(COPDبیماری انسداد ریوی مزمن ) Chronic Obstructive Pulmonary Disease, COPD

( برای بیماران COPDو آسان در خصوص بیماری انسداد ریوی مزمن ) راهنمای سریع

RESP-11-76

نظرات بیان شده در این جزوه، نظرات خود نویسندگان بوده و لزوما نظرات شرکت نیست. این جزوه با همکاری Digital Context AB ارادیس اهل کریستیانستاد تهیه شده آندرس پ-و پزشکان: اوا پیلمن اهل هلسینگبورگ و بو

است.

Boehringer Ingelheim AB

Liljeholmsstranden 3

Box 47608

117 94 Stockholm

Sverige

08-721 21 00

© Digital Context AB 2011

ISBN 978-91-979771-7-3

Design Digital Context AB

Tryckt i Malmö

Tryckfolket

(COPDیماری انسداد ریوی مزمن )ب

خالصه

های شما نامند، و بدان معنی است که عملکرد ریه می COPDای هستید که آن را انسداد مزمن ریوی، یا شما مبتال به بیماری

گردد و در نتیجه ها ملتهب شده و مجاری هوا تنگ می ترین علت این بیماری، مصرف سیگار است. ریه مختل شده است. مهم

ها( که در آنها های هوایی )آلوئول شود تنفس کامل دشوارتر شود و اغلب با افزایش ایجاد خلط همراه است. کیسه وجب میم

بینند. بسیاری از افراد سیگاری مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن پنهان شود نیز صدمه می اکسیژن جذب جریان خون می

هستند.

توانند بر بل برگشت است، اما مطالعات گسترده نشان می دهد که داروهای امروزی میآسیب وارد شده به بافت ریه غیرقا

عملکرد ریه، کیفیت زندگی، تشدید عالئم )التهاب( و مرگ و میر تاثیر داشته باشند.

عموما در شود، و به همین دلیل است که این بیماری بیماری انسداد ریوی مزمن معموال پس از چند سال سیگار کشیدن ایجاد می

شود. بیماری انسداد ریوی مزمن و ادامه دادن به کشیدن سیگار منجر به بدتر شدن تدریجی عملکرد سال دیده می 00افراد باالی

شود عبارت ای که ظاهر می ترین نشانه شود. اولین و شایع ریه شده، باعث تنگی نفس شدید و ایجاد اختالل در جذب اکسیژن می

های مکرر از فعالیت جسمی. سایر عالئم اولیه عبارتند از سرفه )با خلط یا بدون خلط(، خستگی و عفونت است از تنگی نفس پس

های اولیه بیماری انسداد ریوی مزمن باشد. بیشتر تواند یکی از نشانه می« سرفه افراد سیگاری»مدت مجاری هوا. و طوالنی

به آن مبتال هستند. بیماران مبتال به این بیماری، به شکل خفیف یا متوسط

تشخیص بیماری در مراحل اولیه و تمایز قائل شدن بین آن و آسم مهم است. بسیاری از کسانی که مبتال به آسم تشخیص داده

اند، در واقع به بیماری انسداد ریوی مزمن مبتال هستند. تشخیص بیماری انسداد ریوی مزمن به انجام آزمایش عملکرد ریه با شده

پذیر است. ز اسپیرومتر نیاز دارد، که انجام آن در بسیاری از مراکز بهداشتی درمانی در سوئد امکاناستفاده ا

درمان اصلی بیماری انسداد ریوی مزمن، ترک سیگار است. ترک سیگار اهمیت بسیار زیادی دارد! با این کار حالتان بهتر شده

شدید هیچوقت برای ترک سیگار دیر نیست، هر قدر هم که بیماری بینی وضعیت بیماری شما رو به بهبودی خواهد بود. و پیش

کند، فعالیت جسمی زیادی انجام داده و داروهای باشد! شخصی که به شکل خفیف این بیماری مبتال بوده و سیگار کشیدن را ترک

تواند انتظار داشته باشد سالهای بسیار بیشتری زنده بماند. کند می تجویز شده را مصرف

برونش ها و ر مورد بیماری انسداد ریوی مزمن، دو نوع داروی اصلی برای بهبود عملکرد ریه وجود دارد: داروهای باز کنندهد

