wyłudzali gigan-

Polskich niewolników coraz więcejW ostatnich latach rośnie liczba polaków zmuszanych do niewolniczej pracy między innymi w Wielkiej brytanii czy Niemczech – wynika z danych policji. Nowym zjawiskiem jest też wykorzystywanie ich przez grupy przestępcze do wyłudzenia świadczeń socjalnych.

553-MAKIETA 1 01-23.indd 18 21/10/2014 14:49:27

tyczne świadczenia socjalne. Dokumenty podpisy-wane przez osoby przywiezione z Polski do pracy były niczym innym jak wnioskami o pomoc społeczną, dodatkowo zakładane na ich podstawie konta umoż-liwiały zaciąganie kredytów.

– Po kilku dniach takim osobom mówiono, że pracy jednak nie ma. Proponowano im pomoc w powrocie do Polski. Zdarzały się też przypadki bicia, zastrasza-nia – dodała naczelnik.

Celem gangów specjalizujących się w takiej for-mie handlu ludźmi są często rodziny wielodzietne, w takich przypadkach zysk wzrastał kilkukrotnie. Jedna osoba, nie wiedząc o tym, występowała o pomoc np. na swoje dzieci.

Jak powiedziała naczelnik, w przypadku jednej osoby zysk to minimum 1000 funtów; zasiłek był wypłacany przez miesiące, lata. – Największa kwota, o jakiej uzyskaliśmy informacje, to było 100 tys. fun-tów za jedną osobę – powiedziała naczelnik.

Aby ustrzec się przed tego typu przestępczością, należy – jak podkreślają policjanci – przede wszyst-kim sprawdzać „firmy” i osoby oferujące rzekomo atrakcyjną pracę poza granicami Polski. Czasem warto osobiście zadzwonić np. do hotelu czy innego miej-sca, którego teoretycznie oferta dotyczy.

Pierwsza taka sprawa dotycząca niewolniczej pracy Polaków wyszła na jaw w lipcu 2006 r. Polacy przetrzymywani byli w regionie Apulia na południu Włoch. Policjanci uwolnili w sumie 119 osób. Ope-rację pod kryptonimem „Ziemia obiecana” koordy-nowała specjalna komórka karabinierów w Rzymie oraz zespół do walki z handlem ludźmi w Komendzie Głównej Policji w Warszawie.

– Uczestniczyłam w tej akcji, koordynowałam ją ze strony polskiej. O drugiej w nocy wchodzili-śmy do tych obozów pracy. Ci ludzie, których uwol-niliśmy, nie wiedzieli nawet, gdzie są – podkreśliła Sokołowska.

W 2013 r. jeden z głównych organizatorów i lider gangu Łukasz Z. został skazany na 8 lat więzienia.

SPECJALNI POLICJANCI wytropią handlarzyPrzeciwdziałanie handlowi ludźmi jest – jak wielokrot-nie podkreślał komendant główny policji Marek Dzia-łoszyński – jednym z głównych priorytetów policji.

W celu przeciwdziałania tego typu przestępczości powołano wydział do walki z handlem ludźmi w KGP; w każdej komendzie wojewódzkiej działają też koordy-natorzy. Polscy policjanci stale współpracują z zagra-nicznymi policjami – między innymi z brytyjską np. w sprawie dotyczącej wykorzystywania Polaków do rozbiórki budynków.

Problem handlu ludźmi był także tematem narady kadry kierowniczej KGP, komendantów wojewódzkich i wojewodów, która odbyła się kilka tygodni temu. Uczestniczyła w niej jedna z ofiar procederu, aby przy-bliżyć policjantom i wojewodom problemy związane z tym rodzajem przestępczości. «

553-MAKIETA 1 01-23.indd 19 21/10/2014 14:49:28

020 WIADOMOŚCIUNIA EUROPEJSKA

»W konkursie Teaming, urucho-mionym w ramach unijnego pro-

gramu ramowego Horyzont 2020, najlep-sze instytucje naukowe, między innymi polskie, mają szansę na partnerstwo stra-tegiczne z wiodącymi ośrodkami nauko-wymi w Europie. Wyłonione w konkursie instytucje zyskają miano centrów dosko-nałości i otrzymają finansowanie sięga-jące 15-20 mln euro na kilka lat.

– Centrum doskonałości, które powstanie w ramach współpracy, ma koncentrować się na badaniach nauko-wych na najwyższym poziomie. Ma być ono miejscem, gdzie będą sprzyjające warunki dla rozwoju innowacyjnych pomysłów. Korzystamy w tym wzglę-dzie z doświadczeń uniwersytetu w Cam-bridge. Chcielibyśmy stworzyć też moduł, który będzie polegał na kształceniu stu-dentów i młodych naukowców w dziedzi-nie przedsiębiorczości i wspomagał ich w zakładaniu firm, które będą komercja-lizowały najlepsze pomysły – mówi rek-tor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Marcin Pałys.

Kanclerz Uniwersytetu Cambridge prof. Leszek Borysiewicz wyjaśnił, że

jego uniwersytet komercjalizuje wiele przedsiębiorstw.

– Cambridge to jest dość mała miej-scowość. Jednak do dziś wokół Cam-bridge powstało 600 nowych firm i 18 proc. wszystkich firm technologicznych, które powstają w Wielkiej Brytanii – powiedział prof. Borysiewicz.

Już teraz obie instytucje współpra-cują w dziedzinie biotechnologii, gene-tyki, nowych materiałów dla elektro-niki.

– W dalszej perspektywie chcieli-byśmy rozwijać część dotyczącą chemii strukturalnej, prac nad nowymi mate-riałami czy szczepionki na szczególny rodzaj nowotworu – wyjaśnia prof. Mar-cin Pałys.

Chociaż formalny kres współpracy, zgodnie z zasadami programu Horyzont, to rok 2020, jednak rektorzy uniwersy-tetów chcieliby, aby trwała ona również po jego formalnym zakończeniu.

– Chcielibyśmy, aby program roz-wijał się przy wykorzystaniu zasobów finansowych w nowych perspektywach UE, ale też z pieniędzy prywatnych – mówił rektor UW.

Rozpatrywanie wniosków w progra-mie Teaming odbywa się w dwóch turach. W pierwszej następuje selekcja najbardziej interesujących wniosków. One dostają finansowanie na przygotowanie szczegó-łowego planu działania. Później na podsta-wie tych szczegółowych planów zostaną wybrane projekty, które otrzymają finan-sowanie z UE. – Ta pierwsza faza powinna zakończyć się koło lutego – marca. Później jest około roku na przygotowanie planu. Ostateczna decyzja o przyznaniu finanso-wania zapadnie na początku roku 2016 – wyjaśnia prof. Pałys.

Wspólne prowadzenie badań i wymiana naukowców między uniwer-sytetami polskimi i brytyjskimi to ele-menty brytyjskiego programu Innova-tion is Great. Na jego temat rozmawiali uczestnicy poniedziałkowej konferen-cji Great Innovation Summit, odbywa-jącej się w ambasadzie Wielkiej Bryta-nii w Warszawie. Uczestniczący w niej naukowcy i przedsiębiorcy omawiają też możliwości współpracy między nauką a biznesem oraz szanse rozwoju obu sek-torów w perspektywie programu Hory-zont 2020. «

Uniwersytet Warszawski podjął współpracę z CambridgeUniwersytet Warszawski rozpoczyna współpracę z Uniwersytetem Cambridge. Uczelnie złożyły wniosek w programie Teaming, finansowanym przez Unię Europejską. W ramach współpracy stworzą one tzw. centrum doskonałości, prowadzące badania na najwyższym poziomie.

Uniwersytet Cambridge

553-MAKIETA 1 01-23.indd 20 21/10/2014 14:49:31

021

553-MAKIETA 1 01-23.indd 21 21/10/2014 15:47:29

022 WIADOMOŚCIPRAWO

teraz już dostępna na twoimSMARTFONIE I TABLECIE!

ŚCIĄGAJ COOLTURĘna tablet i komórkę!

Miałeś wypadek drogowy?

Zadzwoń do nas, a pomożemy Ci uzyskać należne odszkodowanie

DNS Claims 0208 741 7762 lub 07500 300 600 (kontakt przez całą dobę)

» 31 marca 2009 r. weszła w życie nowelizacja ustawy dotyczącej

prawa upadłościowego. Wprowadziła ona przepisy o upadłości konsumenckiej. Dzięki niej obywatele polscy posiadający zadłużenie w Polsce mogą skorzystać z przepisów o prawie upadłościowym Anglii i Walii, które dla osoby fizycz-nej są bardziej korzystne niż te w Pol-sce, gdyż nie ograniczają się wyłącznie do niewypłacalności powstałej wskutek wyjątkowych i niezależnych okoliczno-ści, a są dostępne dla wszystkich. Dodat-kowo brytyjskie przepisy umożliwiają dłużnikowi umorzenie zadłużenia już po upływie 12 miesięcy, pod warunkiem że mamy do czynienia z niezawinionym zachowaniem dłużnika.

Zgodnie z założeniami nowelizacji skutki prawne angielskiego postępowa-nia upadłościowego mają również zasto-sowanie w Polsce.

Aby móc rozpocząć postępowa-nie upadłościowe w Anglii, dłużnik w momencie jego rozpoczęcia musi posia-dać miejsce zamieszkania w Anglii lub Walii (co najmniej 6 miesięcy).

Koszt postępowania jest zróż-nicowany. Zazwyczaj wynosi około £700.00.

Rozpoczęcie postępowania odbywa się zawsze na wniosek dłużnika.

Rozpatrzenie wniosku przez sąd może trwać nawet rok. Po upływie tego czasu sąd wyda orzeczenie dotyczące upadłości oraz przedstawi plan spłaty długu. Od samego dłużnika będzie zale-żało, po jakim czasie długi zostaną umo-rzone. Jeżeli dłużnik rzetelnie będzie spłacał zobowiązania przedstawione w planie spłat oraz będzie na bieżąco informował sąd o spłatach i swojej sytu-acji materialnej, wówczas sąd po upływie 12 miesięcy może zadecydować, iż reszta zobowiązań zostanie umorzona, a dłuż-nik zostanie zwolniony z ich spłaty.

Wniosek o upadłość konsumencką można złożyć raz na 10 lat.

Należy pamiętać, iż pewne długi nie mogą być umorzone w postępo-waniu. Dotyczy to między innymi ali-mentów oraz odszkodowań za szkodę na osobie.

Upadłość konsumencka będzie mieć bardzo duży wpływ na zdolność kredy-tową. Przez co najmniej 6 lat po ogło-szeniu upadłości dłużnik będzie miał problem z otwarciem konta, wzięciem pożyczki czy zakupem telefonu na abo-nament. Należy się zatem dokładnie zastanowić, czy warto skorzystać z opcji upadłościowej, czy też lepiej rozważyć inne formy spłaty zadłużenia, jak np. spłata £1 tygodniowo.

Dodatkowo sąd bardzo dokład-nie sprawdzi, jakie są intencje dłuż-nika przy składaniu wniosku o upa-dłość konsumencką. Jeżeli uzna, że osoba posiadająca zadłużenie w Pol-sce rozpoczęła postępowanie w Anglii wyłącznie ze względu na bardziej korzystne przepisy prawne, może pociągnąć ją do odpowiedzialności karnej. «

Upadłość konsumencka – co zrobić, jeśli spłata długu stała się niemożliwa?

553-MAKIETA 1 01-23.indd 22 21/10/2014 14:49:34

553-MAKIETA 1 01-23.indd 23 21/10/2014 14:49:36

024 TEMAT NUMERUTRADYCJA

Przepraszam,

czy tu

straszy?

MAGDALENA GIGNAL

» Co roku 31 października duchy Halloween straszą na brytyjskich

ulicach, nawet jeśli wśród nich więcej jest Spidermanów i młodych czarodziejów w okularach niż zakutanych w stare prze-ścieradła straszydeł. Dla większości z nas Halloween oznacza tylko przebieranki, zupę z dyni i całe góry słodyczy, tymcza-sem święto to wywodzi się z obchodów zmiany pory roku, a w niektórych kul-turach – tak jak w polskiej – wiąże się ze wspominaniem zmarłych poprzez porównanie ich śmierci z ciemnymi i zim-nymi zimowymi miesiącami. I chociaż kostiumy wiedźm i wampirów, trady-cja „trick or treat” i opowiadanie strasz-nych historii, takich jak legenda o jeźdźcu bez głowy, są sednem tego bardzo ame-rykańskiego święta, festiwal zmarłych, od którego pochodzi Halloween, wciąż odgrywa ogromną rolę w wielu kultu-rach na całym świecie. »

553-MAKIETA 2 24-43.indd 24 21/10/2014 16:09:35

025

straszy?„Dominujący duch, nawiedzający ten zaczarowany region, który wydaje się dowódcą naczelnym wszystkich sił powietrza, objawia się w postaci bezgłowego jeźdźca na koniu. Niektórzy mówią, że to duch żołnierza z Hesji, którego głowę odstrzeliła armata w jakiejś bezimiennej bitwie podczas rewolucji i który co jakiś czas objawia się wieśniakom, galopując pod osłoną nocy, jakby na skrzydłach wiatru”.

Washington Irving,„Legenda Sleepy Hollow”

553-MAKIETA 2 24-43.indd 25 21/10/2014 15:43:25

026SKĄD SIĘ WZIĘŁO HALLOWEEN?Początków Halloween można dopatry-wać się w starożytnym celtyckim festi-walu zmarłych – Samhain [sołin]. Od tere-nów dzisiejszej Irlandii, poprzez Wielką Brytanię, aż do Bretanii we Francji Cel-towie obchodzili 31 października święto połączenia na jeden dzień świata żywych ze światem umarłych. Jak wierzyli, tego dnia duchy zmarłych wracały na ziemię. Obchody święta zmarłych zbiegały się

z ostatnimi zbiorami roku i gromadzeniem zapasów na chłodne

zimowe miesiące, kiedy słońce zachodzi wcześnie i wstaje późno, a natura zapada w stan hibernacji, umierając aż do wio-sennych, ponownych narodzin.

Po podbiciu przez Rzymian wielu należących do Celtów terenów w Anglii i Francji Samhain został połączony z rzymskim festiwalem zmarłych, który również odbywał się zawsze w paź-dzierniku. Później, po rozprzestrzenie-niu się chrześcijaństwa, kościół próbo-wał włączyć obchody święta zmarłych do obchodzonego 1 listopada religijnego dnia Wszystkich Świętych, kiedy czczono pamięć świętych i męczenników. Chrze-ścijańskie święto nazywano All-Hallows (Wszyscy święci), a poprzedzający je dzień – najpierw wigilią Wszystkich Świę-

tych (All-Hallows-Eve), a następnie Hal-loween. Przebieranie się, organizowanie parad, robienie sobie nawzajem „strasz-nych” psikusów oraz palenie świątecz-nych ognisk to najstarsze związane z tym świętem tradycje. Wielu chrześcijan oba-wiało się, że nocą, gdy duchy zmarłych będą kręcić się po okolicy w pobliżu ich domów, zbłąkane dusze mogą zaczepiać ich, kiedy będą wracać do domów z parad i ognisk. Zaczęli więc najpierw zakładać maski, a później przebierać się, by zmylić dusze zmarłych i sprawić, aby uwierzyły, że mają do czynienia ze „swoimi”.

W XX wieku w Stanach Zjednoczo-nych zapomniano o tym, że Halloween było świętem zmarłych, zmieniając je w festiwal przebierańców. Pierwsze udo-kumentowane świętowanie 31 paździer-nika w Ameryce pochodzi z 1930 r., choć wzmianki o nim pojawiały się już w XIX-wiecznej prasie. Jednak Europa i Ameryka

w żadnym razie nie są jedynymi miej-scami z długą tradycją świętowania

końca sezonu żniw dniem, w którym czci się zmarłych przodków. Te

tradycje mają wiele wspólnego z obchodami śmierci wiosny

i bliskich na całym świecie. W niektórych miejscach

tradycje się krzyżują, na przykład zwyczaj

zostawiania w noc Halloween na progu domów pożywie-nia dla zbłąkanych dusz jest wspólny

dla Europy i Ameryki. Jedzenie miało powstrzymać

duchy zmarłych przed wchodzeniem do domów. Tak samo odgania (lub wręcz przeciwnie – zaprasza) się zmarłych w Japonii, Kambodży i Meksyku.

