9
CS. CAO XUAN HUY Sinhngày: 28.5.1900 Matngày: 22.10.1983 Què quàn: Làng Tbinh My, xa Cao Xà, phù Dién Chàu, Nghe An. Qua trinh còng tàc: 1946 - 1949: Hieu trUdng trUdng Trung hoc Nguyén Xuàn On, Dién Chàu, Nghe An. 1949 - 1951: Giào vién trUdng Trung hoc cbuyén kboa Huynh Thùc Kbàng (Nghe An). Tu 1949: Day lóp Dai hoc Vàn kboa dàu tién d vùng tu do Lién khu IV. 1951 - 1954: Cóng tàc d trUdng Du hi Dai hoc Vièt Nam tai Thanh Hoà. • 1954 - 1957; Giàng day tai Dai hpc Vàn kboa va Dai hoc Su pham Vàn khoa, tién thàn cùa Kboa Ngiì vàn, TrUdng Dai hoc Tóng hdp Ha Noi va TrUdng Dai hoc Su pham Ha Noi. 1954 - 1970: Cóng tàc tai Vién Vàn hoc. 1970 - 1974: Dào tao lóp cbuyén tu Hàn Nòm trén dai hoc cho Ban Hàn - Nóm. 1974: Nghi hUu. Dudc phong hoc hàm Giào sU nàm 1956. Mot so kèt qua dào tao va nghién cvfu khoa hoc: Tham già dào tao bang ngbìn cu nhàn, dào tao sau dai hoc càc món Ngù vàn, Triét hoc, Tàm ly hoc, Logic hoc va Hàn Nóm. Khen thviòng: Huàn cbUdng Kbàng chié'n chó'ng Phàp bang Nbi, Huàn chUdng Khàng chien chó'ng My bang Nbà't, Giài tbUdng Ho Chi Minh (2000). 269

CS. CAO XUAN HUY - tainguyenso.vnu.edu.vntainguyenso.vnu.edu.vn/jspui/bitstream/123456789/17249/1/100CDMTK... · phài lang thang tìm kiém viec làm sau 20 nàm vat va (1925 - 1945)

  • Upload
    builien

  • View
    217

  • Download
    2

Embed Size (px)

Citation preview

CS. CAO XUAN HUY

Sinhngày: 28.5.1900 Matngày: 22.10.1983 Què quàn: Làng Tbinh My, xa Cao Xà, phù Dién Chàu, Nghe An. Qua trinh còng t àc : • 1946 - 1949: Hieu trUdng trUdng Trung

hoc Nguyén Xuàn On, Dién Chàu, Nghe An.

• 1949 - 1951: Giào vién trUdng Trung hoc cbuyén kboa Huynh Thùc Kbàng (Nghe An). Tu 1949: Day lóp Dai hoc Vàn kboa dàu tién d vùng tu do Lién

khu IV. • 1951 - 1954: Cóng tàc d trUdng Du hi Dai hoc Vièt Nam tai

Thanh Hoà. • 1954 - 1957; Giàng day tai Dai hpc Vàn kboa va Dai hoc Su

pham Vàn khoa, tién thàn cùa Kboa Ngiì vàn, TrUdng Dai hoc Tóng hdp Ha Noi va TrUdng Dai hoc Su pham Ha Noi.

• 1954 - 1970: Cóng tàc tai Vién Vàn hoc. • 1970 - 1974: Dào tao lóp cbuyén tu Hàn Nòm trén dai hoc

cho Ban Hàn - Nóm. • 1974: Nghi hUu. Dudc phong hoc hàm Giào sU nàm 1956. Mot so kèt qua dào tao va nghién cvfu khoa hoc:

Tham già dào tao bang ngbìn cu nhàn, dào tao sau dai hoc càc món Ngù vàn, Triét hoc, Tàm ly hoc, Logic hoc va Hàn Nóm. Khen thviòng:

Huàn cbUdng Kbàng chié'n chó'ng Phàp bang Nbi, Huàn chUdng Khàng chien chó'ng My bang Nbà't, Giài tbUdng Ho Chi Minh (2000).