های ملی در سوئد، بهترین درمان برای بیمار مبتال به عالئم انسداد ریوی مزمن، داروهای ضد التهاب. بر اساس دستورالعمل

شوند. دارو های تنفسی مصرف می است. به طور کلی این داروها به صورت افشانه طوالنیهای آنتی کولینرژیک با اثر دارو

تر شود، و تعداد دفعات تشدید بیماری کاهش یابد. همچنین برخی کند تا مجاری هوا باز شده، نفس کشیدن راحت کمک می

د التهاب را دارا هستند.های ترکیبی نیز وجود دارند که هر دو نوع ماده باز کننده برونش و ض فراورده

الریه. ورزش منظم و رژیم غذایی سرشار از انرژی نیز تاثیر گام مهم دیگر عبارت است از واکسیناسیون علیه آنفلوانزا و ذات

زیادی دارد. به نکات مربوط به ورزش در انتهای این جزوه مراجعه کنید.

3

بیماری انسداد ریوی مزمن چیست؟

افتد؟ ها می یهچه اتفاقی برای ر

شوند. این بیماری دو جز شود. مجاری هوا تنگ و ملتهب می ها می بیماری انسداد ریوی مزمن منجر به اختالل عملکرد ریه

ها )مجاری کوچک هوا در ریه( اصلی دارد: برونشیت/برونشیولیت مزمن و آمفیزم. برونشیولیت مزمن، التهاب پایدار نایژک

اند، های هوایی از بین رفته شود. آمفیزم به این معنا است که بافت ریه آسیب دیده و کیسه یجاد خلط میاست که منجر به سرفه و ا

شود. ها به جریان خون می و این امر منجر به جذب کمتر اکسیژن از ریه

گردد و از این حیث ها هرگز به حالت عادی بر نمی در بیماری انسداد ریوی مزمن، التهاب مجاری هوا دائمی است و عملکرد ریه

ها نشانه بیماری مشاهده نشده و عملکرد ریه اغلب طبیعی بوده و تغییرات با آسم تفاوت دارد، زیرا در آسم، در برخی دوره

بینی وضعیت دهد. تمایز قائل شدن بین آسم و بیماری انسداد ریوی مزمن مهم است زیرا هم درمان و هم پیش بیشتری را نشان می

نها متفاوت است.بیماری در آ

نایژه بیمار نایژه سالم

کیسه هوای بیمار کیسه هوای سالم

4

بیماری انسداد ریوی مزمن چیست؟

ها ساختار ریه

های داخلی نایژه با یک غشا لزج دارای ها( هستند. دیواره های هوا )آلوئول ها( و کیسه ها شامل بافت ریه، مجاری هوا )برونش ریه

کنند. اند که ذرات خاک را گرفته و خارج می ها( پوشیده شده موهای ریز )مژک

و شوند. نایژه سپس به مجاری کوچک ها وارد می شود، که هر کدام به یکی از ریه نای به دو نایژه )برونش( اصلی تقسیم می

شود. ای( تقسیم می تر هوا )درخت نایژه کوچک

ها( هستند که در ولهای هوایی )آلوئ ای همان کیسه های درخت نایژه ترین مجاری هوا نایژک )برونشیول( نام دارند. برگ کوچک

شود. اکسید کربن مبادله می آنها اکسیژن و دی

شوند، و در نتیجه تولید ماده لزج / خلط افزایش یافته و مجاری هوا تنگ در بیماری انسداد ریوی مزمن، مجاری هوا ملتهب می

شوند. می

امر تبادل گازها را مختل کرده، منجر به تنگی شود. این های بزرگی تشکیل می های هوایی تخریب شده و حفره در آمفیزم، کیسه

شود تنفس ها و ساختارهای پشتیبان آن نیز آسیب دیده و باعث می شود. خاصیت ارتجاعی ریه نفس پس از فعالیت جسمی می

تر شود. سخت

نای

نایژه

ای درخت نایژه

های هوایی کیسه

ها نایژک

5

شود؟ بیماری انسداد ریوی مزمن چگونه مشخص می

از روی عالئم آن

شود و ممکن است عالئم آن سالیان سال مشهود نباشد. این بیماری به چهار مرحله به آرامی ایجاد میبیماری انسداد ریوی مزمن

