Dù th¶o · Web viewNghị định số 36/2005/NĐ-CP đã giao trách nhiệm cho các cơ quan dân số, gia đình, trẻ em, cùng với Bộ Lao động thương binh, xã

Céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam

Dù th¶o Zero ngµy 3.4.07

b¸o ço QUèC GIA ĐỊNH KỲ LẦN THỨ BA VÀ BỐN VIỆT NAM THỰC HIỆN CÔNG ƯỚC QUỐC TẾ

QUYỀN TRẺ EM GIAI ĐOẠN 2003 - 2007

Mục lục

PhÇn mét. Më ®Çu1. Giíi thiÖu2. T×nh h×nh chung thùc hiÖn çc quyÒn cña trÎ em ViÖt

Nam3. Tãm t¾t mét sè nÐt vÒ B¸o ço thùc hiÖn C«ng íc giai

®o¹n 1993 -1998, B¸o ço cËp nhËt giai ®o¹n 1999 -2002, B¸o ço s¬ bé thùc hiÖn hai nghÞ ®Þnh th bæ sung giai ®o¹n 2002 - 2006 vµ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ B¸o ço lÇn 3 vµ 4 ViÖt Nam thùc hiÖn C«ng íc QuyÒn trÎ em giai ®o¹n 2002 -2007

PhÇn hai. ViÖt Nam thùc hiÖn C«ng íc quyÒn trÎ em vµ hai nghÞ ®Þnh th bæ sung

I. CÁC BIỆN PHÁP CHUNG 1. Hài hòa luật ph¸p quèc gia và Công ước 2. Cñng cè vµ kiÖn toµn tæ chøc bé m¸y cña c¬ quan

D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em tõ trung ¬ng tíi c¬ së, vµ t¨ng cêng sù phèi hîp liªn ngµnh

3. T¨ng cêng nguån lùc 4. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸5. Tăng cường quan hệ đối tác 6. Hợp tác quốc tế

7. Tuyên truyền, phổ biến Công ước, báo cáo quốc gia, các khuyến nghị của Ủy ban Quyền trẻ em

8. Tạo dựng môi trường th©n thiÖn víi trẻ em9. KiÓm ®iÓm viÖc thùc hiÖn çc khuyÕn nghÞ cña

Uû ban QuyÒn trÎ em trong ®èi tho¹i víi ChÝnh phñ ViÖt Nam n¨m 2003 vµ 2006II. ĐỊNH NGHĨA TRẺ EM (điều 1)

III. CÁC NGUYÊN TẮC CHUNG

1. Không phân biệt đối xử (điều 2)

2. Lợi ích tốt nhất của trẻ em (điều 3)

3. Quyền sống còn và phát triển (điều 6)

4.Tôn trọng quan điểm của trẻ em (điều 12)

2

IV. TỰ DO VÀ CÁC QUYỀN DÂN SỰ

1. Tên và quốc tịch (điều 7)

2. Duy trì bản sắc (điều 8)

3. Tự do ngôn luận (điều 13)

4. Tự do tư tưởng, tín ngưỡng và tôn giáo (điều 14)

5. Tự do lập hội và hội họp hoà bình (điều 15)

6. Bảo vệ sự riêng tư (điều 16)

7. Tiếp cận thông tin thích hợp (điều 17)

8. Quyền không bị tra tấn hoặc bị đối xử, trừng trị tàn ác, vô nhân đạo hay làm mất phẩm giá (điều 37(a))

V. MÔI TRƯỜNG GIA ĐÌNH VÀ VIỆC CHĂM SÓC THAY THẾ (các điều 5, 18 khoản 1-5; 9-11; 19-21; 25; 27 khoản 4, và 39)

1. Hướng dẫn cho cha mẹ (điều 5)

2. Trách nhiệm của cha mẹ (điều 18 khoản 1-2)

3. Cách ly với cha mẹ (điều 9)

4. Đoàn tụ gia đình (điều 10)

5. §a trÎ em ®i bÊt hîp ph¸p (điều 11)

6. Cấp dưỡng dành cho trẻ em (điều 27 khoản 4)

7. Trẻ em bị tước đoạt môi trường gia đình (điều 20)

8. Nuôi con nuôi (điều 21)

9. Rà soát định kỳ việc bố trí chăm sóc trẻ (điều 25)

10. Lạm dụng và sao nhãng (điều 19), kể cả việc phục hồi về thể chất và tâm lý cũng như tái hoà nhập xã hội (điều 39)

VI. SỨC KHOẺ VÀ PHÚC LỢI CƠ BẢN (các điều 6; 18 khoản 3, 23; 24; 26; 27, các khoản từ 1-3)

1.Trẻ em tàn tật (điều 23)

3

2. Sức khoẻ và các dịch vụ y tế (điều 24)

3. An toàn xã hội và các dịch vụ cũng như các trang thiết bị chăm sóc trẻ em (điều 26, điều 18 khoản 3)

4. Mức sống (điều 27, các khoản từ 1-3)

VII. GIÁO DỤC, GIẢI TRÍ VÀ VĂN HOÁ (các điều 28, 29, 31)

1. Giáo dục, bao gồm cả giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề (Điều 28)

2. Các mục tiêu giáo dục (Điều 29)

3. Các hoạt động văn hóa và vui chơi giải trí (Điều 31)

VIII. CÁC BIỆN PHÁP BẢO VỆ ĐẶC BIỆT (các điều 22, 38, 39, 40, 37(b)-(d), 32-36)

A. Trẻ em trong các hoàn cảnh khẩn cấp

1. Trẻ em tị nạn (Điều 22)

2. Trẻ em trong các cuộc xung đột vũ trang (Điều 38), bao gồm cả việc phục hồi về thể chất, tâm lý và tái hòa nhập xã hội (Điều 39)

B. Trẻ em vi ph¹m ph¸p luËt1. Tư pháp người chưa thành niên (Điều 40)

2. Trẻ em bị tước quyền tự do, bao gồm tất cả các hình thức giam giữ, phạt tù hoặc đưa vào cơ sở giam giữ (Điều 37 (b)-(d))

3. Áp dụng hình phạt đối với trẻ em, với dẫn chiếu cụ thể đến việc cấm hình phạt tử hình và tù chung thân (Điều 37(a))

4. Phục hồi về thể chất và tâm lý và tái hòa nhập xã hội của trẻ em (Điều 39)

C. Trẻ em bị bóc lột, bao gồm cả việc phục hồi về thể chất và tâm lý và tái hòa nhập xã hội (Điều 32)

1. Bóc lột trẻ em về kinh tế, bao gồm cả lao động trẻ em (Điều 32)

2. Bóc lột tình dục và lạm dụng tình dục (Điều 34)

3. Bán, buôn bán và bắt cóc (Điều 35)

4

4. Các hình thức bóc lột khác (Điều 36)

D. Trẻ em thuộc nhóm người thiểu số hoặc nhóm người bản địa (Điều 30)

PhÇn ba: KÕt luËnPHẦN BỐN: PHỤ LỤC

PhÇn mét. Më ®Çu1. Giíi thiÖu

5

Việt Nam là một quốc gia ở Đông Nam Á, cã diện tích 329.314 km2. N¨m 2006, dân số ViÖt Nam lµ 84,11 triệu người1, trong đó trẻ em chiếm 33%.

Những năm qua, mặc dù phải đương đầu với những khó khăn thách thức rất lớn, song nhờ có đường lối phát triển kinh tế - xã hội đúng híng và giữ vững ổn định về an ninh - chính trị, nên Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn về kinh tế và xã hội.

Thêi gian qua, kinh tế Việt Nam tăng trưởng kh¸ nhanh vµ t-¬ng ®èi bÒn v÷ng, GDP t¨ng tõ 7,08% n¨m 2002 lªn 8,17% n¨m 20061. GDP bình qu©n 5 năm 2002 - 2006 ®¹t kho¶ng 7,7%/năm. Năm 2006, thu nhËp bình quân đầu người đạt kho¶ng 700 USD. Việt Nam được coi là một trong những nước có nền kinh tế hấp dẫn nhất ở châu á và trên thế giới. Vốn đầu tư từ nước ngoài tăng khá, cả vốn ODA và vốn FDI.

Song song với phát triển kinh tế, Việt Nam đặc biệt quan tâm và ưu tiên nguồn lực cho phát triển xã hội. Nhê ®ã, nhiÒu lÜnh vùc x· héi ®· cã chuyÓn biÕn tÝch cùc: Tỷ lệ hộ nghèo đã giảm mạnh tõ 28,4% n¨m 2002 xuống còn 19% năm 2006. Hµng n¨m, ®· t¹o viÖc lµm míi cho 1,5 triÖu lao ®éng. Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam t¨ng từ 71 tuæi n¨m 2002 lªn 71,3 tuổi năm 2005. Đặc biệt, chỉ số phát triển con người cña ViÖt Nam t¨ng rõ rệt từ 0,688 năm 2002 lên 0,704 năm 2005 (xếp thứ 108/177 nước). Nh÷ng thµnh tùu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, n©ng cao møc sèng cña ngêi d©n, t¹o viÖc lµm vµ xo¸ nghÌo thùc sù gãp phÇn thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn çc quyÒn cña con ngêi, trong ®ã cã quyÒn cña trÎ em.

§ång thêi víi ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, Nhµ níc ViÖt Nam tiÕp tôc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn, hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt theo híng t«n träng vµ ®¶m b¶o ngµy cµng tèt h¬n çc quyÒn cña con ngêi.

Tuy ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, nhng t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi cña ViÖt Nam vÉn cßn khã kh¨n: Trình độ phát triển kinh tế, møc sèng cña ngêi d©n Việt Nam vẫn thÊp h¬n so với nhiều nước trong khu vực. Sức cạnh tranh của nền kinh tế, chất lượng và tính bền vững của sự phát triển còn hạn chế. Kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội cßn chưa thùc sù đáp ứng kịp yêu cầu phát triển. Văn hoá - xã hội còn nhiều vấn đề bức xúc. MÆt kh¸c, ViÖt Nam vÉn cßn trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét nhµ níc ph¸p quyÒn.

1 1. Nguån Tæng côc Thèng kª

6

2. T×nh h×nh chung thùc hiÖn çc quyÒn cña trÎ em ViÖt Nam

N¨m n¨m qua, Nhµ níc ViÖt Nam tiÕp tôc thÓ hiÖn cam kÕt m¹nh mÏ cña m×nh ®èi víi viÖc thùc hiÖn C«ng íc QuyÒn TrÎ em vµ hai nghÞ ®Þnh th bæ sung cho C«ng íc. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, ViÖt Nam lu«n quan t©m tíi viÖc lµm hµi hoµ luËt ph¸p quèc gia vµ quèc tÕ. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng quyÒn cña trÎ em ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh trong hÖ thèng luËt ph¸p ViÖt Nam, thÓ hiÖn th«ng qua viÖc söa ®æi, bæ sung vµ ban hµnh míi çc bé luËt liªn quan nh: Bé LuËt Tè tông H×nh sù n¨m 2003, Bé LuËt Tè tông d©n sù n¨m 2005, LuËt Bảo vệ, chăm sãc và gi¸o dục trẻ em söa ®æi bæ sung năm 2004 (thay thÕ LuËt ban hµnh n¨m 1991), LuËt Thanh niªn n¨m 2005, LuËt Gi¸o dôc n¨m 2005, LuËt Phßng, chèng nhiÔm vi rót g©y ra héi chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i ë ngêi (HIV/AIDS) n¨m 2006, LuËt B×nh ®¼ng giíi n¨m 2006... NhiÒu chÝnh s¸ch, quyÕt ®Þnh, ch¬ng tr×nh, dù ¸n còng tiÕp tôc ®îc ban hµnh nh»m thóc ®Èy vµ t¨ng cêng thùc hiÖn quyÒn trÎ em nh: Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia v× trÎ em lÇn thø hai giai ®o¹n 2001 - 2010, Ch¬ng tr×nh Ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm giai ®o¹n 2004 -2010, Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng phßng chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷ vµ trÎ em giai ®o¹n 2004 – 2010, §Ò ¸n Ch¨m sãc trÎ em må c«i kh«ng n¬i n¬ng tùa, trÎ em bÞ bá r¬i, trÎ em tµn tËt nÆng, trÎ em lµ n¹n nh©n cña chÊt ®éc hãa häc vµ trÎ em nhiÔm HIV/AIDS dùa vµo céng ®ång gia ®×nh 2005-2010....ViÖt Nam còng ®ang nghiªn cøu ®Ó phª chuÈn C«ng íc chèng téi ph¹m xuyªn quèc gia cã tæ chøc vµ NghÞ ®Þnh th bæ sung cho C«ng íc nµy; ®ång thêi ®ang chuÈn bÞ ®Ó gia nhËp C«ng íc Lahay sè 33 vÒ nu«i con nu«i quèc tÕ.

Nhê nh÷ng nç lùc trªn ®©y, ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trong thùc hiÖn vµ b¶o vÖ quyÒn trÎ em.

C«ng t¸c ch¨m sãc søc kháe trÎ em ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn. 96% trÎ em díi 6 tuæi được cấp phát Thẻ khám, chữa bệnh miễn phí t¹i çc c¬ së y tÕ c«ng lËp. Tû lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng giảm từ 29% năm 2002 xuống 24% năm 2006; tỷ lệ chết trẻ em dưới 1 tuổi giảm từ 26‰ n¨m 2002 xuống còn 17,8‰ n¨m 2005; tû lÖ tö vong trÎ díi 5 tuæi gi¶m tõ 32,9%o n¨m 2002 xuèng 27,5%o n¨m

7

20052. Tỷ suất sinh thô đã giảm từ 19%0 năm 2002 xuống còn 18,6%0 năm 2005. Tû lÖ d©n c ë n«ng th«n ®îc sö dông níc s¹ch t¨ng tõ 54% n¨m 2003 lªn 62% n¨m 2005.

C«ng t¸c gi¸o dôc trÎ em cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ. Vµo n¨m 2005, tỉ lệ học sinh trong độ tuổi đi học ở bậc tiểu học đạt 97,5%, bËc trung häc c¬ së ®¹t 85%. §ến hết năm 2006 có 35/64 tỉnh, thµnh phè đạt tiêu chuẩn phổ cập trung học cơ sở. TÊt c¶ çc x· vïng d©n téc ®Òu cã trêng tiÓu häc, nhiÒu th«n b¶n cã líp häc, 100% sè huyÖn miÒn nói cã trêng d©n téc néi tró.

C«ng t¸c b¶o vÖ vµ ch¨m sãc trÎ em ®· chuyÓn híng tiÕp cËn dùa trªn nhu cÇu vµ ®¸p øng çc quyÒn c¬ b¶n cña trÎ em, ®ång thêi chó träng viÖc phßng ngõa vµ b¶o vÖ trÎ em tríc n¹n b¹o lùc, l¹m dông vµ bãc lét còng nh quan t©m tíi viÖc ph¸t huy sù tham gia cña trÎ em. Sè trÎ må c«i ®îc céng ®ång vµ nhµ níc ch¨m sãc chiÕm 55,3% trong tæng sè trÎ em må c«i. Kho¶ng 25% trÎ khuyÕt tËt nãi chung vµ 75% trÎ khuyÕt tËt nÆng ®îc ch¨m sãc díi çc h×nh thøc kh¸c nhau. Kho¶ng 66,6% trÎ em lang thang ®îc qu¶n lý, ch¨m sãc. 100% trÎ em må c«i, trÎ em tµn tËt khã kh¨n ®ang ®i häc ®-îc miÔn gi¶m häc phÝ vµ çc kho¶n ®ãng gãp. TrÎ em lao ®éng trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm, trÎ em bÞ l¹m dông, x©m h¹i, bÞ bu«n b¸n ®· ®îc çc c¬ quan chøc n¨ng can thiÖp vµ tõng bíc gi¶i quyÕt kÞp thêi.

ViÖt Nam ®· vµ ®ang nç lùc thùc hiÖn çc Môc tiªu Ph¸t triÓn Thiªn niªn kû th«ng qua viÖc x©y dùng vµ triÓn khai 12 môc tiªu ph¸t triÓn vµ 32 chØ tiªu cô thÓ, trong ®ã cã nh÷ng môc tiªu v× trÎ em (nh gi¶m tØ lÖ hé nghÌo. phæ cËp gi¸o dôc vµ n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc, gi¶m tû lÖ tö vong trÎ em, gi¶m tû lÖ suy dinh dìng ë trÎ em díi 5 tuæi, gi¶m tû lÖ sinh, t¨ng cêng søc khoÎ bµ mÑ, gi¶m l©y nhiÔm HIV/AIDS, gi¶m bÊt b×nh ®¼ng gi÷a çc nhãm d©n téc, ®¶m b¶o ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cho ®Þa ph¬ng nghÌo…). Những tiến bộ to lớn về tăng cường b×nh đẳng nam nữ theo Mục tiªu 3 thể hiện râ ở Chỉ số ph¸t triÓn giới (GDI) của Việt Nam liªn tục được cải thiện từ 0,668 năm 1998 lªn 0,689 (xÕp thø 87/144 níc) năm 2004. Nh vËy, ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®Çy Ên tîng trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi thùc hiÖn ®Çy ®ñ çc Môc tiªu Ph¸t triÓn Thiªn niªn kû vµo n¨m 2015.

Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang chuyÓn dÇn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, toµn

2 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2005, Bé Y tÕ

8

cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ g¾n víi tù do th¬ng m¹i bíc ®Çu ®îc ®Èy m¹nh, ®· mang l¹i nh÷ng thuËn lîi ®¸ng kÓ cho trÎ em ViÖt Nam, song mÆt tr¸i cña nã cũng kéo theo sự phân cách giàu nghèo, làm nảy sinh những tệ nạn xã hội và tác động mạnh mẽ đến đời sống vật chất và tinh thần của trẻ em, gây trở ngại cho việc thực hiện quyền trẻ em. §ång thêi, ViÖt Nam ®ang ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh c¶i çch trong nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã cã c¶i çch hµnh chÝnh, y tÕ vµ gi¸o dôc. Nh÷ng yÕu tè nµy ®· t¹o lùc ®Èy míi cho nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc trong thêi gian qua. Song cÇn ph¶i xem xÐt, c©n ®èi çc nhu cÇu thiÕt yÕu cña phô n÷ vµ trÎ em trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ ho¹ch ®Þnh çc chÝnh s¸ch, ch¬ng tr×nh, nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i hiÖn nay, nh÷ng vÊn ®Ò cã thÓ ph¸t sinh, còng nh h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn phóc lîi cña hai nhãm ®èi tîng quan träng nµy. Bªn c¹nh ®ã, hÖ thèng cung cÊp dÞch vô phóc lîi x· héi cho trÎ em cßn h¹n chÕ, ®Æc biÖt lµ ë mét sè vïng khã kh¨n...

