34
IR 47 ประมวลสารสนเทศพร้อมใช้ เรื่อง ข้าวโพด (Corn) สํานักหอสมุดและศูนย์สารสนเทศวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กรมวิทยาศาสตร์บริการ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กันยายน 2561

(Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

IR 47

ประมวลสารสนเทศพรอมใช

เรอง ขาวโพด

(Corn)

สานกหอสมดและศนยสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กนยายน 2561

Page 2: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

IR 47

ประมวลสารสนเทศพรอมใช

เรอง ขาวโพด

(Corn)

สานกหอสมดและศนยสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กรมวทยาศาสตรบรการ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กนยายน 2561

Page 3: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

คานา

ประมวลสารสนเทศพรอมใช เรอง “ขาวโพด (Corn)” ฉบบน สานกหอสมดและศนยสารสนเทศ

วทยาศาสตรและเทคโนโลย กรมวทยาศาสตรบรการ ไดจดทาขนภายใตโครงการยกระดบหองสมดดจทลดาน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย โดยมวตถประสงคเพอเผยแพรประมวลสารสนเทศพรอมใชนใหผใชไดเขาถง

สารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลยในรปแบบทเขาใจไดงายและสะดวกพรอมใช เอกสารประมวลพรอมใช

ฉบบนใหความรเกยวกบประวตของขาวโพด ลกษณะทางพฤกษศาสตรของขาวโพด ชนดของขาวโพด

คณคาทางโภชนาการของขาวโพด ประโยชนของขาวโพด คณภาพตามมาตรฐานของขาวโพดและผลตภณฑ

จากขาวโพด และการแปรรปขาวโพด

คณะผจดทาหวงวา ประมวลสารสนเทศพรอมใชฉบบน จะเปนประโยชนตอผใชทสนใจ ศกษาคนควา

เกยวกบขาวโพด (Corn) โดยเอกสารฉบบเตมทใชในการเรยบเรยงประมวลสารสนเทศพรอมใชฉบบนได

รวบรวม จดเกบ และใหบรการ ณ บรเวณหองอานชน 1 อาคารหอสมดวทยาศาสตร ดร.ตว ลพานกรม และ

สามารถดาวนโหลดไฟลไดท http://siweb.dss.go.th/repack/repack_list.asp

กลมสารสนเทศอเลกทรอนกส

สานกหอสมดและศนยสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กนยายน 2561

Page 4: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

สารบญ หนา

บทคดยอ 1

คาสาคญ 1

1. บทนา 2

2. ประวตของขาวโพด 2

3. ลกษณะทางพฤกษศาสตรของขาวโพด 5

4. ชนดของขาวโพด 8

5. คณคาทางโภชนาการของขาวโพด 13

6. ประโยชนของขาวโพด 16

7. คณภาพตามมาตรฐานของขาวโพดและผลตภณฑจากขาวโพด 18

8. การแปรรปขาวโพด 24

9. บทสรป 28

เอกสารอางอง 29

Page 5: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

ขาวโพด

(Corn)

บทคดยอ

ขาวโพด (Corn หรอ Maize) เปนพชลมลกใบเดยวจาพวกหญา จดอยในวงศ Gramineae ม

ชอวทยาศาสตรวา Zea mays L. สามารถเจรญเตบโตไดดทวทกภาคของประเทศไทย โดยเฉพาะในพนททเปน

ดนรวนเหนยวปนทราย แหลงปลกขาวโพดทสาคญอยในจงหวดเพชรบรณ นครราชสมา เลย ลพบร และ

นครสวรรค โดยขาวโพดสามารถนามาใชประโยชนไดอยางกวางขวางทงใชเปนอาหารของมนษย และใชเปน

อาหารสตว เนองจากเมลดขาวโพดมคณคาทางโภชนาการสง รวมถงใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมตางๆ เชน

อตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสงทอ อตสาหกรรมพลงงาน และอตสาหกรรมพลาสตก เปนตน นอกจากน

สวนตางๆ ของขาวโพด ไดแก ใบ ลาตน เปลอก และซง ยงสามารถนามาแปรรปเปนผลตภณฑชนดใหมทม

คณคา เชน กระดาษ ถานอดแทง และตกตาจากเปลอกขาวโพด ซงสามารถชวยเพมมลคาใหกบผลผลตทาง

การเกษตร สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด รวมทงลดปญหาขยะจากเศษวสดเหลอทง

ทางการเกษตร โดยพบวาผลตภณฑจากการแปรรปขาวโพดทงหลายเหลานสามารถสรางรายไดเปนจานวนมาก

ใหกบประเทศ เนองจากเปนสนคาสงออกทสาคญ สงผลใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจเพมขนอกดวย

คาสาคญ : ขาวโพด, การแปรรปขาวโพด, การแปรรปอาหาร

Keywords : Corn, Maize, Corn processing, Food processing

1

Page 6: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

ขาวโพด (Corn)

1. บทนา

ขาวโพดเปนธญพชทมความสาคญเปนอนดบสามของโลก รองมาจากขาวสาล และขาว สามารถปลก

ไดทวไปในเขตภมอากาศอบอน เขตกงรอนชน และพนทราบเขตรอน (คณาจารยภาควชาพชไรนา, 2547) โดย

แหลงปลกมกกระจายอยตามภมภาคตางๆ ของโลก ไดแก ประเทศสหรฐอเมรกา บราซล เมกซโก จน รวมทงใน

ทวปแอฟรกาใต สาหรบประเทศไทยขาวโพดถอเปนพชเศรษฐกจทสาคญ เนองจากมพนทเพาะปลกครอบคลม

อยทวทกภาค ทาใหสามารถสรางรายไดเปนจานวนมากใหกบประเทศ ขาวโพดทปลกในประเทศไทยแบง

ออกเปน 2 กลมใหญๆ คอ ขาวโพดฝกสด และขาวโพดเลยงสตว โดยขาวโพดฝกสดปลกเพอใชสาหรบบรโภค

เปนอาหารและสงออก เนองจากผบรโภคนยมรบประทาน และมคณคาทางโภชนาการสง สวนขาวโพดเลยง

สตวเปนพชทมความสาคญตออตสาหกรรมอาหารสตว ปลกเพอใชเปนวตถดบในการผลตอาหารสตว ซง

จงหวดทเปนแหลงปลกขาวโพดทสาคญของประเทศไทย ไดแก จงหวดเพชรบรณ นครราชสมา เลย ลพบร และ

นครสวรรค (โชคชย และเกตอร, 2561)

ประโยชนของขาวโพดมมากมายนอกจากใชเปนอาหารโดยตรงของมนษยและสตวแลว ยงสามารถ

นามาแปรรปเปนผลตภณฑจากขาวโพดไดหลายชนด ทงในระดบครวเรอนและในระดบอตสาหกรรม เพอชวย

ถนอมอาหาร เพมความหลากหลายใหกบผลตภณฑ ทาใหสนคาเปนทตองการของผบรโภคทงในประเทศและ

ตางประเทศ เพมมลคาใหกบผลผลตทางการเกษตร สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด

รวมทงสามารถลดปญหาขยะจากเศษวสดเหลอทงทางการเกษตรไดเปนอยางดอกดวย

2. ประวตของขาวโพด

2.1 ถนกาเนดและการแพรกระจายของขาวโพด

นกภมศาสตรและนกโบราณคดหลายทานสนนษฐานวา มนษยรจกปลกขาวโพดกนมานานมากกวา

4,500 ป ซงจากการศกษาขอสนนษฐานตางๆ พบวา ขาวโพดอาจมถนฐานดงเดมอย 2 แหลง โดยอาศยหลกฐาน

ของการเพาะปลก (สถาบนวจยและพฒนาแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2560) คอ

(1) พนทแถบทราบสงซงเปนทตงของประเทศเปร โบลเวย เอกวาดอร ชล อารเจนตนา และบราซล ใน

ทวปอเมรกาใต เนองจากมผพบขาวโพดพนธพนเมองหลายพนธมความปรวนแปรทางพนธกรรม และยงพบ

ขาวโพดบางชนดมลกษณะคลายขาวโพดปาทขนอยในแถบนนดวย

(2) พนททางตอนใตของทวปอเมรกา แถบอเมรกากลาง ประเทศเมกซโก กวเตมาลา โคลมโบ และ

เวเนซเอลา เนองจากมหญาพนเมองของบรเวณน 2 ชนด คอ หญาทรพซาคม (Trip sacum) และหญาทโอซนเท