JAPONIA – OBON ALBO FESTIWAL LATARNIŚwięto zmarłych w Japonii nazywa się „Obon” i jest obchodzone co roku w sierp-niu. Festiwal jest też często nazywany „festiwalem latarni”. Tak jak podczas tra-dycyjnych obchodów Halloween, dusze zmarłych wracają w tym czasie do świata żywych. Jednak inaczej niż w tradycji Hal-loween, gdzie są one uważane za nieprzy-jazne, a nawet złe, jak bezgłowy jeździec, podczas Obon dusze zmarłych wracają na ziemię, żeby odwiedzić swoich bli-skich. Wielu buddystów w Japonii przy-gotowuje na to święto specjalne jedzenie

TEMAT NUMERUTRADYCJA

553-MAKIETA 2 24-43.indd 26 21/10/2014 16:10:20

027

dla dusz swoich przodków, które umiesz-czają w świątyniach i w swoich domach. Po zachodzie słońca rodziny zapalają papierowe latarnie i wieszają je przed domami, żeby pomóc duszom zmarłych odnaleźć drogę do domu. Święto koń-czy się puszczaniem zapalonych latarni w dół rzek i zatok Japonii, skąd płyną one dalej do morza. Sznur kolorowych świa-teł migoczących na wodzie ma zaprowa-dzić zmarłych z powrotem do ich krainy, aż do następnego roku.

Kambodża – P’chum ben w PagodzieDziesiątego miesiąca kalendarza księży-cowego, który zwykle przypada we wrze-śniu, buddyści z Kambodży przez 14 dni świętują Pak Ben. Codziennie w czasie tych dwóch tygodni wstają przed wscho-dem słońca, by przygotować jedzenie i inne podarunki dla żyjących w pago-dach (świątyniach) mnichów i dla swoich przodków. 15. dnia mieszkańcy wiosek odwiedzają pagody, przynosząc ze sobą słodycze z ryżu i fasoli zawinięte w liście

bananowca i inne przysmaki, by w ten sposób zaznaczyć wyjątkowość P’chum Ben – albo inaczej Festiwalu zmarłych, który przypada na zakończenie okresu Pak Ben. Każdego poranka festiwalu do świątyń licznie wznoszących się na kambodżańskich prowincjach i w mia-stach znoszone są pięknie udekoro-wane potrawy i inne podarunki ofero-wane duszom przodków razem z modli-twą. Oprócz tego co rano przygotowuje się ogromne ilości ryżu wymieszanego z ziarnami sezamu, który jest następnie rozsypywany przed pagodą – dla głod-nych duchów, które nie mają na ziemi nikogo bliskiego, kto mógłby zatrosz-czyć się o ich pamięć. Na P’chum Ben mieszkańcy Kambodży zakładają swoje najlepsze stroje, spotykają się z rodziną i przyjaciółmi w lokalnej świątyni, słu-chają muzyki i przemówień mnichów i innych ważnych lokalnych osobistości oraz – w końcu – rozkoszują się kulinar-nymi przysmakami przygotowanymi spe-cjalnie na tę okazję. Chociaż to buddyj-skie święto opiera się na silnych podsta-wach religijnych, dla wielu »

Sznurkolorowych świateł migoczących na wodzie ma zaprowadzić zmarłych z powrotem do ich krainy

553-MAKIETA 2 24-43.indd 27 21/10/2014 15:00:28

028prostych ludzi stanowi po prostu oka-zję do odpoczynku i odwiedzin rodziny. Podobnie jak Obon, P’chum Ben jest obchodzony również przez amerykań-skie społeczności Long Beach, Kalifornii, Lowell i Massachusetts, gdzie mieszka najwięcej Kambodżan.

MEKSYK – LOS DIAS DE LOS MUERTOS, CUKROWE CZASZKI I INNE PRZYSMAKIMeksykańskie święto zmarłych opiera się na podobnych podstawach co Hal-loween. Niektóre z tradycji kultywo-wanych do dziś są bardzo podobne do amerykańskich, od ustrajania domów kościotrupami do słodyczy w kształcie wampirzych zębów. Los Dias de los Muer-tos, które należy do najchętniej obcho-dzonych i najpopularniejszych świąt w Meksyku, stanowi też mieszankę euro-pejskich zwyczajów przywiezionych do kraju przez hiszpańskich konkwistado-rów oraz tradycji Azteków i Majów, któ-rzy zamieszkiwali tereny Ameryki Środ-kowej na długo przed przybyciem Hisz-panów. Aztecki festiwal zmarłych trwał nie jeden dzień czy jeden tydzień, ale niemal dwa miesiące, podczas których świętowano jesienne żniwa oraz odda-wano cześć zmarłym. Obchodom święta patronowała bogini Mictecacihuatl, znana też jako Dama śmierci. Podczas święta zmarłym oferowano jedzenie, kwiaty, wyroby ceramiczne i alkohol.

Zarówno Aztecy, jak i Majowie wie-rzyli, że na jeden dzień w roku dusze zmarłych wracają do świata żywych, gdzie mogą odwiedzić swoje rodziny. Po nadejściu kultury hiszpańskiej i kato-licyzmu nowe władze Meksyku próbo-wały zbagatelizować obchody święta zmarłych, łącząc je z dniami wszyst-kich świętych (1 listopada) i wszyst-kich dusz (2 listopada). W te dni obchodzi się dziś w Meksyku Los Dias de los Muertos. Zmarli są zapraszani w odwiedziny, na grobach umieszcza się fotografie, kwiaty, napoje i jedze-nie. Te rytuały mają szczególne zna-czenie dla dusz, które zagubiły się podczas ubiegłorocznych obchodów święta zmarłych i mogą dzięki temu odnaleźć drogę do domu. Wieczorami całe rodziny spotykają się na cmenta-rzach, spędzając czas na jedzeniu, piciu i wspominaniu, a rzadziej na modli-twach. Domy i cmentarze dekoruje się na tę okazję wyciętymi z bibuły kwia-

Dyniowa zupa Magdy

Halloween bez zupy z dyni nie byłoby takie samo. Najpopularniejsze są zupy-kremy, z dodatkiem mleka kokosowego, prażonych migdałów, a czasem cyna-monu i kolendry. Co jednak zrobić, jeśli nie przepada się za słodkimi obiadami? Ugotować pikantną zupę z dyni!

Składniki:pół dyni piżmowej • (butternut squash)kilka małych ziemniaków• 2 cebule• zielony groszek • (świeży albo mrożony)czerwona papryczka chilli• koncentrat pomidorowy• grecki jogurt• sól i pieprz•

Cebulę, dynię i ziemniaki pokrój w kostkę. Chilli drobno posiekaj. Możesz wyrzucić pestki, ale jeśli lubisz pikantne potrawy, lepiej je zostaw. Podsmaż na oliwie naj-pierw cebulę z chilli (uważaj, żeby nie przy-palić chilli), a po chwili dorzuć dynię i ziem-niaki. Smaż przez kilka minut, następnie zalej gorącą wodą z dodatkiem soli. Gotuj, aż warzywa będą miękkie. Dodaj zielony groszek i koncentrat pomidorowy. Gotuj jeszcze przez chwilę. Dopraw do smaku i podawaj z kleksem jogurtu oraz – jeśli lubisz – natką pietruszki. Możesz przypra-wić zupę wędzoną papryką w proszku, ale uważaj z ilością – przyprawa jest bar-dzo ostra i ma specyficzny smak, który nie każdemu odpowiada.

tami i innymi ozdobami, których ulot-ność ma przypominać o ulotności ludz-kiego życia. Kolorowe bibuły powie-wają na wietrze, a ich strzępki pokry-wają całe ulice. Obok słodyczy, owoców i innych potraw zmarli zawsze dostają w prezencie chleb, wodę i sól, a cza-sem również mydło, miednicę i ręcz-nik, żeby mogli umyć się przed drogą. Na ołtarzach w kościołach i świąty-niach umieszcza się statuetki Calave-ras przedstawiające szkielety podczas codziennych czynności – od gotowa-nia do gry w zespołach mariachi, a ich zabawny wygląd nieodmiennie wywo-łuje uśmiech u żałobników.

TRADYCJE NOCY DUCHÓW„Trick or treat”, czyli „psikus albo sma-kołyk” – pochodzi z wierzeń i zwycza-jów celtyckich. Celtycki bóg śmierci Sam-hain, którego czczono 31 października,

TEMAT NUMERUTRADYCJA

553-MAKIETA 2 24-43.indd 28 21/10/2014 17:29:07

029

tego dnia domagał się ofiar. W tym celu wysyłał druidów – celtyckich kapła-nów – na wędrówkę po domach swoich wyznawców. Druidzi żądali poczęstunku. Jeśli ofiara ich zadowoliła, przed domem stawiali latarnię wyrzeźbioną z rzepy, która miała chronić jego mieszkańców przed złymi duchami. Jeśli żądania dru-idów nie zostały spełnione, odprawiali przed domem magiczne sztuki, a cza-sem wieszali na drzwiach wejściowych heksagram, stanowiący zaproszenie dla Samhaina i innych złych duchów do zło-żenia mieszkańcom nieprzychylnego domostwa nocnej wizyty.

Celtowie mają też swój wkład w zwyczaj przebierania się na Hal-loween. Wierzono, że w tę noc bóg śmierci dokonywał sądu nad duszami zmarłych podczas minionego roku. Sprowadzał je na ziemię i umieszczał w ciałach zwierząt, a później decydo-wał, czy dusze w nich pozostaną, czy

rali się w skóry zwierząt, a duchy myślały, że to pokutujące dusze w cia-łach zwierząt.

Jack O’Lantern, czyli tradycja rzeź-bienia lampionów z dyni, ma swoje początki w druidzkich rzepach, ale w obecnej postaci zaczęto praktykować ją w Irlandii. Legenda głosi, że przebie-gły, ale leniwy irlandzki farmer Jack użył podstępu, by uwięzić diabła na drzewie. Nie pozwolił mu zejść, dopóki ten nie obiecał, że nigdy nie zabierze go do pie-kła. Diabeł zgodził się na warunki far-mera, ale po jego śmierci okazało się, że ten nagrzeszył za dużo, by dostać się do nieba. Od tamtej pory farmer Jack błąka się po świecie z wyrzeźbioną w rzepie latarnią, szukając miejsca na wieczny odpoczynek. W Irlandii na lampiony do dziś czasem używa się rzep. Dynie jako pierwsi zaczęli wydrążać miesz-kający w Ameryce Szkoci. Były bardziej efektowne, większe i nie rozpadały się tak łatwo.

Tradycja Dnia Zadusznego obchodzo-nego 2 listopada pochodzi z 988 r. Usta-nowił go ku pamięci zmarłych wiernych opat klasztoru benedyktyńskiego w Cluny. Geneza święta sięga czasów mojżeszowych. Podobne święto zostało ustanowione, by oddać cześć ludziom, którzy zginęli w poto-pie za czasów Noego. Również poganie wierzyli, że w wigilię Zaduszek pokutu-jące dusze odwiedzają ziemię. By pomóc im zakończyć pokutę, odmawiano w ich intencji modlitwy. «

dostąpią przywileju zamieszkania w niebie. Razem z Samhainem na zie-mię przybywało wiele złych duchów. By je zmylić, Celtowie przebie-

553-MAKIETA 2 24-43.indd 29 21/10/2014 15:00:33

030 KOMENTARZ TYGODNIAPOLITYKA

Przyszłość w fioletachZwycięstwo UKIP w wyborach uzupełniających pokazuje, że partie głównego nurtu wciąż nie potrafią przeciwstawić się rosnącej fali populizmu, a Nigel Farage staje się głównym rozgrywającym na brytyjskiej scenie politycznej.

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

» Lider Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa może

delektować się kuflem swojego ulubio-nego złocistego trunku i odpalić papie-rosa. Partia Konserwatywna i Labour naważyli piwa, a Nigel Farage spija poli-tyczną piankę. Społeczna frustracja, niechęć do establishmentu i rozczaro-wanie polityką nie przemijają. Wybory lokalne i do Parlamentu Europejskiego, w których UKIP uzyskała niespodzie-wanie wysoki wynik i które miały być jedynie wyborczym ostrzeżeniem, żółtą kartką pokazaną przez niezadowolo-nych wielkim partyjnym graczom, oka-zały się początkiem trendu.

Triumfalny marsz Partii Niepod-ległości trwa dalej, a liczba sympaty-ków „fioletowych” rośnie z każdym politycznym krokiem Farage'a. Teore-tycznie wbrew wszelkim regułom poli-tycznej sztuki. Bo w końcu UKIP nie ma żadnego spójnego programu. Żadnych nowych wizji dotyczących gospodarki ani społeczeństwa. Za fasadą antyemi-gracyjnych i antyunijnych haseł kryje się pustka. Jak większość partii popu-listycznych UKIP funkcjonuje tylko i wyłącznie dzięki negatywnym emo-cjom wyborców, żerując na wściekło-ści oraz powszechnym rozczarowaniu działaniem politycznych elit. I nieświa-domości. Wyborcy nie mają pojęcia, co Farage, oprócz przegonienia emigran-tów i pozbycia się europejskich biuro-

Douglas Carswell

553-MAKIETA 2 24-43.indd 30 21/10/2014 16:12:40

031

Przyszłość w fioletach

kratów, ma do zaoferowania brytyj-skiemu społeczeństwu. Ale nie ma to żadnego znaczenia. Problem w tym, że ani Partia Pracy, ani torysi nie potrafią się temu przeciwstawić. Ta bezsilność otwiera drogę politycznej szarlatane-rii, która zatruwa toksynami debatę publiczną w Zjednoczonym Króle-stwie. Obserwujemy obecnie osza-lały wyścig na najbardziej absurdalne populistyczne idee. Wyścig, którego partie głównego nurtu nie są w sta-nie wygrać, ale biorąc w nim udział, nie tylko kreują antyemigracyjne i anteuropejskie środowisko, lecz także umiejscawiają Nigela Fara-ge'a w centralnym punkcie bry-tyjskiej polityki. Lider UKIP staje się „kingsmakerem”. Bo chociaż Partia Zjednoczonego Króle-stwa nie ma szans na zwy-cięstwo w przyszłorocznych majowych wyborach do par-lamentu, to jednak w dużej mierze od niej będzie zale-żało, kto zostanie premie-rem Wielkiej Brytanii.

FIOLETOWY JĘZYCZEK U WAGIW Wielkiej Brytanii wybory wygrywa się zazwyczaj na dwóch kluczowych płasz-czyznach. Ustanowienia dominującej politycznej narracji na obszarze ogól-nokrajowym i na poziomie lokalnym. Pierwszej służą medialne, perfekcyjnie przygotowane wystąpienia, manifesty, debaty liderów. Drugiej lokalne zaanga-żowanie kandydatów wspieranych przez partyjne maszynerie. Ulotki, chodzenie od drzwi do drzwi, angażowanie małych

społeczności, wrażliwość na losy „zwy-kłych ludzi” pokazywana w bezpośred-nim kontakcie. W Polsce, gdzie system wyborczy jest większościowy, ten wybor-czy obszar praktycznie nie występuje. Wyjątek stanowi PSL, które swoją wybor-czą siłę czerpie z lokalnego politycznego zakorzenienia. Duże partie decydują się na ogólnokrajowe narracje.

W Wielkiej Brytanii lokalizm do osią-gnięcia wyborczego sukcesu jest nie-odzowny. Jest drugą, niezwykle ważną, polityczną nogą, na której opiera się wyborczy sukces. Ostatnie wybory uzu-pełniające do Izby Gmin pokazały, że partia Nigela Farage'a doskonale odnaj-

duje się na obu tych płaszczyznach. Ogólnokrajowa narracja została

zawłaszczona przez UKIP już jakiś czas temu. To Farage napędza publiczną debatę na Wyspach, to wokół niego kręci się medialny wir, to on kreuje i jednocześnie zawłaszcza spo-łeczne lęki. Media i pozostałe

partie tańczą w wystukiwany przez niego rytm. Na poziomie

lokalnym UKIP wcześniej takiej siły nie miało. Pomimo relatywnego

sukcesu w wyborach samorzą-dowych. »

Bo chociaż PartiaZjednoczonego Królestwa nie ma szans na zwycięstwo w majowych wyborach, to od niej będzie zależało, kto zostanie premierem WielkiejBrytanii.

Nigel Farage

553-MAKIETA 2 24-43.indd 31 21/10/2014 16:12:54

032 KOMENTARZ TYGODNIAPOLITYKA

Głównie dlatego, że te wybory mają swoją odrębną od wyborów parlamen-tarnych dynamikę i logikę. Często są uży-wane przez wyborców jako bat na esta-blishmentowe partie. Są szansą na wyra-żenie sprzeciwu. I dlatego też ich wynik często brany jest w nawias.

Sukces przedstawiciela UKIP – Douglasa Carswella w Cacton-on-Sea w Essex, silnym konserwatywnym mateczniku, gdzie kandydat Partii Nie-podległości Zjednoczonego Królestwa uzyskał ponad 21 tys. głosów, strasz-liwie bijąc konkurencję (konserwaty-ści dostali ledwie 8 tys. głosów), poka-zał, że Farage jest poważnym graczem. Owszem, pomogło to, że Carswell to były parlamentarzysta torysów, który przechodząc do UKIP zrzekł się man-datu oraz fakt, że Partia Konserwa-tywna oddała UKIP pole niemal bez walki, a w partii panowało zniechę-cenie i świadomość klęski, ale mimo wszystko 60-proc. wynik robi wra-żenie. Podobnie jak niespodziewanie wysoki wynik UKIP w okręgu Heywood and Middleton w aglomeracji Manche-steru. Tym razem w mateczniku Labour, gdzie także odbyły się wybory uzupeł-niające po śmierci laburzystowskiego posła Jima Dobbina. Partia Pracy utrzy-mała mandat, ale jej zwycięstwo nad UKIP było minimalne.