3. Tãm t¾t mét sè nÐt vÒ B¸o ço thùc hiÖn C«ng

íc giai ®o¹n 1993 -1998, B¸o ço cËp nhËt giai ®o¹n 1999 -2002, B¸o ço s¬ bé thùc hiÖn hai nghÞ ®Þnh th bæ sung giai ®o¹n 2002 - 2006 vµ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ B¸o ço lÇn 3 vµ 4 ViÖt Nam thùc hiÖn C«ng íc QuyÒn trÎ em giai ®o¹n 2002 -2007

3.1. Tãm t¾t mét sè nÐt vÒ çc b¸o ço thùc hiÖn C«ng íc giai ®o¹n tríc

Ngµy 20 th¸ng 02 n¨m 1990, ViÖt Nam phª chuÈn C«ng íc quèc tÕ vÒ QuyÒn TrÎ em mµ kh«ng b¶o lu ®iÒu kho¶n nµo. Th¸ng 9 n¨m 1992, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· hoµn chØnh B¸o ço 2 n¨m thùc hiÖn C«ng íc giai ®o¹n 1990-1992. N¨m 1993, sau cuéc ®èi tho¹i ®Çu tiªn víi ChÝnh phñ ViÖt Nam vÒ viÖc thùc hiÖn C«ng íc quyÒn trÎ em, Uû ban QuyÒn trÎ em cña Liªn Hîp Quèc ®· ®¸nh gÝa cao nh÷ng nç lùc cña ViÖt Nam, ®ång thêi ®a ra mét sè khuyÕn nghÞ vÒ viÖc c¶i thiÖn hÖ thèng t ph¸p cho ngêi cha thµnh niªn.

N¨m 2000, ViÖt Nam ®· ®Ö tr×nh B¸o ço thùc hiÖn C«ng íc giai ®o¹n 1993 -1999; n¨m 2002 ViÖt Nam hoµn chØnh B¸o ço bæ sung thùc hiÖn C«ng íc giai ®o¹n 1999 -2002. N¨m 2003, sau khi ®èi tho¹i víi ChÝnh phñ ViÖt Nam, Uû ban QuyÒn trÎ em đã ghi nhận những nỗ lực của Việt nam nhằm làm hài hoà giữa hệ thống pháp luật của quốc gia với Công ước Quyền trẻ em. Tuy nhiên, Uỷ ban cũng khuyến nghị Việt Nam tiếp tục nỗ lực hơn nữa để

9

bảo đảm sự phù hợp một cách hoàn toàn giữa hệ thống pháp luật quốc gia với các nguyên tắc và quy định của Công ước, đặc biệt là trong lĩnh vực tư pháp người chưa thành niên. Tiếp đó, Uỷ ban cũng đưa ra một số khuyến nghị cụ thể hơn nhằm thực hiện các nguyên tắc cơ bản của Công ước, bảo đảm quyền tự do và các quyền dân sự của trẻ em, tiến hành những biện pháp bảo vệ đặc biệt đối với trẻ em vµ ®Ò nghÞ ViÖt Nam ®Ö tr×nh B¸o ço lÇn 3 vµ 4 thùc hiÖn C«ng íc quyÒn trÎ em vµo n¨m 2007.

N¨m 2001, ViÖt Nam phª chuÈn hai nghÞ ®Þnh th bæ sung cho C«ng íc QuyÒn trÎ em (Nghị định thư không bắt buộc về buôn bán trẻ em, mại dâm trẻ em và văn hoá phẩm khiêu dâm trẻ em và Nghị định thư không bắt buộc về sử dụng trẻ em trong xung đột vũ trang). N¨m 2003, ViÖt Nam ®· ®Ö tr×nh B¸o ço s¬ bé thùc hiÖn hai nghÞ ®Þnh th bæ sung giai ®o¹n 2001 -2003 vµ n¨m 2006 ®· cã B¸o ço bæ sung cho viÖc thùc hiÖn hai nghÞ ®Þnh th nµy giai ®o¹n 2003 - 2006. Sau cuéc ®èi tho¹i víi ChÝnh phñ ViÖt Nam vµo th¸ng 9 n¨m 2006, Uû ban QuyÒn trÎ em ®a ra mét sè khuyÕn nghÞ liªn quan tíi t¨ng cêng b¶o vÖ trÎ em, ®Æc biÖt lµ bu«n b¸n trÎ em, m¹i d©m trÎ em vµ chèng sö dông trÎ em trong xung ®ét vò trang.

Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ViÖt Nam lu«n nghiªm tóc thùc hiÖn çc nguyªn t¾c vÒ quyÒn trÎ em quy ®Þnh trong C«ng íc, bao gåm c¶ nghÜa vô b¸o ço vµ ®èi tho¹i víi Uû ban QuyÒn trÎ em.

3.2. Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ B¸o ço lÇn 3 vµ 4 ViÖt Nam thùc hiÖn C«ng íc QuyÒn trÎ em giai ®o¹n 2002 -2007

§Ó chuÈn bÞ B¸o ço nµy, nhiÒu cuéc héi th¶o, diÔn ®µn, trao ®æi ®· ®îc tæ chøc ®Ó thu thËp ý kiÕn cña çc c¬ quan ChÝnh phñ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi, tæ chøc quèc tÕ, nhiÒu ç nh©n vµ trÎ em ë çc cÊp. Thùc hiÖn chØ ®¹o cña Thñ Tíng ChÝnh phñ sè 269/2006/TTg- QHQT n¨m 2006, çc Bé, ngµnh, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi vµ çc ®Þa ph¬ng ®· tæ chøc kiÓm ®iÓm, ®¸nh gi¸ 5 n¨m thùc hiÖn v¨n kiÖn cña Liªn Hîp Quèc vÒ Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em. Th¸ng 3 n¨m 2007, ViÖt Nam ®· tæ chøc Héi nghÞ quèc gia kiÓm ®iÓm vµ ®¸nh gi¸ 5 n¨m thùc hiÖn v¨n kiÖn nµy víi sù tham gia cña Phã Thñ tíng ChÝnh phñ vµ ®¹i diÖn l·nh ®¹o cña çc c¬ quan ChÝnh phñ cã liªn quan, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, UBND çc tØnh, thµnh phè trùc thuéc TW, ®¹i diÖn çc ®oµn ngo¹i giao, çc tæ chøc quèc tÕ cña Liªn Hîp Quèc, mét sè níc trong khu vùc, ®¹i diÖn mét sè tæ chøc phi chÝnh phñ níc ngoµi ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam vµ ®¹i diÖn trÎ em. Çc Héi nghÞ kiÓm ®iÓm vµ ®¸nh gi¸ 5 n¨m

1

thùc hiÖn Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em ë trung ¬ng, khu vùc còng nh ë çc ®Þa ph¬ng ®· tËp trung ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt lµm ®îc, cha lµm ®îc trong viÖc thùc hiÖn çc quyÒn cña trÎ em. §ång thêi, ViÖt Nam còng ®· tiÕn hµnh kiÓm ®iÓm vµ ®¸nh gi¸ gi÷a kú viÖc Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia v× trÎ em giai ®o¹n 2001 - 2010. Bªn c¹nh ®ã, n¨m 2005 nh©n chuyÕn th¨m vµ lµm viÖc cña Chñ tÞch Uû ban QuyÒn trÎ em t¹i ViÖt Nam, mét Héi th¶o vÒ viÖc ViÖt Nam thùc hiÖn çc khuyÕn nghÞ cña Uû ban QuyÒn trÎ em còng ®· ®îc tæ chøc. Çc ho¹t ®éng trªn ®· t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ViÖt Nam tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn C«ng íc, ®ång thêi còng gióp ChÝnh phñ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng th¸ch thøc míi liªn quan ®Õn trÎ em vµ gãp phÇn chuÈn bÞ B¸o ço nµy.

B¸o ço nµy ®îc x©y dùng trªn c¬ së çc héi th¶o khu vùc, quèc gia, çc b¸o ço kiÓm ®iÓm vµ ý kiÕn tham gia cña çc c¬ quan: ñy ban V¨n hãa, Gi¸o dôc Thanh niªn, ThiÕu niªn vµ Nhi ®ång cña Quèc héi, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé Y tÕ, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Bé Lao ®éng - Th¬ng binh vµ X· héi, Bé C«ng an, Bé T ph¸p, Bé V¨n ho¸ - Th«ng tin, Tæng côc Thèng kª, Trung ¬ng §oµn TNCS Hå ChÝ Minh, Héi Liªn hiÖp phô n÷ ViÖt Nam, Héi N«ng d©n ViÖt Nam.... Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ B¸o ço, trÎ em còng ®· tham gia gãp ý ®èi víi dù th¶o b¸o ço. B¸o ço còng nhËn ®îc sù ®ãng gãp cña nhiÒu tæ chøc, còng nh chuyªn gia trong vµ ngoµi níc, ®Æc biÖt lµ sù hç trî cña UNICEF vµ mét sè tæ chøc phi chÝnh phñ níc ngoµi (®Æc biÖt lµ Liªn minh cøu trî trÎ em).

PhÇn hai. ViÖt Nam thùc hiÖn C«ng íc quyÒn trÎ em vµ hai nghÞ ®Þnh th bæ sung

I. CÁC BIỆN PHÁP CHUNG 1. Hài hòa luật ph¸p quèc gia và Công ước

1.1. Thùc hiÖn Giai ®o¹n tríc n¨m 2002, ViÖt Nam ®· tõng bíc x©y

dùng mét khung ph¸p luËt t¬ng ®èi toµn diÖn vÒ b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em.

Tõ năm 2002 ®Õn nay, Việt Nam tiÕp tôc xây dựng và hoàn thiện hệ thống luật pháp, chính sách nh»m bảo đảm thực hiện các quyền cơ bản của trẻ em và lu«n quan t©m tíi çc nguyªn t¾c vµ qui ®Þnh cña C«ng íc LHQ vÒ QuyÒn trÎ em. Trong giai ®o¹n nµy, nhËn

1

thøc cña çc ®¹i biÓu Quèc héi vÒ quyÒn trÎ em ngµy cµng ®îc n©ng cao, gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc x©y dùng vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn luËt ph¸p liªn quan tíi trÎ em.

Cïng víi viÖc bæ sung, söa ®æi luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ban hµnh nhiÒu ch¬ng tr×nh, dù ¸n nh»m gi¶m çch biÖt gi÷a çc vïng miÒn, d©n téc vµ gi÷a çc nhãm ®èi tîng (trong ®ã cã trÎ em), ®ång thêi t¨ng cêng thùc hiÖn çc quyÒn trÎ em. §Æc biÖt, ChÝnh phñ ViÖt Nam quan t©m tíi viÖc lång ghÐp çc môc tiªu v× trÎ em vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp quèc gia vµ cÊp ®Þa ph-¬ng. N¨m 2006, hai chØ tiªu "T¨ng tû lÖ x·, phêng phï hîp víi trÎ em” vµ "T¨ng tû lÖ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt ®îc b¶o vÖ, ch¨m sãc" ®· trë thµnh hai trong sè nh÷ng chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña quèc gia giai ®o¹n 2006 - 2010. Ch-¬ng tr×nh nghÞ sù 21, Chiến lược toàn diện về tăng trưởng và giảm nghèo... thÓ hiÖn râ chñ tr¬ng t¨ng trëng kinh tÕ ®i ®«i víi tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi, trong ®ã tËp trung vµo nhiÖm vô gi¶m nghÌo, rót ng¾n kho¶ng çch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi gi÷a çc vïng miÒn. bảo đảm sự bền vững về môi trường, phát triển mạng lưới an sinh xã hội trợ giúp cho các đối tượng yếu thế và người nghèo, bình đẳng giới, bảo đảm quyền cho phụ nữ và trẻ em...

Ngoµi ra, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· vµ ®ang chØ ®¹o thùc hiÖn nhiÒu chương trình, chiÕn lîc, kÕ ho¹ch, dù ¸n tác động trực tiếp tới việc thực hiện các quyền về chăm sóc sức khoẻ, giáo dục, bảo vệ của trẻ em Việt Nam.

1.2. H¹n chÕ vµ ph¬ng híng

MÆc dï ViÖt Nam ngày càng quan t©m t¹o khu«n khæ ph¸p lý cho việc thực hiện çc quyÒn trÎ em, nhng hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch vÉn cßn mét sè quy ®Þnh chång chÐo, thiÕu mét sè chÕ tµi cô thÓ. HiÖn nay, trong hÖ thèng t ph¸p, cßn mét sè quy ®Þnh cha thËt sù th©n thiÖn víi trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn. §ång thêi, viÖc thùc thi ph¸p luËt vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. C«ng t¸c kiÓm tra viÖc thùc hiÖn çc ch-¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch, dù ¸n nãi trªn cha ®îc thêng xuyªn. MÆt kh¸c, ViÖt Nam cßn thiÕu mét khung chiÕn lîc ®Ó ®Þnh híng viÖc x©y dùng vµ kÕt nèi çc ch¬ng tr×nh, dù ¸n v× trÎ em nh»m gi¶i quyÕt mét çch hiÖu qu¶ vµ toµn diÖn çc nhu cÇu b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em.

1

Trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ, ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu, xem xÐt vµ lµm hµi hoµ luËt ph¸p quèc gia vµ quèc tÕ, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc b¶o vÖ trÎ em.

2. Cñng cè vµ kiÖn toµn tæ chøc bé m¸y cña c¬ quan D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em tõ trung ¬ng tíi c¬ së, t¨ng cêng sù phèi hîp liªn ngµnh

2.1. Thùc hiÖnë cÊp Trung ¬ng, Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em,

®îc thµnh lËp n¨m 2002 trªn c¬ së hîp nhÊt Uû ban B¶o vÖ vµ Ch¨m sãc trÎ em ViÖt Nam vµ Uû ban quèc gia D©n sè & KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. §©y lµ c¬ quan ngang Bé cña ChÝnh phñ, thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em, qu¶n lý nhµ níc çc dÞch vô c«ng thuéc lÜnh vùc d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em. Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em cã çc thµnh viªn tõ mét sè bé, ngµnh nh Bé Y tÕ, Bé Lao ®éng-Th¬ng binh vµ X· héi, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Bé T ph¸p, Bé C«ng an, Bé Quèc phßng, Bé Ngo¹i giao, Trung -¬ng §oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh, T¦HLHPNVN, Héi N«ng d©n ViÖt Nam, Héi Cùu chiÕn binh ViÖt Nam, Trung t©m Khoa häc, x· héi vµ nh©n v¨n quèc gia. ë cÊp tØnh vµ cÊp huyÖn, Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em lµ c¬ quan chuyªn m«n thuéc UBND cïng cÊp, cã chøc n¨ng tham mu, gióp UBND cïng cÊp thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ lÜnh vùc d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em. Trong nh÷ng n¨m qua, Uû ban D©n sè, Gia đình và Trẻ em ë cÊp Trung ¬ng ®· phèi hîp víi çc Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng ®Ó tr×nh ban hµnh hoÆc ban hµnh theo thÈm quyÒn çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn trÎ em theo hướng ngày càng thân thiện với trẻ em, tổ chức và kiÓm tra việc thùc hiÖn các ch¬ng tr×nh thùc hiÖn quyÒn trÎ em. HÖ thèng çn bé chuyªn tr¸ch lµm c«ng t¸c d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em ®· ®îc kiÖn toµn tõ trung ¬ng tíi ®Þa ph¬ng; ®éi ngò céng t¸c viªn d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em ë th«n, xãm, Êp, b¶n, lµng ®îc duy tr× vµ n©ng cao chÊt lîng.

MÆt kh¸c, nhËn thøc vµ n¨ng lùc cña ®éi ngò çn bé lµm viÖc víi trÎ em cña çc ngµnh, çc cÊp ®îc n©ng cao, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo kÕt qu¶ cña c«ng t¸c baoe vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em. §ång thêi, sù phèi hîp liªn ngµnh ®îc t¨ng cêng, gãp phÇn b¶o ®¶m hiÖu qu¶ c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em

1


PhÇn lín cán bộ làm công tác b¶o vÖ, ch¨m sãc trÎ em, ®Æc biÖt ë cÊp c¬ së, chưa được đào tạo có hệ thống về kiến thức và kỹ năng làm việc với trẻ em.

Thêi gian tíi, ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc æn ®Þnh vµ kiÖn toµn tổ chức bộ m¸y cña c¬ quan lµm c«ng t¸c d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em ë çc cÊp; t¨ng cêng đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, cộng tác viện, tình nguyện viên lµm viÖc víi trÎ em; cã çc chÝnh s¸ch ®·i ngé thÝch hîp cho çn bé d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em cÊp c¬ së.

3. T¨ng cêng nguån lùc 3.1. Thùc hiÖn §Ó tËp trung nguån lùc thùc hiÖn çc nhu cÇu vµ quyÒn

cña trÎ em, mét mÆt ViÖt Nam t¨ng cêng ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc, mÆt kh¸c tÝch cùc huy ®éng nguån vèn trong d©n, nguån vèn cña çc doanh nghiÖp, hÖ thèng quü cho trÎ em vµ çc lo¹i h×nh quü kh¸c, còng nh thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ çc nguån vèn ODA.

Nguån ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc:

Trong nh÷ng n¨m qua, vèn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc cho çc lÜnh vùc x· héi ngµy cµng t¨ng, trong ®ã tËp trung nhiÒu h¬n cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, phæ cËp gi¸o dôc, ph¸t triÓn y tÕ, t¨ng cêng søc khoÎ bµ mÑ vµ trÎ em, phßng chèng HIV/AIDS. TrÎ em lµ mét trong nh÷ng ®èi tîng ®îc hëng lîi tõ sù ®Çu t nµy.

Giai ®o¹n 2001 - 2005, tû lÖ (%) vèn ®Çu t cho lÜnh vùc x· héi trªn tæng sè vèn ®Çu t ph¸t triÓn toµn x· héi lµ 26,4% n¨m 2001, 26,6% n¨m 2002, 26,9% n¨m 2003, 27,1% n¨m 2004 vµ 27,4% n¨m 2005; tû lÖ (%) vèn ®Çu t cho Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o trªn tæng sè vèn ®Çu t ph¸t triÓn toµn x· héi lµ 3,9% n¨m 2001, 4,0% n¨m 2002, 4,1% n¨m 2003, 4,2% n¨m 2004 vµ 4,3% n¨m 2005; tû lÖ (%) vèn ®Çu t cho Y tÕ vµ X· héi trªn tæng sè vèn ®Çu t ph¸t triÓn toµn x· héi lµ 2,1% n¨m 2001, 2,2% n¨m 2002, 2,3% n¨m 2003, 2,4% n¨m 2004 vµ 2,5% n¨m 20053.