(Teosinte) ซงมลกษณะทางพฤกษศาสตรหลายประการคลายคลงกบขาวโพด อกทง นกโบราณคดไดขดพบ

2

Page 7: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

ซากซงของขาวโพดปนอยกบซากของโบราณวตถตางๆ ซงฝงอยใตดนลกถง 28 เมตร ภายในถาและสสานหลาย

แหงบรเวณเมองหลวงของประเทศเมกซโก จากการพสจนตามหลกวทยาศาสตรทาใหทราบวา ซากสงของ

เหลานมอายนานกวา 4,000 ป ซงแสดงวา มขาวโพดปลกอยในแถบนเปนเวลานานนบพนปมาแลว

อกท ง ยงมบางทานสนนษฐานวา ขาวโพดอาจมถนฐานด งเดมอยในเอเชย เนองจากพชพนเมอง

หลายชนดในแถบนมลกษณะทางพฤกษศาสตรคลายกบขาวโพด เชน ลกเดอย และออน า อยางไรกตาม

รายละเอยดเหลานเปนเพยงขอสนนษฐาน เพราะปจจบนยงไมพบหลกฐานทแนชดเกยวกบถนฐานดงเดมของ

ขาวโพด นอกจากน นกพฤกษศาสตรและนกพนธศาสตรไดตงสมมตฐานเกยวกบพชดงเดมของขาวโพดไว

หลากหลาย โดยบางทานเชอวาหญาทรพซาคม และหญาทโอซนเท เปนบรรพบรษของขาวโพด เนองจากมสวน

ใกลเคยงกน และบางทานเชอวาหญาทงสองชนดนไมไดเปนพชด งเดมของขาวโพด แตขาวโพดทปลกคง

ววฒนาการมาจากขาวโพดพนธปา และหญาทงสองชนดกควรเปนพชดงเดมเดยวกบขาวโพด แตไดววฒนาการ

มาคนละสาย จงทาใหมลกษณะแตกตางกนในปจจบน

สาหรบการแพรกระจายของขาวโพดไปยงสวนตางๆ ของโลก คาดวาเกดจากชาวอนเดยนแดงเจาถน

เดมของทวปอเมรกาเปนผนาจากอเมรกากลางไปปลกในสวนตางๆ ของทวปอเมรกาและหมเกาะแครบเบยน ซง

ชาวอนเดยนแดงเปนชนชาตทมสวนสาคญในดานววฒนาการเกยวกบการปลกขาวโพด ในป พ.ศ. 2035

เมอโคลสบสเดนทางมาพบทวปอเมรกา กพบวา มการปลกขาวโพดอยทวไปในบรเวณน และป พ.ศ. 2036

ไดลองนาเมลดกลบไปปลกในประเทศสเปน ทวปยโรป หลงจากนนจงแพรกระจายไปสสวนอนๆ ของทวป

แอฟรกา เอเชย และออสเตรเลย

2.2 ขาวโพดในประเทศไทย

การนาขาวโพดเขามาในประเทศไทยคาดวาเกดขนประมาณป พ.ศ. 2223 ซงตรงกบรชสมยของสมเดจ

พระนารายณมหาราช แตเปนพนธใดไมปรากฏ จากหลกฐานพบวาในยคกอนสงครามโลกครงท 2 การผลต

ขาวโพดเพอการคายงมอยอยางจากด พนธทเรมทดลองปลกมอย 4 พนธ ไดแก พนธพนเมองของไทย พนธ

เมกซกนจน พนธนโคลสน เยลโล เดนท และพนธอนโดจน ในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 ขาวโพดเรมขยาย

การปลกเพมขนเรอยๆ แตไมไดเพมมากนก จนกระทงหลงจากทมการนาขาวโพดพนธทกเสท โกลเดน เยลโลว

(Tiquisate golden yellow) จากประเทศกวเตมาลา เขามาทดสอบปลกในประเทศไทยในป พ.ศ. 2496 โดย

เรยกชอพนธนวา พนธกวเตมาลา ขาวโพดพนธนสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมของประเทศไดด และ

ใหผลผลตสงกวาพนธเดม สงผลใหมการปลกขาวโพดในประเทศเพมมากขน แตในป พ.ศ. 2508 เกดการระบาด

ของโรคราน าคางทาใหการผลตขาวโพดในประเทศไทยประสบปญหา กรมกสกรรม (ปจจบนคอ

กรมวชาการเกษตร) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และมลนธรอกกเพลเลอร (Rockefeller foundation) จงได

รวมมอกนจดประสานงานการปรบปรงพนธขาวโพด โดยมสถานทดลองกสกรรมพระพทธบาท ในอาเภอ

พระพทธบาท จงหวดสระบร เปนสถานวจย และเรมพฒนาไรสวรรณ ในอาเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา

ซงตอมาไดจดตงศนยวจยขาวโพดและขาวฟางแหงชาต ของมหาวทยาลยเกษตรศาสตรทไรสวรรณ ในป พ.ศ.

3

Page 8: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

2512-2513 และทศนยแหงน โดยการนาของ ดร.สจนต จนายน ไดเรมพฒนาขาวโพดพนธสวรรณ 1 ซงเปน

พนธทตานทานโรคราน าคาง และไดผลผลตสงกวาพนธกวเตมาลา โดยในป พ.ศ. 2518 ทางราชการไดให

การรบรองพนธสวรรณ 1 อยางเปนทางการ และเรมผลตเมลดพนธเพอสงเสรมใหเกษตรกรไดปลกกนในป

ถดไป (วชรนทร, 2558) ทงน ปจจบนขาวโพดทปลกในประเทศไทยแบงออกเปน 2 กลมใหญๆ คอ ขาวโพด

ฝกสด และขาวโพดเลยงสตว โดยขาวโพดฝกสดปลกเพอใชสาหรบบรโภคและสงออก สวนขาวโพดเลยงสตว

เปนพชทมความสาคญตออตสาหกรรมอาหารสตว เนองจากใชเปนวตถดบในการผลตอาหารสตว ซงจงหวดท

เปนแหลงปลกขาวโพดทสาคญของประเทศไทย ไดแก จงหวดเพชรบรณ นครราชสมา เลย ลพบร และ

นครสวรรค (ภาพท 1) (โชคชย และเกตอร, 2561)

(ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?book=3&chap=2&page=t3-2-infodetail03.html)

ภาพท 1 แผนทแสดงแหลงผลตขาวโพดในประเทศไทย

4

Page 9: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

3. ลกษณะทางพฤกษศาสตรของขาวโพด

ขาวโพดเปนพชลมลกจาพวกหญา ปลกงาย อายส น สามารถเจรญเตบโตไดดในทกภาคของ

ประเทศไทย จดอยในวงศ Gramineae มชอวทยาศาสตรวา Zea mays L. และมชอสามญวา Corn หรอ Maize

โดยขาวโพดมลกษณะทางพฤกษศาสตรทสาคญ (คณาจารยภาควชาพชไรนา, 2547) ดงน

(1) ราก ขาวโพดมระบบรากแบบรากฝอย (Fibrous root system) ประกอบดวยรากทพฒนามาจากสวน

แรดเคล (Radicle) เรยกวา Primary root หรอ First seedling root และรากทแตกแขนงออกมาเรยกวา Secondary

root หรอ lateral root (ภาพท 2A) นอกจากน ยงมรากทเกดขนท Scutellar node เรยกวา Seminal root ราก

ทงหมดนมการเจรญเตบโตในระยะเวลาส นๆ ขณะขาวโพดเปนตนกลา และจะตายไปเมอตนขาวโพดโตขน

รากสวนทสองคอ รากทเจรญมาจากลาตน เรยกวา Adventitious root ซงเกดจากขอสวนลางของลาตน ขอแรก

ทเกดรากชนดนคอ Coleoptilar node รากเหลานจะเจรญเตบโตอยตลอดชวตของขาวโพด สามารถเจรญ

แผกระจายรอบลาตนมรศมประมาณ 1 เมตร และหยงลกลงไปในดนได 2.1-2.4 เมตร

(2) ลาตน ลาตนขาวโพดเรยกวา Culm หรอ Stalk มลกษณะตงตรง และคอนขางกลม (ภาพท 2B)

ประกอบดวยขอ (Node) และปลอง (Internode) บรเวณขอมเนอเยอเจรญ (Growth ring) จดกาเนดราก

(Root primordia) ตา (Bud) และรอยกาบใบ (Leaf scar) ปลองทอยเหนอตามกพบรองตา (Bud groove)

(มหาวทยาลยเกษตรศาสตร คณะเกษตร กาแพงแสน ภาควชาพชไรนา, 2558) โดยลาตนมความสงตงแต 30

เซนตเมตรขนไป ขนาดเสนผาศนยกลางของลาตนประมาณ 2.5-5.0 เซนตเมตร และลาตนสดมกมสเขยว แตบาง

พนธมสมวง (บรรหาร และกองบรรณาธการ, 2554)

A B

(ทมา : http://agron.agri.kps.ku.ac.th/index.php/th/2015-04

-20-02-02-25/30-economic-crops/70-economic-crops-corn)

(ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.

php?book=3&chap=2&page=t3-2-detail.html)

ภาพท 2 ลกษณะราก (A) และลาตน (B) ของขาวโพด

5

Page 10: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(3) ใบ ใบของขาวโพดเปนใบเดยว (Simple leaf) (ภาพท 3) ประกอบดวย กาบใบ (Leaf sheath) และ

แผนใบ (Leaf blade) กาบใบจะหมลาตน สวนแผนใบแผกางออก มเสนกลางใบเรยกวา Mid rib ขาวโพดท

ไดรบการปรบปรงพนธใหทนตออตราการปลกสง มกมลกษณะใบตง แผนใบดานบนมขนเพอเพมพนทใน

การรบแสง สวนแผนใบดานลางจะเรยบ และมปากใบจานวนมาก

(4) ดอก ขาวโพดเปนพชทมชอดอกตวผเรยกวา Tassel และชอดอกตวเมยเรยกวา Ear อยบนตน

เดยวกนแตแยกกนอยคนละตาแหนง (Monoecious plant) โดยพบวา

ชอดอกตวผอยทสวนยอดของลาตน (ภาพท 4A) เปนแบบ Panicle มแกนกลางชอดอกเรยกวา

Rachis ท Rachis มกงแขนงชนแรกเกดอย และบนกงแขนงนเปนทเกดของกงแขนงชนทสอง กลมดอกยอย

(Spikelet) เกดเปนค คอ ชนดทมกาน (Pedicelled spikelet) และไมมกาน (Sessile spikelet) แตละกลมดอก