Kandydatowi Partii Zjednoczonego Królestwa zabrakło nieco powyżej 600 głosów do sprawienia wyborczej nie-spodzianki. To wszystko oznacza, że Farage w majowych wyborach będzie odgrywał centralną rolę w politycznym rozdaniu. Dlatego też David Cameron przekonuje prawicowo nastawionych wyborców, że głos na UKIP zwięk-sza szansę Labour na objęcie władzy. Jednak wynik w Manchesterze poka-zuje, że nie jest to takie oczywiste. UKIP jest w stanie wyrwać mandaty zarówno Labour, jak i torysom. I tym samym staje się politycznym języcz-kiem u wagi.

Polityczne lęki

Reakcje Labour i Partii Konserwatyw-nej na wyniki wyborów uzupełniających pokazują bezradność obu mainstreamo-wych ugrupowań. Laburzyści zwracają uwagę na Essex, torysi na Manchester. Lewica stara się pokazać, że UKIP to problem konserwatystów. Prawica, że Farage zagraża lewicy. W rzeczywisto-ści obie strony tego sporu mają rację. UKIP trafia do „betonowych” wyborców obu partii, wypełniając luki w ich pro-gramowych dziurach. Jak dotąd główne założenia kampanii wyborczej tory-sów skupiają się na straszeniu wybor-ców Edem Milibandem i brakiem eko-nomicznych kompetencji Labour. Par-tia Pracy swój przekaz opiera na stra-szeniu Cameronem i jego drastyczną polityką cięć. Farage przebija obu lide-rów i przełamując polityczną popraw-ność, straszy emigrantami oraz techno-kratami z Brukseli. I to w zupełności wystarcza. Nikt przecież nie zagląda do partyjnego manifestu z 2010 r., w którym znalazły się takie propozy-cje jak zezwolenie piłkarskim klubom na posiadanie zaledwie trzech zawod-ników spoza Wielkiej Brytanii, wyda-wanie zezwoleń na budowę meczetów dopiero po pozytywnym wyniku lokal-nego referendum, ustanowienie zakazu noszenia burek czy też zniesienie ustaw antydyskryminacyjnych.

Szereg wpadek działaczy UKIP także nie przeszkadza wyborcom. Czy to nazywanie działaczek kobiecych „szmatami” (Godfrey Bloom), zachę-canie do dokonywania aborcji przez niepełnosprawnych (Geoffrey Clark), czy ostatnio mówienie o sensowno-ści wprowadzenia zakazu wjazdu do Wielkiej Brytanii nosicielom HIV (Nigel Farage). A jednak mimo tak ekstremal-nych i absurdalnych przekonań UKIP przez media i elity traktowane jest ze śmiertelną powagą. Skutkuje to tok-syczną narracją i niebezpieczną poli-tyką. David Cameron zapowiada refe-rendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z UE. Ed Miliband mówi o przy-kręceniu antyemigracyjnej śruby. Tym samym UKIP zawłaszcza polityczną rze-czywistość. Nieważne, czy Brytyjczycy w przyszłym roku zagłosują na niebie-skich torysów czy też czerwonych labu-rzystów. Przyszłość Wielkiej Brytanii jest w kolorze fioletowym. Z brunat-nym nalotem. «

Mimo ekstremalnych i absurdalnych przekonań UKIPprzez media i elity traktowane jest ze śmiertelną powagą. 

553-MAKIETA 2 24-43.indd 32 21/10/2014 15:44:10

033

553-MAKIETA 2 24-43.indd 33 21/10/2014 15:00:39

034 FELIETONZNOWU DOBRONIAK

apö t@s¥Absurdem jest, kiedy niewierzący idzie do instytucji kościelnej, żeby dokonać apostazji. To hipokryzja, jakich mało. Niby nie akceptuje kościoła, jednak lezie tam, coby wziąć od nieuznawanej przez siebie instytucji papier, który ma potwierdzić, że występuje z czegoś, w co nie wierzy… Czy tylko ja mam wrażenie, że coś tu nie gra?

» Jeszcze bardziej absurdalne jest to, że polski kościół niechętnie,

żeby nie powiedzieć w ogóle, nie akcep-tuje i „nie wydaje” aktów apostazji tym, którzy chcieliby to uczynić. Ktoś mówi: „Nie, nie wierzę, nie chcę być w waszym kościele”, a kościół odpowiada: „Takiego wała! Będziesz i już”. Zaznaczam: pol-ski kościół. Bo wydaje się, że wszędzie indziej na świecie chrześcijanie akcep-tują Pismo Święte i zawarte w nim słowa, iż każdy człowiek ma wolną wolę. Tyle że polski kościół nie chce, by jego wierni mieli wolną wolę. Oni mają być posłuszni. Bycie posłusznym wyklucza wolną wolę. Posłuszeństwo wobec kogoś nie pozwala na to, żeby robić coś według własnej woli. Posłuszeństwo to wykonywanie woli innych.

Polski kościół narzeka na to, że w Polsce zatracają się wartości, nie funk-cjonuje prawo moralne. Tyle że powi-nien on o to obwiniać siebie. Niespójne przekazy hierarchów, widoczne podziały, walka o pozycje, niefortunne wypowie-dzi książąt kościoła czy wręcz tuszowa-nie przestępstw.

Gdzie ten upadek moralny wystę-puje? W narodzie? Co się dzieje z bisku-pem Wesołowskim? Co się dzieje z arcy-biskupem Gądeckim? Hoserem? Pierw-szy wykorzystywał seksualnie małolet-nich, drugi uważa, że kobiety są tylko od sprzątania, a trzeci nie reagował na

pogromy i masakry na misjach, był „za pan brat” z mordercami. Nie wspomnę o zakonnicy, która przyzwalała na mole-stowanie swoich wychowanków.

I oni mają prawo moralne mówić o prawie moralnym? Miguel Cervantes de Saavedra (ten od Don Kichota), hiszpań-ski pisarz barokowy, pisał: „Dobrze głosi kazania ten, kto dobrze żyje… i nie znam innej teologii”. Wszystko w temacie.

Ludzie kościoła cały czas poddają nas ocenie. Kolesie Pana Boga. Czasem można odnieść wrażenie, że sam Pan Bóg się w tym nie orientuje, bo oni wiedzą lepiej. Jakby nigdy nie było ewangelii św. Łukasza i tych wersetów: „Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni; nie potępiajcie, a nie będziecie potępieni; odpuszczajcie, a będzie wam odpuszczone” (Łk 6, 37).

Instrumentalne traktowanie ludzi do niczego nie prowadzi. Jednak to „głos wołającego na puszczy” – to też cytat z Pisma Świętego – odwołanie do Księgi Izajasza oraz Ewangelii św. Marka.

Tylko żeby stosować Pismo Święte w praktyce, trzeba by zrezygnować z wielu rzeczy, zarówno materialnych, jak i ambicjonalnych. A to dla wielu księży na różnych szczeblach kościelnej hierar-chii za dużo.

I jeśli dla wielu ludzi apostazja może być wstydem, to – gdy popatrzeć z dystansu – anatema będzie wręcz zaszczytem. «

553-MAKIETA 2 24-43.indd 34 21/10/2014 15:00:40

035

553-MAKIETA 2 24-43.indd 35 21/10/2014 15:00:41

553-MAKIETA 2 24-43.indd 36 21/10/2014 15:00:46

553-MAKIETA 2 24-43.indd 37 21/10/2014 15:00:52

038 NASZE SPRAWYEDUKACJA

Międzyszkolny konkurs wiedzy historycznejZ okazji 70. rocznicy powstania warszawskiego oraz bitwy pod Monte Cassino odbył się turniej międzyszkolny z wiedzy historycznej na temat obu tych wydarzeń.

» Konkurs odbył się pod patro-natem Anny Marii Anders,

córki generała Władysława Andersa; Karoliny Kaczorowskiej, wdowy po ostatnim prezydencie RP na Uchodź-stwie; Marzeny Schejbal i Hanny Kości – uczestniczek powstania war-szawskiego oraz konsula general-nego w Londynie Ireneusza Trusz-kowskiego. Organizatorem była Pol-ska Macierz Szkolna.

W konkursie udział wzięła mło-dzież z dziewięciu polskich szkół: Pol-skiej Szkoły w Bradford, Szkoły Ojczy-stej w Huddersfield im. Adama Mickiewi-cza, Polskiej Sobotniej Szkoły Przedmio-tów Ojczystych im. Tadeusza Kościuszki w Londynie, Szkoły Przedmiotów Ojczy-stych im. Henryka Sienkiewicza w Londy-nie Fulham, Polskiej Szkoły im. św. Kró-lowej Jadwigi, Forest Gate/Ilford, Szkoły Przedmiotów Ojczystych im. Marii Skło-

dowskiej-Curie z Wimbledonu, Szkoły Sobotniej im. Marii Konopnickiej z Wil-lesden Green, Polskiej Katolickiej Szkoły Sobotniej im. Marii Konopnickiej w Swin-don oraz Polskiej Szkoły Przedmiotów Ojczystych im. T. Arciszewskiego przy Towarzystwie Przyjaciół i Młodzieży.

Po emocjonującej końcówce kon-kursu wygrała reprezentacja Szkoły Przedmiotów Ojczystych im. Marii Konopnickiej w składzie: Weronika Florczak, Zuzanna Szymańska, Monika Chowaniec, Tomasz Zbucki. Opieku-nami grupy byli Dorota Chmielewska i Tomasz Juryniec. Drugie miejsce zajęła reprezentacja Polskiej Sobotniej Szkoły Przedmiotów Ojczystych im. Tadeusza Kościuszki w Londynie w składzie: Oli-wia Bolimowska, Sara Czerniawska, Ewa Dykas, Ewelina Gąsiewska. Opiekunem grupy była Agnieszka Mejdus.

Trzecie miejsce zajęła Szkoła Ojczy-sta w Huddersfield im. Adam Mickiewi-cza w składzie: Arkadiusz Cyrek, Anna Dolata, Gabriela Kuliga, Mateusz Macio-cha (rezerwowo: Justyna Szpulecka i Damian Witkoś). Opiekunem grupy była Anita Klećkowa.

Zwycięzcom gratulujemy. «

553-MAKIETA 2 24-43.indd 38 21/10/2014 16:18:50

039

List do Pana Prezesa PFK Szymona Zaremby

Nawiązując do Pana odpowiedzi na list SPK Ltd w „Dzienniku Polskim” z dnia 12 września 2014, uprzejmię proszę, ażeby zapoznał się Pan z procedurą prawną rejestracji firm na terenie UK, a co za tym idzie – z ich legalną rejestracją w Com-pany House.

Pan sobie tłumaczy oczywiście z pomocą osób trzecich tak, aby Panu było wygodnie przedłużać okres do następnego spotkania.

Swoją nieświadomością wprowa-dza Pan w błąd księdza i Konsula, którzy byli obecni na pierwszym spotkaniu okrą-głego stołu, i naturalnie wielu, wielu czy-telników.

Powinien Pan wiedzieć, że w Anglii nikt nie jest ponad prawem. Tak jak na przykład Fundacja SPK, która przywłasz-czyła sobie nawet depozyty Kół SPK Ltd.

Wcześniej czy później Fundacja będzie musiała rozliczyć się z tego przed angielskim prawem, skąd wzieła tak duży majątek.

Natomiast SPK Ltd, które Pan tak mocno krytykuje, dalej działa, pracuje w terenach. Utrzymuje polskie trady-cje historyczne, świąteczne i kultural-no-oświatowe. Pomaga polskim szkołom sobotnim w Anglii i Szkocji.

Jesteśmy dumni, że jesteśmy Pola-kami, nie wymazujemy z serc i umy-słów polskiej historii, ale zostawiamy dla następnych pokoleń.

Z uszanowaniem

WITOLD GRONKOWSKIWeteran, lat 93

Napisz do nas

OGŁOSZENIEUniwersytet Warszawski i Uniwer-sytet Jagielloński prowadzą badania, których celem jest poznanie prawidło-wości rozwoju językowego i poznaw-czego dzieci dwujęzycznych.

Badania prowadzone są w ramach europejskiego programu COST IS0804 „Language Impairment in a Multilin-gual Society: Linguistic Patterns and the Road to Assessment” (http://www.bi-sli.org oraz http://www.bi-sli-pl.org/).

Dzięki tym badaniom będzie można sformułować wnioski i zale-cenia dotyczące sposobów kształ-cenia polskich dzieci dwujęzycz-nych w przedszkolach i szkołach. Będzie też można pomóc wcześniej niż dotychczas tym dzieciom, które potrzebują wsparcia logopedy lub psychologa.

Ponieważ badacze stawiają sobie za cel przebadanie co najmniej 250 dzieci dwujęzycznych, wciąż poszu-kują rodziców dzieci w wieku 4,5 – 7 lat, którzy mieszkają przynajmniej od pół roku w Wielkiej Brytanii i chcieliby podzielić się z nimi wiedzą o swoich pociechach. Dzieci są badane indywi-dualnie w trakcie trzech lub czterech spotkań, w domu lub w szkole.

Dziecko proszone jest o wyko-nanie kilku zadań i zabaw. Między innymi osoba badająca ogląda z dziec-kiem obrazki (wersje papierowe lub prezentacja komputerowa) i prosi o udzielenie odpowiedzi na pyta-

nia lub o nazwanie rzeczy znajdują-cych się na obrazkach. Dzieci są rów-nież proszone o opowiedzenie histo-ryjki przedstawionej na obrazkach, o powtarzanie słów lub zdań. Zadania tego typu są wykonywane zarówno po polsku, jak i po angielsku.

W zadaniach bez użycia języka dzieci grają w prostą grę komputerową.

Wszystkie zadania przedstawiane są w konwencji zabawy. W ten spo-sób sprawdzamy znajomość słów, konstrukcji zdaniowych, umiejętno-ści narracyjne, a także koncentrację uwagi itp. Po każdym zadaniu dziecko dostaje od nas naklejkę, a na sam koniec dyplom, książkę i kolorowanki.

Dzieciom, które do tej pory wzięły udział w projekcie, nasze zadania bar-dzo się podobały.

Rodzice z kolei są proszeni o wypełnienie kwestionariusza oso-bowego (wersja dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym) oraz dodatkowo ankiet dotyczących tego, jak rozmawiają ze swoimi dziećmi oraz jak dzieci reagują w różnych sytu-acjach.

Wyniki badań zostaną wyko-rzystane anonimowo, wyłącznie do celów naukowych.

Jeżeli jesteście rodzicami dziecka w wieku 4,5 – 7 lat i chcielibyście wziąć udział w tym projekcie, pro-simy o kontakt z koordynatorem pro-jektu „Rozwój poznawczy i językowy dzieci dwujęzycznych u progu eduka-cji szkolnej – szanse i zagrożenia” pod adresem e-mail: bisli@psych.uw.edu.pl

Udział w badaniach jest bezpłatny.

553-MAKIETA 2 24-43.indd 39 21/10/2014 15:00:56

040 NASZE SPRAWYEDUKACJA

Dwujęzyczna szkołaProjekt szkoły narodził się z inicjatywy Magdaleny Dehiles, która mieszka w Londynie od 15 lat i uczy w londyńskich szkołach publicznych od 7 lat. Celem takiej placówki jest kultywowanie nauki języka polskiego, historii, tradycji i zwyczajów polskich.

Maria WiśnieWska

» Magdalena Dehiles jest, jak to się mówi, „nauczycielem z powoła-

nia”, nawiązuje bezpośredni i dobry kon-takt ze swoimi uczniami, to osoba godna naśladowania – tak mówi o niej członkini grupy Bilingual Education, którą Magda-lena stworzyła.

Free sChooLsBilingual Education Team pracuje obecnie nad projektem założenia pierwszej szkoły podstawowej angielsko-polskiej w Lon-dynie. W skład grupy wchodzą głównie nauczyciele, rodzice oraz przedstawi-ciele biznesu. Grupa działa na zasadzie „not-for-profit”, czyli nie czerpie zysków z działalności.

Placówka będzie działać na zasadzie „free schools”, tzn. jako szkoła państwowa

finansowana przez Wydział Edukacji (DfE). Nauka będzie bezpłatna i odby-wać się będzie głównie w języku angiel-skim, według brytyjskiego programu (National Curriculum) szkół podstawo-wych, z przedmiotami takimi, jak angiel-ski (Literacy), matematyka (Numeracy) czy nauki przyrodnicze (Science). Dodat-kowo program zostanie poszerzony o pol-skie przedmioty, które zostaną dostoso-wane do bloków tematycznych, tak aby program tworzył jedną całość.