269

NHÀ SI/PHAM MAU MlSC, NHÀ Tl/Tl/ÒNC UYÉN BÀC, CAY CO THU

CUA CÀNH RÙNC VÀN HOÀ PHl/dNC DÓNO

Nàm 1946, TrUdng Trung hoc Nguyén Xuàn Òn làn dàu tién dUdc thành lap tai huyen Dién Chàu, tình Nghe

An. NgUdi sàng lap, dóng tbdi là Hieu trUdng dàu tién ciia trUdng là GS. Cao Xuàn Huy, mot trong nhiéu danh nhàn vàn hoà nuóc ta va là nhà Dóng phUdng hoc nói tiéng cila the' ky XX.

Nbó ngày khai giàng dàu tién, hoc sinb chùng tói rà't càm phuc vi tuóng mao tbóng minh, vàng tran cao, dòi màt bién hoà, giong nói sang sàng va thà'm dUdm tình ngUdi, Idi le mang y nghla giào due sàu sàc cùa thày dó'i vói lóp tre chùng tói.

Thày nói: "DitOc ve què cha ddt td day hoc trong tit thè'mot ngitdi gido vièn cùa ddt nitdc doc lap, tit do con gì vinh hanh cho bang. De bào ve va xdy ditng ddt nitàc Vièt Nam Dan chù Cóng hoà con non tre, chùng ta hdy thùc day Idn nhau, khich le làn nhau de thày vd trd càng thitc hien phitcmg chàm khà thù cùa nhd gido due làn thdi ed dai Trung Hoa - Khong Phu Tu: "Mac nbi chi chi, hpc nbi bà't yé'm, hó'i nhàn bà't quyen". Dite Khong Tu nói: Tram mac suy nghi dao ly de ghi nhó trong long, hoc khdng biè't chdn, day ngitài khong mòi".

Là con chàu trong mot thè' già vong toc d làng Tbinh My, xà Cao Xà, phù Dién Chàu, co mot trang vién sàm uat va noi tié'ng ve mot Long CUdng thu vién, tu nhò thày dà vùi dàu vào kho sàch cùa già dinb tàm minh trong già phong va hoc van, tu tìm tòi phong càch tu hoc, tu nghién cùu rà't sàng tao. Thàn phu cùa thày là cu Cao Xuàn Tieu (1865 - 1939) dàu phó bang, giiì chùc ThUdng thu hiép bién dai hoc s! kiém Tong tài quò'c sU quàn cùa Nam triéu. Òng noi cùa thày là cu nhàn Cao Xuàn Due (1842 -1923) nhà su hoc tùng giiì chùc ThUdng thU Bò hoc kiém Tong tài quó'c su quàn, chù bién va vié't nhiéu bó sàch do so co già tri

270

lón nhU "Dai Nam nhàt thd'ng chi", "Qud'c triéu khoa bang lue", "Qudc triéu chinh bién todt yé'u", "Qud'c triéu tién bién toàt yéu".

Tuoi tre chùng tói càng kbàm phuc va tu bào bdn vi dUdc hoc vói thày - ngUdi Hieu trUdng tài cao, due day, co truyén thó'ng già phong vàn hoà cao dep. Thày Cao Xuàn Huy sinb ngày 1.5 nàm Canh Ty (tue ngày 28.5.1900). Tu à'u tbd, òng dà dUdc óng noi va cha de day chù Hàn va chù Quó'c ngù. Nàm 1915, khi 15 tuoi, óng dà leu chòng di thi hUdng tai trUdng thi Nghe An. Thày vùa hoc cbUdng trinh tiéng Hàn vùa hoc chUdng trình Phàp Viét tai nhà, thi thành chung tai Hué va dò nàm 1922. Thày tiép tue hoc TrUdng Cao dàng Su pham Dóng Dudng va tòt nghiep nàm 1925. Sau dò dUdc bó ve day d TrUdng Quò'c hoc Hué. Dù dUdc dào luyén trong mòi trUdng già toc phù quy nhUng khi dén tuoi thanh nién, Cao Xuàn Huy khòng di theo con dUdng làm quan cùa cha va òng noi ma barn muó'n boi dUdng dào tao thè' he tré va tham già boat dóng càch mang cùu nUóc.