ประกอบดวย 2 ดอกยอย แตละดอกยอยประกอบดวยกลบดอกทเรยกวา Lemma และ Palea มเกสรตวผ 3 อน

เยอรองรงไข 2 อน และเกสรตวเมยทไมทาหนาท 1 อน

สวนชอดอกตวเมย หรอฝก (ภาพท 4B) เกดจากตาทมมใบขอท 6 นบจากใบธงลงมา มชอดอก

แบบ Spike การพฒนาของชอดอกเรมขนเมอขาวโพดมอาย 40-45 วนหลงงอก กลมดอกตวเมยเกดเปนคเรยงกน

เปนแถวยาวบนแกนกลางชอดอกหรอซง (Cob) ทาใหฝกขาวโพดมจานวนแถวของเมลดเปนแถวค ภายในแตละ

กลมดอกมดอกยอย 2 ดอก แตละดอกยอยประกอบดวย Lemma และ Palea รวมเรยกวา Chaff มเกสรตวเมย

1 อน เยอรองรงไข 2 อน และเกสรตวผทเปนหมน 3 อน กานเกสรตวเมยยาว 10-30 เซนตเมตร เรยกวา ไหม

(Silk) ซงไหมแตละเสนจะมขนทสามารถรบละอองเกสรตวผไดตลอดความยาว เสนไหมบรเวณโคนฝกจะ

เกดขนกอนตามดวยสวนกลางฝก แตเสนไหมบรเวณกลางฝกจะยดตวโผลพนกาบหมฝกกอน ทาใหไดรบ

การผสมกอน สงผลใหเมลดบรเวณกลางฝกมความสมบรณกวาโคนฝกและปลายฝก ไหมจะเปลยนเปนสนาตาล

และแหงเหยวเมอดอกไดรบการผสม ขาวโพด 1 ฝก จะมไหม 400-1,000 เสน ทาใหเกดเมลด 400-1,000 เมลด

(ทมา : https://medthai.com/ขาวโพด/)

ภาพท 3 ลกษณะใบของขาวโพด

6

Page 11: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(5) ผลและเมลด ผลของขาวโพดเปนแบบ Caryopsis (ภาพท 5A) ทมเยอหมผล (Pericarp) ตดอยกบเยอ

หมเมลด (Seed coat) มลกษณะเปนเยอบางๆ ใสไมมส เยอหมผลและเยอหมเมลดรวมเรยกวา Hull เมลด

ประกอบดวยคพภะ (Embryo) เอนโดสเปรม (Endosperm) (มหาวทยาลยเกษตรศาสตร คณะเกษตร กาแพงแสน

ภาควชาพชไรนา, 2558) โดยขาวโพดจะสะสมแปงไวในสวนของเอนโดสเปรม (ภาพท 5B) การสะสมแปงจะ

สนสดเมอขาวโพดเจรญเตบโตถงระยะสกแกทางสรรวทยา ซงจะปรากฏแผนเยอสดา หรอสน าตาลดา (Black

layer) ทบรเวณโคนของเมลด

(ทมา : https://www.thairath.co.th/content/61427)

(ทมา : http://alangcity.blogspot.com/2012/

08/blog-post 8265.html)

ภาพท 5 ลกษณะผล (ฝก) (A) และเมลด (B )ของขาวโพด

(ทมา : http://www.arda.or.th/kasetinfo/

north/plant/fcorn.html)

(ทมา : https://medthai.com/ขาวโพด/)

A

B

ภาพท 4 ลกษณะชอดอกตวผ (A) และชอดอกตวเมย (B) ของขาวโพด

A B

7

Page 12: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

4. ชนดของขาวโพด

การจาแนกชนดของขาวโพดสามารถจาแนกไดหลายชนดตามลกษณะตางๆ (คณาจารยภาควชา

พชไรนา, 2547) ดงน

4.1 จาแนกตามคณสมบตของแปงในเมลด ในเมลดขาวโพดประกอบดวยแปง 2 ชนด คอ แปงแขง

(Hard starch) และแปงออน (Soft starch) ทาใหสามารถจาแนกโดยอาศยตาแหนงของแปงแตละชนดและ

ลกษณะของเปลอกหมเมลดได 7 ชนด คอ

(1) ขาวโพดปา (Pod corn) เปนขาวโพดทใชในการศกษาแหลงกาเนดขาวโพด (สถาบนวจยและพฒนา

แหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2560) ซงปลกในบรเวณแถบอเมรกากลางและอเมรกาใต เมลดขาวโพดปาทก

เมลดจะมเปลอกหมเมลดอยางมดชดเหมอนกบเมลดหญา และยงมเปลอกหมฝกหมอกชนหนง เมลดมสตางๆ

หรอเปนลาย (ภาพท 6)

(2) ขาวโพดคว (Pop corn) เปนขาวโพดทเมลดมแปงแขงอดกนแนน มแปงออนเปนองคประกอบ

เลกนอย ลกษณะรปรางของเมลดแบงไดเปน 2 ชนด คอ ชนดทมรปรางเรยวแหลมคลายเมลดขาว เรยกวา

Rice pop corn และชนดทมลกษณะเมลดกลมเรยกวา Pearl pop corn (ภาพท 7) เมอเมลดขาวโพดชนดนไดรบ

ความรอนระดบหนงแปงจะขยายตวสรางความดนขนภายในจนกระทงเปลอกหมเมลดทหนาแตกออก

(ทมา : http://www.doa.go.th/pibai/

pibai/n14/v_11-dec/rai.html)

(ทมา : http://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8879)

ภาพท 6 ลกษณะของขาวโพดปา (Pod corn)

8

Page 13: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(3) ขาวโพดหวแขง (Flint corn) เปนขาวโพดทดานบนของเมลดมแปงแขงเปนองคประกอบ สวน

แปงออนจะอยภายในตรงกลางเมลดหรออาจไมมเลย เมลดคอนขางกลม เมอเมลดแหงจะไมมรอยบบดานบน

เมลดมสตางๆ เชน สเหลอง สเหลองสม สขาว หรอสอนแลวแตสายพนธ (ภาพท 8) ปลกกนมากในแถบเอเชย

และอเมรกาใต ขาวโพดไรของประเทศไทยทนยมปลกกนเปนชนดนทงสน

(4) ขาวโพดหวบบ (Dent corn) เปนขาวโพดทมสวนของแปงออนอยดานบน สวนแปงแขงจะอย

ดานลางและดานขาง เมอขาวโพดแกเมลดสญเสยความชน ทาใหแปงออนดานบนหดตวเมลดจงเกดรอยบบ

สของเมลดอาจเปนสขาว สเหลอง หรอสอนแลวแตสายพนธ (ภาพท 9) โดยนยมปลกกนมากในประเทศ

สหรฐอเมรกา

(ทมา : http://www.doa.go.th/pibai/

pibai/n14/v_11-dec/rai.html)

(ทมา : http://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8879)

ภาพท 7 ลกษณะของขาวโพดคว (Pop corn)

(ทมา : http://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8879)

ภาพท 8 ลกษณะของขาวโพดหวแขง (Flint corn)

9

Page 14: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(5) ขาวโพดแปง (Flour corn) เปนขาวโพดทมองคประกอบเปนแปงออนเกอบทงหมด มแปงแขงเปน

ชนบางๆ อยดานในเมลด เมอขาวโพดแกการหดตวของแปงในเมลดจะเทาๆ กน ทาใหเมลดมรปรางเหมอน

ขาวโพดหวแขง แตมลกษณะทบแสง (ภาพท 10) โดยนยมปลกในแถบอเมรกาใต อเมรกากลาง และประเทศ

สหรฐอเมรกา

(6) ขาวโพดหวาน (Sweet corn) เปนขาวโพดทน าตาลในเมลดเปลยนไปเปนแปงไมสมบรณ ทาให

เมลดมความหวานมากกวาขาวโพดชนดอน ซงมกนาฝกสดมาใชรบประทาน เมอเมลดแกเตมทจะหดตว

เหยวยน (ภาพท 11) ขาวโพดชนดนนยมปลกกนอยางแพรหลายทวทกภาค

(ทมา : http://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8879)

(ทมา : http://www.doa.go.th/pibai/

pibai/n14/v_11-dec/rai.html)

ภาพท 9 ลกษณะของขาวโพดหวบบ (Dent corn)

(ทมา : http://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8879)

(ทมา : http://www.doa.go.th/pibai/

pibai/n14/v_11-dec/rai.html)

ภาพท 10 ลกษณะของขาวโพดแปง (Flour corn)

10

Page 15: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(7) ขาวโพดขาวเหนยว หรอขาวโพดเทยน (Waxy corn) เมลดประกอบดวยแปงออนทมความเหนยว

เนองจากองคประกอบของแปงสวนใหญเปนอะไมโลเพกตน (Amylopectin) ในขณะทขาวโพดชนดอนม

อะไมโลส (Amylose) เปนองคประกอบดวย ทาใหนยมปลกขาวโพดชนดนเพอรบประทานฝกสดคลายกบ

ขาวโพดหวาน เมลดมสตางๆ เชน สเหลอง สขาว สมวง หรอมหลายสในฝกเดยวกน (ภาพท 12) (จนตนกานต,

2558)