Natomiast w zakresie pozostałych przedmiotów będzie możliwa większa dowolność. Po polsku prowadzone będą takie przedmioty, jak język polski, histo-ria, geografia czy kultura. Szkoła pla-nuje zatrudnienie wykwalifikowanych nauczycieli anglo- oraz dwujęzycznych. Ponadto położony zostanie nacisk na zajęcia z kultury fizycznej (PE).

Tutaj brytyjskiprogram szkół podstawowychzostanie poszerzony o polskie przedmioty

553-MAKIETA 2 24-43.indd 40 21/10/2014 15:00:59

Jak możesz pomóc?

Aby przyczynić się do powstania szkoły, zarejestruj się na naszej stronie: http://polishschoolproject.wordpress.com. Koniecznie wpisz kod pocztowy, gdyż na tej podstawie ustalimy, gdzie jest ona najbardziej potrzebna.

Podczas naszego spotkania z pre-zes Polskiej Macierzy Szkolnej rozma-wialiśmy o różnych potrzebach powo-łania takiej placówki oraz o zmianach, jakie zaszły w nastrojach polityczno-społecznych wśród naszych rodaków od maja 2004 r. i wzrastającej chęci promo-wania polskiej kultury i naszego języka wśród środowisk polonijnych nie tylko w Wielkiej Brytanii.

Pani Prezes Polskiej Macierzy Szkol-nej wyraziła chęć wsparcia naszego pro-jektu, który promuje polską edukację za granicą. PMS przestrzega zasad jako instytucja działająca od 60 lat na terenie Wielkiej Brytanii, dba o poziom szkół i o ich dobre funkcjonowanie.

Dyskusja toczyła się też wokół tematu budynku dla naszej szkoły. Znalezienie takiego lokalu na pewno nie będzie łatwe, ale wykonalne. Poszliśmy śladem innych free scho-ols i zaczniemy nasze poszukiwania od lokalnych władz.

Nie tylko fiNaNseUdało nam się też zdobyć zaintere-sowanie i deklarację dalszej współ-pracy w zakresie finansów, stworze-nia budżetu oraz wszystkich spraw związanych z późniejszą ewentualną adaptacją lokalu jednego z członków zarządu (Governing Body) jednej z ostat-nio powstałych free schools na tere-nie Southwark. Jest to przewodniczący Komitetu Finansowego przy wspomnia-nej szkole, posiada długoletnie doświad-czenie w branży doradztwa finansowego oraz jako doradca ministrów w bry-tyjskim rządzie. Wyraził on chęć słu-żenia poradą dla celów naszego pro-jektu. Warto dodać, że wniosek szkoły, o której mowa, uzyskał akceptację DfE (Wydziału Edukacji) i świetnie prospe-ruje ona już drugi rok.

Projekt pierwszej angielsko-polskiej szkoły podstawowej nabiera rozmachu i zyskuje coraz większe zainteresowanie nie tylko rodziców, ale także osób i insty-tucji chętnych do współpracy z nami, z czego bardzo się cieszymy.

Placówka będzie działać na zasadzie „free schools”. Nauka będzie bezpłatna i odbywać się będzie głównie w języku angielskim, według brytyjskiego programu szkół podstawowych

BezpieczNe środowisko NauczaNiaBardzo ważnym celem naszego projektu jest pogodzenie nauki języka angielskiego według brytyjskiego programu naucza-nia z nauką języka polskiego w tygodniu od poniedziałku do piątku. Dzięki temu dzieci i rodzice będą mieli dodatkowy dzień na odpoczynek i czas, żeby spędzić go razem z rodziną i przyjaciółmi.

Dwujęzyczna szkoła będzie inspi-rowała dzieci swoim kreatywnym pro-gramem nauczania, pozwoli im rozwijać ich talenty. Naszym celem jest stworze-nie bezpiecznego środowiska naucza-nia, w którym dzieci będą mogły reali-zować swój edukacyjny potencjał i czer-pać z tego radość – w tym samym czasie. Szkołę łączą więzi współpracy z rodzi-cami, którzy czują chęć zaangażowania się w naukę dzieci.

Jeśli masz jakieś pytania, napisz: msdeh@o2.pl «

Więcej informacji na stronie:

facebook.com/ bilingualeducationintheuk

553-MAKIETA 2 24-43.indd 41 21/10/2014 15:01:00

042 PULS POLONIIBADANIA

AnnA MAślej

» Nie ma w tych stwierdzeniach nic odkrywczego ani nowego, tyle wie

każdy, kto choć raz poważnie zastanawiał się nad tym zagadnieniem.

Sukces jest stanem powszechnie pożą-danym; podziwiamy i szanujemy ludzi sukcesu, a czasem im zazdrościmy. Dlatego sukces jest tematem wielu artykułów pra-sowych czy rozwiązań naukowych.

Żyjąc we współcze-snym świecie, z bardzo dobrym dostępem do wia-domości i najnowszych zdo-byczy wiedzy z różnorodnych dziedzin, w tym z psychologii, czasem nawet nie musimy specjalnie się starać, aby natknąć się na pewne informacje. Tak jest chociażby z tema-tem skutecznej realizacji celów. Jest on często poruszany, chociażby przy okazji Nowego Roku, który zazwyczaj wiąże się z noworocznymi postanowieniami. W wielu periodykach pojawiają się wów-czas artykuły o tym, co zrobić, aby nowo-roczne postanowienia nie pozostały jedy-nie „życzeniami o północy”.

Z takich poradników możemy się dowiedzieć, że wyznaczony cel powi-nien być jasno zdefiniowany, mierzalny, określony w czasie, realistyczny, a jedno-cześnie wystarczająco ambitny. Pomimo słuszności i znajomości tych zasad reali-zacja obranych celów wciąż nie jest taka prosta, jak by się wydawało. Wszystkich, którym pomimo prób osiągnięcie wyzna-

skutecznej samomotywacji, sposoby okre-ślania celów i radzenia sobie z napotka-nymi trudnościami, zarówno tymi pocho-dzącymi ze świata zewnętrznego, jak i tymi związanymi z naturalnymi reakcjami czło-wieka, jak np. strach towarzyszący podej-mowaniu nowych działań czy też lęk przed ośmieszeniem się lub porażką.

Dzięki warsztatowi uczestnicy poznają szereg sprawdzonych i łatwych do zastosowa-nia metod wykorzystują-

cych sposoby funkcjono-wania ludzkiego umysłu,

dzięki którym będą mogli wziąć świadomą odpowie-

dzialność za swoje zamierze-nia i konsekwentnie urzeczy-

wistniać plany działania. Warsztat ten to przede wszyst-

kim świetna okazja do samopozna-nia, od trafnego rozpoznania i określe-

nia własnych dążeń, poprzez konfron-tację z całym wachlarzem emocji, które mogą nam towarzyszyć podczas realiza-cji planów czy nawet wyznaczania celów, po poznanie metod pomagających zacho-wać systematyczność i utrzymać wysoki poziom motywacji.

Zgłoszenia do uczestnictwa w warsz-tacie przyjmowane są za pośrednictwem strony internetowej http://www.polishp-sychologists.org/

Liczba miejsc jest ograniczona, wstęp bezpłatny, o uczestnictwie w zajęciach będzie decydować kolejność zgłoszeń.

Zrób pierwszy krok na drodze do realizacji swoich celów i dołącz do nas 25 października! «

Psychologia sukcesuSukces to nic innego jak sprawne realizowanie wyznaczonych celów. nie osiągnie sukcesu ktoś, kto nie wie, czego chce i dokąd zmierza; sukces zakłada bowiem podejmowanie określonego wysiłku ukierunkowanego na urzeczywistnienie wcześniej wyznaczonych dążeń.

czonych celów, a co za tym idzie sukcesu, wydaje się wciąż trudne, zachęcamy do udziału w warsztacie organizowanym przez Polish Psychologist’ Association, pod tytułem „Psychologia sukcesu, czyli droga do realizacji zamierzeń”. Warsztat będzie prowadzony przez coacha z wielo-letnim doświadczeniem w pracy indywi-dulanej i grupowej, mgr Barbarę Sobolew-ską i odbędzie się 25 października 2014 w ramach IX Open Day.

Uczestnicy warsztatu będą mieli oka-zję zdobyć lub uzupełnić swoją wiedzę na temat sposobów skutecznego wyznaczania celów oraz tworzenia planów i ich reali-zacji. Będą mogli również poznać techniki

553-MAKIETA 2 24-43.indd 42 21/10/2014 16:15:36

043

553-MAKIETA 2 24-43.indd 43 21/10/2014 15:01:04

044 CAFÉ COOLTURAWIELKA BRYTANIA

24.10. – 30.08. Natural History Museum, Cromwell Rd, Londyn SW7 5BD. Stacja: South Kensington. Otwarte codziennie 10.00 – 17.50. Bilety: £12.60www.nhm.ac.uk

Konkurs Wildlife Photographer of The Year odbywa się już po raz 50. Na pokonkursowej wystawie jest prezentowanych 100 najlepszych zdjęć pokazujących życie zwierząt i przyrodę w różnych zakątkach świata. Nowością w tym roku są specjalne miejsca, w których zwiedzający uzyskają dodatkowe informacje o prezentowanych fotografiach, a także obejrzą film o poprzednich edycjach konkursu. Wystawie towarzyszą warsztaty prowadzone przez laureatów i światowej sławy fotografów przyrody z Fransem Lantingiem na czele.

Wystawy» THE ART OF THE BRICK

Do 4.01. Old Truman Brewery, Loading Bay 91, Brick Lane, Londyn E1 6Q. Stacja: Shoreditch High Street Station, Aldgate East Station, Liverpool Street Station, Old Street Station. Czynne: niedz. – śr. 10.00 – 18.00, czw. 10.00 – 20.00, pt. i sob. 10.00 – 19.00. Bilety: £14.50artofthebrick.co.uk

Do przygotowania tej wystawy Nathan Sawaya potrzebował miliona klocków LEGO, od klasycznych po specjalnie przygotowane na jego potrzeby. Stworzył z nich ponad 80 postaci, które są prezentowane na całym świecie i wszędzie budzą zachwyt. Pochodzący z Nowego Jorku Nathan Sawaya

COOLTURAPOLECA

WILDLIFE PHOTOGRAPHER OF THE YEAR

Zdjęcie samotnego nietoperza zamieszkującego niemiecki bunkier z czasów II wojny światowej, wykonane przez Łukasza Bożyckiego znalazło się gronie fotografii nagrodzonych w dorocznym konkursie dla fotografów dzikiej przyrody. Najlepsze prace można oglądać w Muzeum Historii Naturalnej.

Praca Polaka została nagrodzona w konkursie Wildlife Photographer of The Year

Fot.

Łuka

sz B

ożyc

ki

553-MAKIETA 3 44-63.indd 44 21/10/2014 15:59:14

045jest pierwszym na świecie artystą, który stworzył z klocków LEGO prace uznawane za dzieła sztuki.

» MING: 50 YEARS THAT CHANGED CHINA

Do 5.01. British Museum, Great Russell St, Londyn WC1B 3DG. Stacja: Holborn, Tottenham Court Road. Otwarte codziennie 10.00 – 17.30, w pt. do 20.30. Bilety: £16.50www.britishmuseum.org

To pierwsza wystawa tak głęboko eksplorująca historię Chin. Zebrano na niej wiele nieprezentowanych wcześniej w Wielkiej Brytanii eksponatów pokazujących bogactwo kulturowe Państwa Środka w czasach jego rozkwitu, czyli panowania dynastii Ming.

» REMBRANDT: THE LATE WORKS

Do 18.01. National Gallery, Trafalgar Square, Londyn WC2N 5DN. Stacja: Embankment, Charing Cross. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00, w pt. do 21.00. Bilety: £18 www.nationalgallery.co.uk

National Gallery prezentuje unikatową wystawę obrazów Rembrandta z ostatnich lat jego pracy twórczej. To niepowtarzalna okazja, by zobaczyć w jednym miejscu niezwykle cenne obrazy rozsiane na co dzień po różnych kolekcjach na całym świecie.

» SHERLOCK HOLMES

Do 12.04. Museum of London, 150 London Wall, Londyn EC2Y 5HN. Stacja: Barbican, St

Paul’s. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00. Bilety: £12www.museumoflondon.org.uk

Największa od 60 lat wystawa poświęcona najsłynniejszemu londyńskiemu detektywowi. Choć Sherlock Holmes był postacią fikcyjną, za sprawą Sir Arthura Conan Doyla stał się żywą legendą miasta. Na wystawie zobaczymy unikatowe pamiątki pokazujące proces tworzenia jego legendy, a przy okazji odsłaniające mroczną przeszłość Londynu.

Teatr» EAST IS EAST

Do 3.01. Trafalgar Studios 1 Theatre, 14 Whitehall, Londyn SW1A 2DY. Stacja: Charing Cross. Spektakle: wt. – sob. 19.30, dodatkowo czw. i sob. 14.30. Bilety: od £15www.trafalgar-studios.co.uk

Współczesna sztuka o dojrzewaniu w wielokulturowej Anglii. Właściciel pakistańskiego sklepu George Khan (Ayub Khan Din) jest zdeterminowany, by wychowywać swoje dzieci zgodnie z muzułmańskim modelem. Na przeszkodzie staje jednak mama przywiązana do tradycyjnych brytyjskich wartości.

» HERE LIES LOVE

Do 8.01. Dorfman, National Theatre, South Bank, Belvedere Road, Londyn SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Bilety: od £15

Sherlock Holmes w Museum of London

Fot.

Ale

x W

erne

r

553-MAKIETA 3 44-63.indd 45 21/10/2014 13:21:49

046 CAFÉ COOLTURAWIELKA BRYTANIA

www.nationaltheatre.org.uk

Muzyczna podróż śladami Imeldy Marcos, pierwszej damy Filipin, od szczytu jej sławy po okrycie się wstydem i hańbą. Wnętrza Dorfman Theatre zostały zamienione na pulsujące światłami i muzyką wnętrza klubu, a dodatkową atrakcją jest oszałamiająca choreografia. Muzykę skomponowali David Byrne i Fatboy Slim.

» URINETOWN THE MUSICAL

Do 24.01. Apollo Theatre, Shaftesbury Avenue, Londyn, W1D 7ES. Piccadilly Circus. Przedstawienia: pon. - sob. 19.45, dodatkowo czw. i sob. 15.00. Bilety: od £19.50www.apollotheatrelondon.co.uk

Akcja musicalu rozgrywa się w absurdalnym świecie, w którym opodatkowane jest nawet załatwianie potrzeb fizjologicznych. Urinetown to satyra na postępujący proces komercjalizacji podstawowych praw człowieka.

Kino» PRZEGLĄD FILMÓW EUROPEJSKIEGO FESTIWALU FILMOWEGO INTEGRACJA TY I JA

25.10. Godz. 12.00-15.00. Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny, 238-246 King Street, Hammersmith, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Wstęp wolnywww.integracjatyija.pl

Podczas przeglądu zobaczymy najlepsze filmy fabularne i dokumentalne z całego świata, opowiadające niecodzienne historie ludzi niepełnosprawnych. Do takich osób należy mieszkający w Argentynie jednoręki iluzjonista, który swoimi sztuczkami potrafi wprawić publiczność w osłupienie. Poznacie też niesłyszącego Billy’ego Clintona, który pasjonuje się śledzeniem UFO, oraz niewidomego pasterza z Armenii, który musi dokonać wyboru między kontynuowaniem rodzinnych tradycji a wyjazdem do dużego miasta.

» MR. TURNER

Od 31.10. Dramat biograficzny, UK. Reż. Mike Leigh, wyst. Timothy Spall, Dorothy Atkinson, Ruth Sheen, Lesley Manville

Opowieść o burzliwym życiu brytyjskiego malarza Josepha Mallorda Williama Turnera, którego prace, jeszcze do stycznia, prezentuje Tate Britain.

» THE NECESSARY DEATH OF CHARLIE COUNTRYMAN

Od 31.10. Dramat romantyczny, USA. Reż. Fredrik Bond, wyst. Shia LaBeouf, Evan Rachel Wood, Mads Mikkelsen, Melissa Leo, Til Schweiger, Rupert Grint

Po śmierci matki Charlie jedzie do Budapesztu, gdzie poznaje tajemniczą dziewczynę. Wpada w sidła miłości, a także niebezpiecznych powiązań, jakie wybranka jego serca ma z gangsterami. Film miał premierę na festiwalu w Sundance. Zakwalifikował się także do głównego konkursu Berlinale.

» NIGHTCRAWLER

Od 31.10. Kryminał, USA. Reż. Dan Gilroy, wyst. Jake Gyllenhaal, Riz Ahmed, Rene Russo, Bill Paxton

Debiut reżyserski Dana Gilroya. Głównym bohaterem jest niezależny dziennikarz, który penetruje środowiska przestępcze Los Angeles w poszukiwaniu ciekawych historii.