3 Nguån: KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2006 -2010, phÇn §¸nh gi¸ t×nh h×nh KTXH giai ®o¹n 2001 -2005

1

Tû träng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo liªn tôc t¨ng qua çc n¨m từ 15,0% năm 2000, lªn 15,6% n¨m 2001, lªn 15,8% n¨m 2002, lªn 16,2% n¨m 2003, lªn 17,24% n¨m 2004, lên 18% năm 2005 và lªn 18,6% n¨m 2006. C¬ cÊu chi cho gi¸o dôc ®· thùc hiÖn theo híng t¨ng chi ng©n s¸ch cho çc bËc häc phæ cËp (chi ng©n s¸ch nhµ níc cho tiÓu häc vµ trung häc c¬ së chiÕm 52,6% tæng chi thêng xuyªn cho gi¸o dôc) 4.

Chi cho çc ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia hµng n¨m t¨ng, n¨m 2006 so víi n¨m 2002 t¨ng gÇn gÊp hai lÇn (Tû VND )5:

Tªn ch¬ng tr×nh N¨m

2002N¨m

20061. Ch¬ng tr×nh Xo¸

®ãi, gi¶m nghÌo vµ viÖc lµm

651 925

2. Ch¬ng tr×nh níc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr-êng n«ng th«n

215 353

3. Ch¬ng tr×nh D©n sè & kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh

422 572

4. Ch¬ng tr×nh phßng chèng mét sè bÖnh x· héi vµ bÖnh dÞch nguy hiÓm, HIV/AIDS

380 910

5. Ch¬ng tr×nh V¨n ho¸

370

6. Ch¬ng tr×nh Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

710 2.790

(Tû gi¸ t¹i thêi ®iÓm th¸ng 12/2006: 1 USD = 16.000VND)

Ngoµi ra, cßn cã mét phÇn ®¸ng kÓ kinh phÝ ®îc ®Çu t tõ çc ch¬ng tr×nh dù ¸n vÒ thùc hiÖn quyÒn trÎ em , cô thÓ:

- Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia V× trÎ em ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010 cã kinh phÝ ®îc bè trÝ trong dù to¸n chi ng©n s¸ch hµng n¨m cña çc bé, ngµnh cã liªn quan 4 Nguån: KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2006 -20105 Nguån: ChiÕn lîc toµn diÖn vÒ t¨ng trëng vµ gi¶m nghÌo; B¸o ço cña ChÝnh phñ n¨m 2006

1

vµ çc ®Þa ph¬ng, trong ®ã nguån ng©n s¸ch trung ¬ng hç trî triÓn khai ho¹t ®éng kho¶ng 18.193 tû VND vµo n¨m 2001; 35.776 tû VND vµo n¨m 2005 vµ 81.362 tû VND vµo n¨m 2010.

- Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia phßng chèng bu«n b¸n phô n÷, trÎ em giai ®o¹n 2004 - 2010 cã nguån kinh phÝ tõ ng©n s¸ch trung ¬ng, ®Þa ph¬ng vµ çc nguån hç trî quèc tÕ. Trong ®ã riªng nguån ng©n s¸ch nhµ níc c¶ trung -¬ng vµ ®Þa ph¬ng hç trî triÓn khai ho¹t ®éng trong giai ®o¹n 2005 - 2010 nh sau:

N¨m 2005

N¨m 2006

N¨m 2007

N¨m 2008

N¨m 2009

N¨m 2010

Ng©n s¸ch (tû ®ång)

15*

44

54 66 70

81

*Do n¨m 2005 lµ n¨m b¾t ®Çu triÓn khai ch¬ng tr×nh nµy)

- Ch¬ng tr×nh Ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm giai ®o¹n 2004 - 2010 cã kinh phÝ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®-îc ph©n bæ cho lÜnh vùc chi sù nghiÖp trÎ em trong dù to¸n chi ng©n s¸ch hµng n¨m cña çc bé, ngµnh cã liªn quan vµ çc ®Þa ph¬ng, víi tæng sè 203 tØ ®ång. §Ó triÓn khai hiÖu qu¶ çc ®Ò ¸n cña ch¬ng tr×nh, ®Æc biÖt ®Ò ¸n Ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc, Uû ban nh©n d©n nhiÒu tØnh ®· quyÕt ®Þnh bæ sung ng©n s¸ch ®Þa ph¬ng nh TiÒn Giang bæ sung 5,13 tû VND/5 n¨m, Bµ RÞa-Vòng Tµu 2,52 tû VND/5 n¨m, Hµ Nam 430 triÖu VND/5 n¨m.

Kinh phÝ dµnh cho trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n t¨ng lªn ®¸ng kÓ6:

N¨m 2001

2002

2003

2004

2005

Kinh phÝ (tû VND)

54,45

55,55

74,78

89,67

149,00

6 Nguån: Bé Lao ®éng-Th¬ng binh vµ x· héi, n¨m 2006

1

Tỷ träng chi dịch vụ xã hội cơ bản cho trẻ em còng ngµy cµng t¨ng. Năm 1991 tỷ träng chi dịch vụ xã hội cơ bản cho trẻ em chỉ chiếm 32% chi phát triển xã hội, nhng đến năm 1999 đã t¨ng lên 42%. Giai ®o¹n 2002 - 2006, tuy cha cã nghiªn cøu cô thÓ, nhng dùa trªn sè liÖu thèng kª vÒ tû lÖ ®Çu t gia t¨ng cho çc môc tiªu thuéc lÜnh vùc x· héi mµ trÎ em ®îc hëng lîi nhiÒu, cã thÓ nhËn thÊy r»ng tØ lÖ chi dÞch vô x· héi c¬ b¶n cho trÎ em tiÕp tôc t¨ng trong giai ®o¹n nµy.

Nguồn huy động từ cộng đồng:

Thùc hiÖn chñ tr¬ng x· héi ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em, ViÖt Nam rÊt coi träng nguån lùc tiÒm n¨ng từ cộng đồng. Nguån lùc nµy cã thÓ do ngêi d©n trùc tiÕp ®ãng gãp; ®îc huy ®éng th«ng qua çc ®ît ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, c«ng tr¸i; nguån vèn cña doanh nghiÖp hoÆc th«ng qua çc lo¹i h×nh quü cho trÎ em…

Thùc tÕ cho thÊy, ngoµi phÇn ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc, ®ãng gãp cña çc gia ®×nh ViÖt Nam cho viÖc nu«i d-ìng, ch¨m sãc søc kháe, häc tËp, vui ch¬i... cña con em m×nh lµ rÊt lín, nhÊt lµ ë çc khu vùc ®« thÞ. §ång thêi, hệ thống quỹ cho trẻ em còng đóng vai trò quan trọng trong việc huy động nguån lùc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Hàng năm hệ thống quỹ nµy vận động hµng triÖu ®« la Mü cho sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Riêng Quü Bảo trợ trẻ em có hệ thống ë bèn cÊp trong cả nước, với 100% tỉnh/thành phố, 80% quận/huyện và 70% xã/phường. Mỗi năm, Quü B¶o trî trÎ em vận động được gần 2 triÖu ®« la Mü, ®· giúp đỡ cho hàng vạn trẻ em thông qua các chương trình, dự án nh: Phẫu thuật nụ cười, phÉu thuËt tim, phÉu thuËt cho trÎ em bÞ x¬ ho¸ c¬ Delta, ¸nh mắt trẻ thơ, phục hồi chức năng cho trẻ em khuyết tật, học bổng cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, hỗ trợ đột xuất cho trẻ em khó khăn và trẻ em vùng thiên tai bão lụtv.v... Ngoài ra, nhiều quỹ khác (như Quü tÊm lßng vµng, Quü t×nh th¬ng, Quỹ khuyÕn häc, Quü hç trî tµi n¨ng trÎ, Quü v× häc sinh nghÌo, Quü häc bæng VINAMILK -¬m mÇm tµi n¨ng trÎ ViÖt Nam, Quü n¹n nh©n chất độc mầu da cam…) đã huy động ®¸ng kÓ công sức, tiền bạc của céng ®ång trực tiếp gióp đỡ trÎ em.

Nguồn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA:

Thêi gian qua, mÆc dï nguån ODA cña thÕ giíi gi¶m ®¸ng kÓ do khã kh¨n kinh tÕ toµn cÇu, nhng ODA dµnh cho ViÖt Nam vÉn duy tr×, thÓ hiÖn sù ñng hé cña çc nhµ tµi trî

1

®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña ViÖt Nam. Cam kết ODA giai ®o¹n 2001 - 2005 cho ViÖt Nam đạt kho¶ng 14,98 tỷ USD, giải ngân ODA ước đạt khoảng 70% ODA ®· ký kÕt7. Trong ®ã, nguồn lực cho các chương trình chăm sóc, giáo dục, bảo vệ trẻ em nãi chung vµ thóc ®Èy quyÒn trÎ em nãi riªng rất đa dạng, dưới nhiều hình thức, nhiều phương thức và tác động trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn trÎ em.

Trong çc ch¬ng tr×nh viªn trî cña Liªn hîp quèc, có các chương trình dự án viện trợ liªn quan tíi trÎ em của các tổ chức UNICEF, UNFPA, UNDP, WHO, UNAIDS. §ång thêi, çc tæ chøc WB, ADB, ILO, IOM vµ ChÝnh phñ çc níc, çc tæ chøc phi ChÝnh phñ ®· cã nh÷ng hç trî thiÕt thùc cho trÎ em ViÖt Nam. Là tổ chức hỗ trợ lớn và thường xuyên, chuyên sâu về các lĩnh vực thiết yếu cho sự sèng cßn, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn của trẻ em, trong giai ®äan 2001 - 2005, UNICEF ®· tài trợ cho Việt Nam khoảng 70,3 triệu USD, tập trung chủ yếu cho hç trî kü thuËt vµ çc hç trî chuyªn s©u vÒ y tế, dinh dưỡng, nước sạch, vệ sinh môi trường, gi¸o dôc, truyÒn th«ng n©ng cao nhËn thøc vÒ quyÒn trÎ em, b¶o vÖ trẻ em, phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch…

Viện trợ phát triển chính thức ODA đã có những đóng góp quan trọng c¶ vÒ kü thuËt lÉn tµi chÝnh đối với c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em, ®Æc biÖt trong viÖc x©y dùng luËt ph¸p chÝnh s¸ch, nghiªn cøu, gi¸m s¸t, cung cÊp dÞch vô vµ ph¸t triÓn m« h×nh liªn quan tíi thùc hiÖn vµ b¶o vÖ quyÒn trÎ em. ViÖt Nam kªu gäi çc níc, çc tæ chøc quèc tÕ vµ phi ChÝnh phñ tiÕp tôc quan t©m, hç trî çc ch¬ng tr×nh b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em ViÖt Nam, nhÊt lµ t¹i çc vïng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, vïng ®Æc biÖt khã kh¨n.

3.2. H¹n chÕ vµ ph¬ng híngCã thÓ nhËn thÊy r»ng, trong nh÷ng n¨m qua, ®Çu t

cho çc lÜnh vùc x· héi (trong ®ã cã ®Çu t cho trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn) ngµy cµng t¨ng, tuy nhiªn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu thùc tÕ. Ng©n s¸ch nhµ níc chØ ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu kinh phÝ cña c«ng t¸c phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, kh¸m ch÷a bÖnh cho trÎ em. §Çu t cña nhµ níc cho nh÷ng vÊn ®Ò míi ph¸t sinh liªn quan tíi b¶o vÖ trÎ em, phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch… vÉn cßn rÊt h¹n chÕ so víi nh÷ng nhu cÇu thùc tÕ. Trong khi ®ã, kinh phÝ tõ khu vùc t nh©n, çc tæ chøc x· héi vµ céng ®ång cha ®îc huy ®éng ®Çy ®ñ.

7 Nguån: KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2006 -2010, phÇn §¸nh gi¸ t×nh h×nh KTXH giai ®o¹n 2001 -2005

1

Thêi gian tíi, ViÖt Nam sÏ t¨ng cêng ®Çu t nguån lùc cho c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em, bao gåm ng©n s¸ch nhµ níc, viÖn trî cña çc tæ chøc, ç nh©n trong níc vµ quèc tÕ. §Ó trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn thùc sù trë thµnh t©m ®iÓm vµ u tiªn cña çc nguån ®Çu t, bªn c¹nh viÖc sö dông hiÖu qu¶ çc nguån ng©n s¸ch nhµ níc, ViÖt Nam sÏ ban hµnh çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m ®Èy m¹nh x· héi ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em; khuyÕn khÝch sù tham gia cña khu vùc t nh©n, doanh nghiÖp vµ huy ®éng tèi ®a sù ®ãng gãp cña céng ®ång. MÆt kh¸c, ViÖt Nam sÏ t¨ng c-êng phèi hîp víi çc nhµ tµi trî ®Ó thu hót vµ sö dông hiÖu qu¶ h¬n çc nguån hç trî cho c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em

4. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸4.1. Thùc hiÖn Trong nh÷ng n¨m qua, t×nh h×nh thu thËp th«ng tin,

sè liÖu thèng kª vÒ trÎ em ViÖt Nam ®· dÇn dÇn ®îc c¶i thiÖn, th«ng qua viÖc t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng çc chØ sè vÒ trÎ em. Çc sè liÖu ®· bíc ®Çu ®îc cËp nhËt thêng xuyªn, gãp phÇn cung cÊp kÞp thêi th«ng tin vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn C«ng íc quyÒn trÎ em, còng nh phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành và xây dựng chương trình, kế hoạch, chính sách liên quan đến trẻ em vµ cho phÐp dù b¸o xu híng thay ®æi mét sè vÊn ®Ò cña trÎ em.

Xây dựng các chỉ số và cơ sở dữ liệu về trẻ em :

Ngoµi Bộ chỉ số quyền trẻ em Việt Nam với 84 chỉ số, thời gian qua Việt Nam còn nghiên cứu xây dựng một số bộ chỉ số chuyên sâu về các lĩnh vực, nh: Bé chØ sè vÒ gia ®×nh nh»m gi¸m s¸t nh÷ng thay ®æi trong cÊu tróc vµ chøc n¨ng cña gia ®×nh; çc bé chØ sè vÒ bảo vệ trẻ em (như: bé chỉ số bóc lột tình dục trẻ em vì mục đích thương mại (27 chỉ số), bé chỉ số tư pháp người chưa thành niên (40 chỉ số), bé chỉ số trẻ em lang thang (20 chỉ số); bé chỉ số phụ nữ và trẻ em dân tộc thiểu số. Bé chỉ số trẻ em bị tai nạn thương tích, trẻ em bị khuyết tật/ tàn tật đang ®îc thu thập thí điểm tại một số địa phương trọng điểm.

Thông qua hệ thống Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em çc cÊp, 45 chỉ sè về trẻ em ®· ®îc thu thập. N¨m 2006, bªn c¹nh çc chØ tiªu vÒ y tÕ, gi¸o dôc, ViÖt Nam ®· ®ưa thªm 2 chỉ tiêu về lĩnh vực trẻ em vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm, đó là chØ tiªu tăng tỷ

1

lệ xã, phường phù hợp với trẻ em và chØ tiªu tăng tỷ lệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được bảo vệ và chăm sóc.

Tổ chức hệ thống thu thập thông tin về trẻ em:

Việt Nam đã tõng bíc xây dựng hệ thống thu thập thông tin và báo cáo thống nhất từ Trung ương đến địa phương như thông qua các cuộc điều tra quốc gia, báo cáo thống kê định kỳ, …

+ Điều tra viÖc thùc hiÖn các mục tiêu thập kỷ vì trẻ em (MICS) được tổ chức 5 năm/lần. Tổng cục Thống kê vµ Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em phèi hîp víi UNICEF thực hiện các cuộc điều tra MICS I, II và III nhằm đánh giá một số mục tiêu trong Chương trình hành động quèc gia vì trẻ em.

+ Điều tra mức sống hộ gia đình (VHLSS) do Tổng cục Thống kê thực hiện trong çc n¨m 1992 - 1993, 1997 - 1998; tõ n¨m 2002, tiÕn hµnh 2 năm/ lần vào các năm chẵn, nhằm cung cấp các số liệu có liên quan đến điều kiện sống hộ gia đình, những tác động của giáo dục, y tế ®Õn điều kiện sống hộ gia đình (trong đó có trẻ em).

+ Ngoài ra, số liệu còn được khai th¸c tõ kÕt qu¶ cña một số cuộc điều tra như: Tổng điều tra dân số, điều tra lao động việc làm, điều tra quốc gia về y tế, điều tra sức khỏe sinh sản vị thành niên, ®iÒu tra ®Çu tiªn vÒ thanh niªn (SAVY), điều tra biến động dân số v.v... N¨m 2005, ®iÒu tra quèc gia ®Çu tiªn vÒ gia ®×nh ®· ®îc tiÕn hµnh t¹i ViÖt Nam.

+ Çc bé, ngµnh liªn quan ®Òu cã hÖ thèng thu thËp th«ng tin chuyªn ngµnh. Uỷ ban Dân số, Gia đình và Trẻ em có hệ thống thu thập thông tin t¹i 4 cấp (xã/ phường, huyện/ quận, tỉnh/ thành phố và Trung ương) nh»m thu thập thông tin vÒ khám chữa bệnh miÔn phÝ cho trÎ em, trẻ em lang thang, trẻ em khuyết tật/ tàn tật, khai sinh cho trÎ em....

+ Quá trình giám sát việc thực hiện các mục tiêu th«ng qua

viÖc triển khai m« h×nh "xã, phường phù hợp với trẻ em" đã đẩy mạnh sự tham gia của cộng đồng và của trẻ em, gãp phÇn xã hội hóa công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Hiện nay, Việt Nam đang nghiên cứu, sửa đổi các tiêu chuẩn công nhận xã, phường phù hợp với trẻ em để phù hợp hơn với thực tiễn và ®¸p øng yªu cÇu giám sát việc thực hiện quyền trẻ em tại cộng đồng. Với sự giúp đỡ của OMBUDSMAN Thụy Điển, thời gian qua Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em, ®· sö dông phương pháp khảo sát mới dựa vào ý kiến cảm nhận và đánh giá của trẻ em về cuộc sống và môi trường

2

sống để giúp các nhà hoạch định chính sách có cách phï hîp với trẻ em hơn. Phương pháp tiếp cận mới đã áp dụng trong điều tra khảo sát “Thực hiện quyền trẻ em theo tiêu chuẩn xã, phường phù hợp với trẻ em”.

