CUMHURİYET DÖNEMİ-İNKILAPLAR-İLKELER...CUMHURİYET DÖNEMİ-İNKILAPLAR-İLKELER. II.TBMM’nin Açılışı (11 Ağustos 1923-1927) Halk Fırkasının Kuruluşu (9 Eylül 1923)

CUMHURİYET DÖNEMİ-İNKILAPLAR-İLKELER

II.TBMM’nin Açılışı (11 Ağustos 1923-1927)

Halk Fırkasının Kuruluşu (9 Eylül 1923)

Ankara’nın Başkent Olması (13 Ekim 1923)

Yıpranmış gazi meclisi yenileyerek inkılapçı bir meclis oluşturmak için

erken seçime gidilmiştr.

Cumhuriyet Öncesi Yaşanan Gelişmeler

İnkılapları bir kadro eliyle yürütebilmek, sorunları

disiplinli bir topluluk vasıtası ile çözebilmek için

Osmanlı etkisinden kurtulmak yeni bir sayfa açmak için

İNKILAPLARA ALT YAPI HAZIRLIĞI

Türkiye’nin ilk partsi

TÜRK İNKILABI

Türk İnkılabı’nın Gerekliliği

Türk İnkılabı’nın Özellikleri

Türk İnkılabı’nın Amaçları

Osmanlı Devlet kurumlarında yaşanan bozulma Islahatların başarısız olması

Köklü değişimdir Çağa uygundur İhtyaçlardan doğmuştur. Demokratk yollarla hayata geçirilmiştr. İnkılaplar birbirinin tamamlayıcısıdır.

Ulusal egemenlik Eşitlikçi bir toplum İkilik taşımayan bir kültür ve laik hukuk sistemi Ulusal ekonomi Türk toplumunu çağdaş medeniyetlerin üstüne çıkarmak.

TÜRK İNKILABI FRANSIZ ve RUS İNKILAPLARI

İdeolojik bir hazırlık süreci yok

Uzun bir ideolojik hazırlık süreci var

Teorik ve eylem süreci aynı kadro tarafndan yapıldı

Teorik ve eylem süreci farklı kadrolar tarafndan yapıldı

Ulusal Egemenlik ve ulusal bağımsızlık beraberdir.

Ulusal Egemenlik mücadelesidir

Toplumun bütünün hedef alır.

Fransız ihtlali burjuvayı, Rus ihtlali işçi sınıfnı önemser

İLKELER İÇERİK ANAHTAR KAVRAMLAR

Cumhuriyetçilik Halkın yönetme katlması. Siyasi düzenlemeler.

Milli egemenlik-Seçim-Partler-Demokrasi-Meclis

Milliyetçilik Türk vurgusu. Eğitm-kültür ile ilgili düzenlemeler.

Bağımsızlık-Milli birlik-Milli benlik-Milli kültür-Tarih-Dil

Laiklik Dini kurumlar. Din içerikli her türlü düzenlemeler.

Din-Akılcılık ve bilimsellik-Din ve vicdan özgürlüğü-

Hoşgörü

Halkçılık Eşitlik. Ağırlıklı sosyal alanda yapılan düzenlemeler.

Eşitlik-Sosyal devlet-Halk yararı

Devletçilik Ekonomik ilkedir. Karma ekonomi-Planlı kalkınma-Devlet yatrımı

İnkılapçılık Devamlı çağdaşlaşmak. M. Kemal’in sözlerinde vurgulanır.

Sürekli yenileşme-Statükoya karşı olma

KISACA ATATÜRK İLKELERİ

SİYASİ -Saltanatn kaldırılması

-Cumhuriyetn ilanı -Halifeliğin kaldırılması

-Şeriye ve Evkaf Vekaletnin kaldırılması

-Erkan-ı Harbiye Vekaletnin

-Ordunun siyaseten arındırılması

-1924 Anayasası -Çok partli rejim

denemeleri

HUKUK -Medeni Kanun

EĞİTİM -KÜLTÜR -Tevhid-i Tedrisat

-Medreselerin kapatlması

-Maarif Teşkilat Hakkında Kanun

-Yeni Türk harferi

-Türk Tarih Kurumu

-Türk Dil Kurumu -Üniversite

reformu -Halkevleri

SOSYAL -Tekke,türbe

ve zaviyelerin kapatlması -Kılık-kıyafet

Kanunu -Şapka Kanunu -Soyadı Kanunu

-Takvim saat vs. de

değişiklik

EKONOMİK

-Misak-ı İktsat -Aşar Vergisinin

kaldırılması -Kabotaj Kanunu -Yabancı

işletmelerinin millileştrilmesi -Teşvik-i Sanayi

Kanunu

Cumhuriyetçilik Laiklik Devletçilik Halkçılık İNKILAPLAR Milliyetçilik

DİKKAT: Bu ilke bağlantları geneldir. İstsnalar konularda verilecektr.

SİYASİ ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR

Saltanatn kaldırılması

Cumhuriyetn ilanı

Halifeliğin kaldırılması

Şeriye ve Evkaf Vekaletnin kaldırılması

Erkan-ı Harbiye Vekaletnin kaldırılması

Ordunun siyaseten arındırılması

1924 Anayasası

Çok partli rejim denemeleri

Terakkiperver C.F. Serbest C.F.

Şeyh Sait İsyanı Menemen Olayı

NEDENLERİ SONUÇLARI

CUMHURİYETİN İLANI(29 Ekim 1923)

Devlet başkanlığı sorununu çözme

Rejimi belirleme ve rejim tartşmalarına son verme

Ulusal egemenliği güçlendirmek

Meclis Hükümet Sistemi’nden dolayı ortaya çıkan hükümet

bunalımını atlatmak

Devlet başkanlığı sorunu çözüldü.

Rejim belirlendi, saltanatnı geri getrme ümitleri sona ermiştr.

Ulusal egemenlik yolunda önemli bir adım.

Kabine Sistemi’ne geçildi.

TBMM hükümet yerine Cumhuriyet hükümet adı kullanıldı.

27 Ekim’de İcra Vekilleri

Reisi Ali Fethi Bey istfa et

29 Ekim 1923 günü Teşkilat

Esasi’de yapılan anayasa

değişikliğiyle

Yönetm şekli (rejim)

Devlet Başkanlığı makamı ve seçimi

Kabine sistemi (Hükümetn oluşumu)

Devletn dini, resmi dili düzenlendi.

CUMHURİYETİN İLANI İLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN

İLK CUMHURBAŞKANI

Mustafa Kemal

İLK BAŞBAKANI İsmet Paşa

İLK MECLİS BAŞKANI

Ali Fethi Bey

CUMHURBAŞKANLARIMIZ Mustafa Kemal Atatürk (1923-1938) İsmet İnönü (1938-1950) Celal Bayar (1950-1960) Cemal Gürsel (1960-1966) Cevdet Sunay (1966-1973) Fahri Korutürk (1973-1980) Kenan Evren (1982-1989) Turgut Özal (1989-1993) Süleyman Demirel (1993-2000) Ahmet Necdet Sezer (2000-2007) Abdullah Gül (2007-2014) Recep Tayyip ERDOĞAN (2014-????)

CUMHURİYETİN İLANI ve Atatürk ilkeleri

CUMHURİYETÇİLİK ilkesi ile ilişkilidir

HALKÇILIK ilkesi ile ilişkilidir

Egemenlik/ yönetme hakkı ulusa bırakıldığı için

Yönetme hakkı ayrıcalık olmaktan çıkıp tüm

bireylere bırakıldığı için

NEDENLERİ SONUÇLARI

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI (3 Mart 1924)

Cumhurbaşkanı ve Halifenin varlığının iki başlılığa neden olması, Abdülmecid Efendi’nin siyasi lider gibi hareket etmeye başlaması Cumhuriyet ve laiklik ile çelişmesi Bazı vekillerde “TBMM Halife Halife de TBMM’dir.” anlayışı Dış güçlerin Halifelik tartşmalarına karışmaları

Cumhuriyet rejimi güçlendi, eski yönetme dönüşün önü kapandı. Laikleşme yolunda en önemli adım atldı İnkılapların önü açıldı. Ümmet toplumu yerine ulus toplumu anlayışı güçlendi. Dış güçlerin planları suya düştü.

Hint müslümanları. Ağa Han,Emir Ali mektup yazdı

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI ve Atatürk ilkeleri


LAİKLİK ilkesi ile ilişkilidir

Halifelik makamı monarşik gücü de temsil etmekteydi

Ümmeten ulus topluma geçişe vesile olduğu için


MİLLLİYETÇİLİK ilkesi ile ilişkilidir

Dinsel bir makam olduğundan

Bir aileye ait ayrıcalık sona erdi

3 MART 1924 TARİHİNDE YAPILAN DÜZENLEMELER Halifeliğin Kaldırılmasına Dair Kanun Osmanlı Hanedan Mensuplarının Yurt Dışına Çıkarılmasına

Dair Kanun Şeriye Ve Evkaf Vekalet’nin Kaldırılmasına Dair Kanun Erkan-I Harbiye Vekalet’nin Kaldırılmasına Dair Kanun Tevhid-İ Tedrisat Kanunu

LAİKLİK

LAİKLİK

LAİKLİK-Eğitmle ilgili

Laikleşme ile ilgili çok önemli bir gün

ŞERİYYE VE EVKAF VEKALETİNİN KALDIRILMASI (3 Mart 1924) (Din İşleri ve Vakıfar Bakanlığı)

Vakıfar Genel Müdürlüğü

Diyanet İşleri Başkanlığı

Bu düzenleme ile din işleri siyasetn/hükümetn dışına çıkartlmış memuriyet olarak

düzenlenmiştr.