Koncerty» LADY GAGA

25-26.10. Godz. 18.30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn SE10 0DX. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £42

» BLUEFEST – LEVEL42, VAN MORRISON, SHERYL CROW I INNI

26-31.10. Royal Festival Hall, Belvedere

Road, Southbank, Londyn SE1 8XX . Stacja: Charing Cross, Embankment, Temple.

» TOKYO JAZZ FEST. LONDON: MAKOTO KURIYA + SYLWESTER OSTROWSKI + PIOTR WOJTASIK + ARNIE SOMOGYI

27.10. Godz. 20.30. Pizza Express, Jazz Club Soho, 10 Dean Street, Londyn W1D 3RW. Stacja: Tottenham Court Road. Bilety: £17.50

» MOTORHEAD

8.11. Godz. 19.00. Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £45.25

» COUNTING CROWS

10-11.11. Godz. 19.00. Roundhouse, Chalk Farm Road, Londyn NW1 8EH. Stacja: Chalk Farm. Bilety: od £45.25

» LA ROUX

12.11. Godz. 19.00. O2 Shepherds Bush Empire, Shepherds Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherds Bush. Bilety: od £22.25

» ANASTACIA

17.11. Godz. 19.00. O2 Shepherds Bush Empire, Shepherds Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherds Bush. Bilety: od £40.25

Inne» THE BABY SHOW OLYMPIA 2014

24-26.10. Olympia Grand Hall, Olympia Exhibition Centre, Londyn W14 8UX. Stacja: Kensington. Bilety: £20. www.thebabyshow.co.uk

The Baby Show Olympia 2014

553-MAKIETA 3 44-63.indd 46 21/10/2014 13:21:50

047

teraz już dostępna na twoimSMARTFONIE I TABLECIE!

ŚCIĄGAJ Coolturęna tablet i komórkę!

ŚciągnijCoolturęi czytaj już

weczwartki!

Podczas tej imprezy dowiecie się niemal wszystkiego na temat ciąży, wychowywania i wczesnej edukacji dzieci. Porad będą udzielać lekarze i terapeuci, a także specjaliści z różnych dziedzin, m.in. w tematach dotyczących snu, żywienia, karmienia piersią i zabaw edukacyjnych.

W POSK-u JAZZ CAFÉ POSK

» JANET'S JAZZ NIGHT

24.10. Godz. 20.30. Bilety: £5

Janet McCunn ponownie zaprasza na wieczór muzyczny z udziałem młodych, wybijających się londyńskich muzyków jazzowych. Po koncercie wspólne jam session.

» STEFAN ORINS TRIO

25.10. Godz. 20.30. Bilety: £7

Niezwykle interesujące trio jazzowe, wielokrotnie nagradzane znakomitymi recenzjami krytyków muzycznych. Grają razem już 14 lat i mają na swoim koncie 4 niezwykłe albumy, z których ostatni, pod nazwą „Stöt" (w języku szwedzkim „Impuls"), jest uważany za największe osiągnięcie

zespołu. Krytyka szczególnie wyróżnia pianistę Stefana Orisa i jego nowatorskie kompozycje, które spowodowały, że płyta jest kreatywna, pełna energii i oryginalnych pomysłów muzycznych.

» CHARITY JAZZ EVENING

30.10. Godz. 19.30. Bilety: £10

Rotary Club of Hammersmith and Fulham zaprasza na koncert w wykonaniu kwartetu znanego pianisty jazzowego Jacka Honeybourne'a. Dochód z koncertu przekazany będzie dla sierocińca na Sri Lance oraz dla polskiej organizacji charytatywnej „Barka”.

» WILLIE GARNETT BIG BAND

31.10. Godz. 20.30. Bilety: £6

Jeden z najlepszych londyńskich big-bandów, kierowany przez weterana jazzowego, saksofonistę Williego Garnetta, którego kariera muzyczna trwa już ponad 50 lat. W Jazz Cafe POSK występuje w każdy ostatni piątek miesiąca, prezentując brawurowo wykonany program znanych standardów jazzowych. Wokalistką zespołu jest znakomita Leslie Christianne, która ma w swoim repertuarze utwory najwybitniejszych światowych piosenkarek jazzowych, jak Ella Fitzgerald, Nina Simone czy Sarah Vaughan.

» TE NASZE PIĘKNE LATA

25.10. Godz. 19.00 i 26.10. Godz 16.00. Bilety: £16 i £14 Rezerwacje: scenapoetycka@gmail.com

Scena Poetycka POSK zaprasza na kabaret jubileuszowy z udziałem swoich gwiazd.

» GALERIA

25.10 – 07.11. „Masks” - APA Wystawa Jesienna

KluB orŁA BIAŁEGo » DISCO

25.10. Godz. 21.00-02.00. Bilety: £5 Zagrają DJ Lukasz i DJ Krzysiek. Obowiązuje strój elegancki.

01.11. Godz. 15.00. Zabawa dla najmłodszych. Serdecznie zapraszamy wszystkie dzieci: małe i duże, odważne i nieśmiałe na zabawę z okazji Halloween!

01.11. Godz. 21.00 – 02.00. Wstęp: £5Party Halloween. Zagra DJ Krzysiek.

PoniedziałkiLine Dancing 19.30 – 22.30Salsa Cubana 20.00 – 22.00 Wtorki Klub brydżowy 18.30 – 22.30

ŚrodyGimanastyka przy muzyce dla seniorów 11.30 – 13.30

CzwartkiDenart Art Theatre – zajęcia dla dzieci balet, śpiew, tap, jazz 16.30 – 20.00„Ceroclondon " szkoła tańca nowoczesnego 20.00 – 23.00

PiątkiDenart Art Theatre - zajęcia dla dzieci balet, śpiew, tap, jazz 16.30 - 19.00 Soboty Denart Art Theatre – zajęcia dla dzieci balet, śpiew, tap, jazz 9.00 – 15.00

NiedzielaKulinarne podróże przez centralną Polskę w klubowej restauracji 12.00 – 20.00

553-MAKIETA 3 44-63.indd 47 21/10/2014 13:21:50

048 CAFÉ COOLTURAMUZYKA

» Czy powołując do życia w roku 1981 zespół SS-20,

w najczarniejszych wizjach brali-ście pod uwagę, że 33 lata później upiorne widmo użycia tej ohydnej machiny może być bardziej realne niż w okresie zimnej wojny?

Krzysztof: To trudne pytanie, bo dość abstrakcyjne. Myślę, że dziś są lep-sze pociski niż SS-20. Ale nie sądzę też, że jest ciśnienie, żeby ich użyć w najbliż-szym czasie.

„Robal”: Wtedy przyjęcie takiej nazwy traktowaliśmy jako prowokację – ujawnienie faktu, że taka broń – radziec-kie rakietowe pociski jądrowe – w ogóle istnieje. Wówczas w naszym kraju był zakaz otwartego mówienia o tym. Fak-tem jest, że obecna sytuacja na Ukrainie i jej oddźwięk międzynarodowy zaczyna powoli przypominać czasy zimnej wojny, robi się dziwnie i niebezpiecznie.

Dezerter pojawił się w filmie „Jaro-cin '82” Pawła Karpińskiego. Do Jarocina jechaliście jako SS-20. Co spowodowało zmianę nazwy zespołu?

Krzysztof: To znana historia i wszy-scy, którzy śledzą losy zespołu, ją znają. Przypomnę krótko: musieliśmy zmienić nazwę we wrześniu 1981 r., ponieważ

nikt nie chciał organizować nam koncer-tów, tłumacząc się, że podobno mamy zakaz występów.

„Robal”: Uznaliśmy, że lepiej jest pójść na kompromis i zmienić nazwę na jakąś podobnie prowokacyjną, niż dać się powstrzymać przed dalszą działal-nością.

Jak po 31 latach odbieracie siebie w filmie o punkach Mariusza Treliń-skiego?

Krzysztof: W tamtych czasach goni-liśmy ze sceny ludzi z kamerami, bo albo byli to ludzie z SB, albo reżimowe media… Dlatego jest tak mało doku-mentacji filmowej z lat 80. Mariusz był naszym kumplem, więc dostał zgodę na filmowanie. Dzięki temu jest jakiś mały zapis historii.

„Robal”: Dzięki temu filmowi możemy zdać sobie sprawę, jak zwario-wane były wtedy czasy i jak radykalna była nasza reakcja na rzeczywistość PRL-u.

O co poszło równo 30 lat temu w Jarocinie. Podobno zaistniały jakieś „zgrzyty” pomiędzy zespo-łem Dezerter a organizatorami?

Krzysztof: To też powszechnie znana sprawa. Organizatorzy nie chcieli

zgodzić się na polanie terenu wodą. I doszło do zadymy z naszym udziałem jako prowokatorów.

„Robal”: Podłożem konfliktu było to, co widzieliśmy na kolejnych edycjach festiwalu – traktowanie publiczności jak bydło, agresja służb porządkowych. Wszystko to wylało się na koncercie, gdzie niezadowolona publiczność sta-nęła po stronie zespołu, przeciwko orga-nizatorom. Zrobiło się nieprzyjemnie, ale udało się zażegnać konflikt i zagrać koncert, który po tych zajściach nie był już zwykłym koncertem, tylko wyda-rzeniem, które wszystkim uczestnikom zapadło w pamięć na zawsze.

Jak wspominacie współpracę z Kasią Nosowską i co ta zasłużona woka-listka wniosła do waszego brzmie-nia?

Krzysztof: To bardzo miły okres w dziejach zespołu. Powtarzał się kilka-krotnie. Zawsze z wielką przyjemnością.

„Robal”: Za każdym razem było to spontaniczne działanie. Dzięki temu w nagraniach i na wspólnych koncertach jest czad. «

Dezerter 33

Dezerter ponad trzy dekady walczy na scenie. Niedługo powalczy też między innymi na londyńskiej. Z tej okazji krótki wywiad – pytał Sławek Orwat.

Pełny zapis wywiadu na:

Buch.co.uk

Fot.

Robe

rt O

chni

o

553-MAKIETA 3 44-63.indd 48 21/10/2014 13:21:51

553-MAKIETA 3 44-63.indd 49 21/10/2014 13:21:53

553-MAKIETA 3 44-63.indd 50 21/10/2014 13:35:19

553-MAKIETA 3 44-63.indd 51 21/10/2014 13:21:57

553-MAKIETA 3 44-63.indd 52 21/10/2014 13:22:00

053053

553-MAKIETA 3 44-63.indd 53 21/10/2014 13:22:02

054 CAFÉ COOLTURAKSIĘGARNIA

Czyta się

Masa o pieniądzach polskiej mafii

» Niecenzurowana opowieść o bogactwie wielkich mafio-

zów. Jak rodziła się i wyglądała for-tuna polskiej mafii?

Tony kokainy od kolumbijskich karteli płynące do Polski statkami han-dlowymi. Arcydzieła światowej sztuki w gangsterskich rezydencjach. Szalone moskiewskie bankiety z bosami rosyj-skiej mafii pośród pięknych kobiet i luk-susowych limuzyn. Wystawne przyję-cia, które nigdy się nie kończyły. I prze-kupny świat polityki, który od samego początku towarzyszył polskiej mafii.

Na czym zarabiano najwięcej? Jakich interesów dobijano na europej-skim rynku? Jakimi pieniędzmi obra-cała polska mafia?

Grupa pruszkowska zbiła taki mają-tek, że przeciętnemu zjadaczowi chleba po prostu trudno to sobie wyobrazić. Rzeka pieniędzy płynęła do kieszeni szefów Pruszkowa każdego dnia. To była codzienność Masy, bohatera tej książki, oraz jego kompanów. Dziś tego świata już nie ma, ale wciąż budzi on wielkie namiętności: jedni go przekli-nają, inni żałują, że nie mieli do niego wstępu. Są też tacy, którzy powątpie-wają, że kiedykolwiek istniał. Istniał, zapewniamy, że istniał…

Religa. Biografia najsłynniejszego polskiego kardiochirurga

» Profesor Zbigniew Religa. Niewie-rzący, ale skleiło się z nim słowo

„święty”. Dla wielu osób święta jest pamięć o nim. „To był święty człowiek” – mówią pacjenci. Inni mocniej: „Moja miłość”. Lekarze dopowiedzą, że miał do chorych świętą cierpliwość. Pielęgniarki, że zawsze je szanował. I może święty to zbyt wiele, ale świetny był na pewno.

Trudno pisać o kimś takim, zwłasz-cza że na każdym kroku słyszeliśmy prze-strogi: „Musicie go pokazać w dobrym świetle, opisać zalety, pomijać wady, nie wolno szargać imienia…”.

Byłoby to łatwe, bo profesor dał się lubić. Bezpośredni, szczery, pogodny. Ufny, za swoimi stawał murem. Chętnie dzielił się wiedzą, umożliwiał awans. Ale nie zniósłby, gdyby mu ktoś stawiał pomnik z cnót.

Z góry ostrzegamy tych, dla których nie do przyjęcia jest obraz profesora, który za dużo pije, pali jak smok, klnie jak szewc, bywa niesprawiedliwy, wymaga za dużo, narzuca mordercze tempo, słucha złych podszeptów, bywa próżny… Jesteśmy prze-konani, że człowiek z bagażem wad jest bardziej prawdziwy. A im bardziej praw-dziwy, tym obraz lepszy.

Obywatel Stuhr. Z Jerzym i Maciejem rozmawia Ewa Winnicka

» Jerzy i Maciej, ojciec i syn. Znani i popularni, ciągle w świetle

reflektorów. Obaj zaczynali kariery od występów kabaretowych. Obaj słyną zarówno z ról w popularnych kome-diach, jak i z wybitnych kreacji teatral-nych. Ich osiągnięciami artystycznymi interesują się poważni krytycy. Ale ich życiu osobistemu nie dają spokoju bru-kowce. Choć wyrastali z tej samej trady-cji, reprezentują zupełnie różne pokole-nia. Jerzy rozpoczynał karierę w PRL-u, Maciej – już w wolnej Polsce. Z jakimi problemami przyszło im się zmagać? Jak ukształtowały ich wyzwania rzucane przez rzeczywistość? Kim są? Kim się czują? Co jest dla nich ważne? Co lubią, czego się obawiają, a co ich irytuje? Czy trzeba lubić swój kraj, żeby być dobrym obywatelem? Jerzy i Maciej Stuhrowie w rozmowach z Ewą Winnicką opowia-dają o rodzinie, karierze i Polsce. Nie czytali wzajemnie swoich wypowiedzi przed publikacją. Teraz będą mieli oka-zję się przekonać, co ich łączy, a co dzieli. Książka zawiera scenariusz filmu „Oby-watel” wzbogacony przez Jerzego Stuhra o anegdoty z planu.

Wszystkie książki dostępne są w formie e-booków poprzez porównywarkę cenową

BookTO.pl

553-MAKIETA 3 44-63.indd 54 21/10/2014 13:22:04

055

EVA BECLAPREZENTUJE...

26 października(niedziela)godz. 17.00 oraz 20.00

REZERWACJA / ZAKUPBILETÓW TEL: 07788 4101 22 LUB 020 8997 3629EVA@EVABECLAPRESENTS.COM(AKCEPTPUJEMY KARTY)

EALING TOWN HALL,NEW BROADWAY, W5 2BY(STACJA METRA EALING BROADWAY)

BILETY: £27 (ZNIŻKI DLA GRUP)

https://www.facebook.com/eva.beclawww.evabecla.com

553-MAKIETA 3 44-63.indd 55 21/10/2014 13:58:20

CAFÉ COOLTURAPOLSKIE RADIO LONDYN056

553-MAKIETA 3 44-63.indd 56 21/10/2014 13:22:07

057

553-MAKIETA 3 44-63.indd 57 21/10/2014 14:00:38

058058 CAFÉ COOLTURAstyl życia

10 kobiet wzięło sprawy w swoje ręce, a właściwie stopy. Mają wspólne hobby: pisanie. Według pomysłu Katji Tomczyk opracowały eksperymentalny projekt literacki pod nazwą „Wykup Słowo”.

Wykup słowo

niczek, jaja, koprolit, zachuchani; imiona – Niesforna Kasia, Szechina, Ironia Kowalska, Tygrys i Pajton, Miecio, Kazuko. Można też wykupić, sięgając głębiej do portfela, całe frazy, na przykład: „są dni jak diamenty, są dni jak kamienie” czy „Bydgoszcz – dwie rzeki, wiele serc”.

Autorki nie boją się wyzwań, co więcej, im bardziej „odlotowe” pomy-sły, tym lepiej, jak twierdzą. Rzemiosło pisarskie nie jest im obce. Wiele z nich to absolwentki warszawskich kursów Pasji Pisania, a dwie – Magdalena Nizio-łek-Kierecka i Katja Tomczyk – są fina-listkami tegorocznego konkursu Między-narodowy Festiwal Opowiadania. Wia-domość z ostatniej chwili – Magdalena zdobyła nagrodę główną!

Zachęcone zainteresowaniem publiczności i mediów (jest o nich coraz głośniej w prasie i radiu) postanowiły zwiększyć nakład książki, jeśli budżet projektu zostanie przekroczony.