4.2 จาแนกตามองคประกอบทางเคมในเมลด สามารถจาแนกได 3 ชนด คอ

(1) ขาวโพดแปง (Field corn หรอ Starchy corn) เปนขาวโพดทใชประโยชนจากแปงในเมลด ไดแก

ขาวโพดหวแขง ขาวโพดหวบบ และขาวโพดแปง ซงมกนามาใชเปนอาหารมนษย และเลยงสตว

(2) ขาวโพดน ามนสง (High oil corn) เปนขาวโพดทมปรมาณน ามนในสวนของคพภะ (Embryo) สง

ปกตเมลดขาวโพดมปรมาณน ามนอยรอยละ 1.2-5.0 ซงหากพนธทมปรมาณน ามนในเมลดสงกวานกจดเปน

ขาวโพดนามนสง

(ทมา : http://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8879)

(ทมา : http://www.thaismescenter.com/

การปลก-ขาวโพดหวาน/)

ภาพท 11 ลกษณะของขาวโพดหวาน (Sweet corn)

(ทมา : http://www.doa.go.th/pibai/pibai

/n15/v_4-may/jakfam.html)

ภาพท 12 ลกษณะของขาวโพดขาวเหนยว หรอขาวโพดเทยน (Waxy corn)

(ทมา : http://www.doa.go.th/pibai/

pibai/n14/v_11-dec/rai.html)

11

Page 16: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(3) ขาวโพดคณภาพโปรตนสง (High lysine corn) เปนขาวโพดทมปรมาณโปรตนในเมลดสง ปกต

เมลดขาวโพดมปรมาณโปรตนรอยละ 7-10 โดยเมลดขาวโพดเปนแปงออนและทบแสง น าหนกเมลดเบา เชอรา

และแมลงเขาทาลายเมลดไดงาย

4.3 จาแนกตามเขตภมอากาศ สามารถจาแนกได 3 ชนด คอ

(1) ขาวโพดในเขตอบอน (Temperate maize) ขาวโพดชนดนเจรญเตบไดดในเขตเสนรงทสงกวา

30 องศาเหนอและใต อณหภมอากาศในฤดปลกคอนขางตา และไดรบแสงชวงยาว ขาวโพดในกลมน ไดแก

ขาวโพดทปลกในประเทศสหรฐอเมรกา ยโรป และจน

(2) ขาวโพดในเขตกงรอนชน (Subtropical maize) เปนขาวโพดทปลกในระหวางเสนรง 20-30

องศาเหนอและใต อณหภมของอากาศไมสงมากนก

(3) ขาวโพดในเขตรอน (Tropical maize) เปนขาวโพดทปลกบรเวณตงแตเสนศนยสตรจนถงเสนรงท

20 องศาเหนอและใต บรเวณทปลกขาวโพดชนดน ไดแก ทวปแอฟรกา อเมรกาใต และเอเชย

4.4 จาแนกตามอายการเกบเกยว ขาวโพดในเขตรอนโดยเฉพาะทปลกในพนทราบ สามารถจาแนกตาม

อายการเกบเกยวได 4 ชนด คอ

(1) พนธอายสนมาก (Extremely early variety) เกบเกยวเมออาย 80-90 วน

(2) พนธอายสน (Early variety) เกบเกยวเมออาย 90-100 วน

(3) พนธอายปานกลาง (Intermediate variety) เกบเกยวเมออาย 100-110 วน

(4) พนธอายยาว (Late variety) เกบเกยวเมออายมากกวา 110 วน

4.5 จาแนกตามวตถประสงคของการใชประโยชน สามารถจาแนกได 4 ชนด คอ

(1) ใชเมลดสกแก เปนขาวโพดทเกบเกยวเมลดแกมาใชประโยชนเพอการบรโภคทงมนษยและสตว

หรอใชในโรงงานอตสาหกรรมผลตแปงหรอนามน

(2) ใชบรโภคฝกสด เปนขาวโพดทปลกเพอเกบเกยวฝกทยงออนไปใชประโยชนตางๆ ไดแก ขาวโพด

ฝกออน ขาวโพดหวาน และขาวโพดขาวเหนยว

(3) ใชเปนพชอาหารสตว เปนขาวโพดทปลกแลวตดตนในระยะกอนแก เพอนาขาวโพดทงตนไปทา

หญาสด (Fodder) หญาหมก (Silage) หรอหญาแหง (Hay)

(4) ใชฝกสาหรบประดบ เปนขาวโพดทเมลดบนฝกเดยวกนมหลายส (ภาพท 13) เนองจากการสะสม

สารส (Pigment) ทแตกตางกน สามารถนาฝกไปประดบตกแตงได

12

Page 17: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

5. คณคาทางโภชนาการของขาวโพด

ขาวโพดนบเปนอาหารทสาคญสาหรบมนษยและสตวมายาวนาน โดยเฉพาะเมลดเปนสวนทมคณคา

ทางโภชนาการสง ทาใหผบรโภคนยมนามาใชรบประทานกนอยางแพรหลาย ทงเปนอาหารหลก อาหารวาง

อาหารหวาน และอาหารคาว

5.1 การบรโภคขาวโพด

ผบรโภคสามารถรบประทานขาวโพดเปนอาหารไดในหลายลกษณะ (บรรหาร และกองบรรณาธการ,

2554) คอ

(1) ขาวโพดฝกออน คอ ฝกขาวโพดทมอาย 60-75 วน นบตงแตวนปลก หรอฝกออนของขาวโพดทไข

(Ovules) ไมไดรบการผสมเกสร (ภาพท 14A) (สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2558) ซง

มขนาดเลกเทานวกอย คนไทยนยมนาขาวโพดฝกออนมาประกอบอาหารบรโภคในรปฝกสด เชน ผดผก

แกงเลยง ชบแปงทอด ลวกจมน าพรก เปนตน สวนตางประเทศนยมบรโภคในรปขาวโพดฝกออนบรรจ

กระปอง ซงมหลายประเทศในยโรป สหรฐอเมรกา ญปน และฮองกง ทซอขาวโพดฝกออนบรรจกระปองจาก

ประเทศไทย

(2) ขาวโพดฝกสด คอ ขาวโพดทยงไมแกจด (ภาพท 14B) สามารถนามาบรโภคในรปอาหารหวาน

หรออาหารวางระหวางมออาหาร โดยนาขาวโพดฝกสดมาตม นง หรอปงใหสก อาจใสน าเกลอ หรอใสเนยใหม

รสเคมๆ และอาจนาขาวโพดทตมแลวไปทาขาวโพดคลกใสมะพราวขด แลวโรยดวยน าตาล นอกจากน

ยงสามารถนามาประกอบอาหารไดอกหลายรปแบบ เชน ซปขาวโพด สาคเปยกขาวโพด ขนมรงผง เปนตน

ซงปจจบนขาวโพดทนยมนาฝกสดมารบประทาน ไดแก ขาวโพดหวาน และขาวโพดขาวเหนยว

(ทมา : https://www.bansuanporpeang.com/node/25234)

ภาพท 13 ลกษณะของขาวโพดทใชฝกสาหรบประดบ

13

Page 18: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(3) ขาวโพดทรบประทานเมลดแหง ขาวโพดชนดนมคณสมบตแตกฟไดเมอถกความรอน นยมนามา

บรโภคในรปขาวโพดคว (Popcorn) โดยนาเมลดทแกแหงแลวมาควใหแตกดวยหมออบ เครองควไฟฟา หรอ

เตาไมโครเวฟ เมอเมลดขาวโพดถกความรอนกจะแตกออกมาเปนเมดใหญ สขาว กรอบ และอาจราดดวยน าตาล

หรอเนย จะทาใหมรสหวานอรอย นารบประทานมากขน ซงขาวโพดชนดนสวนใหญตองนาเขามาจาก

ตางประเทศ

(4) ผลตภณฑแปรรปจากขาวโพด เกดจากการนาขาวโพดมาแปรรปเปนผลตภณฑอาหารประเภทตางๆ

ไดแก

แปงขาวโพด เกดจากการสกดเอาแปงจากเมลดขาวโพดทแกและแหงโดยการโม แปงขาวโพด

ทไดม 3 ลกษณะ คอ ชนดหยาบ เรยกวา คอรนกรท (Corn grit) ชนดคอนขางละเอยด เรยกวา คอรนมล (Corn

meal) และชนดละเอยด เรยกวา แปงขาวโพด (Corn flour) (ภาพท 15A) ซงผลตภณฑอาหารจากแปงขาวโพด

ไดแก ขนมปงขาวโพด และอาหารเชาจากธญพช (Breakfast cereal)

นามนขาวโพด ขาวโพดจดเปนพชนามนชนดหนง ไดจากการสกดจากเมลดขาวโพดแกและ

แหง โดยน ามนขาวโพดประกอบดวยกรดไขมนไมอมตว และกรดไขมนทจาเปนตอรางกายอยมาก นบเปน

นามนทมคณภาพเหมาะสาหรบการนามาบรโภค (ภาพท 15B) สามารถใชในการประกอบอาหารไดหลายชนด

ไดแก นาสลด ทาขนม และใชทอดอาหารตางๆ

นาเชอมขาวโพด เปนนาเชอมทไดจากการยอยสลายแปงขาวโพด มกใชในอตสาหกรรม

เครองดมประเภทนาอดลม และขนมหวานตางๆ เนองจากมคณสมบตไมตกผลก และคงรป

(ทมา : http://www.farmkaset.org/

html5/contents.aspx?con_id=881)

A

(ทมา : http://www.sator4u.com/paper/1826)

ภาพท 14 ขาวโพดฝกออน (A) และขาวโพดฝกสด (B)