Nàm 1926, óng già nhap Dàng Càch mang Tàn Viét d Hué. Hoat dòng cùa Dàng Càch mang Tàn Viét bi vd Id, tbàng 1.1927 thày bi giài chùc khòi ngach giào due, bi day di Lao Bào, rói nàm 1928 bi giài ve nhà tu Nghe An. Man ban tu, thày trd ve Hué làm cóng cho nhà in Dàc Lap.

Nàm 1935, thày ehuyén vào Sài Gòn day tu thuc Trung hoc Paul Doumer va Trung hoc Cbà'n Thanh. Nàm 1938, thày trd ra Hué' day tu thuc Ho Dàc Hàm, Viét Anb, Thuan Hóa va tham già viét bào tié'ng Phàp: Revue pédagogique.

Cuoc dòi nhà "dao hoc" va nhà sU pham noi tiéng dò vàn phài lang thang tìm kiém viec làm sau 20 nàm vat va (1925 -1945). Dén Càch mang tbàng Tàm 1945 thành cóng, thày mói dUdc su dung dùng tài due cùa minh. Thày dUdc chinh phù làm thdi Viét Nam Dan chù Cóng bòa mòi ra Ha Nói day Triét hoc phUdng Dóng. NhUng trUdng chi tòn tai dUdc 3 thàng, dén cuòi nàm 1946 phài dóng cùa vi tình hinh Viét - Phàp lue dò trd nén càng thàng.

Nàm 1946, thày dUdc huyen nhà mòi làm Hieu trUdng truòng trung hoc Nguyén Xuàn On, Dién Chàu, Nghe An. Tbòi

271

gian này thày nò lUc làm viéc gà'p bai, gà'p ba bình tbuòng - dà dàm nhiém nhiéu chùc vu quan trong nbU: Hieu trUdng trUdng, Giào vién day Vàn hoc va day Phàp vàn, giào vién TrUÒng trung hoc cbuyén khoa Huynh Thùc Khàng, giào sU Triét hoc cùa lóp Dai hoc Vàn khoa dàu tién d vùng Thanh - Nghe.

Nàm 1951, thày dUdc mòi làm Giào sU TrUÒng Du bi Dai hoc Viét Nam tai Thanh Hóa. Tu tbàng 12.1954, thày dUdc diéu ve Ha Noi giàng day món Triét hoc phUdng Dóng, món Logic hoc va món Tàm ly hoc d Dai hoc Vàn khoa va lóp Dai hoc Su pham Vàn khoa, tién thàn cùa Khoa Ngù vàn TrUdng Dai hoc Tóng hdp va Dai hoc Su pham Ha Noi.

Nàm 1957, thày dUdc mòi sang Khoa Ngù vàn, TrUÒng Dai hoc Su pham Ha Noi - giàng day món Tàm ly hoc.

Tu nàm 1959 dén nàm 1970, thày day món Hàn Nóm va làm To trUdng to Hàn Nòm cùa Vién Vàn hoc, là Giào sU Triét hoc cùa lóp Dai hoc Hàn Nóm, thày dUdc mòi là Uy vièn, dong tbòi chiù tràch nhiém dào tao lóp cbuyén tu Hàn Nòm trén dai hoc (1972 - 1974).

Trong tbòi gian d ban Hàn Nòm, thày dUdc mòi tbinh giàng d Khoa Ngù vàn TrUÒng Dai hoc Tong hdp Ha Nói, TrUòng Dai hoc Su pham Ha Nói, TrUòng Dai hoc Y - DUdc Ha Noi, Vién Dóng Y Viét Nam.

Nàm 1974, thày nghi buu. Thày mà't tai thành phó' Ho Chi Minh ngày 22.10.1983, tho 83 tuoi.