To pierwszy projekt literacki w Polsce zapraszający czytelnika do dialogu. Idea crowdfundingu połączona z kreowaniem tekstu literackiego okazała się strzałem w dziesiątkę! Dziesięć utalentowanych kobiet chwyci niedługo za pióra i pokaże światu, że idea przygody dzielonej z czy-telnikiem ma sens i prowadzi do bardzo kreatywnych efektów. Autostop to wol-ność. Autostop wymaga odwagi. Auto-stop to oderwanie od szarej codzienno-ści. O tym wszystkim chcą opowiedzieć w swoich opowiadaniach autorki.

Jestem jedną z uczestniczek tego projektu. Dwie z nas mieszkają poza Pol-ską – w Anglii i Holandii. Dla emigrantek pisanie w ojczystym języku to nie tylko hobby, ale i ważny kontakt z polską kul-turą. Cieszę się, że spotkał mnie zaszczyt udziału w takim przedsięwzięciu.

Zuzanna Muszyńska

Zapraszam na naszą stronę:

http://polakpotrafi.pl/projekt/wykup-slowo

» Tak piszą o nim na swojej stro-nie FB:

„Marzyłeś kiedyś, by współtworzyć kul-turę? Chciałbyś przyczynić się do powsta-nia tekstu literackiego? Wymyślić imię jed-nemu z bohaterów albo zobaczyć wybrane przez Ciebie słowo w opowiadaniu? A może masz ulubione powiedzonko, złotą myśl lub jesteś autorem niebanalnej frazy, którą warto byłoby podzielić się z innymi?”.

Chętnych nie brakuje. Projekt reali-zowany na portalu PolakPotrafi trwa 55 dni, zakończy się 12 listopada. Osiągnął dopiero półmetek, a do minimalnej kwoty potrzebnej na wydanie i promocję tomiku „Autostop(y). 10 opowiadań o wolności” niewiele brakuje. Na koncie uzbierało się już 83 proc. wymaganych środków. Lista słów i imion wybranych przez sponsorów rośnie i staje się coraz barwniejsza. Oto kilka przykładów: słowa – gęsta kosodrzewina, przystojny sąsiad, bułgarski psotnik, plem-

553-MAKIETA 3 44-63.indd 58 21/10/2014 13:22:12

059

553-MAKIETA 3 44-63.indd 59 21/10/2014 13:22:14

060 CAFÉ COOLTURAGUEST ROOM

Guest room Zrobiliście fajne zdjęcie? Napisaliście krótką historyjkę? Na tej stronie możecie zaprezentować

swoje talenty. Swoje prace wysyłajcie na info@cooltura.co.uk, z dopiskiem: „GueSt Room”.

PoezjaTadeusz Żyszkowicz

I Nie pić Ani po trosze Jak żyć? Ja się wynoszę.

II Przechodniu najmilszy Nic tutaj po tobie Może, głową skłoniwszy Idź sobie.

III Przeniesiony zostałem Na niwa wolności Zostawiłem co miałem Wszystkie moje włości

IV Wszystko co mam Mam niewiele Zostawiam wam Moi wielbiciele.

Manekiny za wystawą jakby szukały czegoś nieokreślonego, tak samo jak ci ludzie znużeni zakupami na Oxford Street szukają czegoś w swoich smartfonach – nie wiadomo czego i po co.

Fot.

mac

iek

Chor

osze

wsk

i

Koleje losuUwolnieni z jarzmaSowieckich łańcuchówRuszyliśmy jak widmaPodobni do duchów.

Głodni, obdarciTeż pełni nadzieiSłabsi zostaliW grobach tej ziemi.

Tląca się miłościDo Ojczyzny iskraDrogę dalekąZamieniała w bliską.

Azja, AfrykaMogiłami znaczone

Włochy, FrancjaKrwią kraszone.

Na Ojczyzny proguWreszcie przysiadamyZmęczeni, bezsilniDo domu wracamy.

Zajęte obejścieInny już gospodarz,,Zaprasza” na miejsceSobaką tu włodarz.

Lepiej nie wracaćZostał obraz mglistyŻołnierze wyklęciSobie tylko bliscy.

Innej gościny Szukać pozostaje

553-MAKIETA 3 44-63.indd 60 21/10/2014 13:22:15

061

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura”

zapraszają wszystkich na nastrojowy

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE

Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów,

literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić.

Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących

zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiejpod patronatem

tygodnika „Cooltura”

Wieczór Twórczości Wszelakiej

30 października (czwartek)godz. 18.30 POSKlub, 4 piętro

POSK, 238-246 King StreetHammersmith

London W6 0RF

Gwiazda wieczoruAlex Sławiński

Oczekiwanego miejscaDla nas tu nie staje.

ZnaleźliśmyNie darmoPracowaliśmyStawaliśmy hardo.

Usychaliśmy z tęsknoty.Dla obcej ziemiWnosiliśmy swe cnotyZostali nieliczni, wierni.

NajtwardsiSame sękiZahartowaniLatami udręki.

Popatrzmy wokółTylko dziarskie minyKarabin chwycić gotowiI karać za winy.

Jak wielka kara potrzebna?Ostre, gorzke padają słowaWierzę, nie wierzę w królestwoDobrego, sprawiedliwego Boga.

....

GRZEGORZ SPISLONDYN, LETNIA NOC, 2007

cztery łapy poezjikiedy wreszcie nocodcina mnieod wszystkich kształtówniezauważonymogę cicho stąpaćswoimi ścieżkamipo starych płotachwspomnieńpółkachzawieszonychw gwiazdachopuszczonych huśtawkachludzkich uczućzakamarkach wierszygrzbietach książektych wysokichi tych niskichmuszę być czujnywiele razy spadłemz tych wysokichi z tych niskich

czepiałem się mocnopazuramiśliskich tytułówchoć nie zawsze spadałemna cztery ochłapy poezjiludzkiego istnienia

czasamimoje drogikręte do bóluw niebo wzlotyw gówno wpadki nie zmieniają mnie w oczach ludzichociaż zawszespadam na cztery łapypoezji

553-MAKIETA 3 44-63.indd 61 21/10/2014 13:22:16

062062 CAFE COOLTURAWIELKA BRYTANIA OD KUCHNI

SERGIUSZ HIERONIMCZAKsergiusch72@yahoo.co.uk

» Zawsze kiedy pojawiają się pierw-sze symptomy jesieni, odczu-

wamy to na własnej skórze. Stajemy się ospali i mniej aktywni. Rano ciężko wyjść z łóżka, a dzień – szary i często deszczowy – sprawia, że godziny dłużą się niemiło-siernie. Odrobina kalorii przyda nam się wtedy najbardziej, choćby pod postacią słodkiego zapomnienia – toffi.

Toffi to jeden z najprostszych i ogól-nie dostępnych łakoci. Potrzebujemy tylko cukru i mleka – i już mamy trochę przyjemności. Zanim jednak cukier stał się powszechnie dostępny, minęło trochę czasu. Jego powszechność to początek XIX w., w tym samym czasie pod strze-chy zaczyna trafiać także toffi. Pozosta-nie tam na zawsze, bo od początku było łakociem ubogich.

W Wielkiej Brytanii ma ono wiele postaci – od miękkiej, czyli sosu, do twardego karmelka. Najbardziej znanym deserem jest sticky toffi pudding. W zasa-dzie jednak sos, jaki się do niego sporzą-dza, to nie dokładnie toffi, tylko butter-scotch, czyli karmel połączony ze śmie-taną. Nawet Brytyjczycy myślą, że wyna-leźli go Szkoci. Tymczasem butterscotch wynalazł Samuel Parkinson z Yorkshire, a jego szkocko brzmiąca nazwa może się

Na jesienne humory – toffiwywodzić od słowa „scorch”, które ozna-cza „przypalać”. Z kolei angielskie „tof-fee” może pochodzić od słów „tuffy” lub „toughy”, odnoszących się do czegoś, co w Polsce nazywamy „mordoklejką”.

Polskie mordoklejki poszły jed-nak swoim torem i choć to również są toffi, nazywają się „krówkami”. Krówki powinny być uznane za nasz skarb naro-dowy i chronić je powinien specjalny dokument, taki, jaki ma np. góralski oscypek.

Oryginalne krówki pochodzą z war-szawskiego Milanówka. Ich twórcą jest rodzina Pomorskich, a wynalazcą Feliks Pomorski. Zaczął je produkować w okre-sie międzywojennym w Poznaniu. Swoje cukierki pakował w papierki z wizerun-kiem krowy, szybko więc ochrzczono je „krówkami”. W czasie wojny Niemcy wywłaszczyli i wysiedlili Pomorskich. Rodzina trafiła do Milanówka. Po wojnie uruchomiono produkcję od nowa. Nie-stety, socjalizm nie sprzyjał własności pry-watnej i zakład upaństwowiono. Stał się częścią zakładów 22 Lipca, czyli Wedla. Pomorscy jednak się nie dali. Produkowali swoje krówki jako rzemieślnicy. Władza ludowa starała się ich wykończyć cenami urzędowymi, ale przetrwali i to. Krówki produkują w Milanówku do dzisiaj, a inni producenci rejestrują tam swoje firmy, bo wszyscy chcą krówek z Milanówka.

Dzisiaj więc przepis na polskie toffi, które nie ma sobie równych. «

KRÓWKA POLSKA DOMOWA

SKŁADNIKI:300 g cukru 2 łyżki miodu1 szklanka słodkiej śmietanyotarta skórka z pomarańczy50 g masła niesolonego100 g biszkoptów100 g orzechów laskowych5 łyżek wody różanej

PRZYGOTOWANIE:Cukier wsypać do rondelka z wodą różaną, od momentu wrzenia gotować ok. 5 min, dodać pomarańczową skórkę. Wcześniej postawić na gazie śmietanę i zagotować. Gdy masa karmelowa będzie gotowa, dodać gorącą śmietanę i całość gotować na małym ogniu ok. 15 min. Masa jest gotowa, jeżeli po kapnięciu nią na talerz od razu tężeje. Na koniec dodać do masy masło.Blaszkę 20×30 wyłożyć folią aluminiową i delikatnie posmarować masłem. Pokryć dno blaszki połową uzyskanej masy i wysypać na nią pokruszone biszkopty i orzechy. Następnie zalać równomiernie resztą masy krówkowej. Gdy ostygnie i stężeje, pokroić w kostkę.

553-MAKIETA 3 44-63.indd 62 21/10/2014 13:22:23

063

553-MAKIETA 3 44-63.indd 63 21/10/2014 13:22:25

064 ARTYKUŁ SPONSOROWANYURODA I ZDROWIE

Colway – firma powstała w Polsce, która od 10 lat promuje z wielkim sukcesem

Kolagen – polski przełomowywynalazek – teraz w UK!

SKORZYSTAJ Z NIESAMOWITEJPROMOCJI!

Zarejestruj się jako dystrybutorlub klient ze zniżką!

Aby skorzystać z promocji wejdź na stronę www i zarejestruj się

www.collagen-colway.com/cooltura (lub zadzwoń 077 0760 9041

podając hasło Cooltura).

» Często zadawanym nam pytaniem jest – od kiedy zacząć stosowanie

produktów przeciwstarzeniowych? Żeby przekonująco na nie odpowiedzieć, należy nieco wyjaśnić proces starzenia się.

Chociaż brzmi to trochę strasznie, ale niestety zaczynamy się starzeć od ...25 roku życia. To już wtedy rozpoczynają się zmiany w naszych komórkach, które około 40-tki stają się widoczne i odczu-walne. W okresie pomiędzy 25 a 35 rokiem życia pojawiają się pierwsze zmarszczki mimiczne, zaczyna pogarszczać się węch, który starzeje się najszybciej ze wszyst-kich zmysłów. U mężczyzn rozpoczyna się łysienie.

Kiedy przekroczymy 40-tkę zaczyna się starzeć mózg oraz wzrok - rozwija się nadwzroczność. Zmniejsza się obję-tość włókien mięśniowych, a zwiększa ilość tkanki tłuszczowej, zanika masa zanika masa

Zadbaj o młodość zdrowo i bezpiecznie

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zaprszamy na spotkanie

organizowane przez Collagen Colway „Zatrzymaj Młodość”,

restauracja First League,268 King Street, Hammersmith

13 listopada,godz. 18:30,

wstęp wolny, dla gości kawa i herbata oraz niespodzianki.

kostna. Następuje powolna utrata sił i wytrzymałości. 60% chorów zwyrodnie-niowych stawów zaczyna się w tym wieku. Czyli wiele zmian postępuje zupełnie nie-zauważalnie w wieku, który nie kojrzy nam się ze starością, więc musimy dbrać o sie-bie w każdym wieku oraz myśleć o moż-liwych przyszłych skutkach zaniedbań jak najwcześniej.

Kolagen nazywany jest białkiem młodości, ponieważ jego powolna utrata z wiekiem skutkuje osłabieniem wzroku, zwiotczeniem skóry i mięśni, stanami zapalnymi w stawach, ubytkiem masy kostnej. Kolagen jest tym co spaja, łączy komórki i narządy naszego organizmu. Nie istnieją też cudowne sposoby na jego odbudowanie do stanu wyjściowego, wtedy kiedy ubytki są znaczne. Możliwe jest jednak spowolnienie jego utraty, oraz pewną regenerację ubytków.

Na pewno posmarowanie twarzy kre-mem przeciwzmarszczkowym tego nie

zapewni. To jest jeden z podstawowych błędów, które popelniamy, widząc

w lustrze pierwszą zmarszczkę – pędzimy do sklepu po krem rege-nerujący. Jeśli procesy starze-

nia dotyczą całego organizmu, a nie tylko skóry twarzy, jeśli zachodzą one przez wiele lat, to czy logiczne i rozsądne jest spodziewanie się zlikwidowa-nia ich skutków przy pomocy kremu, a choćby i najlepszego, w ciągu 2 tygodni?

Jak można to osiągnąć? Przede wszystkim dostar-

czając organizmowi materiału do budowy kolagenu w postaci peptydów i aminokwasów

oraz stymulowanie komórek go produktujących do wydaj-niejszej pracy.

Dlatego najskuteczniejsze w walce ze starzeniem są pro-

gramy czyli działanie na organizm całościowo.

Najlepszy dostępny program regene-racji kolagenu w wersji podstawowej to 3 produkty Colway:

Colvita® niezwykle łatwo przyswa-jane aminokwasy i peptydy – najlepsze z dostępnych źródło materiału do budowy kolagenu ustrojowego, połączone z mikro i makroelementami pochodzącymi z alg oraz witaminą E.

Witamina C-olway składająca się wyłącznie z naturalnych wyciągów roślin-nych o wyjątkowej przyswajalności bez żadnych dodatków syntetycznych. Witamia C stymuluje produkcję kolagenu, zabez-pieczna przed wolnymi rodnikami nisz-czącymi nasz organizm, oraz wspomaga układ odpornościowy.

