http://www.sciencefinder.co.uk

CÓRAS DÍLEÁ AN DUINE

Aistear an bhia

http://www.sciencefinder.co.uk

Aistear an Bhia

Mórchodanna an chórais díleá, an béal, an t-éasafagas, an goile, an t-ae, an paincréas, an caolán agus an stéig mhór san áireamh, agus bíodh a fhios agat na feidhmeanna atá leo.

http://www.sciencefinder.co.uk

An Béal Briseann na fiacla an

bia ina phíosaí beaga. Déantar seile sa bhéal

fiú sula dtosaíonn tú ag ithe.

Measctar an bia coganta le seile.

Tá einsímí sa seile a bhriseann síos na ceimicí sa bhia beagán.

Brúnn an teanga an bia siar sa scornach.

http://www.sciencefinder.co.uk

An tÉasafagas. Is píopa fada (25cm) an

t-éasafagas Tugann sé an bia síos go

dtí an goile. Tá matáin chiorclacha i

mballa an éasafagais. Brúnn na matáin sin an bia

ar aghaidh go dtí an goile. Tá an epiglottis ann chun

déanamh cinnte nach dtéann bia isteach sa phíobán (aeir)!

http://www.sciencefinder.co.uk

An Goile Tá an goile cosúil le

hinneall níocháin. Is mála é a choimeádann 2

lítear bia. Déantar (táirgtear) aigéad

anseo . Déantar súlach gastrach a

mharaíonn baictéir anseo freisin.

Caitheann na ballaí matánacha an bia timpeall ag cinntiú go mbíonn sé go léir measctha.

Tar éis 2-3 uaire is leacht a bhíonn ann réidh le bogadh ar aghaidh go dtí an caolán.

http://www.sciencefinder.co.uk

An Stéig Bheag

Níl aon rud beag faoin stéig bheag – bíonn sí thart ar 6.7m ar fad i nduine fásta!

Bíonn sí 3.5cm - 5cm trasna. Bíonn an stéig bheag brúite

isteach faoi do ghoile. Bristear síos an bia anseo

ionas gur féidir le do chorp na próitéin agus na mianraí a shú isteach.

Bíonn an bia anseo suas go ceithre huaire!

http://www.sciencefinder.co.uk

Ionsú

Caithfidh bia díleáite dul isteach san fhuil trí bhalla na putóige.

Deartha go maith – líneáil thanaí, soláthar maith fola agus achar dromhchla AN-MHÓR.

Tá líneáil istigh fillte aige, na milliúin de villis bhídeacha

http://www.sciencefinder.co.uk

An Paincréas Déanann

(táirgeann) an paincréas einsímí a chuidíonn le briseadh síos an bhia.

Tá sé taobh thiar den bholg.

Táirgeann sé insulin atá tábhachtach chun an méid ceart siúcra a choimeád sa chorp.

http://www.sciencefinder.co.uk

Ae Tar éis an bia a bheith

ionsúite san fhuil, tugtar an bia go dtí an t-ae.

Próiseálann an t-ae cuid den bhia sula dtéann sé níos faide.

Tugtar an bia a bhíonn tuaslagtha i bplasma go dtí codanna eile den chorp.

Cosnaíonn sé an corp ar rudaí a dhéanfadh damáiste dó.

http://www.sciencefinder.co.uk

An Stéig Mhór Téann an bia atá fágtha ar

aghaidh go dtí an stéig mhór.

Tá sí seo níos raimhre ná an stéig bheag (7-10cm) ach níos giorra (1.5m).

Is sa drólann a bhíonn an seans deireanach an t-uisce agus na mianraí a shú isteach san fhuil.

Brúitear an faecas ar aghaidh go dtí an reicteam.

Brúitear amach as an gcorp é seo faoi dheireadh, thart ar 24-48 uaire tar éis ithe.

Tá an aipindic ceangailte leis an stéig mhór.

http://www.sciencefinder.co.uk

Éasafagas

Aipindic

Ae

Paincréas

An Stéig Mhór

An Stéig Bheag

Máilín an Domlais

Goile

Liathán

http://www.sciencefinder.co.uk

Éasafagas

Aipindic

Ae

Paincréas

An Stéig Mhór

An Stéig Bheag

Máilín an Domlais

Goile

Liathánspleen