B

14

Page 19: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

5.2 คณคาทางโภชนาการของขาวโพด

ขาวโพดเปนอาหารจาพวกแปงชนดหนงทมคณคาทางโภชนาการสง ประกอบดวยสารอาหารทสาคญ

ดงน

(1) คารโบไฮเดรต พบวาในเมลดขาวโพดทแกจดมสารอาหารประเภทคารโบไฮเดรตอยประมาณ

รอยละ 72 ขาวโพดจงจดเปนอาหารจาพวกแปงทใหพลงงาน โดย 1 กรม ใหพลงงาน 4 แคลอร

(2) ไขมน เมลดขาวโพดทแกจดมไขมนอยประมาณรอยละ 4 สามารถนามาสกดเปนน ามนใชประกอบ

อาหาร นามนขาวโพดมกรดไขมนไมอม โดยเฉพาะกรดไลโนเลอกมถงรอยละ 40 และกรดโอเลอกรอยละ 37

(3) โปรตน ขาวโพดมโปรตนเปนองคประกอบประมาณรอยละ 4 โดยโปรตนในขาวโพดมประโยชน

ตอรางกายนอย เนองจากขาดกรดอะมโนทจาเปนตอรางกาย คอ ไลซน และทรปโตเฟน ผบรโภคจงควร

รบประทานขาวโพดรวมกบถวเมลดแหงตางๆ เพอใหไดคณคาทางโภชนาการยงมากขน

(4) วตามน ขาวโพดมวตามนบ 1 และวตามนบ 2 ในปรมาณ 0.08-0.18 มลลกรมตอ 100 กรม ม

ไนอาซนในปรมาณนอย คอ 1.1-1.5 มลลกรม ทาใหประเทศทมการบรโภคขาวโพดเปนอาหารหลกมกเกด

โรคเพลลากรา (Pellagra) กนมาก เนองจากขาดสารไนอาซน สวนวตามนเอพบเฉพาะในขาวโพดสเหลอง

(5) เกลอแร ขาวโพดมสวนประกอบของเกลอแรทมความสาคญตอการเจรญเตบโตของรางกาย ไดแก

แคลเซยม และเหลก แตพบในปรมาณนอย

(6) เสนใยอาหาร พบในปรมาณนอย แตมประโยชนชวยในการขบถาย

(ทมา : http://www.allforbaking.com/product/57/

คนอร-แปงขาวโพด-corn-flour-starch-700-g)

A B

(ทมา : https://shoponline.tescolotus.com/

groceries/th-TH/products/6000055514)

ภาพท 15 ผลตภณฑแปรรปจากขาวโพด ไดแก แปงขาวโพด (A) และนามนขาวโพด (B)

15

Page 20: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

ทงน แสดงตวอยางปรมาณคณคาทางโภชาการของขาวโพดหวาน ดงตารางท 1

ตารางท 1 คณคาทางโภชาการของขาวโพดหวาน หนก 100 กรม

ชนดของสารอาหาร ปรมาณสารอาหาร

พลงงาน (Energy) 25 แคลอร

ไขมน (Fat) 0.1 กรม

คารโบไฮเดรต (Carbohydrate) 905 กรม

เสนใย (Fiber) 0.2 กรม

โปรตน (Protein) 3.3 กรม

แคลเซยม (Calcium) 15 มลลกรม

ฟอสฟอรส (Phosphorus) 66 มลลกรม

เหลก (Iron) 0.5 มลลกรม

ไนอาซน (Niacin) 0.3 มลลกรม

วตามนเอ (Vitamin A) 129 หนวยสากล

วตามนบ 1 (Vitamin B1) 0.06 มลลกรม

วตามนบ 2 (Vitamin B2) 0.12 มลลกรม

วตามนซ (Vitamin C) 12 มลลกรม

6. ประโยชนของขาวโพด

ขาวโพดนบเปนพชเศรษฐกจทสามารถนามาใชประโยชนไดทกสวน แตสวนใหญมกนาเมลดมาใช

ประโยชน เนองจากภายในเมลดมองคประกอบทางเคมทสาคญ ดงตารางท 2

ตารางท 2 สวนประกอบและองคประกอบทางเคมของเมลดขาวโพด (เปอรเซนต)

สวนของเมลด ทงเมลด แปง โปรตน นามน นาตาล เถาถาน

ทงหมด 100 73.5 9 4.3 1.9 1.5

เอนโดสเปรม 82.6 87.6 7 0.83 0.62 0.33

คพภะ 11.1 8.0 18.3 33.5 10.5 10.6

Hull 6.2 7.0 4.3 1.4 - 0.9

(ทมา : บรรหาร และกองบรรณาธการ, 2554)

(ทมา : ชศกด และทวา, 2547)

16

Page 21: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

จากองคประกอบทางเคมของเมลดขางตน สงผลใหมการนาขาวโพดมาใชประโยชนอยางกวางขวาง

(คณาจารยภาควชาพชไรนา, 2547) ไดแก

(1) ใชเปนอาหารมนษย ในประเทศไทยผบรโภคนยมรบประทานฝกสดของขาวโพดโดยการตม หรอ

เผาใหสก และฝกออนของขาวโพดนยมนามาปรงเปนอาหาร (ภาพท 16) ซงนอกจากจะรบประทานในประเทศ

แลว ยงบรรจกระปองสงไปจาหนายยงตางประเทศดวย สวนในตางประเทศนยมนาเมลดขาวโพดมาบดใหแตก

หรอละเอยด แลวนามาหง หรอตมเปนอาหาร หรอใชทาขนมปง ใชเปนอาหารหลกของมนษยในหลายประเทศ

เชน เมกซโก สเปน อตาล แอฟรกาใต อนเดย อนโดนเซย และฟลปปนส

(2) ใชเปนอาหารสตว เนองจากองคประกอบของสวนใหญของเมลดขาวโพดเปนแปง และโปรตน จง

เหมาะสาหรบนามาใชเปนอาหารเลยงสตวทมคณภาพและราคาถก ซงพบวาผลผลตเมลดขาวโพดจานวนมาก

ถกนาไปใชในการผลตอาหารเลยงสตว เชน ไก หม เปด และโคนม (ภาพท 17A) ทงน บางประเทศโดยเฉพาะ

ประเทศในแถบยโรปจะปลกขาวโพดแลวตดขาวโพดทงตนเพอนาไปทาหญาหมก (Silage) สาหรบเลยงสตว

(3) ใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมตางๆ เมลดขาวโพดสามารถนาไปใชในอตสาหกรรมไดหลาย

ประเภท ทงอตสาหกรรมอาหาร เชน แปง น ามน น าเชอม น าตาล น าสม อาหารกระปอง เปนตน รวมถง

อตสาหกรรมอนๆ เชน พลาสตก ฟลม เชอเพลง สงทอ เปนตน (ภาพท 17B) ซงนอกจากเมลดแลว สวนของฝก

ใบ และลาตน อาจนาไปใชผลตเปนผลตภณฑไดหลายชนด เชน กระดาษ ปย และฉนวนไฟฟา

(ทมา : https://kasetlibrary.com/

2018/04/12/ปรบนาเปลยนมาปลกขา/)

(ทมา : https://www.dhammatueansathi.com/?p=2837)

ภาพท 16 ขาวโพดใชเปนอาหารมนษย

17

Page 22: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

7. คณภาพตามมาตรฐานของขาวโพดและผลตภณฑจากขาวโพด

7.1 มาตรฐานของขาวโพด (สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2558)

7.1.1 ขาวโพดฝกออน (Baby corn) มาตรฐานสนคาเกษตร ขาวโพดฝกออน มาตรฐานเลขท มกษ.

1504-2550 ไดกาหนดคณภาพของขาวโพดฝกออนสายพนธทผลตเปนการคาไวดงน

(1) คณภาพ

(1.1) คณภาพขนตา ขาวโพดฝกออนทกชนคณภาพตองมคณภาพดงตอไปน เวนแตจะม

ขอกาหนดเฉพาะของแตละชนคณภาพ และเกณฑความคลาดเคลอนทยอมใหมไดตามทระบไว

เปนขาวโพดฝกออนทงฝก

มความสด

ไมเนาเสย หรอเสยหาย ทาใหไมเหมาะสมกบการบรโภค

สะอาด ปราศจากสงแปลกปลอมทมองเหนได

ผลตผลตองปราศจากความชนทผดปกตจากภายนอกภายหลงการบรรจ ยกเวนหยด

นาทเกดหลงการนาออกจากหองเยน

ไมมกลน และ/หรอรสชาตแปลกปลอม

ปราศจากศตรพช และ/หรอความเสยหายเนองจากศตรพช ทมผลกระทบตอ

รปลกษณทวไปของผลตผลทเหนไดชด

(ทมา : http://www.trueplookpanya.com/

knowledge/content/59483/-agrliv-agr-)

(ทมา : http://biology.ipst.ac.th/?p=927)

ภาพท 17 ขาวโพดใชเปนอาหารสตว (A) และใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมตางๆ (B)

A

B

18

Page 23: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(1.2) การแบงชนคณภาพ แบงเปน 3 ชนคณภาพ คอ