Kolagen Platinum, który regeneruje skórę twarzy zabezpieczając przed przed-wczesnym starzeniem i opóżnia pojawia-nie się zmarszczek na lata. «

Więcej na:

polskikolagen.biz/cooltura 077 07609041

553-MAKIETA 4 64-91.indd 64 21/10/2014 12:09:41

065REKLAMAURODA I ZDROWIE

553-MAKIETA 4 64-91.indd 65 21/10/2014 12:09:42

066 REKLAMAURODA I ZDROWIE

553-MAKIETA 4 64-91.indd 66 21/10/2014 12:09:44

067REKLAMAURODA I ZDROWIE

553-MAKIETA 4 64-91.indd 67 21/10/2014 16:21:41

068 OGŁOSZENIADROBNE

A g e n c j a N i e r u c h o m o s c iE T B P R O P E R T Y S E RV I C E S

P O L S K A O B S Ł U G A , AT R A K C Y J N E C E N Y

w w w . e t b p r o p e r t y . c o . u k

0 2 0 7 2 7 2 8 6 1 5

Paulina / Aneta

075 2145 2860077 1567 7401

i n f o @ e t b p r o p e r t y . c o . u k

S z u k a s z m i e s z k a n i a , d o m u l u b p o k o j u d o w y n a j ę c i a w p ó ł n o c n y m L o n d y n i e ?

mieszkaniado wynajęcia

SMS: 81616 KOD: 01cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Szukasz mieszkania? Sprawdź najnowsze oferty na portalu www.elondyn.co.uk

>Barking pokoj 2 osobowy w czystym, zadbanym domu 125£ tygodniowo + tygodniowy depozyt, rachunki wliczone, internet. zapraszamy 07964537030

>Catford, pokoj jedynka z pl tv darmowa ulica do parkowania, ogrod, wszystkie media wliczone 100tyg, blisko park, autobusy po wiecej inf. prosze dzwonic 07581443063

>Dwuosobowy pokoj dla kulturalnych, niepalacych I bez innych nalogow pracujacych osob lub osoby. £160 tygodniowo + dwa tygodnie depozytu 07540330299

>Edmonton, N17 8DX, 1 bed mieszkanie z ogrodem, 910 + rachunki(woda wliczona)- na parterze, osobny salon,przechodnia sypialnia i kuchnia.Dostepne .02072728615, 07436582104, 07715677401

>Edmonton, N9 7LR, 4 bed dom, £1525/mies., 3 podwojne sypialnie, 1 jedynka, przechodni salon ,kuchnia z jadalnia, plastikowe okna, ladny ogrod, lazienka z wanna. 02072728615, 07436582104, 07715677401

>Edmonton, N9 8RA, £1290. 2 bed dom. 2 podwojne sypialnie, salon, kuchnia, ogrod. Dostepne od konca pazdziernika. 02072728615, 07436582104, 07715677401

> Enfield, EN3 5JX, Studio flat- £695/mies. +energia. Sypialnia polaczona z kuchnia, lazienka z wanna, mieszkanie znajduje się na 1 pietrze. Dostepne od zaraz. 02072728615, 07436582104, 07715677401

>Enfield, EN3 6AZ, 3 bed dom - £1390/mies – 2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, salon z jadalnia, kuchnia, ogrod. Po remoncie. Dostepne od końca Pazdziernika. 02072728615, 07436582104, 07715677401

>Finchley Central, N3 2LH: Ladne 1 bedroom bungalow z prywatnym ogrodem, £1090 miesiecznie. Council i woda-£40/miesięcznie + energia I gaz. Dostepne od zaraz. Bez DSS. 02072728615, 07436582104,

>Hounslow West. 1 lub 2 osobowy pokój w domu z ogrodem blisko komunikacji i sklepów. tel. 07523510272

>Ilford pokoj 2 osobowy w czystym, wyremontowanym mieszkaniu 120f tyg. + tydzien depozytu. Rachunki wliczone, internet, polska tel. zapraszamy 07964537030

>New Barnet , EN5 1QJ, £1400+ rachunki , 3Bed FLAT , Piekne mieszkanie na poddaszu , salon , kuchnia. Dobra lokalizacja. Tel : 0208 885 1890 , 075 2145 2860, 074 367 92779

>New Malden. Pokoj do wynajecia dla spokojnej osoby. Pelne wyposazenie rachunki wliczone £125/tydz 07738952728

>Norbury pokoj 1 dla spokojnej osoby od 01 listopada, Norbury £100/tydz w tym rachunki i internet , 2 tyg depozyt ,tel 07912105252 pomiedzy 8:00-19:00

>North Wembley / South Kenton .Duza dwojka do wynajecia jako 1-ka dla jednej osoby w domu z ogrodem .Free internet ,parking .Tel:07725363204.

>Northolt, pokoj jedynka dla spokojnego chłopaka bez nałogów

(postępuj według instrukcji) płatność Moneybookers

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

Telefonicznie:

lub online:

jAK ZAMIEścIćOGŁOsZENIEUWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

Warunki:

internet cooltura.co.uk

ramkowe (usługi)

sms 81616jeśli masz problem z zamieszczeniem ogłoszenia drogą sMs– zadzwoń pod nr 020 8846 3614

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu

zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną

odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOsZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady

powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie

nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialno-ści za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania

oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane sMs-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

020 8846 3614

cooltura.co.uk£30

+vat

Ramka do 25 słów

Ramka do 15 słów

£25 +vat

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatoraWpisz: cL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: cL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111XKoniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów:

cL 01 mieszkania wynajmęcL 02 mieszkania szukamcL 03 praca damcL 04 praca szukamcL 05 kupię

cL 06 sprzedamcL 07 auto-motocL 08 randka w ciemnocL 09 inne

£1

553-MAKIETA 4 64-91.indd 68 21/10/2014 12:09:46

069OGŁOSZENIADROBNE

w czystym domu. Internet, rachunki wliczone. tel 07821358132.

>Turnpike Lane , N22 6QS: 5pokojowy dom , £2300/miesiac +rachunki . Spore sypialnie , osobny salon , kuchnia z jadalnia , ogrod .Dostepny od 04/11/2014 Tel : 0208 885 1890, 074 367 92779, 0752145 2860

>Wood Green , Kawalerka , N17 7QX , £700+elektryka . Przytulna kawalerka . Dostępna od 20/10/2014. Tel : 0208 885 1890 , 074 367 92779, 075 2145 2860

>Wood Green / Turnpike Lane : Pokoj dwojka : £130tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami. Dostepny od zaraz. 0208 885 1890, 075 2145 2860, 074 367 92779

>Woolwich Arsenal Pokoj dla osoby pracującej, bez nalogow, z wlasna lazienka. Cisza, spokoj, blisko do Woolwich Arsenal i Dockyard, autobus 2 min. Parking 07878419354, 07917057404

mieszkaniaszukam

SMS: 81616 KOD: 02cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

>Szukam pokoju z aneksem kuchennym lub studia do £120 tygodniowo w okolicach Acton 07707850537

>Mieszkania szukam poszukuje 1 bedroom lub dwójki okolice Stratwort tel 07801275862

pracadam

SMS: 81616 KOD: 03cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Home Improvement Companies looking for: Window & Door Fitters, Roof Trim Fitters, Conservatory Top & Base Fitters, Must be over 18 - for an imme-diate start. Long term local work. Call Wayne on 07918 608 708 or email CV Wayne.Tubb@Angliangroup.com

Poszukuje doświadczo-nych Pań do sprząta-nia. Doświadczenie i referencje wymaga-ne. Możliwość stałej współpracy lub prace dorywcze. Magdalena proszę dzwonić 9.00 – 18.00 07985427487

Praca dla kobiet i mężczyzn w ochronie osób i mienia, w moni-toringu przemysłowym i w ochronie VIP. Stawki £10-£35 zależnie od stanowiska Szczegóły na stronie: www.sym-biosec.co.uk/pl Niewy-kwalifi kowanym oferu-jemy szybkie szkolenia 07825397161

teraz już dostępnana twoim smartfonie

i tablecie!

}ściągaj Coolturę

na tableti komórkę!

553-MAKIETA 4 64-91.indd 69 21/10/2014 15:50:28

070Cukiernia w zachodnim Londynie poszukuje do-świadczonych cukierni-ków. Tel: 07809432768.

Polska piekarnia na Hay-es zatrudni koordynatora w sprawach Health & Sa-fety and HACCP. Prosimy o przesłanie CV na adres: manager@polishvillage-bread.co.uk

Piekarnia w zachodnim Londynie poszukuje kierowców z doświadcze-niem pracy w UK. Osoby zainteresowane proszo-ne są o kontakt: info@polishvillagebread.co.uk

>Part time - Bar Staff, Domestic Cleaners, Kitchen Porters required for the Windmill Pub, Acton W3. Contact Iwona on 07956 813079

>Jesteś dobry w handlu? Lubisz poznawać ludzi? Chcesz pracować w spółce technologicznej? Chcesz rozwijać wiedzę o internecie? Przyślij C.V. na hello@neadoo.eu

>Poszukuje dental nurse do prywatnej praktyki na Ealingu na poniedzialek 8.30-5.30 .Mozliwosc full-time od czerwca 2015.Znany dentysta, mili pacjeci 07540623899

>I am looking for experience hair styles (hairdressers) this salon is nice area and friendly people , this is director number : 07737 967627

>Zaklad szycia zaslon poszukuje mlodej, energicznej nie palącej dziewczyny do prostego szycia na maszynie i sprzątania na poczatku pol etatu. Tel 07879467303

>Sprzatanie biur w centr Londyn, oraz Docklands e14 9fw. doswiadczone i solidne osoby . tel 07783939007 CV info@idealclean.co.uk,

>Szukam pomocnikow budowlanych i stolarzy 07772350852

>Tipserka - Manikiurzystka stanowisko do wynajęcia w salonie Fryzjer - Solarium w wschodnim Londynie 07746962153

OGŁOSZENIADROBNE

>Firma zatrudni malarza - praca wewnątrz i na zewnatrz prosze o kontakt 07459532064 pijakom i amatorom dziekujemy mozliwosc zatrudnienia na stale,

>Pilne. Angielska agencja sprzątająca poszukuje dziewczyn. Praca w SW londynie. Self employed. Tel. 07837377303, 07405635382.,

>London Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogow od £500 za dzien!02037005310 info@modelsvenue.com 18 King William Str EC4N 7BP

>Zatrudnie ogolnobudowlanca, dekoratora, murarza. Wymagany UTR, NIN, CSCS, konto. Self-employed. Od £7/g, wyzsza dla doswiadczonych. Euston Artur 07841716410

pracaszukam

SMS: 81616 KOD: 04cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

>Elektryk - Hydraulik z 12 letnim doswiadczeniem w angielskiej firmie z wlasnymi narzedziami NICEIC i Gas Safety. Tel. kontaktowy 07707717053 lub 02087267871

>Plastrarze szukają pracy. Wykonujemy plaster, bonding i tynk. Oferujemy wysoką jakość pracy, posiadamy narzędzia i transport. Tel:07525348994 Waldek ,

>Malarz dekorator szuka pracy wlasne narzedzia doswiadczenie i solidnosc 07591534894 Krzysztof

>Plastrarz szuka pracy. Uczciwy i solidny. Gwarancja jakosci. 8 lat praktyki w UK. Tel. 07708613844 Grzegorz.

>Krawcow, osoba utalentowana z wieloletnim doswiadczeniem; przerobki, naprawy, realizacja pomyslow klientow, szuka pracy. Kontakt telefoniczny 07522043231

>Plastrarz z dlugoletnim doswiadczeniem podejmie prace. Wysoka jakosc i czystosc, wlasne narzedzia. Mariusz. 07737058249

>Hydraulik (Gas Safe Register), szuka pracy. Montaz boilerow, mega-flo, power flush, central heating, ogrzewania podlogowe, certyfikaty. Tel. 07702267525

553-MAKIETA 4 64-91.indd 70 21/10/2014 12:09:47

071OGŁOSZENIADROBNE

553-MAKIETA 4 64-91.indd 71 21/10/2014 12:09:50

072 OGŁOSZENIADROBNE

>Praca szukam jako budowlaniec jako pomocnik dekoratorka lub fabryki wiecej inf dzwonic tel 07801275862

>Elektryk 11 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfi kat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07891730162

>Doswiadczony murarz tynkarz. Bloczki, cegla, pointing, klinkier. Przybudowki, murki ozdobne. Prace ogolno budowlane tel 07930111620

>Malarz bez nalogow, uczciwy i solidny szuka pracy. Wysoki standard pracy. 7 lat doswiadczenia w UK. Pracuje dla fi rm i osob prywatnych. Rafal. 07545600591.

>Plastrarze z wlasnymi narzedziami szukaja pracy wysoka jakosc I czystosc Marcin 07515464677

>Piekarz / cukiernik duzym doswiadczenem w uk i pl szuka pracy w piekarni . Darek 07907576940

>Odkupie sprzatania. Tel. 07849482982 Monika

>Elektryk 11 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfi kat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07891730162

>Plastrarze z dlugoletnim doswiadczeniem szukajá ofert pracy, caly Londyn i okolice, wysoka jakosc i czystosc, wlasne narzedzia. Jacek 07523550213

sprzedamSMS: 81616 KOD: 06cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

>Sprzedam śliczne weselne butelki do ozdobienia stołu weselnego (pieknie komponują sie w kwiatach), jako prezent lub innego pomysłu.£19 Idealny stan. 07459036923

>Duzy polsko - angielski slownik 2 tomy,nowy.£45.00 tel.07523510272

>Sony tv set bravia 30" screen digital plasma, bardzo nowy. £ 260 tel.07523510272

>Duzy slownik naukowo techniczny, dwujezyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272

>Laptop dell c2duo 2.5ghz.pam.4gb.dysk 250gb.Wi-Fi.dvd-rw.kamera.win7 PL.stan bdb. 130£. Laptop dell c2duo 2ghz.pam.2gb.dysk160gb.Wi-Fi. Dvd. Vista 07593298590

auto-motoSMS: 81616 KOD: 07cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Opny zimowe. Wulkani-zacja na Willesden. Ofe-ruje opony nowe i uży-wane. Różnorodnoąść marek opon i rozmia-rów. Montaż, wyważa-nie na miejscu. Przy-stepne ceny! NW10 2JJ Londyn 07776823881, 02084514488

Auto-Mechanika, dia-gnostyka komputero-wa, hamulce, sprzęgła, zawieszenie, serwis, paski rozrządu, serwis/napełnianie klimatyzacji. Dojazd do klienta. 07812071816 MOT – pomogę

Mitsubishi Grandis Elegance 2005. Siedmioosobowe auto rodzinne. 2.4 benzyna. 80 tys. mil. Stan bardzo dobry. Cena 3 tys. funtów. Kontakt Arek tel. 07455005888

>BMW 320d E90 163km 2008 czarny metalik. Bardzo bogato wyposazony Stan Bardzo dobry, Skóra, tempomat, dwustrefowa klima, ksenon, ringi Streatham Common zaprasza 07983253131

>Renault Scenic Sprzedam Renault Scenic 1.6, 2004, 80.000 mil, TAX/MOT marzec 2015, szklany dach, nowe opony, cena: 1.290, Greenford, Jarek - 07915675957, jareniuk@me.com

teraz już dostępna na twoimSMARTFONIE I TABLECIE!

ŚCIĄGAJ COOLTURĘna tablet i komórkę!

553-MAKIETA 4 64-91.indd 72 21/10/2014 16:07:39

073OGŁOSZENIADROBNE

śluby, chrzciny, imprezy rodzinne konferencje, spoty i filmy promocyjne dla firm

rec

dzinne

Filmowanie(operatortelewizyjny)

owananiee

0759 28 79 122

>Audi A6 sprzedam 1, 8T Rok1997. MOT 09.2015 Tax 02.2015. Tel.07931699262

randkaw ciemno

SMS: 81616 KOD: 08cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

>Kawaler, Szukam dyskretnej kobiety z zachodniego Londynu 07932432389

>Witam. Wysoki 186 szczuply 90 kg facet po 30 pozna dyskretna kobiete ktorej jak mi brakuje czulosci, usmiechu, przytulania, zrozumienia . Tel 07515103840

>Successful English gentleman would like to meet attractive Polish lady for fun fi lled days and romantic evenings. John 07928079252

>Poznam pania wiek do45 najlepiej biznes women tylko sms y tel 07931105622

>Wysoki 40l po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu z zamknieta przeszloscia otwartej szczerej pragnacej stalego spokojnego zwiazku 07772387104

>Pani 52 pozna pana w podobnym wieku , ktory nie naduzywa alkoholu , ktory mysli powaznie o zwiazku i zyciu tel 07952820046 cdn

>Mlody 40 lat szukam kobiety do stalego zwiazku pani morze byc z dzieckiem tel 07931173729

>Szukam normalnej dziewczyny.kawaler 38 lat.07770933889

inneSMS: 81616 KOD: 09cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

>I am looking for experience hair stylets (hairdressers) this salon is nice era and friendly people , this is director number : 07737 967627

usługiróżne

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Architekt z uprawnieniami, wieloletni staż w Anglii, specjalizacja konserwacja zabytków, wszelkie prace architektoniczne w Londynie i okolicy. Tel Szymon: 07903034463; email: szymon@dylewski.fsnet.co.uk

Rozliczenia podatkowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Working Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefi tach. Kontakt 07475957191

zdrowiei uroda

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Masażysta od 1980r. profesjonalnie leczy schorzenia kręgosłupa, ustawianie kręgów, dojeżdżam do klienta ze stołem. Mirosław Frąckowiak tel.07725469656. www.frackowiak.co.uk

telewizjasatelitarna

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

komputeryserwis

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

Naprawa laptopów i PC. Wymiana układów grafi cznych BGA i innych podzespołów. Uczciwa wycena naprawy, konkurencyjne ceny, gwarancja 07910473675

Naprawa: laptopy, tablety, konsole, zipmotelefony. Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, rok gwarancji na nowe części, oferujemy laptop zastępczy 07411123340

www.komputery.londonSerwis komputerów i laptopów, usługi oraz wsparcie informatyczne dla Ciebie lub Twojej fi rmy. Dojazd do klienta. Darmowa pomoc informatyczna. Special IT Weapons Ltd. 07768080827

OGŁOSZENIE RAMKOWE

020 8846 3614

553-MAKIETA 4 64-91.indd 73 21/10/2014 16:08:05

074 REKLAMATRANSPORT

553-MAKIETA 4 64-91.indd 74 21/10/2014 15:25:15

075OGŁOSZENIADROBNE / TRANSPORT

transportprzewozy, paczki

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Odpowiedzialny kierowca. Taniej kontakt 07985600960

Tani Transport od £15/h. Przeprowadzki od £30, odbiór, dostawa towarów od £20. Duzy Van Londyn i okolice 24h/7. Nasza Lokalizacja Tooting Broadway tel po angielsku 07442287778

Tanio przeprowadzki (transport wszelkiego rodzaju). Największy VAN Pomoc w załadunku i rozładunku. Cały Londyn i UK. www.goldeneagle-removals.co.uk Tel 07969629456 Daniel

Przeprowadzki, wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

ZadZwoń I ZAPYTAJ

o oGŁoSZENIE RAMKOWE

020 8846 3614

553-MAKIETA 4 64-91.indd 75 21/10/2014 15:25:35

076 REKLAMATRANSPORT

553-MAKIETA 4 64-91.indd 76 21/10/2014 12:09:56

077REKLAMATRANSPORT

553-MAKIETA 4 64-91.indd 77 21/10/2014 12:09:58

078

553-MAKIETA 4 64-91.indd 78 21/10/2014 15:25:55

079REKLAMAskup złomu / wywóz śmieci

553-MAKIETA 4 64-91.indd 79 21/10/2014 15:26:06

080 REKLAMASKUP ZŁOMU

Dojazd do klienta.Kupujemy każdą ilość.