Thày xùng dàng là mot tri thùc lào thành càch mang, mot nhà su pham màu mUc, nhà Trié't hoc pbUdng Dóng uyén bàc cùa dat nUóc. Thè ma boi dò d vùng qué xù Nghe chùng tói it ai biét vi thày rat khiém tó'n, gian di khòng nói ve cóng lao thành tich càch mang cùa minh, khòng muó'n de cao càc cóng trình nghién cùu sàng tao ve nhiéu llnh vUc khoa hoc cùa thày.

Tuoi nién thiéu cùa chùng tói dUdc thày diu dàt, luyén rèn, chùng tòi mài mài khàc cò't ghi long.

Thày dà de lai à'n tUdng sàu dàm trong ky ùc chùng tói. Dò là mot lUdng sU dòn bau va màu mUc, co kiéu tu duy sàu sàc, tu duy da tuyé'n theo chiéu sàu, co phUdng phàp day hoc khai phàt tri tue cùa nguòi hoc, giùp ngUdi hoc am hieu bài giàng mot càch phong phù, sàu sàc, day hùng thù mói la.

272

Tu duy da tuyén theo chiéu sàu cùa thày co dàc diém là bao quàt, tóng thè vói mói sU vat, tu dò nàm bàt dUdc ban chat cu the va sàu xa cùa sU vat dò. Tu duy dò xem xét mot su vat trong sU tón tai tóng thè, khòng co sU vat tòn tai co lap, ddn le, phién dién, kbòng quan he chat che trén nhiéu binh dién. Tu duy dò giùp chùng ta suy nghi chinh xàc, nbay ben, linh boat, nhiéu chiéu, hieu qua, tói Uu.

Kiéu day hoc cùa thày - GS. Cao Xuàn Huy dà buóng dàn chùng tòi tu thud là hoc sinb pho tbóng dé'n sau này là sinb vién, giàng vién dai hoc biét dòi mói phUdng phàp dào tao, tu dào tao, biét cbuyén tu tu duy ddn tuyén hoc theo bài giàng ddn thuàn cùa thày, cùa giào trình sang tu duy da tuyén, phàt huy tri tbòng minh, ghi nbó sàu sàc, hiéu rong kién thùc va vàn dung vào thUc tién mot càch thành thao. Kiéu tu duy da tuyé'n, tu duy doc lap sàng tao dò rat càn tbiét de nàng cao chat lUdng day hoc trong nhà trUÒng chùng ta bién nay.

Hói tUdng lai nbùng nàm 1946 - 1949, nhùng giò giàng vàn cùa thày làm sòi dòng cà lóp, gieo vào tàm hon nién thiéu nhùng à'n tUdng dep de, bào hùng cùa nén vàn hoc nUóc nhà. Lue dò chUa co sàch giào kboa, chùng tòi dUdc thày doc cho chép càc bài nhU "Hich titóng sV\ "Bình ngd dai cdo", nbùng bài tbd trich trong "Chinh phu ngàm", "Truyén Kiéu", thd Phan Boi Chàu, thd Nguyén Xuàn On va càc bài vàn, thd tìm trong bào chi càch mang... thày giàng ky nghla cùa càc tu, y tu bài thd, càu vàn, khai thàc tàc dung giào due cùa thd vàn cuó'n bùt chùng tòi nghe nhU nuó't tùng lòi, me say làng làng khi thày roi vào tàm hon chùng tói nbùng y tUdng mói, xùc càm nóng tbàm. Phong càch giàng vàn cùa thày co tàc dung hUdng dàn qua trình day hoc vàn hoc cùa chùng tòi mài mài ve sau.

Giàng ve tu "nhàn dao" thày viét lén bang chù nhàn hàn tu va càt nghla theo kiéu chiét tu that là sàu sàc, that là thù vi va rà't ky la.