+ Hàng năm, Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em sö dông Bộ chỉ số quyền trẻ em (gồm 84 chỉ số) ®Ó thu thập số liệu thống kê định kỳ của các bộ, ngành, ®ång thêi, xuất bản ấn phẩm “Chỉ tiêu trẻ em Việt Nam” nhằm cung cấp các số liệu có liên quan trực tiếp đến tình hình trẻ em. Tuy nhiên, đến nay, một số trong tổng số 84 chỉ số đã không còn phù hợp trong giai đoạn này và tiếp tục sÏ được bổ sung, sửa đổi (cả về tên gọi, khái niệm/ định nghĩa vµ đặc biệt vÒ các chỉ số có liên quan đến sự tham gia của trẻ em).

Cơ sở dữ liệu về trẻ em

Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em ®· phối hợp với các bộ, ngành xây dựng cơ sở dữ liệu dân số, gia đình và trẻ em, trong đó có số liệu về trẻ em (với tên gọi VCPFCinfo) trên nền cơ sở dữ liệu DEVinfo (được Tổng cục Thống kê và UNICEF hỗ trợ kỹ thuật). Trong thêi gian tíi, viÖc x©y dùng cơ sở dữ liệu vÒ trẻ em thống nhất ở cấp quốc gia và quốc tế là thách thức cả về thời gian và nguồn lực ®èi víi Việt Nam.

Kiểm tra, thanh tra và giám sát:

ë ViÖt Nam, viÖc gi¸m s¸t thùc hiÖn quyÒn trÎ em ®îc b¶o ®¶m th«ng qua ho¹t ®éng cña çc Uû ban cã liªn quan cña Quèc héi, Héi ®ång nh©n d©n çc cÊp, hÖ thèng Thanh tra D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em tõ trung ¬ng tíi ®Þa ph¬ng vµ Thanh tra çc Bé, ngµnh. §· cã nhiÒu h×nh thøc thanh tra, kiÓm tra liªn ngµnh, kiÓm tra theo chuyªn ®Ò hoÆc toµn diÖn viÖc thùc hiÖn çc môc tiªu b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em. §ång thêi, çc tæ chøc chÝnh trÞ x· héi nh MÆt trËn Tæ quèc, Héi Phô n÷, §oµn Thanh niªn… vµ ngêi d©n còng ngµy cµng tham gia tÝch cùc h¬n vµo viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t thùc hiÖn quyÒn trÎ em. B¶n th©n trÎ em còng b¾t ®Çu tham gia vµo viÖc theo dâi gi¸m s¸t thùc hiÖn çc quyÒn cña m×nh th«ng qua çc tæ chøc cña çc em (nh: §éi thiÕu niªn, C©u l¹c bé quyÒn trÎ em, C©u l¹c bé phãng viªn nhá…). ViÖc gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn v¨n kiÖn "Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em" còng ®îc lång ghÐp vµo tiÕn tr×nh trªn ®©y.

Trong 5 năm qua, ngành dân số, gia đình và trẻ em đã tiếp nhận và xử lý trên 10.000 đơn thư khiếu nại, tố cáo, trong đó cã những vụ việc liên quan đến bảo vệ quyền trẻ em (chiếm hơn 70%8). M« h×nh kiểm tra, giám sát 8 Nguån: Uû ban DS G§TE, 2006

2

và đánh giá việc thực hiện quyền trẻ em t¹i c¬ së, ®îc Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em phèi hîp víi UNICEF triÓn khai thÝ ®iÓm t¹i mét sè ®Þa ph¬ng, ®· bíc ®Çu gióp çc c¬ së sím ph¸t hiÖn vµ kÞp thêi cã biÖn ph¸p can thiÖp, kh¾c phôc nh÷ng trêng hîp quyÒn trÎ em bÞ vi ph¹m (nh: kh«ng lµm giÊy khai sinh cho trÎ em theo ®óng thêi gian theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, kh«ng b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn cho trÎ em ®Õn trêng, l¹m dông trÎ em...).


NhiÒu sè liÖu vÒ trÎ em cßn cha ®îc thèng kª theo çc tiªu chÝ cô thÓ (nh: phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch, b¶o vÖ trÎ em...). Mét sè sè liÖu míi ®îc thu thËp mang tÝnh chuyªn ®Ò vµ cha theo hÖ thèng mang tÝnh chÊt quèc gia. §ång thêi, c¬ chÕ thu thËp sè liÖu vµ chia sÎ th«ng tin vÒ trÎ em cßn nhiÒu bÊt cËp. Việt Nam còng đang gặp khó khăn trong việc xây dựng các chỉ số đánh giá, thống kê và thu thập số liệu liên quan đến “sự tham gia” (như: truyền thông, hiệu quả của sự tham gia, mức độ tham gia v.v...).

Thêi gian tíi, ViÖt Nam sÏ ®Èy m¹nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ së d÷ liÖu, thu thËp, chia sÎ th«ng tin vÒ trÎ em; ®Èy m¹nh công tác kiểm tra, thanh tra và gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn quyÒn trÎ em.

5. Tăng cường quan hệ đối tác

Nh÷ng n¨m qua, çc cÊp chÝnh quyÒn, çc ngµnh, çc ®oµn thÓ, çc tæ chøc x· héi, çc tæ chøc phi chÝnh phñ, çc tæ chøc t«n gi¸o, khu vùc t nh©n, gia ®×nh, cha mÑ trÎ em vµ ngêi b¶o hé hîp ph¸p cña trÎ em ®· tham gia tÝch cùc vµo c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em, nh»m thùc hiÖn vµ b¶o vÖ ngµy cµng hiÖu qu¶ h¬n çc quyÒn cña trÎ em.

Çc c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng ®· chñ ®éng tham gia, lµm chuyÓn biÕn vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng c«ng t¸c tuyªn truyÒn vÒ quyÒn trÎ em. §µi TruyÒn h×nh ViÖt Nam, §µi TiÕng nãi ViÖt Nam, 64 ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh tØnh/ thµnh phè, ®µi truyÒn thanh çc huyÖn, x·, phêng trong c¶ n-íc, çc b¸o lín ë trung ¬ng, çc b¸o tØnh/ thµnh phè, çc t¹p chÝ, th«ng tin cña çc c¬ quan, viÖn nghiªn cøu ®· vµ ®ang ®¨ng t¶i nhiÒu néi dung phong phó víi h×nh thøc ®a d¹ng vÒ viÖc thùc hiÖn quyÒn trÎ em.

2

6. Hợp tác quốc tế Thùc hiÖn ®êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a ph-

¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ víi tinh thÇn “ViÖt Nam lµm b¹n víi tÊt c¶ çc níc trong céng ®ång thÕ giíi”, ViÖt Nam ®· vµ ®ang hîp t¸c vµ tranh thñ ®îc sù gióp ®ì tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ cña çc níc, çc tæ chøc quèc tÕ vµ çc tæ chøc phi chÝnh phñ níc ngoµi. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ngo¹i giao víi trªn 160 níc, cã quan hÖ bu«n b¸n víi trªn 100 n-íc, lµ thµnh viªn cña trªn 60 tæ chøc quèc tÕ thuéc HÖ thèng ph¸t triÓn cña Liªn Hîp Quèc vµ çc tæ chøc khu vùc, lµ ®èi t¸c th¬ng m¹i cña 150 quèc gia vµ l·nh thæ vµ ®· cã quan hÖ víi gÇn 500 tæ chøc phi chÝnh phñ níc ngoµi. ViÖc ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi WTO n¨m 2006, tæ chøc thµnh c«ng n¨m APEC 2006 vµ ®ang chuÈn bÞ ®Ó øng cö Héi ®ång B¶o an Liªn hîp quèc niªn kho¸ 2008 -2009 ®· gãp phÇn thóc ®Èy hîp t¸c quèc tÕ trªn tÊt c¶ çc lÜnh vùc (trong ®ã cã lÜnh vùc trÎ em) vµ gãp phÇn t¨ng c-êng tiÕng nãi vµ vÞ thÕ cña ViÖt Nam t¹i Liªn Hîp Quèc. Uy tÝn cña ViÖt Nam t¹i diÔn ®µn Liªn Hîp Quèc ngµy cµng t¨ng.

Hîp t¸c quèc tÕ ®· thùc sù ®ãng vai trß quan träng trong viÖc gióp ChÝnh phñ thùc hiÖn çc môc tiªu v× trÎ em. T¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ kh«ng chØ nh»m tranh thñ nguån viÖn trî, mµ cßn nh»m tranh thñ kiÕn thøc, kü n¨ng cña thÕ giíi. Th«ng qua nh÷ng hîp t¸c nµy, n¨ng lùc çn bé cña çc cÊp, çc ngµnh ®· ®îc n©ng cao. §ång thêi, ViÖt Nam còng cã c¬ héi chia sÎ nh÷ng thµnh tùu vµ khã kh¨n vÒ b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em víi b¹n bÌ. ViÖc trao ®æi vµ häc tËp kinh nghiÖm ®· ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn th«ng qua: trao ®æi ®oµn nghiªn cøu, Héi th¶o, Héi nghÞ khu vùc. Héi nghÞ t vÊn khu vùc §«ng ¸ - Th¸i B×nh D¬ng vÒ trÎ em vµ HIV/AIDS diÔn ra th¸ng 3 n¨m 2006 t¹i Hµ Néi vµ çc Héi nghÞ t vÊn cÊp Bé trëng vÒ trÎ em cña khu vùc ®· thùc sù ®Þnh h-íng cho çc ho¹t ®éng vÒ trÎ em cña khu vùc nãi chung vµ cña ViÖt Nam nãi riªng.

7. Tuyên truyền, phổ biến Công ước, çc báo cáo quốc gia, các khuyến nghị của Ủy ban Quyền trẻ em vµ n©ng cao n¨ng lùc çn bé lµm viÖc víi trÎ em

7.1. Thùc hiÖnTrong c«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ biÕn gi¸o dôc ph¸p

luËt cña ChÝnh phñ cã ®Ò ¸n Tuyªn truyÒn phæ biÕn ph¸p luËt cho thanh, thiÕu niªn, trong ®ã cã çc v¨n b¶n vÒ çc ®iÒu íc quèc tÕ ViÖt Nam ®· phª chuÈn bao gåm c¶ C«ng íc

2

quyÒn trÎ em vµ hai nghÞ ®Þnh th bæ sung cho C«ng íc vµ çc v¨n b¶n luËt ph¸p quèc gia liªn quan.

ë ViÖt Nam, C«ng íc ®· ®îc dÞch sang tiÕng ViÖt (tiÕng phæ th«ng) vµ mét sè tiÕng d©n téc thiÓu sè (Th¸i, H’mong, £®ª, Bana..). Néi dung cña C«ng íc quyÒn trÎ em vµ hai NghÞ ®Þnh th bæ sung ®· ®îc phæ biÕn réng r·i tíi çc c¬ quan, tæ chøc h÷u quan, trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, díi d¹ng toµn v¨n hoÆc tãm t¾t ®Ó tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn s©u réng tíi mäi ngêi d©n vµ trÎ em. Trong nh÷ng n¨m qua, Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em ®· phèi hîp víi çc c¬ quan liªn quan nh Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Trung ¬ng ®oµn, §µi TruyÒn h×nh ViÖt Nam... tæ chøc çc cuéc thi t×m hiÓu vÒ C«ng íc vµ luËt ph¸p quèc gia, ®· in Ên vµ ph¸t hµnh hµng tr¨m ngµn b¶n tµi liÖu giíi thiÖu vÒ C«ng íc, hai nghÞ ®Þnh th bæ sung, LuËt B¶o vÖ, Ch¨m sãc vµ Gi¸o dôc trÎ em, çc B¸o ço ViÖt Nam thùc hiÖn C«ng íc vµ hai nghÞ ®Þnh th bæ sung, çc khuyÕn nghÞ cña Uû ban QuyÒn trÎ em sau khi ®èi tho¹i víi ChÝnh phñ ViÖt Nam ... Trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng thêng xuyªn truyªn truyÒn vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em. Ch¬ng tr×nh truyÒn h×nh Gia ®×nh vµ TrÎ em vµ nhiÒu ch¬ng tr×nh kh¸c cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam vµ çc ®µi khu vùc, tØnh, thµnh phè dµnh thêi lîng lín cho çc vÊn ®Ò vÒ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt, nªu çc ®iÓn h×nh tiªn tiÕn vÒ b¶o vÖ trÎ em, ®a ra tríc c«ng luËn çc vô x©m h¹i, bu«n b¸n trÎ em; më çc ch-¬ng tr×nh to¹ ®µm, ®èi tho¹i vÒ thùc hiÖn C«ng íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em, LuËt B¶o vÖ, Ch¨m sãc vµ Gi¸o dôc trÎ em. §Æc biÖt trong çc ngµy lÔ, tÕt vµ nh©n Th¸ng hµnh ®éng V× trÎ em, Ngµy Gia ®×nh ViÖt Nam ®Òu cã nh÷ng chiÕn dÞch truyÒn th«ng vÒ luËt ph¸p, chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em tíi tËn ngêi d©n, çc chiÕn dÞch truyÒn th«ng vÒ phßng chèng l¹m dông trÎ em víi quy m« lín trªn toµn quèc, çc cuéc thi vµ triÓn l·m tranh vÒ phßng chèng l¹m dông trÎ em, bu«n b¸n trÎ em... Çc m« h×nh truyÒn th«ng t¹i c«ng ®ång ngµy cµng ®îc ®Èy m¹nh.

Néi dung cña C«ng íc quyÒn trÎ em, hai NghÞ ®Þnh th bæ sung, luËt ph¸p quèc gia vµ vÊn ®Ò quyÒn trÎ em nãi riªng ®· ®îc lång ghÐp vµ ®a vµo néi dung çc kho¸ ®µo t¹o, tËp huÊn cho çn bé x· héi çn bé thùc thi ph¸p luËt. Tíi nay, hµng chôc ngµn çn bé d©n cö, çn bé çc ngµnh d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em, L§TBXH, y tÕ, t ph¸p, toµ ¸n, kiÓm s¸t, c«ng an, çn bé x· héi ë çc cÊp trung ¬ng, tØnh huyÖn, x· ®· ®îc tËp huÊn çc kü n¨ng vÒ BVCSTE, c«ng t¸c x· héi, luËt ph¸p

2

quèc tÕ vµ chÝnh s¸ch quèc gia liªn quan, t©m sinh lý trÎ em... díi h×nh thøc çc kho¸ ®µo t¹o chÝnh thøc dµi h¹n, çc kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n hai th¸ng, mét th¸ng, hai tuÇn, mét tuÇn... N¨m 2004, Ch¬ng tr×nh khung gi¸o dôc ®¹i häc ngµnh C«ng t¸c x· héi ®· chÝnh thøc ®îc ban hµnh. Cho tíi nay, 11 trêng ®¹i häc vµ cao ®¼ng trong c¶ níc ®· vµ ®ang ®µo t¹o ngµnh c«ng t¸c x· héi theo ch¬ng tr×nh khung nãi trªn, hÖ ®µo t¹o 4 hoÆc 5 n¨m. VÊn ®Ò quyÒn trÎ em tiÕp tôc ®îc gi¶ng d¹y t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh (n¬i ®µo t¹o çc çn bé cao cÊp cña §¶ng vµ Nhµ níc), hÖ thèng çc trêng cña ngµnh Toµ ¸n, ViÖn kiÓm s¸t, Trêng c¶nh s¸t, vµ t¹i çc trêng ®µo t¹o çn bé cña ngµnh D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em còng nh çc trêng ®µo t¹o çn bé cña çc tæ chøc chÝnh trÞ- x· héi, tæ chøc x· héi. Trong khu«n khæ Ch¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt Nam – UNICEF giai ®o¹n 2006 – 2010 cã mét dù ¸n vÒ N©ng cao n¨ng lùc ®¹i biÓu d©n cö trong ®ã tËp trung vµo n©ng cao nhËn thøc vµ n¨ng lùc cña ®¹i biÓu d©n cö vÒ quyÒn trÎ em.

Çc diÔn ®µn trÎ em, c©u l¹c bé Phãng viªn nhá, C©u l¹c bé QuyÒn trÎ em... còng ®îc tæ chøc ë nhiÒu n¬i, nhÊt lµ t¹i çc ®Þa ph¬ng vµ lµ n¬i trÎ em ®îc ph¸t biÓu ý kiÕn vµ nguyÖn väng cña m×nh, ®ång thêi trÎ em cã ®iÒu kiÖn hiÓu biÕt h¬n vÒ quyÒn vµ bæn phËn cña m×nh.

7.2. H¹n chÕ vµ ph¬ng híngTuy nhiªn, viÖc tuyªn truyÒn C«ng íc tíi vïng ®ång bµo

d©n téc thiÓu sè vÉn cha ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn. ViÖt Nam cã nhiÒu d©n téc thiÓu sè nhng víi sè d©n Ýt, chØ mét sè d©n téc cã ch÷ viÕt. V× vËy, ngoµi viÖc dÞch C«ng íc sang ng«n ng÷ d©n téc thiÓu sè, cßn cÇn ph¶i tuyªn truyÒn víi nhiÒu h×nh thøc sinh ®éng, ®¬n gi¶n vµ dÔ hiÓu ®èi víi ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. Bªn c¹nh ®ã, cßn thiÕu çn bé tuyªn truyÒn trùc tiÕp ë vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè vµ ë vïng khã kh¨n, thiÕu tµi liÖu gi¸o dôc vµ híng dÉn kü n¨ng thùc hiÖn çc nhãm quyÒn vµ nghÜa vô cña trÎ em.

8. Tạo dựng môi trường th©n thiÖn víi trẻ emHëng øng cam kÕt x©y dùng Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ

em, ViÖt Nam ®· vµ ®ang x©y dùng çc m«i trêng gia ®×nh, nhµ trêng, x· héi th©n thiÖn víi trÎ em. Tõ n¨m 2004 ®Õn nay, m« h×nh x·, phêng phï hîp víi trÎ em ®· vµ ®ang ®-

2

îc triÓn khai t¹i ViÖt Nam theo 28 chØ tiªu víi 04 néi dung sau ®©y:

- T¹o môi trường xã hội phù hợp với trẻ em, bao gåm cam kết thực hiện hiÖu qu¶ công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em cña chính quyền các cấp, các ban ngành; chÊt lîng đạt chuẩn quốc gia cña các cơ sở y tế, giáo dục; có điểm vui chơi, có hệ thống giao thông thuận tiện; vÖ sinh m«i trêng.

- X©y dùng môi trường gia đình bảo đảm ®Ó trẻ em ®îc phát triển toàn diện nh: X©y dùng gia đình văn hoá; gia ®×nh cam kÕt ®¶m b¶o an toµn vµ phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch cho con em, sử dụng nước s¹ch, cã hố xí hợp vệ sinh; các thành viên gia ®×nh có kỹ năng bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.

- B¶o ®¶m thùc hiÖn çc quyền cơ bản cña trẻ em, như quyền ®îc khai sinh, quyền được chăm sóc, bảo vệ, vui chơi, quyÒn ®îc tham gia v.v...