I ،II ،III وIV شود. تقسیم می

تنگی نفس

ترین عالئم اولیه آن تنگی نفس است. این عالئم به آرامی رخ داده و معموال برای اولین بار پس از فعالیت جسمی سنگین شایع

دهد. بیماران اغلب در واکنش به های جسمی معمولی نیز رخ می ود. با گذشت زمان، این تنگی نفس پس از فعالیتش مشاهده می

کشد تا از عالئم بیماری خود آگاه شوند. این مسئله باعث دهند، لذا مدتی طول می های خود را با آن تطبیق می این امر فعالیت

وارتر شود. شود تشخیص بیماری در مراحل اولیه آن دش می

سرفه

تواند باعث تولید خلط زیادی شود. این خلط سرفه نیز یک عالئم شایع دیگر است. سرفه اغلب در هنگام صبح بدتر بوده و می

ای از عفونت دانست. بیماران مبتال توان نشانه ای باشد، آن را می رنگ است؛ اگر رنگ آن سبز یا قهوه معموال سفید یا خاکستری

مدت و مکرری دارند. این امر باعث تشدید تنگی نفس، ها یا تشدید بیماری طوالنی انسداد ریوی مزمن اغلب التهاببه بیماری

خس سینه سایر بینی وضعیت بیماری است. خستگی و خس تر بودن پیش شود. تشدید بیماری نشانه نامناسب سرفه و تولید خلط می

شوند. ن محسوب میعالئم رایج مربوط به بیماری انسداد ریوی مزم

6

6

شود؟ بیماری انسداد ریوی مزمن چگونه مشخص می

با استفاده از اسپیرومتری

توانید در مرکز بهداشت خود انجام آزمایش عملکرد ریه برای تشخیص بیماری انسداد ریوی مزمن ضروری است. این کار را می

برای تشخیص بیماری انسداد ریوی مزمن ضروری است، بلکه برای و با استفاده از اسپیرومتر انجام دهید. این آزمایش نه تنها

ها به آن نیز الزم است. تشخیص میزان ابتالی ریه

ای متصل کشد. فرد به دفعات در لوله دقیقه طول می 20طور کلی توسط یک پرستار آموزش دیده انجام شده و حدود این تست به

تواند نتایج را ارزیابی کرده و ببیند بیماری در چه دمد. سپس پزشک می کند، می می گیری به دستگاهی که حجم ریه فرد را اندازه

( است.IVیا I ،II ،IIIای ) مرحله

7

شود؟ بیماری انسداد ریوی مزمن چگونه مشخص می

نتایج اسپیرومتری

FEV1 تواند در زان هوایی که فرد میمعیار مربوط به شدت تحت تاثیر قرار داشتن عملکرد ریوی شما است. در این روش، می

شود. جداول مربوط به مقادیر نرمال آن براساس جنس، گیری می یک ثانیه و در هنگام بازدم شدید بیرون بدهد برحسب لیتر اندازه

شود. بینی شده بیان می شما براساس درصدی از مقدار نرمال پیش FEV1باشد. میزان سن، قد و نژاد در دسترس می

شود، و این امر گیری مقدار اکسیژن در خون فرد استفاده می ( برای اندازهpulse oximetryسنجی خون ) ژناز روش اکسی

بودن میزان اکسیژن خون برای کنترل بیماری انسداد ریوی مزمن اهمیت دارد. هر چه شدت بیماری بیشتر باشد، خطر پایین

ت. بیمار مبتال به انسداد ریوی مزمن در حالت پایدار باید میزان خصوص در صورت بروز عفونت یا تشدید بیماری بیشتر اس به

% داشته باشد.22اکسیژنی بیش از

جریان )لیتر بر ثانیه(

حجم )لیتر(

FEV1 >00 % - ریه عملکرد طبیعی

FEV1 00-92 %- بیماری انسداد ریوی مزمن خفیف

FEV1 00-92 %- بیماری انسداد ریوی مزمن متوسط

FEV1 >00 %- بیماری انسداد ریوی مزمن شدید

8

درمان ترک سیگار

بینی شود و پیش ترین درمان برای بیماری انسداد ریوی مزمن است. در صورت ترک سیگار حالتان بهتر می ترک سیگار، مهم