Ważymy na wagach elektronicznych.

Miedź ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £3.30-£3.80Mosiądz ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,£2.00-£2.40Kable ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,£0.70-£2.10Ołów ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.70-£1.00Aluminium,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.50-£0.80Stal nierdzewna ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, £0.50-£0.80Złom stalowy (tona) ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,£80-£100

553-MAKIETA 4 64-91.indd 80 21/10/2014 12:10:04

081REKLAMASKUP ZŁOMU / WYWÓZ ŚMIECI

553-MAKIETA 4 64-91.indd 81 21/10/2014 15:18:51

082

THE RUBBISH GUYS 0744 3600 0800744 3600 090

Zabieramy więcej niż skip - za mniejsze pieniądze

WYWÓZ ŚMIECI

VANY DO 16 YRD24/7

Pomoc przy załadunku

rubbishguys@hotmail.com

REKLAMAWYWÓZ ŚMIECI

553-MAKIETA 4 64-91.indd 82 21/10/2014 12:10:07

083REKLAMABUDOWNICTWO

553-MAKIETA 4 64-91.indd 83 21/10/2014 12:10:09

084 REKLAMABUDOWNICTWO

553-MAKIETA 4 64-91.indd 84 21/10/2014 12:10:11

085REKLAMABUDOWNICTWO

622 Greenford Road, UB6 8QT Greenford

Tel/Fax: 020 8578 2281

Wysokiej jakości podwójne szkleniew uPVC, Aluminium i Drewnie

Biuro: 077 0360 1325 Mob: 079 1636 9230

U NAS OKNAA-RATEDW STANDARDZIE

Nowy salon firmowy

Najwyższa jakośćokien i drzwi firmy

Okna, drzwi, ganki, ogrody zimowe, szklane dachy, balustrady, prysznice, świetliki, drzwi rozsuwane

Email: info@windowsglasssolutions.co.uk

Drewniane okna typu SASH już od

£300/m2

553-MAKIETA 4 64-91.indd 85 21/10/2014 12:10:12

086NATHAN SCAFFOLDING LTD

Najlepszy serwis sca�oldingowy!

www.nathansca�olding.co.uk

Gwarantujemy

Najlepszy serwis sca�oldingowy!

Zadzwoń (Robert):0785069100102030922124

lub wyślij e-mail:o�ce@nathansca�olding.co.uk

Bezpieczne i solidne wykonywanie rusztowań.

Profesjonalny montaż.

SCAFFOLDING

Szybki termin realizacji!

PROPER SCAFFOLDING Ltd.

Najtaniej w Londynie!

0787 14 24 077properscaffolding@yahoo.co.uk

Sebastian:

Profesjonalny montażwszelkiego rodzaju rusztowań

na terenie całego Londynui okolic.

szybkie terminy realizacji darmowe wyceny wysokie rabaty dla stałych klientów

Dawidwww.atd-scaffolding-london.co.uk atdscaffoldinglondon

079 21831429atdstructure@hotmail.co.uk

ATD Structures Scaffolding

Zapraszamydo współpracy!

Profesjonalny montażProfesjonalny montażwszelkiego rodzaju rusztowańwszelkiego rodzaju rusztowań

na terenie całego Londynuna terenie całego Londynui okolic.i okolic.

szybkie szybkie terminy realizacji terminy realizacji

darmowe wyceny darmowe wyceny wysokie rabaty wysokie rabaty

dla stałych klientów dla stałych klientów

DawidDawidwww.atd-scaffolding-london.co.ukwww.atd-scaffolding-london.co.uk

079 21831429079 21831429atdstructure@hotmail.co.ukatdstructure@hotmail.co.uk

ATD Structures ScaffoldingATD Structures Scaffolding

ZapraszamyZapraszamydo współpracy!do współpracy!do współpracy!do współpracy!

REKLAMABUDOWNICTWO

553-MAKIETA 4 64-91.indd 86 21/10/2014 12:10:14

087REKLAMABUDOWNICTWO

553-MAKIETA 4 64-91.indd 87 21/10/2014 12:10:16

088 REKLAMABUDOWNICTWO

553-MAKIETA 4 64-91.indd 88 21/10/2014 12:10:19

553-MAKIETA 4 64-91.indd 89 21/10/2014 12:10:22

090 REKLAMABUDOWNICTWO / MOTORYZACJA

553-MAKIETA 4 64-91.indd 90 21/10/2014 12:10:23

091REKLAMAMOTORYZACJA

553-MAKIETA 4 64-91.indd 91 21/10/2014 12:10:25

092 WIADOMOŚCIKrzyżówKa + HorosKop

553-MAKIETA 5 92-100.indd 92 21/10/2014 14:42:38

093SKORPION (23.10–21.11)

Gwiazdy będą Ci przychylne. Będziesz mógł pozwolić sobie także na małe przyjemności. Zwolnisz tempo, wreszcie trochę odpoczniesz i skupisz się na relaksie. Korzystne dni zarówno na spotkania towarzyskie, imprezy i wspólne wypady do kina, jak i intymne, romantyczne randki.

STRZELEC (22.11–21.12)

Nieoczekiwanie popiszesz się talentem mediacyjnym, a przełożony nabierze szacunku nie tylko do Twoich manier, ale i do skuteczności działań. Stąd już blisko do awansu i spełnienia marzeń o karierze. Ważne, żeby nie było widać, że starasz się coś w tej kwestii przyspieszać.

KOZIOROŻEC (22.12–19.01)

Jeśli ostatnio kiepsko się czujesz i masz mniej energii, to zastanów się, czy to nie Twój organizm stanowczym głosem dopomina się o więcej tlenu. Nawet zwykły spacer przyniesie efekty. Ważne, abyś przebywał na świeżym powietrzu. Zacznij od dziś.

WODNIK (20.01–18.02)

Zapowiadają się dobre dni, jeśli jesteś w stałym związku. Masz szansę przeżyć kilka szczęśliwych chwil, do których długo będziecie wracać pamięcią. Korzystny czas na podejmowanie decyzji dotyczącej ślubu czy powiększenia rodziny. Przeżyte teraz dni umocnią Wasze relacje.

RYBY (19.02–20.03)

Możesz mieć przejściowe problemy, ale bądź dobrej myśli. Gwiazdy Ci sprzyjają i sprawią, że wyjdziesz obronną ręką nawet z największych opresji. Ważne, abyś się nie poddawał i szedł własną drogą, nawet wbrew podpowiedziom najbliższych. Sam musisz znaleźć drogę do własnego szczęścia.

BARAN (21.03–20.04)

Wielkie uczucie spadnie na Ciebie jak grom z jasnego nieba! To będzie coś, czego się nie spodziewałeś. Od Ciebie zależy, co z nim zrobisz dalej. Jeśli nie jesteś osobą samotną, przemyśl, czy warto dla tego zauroczenia ryzykować utratę tego, co do tej pory zbudowałeś.

BYK (21.04–20.05)

Gwiazdy ostrzegają przed swoim negatywnym wpływem na Twoje życie. Pod wpływem emocji i chwili możesz zapragnąć zburzyć pewną wartościową rzecz w swoim życiu. Tłumisz własne uczucia, nie dopuszczasz ich do świadomości, ponieważ nie masz odwagi, aby w nie uwierzyć.

BLIŹNIĘTA (21.05–21.06)

Nadmiar zajęć spowoduje, że nie będziesz miał czasu dla bliskich. Wiele spraw pochłonie Twoją uwagę i może się okazać, że czeka Cię walka o swoją pozycję. Na szczęście umiesz się mobilizować w obliczu problemów, więc i tym razem uda Ci się je przezwyciężyć.

RAK (22.06–22.07)

Obecny czas nie oszczędza Cię i funduje Ci stresujące sytuacje. Dlatego staraj się żyć aktywnie, uprawiaj sport, porządnie zmęcz swój organizm. To najlepsze lekarstwo na odreagowanie. Nie oszczędzaj się! Dzięki temu nabierzesz dystansu do wielu spraw.

LEW (23.07–22.08)

Staniesz się obiektem powszechnego zainteresowania, przede wszystkim wśród najbliższych współpracowników. Uważaj, bo może to negatywnie wpłynąć na Twoje stosunki z przełożonym. W tej kwestii wykorzystaj swoje talenty dyplomatyczne i mediacyjne.

PANNA (23.08–22.09)

Jeśli jedziesz teraz w podróż służbową, to spotkasz osobę, która pomoże Ci w realizacji Twoich planów zawodowych. Nie mów o tym w pracy, bo wzmoże to tylko czyjeś skrywane skrzętnie uczucie zawiści. Rozmowy na tematy zawodowe przeprowadzaj z zaufanymi osobami, prosząc o dyskrecję.

WAGA (22.09–22.10)

Powinieneś odpocząć. Tempo życia i jedzenie byle gdzie i byle czego mogą bardzo dotkliwie dać Ci o sobie znać w tych dniach. Ideałem byłaby dieta warzywno-owocowa z całkowitym wyłączeniem białka. Zadbaj o swoje zdrowie, jeśli nie chcesz za chwilę być chorym człowiekiem.

553-MAKIETA 5 92-100.indd 93 21/10/2014 15:42:11

094 SPORTPiłka nożna + SPeedway

553-MAKIETA 5 92-100.indd 94 21/10/2014 14:42:44

095

553-MAKIETA 5 92-100.indd 95 21/10/2014 14:42:48

096 SPORTSIATKÓWKA

ARTUR ZALEWSKI

» „Polonia raz, Polonia dwa, Polonia mistrza Anglii ma” – tak dopingu-

jemy naszych siatkarzy podczas meczów. W ostatni weekend niestety nie mogliśmy się pojawić, co doprowadziło do przegra-nej… Nie tracimy jednak nadziei, ponie-waż CBL Polonia Londyn gra coraz lepiej, pomijając ostatni weekend. Dwa tygodnie temu wygrali dwa mecze pod rząd.

Nasza wiara w zespół przyciąga nowych kibiców. W ostatnim czasie nasz Klub Kibica został zasilony nowymi pasjo-natami siatkówki i kibicowania, ludźmi,

którzy wierzą w naszą ideę bycia najlep-szym Klubem Kibica siatkówki w Anglii. Bardzo nas cieszy to, że nasz kącik przynosi oczekiwany efekt. Miejmy nadzieję, że to dopiero początek i na kolejnych meczach CBL Polonii Londyn trybuny wypełnią się do ostatniego miejsca. Przed nami bar-dzo ważny mecz w Newcastle, na który organizujemy całodniowy wyjazd. Mecz odbędzie się 2 listopada, w niedzielę. W celu zgłoszenia swojego uczestnictwa lub uzyskania informacji na ten temat pro-simy o kontakt drogą mailową pod adre-sem: office@kkpolonia.co.uk lub przyjście na mecz CBL Polonii Londyn 25 paździer-

nika. Zgłoszenia przyjmujemy do tego dnia. Gwarantujemy niezapomniane wrażenia, superatmosferę oraz wielkie emocje, ponie-waż drużyna z Newcastle to najwyższa półka rozgrywek Super 8 (tutejszej Eks-traklasy). Jeśli chcecie poczuć atmosferę prawdziwego kibicowania, nie wahajcie się i przychodźcie na mecze CBL Polonii Londyn, przyszłego mistrza Anglii.

Mecze domowe odbywają się pod adresem: Brendford Fountain Leisure Centre, 658 Chiswick High Road, TW8 0HJ. Można tam dojechać pociągiem do stacji Kew Bridge lub District Line do Gunesbury. «

Pomożemy Ci uzyskać odszkodowanie za wypadek w pracy za wypadek na budowie odszkodowanie zdrowotne odszkodowanie za utracone

zarobki i inne wydatki

MIAŁEŚ

W PRACY?WYPADEK

ZADZWOŃ!

Kontakt całą dobę Przemek:

info@dnsclaims.co.uk07500 300 600 www.dnsclaims.co.uk

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, Hammersmith, London W6 0GY

0208 741 7762

dns_A4_05-2014_2.indd 1 19/05/2014 10:36:40

Klub Kibica Polonii Londyn informuje

SUPER 8 MEN P W L SF SA SQ PF PA PQ PT1 Wessex BU M1 4 3 1 11 7 1.57 416 391 1.06 82 Team Northumbria 2 2 0 6 2 3 186 167 1.11 53 London Lynx 1 2 1 1 5 4 1.25 199 202 0.99 44 CBL Polonia London 3 1 2 6 7 0.86 295 296 1 45 Malory Eagles (London) 3 1 2 5 6 0.83 242 253 0.96 36 London Docklands 2 1 1 3 4 0.75 157 158 0.99 37 City of Sheffield 1 1 0 3 2 1.50 113 100 1.13 28 Solent 1 3 0 3 2 9 0.22 224 265 0.85 1

» Pierwszym meczem bez punk-tów dla drużyny z Brentford

zakończyła się trzecia kolejka Volleyball England Super8. Zawodnicy CBL Polonii Londyn na wyjeździe grali z drużyną ze wschodniego Londynu – London Lynx. Był to drugi mecz zawodników Lynx w tym sezonie, co jest o tyle ważne, że w swoim składzie mają oni kilku stypendystów z Uniwersytetu Wschodniego Londynu, którzy na parkietach angielskich do tej pory nie grali i byli niespodzianką dla tre-nera CBL Polonii Patrika Selepa.

CBL Polonia w pierwszym secie grała bardzo dobrze – świetnie na boisku spi-sywał się debiutujący w składzie libero Konrad Małek. Pewnie punktowali Skór-ski i Biernat. Po wygraniu pierwszego seta Polonia pewnie zmierzała po zwy-cięstwo w drugim. Niestety, kilka błędów podało linę ratunkową drużynie Lynx. Ci skwapliwie ją wykorzystali. W kolejnych

setach okazali się też lepsi od CBL Polonii i w całym spotkaniu wygrali 3:1.

Tak spotkanie wyglądało z perspek-tywy trenera Polonii Patrika Selepa: „Mecz rozpoczęliśmy ze świetnym nasta-wieniem, które przełożyło się na zwy-cięstwo w pierwszym secie. Po zmianie stron na boisku graliśmy jeszcze lepiej i przy stanie 21:16 pewnie zmierzaliśmy po zwycięstwo w drugim secie. Niestety,

kilka błędów z naszej strony pozwoliło zawodnikom Lynx odrodzić się i po ner-wowej końcówce wrócili do gry, wygry-wając seta. W trzeciej odsłonie mieliśmy ogromne problemy z przyjęciem, co prze-łożyło się na łatwe zwycięstwo rywali, spowodowane głównie ich dobrym blo-kiem. W czwartym secie wróciliśmy do gry i mieliśmy spore szanse na zwycię-stwo. Niestety, zabrakło nam nieco sił. Szkoda drugiego seta i całego meczu, gdyby nie proste błędy, mieliśmy szansę na zwycięstwo 3:0”.

W kolejnym meczu, już w swojej hali na Bretnford, CBL Polonia zmierzy się z aktualnymi mistrzami kraju – drużyną z Sheffield. Początek spotkania o godzi-nie 15.00. «

LONDON LYNX – CBL POLONIA LONDON 3:1 (23:25, 26:24, 25:17, 25:23)

Nieudane derby

553-MAKIETA 5 92-100.indd 96 21/10/2014 15:42:36

Pomożemy Ci uzyskać odszkodowanie za wypadek w pracy za wypadek na budowie odszkodowanie zdrowotne odszkodowanie za utracone

zarobki i inne wydatki

MIAŁEŚ

W PRACY?WYPADEK

ZADZWOŃ!

Kontakt całą dobę Przemek:

info@dnsclaims.co.uk07500 300 600 www.dnsclaims.co.uk

Unit 6, King Street Cloisters, Clifton Walk, Hammersmith, London W6 0GY

0208 741 7762

dns_A4_05-2014_2.indd 1 19/05/2014 10:36:40553-MAKIETA 5 92-100.indd 97 21/10/2014 14:42:51

553-MAKIETA 5 92-100.indd 98 21/10/2014 14:42:54

553-MAKIETA 5 92-100.indd 99 21/10/2014 14:42:55

553-MAKIETA 5 92-100.indd 100 21/10/2014 14:43:00