ชนพเศษ (Extra class) ขาวโพดฝกออนในชนนตองมคณภาพดทสด ตดแตงใหอย

ในสภาพเรยบรอย ไมมเปลอก กาน และเสนไหมตดอย มลกษณะฝกออนสมบรณ ฝกตองปราศจากตาหน

ยกเวนตาหนผวเผนทไมสามารถมองเหนไดชดเจน โดยไมมผลตอรปลกษณทวไปของผลตผลในดานคณภาพ

คณภาพการเกบรกษา และการจดเรยงผลตผลในภาชนะบรรจ

ชนหนง (Class I) ขาวโพดฝกออนในชนนตองมคณภาพด ตดแตงใหอยสภาพ

เรยบรอย ไมมเปลอก และกานตดอย ฝกมตาหนไดเลกนอยในดานรปราง ส การเรยงของรงไขทไมสมาเสมอ

ผวของฝก และเสนไหมทตดและทขาดจากฝก โดยตาหนเหลานตองไมมผลตอรปลกษณทวไปของผลตผลใน

ดานคณภาพ คณภาพการเกบรกษา และการจดเรยงผลตผลในภาชนะบรรจ

ชนสอง (Class II) ขาวโพดฝกออนในชนน รวมขาวโพดฝกออนทไมเขาชน

คณภาพทสงกวา แตมคณภาพขนตาเปนไปตามขอ (1.1) ฝกอาจมตาหนในดานรปราง ส การเรยงของรงไขทไม

สมาเสมอ ผวของฝก และเสนไหมทตดและทขาดจากฝก หากฝกของขาวโพดฝกออนเหลานตองยงคง

คณลกษณะทสาคญของผลตผลในดานคณภาพ คณภาพการเกบรกษา และการจดเรยงผลตผลในภาชนะบรรจ

(2) ขนาด ขนาดของขาวโพดฝกออนพจารณาจากความยาวของฝกจากรอยตดทโคนถง

ปลายฝก แสดงดงตารางท 3

ตารางท 3 ขนาดของขาวโพดฝกออน

รหสขนาด ความยาว (เซนตเมตร)

1 > 9.0 ถง 13.0

2 > 7.0 ถง 9.0

3 4.0 ถง 7.0

หมายเหต : ทกขนาดตองมความกวาง 1.0 ถง 2.5 เซนตเมตร วดจากสวนทกวางทสด

(3) สารปนเปอน ชนดและปรมาณของสารปนเปอนในขาวโพดฝกออนใหเปนไปตาม

ขอกาหนดในกฎหมายทเกยวของ

(4) สารพษตกคาง ชนดและปรมาณของสารพษตกคางในขาวโพดฝกออนใหเปนไปตาม

ขอกาหนดในกฎหมายทเกยวของ

(ทมา : สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2558)

19

Page 24: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

7.1.2 ขาวโพดหวาน (Sweet corn) มาตรฐานสนคาเกษตร ขาวโพดหวาน มาตรฐานเลขท มกษ.

1512-2554 ไดกาหนดคณภาพของขาวโพดหวานสายพนธทผลตเปนการคาไวดงน

(1) คณภาพ

(1.1) คณภาพขนตา ขาวโพดหวานทกชนคณภาพอยางนอยตองมคณภาพดงตอไปน เวนแต

จะมขอกาหนดเฉพาะของแตละชนคณภาพ และเกณฑความคลาดเคลอนทยอมใหมไดตามทระบไว

เปนขาวโพดหวานทงฝกทมหรอไมมเปลอกหม ถามเปลอกหม เปลอกตองสด

เมลดขาวโพดหวานมความสด

ไมเนาเสย หรอเสอมคณภาพทไมเหมาะกบการบรโภค

สะอาด และปราศจากสงแปลกปลอมทมองเหนได

ไมมศตรพช และไมมความเสยหายเนองจากศตรพชทอาจมผลกระทบตอ

รปลกษณ หรอคณภาพของเมลดขาวโพดหวาน

ไมมความเสยหายทางกายภาพ เนองจากการเกบเกยว และการปฏบตหลง

การเกบเกยว

ไมมการเพมความชนจากภายนอก เพอเพมความสดของฝกขาวโพดหวาน

ไมมกลนแปลกปลอม และ/หรอรสชาตทผดปกต

(1.2) การแบงชนคณภาพ แบงเปน 3 ชนคณภาพ คอ

ชนพเศษ (Extra class) ขาวโพดหวานในชนนตองมคณภาพดทสด มลกษณะตรง

ตามพนธ คอ ไมมความผดปกตดานรปทรงของฝกและสของเมลด การตดและการเรยงของเมลดสมาเสมอ และ

ไมมตาหน ยกเวนตาหนเลกนอยทไมชดเจน โดยตาหนนนตองไมมผลกระทบตอลกษณะทวไปของขาวโพด

หวาน คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงในภาชนะบรรจ

ชนหนง (Class I) ขาวโพดหวานในชนนตองมคณภาพด มลกษณะตรงตามพนธ ม

ตาหนไดเลกนอย คอ มความผดปกตเลกนอยดานรปทรงของฝกและสของเมลด การตดและการเรยงของเมลด

ไมสมาเสมอ มตาหนทผวเมลด โดยตาหนนนตองไมมผลกระทบตอลกษณะทวไปของขาวโพดหวาน คณภาพ

ระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงในภาชนะบรรจ

ชนสอง (Class II) ขาวโพดหวานชนน รวมขาวโพดหวานทมคณภาพไมเขาชน

คณภาพทสงกวา แตมคณภาพขนตาตามทกาหนดในขอ (1.1) ขาวโพดหวานชนนมตาหนได คอ มความผดปกต

ดานรปทรงของฝกและสของเมลด การตดและการเรยงของเมลดไมสมาเสมอ มตาหนทผวเมลด โดยตาหนนน

ตองไมมผลกระทบตอลกษณะทวไปของขาวโพดหวาน คณภาพระหวางการเกบรกษา และการจดเรยงใน

ภาชนะบรรจ

20

Page 25: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(2) ขนาด ขนาดของขาวโพดหวานพจารณาจากความยาวของฝกทงเปลอก และปอกเปลอก

อยางใดอยางหนง แสดงดงตารางท 4-5

ตารางท 4 ขนาดของขาวโพดหวานทงเปลอก

รหสขนาด ความยาวของฝกทงเปลอก (เซนตเมตร)

1 > 25

2 > 20 ถง 25

3 ≥ 15 ถง 20

หมายเหต : ความยาวของฝกทงเปลอก วดจากรอยตดทโคนจนถงปลายฝก

ตารางท 5 ขนาดของขาวโพดหวานปอกเปลอก

รหสขนาด ความยาวของฝกปอกเปลอก (เซนตเมตร)

1 > 20

2 > 15 ถง 20

3 ≥ 10 ถง 15

หมายเหต : ความยาวของฝกปอกเปลอก วดจากโคนฝกทตดเมลดถงปลายฝกทตดเมลด

(3) สารปนเปอน ชนดและปรมาณของสารปนเปอนในขาวโพดหวานใหเปนไปตามขอกาหนด

ในกฎหมายทเกยวของ

(4) สารพษตกคาง ชนดและปรมาณของสารพษตกคางในขาวโพดหวานใหเปนไปตาม

ขอกาหนดในกฎหมายทเกยวของ มกษ. 9002 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง : ปรมาณสารพษ

ตกคางสงสด และ มกษ. 9003 มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง สารพษตกคาง : ปรมาณสารพษตกคางสงสดท

ปนเปอนจากสาเหตทไมอาจหลกเลยงได

(ทมา : สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2558)

(ทมา : สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต, 2558)

21

Page 26: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

7.2 มาตรฐานของผลตภณฑจากขาวโพด

มาตรฐานทเกยวของกบผลตภณฑจากขาวโพด ไดแก

(1) ขาวโพดทอด เปนผลตภณฑทไดจากการนาเมลดขาวโพดแหงมาแชน าใหนม คดเลอกเอาเฉพาะ

เมลดทอยในสภาพด ทาใหสะเดดน า นามาทอดในน ามนจนสกกรอก ทาใหสะเดดน ามน อาจเตมแปง งา อาจ

ปรงรสดวยเครองปรงรส เชน เกลอ น าตาล เนย เนยเทยม วตถปรงแตงกลนรส อาจนามาทอดหรออบอกครง

(สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, 2558) มาตรฐานผลตภณฑชมชน ขาวโพดทอด มาตรฐานเลขท

มผช.1330/2549 ไดกาหนดคณภาพของขาวโพดทอดไวดงน

(1.1) ลกษณะทวไปตองแหง ไมเกาะตดกน อาจแตกหกไดบางเลกนอย

(1.2) ส ตองมสทดตามธรรมชาตของขาวโพดและสมาเสมอ อาจมสคล าไดบาง แตตองไม

ไหมเกรยม

(1.3) กลนรส ตองมกลนรสทดตามธรรมชาตของขาวโพดทอด ปราศจากกลนรสอนทไมพง

ประสงค เชน กลนอบ กลนหน รสขม

(1.4) ลกษณะเนอสมผส ตองกรอบ ไมเหนยวหรอแขงกระดาง

(1.5) สงแปลกปลอม ตองไมพบสงแปลกปลอมทไมใชสวนประกอบทใช เชน เสนผม ดน

ทราย กรวด ชนสวนหรอสงปฏกลจากสตว

(1.6) ความชน ตองไมเกนรอยละ 10 โดยนาหนก

(1.7) คาเพอรออกไซด ตองไมเกน 30 มลลกรมสมมลเพอรออกไซดออกซเจนตอกโลกรม

(1.8) วตถเจอปนอาหาร หากมการใชสสงเคราะหและวตถกนเสย ใหใชไดตามชนดและ

ปรมาณทกฎหมายกาหนด

(1.9) จลนทรย

จานวนจลนทรยทงหมด ตองนอยกวา 1 x 106 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

เอสเชอรเชย โคไล โดยวธเอมพเอน ตองนอยกวา 3 ตอตวอยาง 1 กรม

ยสต และรา ตองไมเกน 100 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

(2) ขาวโพดอบเนย เปนผลตภณฑทไดจากการนาเมลดขาวโพดแหงมาผสมเนยสด หรอเนยเทยม อยาง

ใดอยางหนง หรอผสมกน ควใหพอง พรอมกบสวนผสมอน เชน น ามน เกลอ น าตาล งาดา หรออาจนาเมลด

ขาวโพดแหงมาควใหพองกอนแลวคลกกบเนยสด หรอเนยเทยม อยางใดอยางหนง หรอผสมกน (สานกงาน

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, 2558) มาตรฐานผลตภณฑชมชน ขาวโพดอบเนย มาตรฐานเลขท มผช.