ی خواهد بود.وضعیت بیماری شما رو به بهبود

!اگر دچار سرفه های افراد سیگاری هستید، این مشکل از بین خواهد رفت

شود! وجه حالتان بدتر نمی اگر مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن هستید، حالتان بهتر شده و به هیچ

!همیشه ترک سیگار به نفع شماست

(%) ریوی عملکرد

)سال( سن

سیگاری غیر

در سیگار ترک

سالگی 09 سن

سیگاری

ناتوانی

مرگ

9

درمان

های مربوط به ترک سیگار کمک

کنند سیگار را ترک کنید. و هم بدون نیاز به تجویز وجود دارند که به شما کمک می هایی هم به صورت تجویز با نسخه وردهفرآ

دهد و حمایت فعاالنه یک شخص نظیر یک پرستار، روش درمان جایگزین نیکوتین، شانس شما را برای ترک سیگار افزایش می

دهد. فقیت را افزایش میدر هنگام ترک بسیار مهم بوده و شانس مو

های ترک سیگار دارند. ها، کلینیک برخی از مراکز بهداشتی و بسیاری از بیمارستان

تر باشد. حداکثر شود ترک کردن راحت های بینی باعث می ها و قطره ها، چسب جایگزین نیکوتین نظیر آدامس های درمان روش

می کنند. ک ماه دیگر سیگار را تر 12% از مردم، بعد از 19

های مختلفی در مغز برای کاهش اشتیاق فرد نسبت به نیکوتین استفاده برخی داروهای تجویزی نیز وجود دارند که از مکانیسم

کنند. می

بخشند. نیمی از های دارویی را بهبود می های تغییر رفتار نیز نتایج حاصل از درمان همچنین ثابت شده است که مشاوره و تکنیک

کنند. معموال مردم قبل از اینکه بتوانند موفق به کنند، ظرف یک سال دوباره شروع به کشیدن آن می ه سیگار را ترک میکسانی ک

کنند. هر چه برای ترک سیگار تالش بیشتری کنید، شانس ترک سیگار شوند، سه یا چهار بار به طور جدی در این راه تالش می

است که اهمیت دارد! –یعنی خالص شدن از شر سیگار -جه نهایی موفقیت شما بیشتر است. در هر حال، نتی

های دیگر مانند هیپنوتیزم و طب سوزنی نیز ممکن است در برخی موارد مفید باشد. تکنیک

10

درمان

دارو

و از همه شوند. همه آنها برای کاهش عالئم های تنفسی مصرف می اکثر داروهای بیماری انسداد ریوی مزمن به صورت افشانه

برونش ها و ضد کننده های باز توان به دو گروه تقسیم کرد: دارو ها را می این دارو گیرند. تر تنگی نفس مورد استفاده قرار می مهم

التهاب.

برونش ها کننده باز

ی نفس را کاهش داده و شوند. این داروها تنگ ترین درمان برای بیماری انسداد ریوی مزمن محسوب می برونش ها مهم باز کننده

برونش ها وجود دارد که عملکرد آنها با یکدیگر متفاوت است: کننده تواند کوتاه و یا طوالنی مدت باشد. دو نوع باز تاثیرآنها می

سازمان محصوالت پزشکی سوئد این است که داروهای دارای تاثیر کوتاه مدت ها. توصیه و آنتی کولینرژیک 2-های بتا آگونیست

هت استفاده در هنگام نیاز مناسب هستند. داروهایی که تاثیر طوالنی مدت دارند برای استفاده منظم مناسب بوده و در وهله اول ج

2-شود. ترکیب آنتی کولینرژیک طوالنی اثر با آگونیست بتا های دارای تاثیر طوالنی مدت توصیه می استفاده از آنتی کولینرژیک

دهد. تری را نشان میطوالنی اثر، تاثیرات بیش

ها ضد التهاب

شوند. استروئیدهای استنشاقی های تنفسی مصرف می داروهای ضد التهاب عموما کورتیکواستروئیدها بوده و به صورت افشانه