- §ề cao trách nhiệm của gia đình, cộng đồng trong viÖc chăm sóc nhóm trẻ thiệt thòi, yếu thế, để các em được hoà nhập và phát triển như các bạn bè khác.

Nh×n chung, 28 chØ tiªu x©y dùng x·, phêng phï hîp víi trÎ em cña ViÖt Nam ®· cô thÓ ho¸ toµn bé néi dung cã liªn quan mµ ViÖt Nam ®· cam kÕt trong v¨n kiÖn Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em. Trong sè çc chØ tiªu nµy, cã 01 chØ tiªu vÒ t¨ng cêng sù tham gia cña trÎ em; 02 chØ tiªu vÒ vui ch¬i gi¶i trÝ cho trÎ em; 06 chØ tiªu vÒ ch¨m sãc søc khoÎ trÎ em; 10 chØ tiªu vÒ b¶o vÖ trÎ em; 09 chØ tiªu tËp trung vµo cam kÕt chÝnh trÞ cña ®Þa ph¬ng trong viÖc x©y dùng m«i trêng x· héi, céng ®ång vµ gia ®×nh phï hîp víi trÎ em.

Dùa trªn các néi dung nµy, các tØnh/ thµnh phè trªn toµn quèc ®· tiÕn hµnh đánh giá và chñ ®éng lập kế hoạch xây dựng xã, phường phù hợp với trẻ em tại địa phương mình. §ến nay, 100% tỉnh, thành phố trong cả nước ®· hưởng ứng và triển khai xây dựng xã, phường phù hợp với trẻ em. Sau hai n¨m thùc hiÖn, n¨m 2006, Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em ®· phèi hîp víi çc bé ngµnh, ®Þa ph¬ng tiÕn hµnh kiÓm ®iÓm s¬ bé t×nh h×nh x©y dùng m« h×nh x·, phêng phï hîp víi trÎ em ®Ó cã c¬ së thùc hiÖn hiÖu qu¶ h¬n. Tíi nay, cã kho¶ng 21% x·, phêng cña ViÖt Nam ®¹t chØ

2

tiªu x·, phêng phï hîp víi trÎ em víi sè chØ tiªu ®¹t tõ 25 trë lªn:

Trong qu¸ tr×nh triÓn khai çc m« h×nh nãi trªn, trÎ em vµ çc thµnh viªn trong céng ®ång ®· vµ ®ang tõng bíc ®îc thu hót tham gia ngay tõ khi x©y dùng kÕ ho¹ch còng nh trong toµn bé qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸.

ViÖc x©y dùng m«i trêng th©n thiÖn víi trÎ em ngµy cµng ®îc quan t©m t¹i ViÖt Nam, víi nh÷ng m« h×nh phong phó, ®a d¹ng. Tuy nhiªn, do ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam, nªn viÖc b¶o ®¶m tÝnh bÒn v÷ng cña çc m« h×nh nµy, viÖc chia sÎ kinh nghiÖm vµ nh©n réng çc m« h×nh tèt còng cßn mét sè h¹n chÕ; viÖc thu hót sù tham gia cña gia ®×nh, céng ®ång vµ b¶n th©n trÎ em vµo viÖc x©y dùng çc m«i tr-êng th©n thiÖn víi trÎ em còng cha ®îc nhiÒu.

9. KiÓm ®iÓm viÖc thùc hiÖn çc khuyÕn nghÞ cña Uû ban QuyÒn trÎ em trong ®èi tho¹i víi ChÝnh phñ ViÖt Nam n¨m 2003 vµ 2006

9.1. Tãm t¾t néi dung çc khuyÕn nghÞ cña Uû ban QuyÒn trÎ em

- Sau cuộc đối thoại với Đoàn Chính phủ Việt Nam tháng 1/2003 về việc Việt nam thực hiện Công ước Quyền trẻ em giai đoạn 1993-2002, Uỷ ban Quyền trẻ em đã ghi nhận những nỗ lực của Việt nam trong viÖc thùc hiÖn C«ng ¬c. Tuy nhiên, Uỷ ban cũng đưa ra một số khuyến nghị cụ thể hơn về lập pháp vµ hµnh ph¸p nhằm thực hiện các nguyên tắc cơ bản của Công ước, bảo đảm quyền tự do và các quyền dân sự của trẻ em, và tiến hành những biện pháp bảo vệ đặc biệt đối với trẻ em, cô thÓ:

1. Rà soát và sửa đổi luật pháp để bảo đảm rằng trong tất cả các hoạt động liên quan đến trẻ em, lợi ích tốt nhất của trẻ em bao giờ cũng được quan tâm hàng đầu.

2.TiÕp tôc c¶i thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p ®Æc biÖt lµ t ph¸p ngêi chaa thµnh niªn (ban hành bộ luật riêng về tư pháp người chưa thành niên và thiết lập hệ thống toà án người chưa thành niên...);

3. T¹o c¬ chÕ phèi hîp hiÖu qu¶ vµ ®¶m b¶o nguån lùc cho viÖc ®iÒu phèi vµ theo dâi gi¸m s¸t thùc hiÖn C«ng íc, Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng quèc gia v× trÎ em vµ çc ch¬ng tr×nh liªn quan kh¸c;

2

4. N©ng cao chÊt lîng thu thËp th«ng tin sè liÖu vÒ trÎ em nãi chung vµ trÎ em bÞ bãc lét vµ l¹m dông nãi riªng;

5. Xem xÐt viÖc thiÕt lËp mét c¬ chÕ ®éc lËp theo dâi viÖc b¶o vÖ quyÒn trÎ em;

6. C¶i thiÖn chÊt lîng vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn çc dÞch vô x· héi cho trÎ em vµ çc gia ®×nh nghÌo, ®Æc biÖt trong çc lÜnh vùc ch¨m sãc bµ mÑ trÎ em, dinh dìng, níc s¹ch, ph¸t triÓn trÎ th¬ vµ gi¸o dôc c¬ b¶n;

7. TiÕp tôc x©y dùng çc chÝnh s¸ch vÒ gia ®×nh vµ cñng cè çc dÞch vô b¶o vÖ trÎ em (tiến hành tất cả các biện pháp, bao gồm cả cải cách luật pháp để thiết lập hệ thống quốc gia để tiếp nhận, theo dõi và điều tra các khiếu nại về lạm dụng và sao nhãng trẻ em; quy định rõ việc nghiêm cấm tất cả các hình thức trừng phạt thân thể ở nhà, trong trường học hay các cơ sở khác)

8. T¨ng cêng tuyªn truyÒn n©ng cao nhËn thøc vÒ C«ng íc vµ çc khuyÕn nghÞ cña Uû ban quyÒn trÎ em cho ®¹i biÓu Quèc héi, çc bé ngµnh liªn quan; n©ng cao n¨ng lùc çn bé lµm viÖc víi trÎ em ë çc cÊp, ®Æc biÖt vÒ c«ng t¸c x· héi, t vÊn vµ t ph¸p vÞ thµnh niªn;

9. T¨ng cêng sù tham gia cña trÎ em ( kÓ c¶ các biện pháp lập pháp để bảo đảm rằng trong tất cả các thủ tục của toà án và thủ tục hành chính, trẻ em phải có quyền bày tỏ quan điểm và các quan điểm của trẻ em phải được xem xét).

10. §Ö tr×nh B¸o ço lÇn 3 vµ 4 ViÖt Nam thùc hiÖn C«ng íc quyÒn trÎ em vµo 1/9/2007

- Th¸ng 9 n¨m 2006, sau khi ®èi tho¹i víi ViÖt Nam vÒ viÖc thùc hiÖn hai nghÞ ®Þnh th bæ sung cho C«ng íc quyÒn trÎ em, Uû ban QuyÒn trÎ em ®· cã çc khuyÕn nghÞ vÒ viÖc:

1. Rót b¶o lu çc kho¶n 1,2,3,4 (§iÒu 5) vÒ dÉn ®é téi ph¹m trong NghÞ ®Þnh th vÒ bu«n b¸n trÎ em, m¹i d©m trÎ em vµ v¨n hãa phÈm khiªu d©m trÎ em

2. Xem xÐt tham gia çc c«ng íc: C«ng íc Lahay 1993 vÒ B¶o vÖ trÎ em vµ hîp t¸c liªn quan tíi viÖc cho nhËn con nu«i quèc tÕ; NghÞ ®Þnh th vÒ phßng ngõa, trÊn ¸p vµ trõng ph¹t bu«n b¸n ngêi bæ sung cho C«ng íc vÒ phßng chèng téi ph¹m cã tæ chøc xuyªn quèc gia; NghÞ ®Þnh th II bæ sung cho C«ng íc Geneva vÒ b¶o vÖ n¹n nh©n trong xung ®ét vò trang

2

3. TiÕp tôc xem xÐt, söa ®æi bæ sung luËt ph¸p chÝnh s¸ch (çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ quyÒn lîi cña n¹n nh©n trÎ em, truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù ®èi víi çc téi danh bu«n b¸n trÎ em, m¹i d©m trÎ em…)

4. Cñng cè hÖ thèng thu thËp th«ng tin vÒ trÎ em bÞ bu«n b¸n, l¹m dông

5. T¨ng cêng nguån lùc cho phßng chèng bu«n b¸n trÎ em, m¹i d©m trÎ em.

6. T¨ng cêng tuyªn truyÒn vÒ hai nghÞ ®Þnh thu bæ sung vµ çc khuyÕn nghÞ cña Uû ban QuyÒn trÎ em; n©ng cao nhËn thøc vµ n¨ng lùc vÒ phßng chèng bu«n b¸n trÎ em.

9.2. Thùc hiÖnCác khuyến nghị mà Uỷ ban Quyền trẻ em đưa ra hết sức hữu ích cho

ViÖt Nam trong nỗ lực hoàn thiện hệ thống pháp luật quốc gia, nhằm bảo vệ tốt hơn nữa quyền của trẻ em, làm hài hoà giữa pháp luật quốc gia với Công ước Quyền trẻ em và các văn kiện quốc tế khác và qua đó xây dựng được một môi trường thực sự phù hợp với trẻ em. Chính vì vậy, trong những năm vừa qua, về phương diện lập pháp còng nh thùc thi ph¸p luËt, ViÖt Nam đã có rất nhiều nỗ lực tạo điều kiện cho trẻ em càng ngày càng được hưởng đầy đủ hơn các quyền của mình, đặc biệt chú trọng đến việc bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

9.2.1. Çc nç lùc vÒ mÆt lËp ph¸p:a. Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004; Nghị định số

36/2005/NĐ-CP ngày 17/3/2005 quy định chi tiết thi hành một số điều của LBVCSGDTE

Ngay sau khi phê chuẩn Công ước Quyền trẻ em, năm 1991, Quốc hội đã ban hành Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em vµ söa ®æi n¨m 2004. Luật BVCSGDTE 2004 đã quy định rõ mười loại hành vi xâm phạm quyền trẻ em bị nghiêm cấm, quy định các quyền cơ bản và bổn phận của trẻ em, xác định rõ trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của cha mẹ, Nhà nước, xã hội. Đặc biệt, LBVCSGDTE 2004 đã dành một chương quy định về việc bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

Nhằm cụ thể hoá và hướng dẫn thi hành LBVCSGDTE 2004, ngày 17/3/2005, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 36/2005/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của LBVCSGDTE. Nghị định này đã cụ thể hoá các hành vi vi phạm quyền trẻ em, cụ thể hoá trách nhiệm bảo đảm một số quyền

2

cơ bản của trẻ em. Nghị định cũng dành một chương riêng quy định về việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

b. Các nỗ lực lập pháp nhằm tăng cường bảo vệ trẻ em tàn tật

Nghị định số 36/2005/NĐ-CP đã giao trách nhiệm cho các cơ quan dân số, gia đình, trẻ em, cùng với Bộ Lao động thương binh, xã hội và Uỷ ban nhân dân các cấp xử lý thông tin về các nhóm trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, bao gồm cả trẻ em tàn tật, mức độ đặc biệt, loại hình trợ giúp. Nghị định này cũng giao trách nhiệm cho BLĐTBXH chỉ đạo việc chỉnh hình, phục hồi chức năng cho trẻ em khuyết tật, tàn tật; nghiên cứu sản xuất và cung cấp các phương tiện chuyên dùng cho trẻ em khuyết tật, tàn tật. Nghị định còn quy định trách nhiệm của BGD&ĐT trong việc xây dựng chính sách miễn, giảm học phí và các biện pháp phù hợp cho trẻ em tàn tật được học tập tái hoà nhập; quy định chương trình giáo dục đối với các trường, lớp dành cho trẻ em khuyết tật, tàn tật; trách nhiệm của BLĐTB&XH trong việc tổ chức dạy nghề và lao động cho TE tàn tật.

Ngày 25/3/2005, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 65/2005/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “chăm sóc trẻ em mồ côi không nơi nương tựa, trẻ em tàn tật nặng, trẻ em là nạn nhân của chất độc hoá học và trẻ em nhiếm HIV/AIDS dựa vào cộng đồng giai đoạn 2005-2010.” Đề án đã đề ra các giải pháp dựa vào cộng đồng để đạt mục tiêu tăng số trẻ em được hưởng trợ cấp hàng năm, trong đó có trẻ em tàn tật từ 30% lên 65%; tăng số trẻ em tàn tật được chỉnh hình, phục hồi chức năng từ 40% lên 70%; trợ giúp giáo dục mỗi năm cho 11.000 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, trong đó có trẻ em tàn tật, tạo điều kiện cho trẻ em tàn tật tiếp cận các dịch vụ văn hoá, tạo điều kiện có lớp học, khu năng khiếu, ấn phẩm văn hoá và chương trình thể thao riêng.

Ngoài ra còn phải kể đến Thông tư liên tịch số 14/2004/TTLT-BLĐTBXH-BYT-BTC ngày 08/11/2004 hướng dẫn thực hiện chế độ đối với người tham gia kháng chiến và con đẻ của họ bị hậu quả do nhiễm chất độc hoá học do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam

c. Các nỗ lực lập pháp nhằm tăng cường bảo vệ trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS

LBVCSGDTE năm 2004 đã quy định nguyên tắc không phân biệt đối xử đối với trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS; khẳng định trách nhiệm của Nhà nước và xã hội trong việc tạo điều kiện để chữa bệnh, nuôi dưỡng các em tại gia đình hoặc cơ sở trợ giúp trẻ em; quy định rõ việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, bao gồm cả trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS, chủ yếu được thực hiện tại gia đình hoặc gia đình thay thế; việc chăm sóc, nuôi dưỡng tại cơ sở trợ giúp trẻ em chỉ áp dụng đối với những em không được chăm sóc nuôi dưỡng tại gia đình hoặc gia đình thay thế.

3

Chiến lược quốc gia phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn 2020 được phê duyệt theo Quyết định số 36/2004/QĐ-TTg ngày 17/3/2004 của Thủ tướng Chính phủ đã quy định việc chống kỳ thị, phân biệt đối xử với người bị nhiễm HIV/AIDS và đề ra mục tiêu bảo đảm 100% trẻ em bị nhiễm hoặc bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS được quản lý, điều trị, chăm sóc và tư vấn thích hợp.

Đề án “chăm sóc trẻ em mồ côi không nơi nương tựa, trẻ em tàn tật nặng, trẻ em là nạn nhân của chất độc hoá học và trẻ em nhiếm HIV/AIDS dựa vào cộng đồng giai đoạn 2005-2010” được phê duyệt theo Quyết định số 65/2005/QĐ-TTg ngày 25/3/2005 đã xác định mục tiêu trợ giúp các trẻ em nói trên, bao gồm cả trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS hoà nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống, thực hiện quyền trẻ em trên cơ sở huy động các nguồn lực xã hội và phát triển các hình thức chăm sóc dựa vào cộng đồng. Để thực hiện các mục tiêu này, đề án đã quy định chế độ trợ cấp xã hội, y tế, giáo dục hàng năm; quy định việc nuôi dưỡng trẻ em mồ côi không nơi nương tựa, trong đó có trẻ em mồ côi do cha mẹ bị chết vì AIDS, tại cộng đồng; quy định việc thí điểm chuyển 1000 trẻ mồ côi không nơi nương tựa, trẻ tàn tật nặng về chăm sóc tại cộng đồng qua hình thức các gia đình hoặc cá nhân nhận nuôi dưỡng, nhận đỡ đầu, nhận nuôi con nuôi và chăm sóc tại Nhà xã hội; thí điểm chuyển đổi hình thức chăm sóc tập trung tạo các cơ sở bảo trợ xã hội của Nhà nước sang chăm sóc tại các gia đình quy mô nhỏ tại 10 cơ sở bảo trợ xã hội.

Thông tư liên tịch số 05/2003/TTLT-BCA-BYT ngày 24/2/2003 hướng dẫn công tác quản lý, chăm sóc, điều trị, tư vấn người bị tạm giam, phạm nhân, trại viên, học sinh bị nhiễm HIV/AIDS trong Nhà tạm giữ, Trại tạm giam, trại giam, cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng do BCA quản lý, đã quy định vấn đề bảo mật thông tin; cấm phân biệt đối xử, tung tin thất thiệt; quy định vấn đề tư vấn tự nguyện; không bắt buộc phải giam riêng.

d. Các nỗ lực lập pháp nhằm tăng cường bảo vệ trẻ em bị buôn bán và bóc lột tình dục, bóc lột kinh tế

Ngày 14/7/2004, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 130/2004/QĐ-TTG ban hành Chương trình hành động phòng, chống tội phạm buôn bán phụ nữ, trẻ em từ 2004 đến 2010. Chương trình hành động đã đề ra mục tiêu giảm trên 50% tình trạng phụ nữ, trẻ em bị buôn bán trên phạm vi toàn quốc đến năm 2010; tổ chức giúp đỡ có hiệu quả đối với phụ nữ, trẻ em bị buôn bán trở về địa phương, giúp họ nhanh chóng tái hoà nhập cộng đồng. Các Đề án chủ yếu của Chương trình bao gồm (1) Đề án tuyên truyền, giáo dục trong cộng đồng về phòng, chống tội phạm buôn bán phụ nữ, trẻ em; (2) Đề án đấu tranh chống tội phạm buôn bán phụ nữ và trẻ em; (3) Đề án tiếp nhận và hỗ trợ những phụ nữ, trẻ em là nạn nhân bị buôn bán từ nước ngoài trở về; (4) Đề án xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm buôn bán phụ nữ, trẻ em.

3

Đây chính là cơ sở pháp lý quan trọng để tăng cường đấu tranh chống nạn buôn bán trẻ em trong thời gian tới.