744/2548 ไดกาหนดคณภาพของขาวโพดอบเนยไวดงน

22

Page 27: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(2.1) ลกษณะทวไปตองพอง สวนผสมมการกระจายตวอยางสมาเสมอ อาจมเมลดทไมพองอย

บางเลกนอย

(2.2) ส ตองมสทดตามธรรมชาตของขาวโพดอบเนย

(2.3) กลนรส ตองมกลนรสทดตามธรรมชาตของขาวโพดอบเนย ปราศจากกลนรสอนทไมพง

ประสงค เชน กลนอบ กลนหน

(2.4) ลกษณะเนอสมผส ตองกรอบ ไมเหนยว

(2.5) สงแปลกปลอม ตองไมพบสงแปลกปลอมทไมใชสวนประกอบทใช เชน เสนผม ดน

ทราย กรวด ชนสวนหรอสงปฏกลจากสตว

(2.6) ความชน ตองไมเกนรอยละ 12 โดยนาหนก

(2.7) คาเพอรออกไซด ตองไมเกน 30 มลลกรมสมมลเพอรออกไซดออกซเจนตอกโลกรม

(2.8) อะฟลาทอกซน ตองไมเกน 20 ไมโครกรมตอกโลกรม

(2.9) จลนทรย

จานวนจลนทรยทงหมด ตองนอยกวา 1 x 103 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

รา ตองไมเกน 100 โคโลนตอตวอยาง 1 กรม

(3) นานมขาวโพด เปนผลตภณฑทไดจาการนาขาวโพดสดระยะน านมทอยในสภาพด มาปอกเปลอก

ลาง แยกเมลดออก อาจเตมน าแลวนาไปปน ค น และกรองแยกกากออก อาจนามาปรงแตงรสดวย

นาตาล เกลอ อาจเตมสวนประกอบอน นมผง น านมถวเหลอง สเตบไลเซอร เชน กม แปงดดแปร นาไปฆาเชอ

โดยว ธพาสเจอรไรซ กอนหรอหลงบรรจ และตองเกบรกษาโดยการแช เยน (สานกงานมาตรฐาน

ผลตภณฑอตสาหกรรม, 2558) มาตรฐานผลตภณฑชมชน น านมขาวโพด มาตรฐานเลขท มผช.124/2554 ได

กาหนดคณภาพของนานมขาวโพดไวดงน

(3.1) ลกษณะทวไปตองเปนของเหลวขน ขนพอประมาณ อาจตกตะกอนเมอตงทงไว

(3.2) ส ตองมสทดตามธรรมชาตของนานมขาวโพด และสวนประกอบทใช

(3.3) กลนรส ตองมกลนรสทดตามธรรมชาตของน านมขาวโพด และสวนประกอบทใช ไมม

กลนรสอนทไมพงประสงค เชน กลนรสเปรยวบด กลนไหม

(3.4) สงแปลกปลอม ตองไมพบสงแปลกปลอมทไมใชสวนประกอบทใช เชน เสนผม ดน

ทราย กรวด ชนสวนหรอสงปฏกลจากสตว

(3.5) วตถเจอปนอาหาร

หามใชสสงเคราะหทกชนด

หามใชวตถกนเสยทกชนด เวนแตกรณทตดมากบวตถดบ ใหเปนไปตามชนดและ

ปรมาณทกฎหมายกาหนด

23

Page 28: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(3.6) จลนทรย

จลนทรยทงหมด ตองไมเกน 1 x 104 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

ซาลโมเนลลา ตองไมพบในตวอยาง 25 มลลลตร

สตาฟโลคอกคส ออเรยส ตองนอยกวา 10 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

บาซลลส ซเรยส ตองไมเกน 100 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

คลอสตรเดยม เพอรฟรงเจนส ตองไมเกน 100 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

ลสเทอเรย มอนอไซโทจเนส ตองไมพบในตวอยาง 25 มลลลตร

โคลฟอรม โดยวธเอมพเอน ตองนอยกวา 2.2 ตอตวอยาง 100 มลลลตร

เอสเชอรเชย โคไล ตองไมพบในตวอยาง 100 มลลลตร

ยสต และรา ตองไมเกน 100 โคโลนตอตวอยาง 1 มลลลตร

นอกจากน ยงมมาตรฐานทเกยวของกบผลตภณฑจากขาวโพดอกมากมาย เชน มาตรฐานผลตภณฑ

ชมชน ผลตภณฑจากเปลอกขาวโพด มาตรฐานเลขท มผช.968/2559 มาตรฐานผลตภณฑชมชน ตกตาเปลอก

ขาวโพด มาตรฐานเลขท มผช.77/2546 มาตรฐานผลตภณฑชมชน กระดาษเสนใยพช มาตรฐานเลขท มผช.

41/2560 เปนตน

8. การแปรรปขาวโพด

การแปรรปขาวโพดทมความสาคญตอเศรษฐกจของประเทศ สามารถแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ

คอ

8.1 การแปรรปขาวโพดฝกสด (สานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคการมหาชน), 2561)

(1) ขาวโพดหวาน การแปรรปขาวโพดหวานแบงเปน 2 แบบ คอ

แปรรปเพอบรโภคเปนอาหาร ในประเทศไทยผบรโภคนยมรบประทานขาวโพดหวานกน

แพรหลาย ทงนามาเปนอาหารวางระหวางมออาหาร โดยนาขาวโพดทเมลดยงไมแกเตมทมาตม นง หรอ

ปงใหสก ใสน าเกลอ หรอเนย เพอเพมรสชาต และนามาประกอบอาหารคาวหวานไดหลากหลายชนด

เชน ขาวโพดทอดทรงเครอง สมตาขาวโพด ขนมขาวโพด น านมขาวโพด (ภาพท18A) ไอศกรมขาวโพดกะท

เปนตน

แปรรปเพออตสาหกรรมอาหารบรรจกระปอง ขาวโพดหวานจดเปนกลมพชเพอการสงออกท

สาคญทสดในบรรดาขาวโพดฝกสด เนองจากมพนทเพาะปลกอยทวประเทศ ขาวโพดหวานสามารถนามา

แปรรปในทางอตสาหกรรมอาหารไดหลายรปแบบ เชน ขาวโพดหวานแชแขงทงฝก เมลดขาวโพดหวาน

แชแขง ขาวโพดหวานบรรจถงสญญากาศ (ภาพท 18B) ครมขาวโพดหวาน เปนตน

24

Page 29: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

(2) ขาวโพดฝกออน การแปรรปขาวโพดฝกออนแบงเปน 2 แบบ คอ

แปรรปเพอบรโภคเปนอาหาร เนองจากผบรโภคสวนใหญนยมรบประทานขาวโพดฝกออน

โดยนามาประกอบอาหารในรปแบบตางๆ เชน แกงเลยง (ภาพท 19A) ผดผก ขาวโพดออนชบแปงทอด เปนตน

แปรรปเพออตสาหกรรมอาหารบรรจกระปอง ขาวโพดฝกออนจดเปนกลมพชเพอการสงออก

เชนเดยวกบขาวโพดหวาน โดยสามารถนามาแปรรปในทางอตสาหกรรมอาหารไดในรปแบบตางๆ เชน

ขาวโพดฝกออนบรรจกระปอง (ภาพท 19B) ขาวโพดฝกออนแชแขง เปนตน

(ทมา : http://daily.bangkokbiznews.com/detail/249956)

(ทมา : https://www.prachachat.net/

marketing/news-85232)

ภาพท 18 ผลตภณฑจากการแปรรปขาวโพดหวาน ไดแก นานมขาวโพด (A)

และขาวโพดหวานบรรจถงสญญากาศ (B)

(ทมา : https://www.knorr.com/th/

recipe-ideas/แกงเลยงบวบ.html)

(ทมา : http://www.tcc-chaokoh.com/

products/view/20)

ภาพท 19 ผลตภณฑจากการแปรรปขาวโพดฝกออน ไดแก แกงเลยง (A)

และขาวโพดฝกออนบรรจกระปอง (B)

A B

A B

25

Page 30: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

8.2 การแปรรปขาวโพดเลยงสตว

ขาวโพดเลยงสตว สามารถนามาแปรรปในรปแบบตางๆ คอ

(1) แปรรปเปนอาหารสตว ขาวโพดเลยงสตวนบเปนพชเศรษฐกจทมความสาคญตออตสาหกรรม

อาหารสตว เนองจากอดมไปดวยสารอาหารหลายชนด ทาใหนยมนาขาวโพดเลยงสตวมาใชเปนวตถดบใน

การผลตอาหารสตว (ภาพท 20A) แตปจจบนการแปรรปขาวโพดเลยงสตวเพอใชเปนอาหารสตวมปรมาณลดลง

เพราะราคาตกตา

(2) แปรรปเปนผลตภณฑอาหาร ขาวโพดเลยงสตวนอกจากใชเปนวตถดบในการผลตอาหารสตวแลว

ยงสามารถนามาแปรรปเปนผลตภณฑอาหารไดหลายชนด เชน ขาวเกรยบขาวโพด (ภาพท 20B) น าพรกเผา

ขาวโพด ขนมทองมวนขาวโพด ขนมดอกจอกขาวโพด เปนตน (ศนยวจยพชไรนครสวรรค, 2561)