خصوص برای کسانی برای آسم بسیار موثر بوده و ممکن است برای برخی از بیماران مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن و به

گیرد، مفید باشد. % مقدار محاسبه شده( و تشدید بیماری آنها به دفعات صورت می90شدت بیماری آنها باالست )کمتر از که

برخی از مطالعات انجام شده در خصوص استروئیدهای استنشاقی، حاکی از افزایش کیفیت زندگی و کاهش دفعات تشدید بیماری

شود و استفاده از های ترکیبی اضافه می نین استروئیدهای استنشاقی به برخی فرآوردهدر صورت استفاده از این داروها است. همچ

تواند همانند استفاده از استروئیدهای استنشاقی، برای بیماران مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن با شدت باال و این داروها می

های ترکیبی هم دارای استروئیدها و هم دارای باز فرآوردهکسانی که با تشدید مکرر بیماری مواجه هستند صورت بگیرد. این

های برونش هستند. کننده

11

درمان

ها سایر درمان

واکسیناسیون

الریه واکسینه شوند. سال یکبار در مقابل ذات 9بیماران مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن باید هر سال در برابر آنفلوانزا و هر

ورزش

کند کارهای بیشتری انجام داده و کیفیت زندگی بهتری داشته یماران مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن کمک میورزش به ب

ای را پیشنهاد کنند )همچنین نگاه کنید به نکات مربوط به ورزش در انتهای این توانند تمرینات ساده ها می باشند. فیزیوتراپ

روی با عصای مخصوص[ برای این منظور بسیار عالی است! روی اسکاندیناویایی ]پیاده جزوه(. پیاده

توانند به بیماران کمک کرده و یک تکنیک خوب تنفس را به آنها بیاموزند. ها همچنین می فیزیوتراپ

های کمکی مختلفی را برای کارهایی نظیر پوشیدن جوراب امتحان کنید. توانند به شما کمک کنند تا روش ای می درمانگران حرفه

عنوان مثال با نصب دستگیره بر روی دوش و یا از بین بردن آستانه ای تغییر دهند )به توانند خانه شما را به گونه آنها همچنین می

تر و با تالش کمتر فعالیت کنید. در( که بتوانید راحت

رژیم غذایی

هایی را تواند توصیه شوند. متخصص تغذیه می میدچار سو تغذیه و شدید بسیاری از بیماران مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن

.توصیه کندبه شما ی مغذی را یها در خصوص رژیم غذایی ارائه کرده و نوشیدنی

اکسیژن

درمان با اکسیژن ممکن است برای بیماران مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن و شدید و دارای مقادیر کم اکسیژن خون مناسب

باشد.

عمل جراحی

تواند برای بیماران مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن و شدید و آمفیزم جهت برداشتن بافت آسیب دیده گزینه ل جراحی میعم

مناسبی باشد.

12

درمان

نکات مربوط به ورزش

ینی نفس آرامی از طریق ب تر و موثرتر است. به تر، عمیق یک تکنیک خوب برای نفس کشیدن آرام« های جمع شده تنفس با لب»

کنید )چنانکه گویی در حال سوت زدن هستید( نفس خود را بیرون بدهید. این کار را هایتان را جمع می بکشید و در حالی که لب

آل باید از این تکنیک نه تنها در چندین بار تکرار کنید تا زمانی که احساس کنید که تنفس شما عادی شده است. در حالت ایده

در هنگام فعالیت نیز استفاده کنید.هنگام استراحت بلکه

تر خلط است. پس از نفس کشیدن، بازدم خود را با دهان باز و راهی برای دفع راحت« سرفه کردن به صورت نفس نفس زدن»

توانید غرغره کردن را امتحان کنید که تان را تمیز کنید(. همچنین می خواهید عینک سرعت بیرون بدهید )چنانکه گویی می به

کند. تر می شود لرزش خفیفی در مجاری هوا ایجاد شود و دفع خلط را ساده عث میبا

هایتان را پشت سر خود بگذارید. وضعیت مناسب بدن برای تنفس اهمیت دارد. ستون فقرات خود را صاف نگهداشته و دست