Để ngăn ngừa, hạn chế tình trạng trẻ em bị bóc lột tình dục, bóc lột kinh tế, lao động nặng nhọc trong điều kiện độc hại nguy hiểm, ngày 12/2/2004, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 19/2004/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình ngăn ngừa và giải quyết tình trạng trẻ em lang thang, trẻ em bị xâm phạm tình dục, trẻ em phải lao động nặng nhọc, trong điều kiện độc hại, nguy hiểm giai đoạn 2004-2010. Chương trình đã đặt ra mục tiêu ngăn chặn, giảm dần, tiến tới giảm cơ bản vào năm 2010 số trẻ em bị xâm phạm tình dục; giảm 90% số trẻ em phải lao động nặng nhọc, trong điều kiện độc hại nguy hiểm vào năm 2010. Trong số các đề án của Chương trình có Đề án ngăn chặn và giải quyết tình trạng trẻ em bị xâm phạm tình dục và Đề án ngăn chặn và giải quyết tình trạng trẻ em phải lao động nặng nhọc, trong điều kiện độc hại và nguy hiểm.

Tiếp theo, ngày 9/12/2004, Bộ Lao động, thương binh và xã hội và Bộ Y tế đã ban hành Thông tư liên tịch số 21/2004/TTLT-BLĐTBXH-BYT hướng dẫn, quy định danh mục chỗ làm việc, công việc không được sử dụng lao động dưới 18 tuổi trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ bị lợi dụng để hoạt động mại dâm. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để ngăn ngừa tình trạng xâm phạm và bóc lột tình dục trẻ em tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ bị lợi dụng để hoạt động mại dâm.

e. Các nỗ lực lập pháp trong lĩnh vực tư pháp người chưa thành niên

Về các nỗ lực lập pháp trong lĩnh vực tư pháp người chưa thành niên, trước hết phải kể đến Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003. Bộ luật này đã mở rộng phạm vi áp dụng các thủ tục tố tụng đặc biệt đối với cả người bị bắt, người bị tạm giữ chưa thành niên; quy định cụ thể các trường hợp phải có mặt đại diện của gia đình khi hỏi cung người chưa thành niên; quy định cụ thể quyền của đại diện gia đình của bị cáo chưa thành niên, đại diện nhà trường, tổ chức khi tham gia phiên toà.

Vấn đề cải thiện điều kiện của người chưa thành niên vi phạm pháp luật trong các cơ sở giam giữ đã được quan tâm giải quyết trong Nghị định số 142/2003/NĐ-CP ngày 24/11/2003 quy định việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng. Theo quy định của Nghị định này, chế độ ăn, ở, sinh hoạt, học tập của học sinh trường giáo dưỡng đã được cải thiện đáng kể.

Việc giúp đỡ trẻ em vi phạm pháp luật đã chấp hành xong biện pháp tư pháp hoặc hình phạt cũng đã được đề cập đến trong Nghị định số 36/2005/NĐ-CP ngày 17/3/2005 quy định chi tiết thi hành một số điều của LBVCSGDTE. Nghị định này đã quy định việc đưa trẻ em vi phạm pháp luật đã chấp hành xong thời hạn giáo dục hoặc hình phạt mà không có nơi nương

3

tựa vào cơ sở trợ giúp trẻ em; trẻ em vi phạm pháp luật chấp hành xong thời hạn giáo dục hoặc hình phạt tuy có nơi nương tựa nhưng chưa thể tái hoà nhập gia đình thì cũng được đưa vào cơ sở trợ giúp trẻ em. Nghị định này cũng quy định trách nhiệm của cơ quan dân số, gia đình, trẻ em và uỷ ban nhân dân các cấp trong việc vận động, khuyến khích cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp hỗ trợ kinh phí, nhận trẻ em đã chấp hành xong thời hạn giáo dục hoặc hình phạt vào làm việc, học tập.

Về vấn đề tăng cường dịch vụ và trợ giúp pháp lý cho trẻ em vi phạm pháp luật, có thể kể đến Quyết định số 35/2004/QĐ-BGD&ĐT ngày 11/10/2004 của Bộ Giáo dục và đào tạo về việc ban hành Chương trình khung giáo dục đại học ngành công tác xã hội trình độ đại học, cao đẳng và Nghị định số 65/2003/NĐ-CP ngày 11/6/2003 về tổ chức, hoạt động tư vấn pháp luật. Quyết định số 35/2004/QĐ-BGD&ĐT là cơ sở pháp lý để tạo nguồn cán bộ xã hội được đào tạo chính quy, có trình độ để ngày càng đáp ứng tốt hơn các nhu cầu về hỗ trợ và cung cấp dịch vụ phục hồi, tái hoà nhập cho trẻ em vi phạm pháp luật. Còn theo Nghị định số 65/2003/NĐ-CP, trẻ em vi phạm pháp luật có thể yêu cầu các Trung tâm tư vấn pháp luật của các tổ chức chính trị-xã hội, xã hội-nghề nghiệp mà mình là thành viên tư vấn pháp luật miễn phí.

Ngoài ra, việc chăm sóc đặc biệt đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật bị nhiễm HIV/AIDS đang ở trong các cơ sở giam giữ được quy định tại Thông tư liên tịch số 05/2003/TTLT-BCA-BYT ngày 24/2/2003 hướng dẫn công tác quản lý, chăm sóc, điều trị, tư vấn người bị tạm giam, phạm nhân, trại viên, học sinh bị nhiễm HIV/AIDS trong Nhà tạm giữ, Trại tạm giam, trại giam, cơ sở giáo dục, trường giáo dưỡng do Bộ Công an quản lý như đã nêu ở phần trên.

9.2.2. Çc nç lùc thùc thi ph¸p luËt

II. ĐỊNH NGHĨA TRẺ EM (điều 1) 1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt - LuËt Thanh niªn n¨m 2005 dµnh mét ch¬ng riªng quy

®Þnh tr¸ch nhiÖm cña Nhµ níc, gia ®×nh vµ x· héi trong viÖc b¶o vÖ, båi dìng ngêi tõ ®ñ mêi s¸u tuæi ®Õn díi mêi t¸m tuæi, trong ®ã cã quy ®Þnh vÒ viÖc Nhµ níc thùc hiÖn C«ng íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em mµ ViÖt Nam ®· phª chuÈn ¸p dông ®èi víi ngêi tõ ®ñ mêi s¸u tuæi ®Õn díi mêi t¸m tuæi phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam. Nh vËy, cïng víi çc quy ®Þnh trong LuËt B¶o vÖ, Ch¨m sãc vµ Gi¸o dôc trÎ em 2004, ViÖt Nam ®¶m b¶o ¸p dụng C«ng ước QuyÒn trẻ em cho mäi ®èi tîng dưới mười t¸m tuổi.

3

2. Thùc hiÖn

3. H¹n chÕ vµ ph¬ng híng

III. CÁC NGUYÊN TẮC CHUNG

1. Không phân biệt đối xử (điều 2)1.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt - Luật Bảo vệ, chăm sãc và gi¸o dục trẻ em söa ®æi bæ sung

năm 2004 (thay thÕ LuËt ban hµnh n¨m 1991) ®· quy ®Þnh nguyªn t¾c "không phân biệt đối xử với trẻ em".

- Mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ b×nh ®¼ng giíi quy ®Þnh t¹i LuËt B×nh ®¼ng giíi (n¨m 2006) lµ nguyªn t¾c "nam, n÷ kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö vÒ giíi1.2. Thùc hiÖn


2. Lợi ích tốt nhất của trẻ em (điều 3)2.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt

- Luật Bảo vệ, chăm sãc và gi¸o dục trẻ em söa ®æi bæ sung năm 2004 (thay thÕ LuËt ban hµnh n¨m 1991) ®· quy ®Þnh nguyªn t¾c "Trong mäi ho¹t ®éng cña c¬ quan, tæ chøc, gia ®×nh, ç nh©n cã liªn quan ®Õn trÎ em th× lîi Ých cña trÎ em ph¶i ®îc quan t©m hµng ®Çu". 2.2. Thùc hiÖn


3. Quyền sống còn và phát triển (điều 6)3.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt

Chương trình hành động quốc gia vì trẻ em Việt Nam giai đoạn 2001- 2010 ®a ra 15 nhóm mục tiêu và 8 hệ thống giải pháp. Môc tiªu tæng qu¸t cña Ch¬ng tr×nh lµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt nh»m

3

®¸p øng ®Çy ®ñ çc nhu cÇu vµ çc quyÒn c¬ b¶n cña trÎ em, ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi çc nguy c¬ x©m h¹i trÎ em, x©y dùng m«i trêng an toµn vµ lµnh m¹nh ®Ó trÎ em ViÖt Nam cã c¬ héi ®îc b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ mäi mÆt, cã cuéc sèng ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n.

3.2. Thùc hiÖn


4. Tôn trọng quan điểm của trẻ em (điều 12)

4.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt

4.2. Thùc hiÖnThêi gian qua, trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn ®îc t¹o ®iÒu

kiÖn tèt h¬n ®Ó bµy tá ý kiÕn vµ tham gia vµo ho¹t ®éng liªn quan ë gia ®×nh, trêng häc, céng ®ång vµ t¹i çc diÔn ®µn quèc gia vµ quèc tÕ, th«ng qua çc tæ chøc, diÔn ®µn dµnh cho çc em (nh çc §éi tuyªn truyÒn m¨ng non, C©u l¹c bé Phãng viªn nhá, C©u l¹c bé sèng khoÎ m¹nh, çc diÔn ®µn trÎ em…). HiÖn nay, toµn quèc cã kho¶ng 17.000 §éi tuyªn truyÒn m¨ng non. T¹i ®©y, çc em cã thÓ tham gia ho¹t ®éng v¨n nghÖ vµ tuyªn truyÒn vÒ quyÒn trÎ em, phßng, chèng HIV/AIDS, phßng, chèng ma tuý häc ®êng, th«ng qua çc bµi h¸t, ®iÖu móa, diÔn kÞch….

Çc häc sinh trung häc c¬ së vµ trung häc cã kh¶ n¨ng viÕt b¸o vµ tuyªn truyÒn cã thÓ tham gia sinh ho¹t t¹i gÇn 40 C©u l¹c bé Phãng viªn nhá t¹i 20 tØnh/ thµnh phè trªn toµn quèc. Th«ng qua ho¹t ®éng t¹i çc C©u l¹c bé Phãng viªn nhá, çc em ®îc t×m hiÓu vÒ quyÒn trÎ em, ®îc tËp huÊn vµ hç trî nghiÖp vô, ®Çu t trang thiÕt bÞ, ®i thùc tÕ vµ thùc hiÖn “quyÒn ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng”. Tíi nay, çc C©u l¹c bé Phãng viªn nhá ®· ph¸t sãng trªn §µi TiÕng nãi ViÖt Nam hµng tr¨m ch¬ng tr×nh ph¸t thanh “ThiÕu nhi, ngêi b¹n th©n thiÕt cña tuæi

3

th¬”, “DiÔn ®µn kh¸t väng tuæi th¬”; xuÊt b¶n h¬n mét ngh×n cuèn s¸ch “Kh¸t väng tuæi th¬” vµ h¬n mét tr¨m sè b¶n tin “TiÕng nãi tuæi th¬”. NhiÒu ch¬ng tr×nh truyÒn h×nh do çc em tù thùc hiÖn ®îc ph¸t trªn “TruyÒn h×nh V× trÎ em” cña §µi truyÒn h×nh Trung ¬ng. §ång thêi, çc em thµnh viªn C©u l¹c bé ë çc ®Þa ph¬ng cßn cã nhiÒu s¸ng kiÕn vµ trùc tiÕp tham gia vËn ®éng gióp çc b¹n cã hoµn c¶nh khã kh¨n. §Æc biÖt, tõ n¨m 2003, C©u l¹c bé Phãng viªn nhá "Ong xanh" ®· ra ®êi, gåm hµng chôc em cã hoµn c¶nh khã kh¨n t¹i Hµ Néi (nh trÎ lang thang kiÕm sèng, trÎ em lµ n¹n nh©n chÊt ®éc da cam, trÎ em må c«i kh«ng n¬i n¬ng tùa…). T¹i çc C©u l¹c bé nµy, çc em ®îc t¨ng cêng kh¶ n¨ng hoµ nhËp céng ®ång, ph¸t triÓn çc kü n¨ng ç nh©n, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng viÕt b¸o vµ ®îc trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña C©u l¹c bé. NhiÒu bµi viÕt cña çc em ®îc ph¸t trªn sãng cña §µi TiÕng nãi ViÖt Nam, ®îc chän ®¨ng trªn çc b¸o/ t¹p chÝ….

Çc em cßn cã thÓ tham gia çc C©u l¹c bé sèng khoÎ m¹nh t¹i 10 tØnh/ thµnh phè. HiÖn nay, h¬n 100 trêng trung häc c¬ së ®· triÓn khai ch¬ng tr×nh gi¸o dôc sèng khoÎ m¹nh vµ kü n¨ng sèng cho häc sinh. Th«ng qua néi dung ch¬ng tr×nh nµy, çc em ®îc n©ng cao kiÕn thøc, kü n¨ng vÒ sèng khoÎ, phßng ngõa HIV/AIDS cho trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn trong vµ ngoµi nhµ trêng…

Trong thêi gian qua, çc c¬ quan liªn quan cña ViÖt Nam ®· phèi hîp víi çc tæ chøc quèc tÕ tæ chøc hµng lo¹t çc diÔn ®µn trÎ em ë cÊp tØnh/ thµnh phè vµ cÊp quèc gia, thu hót hµng chôc ngµn trÎ em ViÖt Nam tham gia (nh diÔn ®µn “L¾ng nghe thanh, thiÕu niªn nãi vÒ çc vÊn ®Ò x· héi” cña 400 trÎ em trong vµ ngoµi trêng häc, “GÆp gì th¸ng T¸m” cña h¬n mét tr¨m trÎ em çc vïng miÒn, “Chóng em cÇn kü n¨ng sèng ®Ó cã cuéc sèng an toµn khoÎ m¹nh” cña 1.000 trÎ em ngoµi trêng häc, DiÔn ®µn quèc gia “Chóng em - chñ nh©n cña thÕ kû 21” vÒ b¶o vÖ, ch¨m sãc trÎ em, çc diÔn ®µn khu vùc vµ quèc gia ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó gãp phÇn hoµn thiÖn çc dù th¶o B¸o ço C«ng íc quyÒn trÎ em, söa ®æi LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em…). Çc em ®· cã c¬ héi

3

nãi lªn tiÕng nãi cña m×nh vµ ®èi tho¹i víi l·nh ®¹o çc cÊp vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi trÎ em (nh çc quyÒn c¬ b¶n cña trÎ em, bµy tá ý kiÕn vÒ cuéc sèng, gia ®×nh, cha mÑ, thÇy c« vµ bÌ b¹n, çc vÊn ®Ò vÒ HIV/AIDS, ma tuý, bu«n b¸n trÎ em, b¹o lùc trÎ em…) §ång thêi, trÎ em ViÖt Nam cßn tÝch cùc tham gia çc diÔn ®µn khu vùc vµ quèc tÕ (nh DiÔn ®µn khu vùc “Chóng em nãi vÒ HIV/AIDS” nh©n dÞp Héi nghÞ t vÊn khu vùc §«ng ¸ - Th¸i b×nh d¬ng vÒ trÎ em vµ HIV/AIDS t¹i Hµ Néi, DiÔn ®µn cña trÎ em ViÖt Nam - Trung Quèc vÒ Phßng, chèng bu«n b¸n trÎ em, DiÔn ®µn trÎ em trong khu«n khæ Héi nghÞ thîng ®Ønh ASEAN lÇn thø 14, DiÔn ®µn vÒ phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi trÎ em…). Mét sè trÎ em ViÖt Nam ®· ®îc lùa chän lµm thµnh viªn chÝnh thøc cña ®oµn ChÝnh phñ tham dù çc héi nghÞ quèc tÕ, tham gia ®èi tho¹i víi Uû ban quyÒn trÎ em…. §Æc biÖt, trong thêi gian võa qua, nhiÒu m« h×nh b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em dùa vµo céng ®ång ®· thu hót trÎ em tham gia ngay tõ qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch, triÓn khai còng nh gi¸m s¸t ho¹t ®éng, çc h×nh thøc t¨ng cêng sù tham gia cña trÎ em ®ang dÇn dÇn ®îc më réng trong c¶ níc. TiÕng nãi cña trÎ em ®· tõng bíc ®îc l¾ng nghe, cã ý kiÕn ph¶n håi. Çc em trë nªn tù tin, hoµ nhËp tèt h¬n, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ tinh thÇn hîp t¸c.

4.3. H¹n chÕ vµ ph¬ng híng Mét sè l·nh ®¹o çc cÊp, çc ngµnh, çc bËc cha mÑ cha

nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn quyÒn tham gia cña trÎ em. Mét sè kiÕn thøc vµ kü n¨ng nh»m khuyÕn khÝch sù tham gia cña trÎ em cßn h¹n chÕ. Mét sè nguyÖn väng, ý kiÕn cña trÎ em cßn cha ®îc thùc sù quan t©m.

ViÖt Nam ®ang x©y dùng ®Ò ¸n vÒ t¨ng cêng sù tham gia cña trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn, trong ®ã sÏ tËp trung t¨ng cêng tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc vµ n¨ng lùc vÒ sù tham gia cña trÎ em. §ång thêi, ViÖt Nam sÏ quan t©m h¬n n÷a tíi viÖc b¶o ®¶m quyÒn tham gia cña mäi ®èi tîng trÎ em th«ng qua çc h×nh thøc phï hîp, còng nh l¾ng nghe ý kiÕn cña çc em vµ cã nh÷ng ph¶n håi tÝch cùc h¬n n÷a.

3

IV. TỰ DO VÀ CÁC QUYỀN DÂN SỰ

1. Tên và quốc tịch (điều 7)


1.2. Thùc hiÖn


2. Duy trì bản sắc (điều 8)


2.2. Thùc hiÖn


3. Tự do ngôn luận (điều 13)


3.2. Thùc hiÖn


4. Tự do tư tưởng, tín ngưỡng và tôn giáo (điều 14)


4.2. Thùc hiÖn

3


5. Tự do lập hội và hội họp hoà bình (điều 15)


5.2. Thùc hiÖn


6. Bảo vệ sự riêng tư (điều 16)


6.2. Thùc hiÖn


7. Tiếp cận thông tin thích hợp (điều 17)


7.2. Thùc hiÖn


8. Quyền không bị tra tấn hoặc bị đối xử, trừng trị tàn ác, vô nhân đạo hay làm mất phẩm giá (điều 37(a))


3

8.2. Thùc hiÖn


V. MÔI TRƯỜNG GIA ĐÌNH VÀ VIỆC CHĂM SÓC THAY THẾ (các điều 5, 18 khoản 1-5; 9-11; 19-21; 25; 27 khoản 4, và 39)1. Hướng dẫn cho cha mẹ (điều 5)

1.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt- ChiÕn lîc ph¸t triÓn gia ®×nh ViÖt Nam giai ®o¹n 2005

- 2010 ®a ra môc tiªu chung lµ tõng bíc æn ®Þnh, cñng cè vµ x©y dùng gia ®×nh Ýt con (mçi cÆp vî chång cã mét hoÆc hai con), no Êm, tiÕn bé, b×nh ®¼ng, h¹nh phóc.