อกทง ยงมการนาขาวโพดมาใชเปนวตถดบในอตสาหกรรม เพอแปรรปเปนผลตภณฑชนดตางๆ เชน

แปงขาวโพด เกดการจากแยกแปงออกจากเมลดขาวโพด ในทางอตสาหกรรมสามารถทาได

2 วธ คอ วธบดแหง (Dry milling process) และวธบดเปยก (Wet milling process)

นามนขาวโพด เปนผลตภณฑทไดจากการสกดนามนจากเมลดขาวโพด โดยนามนขาวโพด

นบเปนนามนทมคณภาพด และมประโยชน เนองจากประกอบดวยกรดไขมนอมตว และกรดไขมนทจาเปนตอ

รางกายจานวนมาก

เชอเพลง เมลดขาวโพดสามารถนามาผลตเอทานอล โดยบดเมลดขาวโพดใหละเอยดเปนแปง

เตมเอนไซมเพอเปลยนแปงเปนน าตาล แลวหมกน าตาลทไดดวยยสตเพอเปลยนน าตาลเปนเอทานอล

และคารบอนไดออกไซด รวมทงซงขาวโพดยงสามารถนามาผลตเชอเพลงเหลวไดดวย (ธนศษฏ นาพร และ

เสมอขวญ, 2557)

(ทมา : http://www.trueplookpanya.com/

knowledge/content/59483/-agrliv-agr-)

(ทมา : http://www.doa.go.th/

fcrc/nsn/cornproduct.html)

ภาพท 20 ผลตภณฑจากการแปรรปขาวโพดเลยงสตว

ไดแก อาหารสตว (A) และขาวเกรยบขาวโพด (B)

A B

26

Page 31: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

นาเชอมขาวโพด โดยเกดจากการยอยสลายแปงขาวโพด มกนามาใชในอตสาหกรรมเครองดม

ประเภทนาอดลม และขนมหวานตางๆ เนองจากมคณสมบตไมตกผลก และคงรป

สบขดผวจากขาวโพด ใชขาวโพดเลยงสตวมาบดพอละเอยด เพอใชเปนสวนในการขดผว

ดดซบความชน ขจดสงอดตนในรขมขน (ภาพท 21A) มวตามนอสง ชวยถนอมผว และชะลอการเหยวยนของ

ผวหนง (เสนห, 2545)

สงทอ เปนสงทอทเกดจากการนาเสนใยเมดพลาสตกชวภาพจากขาวโพดมาถกทอเปนเสอผา

เครองแตงกายตางๆ เชน เสอสท ผาพนคอ ถงเทา (ภาพท 21B) เปนตน (หนงสอพมพผจดการออนไลน, 2558)

นอกจากน ในบางทองถนไดนาสวนตางๆ ของขาวโพด เชน เปลอก ใบ และซง มาแปรรปเปน

ผลตภณฑชนดใหม เพอเพมมลคาใหกบผลผลตทางการเกษตร ลดปญหาขยะ รวมถงสามารถใช

ทรพยากรธรรมชาตทมอยใหเกดประโยชนสงสด โดยผลตภณฑทไดจากการแปรรปน ไดแก กระดาษขาวโพด

ถานอดแทงจากซงขาวโพด และตกตาเปลอกขาวโพด

(ทมา : https://mgronline.com/

science/detail/9580000090933)

(ทมา : http://www.thaitambon.com/

shop/035238551-กลมสบขาวโพดขดผว)

ภาพท 21 การนาขาวโพดมาใชเปนวตถดบเพอแปรรปเปนผลตภณฑตางๆ

ไดแก สบขดผว (A) และสงทอ (B)

A

B

27

Page 32: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

9. บทสรป

ขาวโพดนบปนพชเศรษฐกจชนดหนงทสาคญของประเทศไทย สามารถนามาใชประโยชนไดทกสวน

โดยเฉพาะเมลดเนองจากมคณคาทางโภชนาการสง ทาใหนยมนามาใชประโยชนเปนอาหารของมนษย

และอาหารสตว รวมถงใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมตางๆ เชน อตสาหกรรมอาหาร ไดแก แปงขาวโพด

น ามนขาวโพด ผลตภณฑอาหารบรรจกระปอง และอตสาหกรรมอนๆ ไดแก พลาสตก เชอเพลง สงทอ ทงน

สวนตางๆ ของขาวโพดทงใบ ลาตน เปลอก และซง ยงสามารถนามาแปรรปเปนผลตภณฑชนดใหมทมคณคา

เชน กระดาษจากขาวโพด ถานอดแทงจากซงขาวโพด และตกตาจากเปลอกขาวโพด เปนตน ทาใหสามารถชวย

เพมมลคาใหกบผลผลตทางการเกษตร สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด รวมทงลด

ปญหาขยะจากเศษวสดเหลอทงทางการเกษตร โดยผลตภณฑจากการแปรรปขาวโพดนอกจากจะชวยสราง

รายไดใหกบประเทศ และสงเสรมการขยายตวทางเศรษฐกจแลว ยงมสวนในการชวยรกษาสงแวดลอมไดอก

ทางหนงดวย

28

Page 33: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

เอกสารอางอง

คณาจารยภาควชาพชไรนา ภาควชาพชไรนา คณะเกษตร กาแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

วทยาเขตกาแพงแสน. (2547). พชเศรษฐกจ (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : สานกพมพ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. (633 ก 58 2547)

จนตนกานต งามสทธา. (2558). ธญพชมากประโยชน...ขาวโพดขาวเหนยวสมวง.

สบคน 2561, เมษายน 26, จาก http://www.doa.go.th/pibai/pibai/n14/v_11-dec/rai.html

โชคชย เอกทศนาวรรณ และเกตอร ทองเครอ. (2561). การปลกขาวโพด. สบคน 2561, เมษายน 25,

จาก http://www.eto.ku.ac.th/neweto/e-book/plant/herb_gar/corn2.pdf

ธนศษฏ วงศศรอานวย นาพร ปญโญใหญ และเสมอขวญ ตนตกล. (2557). เตาไพโรไลซส

ผลตเชอเพลงเหลวจากซงขาวโพด. เกษตรกรรมธรรมชาต, 17 (8), 70-75.

บรรหาร ทนประบตร และกองบรรณาธการ. (2554). ขาวโพดกนอรอย ตานโรค. กรงเทพฯ : แบงคคอกบคส.

(614.33 ข 27 2554)

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร คณะเกษตร กาแพงแสน ภาควชาพชไรนา. (2558). บทปฏบตการท 4 ขาวโพด

(Corn). สบคน 2561, เมษายน 25,

จาก http://agron.agri.kps.ku.ac.th/index.php/th/2015-04-20-02-02-25/30-economic-crops/70-

economic-crops-corn

วชรนทร ซนสวรรณ. (2558). ขาวโพด : Corn, Maize. สบคน 2561, เมษายน 27,

จาก http://www.natres.psu.ac.th/Department/PlantScience/510-

211/lecturenote/document/CORN1.pdf

ศนยวจยพชไรนครสวรรค. (2561). ผลตภณฑแปรรปจากขาวโพดเลยงสตว. สบคน 2561, เมษายน 25,

จาก http://www.doa.go.th/fcrc/nsn/cornproduct.html

สถาบนวจยและพฒนาแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. (2560). ถนฐานดงเดมของขาวโพด.

สบคน 2561, เมษายน 27, จาก https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8961

เสนห แสงคา. (2545). สบขดผวจากขาวโพดงานวจยเพอชาวไรของศนยวจยพชไรนครสวรรค.

เทคโนโลยชาวบาน, 14 (294) (1 กนยายน 2545), 30-33.

สานกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคการมหาชน). (2561). การแปรรปขาวโพดฝกสด.

สบคน 2561, เมษายน 26, จาก http://www.arda.or.th/kasetinfo/north/processing.html

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (2560). มาตรฐานผลตภณฑชมชน กระดาษเสนใยพช.

มผช. 41/2560

29

Page 34: (Corn) - กรมวิทยาศาสตร์บริการsiweb.dss.go.th/repack/fulltext/IR47.pdfCorn หร อ Maize) เป นพ ชล มล กใบเด ยวจ

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (2549). มาตรฐานผลตภณฑชมชน ขาวโพดทอด.

มผช.1330/2549

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (2548). มาตรฐานผลตภณฑชมชน ขาวโพดอบเนย.

มผช.744/2548

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (2546). มาตรฐานผลตภณฑชมชน ตกตาเปลอกขาวโพด.

มผช.77/2546

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (2554). มาตรฐานผลตภณฑชมชน นานมขาวโพด.

มผช.124/2554

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (2559). มาตรฐานผลตภณฑชมชน ผลตภณฑจากเปลอกขาวโพด.

มผช.968/2559

สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. (2550). มาตรฐานสนคาเกษตร ขาวโพดฝกออน.

มกษ.1504-2550

สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. (2554). มาตรฐานสนคาเกษตร ขาวโพดหวาน.

มกษ.1512-2554

หนงสอพมพผจดการออนไลน. (2558). โชวสงทอฝมอคนไทยจากเสนใยพลาสตกขาวโพดครงแรก.

สบคน 2561, เมษายน 25, จาก https://mgronline.com/science/detail/9580000090933

30