İlk Başkan Rifat BÖREKÇİ

Şeriyye mahkemeleri de kapatldı

ERKANI HARBİYE VEKALETİNİN KALDIRILMASI (3 Mart 1924) (Genelkurmay Bakanlığı)

Genelkurmay Başkanlığı

Bu düzenleme ile sivilleşmeye uygun olarak Asker siyasetn/hükümetn dışına çıkartlmış memuriyet

olarak düzenlenmiştr.

Türkiye’nin İlk Gen.Kur Bşk. İsmet İnönü Türkiye Cumhuriyet’nin Fevzi Çakmak Paşa’dır.

(En uzun süre bu görevi yapt.1921-1944)


ORDUNUN SİYASETTEN ARINDIRILMASI (19 Aralık 1923)

Sivilleşme açısından CUMHURİYETÇİLİK ilkesi ile ilişkilidir

“Askerlerin Görevleri Devam Ederken Milletvekili Olamayacaklarına Dair Kanun” ile asker milletvekillerinin birinden birini tercih etmeleri istenmiştr.

Fevzi Çakmak, Fahretn Paşa milletvekilliğinden istfa etler

Kazım Karabekir, İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Refet Paşa askerlikten istfa etler

DİKKAT! Balkan Faciası, ordunun siyaseten uzak durması bilincini oluşturmuştur.

Savaş ortamında yapılan 1921 Anayasasının eksik, aksak olması

İkili anayasa (1921+Kanuni

Esasi) uygulamasına son verme arzusu

105 madde

Polonya ve Fransa anayasaları örnek alındı

1945’te dili öztürkçeleştrildi

En uzun süre yürürlükte kalan anayasa

Kazuistk ve sert anayasa

NEDEN ÖZELLİKLERİ

1924 ANAYASASI (20 Nisan 1924)

1924 Anayasası der ki;

Egemenlik kayıtsız şartsız milletndir.

Türkiye Devlet’nin yönetm şekli Cumhuriyet’tr.

Devletn dini İslam, dili Türkçe, başkent Ankara’dır

Yasama ve yürütme gücü TBMM’de, yargı gücü bağımsız mahkemelerdedir. Yasama gücünü TBMM doğrudan, yürütme gücünü ise Hükümet kanalı ile kullanır (Güçler birliği esastr.).

İlk defa 1924 Anayasasında Laikliğe aykırı olmasına rağmen halifelik kaldırıldıktan sonra

tepkileri engellemek için konuldu.

CUMHURİYETÇİLİK ilkesi ile ilişkilidir.

1924 Anayasası der ki;

•TBMM seçimleri 4 yılda bir yapılır. Seçme yaşı 18, seçilme yaşı 30’dur. Seçme ve seçilme hakkı erkeklere aitr.Çif dereceli seçim sistemi uygulanır.

•Cumhurbaşkanı TBMM tarafndan 4 yıllığına seçilir. Bir seçilen yeniden cumhurbaşkanı seçilebilir.

•Temel hak ve özgürlükler düzenlenmiştr.

1924 ANAYASASI’NDA YAPILAN BAZI ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER

1928 yılında “Devletn dini İslam’dır.” maddesi çıkarıldı. 1928 yılında Cumhurbaşkanı ve milletvekillerinin yemin biçimi değiştrilmiş ve dinsel kelimeler kaldırılmıştr. 1934 kadınların seçme seçilme hakkı Anayasa’ya eklenmiştr. 1937’de Atatürk İlkeleri anayasaya dahil edilmiştr. 1945 yılında dili Öz Türkçe haline getrilmiştr

LAİKLİK

LAİKLİK

CUMHURİYETÇİLİK-HALKÇILIK

MİLLİYETÇİLİK

NEDENLERİ KURULAN PARTİLER

ÇOK PARTİLİ REJİM DENEMELERİ

Çağdaş demokrasiyi gerçekleştrmek. İktdarın denetlenmesini sağlamak Farklı görüşlerin seslendirilmesine de imkan tanımak.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası-1924

Serbest Cumhuriyet Fırkası-1930

Ahali Cumhuriyet Fırkası-1930

Amale ve Çifçi Fırkası-1930

Laik Cumhuriyetçi İşçi ve Çifçi Fırkası-1931

KURUCULAR AKİBETİ

TEREAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI(17 Kasım1924)

Kazım Karabekir(Başkan)

Ali Fuat Paşa

Rauf Orbay

Adnan Adıvar

Refet Bele

İsmail Canbulat

Bekir Sami

Mecliste 29 milletvekili ile sert muhalefet yapt Vatan, Tevhidi Efar gibi gazetelerce desteklendi Şeyh Sait isyanı ile ilişkilendirilerek 5 haziran 1925’te kapatldı.

İlk muhalefet partsi

Part Cumhuriyet’e ve inkılaplara saygılıdır.

Ekonomide liberalizm uygulanacaktr.

Bireysel özgürlükler korunacaktr.

Cumhurbaşkanının m.vekilliği düşmelidir.

Tek dereceli seçim sistemi uygulanacaktr.

Yerinden yönetm ilkesi kabul edilecektr.

Tevhidi Tedrisat uygulanmalıdır.

Part, dini düşünce ve inançlara saygılıdır.

TERAKKİPERVER C.F.NIN PARTİ PROGRAMI

Cumhuriyetçi

Liberal

NEDENLERİ GELİŞİMİ SONUÇLARI

ŞEYH SAİT İSYANI (13 Şubat 1925)

TCF’nin muhalefetnin çarpıtlması Laik rejimi yıkma ve bağımsız Kürdistan kurma isteği İngilizlerin Musul Sorunu nedeni ile kışkırtması.

Diyarbakır’ın Piran köyünde başlayan isyan, yayıldı. Başbakan Ali Fethi Bey istfa et İsmet İnönü Başbakan oldu. Takriri Sükun Kanunu ve alınan önlemler ile İsyan bastrıldı

İstklal mahkemeleri (Ankara-Diyarbakır) yargılama yapt T.C.F kapatldı Çok partli rejim kesintye uğradı Musul İng.’ye bırakıldı

TAKRİR-İ SÜKUN KANUNU (4 Mart 1925)

Hükümet’e, gericiliğe, ayaklanmaya, asayişi bozmaya yönelik

kışkırtmalara karşı geniş yetkiler (Part kapatma, basına sansür, kişi haklarını kısıtlama vs.) vermiş ve eylemcileri

İstklal Mahkemelerine sevk etme imkanı tanımıştr.

Rejim karşıt eylemlerin önlenmesi ve inkılapların yerleşmesinde çok etkili

MUSTAFA KEMAL’E SUİKAST GİRİŞİMİ (16 Haziran 1926)

İzmir gezisinde

EYLEMCİLER Ziya Hurşit Laz İsmail Şükrü Bey

Gürcü Yusuf Çopur Hilmi

Arif Bey İsmail Canbulat

Kara Kemal

İstklal Mahkemesi yargılayıp

cezalandırdı

Kazım Karabekir Ve T.C.F’nin

kurucuları da suçlandı

yargılandı beraat etler İthatçılar

tamamen tasfye edildi

Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktr, fakat Türkiye Cumhuriyet ilelebet payidar kalacaktr.

Rejime yönelik eylem

Giritli Şevki ihbar et

İSTİKLAL MAHKEMELERİ

Kurtuluş Savaşı’nda

Şeyh Sait İsyanı’nda

İzmir Suikast’nda

Menemen olayında Askeri Mahkeme görev yapt

Tekalif Milliye ve İç isyanlarda

görev yaptı

KURUCULAR AKİBETİ

SERBEST CUMHURİYET FIRKASI (12 Ağustos 1930)

Ali Fethi Bey (Başkan)

Nuri Conker

Ağaoğlu Ahmet

Reşit Galip

M.Emin Yurdakul

Makbule Hanım (M.Kemal’in kız kardeşi)

1929 Dünya Ekon. Krizinin etkileri karşısında yeni arayış isteği etkili. Mecliste 15 m.vekili ile temsil edildi. İzmir Mitngi (50 bin kişi) ses getrdi. Rejim karşıtlarının toplandığı odak haline gelince Ali Fethi Bey partyi fesih et.(17 Kasım 1930)

M.Kemal istedi

Part Cumhuriyet’e, milliyetçiliğe ve laikliğe bağlıdır.

Liberal ekonomi uygulanmalıdır.

Tek dereceli seçim sistemi uygulanmalıdır.

Kadınlara siyasi haklar tanınmalıdır.

Teşviki Sanayi tam olarak uygulanmalıdır.

Yabancı sermaye teşvik edilmelidir.

Türk parasının değerini koruyacak önlemler alınmalıdır.

Ağır vergi yükü haffetlmelidir.

SERBEST C.F.NIN PARTİ PROGRAMI

Cumhuriyetçi Laik

Liberal

NEDENLERİ GELİŞİMİ SONUÇLARI

MENEMEN OLAYI (23 Aralık 1930)

SCF’nin muhalefetnin

çarpıtlması

Laik rejimi yıkma isteği

Giritli Derviş

Mehmet liderliğinde İzmir-

Menemen kasabasında isyan

çıkt.

Öğrt. Asteğmen Kubilay şehit

edildi.

İsyan bastrılınca asiler Divanı harp (Askeri mahkemede) yargılandı ve cezalandırıldılar.

Toplumun çok partli rejime hazır olmadığı görüldü. Çok partli sistem II.Dünya Savaşı sonrasına kaldı.

REJİMİ YIKMA

AMAÇLI İSYANLAR

Şeyh Sait İsyanı

Menemen Olayı

31 Mart İsyanı ile benzeşir

Terakkiperver CF

Serbest CF

DİĞER SİYASİ GELİŞMELER

NASTURİ İSYANI (7 Ağustos 1924)

Hakkari bölgesinde Hristyan Nasturilerin İng. Kışkırtması ile bağımsızlıkçı isyanıdır.Irak’a sığındılar.

Musul sorunu etkili. Şeyh Sait’le beraber hatrlansın

BURSA OLAYI (1 Şubat 1933)

Bursa Ulu Camii’nde ezanın Türkçe okunmasına karşı protesto yürüyüşüdür.

Laik rejim karşıt bir olaydır.

Diğer Siyasi Gelişmeler;

Nehri İsyanı-1925 Sason İsyanı-1925/1937 Ağrı İsyanı-1926/1930 Mutki İsyanı-1927 Dersim Olayı-Seyit Rıza-1937

Merkezi yönetme karşı

Feodal İsyanlardır

Medeni Kanun’un

Kabulü

Kadınların Siyasi Haklarını Almaları

Diğer Hukuki Düzenlemeler

HUKUK ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR

Neden Hukuk Alanında İnkılaplar Yapıldı?

• Osmanlıda hukuk birliğinin olmaması

• Ceza sisteminin ilkel ve ağır olması

• Kadın haklarının yetersiz olması

• Hukuk sisteminin çağa uygun olmaması

• Mali hayat düzenleyen kuralların yetersiz olması

• Hukuk sistemine laik bir yapı kazandırma arzusu

• Vatandaşları kanun karşısında eşit kılma arzusu

NEREDEN? KAZANIMLAR DİKKAT

MEDENİ KANUN (17 Şubat 1926)

İsviçre’den

NEDEN İSVİÇRE?

Kadın ve erkek eşitliğine önem

vermesi ve en yeni, en modern kanun

olması

Resmi nikah ve tek eşlilik KADINLARA;

İstediği işte çalışabilme Mirasta eşit pay Boşanma hakkı

Çocuğunun velayetni alma hakkı

Mahkemede eşit şahitlik gibi haklar tanınmıştr

Kadınlar, soy adını kullanma ve edinilen

mallara ortaklık haklarını 2002’de

elde etler. Laik medeni

kanunla patrikhanenin

mahkeme kurma yetkisi de sona erdi.

MEDENİ KANUN ve Atatürk ilkeleri



Din dışı hukuki düzenleme olduğundan

Kadın-erkek eşitliğini sağlamaya yönelik

DİKKAT! Sosyo-ekonomik alanda eşitlik mevcut. Her alanda tam anlamı ile eşitlik söz konusu değil. Kadınların siyasi hakları yok.

KADINLARIN SİYASİ HAKLARINI ALMASI

1930 = Belediye seçimleri

1933 = Muhtarlık seçimleri

1934 = Milletvekili seçme-seçilme

İlk kadın belediye bşk. Sadiye hanım

İlk kadın muhtar Gül Esin

1935 (17 kadın m.vekili)+1936 ara seçim (1 kadın m.vekili)=18



Siyasi katlım ile ilgili Eşitliği sağlamaya yönelik

Diğer Hukuki Düzenlemeler;

1926 - Ticaret Kanunu = İsviçre

1926 - Borçlar Kanunu = İsviçre

1926 - Ceza Kanunu = İtalya

1929 - Ceza Mahkemeleri Kanunu = Almanya

1929 - Deniz Ticaret Kanunu = Almanya

1929 - İdare Kanunu = Fransa

1932 - İcra-İfas Kanunu = İsviçre

Yetşmiş hukukçu

sıkıntsından dolayı

Neden Avrupa Kanunları

alındı?

Bir an önce laik hukuk düzenine

geçebilmek

EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR

Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)

Medreselerin Kapatlması (11 Mart 1924)

Maarif Teşkilat Hakkında Kanun (2 Mart 1926)

Yeni Türk Harferinin Kabulü (1 Kasım 1928)

Türk Tarih Kurumu’nun Açılması (15 Nisan 1931)

Türk Dil Kurumu’nun Açılması (12 Temmuz 1932)

Halkevlerinin Açılması (19 Şubat 1932)

Eğitm-kültür Alanındaki Diğer Çalışmalar

ULUSAL Ulusal bilinci

ve ulusal bağımsızlık duygusunu aşılamalı

ÇAĞDAŞ Çağın

gereklerine açık olmalı ve çağdaş sistemlere dayanmalı

LAİK Akla ve bilime

dayanarak araştrma duygusu yaratmalı

DEMOKRATİK Kız-erkek

ayrımı yapılmadan herkese eşit eğitm hakkı

tanımalı

DENETLENEBİLİR Belli bir

merkezden planlanmalı ve denetlenmeli

MUSTAFA KEMAL'E GÖRE EĞİTİM SİSTEMİNİN TEMEL İLKELERİ

TEVHİD-İ TEDRİSAT KANUNU (3 Mart 1924)

SON DÖNEM OSMANLIDA EĞİTİM

KURUMLARI Maarif Vekalet’ne bağlı modern

okullar Şeriye Vekalet’ne bağlı

medreseler Azınlıkların açtkları okullar Yabancıların açtkları okullar

Bu ortamda kültür ve fkir birlikteliğinden bahsetmek mümkün değildir.

ÖĞRETİM BİRLİĞİ KANUNU

ile tüm okullar MEB ‘e bağlanarak denetm

altna alındı

Tevhidi Tedrisat Kanunu ile;

Öğretm ilke ve amaçlarında birlik sağlanmıştr. Medreselerin kapatlmasına ortam hazırlanmıştr. İlahiyat Fakültesi ve İmam hatp okulları açılması kararlaştrıldı. Çeşitli bakanlıkların okulları MEB’ e bağlandı

1925 düzenlemesi ile; Yabancı ve Azınlık Okullarının müfredatna Türkçe dersler konularak, Türk öğretmenler görevlendirilmiş ve denetm sağlanmıştr

Yabancı Okullar Sorununa neden oldu

TEVHİDİ TEDRİSAT ve Atatürk ilkeleri



Dini eğitm sona erdiğinden

Fırsat eşitliği sağladığından

MİLLİYETÇİLİK ilkesi ile ilişkilidir

Kültür birliği sağladığından

MEDRESELERİN KAPATILMASI (11 Mart 1924)

Yerlerine MEB’e bağlı İlahiyat Fakültesi ve

İmam Hatp Liseleri kurulacaktr.


Dini eğitm sona erdiğinden

Kanunla değil M.E.Bakanı talimat

ile kapatldı

MAARİF TEŞKİLATI KANUNU (11 Mart 1924)

Müfredatlar güncellenerek dinsel vurgu ve söylemler temizlendi

Eğitm esasları belirlenerek çağa uygun olarak ders programları düzenlendi.

Devlet izni olmadan okul açılamayacağı belirtldi.

Talim ve Terbiye Kurulu açıldı.

Karma Eğitme geçildi.İlköğrenim zorunlu ve parasız oldu.

OKULLAR: Orta Mektep-Lise-İlk Muallim Mektebi-Köy Muallim Mektebi olarak düzenlendi


ABD li uzman John Dewey’den yararlanıldı.

NEDEN? SÜREÇ SONUÇLARI

YENİ TÜRK HARFLERİNİN KABULÜ (1 Kasım 1928)

Arap harferinin zor olması,

Türkçe ses yapısına uygun olmaması,

Konuşma ve yazı dili arasındaki farkı gidermek

Okur-yazar oranının düşük olması

1860’lardan beri Türk dünyasında tartşılan konu

İlk kez İzmir İktsat Kongresinde gündeme geldi

M.Kemal İst. Sarayburnu’nda yeni harferi tanıt.

Millet Mektepleri Talimatnamesi

Yeni harferle basılan ilk gazete Mardin

Okur-Yazar oranı ve kitap sayısı art

Batyı her yönü ile takip kolaylaşt

YENİ TÜRK HARFLERİ ve Atatürk ilkeleri



Din karakterli alfabe değişt

Okuma yazma yaygınlaşt

MİLLİYETÇİLİK ilkesi ile ilişkilidir

Türk kültürünün gelişimi hızlandı

AMAÇ İÇERİK BAŞÖĞRETMEN 24 KASIM

MİLLET MEKTEPLERİ TALİMATNAMESİ

(24 Kasım 1928)

Yeni harferi halka

öğreterek okur-yazar

oranını yükseltmek

14-45 yaş arası zorunlu

Gezici ve sabit mektepler

1936 da işlevini halkevleri ve halkodalarına

terk et

Talimatname ile M.Kemal

Başöğretmen ilan edildi

1981’den beri

öğretmenler günü olarak kutlanmakta


AMAÇ GELİŞMELER

TÜRK TARİH KURUMUNUN AÇILMASI (15 Nisan 1931)

Hanedancı-ümmetçi tarih anlayışı yerine, Türk tarihini bir bütün olarak incelemek,

Batlıların Türk tarihini küçümseyen iddialarına karşı bilimsel cevaplar üretmek

Ortak kültür ve milli bilinç oluşturmak

Kurucu başkanı Tevfk Bıyıklıoğlu

Liseler için 4 ciltlik Tarih kitabı hazırlandı

1932’de I. Türk Tarih Kongresini düzenledi ve Türk tarih Tezini ortaya at.

1937’de II. Türk Tarih Kongresini düzenledi

1937den itbaren “Belleten” dergisini yayınlamakta

İsim babası M.Kemal

AMAÇ GELİŞMELER

TÜRK DİL KURUMUNUN

AÇILMASI (12 Temmuz 1932)

Türkçeyi yabancı dillerin etkisinden kurtarmak,

Türkçeyi bilim ve kültür dili haline getrmek

Aydın dili ile halk dilini birbirine yakınlaştrmak,

Yazı dili ile konuşma dili arasındaki uçurumu kapatmak.

Kurucu başkanı Samih Rıfat Horozcu

Agop Dilaçar tarafndan “Güneş Dil Teorisi” geliştrildi

Öztürkçe çalışmaları yapıldı

26 Eylül 1932’de I.Dil Kurultayı toplandı

Dil Bayramı olarak kutlanmakta

AMAÇ İlke ve

İnkılapları, yeni kültürü

halka öğretmek

benimsetmek

TÜRK OCAKLARI kapatlarak

yerine açıldı

“ÜLKÜ” dergisi yayın organı

1951’de 478 Halkevi

4322 Halkodası (Köylerde) mevcutu

1951’de Adnan Menderes zamanında

kapatldı

HALKEVLERİ (19 Şubat 1932)

Halkevlerinin Faaliyetleri;

Okuma-yazma kursları Dikiş-nakış kursları Genel sağlık kuralları Yöresel değerlerin korunması Güzel sanatlar Spor

Dil,Edebiyat,Tarih Temsil ve müsamere Kütüphane ve yayıncılık Müze ve sergi Sosyal Yardımlaşma

Köycülük

EĞİTİM-KÜLTÜR ALANINDA DİĞER ÇALIŞMALAR

Eğitm Alanında Yabancı Uzman Desteği:

John Dewey-1924

Köhne-1925

Prof. Dr. Omar Buyse-1927

Prof. Dr. Erey-1927

Prof. Dr. Albert Malche-1932/33

Köy okulları ile ilgili rapor sundu

Mesleki Eğitm ile ilgili rapor sundu

Teknik Eğitm ile ilgili rapor sundu

El işleri ile ilgili rapor sundu

Üniversite Reformunun mimarıdır.

Üniversite Reformu;

İstanbul Üniversitesi (1933)

Yüksek Ziraat Ensttüsü (1933)

Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi (1936)

Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi (1936)

Darülfünun’dan dönüştürüldü

Mektebi Mülkiye’den dönüştürüldü

ATATÜRK DÖNEMİ AÇILAN DİĞER OKULLAR

Zonguldak Maden ve Sanayi Mühendis Mektebi (1924) Ankara Hukuk Mektebi (1925) Gazi Eğitm Ensttüsü (1926) Köy Öğretmen Okulu (1927)

Müzik Alanında Çalışmalar;

Ankara Musıki Muallim Mektebi (1924)

İstanbul Belediye Konservatuarı (1927)

Milli Musuki ve Temsil Akademisi (1934)

İlk Opera (Özsoy operası) sergilendi (1934)

Taşbebek operası bestelendi (1934)

Ankara Devlet Konservatuvarı (1936)

Darülelhan’dan dönüştürüldü

Şah Rıza Pehlevi onuruna

M.Kemal’in isteği ile Adnan Saygun tarafndan.

Dönemin Önemli Müzisyenleri;

• Ahmet Adnan Saygun(1907-1991)

• Ulvi Cemal Erkin (1906-1972)

• Cemal Reşit Rey (1904-1985)

•İlk Türk operası ”Özsoy” u yazdı •Yunus Emre Operası (En çok seslendirilen opera) •1971’de ilk devlet sanatçısı oldu

•Müzik devriminin öncülerinden

•Onuncu yıl marşı •Lüküs Hayat en önemli operasıdır

Güzel Sanatlar Alanında Çalışmalar;

İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi (1927)

İstanbul şehir Tiyatroları (1934)

Dolmabahçe Sarayı’nda resim heykel müzesi açıldı (1937)

Sanayi Nefse Mektebi’nden dönüştürüldü. Bugünkü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi

İlk resim sergisi açıldı

Darülbedayi’den dönüştürüldü.

Önemli Sanatçılar;

Affe Jale Muhsin Ertuğrul Abidin Dino İbrahim Çallı Zühtü Müridoğlu Ratp Acudoğlu Vedat Tek Emin Onat-Orhan Arda Mimar Kemaletn

İlk Türk kadın tyatrocu

Heykeltraş. İlk heykel sergisini 1932’de açt Heykeltraş. Şehit Kubilay Anıt Mimar. TBMM binası

Mimar. Anıtkabir

Gazi Eğitm Ensttüsü-Mescidi Aksa resterasyonu

Modern tyatronun kurucusu.Film yapımcısı.Kurtuluş savaşını anlatan ilk flim Ateşten Gömleğ’i 1923’te çekt Ressam

Ressam

Müzecilik Çalışmaları;

Ankara Arkeoloji Müzesi (1923)

Topkapı Sarayı müzeye dönüştürüldü (1924)

Milli Saraylar İdaresi (1925)

Konya Mevlana Müzesi (1927)

Etnografya Müzesi (1927)

Ayasofya Camii Müzeye çevrildi (1934)

Resim ve Heykel Müzesi (1937)

SOSYAL ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR

Tekke, Zaviye Ve Türbelerin Kapatlması (30 Kasım 1925)

Şapka Kanunu (25 Kasım 1925) Ve Kılık Kıyafet Kanunu (3 Aralık 1934)

Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934) ve Unvan Ve Lakapların Yasaklanmasına Dair Kanun (26 Kasım 1934)

Takvim, Saat, Rakam, Ölçü Ve Hafa Tatlindeki Değişiklikler

NEDEN GELİŞMELER

TEKKE, ZAVİYE VE TÜRBELERİN KAPATILMASI

(30 Kasım 1925)

Yozlaşan bu kurumların dini istsmar etmeleri

Toplumsal laikleşmeyi sağlamak

Laik cumhuriyet karşıt bir direnç merkezi haline gelmişt

Kanun’la bu kurumlar kapatldı Aynı zamanda “Şeyhlik, Dedelik, Dervişlik, Seyitlik, Çelebilik, Türbedarlık” gibi unvanlar da yasaklandı

Şeyh Sait isyanı süreci hızlandırdı Eyüp Sultan, Mevlana, Fath S.Mehmet

gibi topluma mal olmuş kişilerin türbelerine dokunulmadı

TEKKE,ZAVİYE VE TÜRBELERİN KAPATILMASI

ve Atatürk ilkeleri



Din kurumlar olduğundan

Çıkar amaçlı kullanılması ve unvanlardan

dolayı

“Türkiye Cumhuriyet

şeyhler, dervişler müritler

memleket olamaz. En doğru tarikat medeniyet

tarikatdır"

NEDEN GELİŞMELER

ŞAPKA KANUNU (25 Kasım 1925)

Topluma çağdaş bir görünüm kazandırmak,

Kıyafet birlikteliğini sağlayarak eşitsizlikleri önlemek

Fes ve diğer başlıklar yerine şapka giyilmesi ile ilgili Kanun kabul edildi.

M.Kemal 25 Ağustos’ta Kastamonu-İnebolu’da ilk olarak şapkayı halka tanıtarak Şapka nutkunda; “Fikrimiz, zihniyetmiz tepeden trnağa kadar medeni olacaktr” demiştr.

NEDEN GELİŞMELER

KILIK KIYAFET KANUNU (3 Aralık 1934)

Topluma çağdaş bir görünüm kazandırmak,

Kıyafet birlikteliğini sağlayarak eşitsizlikleri önlemek

Din adamlarının mabetler dışında dini kıyafetler ile sosyal hayata katlmaları yasaklandı Ancak dinsel liderler muaf tutulmuştur (Diyanet İşleri Başkanı, Patrik gibi).

Kılık kıyafet düzenlemeleri sadece erkekleri kapsamaktadır. Bayanların için bir düzenleme yapılmamıştr.

ŞAPKA VE KILIK KIYAFET KANUNLARI




Dini kıyafetler değişt

Kıyafeten doğan statü farklılıkları

giderildi İNKILAPÇILIK

ilkesi ile ilişkilidir

Çağdaş kıyafetler söz konusu

NEDEN GELİŞMELER

SOYADI KANUNU (21 Haziran 1934)

Resmi işlemlerde ve toplumsal kargaşaya son vermek

Toplumsal eşitliği sağlamak

Kanun ile herkesin Türkçe, genel ahlaka aykırı olmamak, ayrıcalık ifade etmemek, gülünç olmamak kaydı ile bir soy ismi alması kararlaştrıldı.

Soyadını seçme hakkı kocaya verildi.

24 Kasım 1934’te TBMM, M. Kemal’e ATATÜRK

soyadını verdi.

Başka kimse kullanamaz. Ailesi

ATADAN soyadını aldı.

UNVAN VE LAKAPLARIN YASAKLANMASINA DAİR KANUN (26 Kasım 1934)

Soyadı Kanunu’nun amacına uygun olarak statü ifade eden "ağa", "hacı", "hafz", "hoca", "efendi", "bey", "beyefendi", "hanım", "hanımefendi", "paşa", "hazret" gibi unvan ve lakapların kullanılması da yasaklanmıştr.

SOYADI KANUNUNUN TAMAMLAYICISI OLARAK

SOYADI VE ÜNVANLARIN YASAKLANMASI KANUNLARI



LAİKLİK ilkesi ile de ilişkilidir

Statü ifade eden ünvanlar

kalktğından

Soru da dinsel ünvan

vurgusu olursa

Soru da Türkçe soyisim

vurgusu olursa

MİLLİYETÇİLİK ilkesi ile de ilişkilidir

NEDEN GELİŞMELER

Ülkedeki farklı uygulamaları gidererek birliği sağlamak

Uluslararası ilişkilerde karışıklıkları gidermektr.

Takvim değişikliği (1 Ocak 1926)

Saat değişikliği (1 Ocak 1926)

Rakam değişikliği (20 Mayıs 1928)

Ölçü değişikliği (26 mart 1931)

Hafa tatli değişikliği (27 mayıs 1935)

TAKVİM, SAAT, RAKAM, ÖLÇÜ VE HAFTA TATİLİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER

İNKILAPÇILIK ilkesi ile ilişkilidir Çağdaş değerler kullanıldığından

27 Mayıs 1935 Ulusal Bayram ve Genel Tatller Kanunu

1 Ocak Yılbaşı 23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı

1 Mayıs Bahar Bayramı 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı 30 Ağustos Zafer Bayramı 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Ramazan Bayramı (3 gün) Kurban Bayramı (4 gün)

1921’de bayram ilan edildi. 1927’de Çocuk bayramı oldu. 1929’dan beri kutlanmakta

İlk defa 1935’te kutlandı.1938’de Gençlik ve Spor Bayramı adını aldı

1925’ten beri kutlanmakta

İlk defa 1923’te kutlandı Ege’de

EKONOMİ ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR

Ulusal sermayeye dayalı bağımsız ekonomi

Dışa bağımlı olmamak

Özel sektörü geliştrmek

“Siyasi, askeri zaferler ne kadar büyük olurlarsa olsunlar, ekonomik zaferlerle taçlandırılmazlarsa meydana gelen zaferler payidar olamaz, az zamanda söner.”

Denk Bütçe

Sanayileşmek

Yabancı işletmeleri millileştrmek

M. KEMAL’İN EKONOMİ İLKELERİ

AMAÇ Yeni

Türkiye’nin ekonomik programını belirlemek

NEDEN İZMİR?

Önemli bir ihracat limanı

Kurtuluş savaşı’nın

bitği nokta

Farklı mesleklerden 1135 delege

katldı

Kongre Başkanı Kazım

Karabekir

Misakı İktsat

Belgesini kabul et

İZMİR İKTİSAT KONGRESİ (17 Şubat-4 Mart 1923)

HALKÇILIĞIN göstergesidir

Harf İnkılabı gündeme gelmiş, ret edilmiştr. Okuma Bayramı ise kabul edilmiştr.

Misak-ı İktsat Der ki;

Yabancıların kurduğu tekellerin olumsuz etkisi önlenmelidir.

Ham maddesi yurt içinde üretlen sanayi geliştrilmelidir.

Demir yolu yapımına önem verilmelidir.

Sanayi teşvik edilmeli, küçük imalatan fabrikaya geçilmelidir.

Milli bankalar kurulmalı, özel girişimci ve tcaret desteklenmelidir.

İş erbabına amele değil işçi denilmelidir. Sendikal haklar tanınmalıdır.

Aşar Vergisi kaldırılmalı, vergi ve toprak reformu yapılmalıdır.

Özel sektör desteklenmeli, Özel sektörce yapılamayan yatrımlar Devlet tarafndan yapılmalıdır.

Amaç dışa bağımlılığı en

aza indirmektr.

TARIM ALANINDA YAPILANLAR

AŞAR Vergisi kaldırıldı. (1925) Ziraat Bankasının kredi imkanları geliştrildi. Atatürk Orman Çifliği kuruldu. (1925) Reji İdaresi (Tütün işletme hakkı) millileştrildi. 1928 yılında Tarım Kredi Kooperatferi kuruldu.

Köylüyü rahatlatan bir düzenleme olduğundan HALKÇILIK ilkesi ile ilişkilidir.

Osmanlıdan kalma bir banka.

Tarım Alanında Yapılanlar;

Tohum ıslah istasyonları ve örnek çiflikler kuruldu. Toprak Reformu yapıldı.(1929) I. Ziraat Kongresi toplandı.(1931) Yüksek Ziraat Ensttüsü açıldı.(1933) Toprak Mahsülleri Ofsi açıldı.(1938) Fiskobirlik açıldı.(1938)

TİCARET ALANINDA YAPILANLAR

Lozan’da kapitülasyonlar kaldırıldı ve 1929’da Gümrük Tarife Kanunu ile gümrük vergileri yükseltldi.

İŞ BANKASI açıldı.(1924) KABOTAJ Kanunu kabul edildi.(1 Temmuz 1926) Yabancılara ait demir yolu ve işletmeler devlet tarafndan satn

alındı.

Ekonomik bağımsızlık sağlandı. O nedenle MİLLİYETÇİLİK ilkesi ile ilişkilidir

Yabancılar tasfye edildiğinden MİLLİYETÇİLİK

Limanları işletme hakkı Türk vatandaşlarına verildi. MİLLİYETÇİLİK

Devlet işleteceğinden DEVLETÇİLİK

İlk özel banka.Genel müdürü Celal Bayar

Ticaret Alanında Yapılanlar; İlk kağıt banknot basıldı.(1927) Menkul Kıymetler ve Borsalar Kanunu kabul edildi. (1929) Türk Parasını Koruma Kanunu.(1929)

Merkez Bankası açıldı.(1930)

İller Bankası kuruldu. (1933)

Uluslararası İzmir Fuarı açıldı. (1936)

MİLLİYETÇİLİK

Belediyeleri fnanse etmek için

TİCARETİ DESTEKELEMEK İÇİN DEVLETİN KURDUĞU

BANKALAR

Emlakbank (1926)

Halkbank (1933)

Denizbank (1937)

MİLLİYETÇİLİK

SANAYİ ALANINDA YAPILANLAR

AMAÇ SONUÇ

Teşviki Sanayi Kanunu (28 Mayıs 1927)

Devlet özel sektörü yatrım yapmaya teşvik etmek istedi

Yatrımcılara, ucuz arazi, vergi indirimi, vergi muafyet, satn alma garantsi gibi teşvikler verildi

ÇÜNKÜ

Sermaye birikimi yok Bilgi birikimi ve tecrübe eksik 1929 Dünya Ekonomik Krizi

FİYASKO

DEVLETÇİ EKONOMİYE KAYDIK

I. BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI (1933) 1934-1938 arasında uygulandı

Bu çerçevede; Malatya, Kayseri ve Bursa’da Dokuma Fabrikaları, Gemlik’te Suni İpek Fabrikası, Nazilli’de Basma Fabrikası, Beykoz’da Deri Fabrikası, İzmit’te SEKA Kağıt Fabrikası ve Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Karabük Demir-Çelik Fabrikası açıldı.

Finansal Destek İçin; Sümerbank-1933

Etbank-1935

İng. fnansal destek SSCB teknik destek

sağladı

Dokuma-Maden-Kağıt-Kimya-Taş/Toprak

sektörü hedefendi

II.Beş yıllık plan 1938’de

hazırlandı uygulanamadı.

(II.Dünya Savaşı)

Sanayi Alanında Diğer Yapılanlar;

Sanayi ve Maadin Bankası Kuruldu.(1925)

Kırıkkale Mermi fabrikası. (1928)

Kayseri Uçak Fabrikası. (1926)

Alpullu Şeker Fabrikası. (1926)

Uşak Şeker fabrikası.(1926)

Maden Tetkik Arama Ensttüsü.(1935)

Elektrik İşleri Etüt İdaresi. (1935)

Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. (1937)

İlk şeker fabrikası

Sümerbank’a dönüştü

BAYINDIRLIK VE ULAŞIM ALANINDA YAPILANLAR Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü kuruldu. (1924) Türk Hava Kurumu kuruldu. (1925) İlk Sivil Havacılık Okulu açıldı. (1932) Hava Yolları Devlet İşletme idaresi açıldı. (1933)

Türkkuşu kuruldu. (1935) Türkiye’nin ilk barajı Çubuk Barajı yapıldı.(1936)

Vecihi Hürkuş.(İlk sivil havayolu şirketni kurdu)

Planör ve paraşüt eğitmi verildi.

İlk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen

M.Kemal Nutuk eserinin gelirini bağışladı

İlk kadın hava şehidi Eribe Hanım-1936

SAĞLIK ALANINDA YAPILANLAR Yeşilay kuruldu.(1920)

Himaye-i Etal Çocuk Esirgeme Kurumuna dönüştürüldü.(1921)

Hilali Ahmer Cemiyet Kızılaya dönüştürüldü.(1923)

Çocuk ölümlerine karşı aşı kampanyaları yapıldı.

Verem Savaş dernekleri kuruldu

Numune Hastaneleri kuruldu.

Refk Saydam Hıfzısıhha Ensttüsü kuruldu.(1928) Bulaşıcı hastalıklara karşı mücadele kurumu

ATATÜRK İLKELERİ

İLKELERİN AMACI İLKELERİN ORTAK YÖNLERİ Türk Millet’nin huzurunu ve mutluluğunu sağlamak,

İlkeler toplumun ihtyaçlarından doğmuştur. Akılcı ve gerçekçidirler.

Türk kültürünü milli anlayışla çağdaş medeniyetlerin üstüne çıkarmak,

İlkeler “Türk Milliyetçiliği” temeline dayanır.

Milli egemenlik esasına dayanan uygar bir toplum oluşturmak,

Hedefe ve uygulamada bir bütünlük taşır.

Milli birlik ve beraberlik içerisinde güçlü bir Türkiye oluşturmaktr.

Yabancı siyasi akımlar ile ilgisi yoktur. Ulusal bünyeye uyarlanmıştr.

CUMHURİYETÇİLİK

Cumhuriyet, egemenliğin doğrudan halka ait olduğu, halkın seçme ve seçilme hakkının bulunduğu rejimdir.

Cumhuriyetçilik ise Cumhuriyet değerlerini benimsemek, sahip çıkmak ve gelecek kuşaklara aktarmaktr.

M. Kemal’in “en büyük eserim” diye nitelendirdiği ilkesidir.

M. Kemal’in “her türlü siyasi tartşmalardan uzak tutulması”nı istediği partler üstü gördüğü bir ilkedir

CUMHURİYETÇİLİK İLE İLGİLİ ANAHTAR

KAVRAMLAR

Cumhuriyetçilik İle İlgili İnkılaplar;

TBMM’nin açılması


Cumhuriyet’in ilanı


1921-1924 Anayasaları

Çok partli hayat denemeleri

Ordunun siyaseten ayrılması

Kadınlara siyasi hakların verilmesi

MİLLİYETÇİLİK Milletn varlığını ve bağımsızlığını korumak, millet yüceltmek için çalışmak ve bu şuuru gelecek nesillere aktarmak “Milliyetçilik” tr. Milliyetçilik ilkesi, Türk İnkılabı’nın en önemli prensiplerindendir ve tüm ilkelerin temelini oluşturur.

ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN ÖZELLİKLERİ

Laiktr; din birliğine değil, birlikte yaşama arzusuna dayanır.

Demokratktr; eşitlik prensibine dayanır, sınıf ayrımını reddeder.

İnsancıldır; insanı temel öğe olarak alır.

Irkçı değildir; Türk ulusunun üstünlüğüne değil, ulusların eşitliğine dayanır.

Bağımsızlıkçıdır; Ulusal bağımsızlığı temel alır ve yayılma amacı yoktur.

MİLLİYETÇİLİK İLE İLGİLİ ANAHTAR KAVRAMLAR

Milliyetçilik İle İlgili İnkılaplar;

Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu’nun kurulması

Kabotaj Kanunu

Yabancı işletmelerin millileştrilmesi

Yabancı okulların MEB’e bağlanması

Kapitülasyonların kaldırılması

Türk Parasını Koruma Kanunu ve Merkez Bankası

Tevhid-i Tedrisat Kanunu

TBMM’nin açılması


HAKÇILIK Aynı sınırlar içinde yaşayan topluluğa halk denir.

Halkçılık, herkesin eşit olması, hiç kimseye veya zümreye ayrıcalık tanınmaması, sınıf mücadelesinin olmaması esaslarına dayanır.

Halkçı anlayış, toplumun her ferdinin mutluluğunu gözetr. Sosyal adalet, sosyal güvenlik, adil gelir dağılımını önemser.

Halkçılık, halkın kendi kendini yönetmesini öngörür.

Halkçılık; Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilkelerinin doğal bir sonucu olarak kabul edilir.

HALKÇILIK İLE İLGİLİ ANAHTAR KAVRAMLAR

Halkçılık İle İlgili İnkılaplar;

Kılık Kıyafet Kanunu

Soyadı Kanunu

Medeni Kanun

Aşar Vergisi’nin kaldırılması

Tekke, zaviye ve türbelerin kapatlması

Kadınlara siyasi hakların verilmesi

Azınlıkların Türk vatandaşı sayılması

Millet mektepleri ile okuma yazma seferberliği

LAİKLİK Kavram olarak din-devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıdır.

Laiklik, din ve vicdan özgürlüğünün gerçekleşmesi için devletn tüm inançlara eşit mesafede olmasını ifade eder.

Laiklik; akılcılık, bilimsellik ve inanç özgürlüğü temeline dayanır.

Hukuk birliğini ve eşitliği sağlamanın tek yolu laik devletr.

Mustafa Kemal, Cumhuriyetçilik ile birlikte Laiklik ilkesinin her türlü siyasi tartşmaların dışında tutulmasını isteyerek partler üstü görmüştür.

LAİKLİK İLE İLGİLİ ANAHTAR KAVRAMLAR

Laiklik İle İlgili İnkılaplar;



Şeriye ve Evkaf Vekalet’nin kaldırılması

Tevhid-i Tedrisat Kanunu

Medreselerin kapatlması

Tekke, zaviye ve türbelerin kapatlması

Medeni Kanun

Kılık Kıyafet Kanunu

Anayasa’dan “Devlet’in dini İslam’dır” ibaresinin çıkarılması

Laiklik ilkesinin Anayasa’ya dahil edilmesi

DEVLETÇİLİK

Türkiye’de ekonomik faaliyetlerin ve sanayi yatrımlarının devlet eli ile yapılmasını ifade eder.

Özel sektörün gelişmemesinden dolayı (bir ihtyaçtan dolayı) 1930’lu yıllarda devletçi ekonomik model uygulanmıştr.

Atatürk Devletçiliği, Sosyalist düzenin devletçiliğinden farklı olarak özel sektöre yaşam alanı bırakır ve destekler. O nedenle “Karma ekonomik model” diye Türk ekonomisini tarif etmek daha doğrudur.

DEVLETÇİLİK İLE İLGİLİ ANAHTAR KAVRAMLAR

Devletçilik İle İlgili İnkılaplar;

Kalkınma planlarının hazırlanması

Etbank-Sümerbank-

Denizbank-Halkbank Yabancılara ait işletmelerin

Devlet tarafndan satn alınması

MTA Karabük Demir-Çelik

Fabrikası Devlet’in her türlü

yatrımları

İNKILAPÇILIK

İnkılapçılık, işlevini kaybetmiş olan eski kurumların yerine dinamik, çağdaş kurumlar açmayı ifade eder.

İnkılapçılık ilkesi, Atatürkçülüğü durağanlıktan kurtararak dinamizm kazandıran bir ilkedir.

İnkılaplara, çağdaşlaşmaya süreklilik kazandırarak devamlı yenilenmeye vesile olur.

İNKILAPÇILIK İLE İLGİLİ ANAHTAR KAVRAMLAR

İnkılapçılık İle İlgili İnkılaplar;

Tüm inkılaplar, inkılapçılık ilkesi ile ilişkilidir.

Özellikle sosyal alanda yapılan kılık kıyafet, şapka, ağırlık, rakam, zaman, tatlin pazara alınması gibi inkılaplar için inkılapçılık cevabı istenebilmektedir.

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK (1881- ) 8 EĞİTİM HAYATI

Selanik Mahalle Mektebi

Selanik Şemsi Efendi Ok.

Selanik Mülkiye Rüştyesi

Selanik Askeri Rüştyesi

Manastr Askeri İdadisi

İstanbul Harp Okulu

İstanbul Harp Akademisi

Kemal adını aldı

Kurmay Yüzbaşı olarak mezun oldu

8 I.Dünya Savaşı’na Kadar Mustafa Kemal

1905 - Şam - 5. Orduda stajer

1907 - Manastr – 3. Ordu

1909 – 31 Mart Vakası

1912 - Trablusgarp Savaşı

1913 - II.Balkan Harbi

1913 - Sofya Askeri Ataşesi

Vatan ve Hürriyet Cemiyetni kurdu

Hareket Ordusu Kurmay Başkanı

Gazeteci Şerif Bey kimliği ile

Bolayır Kolordusunda. Edirne’nin

kurtuluşunda yer aldı

8 Samsun’a Kadar Mustafa Kemal

1915 – Çanakkale Savaşı

1916 – Kafasya Cephesi

1917 – Suriye-Filistn Cephesi

1917 – Almanya ziyaret

1918 – Avusturya/Karlsbad’da tedavi

1918 – Yıldırım Orduları Komutanlığı

Albay

Veliahd Vahideddin ile

Böbrek rahatsızlığı

General-Muş ve Bitlis’i kurtardı

Mustafa Kemal’i Etkileyen Kişiler

Mustafa Kemal’i Etkileyen Şehirler

MUSTAFA KEMAL’İN ESERLERİ En büyük eserim

Cumhuriyetr

Nutuk 1919-1927 arasını anlatr

15-20 Ekim 1927’de CHP kurultayında 36 saatlik bir konuşmadır.

En sonu “Gençliğe Hitabe”dir.

Telif Hakları M.Kemal tarafndan Türk Hava Kurumu’na bırakılmıştr.

Vatandaş İçin

Medeni Bilgiler Manevi kızı Afet İnan’ın katkıları ile hazırlandı

Mustafa Kemal’in Eserleri;

Geometri Klavuzu Türkçe Geometrik terimler türet

Cumalı Ordugahı Askeri eğitm ve manevralar anlat

Zabit ve Kumandan ile

Hasbihal

Sofyada iken arkadaşı Nuri Conker’in “Zabit ve Kumandan” kitabına karşılık yazmıştr

Tabiye ve Tatbikat Seyahat

Komutanın sahip olması gereken nitelikler üzerinde durmuştur.

Mustafa Kemal’in Eserleri; Takımın Muharebe Talimi

Bölüğün Muharebe Talimi

Tabiye Meselesinin Halli ve Emirlerin Suret Tahririne Nesayih

Anafartalar Muharebeleri

Karlsbad Günlükleri

Oğuz Oğulları (Şiir)

ATATÜRK’ÜN MANEVİ EVLATLARI

Sabiha Gökçen Afet İnan Ülkü Adatepe Sığırtmaç Mustafa

Nebile İrdelp Rukiye Erkin Zehra Aylin Abdurrahim Tuncak

Nutuk’un Telif

hakları Çiflikler

İş Bankasının Gelirinden

Hisse

Gayrı menkul Maaş Eğitm

yardımı

Türk Hava

Kurumu Hazine

CHP Türk

Tarih ve Dil

Kurumu

Bursa ve Ankara Beledi-

yesi

-Kardeşi Makbule -Manevi

kız çocukları

İsmet İnönü’nün Çocukları

ATATÜRK’ÜN MİRASI

ATATÜRK’Ü ZİYARET EDEN DEVLET BAŞKANLARI

Afgan Kralı Amenullah Han,

Irak Kralı Faysal,

Yugoslavya Kralı Alexsandre

İran Şahı Rıza Pehlevi,

İngiltere Kralı 8. Edward,

Ürdün Kralı Abdullah

Romanya Kralı II. Carol

ATATÜRK BİYOGRAFİLERİ Çankaya - Falih Rıfı Atay

Atatürk - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Atatürk, Bir Milletn Yeniden Doğuşu - Lord Kinross

Tek Adam - Şevket Süreyya Aydemir

Atatürk Modern Türkiye'nin Kurucusu - Andrew Mango

Bozkurt – H.C. Armstrong

Sınıf Arkadaşım Atatürk- Ali Fuat Cebesoy

Hep Atatürk’ün Yanında – Salih Bozok

Atatürk Biyografleri; Babanız Atatürk – Falih Rıfı Atay

Ağabeyim Mustafa Kemal – Makbule Atadan

Hangi Atatürk - Atla İlhan

Ama Hangi Atatürk - Taha Akyol

Devrim Tarihi ve Toplum Bilinci Açısından Atatürk - Emre Kongar

Atatürk - Klaus Kreiser

Sarı Zeybek- Can Dündar

ATATÜRK İLE İLGİLİ BAZI BİLGİLER

Yahya Kemal Beyatlı’nın teklif ile, Darülfünun tarafndan Fahri Doktora ünvanı verildi

Nobel Barış Ödülüne aday gösterilen ilk Türk (Yunanistan Başbakanı Venizelos aday gösterdi)

1981’de UNESCO hakkında bildiri yayınladı

Cenaze namazını Prof.Dr. Şerafetn Yaltkaya kıldırdı

Naaşı 1953’e kadar Etnografya müzesinde kaldı

Anıtkabir’in mimarları Emin Onat-Orhan Arda’dır

ATATÜRK DÖNEMİ DIŞ POLİTİKA

ATATÜRK DÖNEMİ DIŞ POLİTİKANIN TEMEL İLKELERİ

BARIŞ

"Yurta barış, dünyada barış."

EŞİTLİK

Ulusların eşitliği esastr.

BAĞIMSIZLIK

Ulusal bağımsızlıktan

asla ödün verilemez.

GERÇEKÇİLİK

Boş hayaller peşinde

koşmayan dış politka esastr.

GÜVENLİK

Güvenliği sağlamak için her

türlü önlem

alınabilir

ATATÜRK DÖNEMİ DIŞ POLİTİK GELİŞMELERİ

1923-1930 DÖNEMİ LOZAN'DAN KALAN

SORUNLAR

Musul Sorunu

Yabancı Okullar

Nüfus Mübadelesi Dış borçlar

1930-1939 DÖNEMİ İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ

BELİRSİZLİK

BARIŞ ÇABALARI

Milletler Cemiyet'ne

üyelik

Balkan Antant

Sadabad Pakt

BELİRSİZLİĞİN FIRSATA DÖNMESİ

Montrö Boğazlar

Sözleşmesi

Hatay'ın ana vatana katlışı

1923-1930 DÖNEMİ LOZAN'DAN KALAN SORUNLAR

MUSUL SORUNU

Lozan Der ki; İngiltere ve Türkiye sınırı 9 ay içinde çizecek, olmazsa sorun Milletler Cemiyet’ne

havale edilecek.

Tarafar arasında Haliç Konferansı-1924 Milletler Cemiyet

İngiltere kışkırtmasıyla

Nasturi İsyanı-1924

Şeyh Sait İsyanı-1925

Brüksel Hat (Geçici sınır)-1925

Musul’u İng.’ye bırakt-1925

İng. Milletler Cemiyet

1925 yılında Türkiye-SSCB arasında Dostluk antlaşması yapılarak

İngiltere’ye mesaj verildi

Türkiye tepki gösterdi

MUSUL SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ VE SONUCU

Sorunun çözümü Türkiye ve İngiltere arasındaki ilişkilerin

yumuşamasına ortam hazırladı

Türkiye’nin Milletler

Cemiyet’ne üye olmasını kolaylaştrdı.

Montrö Boğazlar

Sözleşmesini İng. destekledi

Ankara Antlaşması (5 Haziran 1926)

Musul, İngiltere mandası altndaki Irak’a; Hakkari ise Türkiye’ye bırakıldı.

Türkiye, Musul petrollerinden 25 yıl süre %10 pay alacak.

YABANCI OKULLAR SORUNU

Lozan Der ki; yabancı okullar

Türk kanunlarına uyacaklar.

Başta Fransa ve

İtalya tepki göstererek uluslararası konferans önerdiler

Frn.

Türkiye, sorunu iç sorun kabul

ederek görüşmeyi reddet.

Tevhidi Tedrisat ve Maarif Teşkilat hakkında kanunla

yabancı okullar denetm altna alınmak istendi

Yabancı okulların büyük bir kısmı şartlarımıza

uymadıkları için kapatldı veya kendileri kapandı.

Lozan sonrası ilk dış politk başarı

NÜFUS MÜBADELESİ SORUNU (ETABLİ)

Yunanistan, daha çok Rum bırakabilmek için 30 Ekim 1918’den

sonra İstanbul’a yerleşen Rumlarında yerleşik=etabli olduklarını iddia et

Sorun Milletler Cemiyetne taşındı.

Tarafar arasında 1926’antlaşması da sorunu çözemedi

Lozan’a göre Türkiye’de kalan Rumlar ile Yunanistan’da kalan Türklerin

karşılıklı değişimi yapılacaktr.

Yunanistan

İSTİSNA

İstanbul, Gökçeada ve

Bozcaada Rumları

Bat Trakya Türkleri

Savaş riski belirdi

M.Cemiyet

NÜFUS MÜBADELESİ SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ VE SONUÇLARI

Balkan Antantnın imzalanmasına ve 1954 Kıbrıs Meselesine kadar devam eden Türk-Yunan dostluğuna vesile

olacaktr

Venizelos Atatürk’ü Nobele aday gösterdi-1934

AHALİ ANTLAŞMASI (10 HAZİRAN 1930)

Yerleşme tarihleri ve doğum yerlerine bakılmaksızın İstanbul

Rumları ve bat Trakya Türkleri Etabli kabul edilerek mübadele kapsamı

dışında tutuldular

Yunanistan

Atatürk ile İstanbul’a gelen Yunan Başbakanı Venizelos arasında yapılan görüşmeler etkili oldu

İsmet İnönü iade-i ziyarete bulundu-1931

OSMANLI BORÇLARI MESELESİ Frn.

Lozan Der ki; Borçlar Osmanlı’dan ayrılan devletler

arasında paylaştrılır

1928’de teknik konular (ödeme şekli/miktar) karara bağlandı

1929 krizi borçlu devletleri sıkıntya soktu

1933 antlaşması ile faiz indirimi ve taksitlendirme düzenlendi.

Hoover moratoryumundan yararlandık

1930-1939 DÖNEMİ

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ BELİRSİZLİK BARIŞA KATKI

Milletler Cemiyet’ne Üyelik-1932

Balkan Antant-1934

Sadabad Pakt-1937

Akdeniz Pakt-1936

Nyon Antlaşması-1937

BELİRSİZLİĞİN FIRSATA DÖNMESİ Montrö Boğazlar Sözleşmesi-1936

Hatay’ın Anavatana

Katlması-1939

TÜRKİYE’NİN MİLLETLER CEMİYETİ’NE ÜYE OLMASI

(18 Temmuz 1932)

Cemiyet; İngiltere’nin etkisine girdiğinden Türkiye uzun bir süre Cemiyet’e soğuk bakmıştr.

II. Dünya Savaşı’nın ayak seslerini geldiği günlerde Milletler Cemiyet , İspanya ve Yunanistan’ın önerisi ile Türkiye’yi davet et.

Bu çağrı üzerine Türkiye 18 Temmuz 1932’de Milletler Cemiyet’ne üye oldu.

İlk kez Türkiye davet yoluyla üye oldu

Dünya barışına katkı sağlam amacı M. Cemiyet üyeliği Boğazlar Sorununun lehimize çözülmesini kolaylaştrmıştr.

BALKAN ANTANTI (9 Şubat 1934)

AMAÇ Alman ve İtalyan yayılmacılığına karşı bölgesel

güvence

ÜYELER Türkiye

Yunanistan Yugoslavya Romanya

İtalya etkisindeki Arnavutluk katlmadı

İÇERİK Sınırlar karşılıklı garant

edilmiş ve birbirine danışmadan herhangi bir balkan devlet ile antlaşma yapmamayı

taahhüt etler

Komşuları ile sınır ihtlaf yaşayan

Bulgaristan katlmadı

SADABAD PAKTI (8 Temmuz 1937)

AMAÇ İtalyan’ın Doğu Akdeniz ve Orta doğuya yönelik

yayılmacılığına karşı bölgesel güvence

ÜYELER Türkiye

Irak İran

Afganistan

Hatay sorunu nedeniyle Suriye

katlmadı

İÇERİK Sınırlar karşılıklı garant

edilerek, içişlerine karışmama ve

siyaseten birbirlerine danışmayı taahhüt

etler

MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ (20 Temmuz 1936)

AMAÇ II. Dünya Savaşı öncesi güvenlik

zafyetni gidermek

KATILIMCILAR Türkiye İngiltere Fransa

Bulgaristan Romanya

SSCB Japonya

Yunanistan Yugoslavya

İÇERİK

Boğazlar Komisyonu ve askersiz bölge kaldırıldı

Boğazlardan geçiş; tcaret gemilerine

serbest, savaş gemileri ise çeşitli şartlara

bağlandı.

İtalya 1938’de imzaladı

Lozan’a göre Boğazların yönetmi, uluslararası bir komisyona bırakılmış ve Boğazların her iki yakası

askersiz bölge ilan edilmişt.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile

Egemenliği kısıtlayan husustan kurtulduk

Misakı Milliden verilen bir taviz giderildi

Türk-İngiliz yakınlaşması SSCB tarafndan tepkiyle karşılandı

HATAY (Sancak) SORUNU (1936-1939)

1921 Ankara Ant. İle Hatay özel yönetm kaydı ile Fransa’ya

bırakılmışt

1936’da Fransa Suriye ve Lübnan’a

bağımsızlık verdi.

Sorun Milletler Cemiyet’ne

götürüldü

Türkiye Hatay’ında

bağımsız olması gerektğini iddia

et

Sandler Raporu çerçevesinde 2 Eylül 1938’de bağımsız

Hatay Cumhuriyet kuruldu

Hatay Meclisi’nin kararı ile 29 Haziran 1939’da

Türkiye’ye ilhak oldu.

Alman tehdidi nedeni ile kıta Avrupa’sına

ağırlık verecek

Misakı Milliden verilen bir taviz giderildi

Mustafa Kemal ve Hatay

“Şahsi meselem” “40 asırlık Türk yurdu kaderine terk edilemez”

1937-Kurun gazetesinde Asım Us takma adı ile

yazı yazarak kamuoyu oluşturdu

HATAY CUMHURİYETİ

Cumhurbaşkanı: Tayfur SÖKMEN

Başbakanı: Abdurrahman MELEK

Meclis Başkanı: Abdülgani TÜRKMEN

ATATÜRK DÖNEMİ DİĞER DIŞ POLİTİK GELİŞMELER

Bozkurt-Lotus Olayı (2 Ağustos 1926)

Çanakkale boğazı açıklarında Türk ve Fransız gemilerinin çarpışması

Milletler Cemiyet Lahey Adalet Divanına taşındı

Davayı Adalet Bakanımız Mahmut Esat (BOZKURT) Bey sayesinde Türkiye kazandı

Kabotaj kanununun haklılığı ortaya çıkt

Adana-Mersin Demiryolunun Millileştrilmesi (1929)

Fransız şirketnin işletği hat, Fransa’nın karşı çıkışlarına rağmen millileştrildi.

Bir kapitülasyon kalıntsı daha temizlendi.

Vagon-Li Olayı (1933)

Fransız demiryolu şirket.Fransız Müdür Türkçe konuştuğu gerekçesi

ile çalışanların işine son verdi

Peyami Safa, Cahit Arf gibi isimlerin bulunduğu Darülfünün öğrencileri protesto düzenledi.

Yabancı işletmelerin millileştrilmesini hızlandırdı

Razgard Olayı (1933)

Bulgaristan’ın Razgard şehrinde Türk mezarlarının tahrip edilmesi İstanbul’da protesto edildi.

Milli bilincin göstergesidir.

Milli bilincin göstergesidir.

Briand-Kellog Pakt (1928)

Cenevre Silahsızlanma Konferansı (1928)

Litvinov Protokolü (1929)

Akdeniz Pakt (1936)

Nyon Antlaşması (1937)

Avrupa da sınır güvenliğiyle ilgili bir pakt. Türkiye üye.

Konferans başarılı olamadı. Türkiye katldı.

SSCB komşularıyla sınır güvenliği için düzenledi. Türkiye üye.

İngiltere, İtalya tehdidine karşı Türkiye-Yunanistan ve Yugoslavya’ya askeri güvence verdi.

Akdeniz’de korsanlık faaliyetlerine karşı güvenlik ve işbirliği antlaşması. Türkiye katldı.

Küçük Antant -1921

Rapallo Pakt -1922

Washington Deniz Silahsızlanma Konferansı-1922

Locarno Antlaşması-1925

TÜRKİYE BUNLARDA YOOOKKKı

FRANSA İNGİLTERE YUNANİSTAN BULGARİSTAN

LOZAN SONRASI YAŞANAN DİPLOMATİK SORUNLARIN DEVLETLERE GÖRE DAĞILIMI

Yabancı Okullar Osmanlı Borçları

Adana-Mersin Demiryolu

Bozkurt-Lotus Vagon Li

Musul Nüfus Mübadelesi

Razgard

Tevfk Rüştü ARAS 1925-1938 arası

Türkiye Dışişleri Bakanı

LOZAN SONRASI MİLLETLER CEMİYETİNE TAŞINAN SORUNLAR

Musul

Nüfus Mübadelesi

Bozkurt-Lotus

Boğazlar

Hatay

Aleyhimizde

Lehimizde

Çözemedi. İki ülke çözdü

Documents

CUMHURİYET DÖNEMİ-İNKILAPLAR-İLKELER...CUMHURİYET DÖNEMİ-İNKILAPLAR-İLKELER. II.TBMM’nin Açılışı (11 Ağustos 1923-1927) Halk Fırkasının Kuruluşu (9 Eylül 1923)