1.2. Thùc hiÖnGia ®×nh ë ViÖt Nam ®ãng vai trß quan träng trong

viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n çch cña trÎ em, ®ång thêi còng lµ n¬i b¶o vÖ vµ ch¨m sãc ®Çu tiªn vµ rÊt quan träng ®èi víi mäi trÎ em. Do vËy, ViÖt Nam rÊt quan t©m tíi çc ho¹t ®éng nh»m t¨ng cêng n¨ng lùc vµ cñng cè vai trß cña gia ®×nh. Th«ng qua çc phong trµo "Nu«i con kháe, d¹y con ngoan", "Ngêi lín g¬ng mÉu, trÎ em ch¨m ngoan", “Toµn d©n x©y dùng cuéc sèng míi ë khu d©n c”, “X©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ míi”, “Gia đình nông dân phòng, chống suy dinh dưỡng cho trẻ em”, “Hộ nông dân không có trẻ em lang thang”…, vai trß cña gia ®×nh ngµy cµng ®îc n©ng cao. Bªn c¹nh ®ã, vai trß cña çc dßng hä ViÖt Nam còng ®Æc biÖt quan träng, nhÊt lµ trong viÖc khuyÕn häc, ng¨n ngõa con ch¸u trong hä téc ®i lang thang, ®ïm bäc vµ gióp ®ì trÎ em cña gia ®×nh cã hoµn c¶nh khã kh¨n, phßng ngõa b¹o lùc gia ®×nh, gãp phÇn quan träng t¹o m«i trêng gia ®×nh, céng ®ång th©n thiÖn víi trÎ em. Song song víi çc ho¹t ®éng nªu trªn, nh©n Ngµy gia ®×nh ViÖt Nam hµng n¨m 28/6, nhiÒu chñ ®Ò phong phó ®-îc ph¸t ®éng nh "Vai trß cña ngêi cha", "Th¾p s¸ng t×nh yªu th¬ng trong mçi gia ®×nh"... Çc ho¹t ®éng nµy ®· vµ ®ang tõng bíc thu hót sù tham gia cña x· héi vµo viÖc x©y dùng gia

4

®×nh b×nh ®¼ng, no Êm, tiÕn bé, h¹nh phóc, t¹o lËp m«i tr-êng gia ®×nh phï hîp víi trÎ em.

§ång thêi, ViÖt Nam ®ang tÝch cùc thùc hiÖn çc ho¹t ®éng hç trî gia ®×nh n©ng cao n¨ng lùc vÒ kinh tÕ, nh hç trî vay vèn tÝn dông, ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi çc cam kÕt vÒ nu«i d¹y con çi. Ngoµi ra, Nhµ níc cã chÝnh s¸ch trî gióp kinh phÝ cho gia ®×nh, ç nh©n nhËn nu«i dìng trÎ em bÞ bá r¬i, trÎ em må c«i kh«ng cßn ngêi nu«i dìng; hç trî kinh phÝ cho trÎ em bÞ ¶nh hëng cña chÊt ®éc da cam, trÎ em nhiÔm HIV/AIDS… ®Ó çc em ®îc sèng trong m«i trêng gia ®×nh, cã ®iÒu kiÖn hoµ nhËp céng ®ång nh nh÷ng trÎ em b×nh th-êng. HiÖn nay, çc m« h×nh gia ®×nh thay thÕ dµnh cho trÎ em cã hoµn c¶nh khã kh¨n ngµy cµng ph¸t triÓn.


2. Trách nhiệm của cha mẹ (điều 18 khoản 1-2)


2.2. Thùc hiÖn


3. Cách ly với cha mẹ (điều 9)


3.2. Thùc hiÖn


4. Đoàn tụ gia đình (điều 10)

4


4.2. Thùc hiÖn


5. § a trÎ em ®i bÊt hîp ph¸p ( đ i ề u 11 )


5.2. Thùc hiÖn


6. Cấp dưỡng dành cho trẻ em (điều 27 khoản 4)


6.2. Thùc hiÖn


7. Trẻ em bị tước đoạt môi trường gia đình (điều 20)


7.2. Thùc hiÖn


4

8. Nuôi con nuôi (điều 21)

8.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt- Ngµy 21/7/2006 võa qua, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ

®Þnh sè 69/2006/N§-CP söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh sè 68/2002/N§-CP ngµy 10/7/2002 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt H«n nh©n vµ gia ®×nh vÒ quan hÖ h«n nh©n vµ gia ®×nh cã yÕu tè níc ngoµi, trong ®ã cã söa ®æi mét sè quy ®Þnh vÒ nu«i con nu«i níc ngoµi nh»m t¨ng cêng phßng, chèng viÖc cho vµ nhËn con nu«i bÊt hîp ph¸p. Cô thÓ lµ NghÞ ®Þnh 69/2006/N§-CP nghiªm cÊm viÖc giíi thiÖu, gi¶i quyÕt, ®¨ng ký cho trÎ em lµm con nu«i nh»m môc ®Ých trôc lîi, thu lîi vËt chÊt bÊt hîp ph¸p (§iÒu 1 kho¶n 8); yªu cÇu chÆt chÏ h¬n vÒ hç s¬ cña ngêi níc ngoµi xin nhËn trÎ em ViÖt Nam lµ con nu«i còng nh hç s¬ cña trÎ em ®îc cho lµm con nu«i (§iÒu 1 kho¶n 9, kho¶n 12).

- §ång thêi, thùc hiÖn §Ò ¸n 4 vÒ x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn c«ng t¸c phßng ngõa, ®Êu tranh chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em trong khu«n khæ Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng phßng chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em, Bé T ph¸p ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ban hµnh vµ thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ nu«i con nu«i cã yÕu tè níc ngoµi, tõ ®ã ®Ò ra ph-¬ng híng hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ nu«i con nu«i cã yÕu tè níc ngoµi nh»m chèng bu«n b¸n trÎ em.

- Bé T ph¸p ViÖt Nam ®· thµnh lËp Cục Con nu«i quốc tế

để quản lý việc cho, nhận con nu«i cã yếu tố nước ngoài.

4

8.2. Thùc hiÖnCïng víi ho¹t ®éng cña Côc con nu«i quèc tÕ thuéc Bé T

ph¸p, çc bé ngµnh liªn quan cña ViÖt Nam ®· vµ ®ang tiÕn hµnh nhiÒu biÖn ph¸p nh»m phßng chèng viÖc cho vµ nhËn con nu«i bÊt hîp ph¸p. Ngoµi viÖc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ph¸p luËt vÒ nu«i con nu«i, hoµn thiÖn c¬ chÕ gi¶i quyÕt viÖc nu«i con nu«i trªn tinh thÇn C«ng íc Lahay, phï hîp víi th«ng lÖ ë çc níc, ViÖt Nam ®Æc biÖt quan t©m tíi viÖc tiÕn hµnh çc biÖn ph¸p phßng ngõa, ®Êu tranh vµ xö lý ®èi víi çc trêng hîp lîi dông viÖc nu«i con nu«i nh»m môc ®Ých trôc lîi. §ång thêi t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸m s¸t viÖc tiÕp nhËn trÎ em vµo çc c¬ së nu«i dìng nh»m b¶o ®¶m ®óng ®èi tîng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; trong ®ã cã viÖc xem xÐt çc c¬ së nu«i dìng ®îc phÐp giíi thiÖu trÎ em cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm con nu«i ngêi níc ngoµi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.C«ng t¸c kiÓm tra ®èi víi çc v¨n phßng cña çc Tæ chøc nu«i con nu«i níc ngoµi ®îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam; x¸c minh, lµm râ nguån gèc cña trÎ em ®îc giíi thiÖu lµm con nu«i ngêi níc ngoµi khi cã yªu cÇu ngµy cµng b¶o ®¶m chÆt chÏ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§Õn nay, ViÖt Nam ®· ®µm ph¸n vµ ký kÕt 12 HiÖp ®Þnh hîp t¸c vÒ nu«i con nu«i víi çc níc vµ vïng l·nh thæ (Céng hoµ Ph¸p, V¬ng quèc §an M¹ch, Céng hoµ Italia, Ai-len, V¬ng quèc Thuþ §iÓn, ba Céng ®ång ng«n ng÷ thuéc V¬ng quèc BØ, Hoa Kú, Canada, Bang Quªbªc- Canada, Liªn bang Thuþ SÜ vµ ®ang hoµn tÊt thñ tôc ®Ó chuÈn bÞ ký víi CHLB §øc). S¾p tíi ChÝnh phñ sÏ xem xÐt ®Ò ¸n vÒ viÖc gia nhËp C«ng íc Lahay sè 33 vÒ B¶o vÖ trÎ em vµ hîp t¸c trong lÜnh vùc nu«i con nu«i liªn quèc gia trong ®ã cã lé tr×nh ®Ó triÓn

4

khai c«ng íc nµy: hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p trong níc, cñng cè tæ chøc bé m¸y, t¨ng cêng vµ n©ng cao n¨ng lùc, hîp t¸c víi çc níc trong lÜnh vùc con nu«i, ®i ®«i víi viÖc ®Èy m¹nh nu«i con nu«i trong níc. §Ó cã thÓ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ cho viÖc triÓn khai C«ng íc Lahay, dù kiÕn n¨m 2007 ViÖt Nam göi ®¬n xin gia nhËp C«ng íc nµy. §©y sÏ lµ mét trong nh÷ng c¬ së ph¸p lý quan träng cho viÖc t¨ng cêng hîp t¸c trong lÜnh vùc con nu«i quèc tÕ.

Trong thêi gian qua, trÎ em ViÖt Nam ®îc nhËn lµm con nu«i chñ

yÕu t¹i 19 quèc gia vµ vïng l·nh thæ: Ph¸p, §an M¹ch, Italia, Ai-r¬-len,

Thôy §iÓn, Hoa Kú, Canada, Anh, ¸o, §µi Loan, Ru-ma-ni, Hung-ga-ri,

SÐc, Hµ Lan, T©y Ban Nha, Na uy, Singapo, Thôy Sü, §øc. Cô thÓ nh

sau:

STT

Quèc gia N¨m 2004 §Õn th¸ng 9/2005

1. Ph¸p 360 512

2. §an M¹ch 31 56

3. Italia 05 95

4. Ai-len 43 55

5. Thuþ §iÓn 01 51

6. Hoa Kú 01 05

7. §øc 04 05

8. Cana®a 01

9. Anh 01 01

10. ¸o 01 01

11. §µi Loan 01 01

12. Rumani 01

4

13. Hungary 02 03

14. CH SÐc 01 01

15. Hµ Lan 01

16. T©y Ban Nha 04

17. NaUy 01

18. Singapo 01

19. Thuþ SÜ 01 01Tæng 456 792

Nguån: Bé T ph¸p, n¨m 2006


9. Rà soát định kỳ việc bố trí chăm sóc trẻ (điều 25)


9.2. Thùc hiÖn


10. Lạm dụng và sao nhãng (điều 19), kể cả việc phục hồi về thể chất và tâm lý cũng như tái hoà nhập xã hội (điều 39)


10.2. Thùc hiÖn


4

VI. SỨC KHOẺ VÀ PHÚC LỢI CƠ BẢN (các điều 6; 18 khoản 3, 23; 24; 26; 27, các khoản từ 1-3)

1. Trẻ em tàn tật (điều 23)


1.2. Thùc hiÖn


2. Sức khoẻ và các dịch vụ ch¨m sãc søc khoÎ (điều 24)

2.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËtNh»m gãp phÇn t¨ng cêng søc khoÎ cho mäi trÎ em, LuËt

B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em (n¨m 2004) quy ®Þnh vÒ trÎ em díi s¸u tuæi ®îc kh¸m bÖnh, ch÷a bÖnh kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn t¹i çc c¬ së y tÕ c«ng lËp.

LuËt Phßng, chèng nhiÔm vi rót g©y ra héi chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i ë ngêi (HIV/AIDS) (n¨m 2006) quy ®Þnh çc biÖn ph¸p phßng, chèng HIV/AIDS, viÖc ch¨m sãc, ®iÒu trÞ, hç trî cho ngêi nhiÔm HIV vµ m¾c bÖnh AIDS nãi chung vµ cho trÎ em nãi riªng.

- ChiÕn lîc quèc gia vÒ dinh dìng giai ®o¹n 2001 - 2010 ®a ra çc môc tiªu: ®¶m b¶o ®Õn n¨m 2010, t×nh tr¹ng dinh dìng cña nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt, çc gia ®×nh tríc hÕt lµ trÎ em vµ bµ mÑ ®îc nu«i dìng vµ ch¨m sãc hîp lý, b÷a ¨n cña ngêi d©n ë tÊt c¶ çc vïng ®ñ h¬n vÒ sè lîng, c¶i thiÖn h¬n vÒ chÊt lîng, b¶o ®¶m vÒ an toµn vÖ sinh; h¹n chÕ çc vÊn ®Ò søc khoÎ míi n¶y sinh cã liªn quan tíi dinh d-ìng.

- ChiÕn lîc quèc gia phßng, chèng HIV/AIDS ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n 2020 ®a ra môc tiªu chung lµ khèng chÕ tû lÖ nhiÔm HIV/AIDS trong céng ®ång d©n c díi 0,3% vµo n¨m 2010 vµ kh«ng t¨ng sau n¨m 2010; gi¶m t¸c h¹i cña HIV/AIDS ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Trong çc môc tiªu cô thÓ ®Õn n¨m 2010 cña ChiÕn lîc, cã môc tiªu 100% çc bµ mÑ mang thai nhiÔm HIV/AIDS vµ 100% trÎ em bÞ nhiÔm hoÆc bÞ ¶nh hëng bëi HIV/AIDS ®îc qu¶n lý, ®iÒu trÞ, ch¨m sãc vµ t vÊn thÝch hîp.

4

- Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia Nước sạch và vệ sinh m«i trường n«ng th«n tËp trung hỗ trợ một phần kinh phÝ cho những vïng khã kh¨n x©y dựng hệ thống cấp nước tập trung, hỗ trợ cho vay kh«ng l·i hoÆc l·i suÊt thấp để ph¸t triển çc nguồn nước.

- Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia D©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh tËp trung ®¹t môc tiªu gi¶m sinh v÷ng ch¾c, ®Æc biÖt tËp trung vµo nh÷ng vïng cã møc sinh cao, vïng s©u, vïng xa, vïng nghÌo, triÓn khai nh÷ng m« h×nh vµ gi¶i ph¸p thÝ ®iÓm vÒ n©ng cao chÊt lîng d©n sè.

- Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia Phòng chống một số bệnh xã hội, bệnh dịch nguy hiểm và HIV/AIDS nh»m chñ ®éng phßng, chèng dÞch, dËp t¾t kÞp thêi, kh«ng ®Ó dÞch x¶y ra, gi¶m tû lÖ m¾c, tû lÖ chÕt do mét sè bÖnh x· héi, bÖnh dÞch nguy hiÓm vµ HIV/AIDS, t¨ng tuæi thä cña ngêi d©n, c¶i thiÖn gièng nßi, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong ch¨m sãc søc khoÎ, t¨ng trëng kinh tÕ, gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ trong mäi ®Þa bµn, nhÊt lµ ë vïng nói, vïng s©u, vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o.

- KÕ häach hµnh ®éng quèc gia vÒ lµm mÑ an toµn giai ®o¹n 2003 - 2010 tËp trung gi¶m tö vong mÑ vµ trÎ s¬ sinh, ®¶m b¶o mçi trÎ em cã cuéc sèng khoÎ m¹nh ngay tõ khi ra ®êi.

- KÕ häach hµnh ®éng quèc gia vÒ phßng l©y truyÒn HIV tõ mÑ sang con giai ®o¹n 2006 - 2010 tËp trung khèng chÕ tû lÖ trÎ em bÞ nhiÔm HIV do mÑ truyÒn sang con.

- ChÝnh s¸ch quèc gia vÒ phßng, chèng tai n¹n th¬ng tÝch giai ®o¹n 2002-2010 ®Ò ra çc môc tiªu gi¶m tai n¹n th-¬ng tÝch trong nh©n d©n vµ trÎ em trong trêng häc, gia ®×nh vµ céng ®ång th«ng qua viÖc n©ng cao nhËn thøc, x©y dùng m«i trêng sèng an toµn cho trÎ em.

- KÕ ho¹ch quèc gia vÒ gi¸o dôc søc khoÎ sinh s¶n vµ phßng, chèng HIV/AIDS tËp trung gi¶i quyÕt vÊn ®Ò HIV/AIDS trong trêng häc.

4

2.2. Thùc hiÖnMét trong nh÷ng kÕt qu¶ næi bËt vÒ ch¨m sãc søc kháe

trÎ em thêi gian qua lµ viÖc khám, chữa bệnh miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi t¹i çc c¬ së y tÕ c«ng lËp được triển khai thực hiện từ năm 2005. Hàng năm, Nhà nước đầu tư hàng triÖu ®« la Mü cho hoạt động này. Tính đến tháng 6 n¨m 2006, đã có gần 8,5 triệu trẻ em díi 6 tuæi được cấp phát Thẻ khám, chữa bệnh miễn phí t¹i çc c¬ së y tÕ c«ng lËp, đạt 96% tổng số trẻ em dưới 6 tuổi. Nhiều trẻ em cña çc gia đình nghèo, gia ®×nh cã hoµn c¶nh khó khăn bị mắc các bệnh hiểm nghèo (như bệnh tim bẩm sinh, çc bệnh về máu, dị tật xương khớp...) ®· được điều trị miễn phí, ®îc hëng các dịch vụ y tế kỹ thuật cao không phải trả tiền9.

Chương trình Tiêm chủng mở rộng víi 6 loại vacxin (lao, bạch hầu, uốn ván, ho gà, sởi, bại liệt) được thực hiện trên cả nước, bao phñ ®îc trªn 90% trÎ em trong toµn quèc, gãp phÇn ®¸ng kÓ phßng çc bÖnh l©y nhiÔm trong trÎ em. N¨m 2002, v¸cxin phßng viªm gan B ®· ®îc ®a vµo Ch¬ng tr×nh nµy. Tíi nay, bệnh mù lòa, khô mắt và thiếu vitamin A l©m sµng, bệnh bại liệt, uèn v¸n s¬ sinh đã được thanh toán trên phạm vi toàn quốc10.