Thày giàng: "Dao due con ngitòi xoay quanh chù nhàn. Dd là tình càm, là tình con ngitdi, khàc vói loài thù vat". Chù nhàn bao góm chù "nhàn" là ngUÒi ben trai, chù "nhi" là hai ben phài. Nhàn là tình càm nò'i két, gàn bó giùa hai ngUÒi. Co bòa hdp

273

giUa ngUÒi này vói ngUòi khàc mói thành nhàn. Co tbà'u hiéu ban thàn, tbóng càm vói ngUÒi khàc mói thành nhàn.

Trén chù "nhi" là trai là thién menh

Duói chù "nhi" là ddt là dia linh.

Con ngUòi phài nhàn bòa, tbóng thién dat dia mói co nhàn, mói mUu sU nghiép dem lai hanh phùc cho con ngUÒi. Do dò nhàn va tri gàn bò vói nhau.

Rói thày dat càu bòi cho chùng tòi: Trong già dinb chù nhàn thè bién d quan he nbU thè nào?

Con dòi xù tò't vói cha me là nhàn, là hiéu. Anb chi em dó'i xù tò't vói nhau là nhàn, là de. Hoc trò dó'i xù tò't vói vói thày là nhàn, là tón sU trong dao. Hoc trò dó'i xù vói nhau tò't là nhàn, là tình bang bùu, tình dòng món.

Chi mot chù nhàn tbòi, thày dà giùp chùng tói md mang tri tue, hiéu ró mó'i quan he ùng xù giùa ngUÒi vói ngUÒi that là phong phù, da dang.

Thày ké't luan: "Nhàn là long thitOng yèu con ngitài, hè't long thitOng yèu cha me, anh chi em, ban bè, dóng chi ddng bào. Nhàn là san sàng chiù kho tritàc thièn ha, hitdng hanh phùc sau thién ha, giàu sang khdng ham mud'n, ette kho khdng chuyèn lay, uy vù khdng khudt phuc".

Sau 4 nàm làm chién sì cùa TrUÒng Lue quàn Tran Quòc Tuà'n, tham già mot so' chién trUÒng, màt tói bi càn thi, tòi dUdc ve hoc TrUdng Dai hoc Su pham Ha Nói. Tói lai may man dUdc nghe thày giàng ve Tàm ly hoc va hoc theo "Giàng cao tàm ly hoc" cùa thày in rònéò tu nhùng nàm 1956 - 1957. Tói càng thà'm nbuàn tinh chà't tri tue, màu sàc tàm ly sinb dòng va ban sàc dàn toc dàm dà trong nhùng trang giàng cao net chù dà phai mò.

Thày dat tràch nhiém cho sinb vién sU pham, cho càc thanh nién phài làm gUdng cho càc em thiéu nhi làm theo ngay trén lóp, ra ngoài dUdng, trong già dinb, ngoài xà boi. Phài gUdng màu tu lòi nói dén viec làm!

Roi thày im làng boi làu, tram tinh nhìn chùng tói, khòng nói nhUng thUc ra lai nói rà't nhiéu vói chùng tòi bang ngòn ngù tbàm lang va tà'm gUdng dao due trong sàng cùa thày.

274

DUdc hoc Khoa Ngù vàn roi Khoa Tàm ly - Giào due, TrUÒng Dai hoc Su pham Ha Noi, tòi dUdc nghe giàng va doc càc giào trình cùa thày ve vai trò quan trong cùa Khong Tu, Lào Tu, sàch chu dich trong licb su trié't hoc Trung Hoa, nhùng yéu to' tich cUc trong tU tUdng Phàt giào Thién tóng d Trung Quò'c, Viét Nam, Nhàt Ban. Chùng tói doc mài ma vàn chUa linh bòi dUdc càc tri thùc sàu sàc dò. Thày khòng chi uyén bàc ve tri thùc Trung Hoa, ve tu tUdng phUdng Dòng ma con nàm chàc thành tUu vàn bòa dàn toc trén cà bình dién licb su tu tUdng, lich su vàn hoc, su hoc va dà dóng góp rat quy bau trong viec phàt trién va xàc lap nhùng già tri dàc trUng Viét Nam d càc nhà tU tUdng, nhà vàn hóa tu càc vi thién hoc dòi Ly, dén Tran Tbài Tóng, Tue trung thUdng sì. Le Quy Dòn, vua Tu Due, Ngò Thi Nham, Nguyén Due Dat, Nguyén TrUÒng To...

