Upload
ion-redondo-mujika
View
50
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
2 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
EUSKADIKO HIZKUNTZA ESKOLA OFIZIALEN
CURRICULUM PROPOSAMENA.
OINARRIZKO MAILA.
ESKEMA
1. Sarrera
2. Mailaren definizioa
3. Helburuak
3.1. Oinarrizko mailaren helburu orokorrak
3.1. 1. Ahozkoaren ulermena 3.1.2. Mintzamena
3.1.3 Idatziaren ulermena
3.1.4. Idazmena
3.2. Oinarrizko 1. maila
3.2.1. Ahozkoaren ulermena
3.2.2. Idatziaren ulermena
3.2.3. Mintzamena
3.2.4. Idazmena
3.3. Oinarrizko 2. maila
3.3.1. Ahozkoaren ulermena
3.3.2. Idatziaren ulermena
3.3.3. Mintzamena
3.3.4. Idazmena
4. Edukiak
4.1. Metodologia 4.2. Estrategiak eta jarrerak
4.2.1. Ulermen estrategiak 4.2.2. Mintzamen eta idazmen estrategiak 4.2.3. Ulermen jarrerak eta mintzamen eta idazmen jarrerak 4.2.4. Ikaskuntza estrategiak 4.2.5. Ikaskuntzarako jarrerak 4.2.6. Elkarrekintzarako estrategiak 4.2.7. Elkarrekintzarako jarrerak
4.3. Gaikako edukiak 4.4. Komunikazio gaitasunak
4.4.1. gaitasun pragmatikoa 4.4.1.1. gaitasun funtzionala 4.4.1.2. diskurtsorako gaitasuna
4.4.1.2.1. testuak A. testu motak
B. testu mailak
C. testuen propietateak
C.1. egokitasuna
C.2. testu-koherentzia
C.3. testu-kohesioa
3 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
4.4.1.3. gaitasun pragmatikoen garapena: diskurtsorako gaitasunak eta gaitasun funtzionalak
4.4.1.4. gaitasun soziolinguistikoa 4.4.1.5. gaitasun soziokulturala
4.4.2. gaitasun linguistikoa 4.4.2.1. gaitasun lexiko/semantikoa
4.4.2.2. gaitasun fonetiko-fonologikoa 4.4.2.3. gaitasun ortoepikoa eta ortografikoa HIZKUNTZA BAKOITZEKO 4.4.2.4. gramatika-gaitasuna
5. Ebaluazioa
5.1. Trebetasunak ebaluatzeko irizpide orokorrak eta espezifikoak
5.1.1. Ahozkoaren ulermena
5.1.2. Idatziaren ulermena
5.1.3. Mintzamena
5.1.4. Idazketa
6. Ziurtagiriak
4 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
ERANSKINA
1. SARRERA
Curriculum hau egiteko, Europako Kontseiluaren gomendioak hartu dira kontuan; hizkuntzak
ikasteko, irakasteko eta ebaluatzeko Erreferentziazko Europar Markoan jasotakoak, hain zuzen. Eta
hizkuntzen ikaskuntza- eta irakaskuntza-prozesua mailatan egituratzeko, Marko horrek finkatutako
erreferentzia-mailak izan dira gogoan, bai eta helburuak, edukiak, metodologia eta ebaluazio-
irizpideak ere.
Europako Kontseiluak askotan adierazi du oso garrantzitsua dela herritar guztiek nahikoa gaitasun
garatzea, Europako herrialdeetako beste lagun batzuekin harremanak izan ahal izateko. Euskadin,
erkidego eleanitza den aldetik, oso-oso garrantzitsua da hizkuntzen ikaskuntza. Europako nortasun
eleanitza eta kulturanitza sortzeko, funtsezkoa da hizkuntzak jakitea. Izan ere, horrek pertsonen
joan-etorri askea bultzatzen du eta, halaber, herrialdeen arteko lankidetza kulturala, teknikoa,
ekonomikoa eta zientifikoa errazten du.
Curriculum hau metodologia komunikatiboan dago oinarrituta. Izan ere, metodologia horren bidez,
hizkuntzaren erabilera bultzatu nahi da, eta gaitasun linguistikoa, soziolinguistikoa eta pragmatikoa
biltzen ditu.
Hizkuntzak ikasten dituenak (etorkizunean hizkuntza erabiliko duenez) aipatutako gaitasun horiek
erabiltzeko gai izan behar du, jarduera linguistikoak burutu ahal izateko. Eta hori nola? Zenbait
gairi buruzko era askotako testuak (hartutakoak eta emandakoak) prozesatu behar ditu eremu eta
testuinguru espezifikoetan, eta jarduera horiek egiteko estrategiarik egokienak aktibatu behar
ditu.
Ikaskuntza- eta irakaskuntza-unitate minimoa testua da, testuinguruarekin ondo datorrena. Hura
baino unitate linguistiko txikiagoak (perpausa, hitza, fonema) bidea dira eta ez helburua, berez.
Gaitasun linguistikoak (fonologia, ortografia, lexikoa eta gramatika) komunikatzen laguntzeko
bidea dira, eta ikasleek haien erabilera lantzeko jardueren bidez eskuratu beharko dituzte
gaitasunok.
Ikaskuntza-jarduerak material jatorren bidez diseinatu behar dira, ikaslea ohitu dadin dagokion
hizkuntzarekin loturiko erabilerara, ezaugarrietara eta kulturara, eta aipatutako gaitasun guztiak
praktika ditzan. Jarduera horiek helburu espezifikoak kontuan hartuta planifikatu behar dira, eta
komunikatiboak izan behar dute, ikasleak aukera izan dezan hizkuntza egoera erreal batean
erabiliko lukeen bezala erabiltzeko. Horretarako, ulermen-, adierazpen- eta bitartekotza-jardueretan
trebatu behar dira ikasleak, plangintza-, gauzatze-, kontrol- eta konpontze-estrategien bidez.
Halaber, beharrezko ezagutza formalak eman behar zaizkie, testu bakoitza egoera kontuan hartuta
ulertzeko eta sortzeko.
Ikaslea da, hain zuzen, hizkuntza baten ikaskuntza-prozesuaren oinarrizko pieza. Irakaslea
ikaskuntza-prozesuaren bideratzailea baino ez da eta ahaleginak egin behar ditu ikasleek interesa
5 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
izan dezaten ikasitako hizkuntzari dagokion kulturarekiko. Halaber, ikasleek bere buruan konfiantza
izatea lortu behar du irakasleak, ikasleen motibazioa piztu behar du (ikasgelan ikasteko), eta
ikasleek beren kabuz ikasteko gaitasuna garatu behar du. Oinarrizko helburua komunikazioa denez,
hutsegitea ikaskuntzari dagokion prozesua dela esaten da, eta horrenbestez, komunikazioa eragozten
duenean soil-soilik zuzenduko da.
2. MAILAREN DEFINIZIOA
Oinarrizko Mailan, hauxe lortu nahi da: batetik, ikasleak hizkuntza aski jakitea, ahoz nahiz idatziz
informazioa jasotzeko eta emateko; eta bestetik, ikaslea gai izatea hizkuntza desberdineko hiztunen
artean bitartekotza egiteko, eguneroko bizitzako egoeretan erantzuna berehala eman behar denean
eta testu laburrak zenbait erregistrotan eta hizkuntza estandarrean ulertu eta sortu behar direnean,
kontuan hartuta testuak gai orokorrekin loturiko oinarrizko alderdiei buruzkoak izango direla, eta
maiz erabiltzen diren esamoldeak, egiturak eta lexikoa izango dituztela.
3. HELBURUAK
3.1. OINARRIZKO MAILAREN HELBURU OROKORRAK
3.1.1. AHOZKOAREN ULERMENA
Eguneroko bizitzako ahozko testu laburrak oro har ulertzea (oinarrizko informazioa eta alderdi
nagusiak ulertzea): behar bezala egituratutako testuak, hitzez adierazitakoak edo bide teknikoen
bidez (telefonoa, TB, megafonia, etab.) emandakoak, eta poliki ahoskatuak, erregistro formal edo
neutroan, soinu-baldintzak onak badira eta mezua distortsionatuta ez badago, betiere.
3.1.2. MINTZAMENA
Ahozko testu laburrak sortzea, aurrez aurre hitz egitean nahiz telefonoz edo beste bide tekniko
batzuen bidez hitz egitean, erregistro neutroan. Eta horretan, hitz-jario eta ahoskera egokiak
erabiltzea, besteek mintzaldia uler dezaten, nahiz eta kanpoko doinua, etenaldiak eta zalantzak
nabarmendu, eta nahiz eta komunikazioari eusteko solaskideek gauzak errepikatu, parafraseatu eta
lagundu behar izan.
3.1.3. IDATZIAREN ULERMENA
Eguneroko bizitzako testu laburrak oro har ulertzea (oinarrizko informazioa, alderdi nagusiak
eta xehetasun garrantzitsuak ulertzea): egitura sinple eta argiko testuak, erregistro formal edo
neutroan emandakoak.
3.1.4. IDAZMENA
Eguneroko bizitzako testu laburrak idaztea (egitura sinpleko testuak, erregistro neutroan), eta
horretan, kohesio-baliabideak eta oinarri-oinarrizko arau ortografikoak eta puntuazio-arauak behar
bezala erabiltzea.
6 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
3.2. OINARRIZKO 1. MAILA
3.2.1. AHOZKOAREN ULERMENA
HELBURU OROKORRA
Gai ezagunei buruzko mintzaldi kontestualizatuak hizkuntza estandarrean ulertzea, argi eta garbi
ahoskatuak eta poliki-poliki emanak, irudietan edo keinuetan oinarrituta, eta berriro ere entzuteko
aukera dagoenean, betiere.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Hauek ulertzea: batetik, eguneroko bizitzako gaiei buruzko edo gai pertsonalei buruzko elkarrizketa labur-laburrak (agurrak, aurkezpenak, eskerrak ematea eta barkamena
eskatzea); eta bestetik, argibide eta jarraibide sinpleak.
Oinarrizko gestioetan (erosketak egitea, ikastaro baterako izena ematea, hotel batean izena ematea) esan beharreko alderdi garrantzitsuenak ulertzea.
Iragarki eta mezu laburren alderdi garrantzitsuenak ulertzea.
3.2.2. IDATZIAREN ULERMENA
HELBURU OROKORRA
Gai ezagunei eta kontestualizatuei buruzko testu laburren ideia orokorra eta oinarrizko informazioa
ulertzea, aurkezpenean eta irudietan oinarrituta, eta behar dena berriro ere irakurtzeko aukera
badago, betiere.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Hauek ulertzea: oharrak, mezu pertsonal laburrak (SMSak, mezu elektronikoak, posta bidezko mezuak) eta iragarki publikoak (Salgai).
Ohiko lexikodun testu labur-laburrak ulertzea eta haietatik aurretik jakin daitekeen informazio global eta espezifikoa ateratzea.
Fitxak eta inprimakiak betetzeko oinarri-oinarrizko argibideak ulertzea.
Leku publikoetan, oinarri-oinarrizko informazio, argibide eta jarraibide laburrak eta ohikoak ulertzea (idazkunak eta kartelak kaleetan, dendetan, jatetxeetan eta
garraiobideetan).
3.2.3. MINTZAMENA
HELBURU OROKORRA
Egitura soileko ahozko testu labur-laburrak sortzea, etenaldi eta guzti, ohiko egoeretan, eduki
gramatikala eta lexikoa mugatu-mugatua izanik, eta keinuen eta solaskidearen laguntzaz.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Ohiko adeitasun-formulak erabiltzea (agurtu, norbait aurkeztu, eskerrak eman, barkamena eskatu, norbaiti buruz galdetu).
Eguneroko bizitzako gauzak eta mesedeak eskatzea eta eskaintzea.
Informazio pertsonala eskatzea eta ematea (herritartasuna, bizilekua, jarduerak, interesak, familia, lagunak, eguraldia, etab.).
7 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Pertsonen, lekuen, jardueren eta interesen aurkezpen eta deskribapen soilak egitea.
3.2.4. IDAZMENA
HELBURU OROKORRA
Oinarrizko testu labur-laburrak idaztea, eta horretan, funtsezko joskera eta lexikoa erabiltzea, eta
ereduei jarraitzea.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Oharrak idaztea, eguneroko bizitzako jarduerekin loturiko oinarri-oinarrizko informazioa, argibideak eta jarraibideak emateko (etxea erosiko nuke).
Gutun pertsonal soil-soilak idaztea (posta-txartelak), ereduei jarraituz.
Gai ezagunei buruzko testu laburrak idaztea, eta haietan, oinarrizko lokailuen bidez (eta, edo, baina) lotutako esaldi sinpleak erabiltzea.
3.3. OINARRIZKO 2. MAILA
3.3.1. AHOZKOAREN ULERMENA
HELBURU OROKORRA
Ahozko testu laburrak oro har ulertzea (oinarrizko informazioa eta alderdi nagusiak ulertzea): behar
bezala egituratutako testuak, argi eta garbi eta poliki ahoskatuak, hitzez adierazitakoak edo bide
teknikoen bidez (telefonoa, telebista) emandakoak, erregistro neutroan, soinu-baldintzak onak
badira eta zatirik zailenak berriro entzuteko aukera badago, betiere.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Eguneroko bizitzako gaiei buruzko elkarrizketa sinpleak ulertzea, zerbait errepika edo baiezta dezatela eskatzeko aukera badago, betiere.
Argibideak eta jarraibideak emateko sortutako iragarki edo mezu publiko labur eta soilen ideia orokorra ulertzea, zuzenean entzuten badira, edo soinu-baldintza egokietan grabatuta
badaude.
Telebistako albiste, iragarki edo eguraldi-iragarpenen oinarrizko informazioa ulertzea, irudien laguntzaz.
Elkarrizketaren gaia identifikatzea, bi solaskide eguneroko bizitzako gaiei buruz edo beraien espezialitatearekin loturiko gaiei buruz hitz egiten ari direnean.
Transakzio errazetan (banku, geltoki eta dendetan), hitzak, esaldiak eta esamoldeak ulertzea.
3.3.2. IDATZIAREN ULERMENA
HELBURU OROKORRA
8 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Eguneroko bizitzako gaiei buruzko testu kontestualizatu, labur eta soilak oro har ulertzea (alderdi
nagusiak eta oinarrizko informazioa ulertzea): egitura sinple eta argiko testuak, erregistro neutroan
emandakoak, aurkezpenean eta irudietan oinarrituta, eta behar dena berriro ere irakurtzeko eta
hiztegia erabiltzeko aukera badago, betiere.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Hauek ulertzea: eguneroko bizitzako gaiei edo norberaren jarduerarekin loturiko gaiei buruzko oharrak eta mezu sinpleak (SMSak, mezu elektronikoak, posta-txartelak, faxak eta
gutunak).
Beharrezko informazioa (ordutegiak, menuak, kultura- eta kirol-jarduerak) liburuxketan, egunkarietan, aldizkarietan eta Interneten bilatzea eta aurkitzea.
Argi eta garbi idatzitako arau, argibide eta jarraibide sinpleak ulertzea eta haiei jarraitzea (errezetak, tresna baten argibideak, joko baten arauak, idazkunak dendetan eta kaleetan,
etab.).
Eguneroko bizitzako gaiei buruzko gutun pertsonal sinpleak ulertzea.
Eguneroko bizitzako gai praktikoei buruzko gutun formal laburrak ulertzea (hotel batean logela baten erreserba egitea, atzerriko ikastaro bati buruzko informazioa...).
3.3.3. MINTZAMENA
HELBURU OROKORRA
Eguneroko bizitzako egoerei buruzko ahozko testu laburrak sortzea (erregistro neutroan), aurrez
aurre hitz egitean nahiz telefonoz edo beste bide tekniko batzuen bidez hitz egitean. Eta horretan,
hizkuntza-errepertorio oinarrizkoa baina nahikoa erabiltzea, nahiz eta gramatika eta lexikoa doi-doi
kontrolatu. Halaber, modu ulergarrian aritzea, etenaldiak egitea, eta keinuak eta irudiak (argazkiak,
marrazkiak) erabiltzea, solaskidearen laguntzaz.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Ohiko egoeretan hitz-jario egokiaz aritzea: harreman sozialak, adeitasun-formulak, poza edo nahigabea adieraztea, laguntza ematea eta eskatzea, eta gogo-aldarteak adieraztea.
Gai praktikoei buruzko iritziak elkarri adieraztea, iradokizunak egitea, eta adostasuna eta desadostasuna adieraztea, elkarrizketa oso azkarra ez bada eta solaskideak laguntzen badu.
Eguneroko bizitzako gauzak eta zerbitzuak eskatzea eta eskaintzea, eta transakzio errazetan moldatzea (eskola, hotela, bankua, jatetxeak, etab.).
Kantitate, zenbaki eta prezioekin loturiko trukeetan behar bezala moldatzea.
Leku bat non dagoen eta zer bide egin behar den galdetzea eta horren berri ematea, nahiz eta keinuak eta planoak erabili behar izan.
Datu pertsonalak eskatzea eta ematea: herritartasuna, bizilekua, interesak, lagunak eta ohiturak.
3.3.4. IDAZMENA
HELBURU OROKORRA
Eguneroko bizitzako gaiei buruzko testu laburrak idaztea (egitura sinpleko testuak), eta horretan,
kohesio-baliabide mugatuak baino nahikoak erabiltzea, bai eta oinarrizko arau ortografikoak eta
puntuazio-arauak erabiltzea ere.
9 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
HELBURU ESPEZIFIKOAK
Galdeketak edo fitxak betetzeko, datu hauei buruzko informazioa idaztea: hezkuntza, lana, interesak, eta ezagutzak edo trebetasunak.
Oharrak, SMSak edo mezuak idaztea, eguneroko bizitzako jarduerekin loturiko informazioa, argibideak eta jarraibideak emateko.
Gutun pertsonalak idaztea, eskerrak emateko, edo norberari buruz edo norberaren inguruari buruz hitz egiteko (familia, lana, lagunak, bizitza-baldintzak, aisialdia, etab.).
Gutun formal soilak idaztea, informazioa eskatzeko, barkamena eskatzeko edo zerbitzu bat eskatzeko.
Leku edo gertakari bat deskribatzea, eta zer, non eta noiz gertatu den esatea.
4. EDUKIAK
4.1. METODOLOGIA
Curriculum honen bidez, ikasleak hizkuntza eraginkorki erabiltzea lortu nahi da. Horrenbestez, irakaskuntza- eta ikaskuntza-praktikak prestatzean, kontuan hartu behar da ikaslearen jarduerak
ahalik eta denbora gehien hartu behar duela.
Irakasleek lan hauek egin beharko dituzte, funtsean: ikasleari komunikazio-jardueretan parte hartzen lagundu; ikaslearen jarduera ebaluatu; jarduerari dagokionez, laguntza eman; eta
ikasleari adierazi nola gara ditzakeen bere gaitasunak eta ikaskuntza-estrategiak.
Finkatutako helburu orokorrak eta espezifikoak kontuan hartuta, irakaskuntza- eta ikaskuntza-jarduerek ikasleei errealitatean komunikatzean sortuko egoerak jaso beharko dituzte; hau da,
ulermen-, sormen-, elkarrekintza- eta bitartekotza-jarduerak landu beharko dira, ataza jakin
batzuen bidez.
Departamentu bakoitzaren programazioan ezarriko dira egin beharreko lanen ezaugarriak (zer testu edo material erabiliko diren; gaiak; egin beharreko lanak; iraupena; parte-hartzaile
kopurua; jarraibideak; etab.) eta lanak egiteko baldintzak (noiz eta nola). Eta horretan, lortu
beharreko helburu espezifikoak izango dira kontuan, batik bat.
Eskolak ikasi beharreko hizkuntzan bertan emango dira, ikasleek harreman zuzenagoa eta luzeagoa izan dezaten hizkuntzarekin.
Eskolak ikasleen arteko komunikazioa errazteko moduan antolatuko dira.
Baliabideak, metodoak eta materialak ikasleen hurbilekoenak erabili behar dira. Beraz, haiek aukeratzean, kontuan hartu behar da ikasleek ikasi beharreko hizkuntzarekin zuzenean aritzean
aurkituko dituztenen ahalik antzekoenak izan behar dutela. Halaber, haiek aukeratzeko,
finkatutako helburuak lortzeko egokiak diren ala ez aztertu behar da.
4.2. ESTRATEGIAK ETA JARRERAK
4.2.1. ULERMEN ESTRATEGIAK
Hipotesiak eratzea, norberaren ezagutzetan eta esperientzietan oinarrituta, eta formatua eta irudiak
kontuan hartuta.
Hotsak bereiztea eta bakoitzari zer grafia dagokion jakitea (edo alderantziz).
10 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Ahozko hizkuntzaren ezaugarriak zein diren jakitea (doinua, erritmoa, etenaldiak, ahotsaren
modulazioa); hiztunaren asmoa ulertzen laguntzen dutenak, alegia.
Ahozko hizkuntzan elementu paralinguistikoei (keinuak, jarrerak...) erreparatzea eta haiek zein
diren jakitea.
Komunikazio-ekintzaren elementuak identifikatzea (igorlea, hartzailea, kanala...), eta
testuinguruari eta komunikazio-egoerari dagozkion elementuak bereiztea (solaskideen adina eta
sexua, lekua...).
Hizkuntzaren berezko eduki eta arau kulturalei erreparatzea eta haiek zein diren jakitea.
Hitz ezezagunen esanahia identifikatzea, alderdi hauetan oinarrituta: norberaren ezagutzak,
testuaren edo esaldiaren zentzu orokorra, egoera, testuingurua, beste hizkuntza batzuen ezagutza,
eta gako gramatikalak eta lexikoak.
Estrategia pertsonalak erabiltzea: gako-hitzak azpimarratzea edo idaztea, hitz-zerrendak egitea,
lokailu-zerrendak egitea, etab.
Hiztegia erabiltzea, hitz ezezagunen esanahiari buruzko hipotesiak egin ondoren.
Egindako hipotesiak egiaztatzea eta berrikustea, eta norbera zuzen ala oker ibili den ebaluatzea,
hutsegiteak errazago zuzentzeko.
4.2.2. MINTZAMEN ETA IDAZMEN ESTRATEGIAK
Komunikazio-beharrak betetzeko eta hizkuntzaren erabileran trebatzeko, hizkuntza berrian aritzea
zein garrantzitsua den onartzea.
Ereduei erreparatuta, hotsak, doinu-jarraibideak eta grafia-jarraibideak kopiatzea.
Erregistroa testu motara eta testuaren asmora egokitzea, bai eta komunikazio-ekintzaren
osagaietara ere (solaskidea, kanala...).
Ahozko testuak eta testu idatziak ikasitako egitura linguistikoen konbinazioaren bidez sortzea.
Estrategia konpentsatzaileak erabiltzea; adibidez, parafraseatzea, norberaren hizkuntzako hitzak
erabiltzea, zernahitarako elementuak, sinonimoak, etab.
Solaskideek emandako seinaleen bidez (okerrik gabe errepikatzea, keinuak...), norbera zuzen
ala oker ibili den aztertzea eta autoebaluatzea, norberaren okerrak zuzentzeko eta konfiantza
handiagoa hartzeko.
4.2.3. ULERMEN JARRERAK ETA MINTZAMEN ETA IDAZMEN JARRERAK
Komunikazio-beharrak betetzeko hizkuntza ikastea zein garrantzitsua den konturatzea.
Komunikazioa bizikidetzarako modu bat dela aintzat hartzea eta komunikazioa eratzen duten arauak errespetatzea.
Ikasitako hizkuntzako edozein ahozko adierazpen edo adierazpen idatzi aintzat hartzea eta harekiko interesa izatea, bai eskola-eremuan, bai kanpoan.
Atzerriko hizkuntzan adierazitako ideiekiko interesa eta errespetua izatea.
Ahozko testuak eta testu idatziak eratzen dituzten arauak errespetatzea.
4.2.4. IKASKUNTZA ESTRATEGIAK
Komunikazio-beharrak eta -interesak identifikatzea, norberaren gabeziak eta gaitasunak zein diren jakitea, eta zenbait ikaskuntza-estilotara ohitzea, egokiena eta eraginkorrena
garatzeko.
Lanerako plan pertsonala antolatzea (egunekoa, astekoa...).
11 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Baliabide pertsonalak (testu-liburua, hiztegi pertsonala, oharrak, etab.) aurkitzea eta eraginkorki erabiltzea, bai eskolan daudenak (liburutegia, baliabideen gela, etab.), bai
eskolatik kanpokoak (Internet, prentsa, irratia, satelite bidezko telebista).
Lexikoa, gramatika eta abar ikasteko oinarrizko estrategiak identifikatzea, eta ikasitako hizkuntza azkar eta maiz erabiltzea.
Errazago edo gehiago ikasteko, estrategia hauek erabiltzea: konpentsatzaileak (parafraseatzea, mimika erabiltzea, etab.); afektiboak (hutsegiteak direla-eta, nork bere
buruan konfiantza izatea; lan bat egiten ausartzea); eta sozialak (ikaskideekin lan egitea,
jatorrizko hiztunekin trukea egitea, etab.).
Ikasketa- eta lan-teknikak garatzeko, estrategia hauek erabiltzea: memorizazio-estrategiak (buruko loturak sortzea, mapa semantikoak...); estrategia kognitiboak (aztertzea,
ondorioztatzea, arrazoitzea...); eta estrategia metakognitiboak (helburuak finkatzea,
ezagutza berriak aurrekoekin lotzea...).
Beste ikasketa batzuetan eskuratutako estrategiak erabiltzea.
IKTen bidezko komunikazio-egoeretan parte hartzea (sakelako telefonoko mezuak, txatak, mezu elektronikoak...).
Okerrik ohikoenak hautematea eta zergatik egiten diren aztertzea, eta hizkuntza ikasteko ezinbestekoak direla onartzea.
Estrategia bat behar bezala erabili den ala ez aztertzea (autoebaluazioa) eta hura erabiltzen jarraitzea.
4.2.5. IKASKUNTZARAKO JARRERAK
Eskolatik kanpo, ikasitako hizkuntzako edozein ahozko adierazpen edo adierazpen idatzi aintzat hartzea eta harekiko interesa izatea, eta teknologia berriak baliatzea, nork bere kabuz
ikasteko oso iturri garrantzitsuak diren aldetik.
Nork bere esfortzua, aurrerapenak eta jakin-mina aintzat hartzea, eta ikaskuntzan nork bere mugak eta zailtasunak onartzea.
Ikaskuntza-prozesuan, hutsegiteak ezinbesteko elementuak direla onartzea.
Jasotako informazioa aztertzeko eta ebaluatzeko interesa izatea.
4.2.6. ELKARREKINTZARAKO ESTRATEGIAK
Solaskidearen asmoak aurresatea, bai eta zer erreakzio izan daitezkeen ere.
Hartu-emanak komunikazio-egoera aintzat hartuta planifikatzea.
Maiz erabiltzen diren esaldi estandarizatuak ahoz nahiz idatziz erabiltzea (zorionak eman, agurtu, zortea opa izan...).
Jaramon egitea eta bestearen jokabideari erreparatzea, hark esandakoa hobeto ulertzeko.
Isilunerik ez egoteko edo komunikazioan okerrik ez egiteko, estrategia konpentsatzaileak erabiltzea: laguntza eskatu; errepikatzeko eskatu; zerbait argitzeko eskatu; hitzezkoa ez den
hizkuntza erabili; gaia aldatu; esamoldeak erabili, pentsatzeko astia hartzeko...
Mezua ulertu dela egiaztatzea; solaskideari zuzentzeko eta izan daitezkeen gaizkiulertuak argitzeko eskatzea.
4.2.7. ELKARREKINTZARAKO JARRERAK
12 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Barregarri geratzeko beldurra alde batera uztea, desinhibitzea eta espontaneoa izatea, eta nork bere buruan konfiantza izatea, komunikazio-harremanak ezartzeko.
Komunikazio-harremanetan, laguntzen ahalegintzea eta arauak errespetatzea (hitz egiteko txanda errespetatzea, besteen ideiak errespetatzea, etab.).
Talde-lana zein garrantzitsua den aintzat hartzea, gauza askotarako balio baitu; adibidez, hizkuntza ikasteko, parte-hartzaileek elkarren artean harremanak izateko, ikasleak
motibatzeko, elkarri adorea emateko eta elkarren ebaluazioa egiteko.
Informazio- eta komunikazio-teknologiak erabiltzea zein garrantzitsua den aintzat hartzea, hizkuntza hobetzeko eta harreman pertsonalak izateko aukera ematen baitute.
4.3 GAIKAKO EDUKIAK
Identifikazio pertsonala.
Etxebizitza, etxea, hiria eta ingurua.
Eguneroko bizitzako jarduerak.
Aisialdia.
Bidaiak.
Giza harremanak eta harreman sozialak.
Osasuna eta zainketa fisikoak.
Hezkuntza.
Erosketak eta merkataritza-jarduerak.
Elikadura.
Ondasunak eta zerbitzuak.
Hizkuntza eta komunikazioa.
Klima, baldintza atmosferikoak eta ingurumena.
Zientzia eta teknologia.
4.4. KOMUNIKAZIO GAITASUNAK
4.4.1. Gaitasun pragmatikoa
4.4.1.1. Gaitasun funtzionala
1. Informazio orokorra ematea eta eskatzea (adierazpenezko ekintzak):
Datu hauek ematea eta eskatzea: izena, adina, abizena, egoera zibila, herritartasuna, lanbidea,
telefono-zenbakia, helbidea, posta elektronikoa...
Hauei buruzko informazioa eskatzea eta ematea: pertsonak (lanbidea, familia, trebetasunak,
gustuak, zaletasunak); ordutegiak; datak; menuak; lekuak (eskola eta bizilekua); janari eta
edari kantitateak...
Zerbait norena den galdetzea eta esatea.
Pertsonen, gogo-aldarteen eta gorputzeko egoeren deskribapen sinpleak egitea.
Ohiko ekintzei buruz edo oraingo ekintzei buruz aritzea.
Hitz egiteko unean gertatzen ari diren ekintzei buruz aritzea.
Pertsonak, gauzak (jantziak, altzariak, eraikinak eta eraikinetako gelak), egoerak eta ekintzak
deskribatzea.
Klimari buruz hitz egitea.
Gauzak non dauden adieraztea (ikasgelan, etxean, hirian).
Zerbait edo norbait urrun edo hurbil dagoen adieraztea.
Iraganeko ekintza edo gertakari bat kontatzea eta hari buruz galdetzea.
13 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Nork bere burua zuzentzea eta zalantza egitea.
Azalpenetan, gauzak banan-banan aipatzea.
Orainaldia eta iragana alderatzea.
Laburpenak egitea (filmak, liburuak, etab.).
Definizioak ematea.
Gertakari baten aurrean, ezjakintasuna edo ezagutza adieraztea.
Iragarpenak eta iragarkiak egitea.
Planei eta proiektuei buruz aritzea.
Helburuak finkatzea (asmoak eta promesak).
Pertsona, gauza, ekintza edo gertakariei buruzko hipotesiak formulatzea.
Denborazko sekuentzia adieraztea.
Hitza eskatzea eta ematea, hitza kentzea, besteei hitz egiten uztea, etab.
2. Jarrerak eta iritziak adieraztea eta baloratzea (ekintza adierazkorrak):
Gustuei buruzko informazioa eskatzea eta ematea.
Zerbaiti buruz zer dakizun edo ezer ez dakizun adieraztea.
Gorputzeko egoerari, sentipen bati eta osasunari buruzko informazioa eskatzea eta ematea: hotza edo beroa, logura, gosea edo egarria, zaporea, ondo egotea edo ondoeza.
Barkamena eskatzea eta barkatzea.
Zalantza adieraztea.
Interesa edo interesik eza erakustea.
Adostasuna edo desadostasuna adieraztea.
Proposamen edo ideia baten alde edo kontra agertzea.
Lehentasunak edo zaletasunak adieraztea.
Hartutako aukera adieraztea.
Axolagabetasuna adieraztea.
Harridura eta txundidura adieraztea.
Errukia adieraztea.
Nahi bat adieraztea.
Ohiko gogo-aldarteei eta haien kausei buruzko informazioa eskatzea eta ematea: aspertzea, gogobetetasuna edo nahigabea, mirespena, interesa, estimua, poza, etab.
3. Limurtzea, konbentzitzea. Ekintza-asmoa (ekintza zuzentzaileak):
Laguntza eskatzea eta eskaintzea.
Ikasgelako jarduerei buruzko aginduak ematea.
Zerbait egiteko baimena eskatzea, ematea edo ukatzea.
Laguntza eskaintzea eta eskatzea, hura onartzea edo ez onartzea.
Norbait zerbait egin dezan animatzea.
Jarraibideak eskatzea eta ematea (helbideak, leku batera nola joan).
Lankidetza eskatzea.
Mezu bat errepikatzeko edo polikiago hitz egiteko eskatzea.
Hitz edo esamolde baten esanahia edo itzulpena galdetzea eta adieraztea.
Ulertu ez den hitz edo izen berezi bat letraka esateko eskatzea.
Ahotsa modulatzeko eskatzea: ozenago hitz egiteko, isilago, etab.
Zerbait egiteko asmo, gogo edo erabakiaren berri eskatzea eta ematea.
Betebehar pertsonalak adieraztea.
Aholkuak eskatzea eta ematea.
14 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Sorospena eskatzea.
Debekuak adieraztea.
Jarduerak iradokitzea eta iradokizunen aurrean erreakzionatzea.
Hitzordua adostea, norbaitekin elkartzekotan geratzea.
Aitzakiak eta desenkusak adieraztea, haiek onartzea eta ez onartzea, eta horretan, arrazoiak azaltzea.
Oinarrizko elkarrizketak izatea telefono bidez (komunikazioari ekin, norbaitez galdetu, solaskideari itxaron dezala eskatu, behar bezala entzuten duen edo dena ulertzen duen
egiaztatu, agurtu...).
Norbait animatzea, zerbaitetan jarrai dezan.
4. Sozializatzea (ekintza solidarioak):
Agurtzea eta agurrari erantzutea.
Nork bere burua aurkeztea, besteen aurkezpenak egitea eta aurkezpen bati erantzutea.
Norbaiti buruzko informazioa eskatzea eta ematea.
Eskerrak ematea eta eskerrak ematen dituenari erantzutea.
Zorionak ematea eta zorionak ematen dituenari erantzutea.
Arreta erakartzea.
Norbaiti ongietorria egitea.
Oinarrizko mezu bat errepikatzea.
Esandakoa ulertu dela egiaztatzea edo komunikazioari jarraitzen ari zaiola erakustea.
Gonbit bat onartzea edo ez onartzea.
Barkamena eskatzea.
Informazio edo kontakizun bat entzutean, hauek adieraztea: interesa, harridura, poza, pena, etab.
Mezu bat ulertu dela egiaztatzea.
4.4.1.2. Diskurtsorako gaitasuna
4.4.1.2.1 TESTUAK
Testua ahozko diskurtsoaren edo diskurtso idatziaren edozein sekuentzia da, arlo espezifiko
bati buruzkoa. Eta lan bat egitean, testua da, hain zuen, hizkuntza-jardueren ardatza, bai
laguntza gisa edo helburu gisa, bai produktu gisa edo prozesu gisa. (EEM, 2.1.)
A. Testu motak:
-deskribatzaileak
-narratiboak
-esplikatiboak
-argumentatiboak
-hezigarriak/limurtzaileak
-elkarrizketa
-iragarpenak
-literatura
B. Testu mailak
15 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Testu pertsonalak
Elkarrizketazkoak
- lagunarteko elkarrizketak lagunekin, senitartekoekin, ikaskideekin (aurrez aurre) - elkarrizketak telefonoz - erantzungailu automatikoko mezuak - agurrak - lan-elkarrizketak
Ez-elkarrizketazkoak
- komunikabideetan emandako eta grabatutako ahozko testuak - oraingo eta iraganeko gertakarien kontakizunak eta deskribapenak - aginduak eta jarraibideak: errezetak, tresnak erabiltzeko jarraibideak, leku batera
joateko argibideak
- eleberriak, aldizkariak, egunkariak, iragarkiak, publizitate-liburuxkak - erantzungailu automatikoko mezuak - gutun pertsonalak
Testu publikoak
- panelak eta oharrak
- produktuen bilgarriak eta etiketak - liburuxkak, pintadak, kartelak - txartelak, ordutegiak eta egutegiak - informazio-idazkunak, erregulazioak - menuak eta kartak - formularioak eta galdeketak - irratiko eta telebistako informazioak - komikiak eta bietak - horoskopoak - turismo-gidaliburuak, bidaiak, aisialdia - planoak eta kale-izendegiak - publizitate-testuak - agiriak, txartelak, nortasun-agiriak - web orriak -
Testu profesionalak
- gutunak
- txostenak
- lan-munduarekin loturiko inprimakiak
- seinaleak - jarraibideak eta erregulazioak - publizitate-materiala - etiketak eta bilgarriak - lanpostuen deskribapena - laburpenak, txostenak, mezuak - posta elektronikoa, faxak eta bideokonferentziak - curriculum vitaea
Hezkuntza-testuak
- testu-liburuak, gidaliburuak, kontsulta-liburuak, ariketa-koadernoak - hiztegiak - mapak, planoak, banderak
16 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- galderen eta azterketen enuntziatuak - eskolako azalpenak eta jarraibideak - ikaskideen arteko azalpenak - aldizkariak, eskolako egunkariak eta horma-irudiak - aurkibideak, laburpenak, eskolako ariketak eta idazlanak - autoebaluaziorako fitxak - jolasen argibideak, definizioak - ikastetxeko, liburutegiko eta eskolako ordutegiak
C. Testuen propietateak:
C.1 Egokitasuna.
Komunikazio-asmoa.
Testuingurua eta egoera.
Erregistroa eta hizkuntza maila.
C.2. Testu-koherentzia.
Edukiaren egituraketa.
Ideia nagusiak eta bigarren mailako ideiak.
Hautapen lexikoa eta hizkuntzaren funtzioak.
C.3. Testu-kohesioa.
Elementu prosodikoak eta ortografikoak (doinua eta puntuazioa).
Errepikapen-baliabideak (izenordainak, izenen elipsia, sinonimia, eremu
semantikoak...).
Diskurtsoaren adierazgailuak:
Espazio-adierazgailuak (kokapena adierazteko).
Denbora-adierazgailuak (elkarren segidako ekintzak adierazteko).
Perpaus koordinatuen eta mendeko perpausen arteko testu-adierazgailuak edo -
lokailuak.
Perpausen edo paragrafoen artean lotura logikoa egiteko testu-adierazgailuak
edo -lokailuak.
Ahozko diskurtsoari eusteko adierazgailuak.
4.4.1.3. Gaitasun pragmatikoen garapena: diskurtsorako gaitasunak eta gaitasun funtzionalak
OINARRIZKO 1. MAILA
A. Komunikazio-eraginkortasuna:
Mezua ulertzeko eta sortzeko, egoera eta testuingurua kontuan hartzea.
Norberak esandakoa besteei ulertaraztea. Norberak ulertzen duen eta besteek ulertzen duten
kontrolatzea.
Mezuaren komunikazio-asmoa bereiztea eta adieraztea.
Maila honetako testuak behar bezala ulertzeko estrategia egokiak garatzea.
Komunikazio-okerrak daudenean, azalpenak eta errepikapenak eskatzea eta ematea.
Ohiko elkarrekintza-egoeretan, xede-kulturaren erabilerak kontuan hartuta erreakzionatzea eta
laguntzea.
Erregistro formala edo informala (estandarraren barruan) erabiltzen ari den bereiztea eta hura
erabiltzea, solaskidearekiko konfiantza maila kontuan izanik (trataera, keinuak, jarrerak).
17 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
B. Koherentzia eta antolaketa
Ideien koherentzia errespetatzea, komunikazio-asmoaren arabera.
Xede-kulturan eta -hizkuntzan elkarrizketa nola egiten den jakitea (hasiera, parte-hartzea eta amaiera).
Jasotako edo sortutako ahozko testuen eta testu idatzien ezaugarri, oinarrizko antolaketa eta formatura moldatzea.
Informazioa koherentziaz antolatzea, nahiz eta antolaketa lineala egin.
Komunikazio-asmoa betetzeko nahikoa informazioa ematea.
Norberaren hizkuntzako edo beste hizkuntza batzuetako diskurtsoarekin zer desberdintasun eta antzekotasun dauden aztertzea.
C. Kohesioa eta arintasuna
Baliabide soilak bereiztea eta erabiltzea, norbaiti hitz egiteko, hitza hartzeko, eta elkarrizketa
bati ekiteko, elkarrizketan aritzeko edo hura amaitzeko.
Interesa eta laguntzeko asmoa erakusteko adierazpenak bereiztea eta erabiltzea (keinuak,
galderak, buru-mugimenduak, hotsak); ahozko elkarrekintzan distantzia egokira egotea.
Doinua eta keinuak komunikazio-funtziora moldatzea.
Mezuak kokatzeko erabiltzen diren denbora- eta espazio-adierazpenak ulertzea eta erabiltzea,
bai eta mezuak antolatzeko erabiltzen diren baliabideak ere.
Informazioari berriro heltzea eta errepikatzeko ez eskatzea, beharrezkoa ez bada, behintzat.
Izenordaina erabiltzean, erreferentea argi eta garbi adieraztea.
Oinarrizko diskurtsoetan lokailuak eta puntuazioa zein garrantzitsuak diren aintzat hartzea eta
haiek iniziazio-moduan erabiltzea (antolaketak lokailu falta osatu dezake).
Testuaren antolaketa grafikoa baliatzea, bestelako antolaketa igartzeko edo emateko.
Aditzen denbora-komunztadura oinarri-oinarrian zaintzea.
Hitz-jario falta osatzeko eta komunikazioa aurrera ateratzeko, enuntziatu laburrak prestatzea eta
mezua norberaren baliabideetara moldatzea.
Maila honetako testuak erraz ulertzeko trebatzea, eta horretarako, estrategia egokiak erabiltzea.
Hizkuntza idatzian arintasuna eta zehaztasuna lantzeko, ereduei erreparatzea, gauzak ez
errepikatzen ahalegintzea, eta esaldiak modu soilean elkarren artean lotzea.
OINARRIZKO 2. MAILA
A. Komunikazio-eraginkortasuna:
Mezuak ulertzeko eta sortzeko, egoera eta testuingurua kontuan hartzea.
Norberak esandakoa besteei ulertaraztea eta komunikazio-asmoa betetzea, nahiz eta egokitzapen batzuk egin behar izan.
Maila honetako testuak behar bezala ulertzeko estrategia egokiak garatzea.
Komunikazio-okerrak daudenean, azalpenak eta errepikapenak eskatzea eta ematea.
Komunikazio soiletan, mezua argi eta garbi ematea, eta bestelako parte-hartze batzuetan, egokitzapenak eta birformulazioak egitea.
Komunikazio-trukearen edo mezuaren komunikazio-asmoak bereiztea eta adieraztea.
Informazio-beharra kontuan hartzea, mezuak eta testuak aukeratzeko.
Entzundakoa edo irakurritakoa zertarako den gogoan izatea beti.
18 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Erregistro formala edo informala, edo erregistro publikoa edo pertsonala (estandarraren barruan) erabiltzen ari den bereiztea, bai eta solaskidearekiko konfiantza maila zein den
ere (trataera, keinuak, jarrerak).
Erregistro formal edo informal estandarra erabiltzea, eta trataera, jarrerak, mugimenduak eta ahotsaren tonua komunikazio-kanalera, lekura eta solaskideetara
moldatzea.
Ohiko elkarrekintza-egoeretan, xede-kulturaren erabilerak kontuan hartuta erreakzionatzea eta laguntzea.
Solaskideak kontuan hartzea, informazio kantitate egokia emateko.
B. Koherentzia eta antolaketa Ideien eta komunikazio-asmoaren arteko koherentzia nahiz ideien arteko koherentzia
zaintzea, eta gauzak ez nahasten eta ez errepikatzen ahalegintzea, beharrezkoa ez bada,
behintzat.
Xede-kulturan eta -hizkuntzan elkarrizketa nola egiten den jakitea (hasiera, parte-hartzea eta
amaiera).
Jasotako edo sortutako testuen ezaugarriak, oinarrizko antolaketa eta formatua bereiztea eta
haietara moldatzea (ahozko elkarrekintza eta aurkezpenak, inprimakiak, liburuxkak,
oharrak, mezu pertsonalak, gutunak, kontakizunak).
Ideiak modu soilean baina koherentziaz antolatzea.
Komunikazio-asmoa betetzeko nahikoa informazioa eta informazio garrantzitsua ematea.
Adibideak ematea.
Norberaren hizkuntzako edo beste hizkuntza batzuetako diskurtsoarekin zer desberdintasun
eta antzekotasun dauden aztertzea.
C. Kohesioa eta arintasuna
Teknika soilak bereiztea eta erabiltzea, norbaiti hitz egiteko, eta hitza hartzeko, elkarrizketa laburrei eusteko eta haiek amaitzeko.
Laguntzeko asmoa, interesa eta enfasia erakusteko nahiz norberak komunikazioari ekiteko erabili ohi diren esamoldeak, keinuak eta hotsak zein diren jakitea eta haiek
erabiltzea; distantzia egokira egotea.
Doinua eta keinuak komunikazio-funtziora moldatzea.
Diskurtsoaren adierazgailuak (lehendabizi, adibidez, bestalde) eta doinua kontuan hartzea, gaia nondik nora doan eta mezua noiz amaitzen den jakiteko.
Informazioari berriro heltzea eta errepikatzeko ez eskatzea, beharrezkoa ez bada, behintzat, eta horretarako, erreferente argiko ordezpen-baliabide soilak erabiltzea
(elipsia, izenordainak eta adberbioak edo esamoldeak).
Oinarrizko diskurtsoetan lokailuak eta puntuazioa zein garrantzitsuak diren aintzat hartzea eta haiek iniziazio-moduan erabiltzea.
Testuaren antolaketa grafikoa baliatzea, bestelako antolaketa igartzeko edo azaltzeko.
Doinuaren edo marka grafikoen bidez zerbait azpimarratzea.
Testu guztian, orainaldiaren eta iraganaldiaren arteko denbora-koherentzia zaintzea.
Maila honetako testuak erraz ulertzeko trebatzea, eta horretarako, estrategia egokiak erabiltzea.
Eguneroko bizitzako harremanetan nahiko erraz moldatzea eta norberak esandakoa besteei ulertaraztea, nahiz eta etenaldiak eta zalantzak nabarmendu.
Esaldiak modu soilean elkarren artean lotzea, diskurtso arinagoa egiteko.
19 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Esamoldeak, lexikoa, doinua eta keinuak komunikazio-funtziora eta diskurtsoaren baldintzetara moldatzea.
4.4.1.4. Gaitasun soziolinguistikoa
Harreman sozialak
Agurtzea eta agurra aukeratzea:
- Leku batera iristean. - Aurkezpenak. - Agurrak.
Tratatzeko moduak erabiltzea eta aukeratzea.
Norbait aurkezteko eta aurkezpenari erantzuteko formula formalak eta informalak.
Agurtzeko formulak, eguneko uneak kontuan hartuta.
Osasunari buruz hitz egiteko baliabideak.
Gutun pertsonaletarako arau grafikoak.
Eguraldiari buruz hitz egiteko baliabideak.
Hitzordua jartzeko baliabide formalak eta informalak.
Ordaintzeko formulak.
Norbaiti atentzioa emateko formulak.
Adeitasunezko arauak:
Baimena, laguntza, zerbitzu bat edo produktu bat eskatzeko adeitasunezko formulak.
Formulak, eskerrak emateko, barkamena eskatzeko, besteen aurrean konplitzeko eta opari bat jasotakoan erreakzionatzeko.
Gabonetan eta urtebetetzean zorionak emateko formulak.
Eskerrik asko eta mesedez behar bezala erabiltzea.
Herriaren jakinduriako esamoldeak
Esaera zahar eta atsotitz soilak.
Erregistro-desberdintasunak
Erregistro nahiko neutroa.
4.4.1.5. Gaitasun soziokulturala
Identifikazio pertsonala: Izen eta abizen ohikoenak.
Abizen kopurua eta abizenen ordena.
Agurtzeko keinuak.
Etxebizitza, etxea eta ingurua:
Etxebizitza mota arruntenak.
Oinarrizko alderdi geografikoak.
Eguneroko bizitzako jarduerak:
Lan-baldintzak eta lan-bilaketa.
Puntualtasuna.
Elementu sozialak.
20 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Aisialdia:
Aisialdiko jarduerarik ohikoenak.
Erreferente artistikoak eta kulturalak.
Ospakizunik eta zeremoniarik garrantzitsuenak.
Bidaiak:
Gizalegezko azturak: gidatzeko arauak, etab.
Turismo-lekurik bisitatuenak.
Giza harremanak eta harreman sozialak:
Familien bizimodua: usadioak eta ohiturak.
Familia-egitura.
Hezkuntza:
Eskola-sistema.
Erosketak eta merkataritza-jarduerak:
Kontsumo-azturak.
Elikadura:
Gastronomia eta elikadura-azturak.
Festa jakin batzuetako jateko tipikoak.
Ondasunak eta zerbitzuak:
Ordutegiak: dendak, bankuak, etab.
Zientzia eta teknologia:
Informazio- eta komunikazio-teknologia berrien presentzia.
4.4.2 Gaitasun linguistikoa
4.4.2.1. Gaitasun lexiko/semantikoa
Identifikazio pertsonala:
Informazio pertsonalarekin loturiko oinarrizko lexikoa: izena, abizena, adina, lanbidea, egoera zibila, herritartasuna, helbidea...
Informazio pertsonala jasotzen duten agiririk ohikoenen (pasaportea, nortasun-agiriak...) berezko lexikoa.
Zenbakiak.
Alfabetoa.
Pertsonen izaera, trebetasun eta deskribapen fisikoarekin loturiko oinarrizko lexikoa.
Jantziekin eta osagarriekin loturiko lexikoa.
Etxebizitza, etxea eta ingurua:
Etxebizitza: motak, kokapena, gelak eta banaketa.
Altzariak, objektuak eta tresnak.
Hiria: kokapena, zatiak, kaleak, eraikinak, berdeguneak eta monumentuak.
21 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Xede-hizkuntzaren herrialdearen edo herrialdeen lurralde-banaketa.
Eguneroko bizitzako jarduerak:
Denbora-tarteekin loturiko lexikoa: urteak, hilak, asteak, egunak, egunaren zatiak eta ordua.
Etxeko, laneko edo ikastetxeetako jarduerekin loturiko oinarrizko lexikoa.
Aisialdia:
Jarduerekin (kirolak, kultura-jarduerak...) loturiko oinarrizko lexikoa.
Aisialdirako lekuak: antzokiak, museoak, hondartzak...
Bidaiak:
Turismoarekin loturiko lexikoa.
Garraiobideak.
Bidaia motak: lan-bidaiak, atsegin-bidaiak, ikasketa-bidaiak.
Herrialdeen izenak.
Giza harremanak eta harreman sozialak:
Familia-kideen izenekin loturiko lexikoa.
Adiskidetasun, sentimendu eta maitasunarekin loturiko lexikoa.
Lan-munduarekin loturiko lexikoa.
Osasuna eta zainketa fisikoak:
Gorputzaren zatiak.
Sintomak eta gaixotasunak.
Osasun-munduarekin loturiko lexikoa.
Hezkuntza:
Hezkuntzarekin loturiko lexikoa: ikastetxeak, irakasgaiak, notak, ziurtagiriak...
Ikasgelako jarduerekin eta eskolako materialarekin loturiko lexikoa.
Erosketak eta merkataritza-jarduerak:
Erabilera pertsonaleko gauza ohikoenen izenak.
Erabilera pertsonaleko gauzak deskribatzeko lexikoa (kolorea, neurria...).
Merkataritza-lekuak.
Prezioak, txanponak, ordaintzeko moduak...
Elikadura:
Eguneko jatorduen izenak.
Janariekin eta ontzi motekin loturiko lexikoa.
Janariarekin loturiko tresnen izenak.
Kantitateak, pisuak eta neurriak.
Ondasunak eta zerbitzuak:
Zerbitzu pribatuak eta publikoak: bankuak, posta...
22 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Hizkuntza eta komunikazioa:
Hizkuntza baten ikaskuntzarekin loturiko oinarrizko lexikoa.
Munduko zenbait hizkuntza.
Komunikabideak: telebista, irratia...
Klima, baldintza atmosferikoak eta ingurumena:
Fenomeno atmosferikoak eta klimatikoak.
Urtaroak.
Puntu kardinalak.
Elementu geografikoak.
Zientzia eta teknologia:
Telefonoarekin loturiko lexikoa.
Ordenagailu, Internet eta beste komunikabide batzuekin loturiko oinarrizko lexikoa.
23 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
ALEMANA
OINARRIZKO 1. MAILA
4.4.2.2. Gaitasun fonetiko-fonologikoa
Hots eta fonema bokalikoak: kantitate bokalikoa (a [a]; a, aa, ah [a:]; e [e]; e, ee, eh [e:]; i [i], i, ie, ih [i:], o [o]; o, oo, oh [o:]; , u [u]; u, uh [u:]). Diptongoak: (ai[ai], ei[ai],
u[ y], eu[ y], au[a ]). Hots eta fonema kontsonantikoak, eta haien elkarketak (ch [] [x] [k], ck [k], ng [], nk
[k], qu [kv], sch [ ], sp [ p], st [ t]).
Prozesu fonologikoak. - Preposizioaren eta artikuluaren kontrakzioa (im, ins...).
- Metafonia (Umlaut)( [] [:], [] [], [y] [y:]). - azken lekuan edo kontsonante aurrean: aurreko bokalaren eragina (Vater,
verstehen, mir, ... [ ] ). Lexiko-elementu jakin batzuen azentua (Die nicht betonten Silben werden schneller,
undeutlicher und leiser gesprochen als die betonte Silbe.).
Azentua eta atonotasuna: sintagmaren tonu-ereduak (In deutschen Wrtern ist meistens die erste Silbe betont: rbeit, rbeiten, rbeitsstunde). Testuaren doinua eta melodia (Wenn man neutral und sachlich sprechen will, knnen Artikel,
Pronomen, Prpositionen, Konjuntionen, Hilfs- und Modalverben und Negationswrter nicht
betont werden. Das letzte betonbare Wort trgt den Akzent.).
4.4.2.3. Gaitasun ortoepikoa eta ortografikoa
Alfabetoa.
Fonemen eta hotsen adierazpen grafikoa: korrespondentziak.
Atzerriko hitzen ortografia (Friseur = Frisr, Spaghetti = Spagetti).
Karaktereak dagozkien forma guztietan erabiltzea: letra larriak eta letra xeheak (der, schn, sie, Tisch, machen, jetzt, mit, dass).
Ortografia-zeinuak: ( . : , ; ! ? ) apostrofoa (Wie gehts? / Klaus Zimmer), Umlaut adierazteko dieresia (spt, schn, hbsch, ...), komatxoak (Paul sagte: guten Morgen.).Silaba-egitura. Hitz elkartuen banaketa (Haus/auf/ga/ben, Ar/beits/buch/
Bal/lett/tn/zer = Bal/let-Tn/zer), hitzak lerroaren bukaeran banatzea (hei/ en = heis/sen ,
bes/te, ba/ cken).
4.4.2.4. Gramatika-gaitasuna
Perpaus bakuna
Elementuek perpausean duten ordena: - Aditzaren kokapena.
- Osagarri zirkunstantzialek perpausean duten ordena (Tekamel)
24 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- Perpaus motak. Adierazpen-perpausak: aditza subjektuaren ondoren (Anna trinkt heute
einen Tee), aditza beste osagai batzuen ondoren (Heute trinkt Anna einen Tee). Ezezko
elementuen kokapena (Anna trinkt
heute keinen Tee. Anna trinkt heute nicht. Anna trinkt nie.) Galderazko perpausak:
partzialak:
Galderazko elementua perpausaren hasieran (Was trinkst du?). Edo osoak: aditza hasieran
(Trinkst du ein Bier?) eta aginte-perpausa: Aditza + Subj. (Kommen Sie!). Aditza +
osagarri zuzena + aditza (Mach die Tr zu!).
Forma eliptikoak: perpaus-proformak Ja, Nein (Kommst du mit ins Kino? Ja/Nein).
Elementuen kokapena: A+...+A (Ich kaufe im Supermarkt ein. Ich habe die Hausaufgaben nicht gemacht. Du musst die Hausaufgaben machen).
Komunztadura-fenomenoak. (Anna kommt; Anna und Peter kommen)
Perpaus konposatua
- Lotura logikoen adierazpena: juntagailua: und (Anna fhrt nach Berlin und sie besucht den
Fernsehturm), disjuntzioa: oder (Anna fhrt nach Berlin oder vielleicht bleibt sie zu
Hause), aurkakotasuna: aber (Anna fhrt nach Berlin, aber sie kann den Fernsehturm nicht
besuchen) eta kausa: denn (Anna fhrt nach Berlin, denn im Sommer ist es dort sehr schn).
Izenak:
Motak: arruntak (Tisch, Tafel, Buch) eta bereziak (Anna, Meier, Berlin, sterreich, Rhein ...).
Generoa: maskulinoa, femeninoa, neutroa (der Tisch, die Tafel, das Buch). Izen elkartuak (das Wrterbuch).
Numeroa: pluralaren osaketa (Lampen, Wohnungen, Tische, Sthle, Autos, Bilder, Bcher, Lehrer, Vter) .
Izen elkartuak (die Wrterbcher).
Kasua: nominatiboa, akusatiboa eta datiboa (der Stuhl, den Stuhl, dem Stuhl, ...)
-chen eta -lein txikigarriak (der Bruder, das Brderchen, das Brderlein).
Atzizki nagusiak (-ung, -heit , -keit, ...).
Adjektiboak:
Predikazio-funtzioa (das Leben ist schn).
Determinatzaileak:
Artikuluak: mugatuak (der, das, die) eta mugagabeak (ein, ein, eine). Ezezkoak (kein, kein, keine).
Numeroa
Kasuak: nominatiboa, akusatiboa eta datiboa.
Erakusleak (diese_).
Edutezkoak (mein_, dein_, sein_, ihr_, unser_, euer_, ihr_, Ihr_).
Zenbakizkoak (kardinalak: eins, zwei, drei, ...) eta beste zenbatzaile batzuk (viel, wenig, halb, ein bisschen, etwas, ...).
Izenordainak:
Izenordain motak: pertsona-izenordainak nominatiboan, akusatiboan eta datiboan (ich, mich, mir ...),
25 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
edutezkoak (mein_, dein_, sein_, ihr_, unser_, euer_, ihr_, Ihr_), bihurkariak (OZ) (mich, dich, sich, uns, euch, sich), erakusleak (diese_), zehaztugabeak (alle, beide, (k)einer, ein
bisschen, etwas, ...), galdetzaileak: forma aldakorrak (wer, wen, wem, ... ) eta aldaezinak
(warum, wann, wo, ... ).
Izenordainen deklinazioa
Man eta es izenordainak (Man spricht Deutsch / Es regnet).
Aditza:
Aditzaren eta subjektuaren arteko komunztadura
Haben, sein eta werden aditz laguntzaileak: esanahia eta erabilera.
Aditz-formak (aditz erregularrak eta irregularrak):
Aldiak: - Orainaldia adierazteko: indikatiboko orainaldia (Ich mache eine Reise. Ich fahre nach
Mnchen).
- Geroa adierazteko: indikatiboko orainaldia (Im Sommer fahre ich nach Cuba).
- Iragana adierazteko: iraganaldi burutua (Ich habe eine Reise gemacht. Ich bin nach
Mnchen
gefahren).
Aspektua: ohiko/iraupen kontrastea: indikatiboko orainaldia (gerade) + indikatiboko orainaldia (Ich lese ein Buch / Ich lese gerade ein Buch), abiakaria/amaierazkoa kontrastea:
(gerade, schon) + indikatiboko burutua (Ich habe gerade ein Buch gelesen /Ich habe das
Buch schon gelesen).
Modalitatea.
- Faktualtasuna (indikatiboko orainaldia) (knnen kann).
- Beharra (indikatiboko orainaldia) (mssen muss).
- Obligazioa (morala) (indikatiboko orainaldia) (sollen soll).
- Gaitasuna (indikatiboko orainaldia) (knnen kann).
- Baimena (indikatiboko orainaldia) (drfen darf).
- Aukera (indikatiboko orainaldia) (knnen kann).
- Debekua (indikatiboko orainaldia) (nicht drfen darf nicht/kein_).
- Intentzioa (indikatiboko orainaldia) (wollen will oder mgen mchte).
Adberbioak:
Motak: denborazkoak (heute, frher, oft, bald, nie ...), lekuzkoak (hier, rechts, oben ...), moduzkoak (gern, leider, ...), graduzkoak (sehr, ganz, ...), galderazkoak (wo?, wie? ...).
Preposizioak
Akusatiboa eskatzen duten preposizioak (durch, fr, gegen, ohne, um), datiboa eskatzen dutenak (aus, bei, mit, nach, seit, von, zu) edo biak eskatzen dituztenak (an, auf, hinter, in,
neben, ber, unter, vor, zwischen).
Preposizioaren eta artikuluaren kontrakzioa (im, ins...).
Preposizio-esapideak.
26 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
ALEMANA
OINARRIZKO 2. MAILA
4.4.2.4. Gramatika-gaitasuna
Perpausa:
Perpaus konposatua
Perpausak dass erabiliz (Ich hoffe, dass er heute pnktlich kommt).
Aurkakotasuna: trotzdem (Peter ist krank. Trotzdem geht er nicht zum Arzt).
Kontzesiboa: obwohl (Obwohl Peter krank ist, geht er nicht zum Arzt).
Baldintza: wenn ..., (dann) ...(Wenn das Wetter schn ist, (dann) machen wir einen Ausflug)
Kausa: weil (Ich lerne Deutsch, weil ich eine deutsche Freundin habe).
Helburua: damit, um ...zu ... (Jochen kauft sich einen Computer, um Spiele zu machen. Jochen kauft einen Computer, damit seine Kinder spielen knnen).
Emaitza: so ..., dass... (Es ist so spt, dass wir nicht mehr ins Kino gehen knnen).
Denborazko loturak: - Aldiberekotasuna: als, wenn (Als ich Student war, lebte ich in Hamburg. / Wenn du nach
Kln kommst, kannst du mich besuchen).
- Aurrekotasuna: nachdem (Nachdem wir gegessen hatten, tranken wir Kaffee).
- Gerora: bevor (Bevor du ins Bett gehst, putz dir die Zhne!).
Izenak:
Kasua: genitiboa (Das Auto des Vaters / Der Hund meiner Mutter).
Nukleoa aldatzea. - Aposizioa (Klaus, der Freund von Anna, ist sehr nett / Kennen Sie Herrn Mller, den
neuen Chef?).
Adjektiboak. Gradua: positiboa, konparatiboa eta superlatiboa (jung, jnger, am jngsten).
Kasuak: nominatiboa (der schne Bus, ein schner Bus,schner Bus ...), akusatiboa (den schnen Bus, einen schnen Bus, schnen Bus ...), datiboa (dem schnen Bus, einem
schnen Bus ,schnem Bus ...), genitiboa (des schnen Buses, eines schnen Buses, schnen
Buses ...).
Nukleoa adberbio-sintagma eta preposizio-sintagma erabiliz aldatzea (ein sehr schnes Auto. / Das Auto von meiner lieben Mutter.).
Izenordainak:
Izenordain motak: bihurkariak (ZO) (mir, dir, sich, uns, euch, sich), elkarkariak eta erlatiboak (sarrera) (der,das, die, ...).
Aditza.
Aldiak: - Iragana adierazteko: iraganaldi bakuna (er machte; er fuhr; ... ) eta indikatiboko
pluskuanperfektua (er hatte gemacht; er war gefahren; ...).
- Geroa adierazteko: werden aditzaren orainaldia + Inf. (ich werde gehen, ...).
27 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Modalitatea.
- Faktualtasuna (iraganaldi bakuna) (knnen konnte).
- Beharra (iraganaldi bakuna) (mssen musste).
- Obligazioa (morala) (iraganaldi bakuna) (sollen sollte).
- Gaitasuna (iraganaldi bakuna) (knnen konnte).
- Baimena (iraganaldi bakuna) (drfen durfte).
- Aukera (iraganaldi bakuna) (knnen konnte).
- Debekua (iraganaldi bakuna) (nicht drfen durfte nicht/kein_).
- Intentzioa (iraganaldi bakuna) (wollen wollte oder mgen mochte).
Boz aktiboa eta pasiboa (Wir essen einen Apfel. Der Apfel wird gegessen./ Wir a en einen Apfel. Der Apfel wurde gegessen.).
Adberbioak.
Motak: kausazkoak (deshalb, nmlich ...) eta preposizionalak (damit, daran, ...).
Gradu positiboa, konparatiboa eta superlatiboa (gern, lieber, am liebsten).
Preposizioak
Aditzekin batera doazen preposizioak (sich interessieren fr, warten auf, ...)
28 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
GAZTELANIA, ATZERRIKO HIZKUNTZA
OINARRIZKO 1. MAILA
4.4.2.2. FONETIKA ETA FONOLOGIA
- Hots eta fonema bokalikoak.
- Hots eta fonema kontsonantikoak.
- Prozesu fonologikoak:
- el artikuluaren kontrakzioa a eta de preposizioak aurretik dituenean. - Lexiko-elementu jakin batzuen azentua.
4.4.2.3. ORTOGRAFIA
- Idazketa-sistema: alfabetoa.
- Fonemen eta hotsen adierazpen grafikoa.
- Korrespondentzia erregularrak.
- Salbuespenak.
- Letra larrien erabilera perpausen hasieran eta izen berezietarako.
- Ortografia-zeinuak.
- Hasierako eta bukaerako galdera-markak eta harridura-markak.
4.4.2.4. GRAMATIKA-GAITASUNA
PERPAUS BAKUNA
- Perpaus motak, perpausaren elementuak eta haien kokapena.
- Adierazpen-perpausak.
- Subjektua hasieran.
- Osagarri zuzena hasieran.
- Zeharkako osagarria hasieran.
- Osagarri zirkunstantziala hasieran.
- SE hasieran.
- Ezezko elementuen kokapena.
- Galderazko perpausak.
- Galdera-markadun adierazpen-perpausak.
- Galderazko elementua perpausaren hasieran.
- Harridurazko perpausak.
- Harridura-markadun adierazpen-perpausak.
- Harridurazko elementua perpausaren hasieran.
- Aginte-perpausak.
- Aditza hasieran.
- Ezezko elementuak hasieran.
- Komunztadura-fenomenoak.
PERPAUS KONPOSATUA
- Lotura logikoen adierazpena.
- Juntagailua: y, e, ni, que.
29 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- Disjuntzioa: o/u.
- Kausa: porque, es que, que.
- Helburua: para (+ Inf).
- Denborazko loturak.
- Aldiberekotasuna: cuando, mientras.
4.4.2.4. Gramatika-gaitasuna
IZEN SINTAGMA
- Nukleoa:
- Izena.
- Motak: arruntak eta bereziak.
- Generoa: aurkakotasunaz eta aurkakotasunik gabe.
- Numeroa: aurkakotasunaz eta aurkakotasunik gabe.
- Gradua: positiboa.
- Izenordainak.
- Pertsonalak: atonoak eta tonikoak.
- Edutezkoak: edukitzaile bakarrarentzat, zenbait edukitzailerentzat.
- Bihurkariak.
- Urruntasuna eta hurbiltasuna adierazteko erakusleak.
- Zehaztugabeak: generoko edo numeroko aurkakotasunaz eta
aurkakotasunik gabe.
- Galdetzaileak/harridurazkoak: generoko edo numeroko aurkakotasunaz
eta aurkakotasunik gabe.
- Nukleoa aldatzea.
- Determinatzaileak.
- Artikuluak: mugatuak eta mugagabeak.
- Urruntasuna eta hurbiltasuna adierazteko erakusleak.
- Edutezkoak: forma atonoak.
- Zenbatzaileak: zenbakizkoak eta bestelako zenbatzaileak.
- Adjektibo-sintagmaren, preposizio-sintagmaren eta erlatibozko perpausaren bidez
aldatzea.
- Komunztadura-fenomenoak.
ADJEKTIBO SINTAGMA
- Nukleoa: adjektiboa.
- Generoa: generoko aurkakotasunaz eta aldaezinak.
- Numeroa: arau orokorrak.
- Gradua: positiboa, konparatiboa.
ADITZ SINTAGMA
- Nukleoa: aditza.
- Aldiak.
- Orainaldia adierazteko: indikatiboko orainaldia.
- Iragana adierazteko: iraganaldi burutu bakuna eta indikatiboko
burutugabea.
30 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- Geroa adierazteko: ir a / estar a punto de + infinitiboa.
- Aspektua.
- Iraupen/ohiko kontrastea: estar + Ger., soler + Inf.; indikatiboko
orainaldia eta iraganaldi burutugabea.
- Iteratiboa/puntuala kontrastea: volver a + inf./ indikatiboko
orainaldia eta iraganaldi burutu bakuna.
- Abiakaria/amaierazkoa kontrastea: empezar, comenzar a + inf. /
acabar de, terminar de + inf.
- Modalitatea.
- Faktualtasuna: indikatiboa.
- Beharra: tener que + inf.
- Obligazioa: tener, haber que + inf.; deber + inf.; agintera.
- Gaitasuna: poder + inf.; saber +inf.
- Baimena: poder + inf.; agintera.
- Aukera: poder + inf.
- Debekua: no poder + inf.
- Intentzioa: ir a + inf.
- Nukleoa ezezkoa erabiliz aldatzea.
- Elementuen kokapena: Ezezkoa + N.
ADBERBIO SINTAGMA
- Nukleoa: adberbioa.
- Motak: moduzkoak, kantitate eta graduzkoak, lekuzkoak, denborazkoak,
galderazkoak eta harridurazkoak, ezezkoak eta baiezkoak.
- Gradua: positiboa eta konparatiboa.
PREPOSIZIO SINTAGMA
- Nukleoa: preposizioak.
31 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
GAZTELANIA ATZERRITARRENTZAT
OINARRIZKO 2. MAILA
4.4.2.2. FONETIKA ETA FONOLOGIA
- Hots eta fonema bokalikoak.
- Diptongoak eta triptongoak.
- Hiatoak.
- Prozesu fonologikoak.
- /b/, /d/, /g/ frikatizazioa bokalarteko kokapenean.
- /p/, /t/, /k/ ahostuntzea, silaben azken lekuan.
- /r/-ren epentesia pluraleko 2. pertsonaren aginteran + -os.
- Azentua eta atonotasuna: sintagmaren tonu-ereduak.
- Art./Pos. + Izena; Pertsona-izenordain atonoa + A; Prep. silababakarra + Izena /
izenordain tonikoa.
4.4.2.3. ORTOGRAFIA
- Ortografia-zeinuak.
- Azentua galderazko eta harridurazko partikuletan, izenordain tonikoetan eta maila
honetako aditz-formetan.
- Koma, puntua, eten-puntuak, parentesia, marra.
- Hitzen zatiketa lerro amaieran. Silaba-egitura.
- Silaba-egitura: (C[C][SemiV]V([SemiV][C]C).
- Hitzen zatiketa lerro amaieran.
- Silaba-mugaren araberako zatiketa.
- Bokal-konbinazioen zatiketa eta hasierako bokal bakarraren zatiketa.
4.4.2.4. Gramatika-gaitasuna
PERPAUS BAKUNA
- Perpaus motak, perpausaren elementuak eta haien kokapena.
- Zeharkako osagarria hasieran.
- Forma eliptikoak.
PERPAUS KONPOSATUA
- Lotura logikoen adierazpena.
- Aurkakotasuna: pero, pues.
- Konparazioa: como, que.
- Baldintza: si.
- Emaitza: as que, por eso, entonces.
32 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- Denborazko loturak.
- Aurrekotasuna: antes de + inf.
- Gerorakoak: despus de + inf.
IZEN SINTAGMA
- Nukleoa:
- Izena.
- Txikigarriak.
- Nukleoa aldatzea.
- Aposizioa.
- Elementuen kokapena: (Det. +) (Adjektibo-sintagma +) N (+ Adjektibo-sintagma) (+
Preposizio-sintagma) (+ erlatibozko perpausa).
- Sintagmaren funtzio sintaktikoak: subjektua, atributua, osagarri zuzena, zeharkako
osagarria eta osagarri zirkunstantziala.
ADJEKTIBO SINTAGMA
- Nukleoa: adjektiboa.
- Gradua: superlatiboa.
- Sintagma adberbio-sintagmaren, adjektibo-sintagmaren eta preposizio-sintagmaren bidez
aldatzea.
- Elementuen kokapena: (Adberbio-sintagma +) N (+ Adjektibo-sintagma) (Preposizio-
sintagma)
- Sintagmaren funtzio sintaktikoak: atributua.
ADITZ SINTAGMA
- Nukleoa: aditza.
- Aldiak:
- Orainaldia adierazteko: subjuntiboko orainaldia.
- Geroa adierazteko: indikatiboko geroaldi bakuna.
- Modalitatea.
- Aukera: a lo mejor + perpausa, quizs + perpausa.
- Debekua: no poder + infinitiboa; ezezko agintera.
- Intentzioa: ir a + inf.; querer + mendeko substantiboa.
- Boz aktiboa eta pasiboa.
- Sintagmaren funtzio sintaktikoak: aditza, subjektua, atributua, osagarri zuzena eta osagarri
zirkunstantziala.
ADBERBIO SINTAGMA
- Nukleoa: adberbioa eta adberbio-lokuzioak.
- Gradua: superlatiboa.
33 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- Sintagma adberbio-sintagmaren bidez eta preposizio-sintagmaren bidez aldatzea.
- Elementuen kokapena: (Adb. +) N (+ Preposizio-sintagma).
- Sintagmaren funtzio sintaktikoak: osagarri zirkunstantziala.
PREPOSIZIO SINTAGMA
- Nukleoa: preposizioak eta preposizio-lokuzioak.
- Sintagma adberbio-sintagmaren bidez aldatzea.
- Elementuen kokapena: (Adb. +) Prep. + Terminoa.
- Preposizio-sintagmaren funtzio sintaktikoak: Osagarri zirkunstantziala, zeharkako
osagarria, erregimen-osagarria, osagarri zuzena, subjektua eta atributua.
34 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
EUSKARA - OINARRIZKO 1. MAILA
4.4.2.2. Gaitasun fonetiko-fonologikoa
Hots eta fonema bokalikoak:
Diptongoak: , aizu, , zein, , goi, , auzo, , euri
Hiatoak: gizonei, ehun
Hots eta fonema kontsonantikoak
-ren ahoskera: geografia, filologia, ...
-ren ahoskera: joan, erloju, ...
Ahoskera: / (soinu / lotsa), / (aza, hitz), / , (muxu / txerri)
Maileguen egokitzapena: funtzionario, denda
Prozesu fonologikoak
Palatalizazioa:
in []: baina [baa]
il [ill]: mutila [mutilla]
Ez ezezko elementuak eraginda:
Gorketa: ez daukat [eztaukat], ez gara [ezkara]
Asimilazioa: ez naiz [enaiz]
Galderazko perpausen, aginte-perpausen eta harridurazko perpausen tonua.
4.4.2.3. Gaitasun ortografikoa
Alfabetoa
4.4.2.4. Gramatika-gaitasuna
DISKURTSOAREN ANTOLAKETA:
Erreferentzia
Pronominalak: ni, zu, gu, zuek, hau, hori, hura, bera, Lekuzko adberbioak: hemen, hor, han
Denborazko adberbioak: orduan
Korreferentzia
Ere-ren erabilera: - Iruekoa zara? /- Ni ere bai
Beste-ren erabilera: Beste bat; besterik?
Antolatzaileak
Hasteko: hasieran
Jarraitzeko: gero, ondoren
Amaitzeko: azkenean
Adibideak emateko: adibidez
Segurantza: noski
35 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
PERPAUS BAKUNA
Perpaus motak:
Baiezko eta ezezko adierazpen-perpausak: Berandu da; ez dut ulertzen
Galderazkoak: Bilbokoa zara?; Zenbat urte dituzu?
Aginte-perpausak: Itxaron!
Harridura-perpausak: Bai ederra!; Zer ondo!
Elementuek perpausean duten ordena: galdegaia baiezko, ezezko eta galderazko perpausetan
Komunztadura:
NOR eta NORK singularra eta plurala
Denborazko erreferentzia eta aditz-aspektua
PERPAUS KONPOSATUA
Koordinazioa
Emendiozkoak: eta, baita ... ere, ezta ... ere
Disjuntiboak: ala, edo
Aurkariak: baina
Mendekotasuna:
Konpletiboak: -(e)la
Kausazkoak: -(e)lako, eta
Helburuzkoak: -t(z)era, -t(z)eko
DEKLINABIDEA
Kasuak:
NOR (absolutua): izen bereziak eta arruntak, mugagabea, singularra eta plurala; erakusleak
NORK (ergatiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra eta plurala
NORI (datiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra eta plurala
ZERIK (partitiboa)
NOREN (edutezko genitiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra eta plurala
NONGO (leku-denborazko genitiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra
NON (inesiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra, erakusleak
NORA (adlatiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra
NONDIK (ablatiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra
NORENTZAT (destinatiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra
NOREKIN (soziatiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra
IZEN SINTAGMA
Izen motak: bereziak / arruntak, bakunak / eratorriak (-tar, -kide, -ari, -gile atzizkiak) / elkartuak
(seme-alabak, ...)
Izenordainak
Pertsona-izenordainak: ni, gu, zu, zuek
Erakusleak: hau, hori, hura; hauek, horiek, haiek
Galdetzaileak: nor, zer, nortzuk
Zehaztugabeak: inor, ezer
Determinatzaileak
Artikulu mugatuak (-a, -ak) / mugagabeak: bat, batzuk
Zenbatzaileak:
Zehaztuak. Zenbaki kardinalak: bat, bi, hiru...; ordinalak: lehen(en)go, bigarren; kantitatea adierazteko: kilo bat; hiru ordu
Zehaztugabeak: zenbat, batzuk, asko, gutxi, nahiko
Orokorrak: dena, guztia, oso
36 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Aposizio murrizgarria: Osaba Iaki, Lasa andrea
Elementuen kokapena: (det.) + (adjektiboa) + izena + (adjektiboa) + (det.)
ADJEKTIBO SINTAGMA
Kasuak: NOREN eta NONGO (ikusi DEKLINABIDEA)
Adjektibo motak: bakunak, eratorriak eta elkartuak
Graduazioa: askea (oso ona) eta finkatua (onena)
Sintagmako elementuen kokapena: (graduatzailea) + adjektiboa + (graduatzailea) + (artikulua)
Adjektiboa, atributu-funtzioa duela: azterketa erraza izan da
ADITZ SINTAGMA
Aditzak:
Trinkoak. NOR sistema: izan, egon, ibili, etorri, joan; NOR-NORK sistema: ukan, eduki, jakin
Laguntzaileak. Sistema hauek: NOR, NOR-NORK (nor 3. pertsona), NOR-NORI (nor 3.
pertsona) eta NOR-NORI-NORK (nor edo nori 3. pertsona)
Aldiak: orainaldia eta geroaldia
Aspektuak:
Burutua: Zuk galdetu duzu hori
Burutugabe iraunkorra: Goizero irakurtzen dut egunkaria
Burutugabe puntukaria:
Lokuzioak: ari izan, bizi izan, balio izan
Trinkoak: autobusa beteta doa
Modua:
Faktualtasuna: Berandu iritsi naiz gaur
Beharra: behar izan lokuzioa (Botika hau erosi behar dut)
Obligazioa:
behar izan lokuzioa: Isilik egon behar duzue
agintera (jokatu gabe): Etorri azkar!
Debekua: agintera (jokatu gabe). Ez margotu zuhaitzak!
Borondatea / intentzioa: behar izan, nahi izan lokuzioak
Gaitasuna / ezintasuna eta baimena: ahal izan / ezin izan lokuzioak
Sintagmako elementuen kokapena:
Galderazko perpausetan: izenordaina + aditza: zergatik egin duzu hori?
Ezezko perpausetan:
Aditz trinkoekin: (IS) + ez + aditza + (IS): nik ez dakit ezer.
Aditz laguntzaileekin: (IS) + ez + laguntzailea + (IS) + aditza jokatu gabe: Jonek ez du
lanik egiten.
ADBERBIO SINTAGMA
Kasuak: NON, NORA, NONDIK, NORENTZAT, NOREKIN (ikusi DEKLINABIDEA)
Adberbioak:
Bakunak, eratorriak (-ta atzizkia) eta elkartuak
Denborazko adberbioak (gaur, atzo, orain, ...), lekuzkoak (hemen, hor, han, ...) eta moduzkoak
(honela, ados, poliki-poliki, ...)
Gradua adierazten duten adberbioak: oso
Adberbioa, adjektibo-funtzioa duela: atzoko klasea
Adberbio-esamoldeak: gutxi gorabehera
37 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Postposizioak:
Atzizkirik gabe: ondoan, aurrean, erdian, atzean, gainean, azpian, barruan,
Genitiboarekin: ondoan, aurrean, atzean, artean, azpian, barruan, erdian, gainean, ezkerrean,
eskuinean
EUSKARA - OINARRIZKO 2. MAILA
4.4.2.2. GAITASUN FONETIKO-FONOLOGIKOA
Hots eta fonema bokalikoak. Goranzko diptongoak: ia, altua, zuek.
Hots eta fonema kontsonantikoak. Kontsonantezko taldeen ahoskera: antz, hortz, nork
-z hasten diren maileguen egokitzapena (erlazio, Erroma, arratoi), bai eta (c)in-ez amaitzen diren maileguena ere (informazio, kamioi)
Palatalizazioa:
- is [ix]: isilik [ixilik] - z, s, ts, tz [x, tx]: zakur [txakur], itsaso [itxaso]
Epentesia
- Bokalikoa: Ixabelek - Kontsonantikoa: hirurehun, lauretan
Ahostuntzea: berrehun eta bost [berrehundabost]
Elipsia: zer ordu da [ze ordu da]
4.4.2.3. GAITASUN ORTOGRAFIKOA
Geminazioa izen berezietan: Antton, Bittor
nb eta np grafiak: ganbara, sinpatiko
Atzerriko hitzen eta izenen idazkera
Letra larrien eta letra xeheen erabilera
Ortografia-zeinuak
- Harridura- eta galdera-markak - Hitz elkartuak: seme-alaba
4.4.2.4. GRAMATIKA-GAITASUNA
TESTUAREN ANTOLAKETA
Antolatzaileak
- Hasteko: Hasteko - Amaitzeko: Bukatzeko, azkenik - Ondorioa: Beraz, orduan. - Kausa: Horregatik - Adibideak emateko: Adibidez - Segurantza/aukera: Jakina, beharbada, agian - Beharra: Beharrezkoa da
Goranzko eta beheranzko tonua
38 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
PERPAUS BAKUNA
Galderazkoak:
- Erabatekoak, ezta partikula erabiliz: Bilbokoa zara, ezta? - Partzialak: Zenbatean daude sagarrak? - Disjuntiboak, ala partikula erabiliz: Non bizi zara, kalean ala baserrian?
Harridurazkoak, izenordain erakusleak erabiliz: Hau hotza!
Ordena markatua eta ez-markatua: Bihar denok mendira joango gara; horixe egingo dugu bihar.
PERPAUS KONPOSATUA
Juntagailuak:
- Emendiozkoak: bai ... bai; ez ... ez (bai Ane, bai Josu Donostiakoak dira; ez Ane, ez Josu ez dira Donostiakoak); ere bai, ere ez; baita ere, ezta ere.
- Aurkariak: ordea, hala ere, dena dela; baizik, aldiz; bestela. Mendekotasuna:
- Konpletiboak: o -nik: ez dut uste etorriko denik o t(z)eko: hortzak garbitzeko esan dit o baietz/ezetz: baietz uste dut
- Zehar-galderak: (e)n: Badakizu non dagoen udaletxea? - Kausazkoak:
o bait-: Aspertua nago, bakarrik geratu bainaiz Baldintzazkoak:
t(z)en ba...: zu etortzen bazara, ni ere joango naiz - Erlatibozko perpausak:
o -(e)n + hondarkiak (NOR, NORK eta NORI): bizarra duen (gizon)a - Denborazkoak:
o Aurrekotasuna: partizipioa + baino lehen(ago), aurretik o Gerora: partizipioa + eta gero, ondoren, bezain laster, eta berehala o Aldiberekotasuna: -(e)nean, -(e)n bitartea o Beste batzuk: partizipioa + arte
- Moduzkoak: o bezala/bezalakoa: zu bezala orrazten da/zurea bezalakoa du orrazkera o -ren moduan/-ren modukoa: bere amaren moduan hitz egiten du/amaren modukoa
da
- Konparaziozkoak: o baino ...-ago(a): behi batek baino gehiago jaten du; umea baino gaiztoagoa da o bezain, adina: ez dago zu bezain lagun onik; guk adina jai dute haiek ere
DEKLINABIDEA
Kasuak:
NOR (absolutua), NORK (ergatiboa), NORI (datiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra eta
plurala; izenordain erakusleak
NOREN (edutezko genitiboa), NONGO (leku-genitiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra
eta plurala; izenordain erakusleak
NON (inesiboa), NORA, NORENGANA (adlatiboa), NORAINO (muga-adlatiboa),
NORANTZ (hurbiltze-adlatiboa), NONDIK (ablatiboa), NORENTZAT (destinatiboa),
NOREKIN (soziatiboa): izen bereziak eta arruntak, singularra eta plurala; izenordain
erakusleak
ZEREZ-ZERTAZ (instrumentala): mugagabea, pertsona-izenordainak eta izenordain erakusleak
39 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
IZEN SINTAGMA
Izen arruntak:
- Zenbakarriak / zenbakaitzak: bide, etxe, katu / gose, min, hotz - Bizidunak / bizigabeak: seme, amona / belar, teilatu - Eratorriak: atzizkiak, -le, -tzaile, -gin; -dun, -zale; -tegi, -gailu; -gai; -tasun, -keria
Generoa: seme / alaba, neska / mutil.
Gradua: absolutua (etxe) eta erlatiboa (etxetxo)
Izenordainak:
- Zehaztugabeak o Galdetzaileak: zein, zeintzuk o Eratorriak: zerbait, norbait, edonor, edozer,edozein
- Beste-ren erabilera. Determinatzaileak:
- Kuantifikatu mugatuak: o Kardinalak: hogei, ehun, mila o Zatikiak: erdi, laurden
- Mugagabeak: hainbeste, gehiegi, gutxiegi, pilo bat, apur bat, pixka bat Aposizio ez-murrizgarria: Donostiak, Gipuzkoako hiriburuak, ez du aireporturik
Sintagmako elementuen ordena:
- Izenen aurreko determinatzaileak: lehen, ... - Izenen ondorengo determinatzaileak: bat, erdi, ...
ADJEKTIBO SINTAGMA
Izenen aurreko adjektiboak:
- Izen-sintagma + -(r)en: kristoren kea - Instrumentala + -ko: urrezko eraztuna - Nominalizazioa + -ko: kaleak garbitzeko makina
Adjektiboak
- Atzizkiak: tsu: euritsu, -garri: harrigarri, -ti: beldurti; -gabe: lotsagabe; -dun: dirudun - Errepikapenak: beltz-beltza, arin-arina, ...
Graduazioa: askea (nahiko motza, motz samarra, erabat motza, gero eta motzagoa) eta finkatua
(onena, hobea, handiegi)
Konparaziozkoak:
- ago(a): handiagoa, txikiagoa - egi(a): kafe beroegia - (-rik) ...(e)na: mutiko(rik) bizkorrena - bezalakoa
ADITZ SINTAGMA
Aditza
- Trinkoak. NOR sistema: izan, egon, ibili, etorri, joan; NOR-NORK sistema (nor 3. pertsona): ukan, eduki; (orainaldia: jakin, eraman, ekarri)
- Laguntzaileak. Sistema hauek: NOR, NOR-NORI (nor 3. pertsona), NOR-NORK (orainaldia); NOR-NORI-NORK eta inpertsonalak
Aldiak: Lehenaldia
Aspektuak: burutua, burutugabea, burutugabe puntukaria
40 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Modua:
- Beharra: o Beharrezkoa da ...-t(z)ea
- Obligazioa o Agintera (NOR / NOR (3. pertsona)-NORK): Etor zaitez azkar!; har ezazu
kirtenetik!
- Debekua: o Debekatuta dago ...-t(z)ea o Agintera (NOR / NOR (3. pertsona)-NORK): Ez zaitez hor geratu! Ez itzazu
zuhaitzak margotu!
- Gaitasuna / ezintasuna eta baimena: o Orainaldiko ahalera, NOR / NOR (3. pertsona)-NORK: Umeak joan daitezke
jaialdira; zuk egin dezakezu hori
Aditz jokatugabeak:
- Nominalizazioa o t(z)ea: Ahaztu zait argia itzaltzea. o t(z)en: Badakizu tangoa dantzatzen?
ADBERBIO SINTAGMA
Adberbio eratorriak:
- Atzizkiak, -ki, to, ik, ka: ederki, zutik, saltoka - Izenordain galdetzaileetatik eratorriak: edonon, nolabait, inon, nonbait ...
Gradua:
- ago: azkarrago joan behar da - egi: azkarregi zoaz - gero eta ...-ago ia-ia
Adberbio-esamoldeak: batez ere, gutxi gorabehera, noizean behin, nire ustez
Postposizioak:
- Genitiboarekin (NOREN): zain, bila - Inesiboarekin (NON): barru, zehar - Datiboarekin (NORI): buruz - Ablatiboarekin (NONDIK): kanpo(ra) Kasu absolutuarekin edo partitiboarekin: gabe
41 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
FRANTSESA
OINARRIZKO 1. MAILA
4.4.2.2. Gaitasun fonetiko-fonologikoa
Nazioarteko alfabeto fonetikoa (AFI-API)
- Hots bokalikoak:
- Bokal sinpleak eta konposatuak - Bokal sudurkariak
- Erdibokalak edo erdikontsonanteak. - hots kontsonantikoak:
- Aurkakotasunak: Hots kontsonantiko ahoskabeak eta ahostunak:
- Sudurkaritzea eta desudurkaritzea: bon/ bonne, ils viennent, immeuble... - Amaierako kontsonanteak: er, -et, -ez, - Ahoskatzen ez diren hitz-amaierak: e, -es (aditzetakoa eta plurala), eta -ent aditzetakoa. - Derrigorrezko elisioa: je/j, ne/n, que/qu, le,la/ l... - Jarraitutasuna: bokalak eta kontsonanteak lotzea eta liaison-a (derrigorrezko liaisona,
ezinezkoa eta hautazkoa hizkuntza-erregistroa) h hasperendunaren aurreko disjuntzioa (la Hollande), erdibokalak (le yaourt) eta un eta onze zenbakiak (le un, le oze, le onzime)
- t eufonikoa, subjektuaren inbertsioa gertatzen denean (arrive-t-il?) - s eufonikoa aginteran, en eta y izenordainak erabiltzean (vas-y, prends-en) - Artikulazio-tentsioa (gaztelaniaz baino +, ingelesez baino -) - Bokalak luzatzea - Hitzari azentua kentzea, multzo sintaktikoaren amaieran ez badago: le petit cahier dexercices
cessera dtre en vente au dbut de lanne - Baiezko, galderazko eta harridurazko intonazioa. - Beste hizkuntza batzuetako maileguak eta haien ahoskera: week-end, parking
4.4.2.3. Gaitasun ortografikoa eta ortoepikoa
- Alfabetoa - Hotsaren eta grafiaren arteko harremana: bi grafiakoak (ph, qu, ai, ei, ou) eta hiru grafiakoak
(eau, ain) - Hots bat adierazteko grafia ezberdinak (an, en) eta grafia berari dagozkion hotsak (-ti, -ll, -
ch, ex-) - Hitzak silabatan nola banatzen diren - Azentu grafikoak: oxitonoa, paroxitonoa, zirkunflexua eta dieresia - Apostrofoa - Ze hautsia - Hitzen zatiketa lerro amaieran - Oinarrizko puntuazio-arauak - Letra larrien erabilera: jentilizioak - Marratxo laburra (trait dunion) eta marratxo luzea (tiret). - Laburdurak: M., Mme, etc., ex.) - Ohiko siglak: BD, SNCF, SVP
42 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
4.4.2.4. GRAMATIKA-GAITASUNA
PERPAUS BAKUNA:
Adierazpen-perpausa:
- Forma eliptikoak: si, moi aussi, pas moi, moi non plus, pas du tout, tout fait
- Ezezkoak:
- arau orokorra: ne.pas - aditz iragankorrak: pas de
- kasu bereziak: neplus, nejamais - Harridurazkoak
- Aginduzkoak - Galderazkoak
- est-ce -que daramatenak
- goranzko intonazioa dutenak
- galderazko partikulak dituztenak
- forma eliptikoak dituztenak: moi? Hier? Pourquoi? - Elementuek perpausean duten ordena
PERPAUS KONPOSATUAK
- koordinatuak: et
- disjuntziokoak: ou
- erlatiboak: qui, que, o
- kausazkoak: parce que, car
- ondoriozkoak: donc, alors
- aurkakotasunekoak: mais, au contraire
- helburuzkoak: pour + inf.
- denborazkoak: quand + orainaldia, pendant que+ orainaldia
- baldintzazkoak: si + indikatibo-orainaldia
- konparaziozkoak: comme
Izena
- Femeninoaren eta pluralaren osaera. Ahozko markak eta idatzizkoak.
- Kasu irregular ohikoenak.
Adjektiboa
- Femeninoaren eta pluralaren osaera. Ahozko markak eta idatzizkoak.
- Kasu irregular ohikoenak.
- Adjektibo kalifikatzailea: epitetoa eta atributua
- Komunztadura
- Adjektiboaren kokapena
Determinatzailea
- Artikuluak:
- Artikulu mugatuak:
- Nola adierazi denbora: le matin, le soir
- Herrialde-izenen aurreko artikuluak: la Belgique, le Portugal
43 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- Artikulurik gabekoak: Israel
- Artikulu mugagabeak.
- Artikulu mugagabea mugatu bihurtzea "Il y a un bon
restaurant prs d'ici: "C'est le restaurant de la gare"
- Artikulu partitiboak.
- Artikulu laburbilduak.
- Zenbatzaileak:
- Kardinalak eta ordinalak
- Erakusleak
- Formak: generoa eta numeroa. Oinarrizko erabilerak.
- Edutezkoak:
- Formak, generoa eta numeroa.
- Edukitza adieraztekoak. qui est le foulard? moi
- Galderazkoak eta harridurazkoak:
- Formak: generoa eta numeroa (quel, quelle)
- Mugagabeak
- Sarri erabilitako zenbait mugagabe: quelques, plusieurs, tous
Izenordaina
- Pertsona-izenordainak
- subjektu-funtzioa dutenak: je, tu, il, elle, nous, vous, ils/elles
- vous izenordearen bi zentzuak
- on, subjektua. Ici, on parle franais / Et si on allait au cinma?
- tonikoak: moi, toi, lui, elle, nous, vous, eux, elles
- Subjektua indartzeko
- aurrizkiaren ondoren
- Erabilera eliptikoak Moi, j'aime le football, et toi?
- atonoak: me, te, se, nous, vous.
osagarri zuzenaren funtzioa dutenak; le, la les, l'
- zeharkako osagarriaren funtzioa dutenak: lui, leur.
- Izenordain zehaztugabeak: quelqu un, quelque chose, tout - Izenordain erlatiboak: forma aldaezinak: qui, que, o
- Izenordain galdetzaileak: qui, que
- Izenordain erakusleak, ondoren adberbio bat dutela: celui-ci, celui-l
Aditza
Motak
- tre eta avoir aditzak: laguntzaileak.
- Lehen aditz-jokoko aditzak
- Erro bateko aditzak (aimer)
- Bokal-alternantzia duten aditzak: prfrer, acheter.
44 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
- Kontsonanteak bikoizten dituzten aditzak: appeler, jeter
- Amaieran -cer- ger- yer duten aditzak
- Bigarren aditz-jokoko ohiko aditzak: finir, choisir, rflchir, remplir
- Bi eta hiru erroko aditzak, hirugarren aditz-jokoan ohikoak direnak: partir, crire,
prendre, boire...
- Aditz pronominal, bihurkari eta elkarkari nagusiak: se promener
se laver, se regarder
- Aditz inpertsonalak: il neige, il fait froid
Aldiak: osaera eta erabilera
- Orainaldia
- Orainaldi ohikoa
- Forma jarraitua: tre en train de + inf.
- Agintera
- Lehenaldia
Iraganaldi burutua (pass compos) Subjektuaren eta tre laguntzailearen
arteko komunztadura.
- Burutugabea
- Orain dela gutxiko ekintzak adieraztekoak: Je viens de rentrer
- Geroaldia
- Geroaldi bakuna
- Gertuko geroaldia: Je vais partir.
Modalitatea
- Beharra adierazteko: Il faut/ + Inf.
- Obligazioa adierazteko: devoir, il faut + inf.
- Gaitasuna adierazteko: savoir + inf.
- Baimena adierazteko: pouvoir + inf.
- Aukera: pouvoir + inf.
- Adeitasunezko baldintza: Vouloir + inf.
- Debekua adierazteko: ne pas pouvoir/devoir et Il ne faut pas + inf.
Boz aktiboa
Adberbioa
- Ohiko adberbioak eta adberbio-esapideak:
- lekuzkoak: ici, l, l-bas, dehors, dedans
- denborazkoak: toujours, souvent, quelquefois, jamais, rarement, de temps en
temps, parfois
- moduzkoak: bien, mal, vite, lentement
- kantitatezkoak: peu, beaucoup, assez, trop, trs, pas beaucoup
- Galderazko adberbioak: o, quand, combien, comment, pourquoi, d'o
- Adberbioaren kokapena:
- Adberbio-esamoldeak: Avoir mal, froid, peur, faim, soif
45 CURRICULUMAREN ZIRRIBORROA
OINARRIZKO MAILA EUSKADIKO H.E.O.
Preposizioak
- lekuzkoak: dans, sur, sous, au-dessus, au-dessous, devant, derrire, contre, en face de, ct de, au milieu de, entre, droite, gauche, au bout de
- denbor