تر باشد. وضعیت برایتان ساده آرامی نفس کشیده و عضالت دچار گرفتگی سینه خود را بکشید. ممکن است تنفس در این به

تواند به شل شدن عضالت کمک کند تا شما از تفاوت بین عضالت شل و سفت بیشتر آگاه شوید. به شکلی های باالتنه می ورزش

آرامی باالتنه خود را از یک سمت به سمت دیگر بچرخانید. باید این احساس را بایستید که پاهایتان بر روی زمین ثابت باشد، به

صورت طبیعی خورید. اجازه بدهید بازوهایتان آویزان شده و با حرکت شما، به داشته باشید که دارید در اطراف یک میله پیچ می

تاب بخورند.

گاه های شما به یک تکیه تر بوده و به تالش کمتری نیاز دارد. تکیه بدهید به طوری که دست وقتی آرام هستید، نفس کشیدن راحت

ها و بازوهای خود را تا حد امکان شل نگهدارید. از هایتان قوز نداشته باشد و شانه ا نرده باشد. سعی کنید شانهمانند پنجره ی

های جمع شده که در باال توضیح داده شد استفاده کنید. تکنیک تنفس با لب

های خود را دایره وار حرکت با انگشتان خود شانه ها را لمس کرده و در حالی که با لب های جمع شده نفس می کشید، آرنج

دهید.

های خود را به طوری که زانوهایتان خم شده و کف پاهایتان صاف بر روی زمین باشد. اکنون دست به پشت دراز بکشید به

و تان بگیرید. وقتی به سمت جل زانوهایتان برسانید، قسمت پایین کمرتان را به زمین فشار داده و چانه خود را به سمت قفسه سینه

های جمع شده بیرون بدهید و مجددا با برگشتن به حالت آرامش بر روی زمین، نفس بکشید. تان را به روش لب روید، نفس می

روی اسکاندیناویایی ، شنا و توانند به شما کمک کنند. اینها عبارتند از: پیاده های زیاد دیگری هم وجود دارند که می فعالیت

کند. تناسب اندام شما نیز کمک می روی به سواری. پیاده دوچرخه

13

اثرات درمان

رود که دارو عالئم بیماری را بهبود ببخشد. از همه ارزیابی اثرات درمان پس از دو تا سه ماه اهمیت زیادی دارد. انتظار می

تر این است که تنگی نفس را کاهش دهد، و همچنین باید سرفه شما را بهبود ببخشد. مهم

تواند به بیماران کمک کند تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. شما انرژی الزم برای انجام کارهایی را دارید که می دارو همچنین

ها یا جارو سازند فعالیت بیشتری انجام دهید، و باال رفتن از پله قبال قادر به انجام آنها نبودید. برخی از داروها شما را قادر می

کنید. ممکن است تعداد دفعات تشدید بیماری کنند. خالصه اینکه احساس سالمت و قدرت بیشتری می یتر م برقی کشیدن را آسان

دهد. نیز کاهش پیدا کرده و گاهی اوقات اسپیرومتری بهبود عملکرد ریه را نشان می

14

ری خفیف الزم است تاکید شود که در بسیاری از افراد مبتال به بیماری انسداد ریوی مزمن، شدت بیماشود این افراد زندگی طبیعی یا نسبتا طبیعیی خیود را داشیته یا متوسط است و درمان صحیح باعث می

کند، فعالیت جسمی باشند. فردی که به شکل خفیف این بیماری مبتال بوده و سیگار کشیدن را ترک میشته باشید سیالهای بسییار تواند انتظار دا کند می زیادی انجام داده و داروهای تجویز شده را مصرف می

بیشتری زنده بماند.

Föreliggande häfte är framtaget i samarbete med Eva Pilman,

Distriktsläkare, Helsingborg och Bo-Anders Paradis, läkare och

verksamhetschef, Näsby Vårdcentral, Kristianstad.

Syftet är att ge lättillgänglig och översiktlig information

om lungsjukdomen KOL

Boehringer Ingelheim AB, Box 47608, 117 94 Stockholm,

Tel: 08-721 21 00, Fax: 08-710 98 84

www.boehringer-ingelheim.se

www.kol.se