Thày con tham già chi dao khào dich, hiéu dinh, viét lòi giói thiéu cho càc tàc pbàm nói tiéng ve trié't hoc va vàn hoc co dUdc xuà't ban trUóc day nbU: "Khàa hi£ lue" cùa Tran Tbài Tóng, "Tha Thièn" cùa Tue Trung TbUdng si; hiéu dinb bài dich "Vàn dai loai ngìt" cùa Le Quy Dòn, Bàn dich "Ddng Chu liet qud'c" cùa Phan Ké' Binh; chù tri tuyén dich "Lièu trai chi di" cùa Bó Tùng Linh; "Trùc làm tdng chi nguyén thanh" cùa Ngò Thi Nhàm; thày con hieu dinh cuò'n "Ngudn gdc loài hoa" cùa Darwin...

Mot loat giàng cao, giào trình co già tri cùa thày dà giùp sinb vién, giàng vién, nhà khoa hoc hoc tàp va nghién cùu nhU: Giàng cào ve Logie hoc, Tàm ly hoc (1956 - 1957), giàng cào ve Hàn Nòm cho lóp Dai hoc Hàn Nóm (1965 - 1968), giào trình Hàn Nòm va giào trình Trié't hoc phUdng Dòng cho sinb vién TrUÒng Dai hoc Vàn kboa...

Cuó'n sàch "Tit titòng phitcfng Ddng gói nhùng diem nhìn tham chiéu" cùa GS. Cao Xuàn Huy do hoc trò cu cùa óng - GS. Hué Chi chù bién nàm 1995 - sau 12 nàm thày di vào eòi vình hàng. Tàc pbàm dò the hien bàn linh trié't hoc va tàm vóc hoc thuàt vùng vàng va sàng tao cùa thày. Doc ky 'Tu' titòng phitcmg Ddng gói nhìtng diem nhìn tham chiè'u" chùng ta càng nhàn ra dUde nbùng tu tUdng phi tbUÒng, nbùng luan diém sàc ben nhùng kién giài sinb dóng co già tri dinb huóng cho nhà

275

nghién cùu (ve màt phUdng phàp luan). Thày dà néu ra nbùng và'n de trié't hoc trong dai: bàn thè luan va nhàn thùc luan ve vù tru.

Nói ve cò't càch dàn toc dà thàng dxiOc boàn cành thièn nbién àc liet, thàng dUdc cài sue dóng bòa, kinb kbùng cùa mot dàn toc khong lo thày dà néu mot già tbiét ma thày dà à'p ù tu làu ràng: "Dò là nhd ò chd dàn toc ta co càc dàc tinh mém mai, uyén ehuyén, linh hoat, litu ddng nhit nitàc". Sue song cùa nUóc là nguòn, sue manh cùa nUóc là d chò co rà't nhiéu hat nhò két lai vói nhau mot càch mém mai, uyén cbuyén, linh boat, luu dòng, co thè uò'n theo duòng cong, duòng thàng, chó lòi, chò lòm cùa dòi tUdng, dòi phUdng cùa kè dich de danh phà nò... Dò là khà nàng thich ùng vd han cùa nd md chinh cài khà nàng thich ùng dò là cài Uu vièt, cài bi quyét tdn tai cùa ddn toc ta...

That là mot già thiè't tuyét vói cùa thày néu ra va dà dUdc beh su xày dUng va bào ve dat nUóc ta minh chùng va khàng dinh.

Nhàn dàn ta cùng nhU càc nhà khoa hoc, nhà vàn hóa Viét Nam, the he tré Viét Nam déu hoc dUdc d thày niém dam me tìm tói nghién cùu di san vàn hóa to tién, khà nàng tu hoc mot càch say me, tbóng minh, sàng tao, nàm vùng phUdng phàp luan nghién cùu khoa hoc, phUdng phàp tu duy doc lap de tu mot nhà giào co trình dò Cao dàng Su pham, thày dà trd thành cày da, cày de cùa tri tue Viét Nam cùng nhU cùa phUdng Dòng.