Nãi ®Õn nh÷ng thµnh tùu vÒ søc kháe trÎ em kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn nh÷ng ®ãng gãp cña çc ch¬ng tr×nh ch¨m sãc bµ mÑ. çc dÞch vô (nh ch¨m sãc tríc, trong vµ sau khi sinh, tiªm phßng uèn v¸n...) ®· gãp phÇn to lín b¶o ®¶m cho ra ®êi nh÷ng ®øa trÎ kháe m¹nh còng nh b¶o ®¶m cho bµ mÑ cã ®ñ søc kháe cho con bó, nu«i vµ d¹y con tèt. Tõ n¨m 2002 - 2005, tû lÖ tö vong mÑ ®· gi¶m tõ 100/100.000 xuèng cßn 80/100.000 trÎ ®Î sèng, tû lÖ tai biÕn s¶n khoa còng gi¶m tõ 6.084 xuèng 3.270 trêng hîp, ®Æc biÖt sè tö vong do çc tai biÕn s¶n khoa gi¶m mét çch ®¸ng kÓ tõ 140 xuèng cßn 93 trêng hîp trong ph¹m vi toµn quèc11. Tû lÖ d©n c ë n«ng th«n ®îc sö dông níc s¹ch t¨ng tõ 52% n¨m 2002 lªn 62% n¨m 2005. N¨m 2005, tỷ lệ gia ®×nh có hố xí hợp vệ sinh là 61%, tỷ lệ gia ®×nh ë ®« thÞ có hố xí hợp vệ sinh là 90% và tỷ lệ gia ®×nh có hố xí hợp vệ sinh ë nông thôn là 50%12.

Tû lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng giảm từ 29,0% năm 2002

xuống 24,0% năm 2006; tỷ lệ chết trẻ em dưới 1 tuổi giảm từ 26‰ n¨m 2002

9 Nguån: Uû ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em, n¨m 200610 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2005, Bé Y tÕ11 Nguån: Bé Y tª, 200612 Nguån: Ch¬ng tr×nh níc s¹ch 2005, Bé NNPTNT

4

xuống còn 17,8‰ n¨m 2005; tû lÖ tö vong trÎ díi 5 tuæi gi¶m tõ 32,9%o n¨m 2002 xuèng 27,5%o n¨m 2005.13.

Trong çc c¬ së y tÕ, UNICEF ®· vµ ®ang hç trî triÓn

khai s¸ng kiÕn "BÖnh viÖn b¹n h÷u trÎ em" vµ ®îc nhiÒu tØnh/ thµnh hëng øng. TÝnh ®Õn n¨m 2006, ®· cã 64 bÖnh viÖn tØnh vµ bÖnh viÖn huyÖn ®¹t danh hiÖu B¹n h÷u trÎ em. Trong khu«n khæ Ch¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt Nam - UNICEF giai ®o¹n 2006 - 2010, m« h×nh "TØnh b¹n h÷u trÎ em" sÏ ®îc triÓn khai t¹i 10 tØnh cña ViÖt Nam, víi môc tiªu hç trî cÊp ®Þa ph¬ng n©ng cao n¨ng lùc lËp kÕ ho¹ch dùa trªn c¬ së quyÒn trÎ em vµ lång ghÐp vÊn ®Ò trÎ em vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Þa ph¬ng. §ång thêi, m« h×nh "TØnh b¹n h÷u trÎ em" sÏ hç trî viÖc phèi hîp vµ lång ghÐp cung cÊp çc dÞch vô vÒ y tÕ, gi¸o dôc, níc s¹ch vÖ sinh m«i trêng, phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch vµ b¶o vÖ trÎ em, gãp phÇn thiÕt thùc t¹o m«i trêng phï hîp víi trÎ em.

ViÖc phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch cho trÎ em còng ngµy cµng ®îc quan t©m. ViÖt Nam ®· tËp trung hoµn thiÖn tõng bíc çc v¨n b¶n ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vµ tæ chøc thùc hiÖn liªn quan tíi phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch cho trÎ em. §ång thêi, t¨ng cêng tuyªn truyÒn n©ng cao nhËn thøc, nh»m gãp phÇn chuyÓn ®æi hµnh vi cña ngêi d©n vÒ phßng, chèng tai n¹n th¬ng tÝch cho trÎ em. MÆt kh¸c, çc m« h×nh "ng«i nhµ an toµn", "céng ®ång an toµn", "trêng häc an toµn"... ®· vµ ®ang ®îc h×nh thµnh vµ nh©n réng. HiÖn nay, ViÖt Nam cã hµng tr¨m x· triÓn khai m« h×nh "ng«i nhµ an toµn"; gÇn mét tr¨m trêng häc thÝ ®iÓm m« h×nh "trêng häc an toµn". TÝnh ®Õn th¸ng 10 n¨m 2006, 5 x· cña ViÖt Nam ®· ®îc c«ng nhËn ®¹t tiªu chuÈn "Céng ®ång an toµn cÊp quèc tÕ".

Công tác phòng, chống HIV/AIDS ®îc ®Èy m¹nh. Hệ thống tổ chức phòng, chống HIV/AIDS đã được kiện toàn, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS ®îc cñng cè đã tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai đồng bộ các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. ViÖt Nam ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp m¹nh, ®ång thêi t¨ng cêng tuyªn truyÒn gi¸o dôc t¹i céng ®ång, triÓn khai nhiÒu ch¬ng tr×nh hç trî. HÖ thèng t vÊn, xÐt nghiÖm, ®iÒu trÞ dù phßng l©y truyÒn HIV tõ mÑ sang con ®îc triÓn khai trªn 13 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2005, Bé Y tÕ

5

toµn quèc, ®ång thêi víi viÖc x©y dùng m« h×nh phßng chèng HIV/AIDS cho trÎ em t¹i céng ®ång, ch¨m sãc trÎ s¬ sinh nhiÔm HIV bÞ bá r¬i, khuyÕn khÝch çc h×nh thøc ch¨m sãc nu«i dìng trÎ em bÞ nhiÔm HIV/AIDS... Đặc biệt, tháng 3 năm 2006, Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em đã phối hợp với UNICEF, các tổ chức trong nước và quốc tế tổ chức thành công Hội nghÞ Tư vấn khu vực Đông Á - Thái Bình Dương ®Çu tiªn về Trẻ em và HIV/AIDS. Lêi Kêu gọi hành động tõ Hà Nội v× trÎ em vµ HIV/AIDS ®îc çc nước tham dự Hội nghị nµy cam kết thực hiện vµ ®· được đưa vào chương trình nghị sự của Héi nghÞ cÊp cao lÇn thø 12 các nước ASEAN. Chính phủ Việt Nam đang chỉ đạo Ủy ban Dân số, gia đình và trẻ em phối hợp với các bộ, ngành xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về trẻ em và HIV/AIDS.

2.3. H¹n chÕ vµ ph¬ng híngBªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu nªu trªn, vÉn cßn nhiÒu vÊn

®Ò ®¸ng lo ng¹i vÒ ch¨m sãc søc kháe trÎ em ViÖt Nam. T×nh h×nh bÖnh tËt vµ tö vong trÎ s¬ sinh cha ®îc c¶i thiÖn nhiÒu. ChÊt lîng cÊp cøu vµ ch¨m sãc trÎ bÞ bÖnh t¹i çc tuyÕn y tÕ nhËn chuyÓn viÖn, còng nh trªn ®êng chuyÓn viÖn vÉn cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu. Tû lÖ suy dinh dìng trÎ díi 5 tuæi tuy cã gi¶m song vÉn cßn cao so víi çc níc trong khu vùc. VÉn cßn h¬n 30% sè hé d©n cha ®îc sö dông níc s¹ch vµ sèng trong ®iÒu kiÖn thiÕu vÖ sinh, lµm gia t¨ng çc nguy c¬ m¾c bÖnh tiªu ch¶y, nhiÔm khuÈn cho trÎ em. Çc dÞch bÖnh míi (nh dÞch sèt vi rót cÊp (SARS), dÞch cóm gia cÇm...) còng lµ nguy c¬ lín ®èi víi søc kháe trÎ em. Tû lÖ tai n¹n th-¬ng tÝch trong trÎ em gia t¨ng, víi çc nguyªn nh©n phæ biÕn (nh chÕt ®uèi, tai n¹n giao th«ng vµ ngé ®éc). Tû lÖ phô n÷ mang thai bÞ nhiÔm HIV t¨ng, dÉn ®Õn nguy c¬ t¨ng sè trÎ em nhiÔm HIV tõ mÑ.

Mét h¹n chÕ trong hÖ thèng b¸o ço thèng kª liªn quan ®Õn trÎ em lµ b¸o ço vÒ sè trÎ em bÞ khai sinh muén, ®Æc biÖt ®èi víi trÎ em g¸i. ViÖc nµy dÉn ®Õn kh«ng b¸o ço sè trÎ tö vong trong giai ®o¹n s¬ sinh (trong vßng 1 th¸ng sau ®Î). V× thÕ, c«ng t¸c ch¨m sãc, b¶o vÖ søc kháe cho trÎ s¬ sinh ®· bÞ ¶nh hëng. Trong thêi gian tíi, ViÖt Nam sÏ c¶i thiÖn hÖ thèng b¸o ço sinh, tö ë trÎ em, nh»m cã sè liÖu chÝnh x¸c vÒ tû lÖ tö vong trÎ em ®Ó cã kÕ ho¹ch can thiÖp thÝch hîp, ®ång thêi thùc hiÖn quyÒn trÎ em, b¶o ®¶m mäi trÎ em sinh ra ®Òu ®ù¬c quyÒn khai sinh vµ nÕu kh«ng may bÞ tö vong th× còng ®ù¬c quyÒn khai tö.

5

Bªn c¹nh ®ã, c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ ch¨m sãc søc kháe bµ mÑ, trÎ em ë tuyÕn c¬ së cßn h¹n chÕ. VÉn tån t¹i sù kh¸c biÖt lín vÒ søc kháe trÎ em gi÷a çc vïng ®Þa lý: TrÎ em ë vïng nói, vïng n«ng th«n cã tû lÖ tö vong, tû lÖ suy dinh dìng cao h¬n nhiÒu so víi trÎ em ë vïng ®ång b»ng. NhiÒu trÎ vïng miÒn nói, n«ng th«n cha ®îc tiÕp cËn víi çc dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ c¬ b¶n. MÆt kh¸c, viÖc thiÕu ®Çu t tµi chÝnh dÉn ®Õn kh«ng cung cÊp ®ñ çc dÞch vô cÇn thiÕt vµ cã chÊt lîng cho trÎ em.

ViÖt Nam sÏ u tiªn c¶i thiÖn chÊt lîng ch¨m sãc søc khoÎ trÎ em ë çc c¬ së y tÕ, ®Æc biÖt lµ cÊp cøu nhi khoa, ch¨m sãc s¬ sinh vµ n©ng cao chÊt lîng ch¨m sãc søc khoÎ khi chuyÓn viÖn hoÆc khi chuyÓn tuyÕn. MÆt kh¸c, ViÖt Nam sÏ t¨ng cêng çc can thiÖp thiÕt yÕu (nh ch¨m sãc bµ mÑ tríc, trong vµ sau khi sinh, khuyÕn khÝch nu«i con b»ng s÷a mÑ, bæ sung vi chÊt cho trÎ em, c¶i thiÖn nguån níc vµ vÖ sinh m«i trêng, phßng chèng tai n¹n th¬ng tÝch cho trÎ em, phßng chèng l©y truyÒn HIV (®Æc biÖt l©y truyÒn tõ mÑ sang con)...). §ång thêi, tËp trung u tiªn cho vïng nói, vïng khã kh¨n, vïng n«ng th«n, vïng d©n téc Ýt ngêi.

3. An toàn xã hội và các dịch vụ cũng như các trang thiết bị chăm sóc trẻ em (điều 26, điều 18 khoản 3)


3.2. Thùc hiÖn


4. Mức sống (điều 27, các khoản từ 1-3)


4.2. Thùc hiÖn

5


VII. GIÁO DỤC, GIẢI TRÍ VÀ VĂN HOÁ (các điều 28, 29, 31)

1.Giáo dục, bao gồm cả giáo dục hướng nghiệp và dạy nghề (Điều 28)

1.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËtLuËt Gi¸o dôc (n¨m 2005), ngoµi viÖc quy ®Þnh çc néi

dung vÒ gi¸o dôc trong çc cÊp häc, cßn cã nh÷ng quy ®Þnh cÊm çc hµnh vi ngîc ®·i häc sinh vµ quy ®Þnh nh»m x©y dùng m«i trêng häc tËp th©n thiÖn víi trÎ em.

Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia Giáo dục và Đào tạo nhằm môc tiªu t¹o bíc chuyÓn biÕn c¬ b¶n vÒ chÊt lîng gi¸o dôc, ®æi míi môc tiªu, néi dung, ph¬ng ph¸p, ch¬ng tr×nh gi¸o dôc çc cÊp häc, bËc häc vµ tr×nh ®é ®µo t¹o, ph¸t triÓn ®éi ngò nhµ gi¸o ®¸p øng yªu cÇu võa t¨ng quy m«, võa n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc. n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o nh©n lùc, ®Æc biÖt chó träng nh©n lùc khoa häc - c«ng nghÖ tr×nh ®é cao, çn bé qu¶n lý, kinh doanh giái vµ c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ trùc tiÕp, ®Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn phæ cËp trung häc c¬ së1.2. Thùc hiÖn

C«ng t¸c gi¸o dôc trÎ em ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ. Một hệ thống giáo dục quốc dân khá hoàn chỉnh được hình thành, bao gồm đủ các cấp học, bậc học và các loại hình nhà trường (như công lập, dân lập và t thục). ChÊt lîng gi¸o dôc ®· cã chuyÓn biÕn. C¬ së vËt chÊt cho ph¸t triÓn gi¸o dôc ®îc t¨ng cêng. ViÖc x©y dùng m«i trêng häc tËp an toµn, th©n thiÖn ®îc ®Èy m¹nh t¹i çc c¬ së gi¸o dôc tiÓu häc, gi¸o dôc mÇm non.

Tíi nay, m¹ng líi c¬ së gi¸o dôc ®· më réng ®Õn kh¾p çc x·, phêng trong c¶ níc (bao gåm c¶ gi¸o dôc mÇm non), tõng bíc ®¸p øng nhu cÇu häc tËp cña trÎ em. Tû lÖ phßng häc kiªn cè chiÕm 87% tæng sè phßng häc14.

Số trẻ em ở các trường, lớp mầm non trong 5 năm 2001 - 2005 tăng bình quân 2,29%/năm, riêng mẫu giáo tăng 2,8%/năm. Tỷ lệ học sinh trong độ tuổi đi học ở bậc tiểu học ngµy cµng cao, năm học 2004 - 2005 đạt 14 Nguån: Bé GD §T, 2006

5

97,5%15. Tû lÖ häc sinh trung häc c¬ së ®i häc trong ®é tuæi vµo n¨m 2005 ®¹t 85%. Đến hết năm 2005, có 31/64 tỉnh, thành phố đạt tiêu chuẩn phổ cập trung học cơ sở16. Tû lÖ häc sinh lu ban, bá häc gi¶m dÇn. N¨m häc 2005 - 2006, tû lÖ häc sinh cÊp tiÓu häc lªn líp ®¹t 95,97%, lu ban 0,89%, bá häc 3,14%; tû lÖ häc sinh trung häc c¬ së lªn líp ®¹t 94.87%, lu ban 0.89%, bá häc 4.24%17. Sè häc sinh ViÖt Nam ®¹t gi¶i cao trong çc kú thi häc sinh giái trong níc vµ quèc tÕ t¨ng.

§èi víi trÎ em d©n téc thiÓu sè, Nhµ níc cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®Æc biÖt t¹o ®iÒu kiÖn cho çc em ®îc ®i häc. Häc sinh tiÓu häc ngêi d©n téc thiÓu sè chiÕm 18%, häc sinh trung häc c¬ së ngêi d©n téc thiÓu sè chiÕm 14,32%18. Bªn c¹nh bé s¸ch gi¸o khoa b»ng tiÕng ViÖt, cßn cã s¸ch gi¸o khoa tiÕng Khmer, tiÕng Hoa, tiÕng £®ª, tiÕng Ch¨m, tiÕng Jrai, tiÕng Bahnar, tiÕng Hm«ng. Çc em ®îc t¨ng cêng tiÕng ViÖt - dÔ dµng tiÕp thu kiÕn thøc trong häc tËp. HiÖn nay, tÊt c¶ çc x· vïng d©n téc ®Òu cã trêng tiÓu häc, nhiÒu th«n, b¶n cã líp häc. 100% sè huyÖn miÒn nói cã trêng d©n téc néi tró.

ViÖt Nam còng t¨ng cêng çc h×nh thøc gi¸o dôc thay thÕ cho trÎ em trong ®é tuæi kh«ng ®îc häc tiÓu häc, trÎ em cã nguy c¬ bá häc hoÆc lu ban, trÎ em khuyÕt tËt, trÎ em lang thang, trÎ em lao ®éng sím, trÎ em lµ con ng d©n… th«ng qua çc m« h×nh (nh líp linh ho¹t, líp ghÐp, líp t×nh th¬ng...). Đáng chú ý, giáo dục trẻ em khuyết tật đã trë thµnh mét trong nh÷ng néi dung hướng dẫn nhiệm vụ mçi năm học đối với các cấp học mầm non, tiểu học và trung học. Đến nay, các tỉnh, thành phố trong cả nước đã thành lập ban chỉ đạo giáo dục trẻ khuyết tật tới tận cấp huyện. Năm học 2002 - 2003, có 70.000 trẻ em khuyÕn tËt học hòa nhập; đến năm học 2004 - 2005, có 230.000 trẻ khuyết tật học hòa nhập và hơn 7.000 học sinh khuyết tật học tại 98 cơ sở giáo dục chuyên biệt. Çc phong trµo x©y dùng trêng häc b¹n h÷u trÎ em t¹i çc c¬ së gi¸o dôc mÇm non, gi¸o dôc tiÓu häc, ®Æc biÖt t¹i çc vïng khã kh¨n ngµy cµng ph¸t triÓn, gãp phÇn ®¶m b¶o quyÒn häc tËp cña mäi trÎ em còng nh duy tr×, cñng cè thµnh qu¶ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2005, víi sù hç trî cña UNICEF, m« h×nh Trêng tiÓu

15 Nguån: Bé GD §T, 200616 Nguån: KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2006 -2010, phÇn §¸nh gi¸ t×nh h×nh KTXH giai ®o¹n 2001 -200517 Nguån: Bé GD §T, 200618 Nguån: Bé GD §T, 2006

5

häc b¹n h÷u trÎ em ®· triