Cursus: Oude foto’s digitaliseren Afdrukken, negatieven en dia’s op je pc

Een behoorlijk aantal jaar geleden liep je waarschijnlijk nog met fotorolletjes naar de plaatselijke fotowinkel en keek je met de hele familie vanaf de bank naar een diaprojector. Inmiddels is fotografie gedigitaliseerd, waardoor je zelfgemaakte kiekjes eenvoudig thuis uitprint en op een HDTV bekijkt. Heb je nog dozen vol oude afdrukken, negatieven en dia’s liggen? Dan is het verstandig om ze over te zetten naar je computer, zodat jouw waardevolle herinneringen bewaard blijven. In deze cursus leer je hoe je dit het beste aanpakt.

Inleiding

01 Afdrukken scannen Als je een aantal fotoalbums hebt liggen, kost het veel tijd om ze te digitaliseren. Je dient

namelijk alle foto’s los te maken en onder de scanner te leggen. Hiervoor kan je een

scanner gebruiken die onderdeel is van een all-in-one-printer, maar uiteraard kan het

ook een los exemplaar zijn. Maak de afdrukken vooraf voorzichtig schoon met een

stofvrije doek. Belangrijk is dat je de afdruk zo recht mogelijk op de glasplaat legt. Start

vervolgens het programma op dat bij de scanner is meegeleverd. Neem vervolgens de

instellingen nauwkeurig door. Zet de resolutie bij voorkeur op 300 dpi en geef aan dat het

om een foto gaat. Zorg er daarnaast voor dat het scanapparaat de afdrukken als jpeg-

bestanden opslaat. Vergeet niet om de gewenste bestandslocatie op te geven.

In veel software kan je direct correcties toepassen. Zo is het vaak mogelijk om stof te

verwijderen en het beeld te verscherpen. Ook de helderheid en het contrast zijn soms

aan te passen, waardoor je bijvoorbeeld donkere foto’s iets lichter maakt. Verwacht geen

wonderen van deze voorgekauwde instellingen, maar je kan het wellicht even

uitproberen. Maak eerst een voorbeeldscan en bestudeer het resultaat. Zo nodig wijzig

je eerst nog enkele instellingen voordat je de definitieve scan maakt. Let op dat je witte

randen rondom foto’s netjes wegwerkt. Alle gangbare scanners hebben genoeg ruimte

om meerdere afdrukken op de glasplaat te leggen. Als je geluk hebt, maakt de

meegeleverde software er vervolgens afzonderlijke fotobestanden van.

02 Photo Gallery Heb je geen geschikte scansoftware op de computer staan? Geen probleem, want je kan

hiervoor ook een Windows-hulpprogramma gebruiken. Open vanuit het startmenu Photo

Gallery. Als je het programma nergens kan vinden, surf dan naar

www.windows.microsoft.com/nl-NL/windows-live/essentials-home om de software te

downloaden. Leg een foto die je wilt digitaliseren op de glasplaat. Klik linksboven op

Importeren en selecteer het scanapparaat dat is aangesloten op je computer. Bevestig

met Importeren en loop de scaninstellingen nauwkeurig na. Als Profiel kies je voor

Foto, waarbij je de resolutie op 300 dpi laat staan. Controleer of het programma

gedigitaliseerde foto’s als jpeg-bestand opslaat. Pas naar eigen inzicht de Helderheid

en het Contrast aan.

Via Zoeken sla je de gescande foto op in de map Mijn afbeeldingen. Nuttig is dat je

gescande afbeeldingen meteen voorziet van labels. In uitgebreide collecties vind je

daarmee gemakkelijker afbeeldingen over hetzelfde onderwerp terug. Met Photo Gallery

kan je je foto’s ordenen. Daarnaast pas je eenvoudige bewerkingen toe. Zo snij je

bijvoorbeeld de foto bij en verwijder je rode ogen. Als alternatief gebruik je het

programma Windows Faxen en scannen om je waardevolle afdrukken te digitaliseren.

03 Picasa

Picasa is een uitstekend programma om jouw fotocollectie te ordenen aan de hand van

trefwoorden (tags). Wanneer je het goed gebruikt, raken je foto’s niet meer zoek. Vanuit

Picasa scan je rechtstreeks afdrukken, zodat je gemakkelijk digitale versies van de foto’s

op je computer bewaart. Surf naar http://picasa.google.nl en download het

installatiebestand naar je computer. Zodra de installatie is afgerond, start je de freeware

op. Geef aan in welke map(pen) jouw digitale foto’s staan opgeslagen. Bevestig met

Doorgaan en bepaal of je voortaan Picasa wilt gebruiken om afbeeldingen op je pc weer

te geven. Alle foto’s staan op chronologische volgorde afgebeeld.

Je voegt gemakkelijk analoge afdrukken toe aan de collectie. Leg de afdruk zo recht

mogelijk onder het deksel van de scanner. Klik linksboven op de knop Importeren. In

het uitrolmenu achter Importeren van selecteer je het juiste scanapparaat. Als het goed

is, verschijnt er nu een bescheiden dialoogvenster. Via De kwaliteit van de gescande

foto aanpassen verander je naar eigen inzicht de waarden voor Helderheid en

Contrast. Kies voor een resolutie van 300 dpi. Bevestig met OK. Klik op Voorbeeld en

beoordeel het tijdelijke resultaat. Met het selectiekader zorg je ervoor dat Picasa geen

overbodige randen opslaat. Klik ten slotte op Scannen.

04 Foto opslaan

Voordat je de gedigitaliseerde versie van de foto definitief toevoegt aan Picasa, dien je

nog enkele zaken duidelijk te maken. Linksonder geef je de gewenste bestandslocatie

voor je gescande afbeeldingen op. Verder selecteer je ook een submap. Klik op Selectie

importeren. De gedigitaliseerde foto verschijnt vervolgens in Picasa. Dubbelklik op de

miniatuur, waarna het bewerkvenster van het programma opent. Hier kan je onder meer

de foto rechtzetten en snij je witte randen weg. Je vindt alle bewerkopties in het

linkerdeelvenster.

Via Beeld / Tags koppel je trefwoorden aan de foto. Typ rechts een trefwoord in dat met

de foto te maken heeft. Klik vervolgens op het plusteken. Met behulp van de zoekfunctie

haal je in een getagde fotoverzameling simpel de gewenste afbeeldingen boven water.

Vooral in uitgebreide fotocollecties is het belangrijk dat je tags gebruikt. Overigens is het

mogelijk om meerdere trefwoorden aan dezelfde foto te koppelen. Navigeer naar

Bestand / Opslaan om de foto als jpeg-afbeelding te bewaren. Via Terug naar

bibliotheek beland je weer in het hoofdscherm.

05 Fotoscanner Naast normale afdrukken kan je ook negatieven en dia’s scannen. Omdat het om

oorspronkelijk beeldmateriaal gaat, is de kwaliteit vaak beter dan dat je al afgedrukte

foto’s digitaliseert. Wel heb je hiervoor geschikte apparatuur nodig. Sommige

fotoscanners hebben een speciaal raamwerk waarin je de negatieven en dia’s kan

leggen.

De transparantenadapter stel je in staat om het analoge materiaal te digitaliseren.

Dergelijke scanners ondersteunen een hoge resolutie, waardoor het mogelijk is om de

films voldoende uit te vergroten. De meegeleverde software helpt je om negatieven en

dia’s te digitaliseren. Zorg er van tevoren wel voor dat het materiaal stofvrij is. Als je een

nieuwe fotoscanner wilt aanschaffen, let dan goed op of het apparaat de juiste

afmetingen ondersteunt voor jouw bewaarde films.

06 Dia- en negatiefscanner

Er zijn ook speciale apparaatjes te koop die uitsluitend bestemd zijn voor het scannen

van dia’s en negatieven. Tegenwoordig zijn ze op veel plekken verkrijgbaar. Duitse

supermarktketens hebben ze regelmatig liggen, maar ook op internet is een groot

aanbod beschikbaar. Denk overigens niet dat je voor zo’n apparaatje handen vol geld

kwijt bent, want voor een paar tientjes heb je er al één van een onbekend merk.

Verwacht voor dat geld geen topkwaliteit, maar het stelt je in ieder geval in staat om

eenvoudig oude foto’s te digitaliseren. Het nadeel van zulke goedkope diascanners is

dat je meestal meer last hebt van ruis en kleurzweem. Het voordeel van dergelijke

scanners is dat het de negatieven of dia’s veel sneller scant in vergelijking met normale

fotoscanners. Voor grote hoeveelheden films is zo’n diascanner natuurlijk ideaal.

Je legt de dia’s of negatieven in een speciale houder, waarna je de beelden één voor

één digitaliseert. Met een grote houder waarin je veel dia’s of negatieven kwijt kan,

digitaliseer je de boel erg vlot. Afhankelijk van welk type je gebruikt, schrijft het apparaat

de fotobestanden weg naar een geheugenkaart of hevelt het de bestanden via een usb-

kabel over naar je pc. In dat laatste geval dien je wel een driver op je computer te

installeren. Let op dat de software het besturingssysteem van je computer ondersteunt.

Soms levert de fabrikant een videokabel mee, zodat je het resultaat direct op een

televisie bekijkt.

07 Scannen

Het is belangrijk om de dia’s stofvrij te maken. Soms levert een fabrikant hiervoor een

aparte reinigingsborstel mee. Een klein stofdeeltje veroorzaakt op de gedigitaliseerde

foto namelijk al een lelijke vlek. Na het schoonmaken leg je de dia’s en negatieven in de

daarvoor bestemde houder. Probeer te voorkomen dat je de dia’s of negatieven

gespiegeld scant. Om negatieven goed in de houder te leggen, kijk je boven aan de

strook naar de serienummers. De bediening regel je meestal op een compact lcd-

scherm. Indien mogelijk, stel je in dat je de bestanden in jpeg opslaat. Geef verder aan

wat voor filmtype je wilt digitaliseren.

Helaas zijn er op goedkope scanapparaten meestal geen bewerkfuncties voorhanden.

Hiervoor dien je dus een aparte fotobewerker te gebruiken, zoals Photoshop Elements of

Picasa. Overigens is kantelen en spiegelen vaak wel mogelijk, mocht je per ongeluk toch

gespiegeld gescand hebben. Het gebruik van dia- en negatiefscanners is meestal zeer

eenvoudig. Op goedkope apparatuur maak je met één druk op de knop een scan. Na

een paar seconden is het resultaat al zichtbaar op het lcd-schermpje. Schuif de houder

verder om de volgende dia of het volgende negatief vast te leggen.

08 Foto van een afdruk

De simpelste manier om oude kiekjes te digitaliseren, is om met je digitale camera een

foto te nemen van een afdruk. Overigens is dit niet de beste methode, want het is vrij

lastig om een mooi resultaat te bereiken. Maar als je niet wilt investeren in een

(dia)scanner, dan is dit wellicht een interessante optie.

Je gebruikt het beste een statief en een macrolens. Let op dat je omgebogen hoekjes op

een egale achtergrond vastplakt. Leg de foto ook niet in een te lichte omgeving en

gebruik in plaats van flitslicht een langere sluitertijd. Zeker bij hoogglansafdrukken is het

een hele klus om fatsoenlijke foto’s te maken. Probeer een omgeving te creëren waarbij

je zo weinig mogelijk last hebt van schitteringen. Een polarisatiefilter kan ook nog helpen

om schitteringen te voorkomen.

Stel je geen hoge eisen aan de kwaliteit van je gedigitaliseerde foto’s, dan kan je

ShoeBox eens proberen. ShoeBox is een fotoscanner-app voor iPhone en Android. Je

maakt met de camera op je smartphone een foto van de oude afdruk, waarmee je de

foto digitaliseert. ShoeBox kan ook nog eens vreemde verhoudingen door een verkeerde

camerastand corrigeren en kan overbodige randen wegsnijden. Na afloop kan je de

foto’s eenvoudig met vrienden delen.

09 Professionele apparatuur

Wil je afdrukken, dia’s en negatieven in de beste kwaliteit digitaliseren? Je hebt dan

professionele apparatuur nodig. Het is zonde om veel geld te besteden aan een

hoogwaardige scanner die je slechts eenmalig gebruikt. Gelukkig bestaan er ook

bedrijven waarbij je tegen betaling professionele apparatuur kan gebruiken. Je betaalt

hiervoor meestal een vast uurtarief. Verder zijn er ook bedrijven waaraan je het volledige

digitalisatieproces uitbesteedt. Je levert het analoge fotomateriaal in, waarna je na een

paar dagen een usb-stick, geheugenkaart, externe harde schijf of dvd met jpeg-

bestanden terugkrijgt. Een groot voordeel is dat je er zelf geen tijd aan kwijt bent.

Kies wel een bedrijf dat een goede reputatie heeft op het gebied van digitaliseren.

Meestal betaal je een vast bedrag per foto. Daarnaast wordt er vaak een starttarief in

rekening gebracht. Wil je oude foto’s in groot formaat afdrukken, dan is het een

voorwaarde dat de scans in een hoge resolutie gemaakt worden. Houd er rekening mee

dat je hiervoor doorgaans extra geld kwijt bent. Verder kan je eventueel ook

fotocorrecties uitbesteden, zodat je een kant en klare digitale fotocollectie krijgt

aangeleverd.

www.computertotaal.nl/abonneren

www.facebook.com/computertotaal

www.twitter.com/computertotaal

Deze presentatie wordt je aangeboden in samenwerking met de redactie van

Computer!Totaal, het grootste computermagazine van de Benelux. Kijk voor meer

informatie over abonnementen op onderstaande url.