0 Viét Nam, thày dUdc tòn vinh là danh nhàn vàn hóa Viét Nam thè ky XX. Ve Hàn - Viét hoc, nbieu thè he càc nhà khoa hoc dà tón vinh thày là vi sit bieu cùa nén Hàn hoc Vièt Nam hien dai.

GS. Dàng Thai Mai, nhà lào thành càch mang va nhà vàn hóa noi tiéng cùa nUóc ta cùng tò lòi kbàm phuc: "Ò Vièt Nam khòng ai hiéu hoc thuyé't Lào Trang sàu sàc hón cu Huy".

Vién si Ayddhn (Lién Xò) sau mà'y ngày làm viec vói thày dà thó't lén kinb ngac: "Nhùng nhd Trung Qudc hoc nhit cu Cao Xuàn Huy a trén the giài chi ed the dém trén dàu ngòn tayl".

Càc còng trình khoa hoc cùa thày dà dUdc Nhà nUóc truy tàng giài thUdng Ho Chi Minh, that là mot niém vinh dU lón

276

lao! Thành phó' Ho Chi Minh lai co dUÒng phó' Cao Xuàn Huy khàc ghi cóng lao cùa thày, góp pbàn làm dep tbém phong cành thành phó'.

Suy nghi ve cóng dn càch mang, thày vièt: "Nói cho cùng, néu khòng co càch mang thi mong itde cùa anh em chùng tòi dù tòt dep dèh dàu, cho dèh khi nhàm màt xudi tay cùng khd long thitc hien. Càch mang dd giài phòng cho chùng tdi, dem lai cho chùng tdi cài so thich lón nhàt trong dai là tim tòi, nghién cùu di san tinh thàn cùa cha òng".

Ve tràch nhiém va vinh dU cùa ngUÒi thày giào trong che do ta thày viét; "Càch mang dà giao tàn tay chùng tdi cà mot the he tre, cài the he xùng dàng là "hàu sinh khà uy" de chùng tdi dào tao, dàn ddt, trao lai tdt cà vò'n lié'ng so dàc cùa minh" "Dàc thièn ha anh tdi nhi giào due chi", tim dMc kè anh tdi trong thién ha ma day dd ho - Cài diém phùc dy khdng phài là de md co... thi ngày nay là mot viec thitdng thdy".

Chùng tòi, hoc tró cu cùa thày nay dà qua tuoi "co lai hy", mài toc dà bac phd vi trai qua nhùng nàm thàng chién tranh gian kho bat khuà't. Vào dip ky niém 100 nàm ngày thành lap Dai hoc Quò'c già Ha Nói (16/5/1906 - 16/5/2006), chùng tói ngói lai, suy nghi, tUdng nhó hUdng hón thày tón kinb, hoc tàp tà'm gUdng cao dep cùa thày va muó'n truyén dat lai cho con chàu ve thày - nhà sU pham màu mUc, nhà tu tUdng uyén bàc, mot tà'm hon "ài Uu vàng vac lo dàn nUóe", mot nhà vàn hoà, dai dién cho mot tàng lóp tri thùc, biét dùt bò vinh hoa phù quy, khòng màng danh Idi, dùng càm tham già boat dòng càch mang chó'ng thUe dàn Phàp, tich cUc tham già khàng chié'n, kién quò'c, xày dUng nén vàn hoà dàm dà bàn sàc dàn toc, góp phan dào tao thè' he tré thành nbùng nhà khoa hoc, nhùng càn bò va nbùng cóng dàn tich cUc, bùu ich cho dà't nUóc.

GS. Cao Xuàn Huy, mot tri tue trac viét, mot trié't ly nhàn sinh cao dep, mot tri thùc lào thành càch mang, nhà sU pham màu mUc, nhà tu tUdng uyén bàc, cày co thu trong cành rùng vàn hoà phUdng Dóng./.

Nguyén Nhi/An

277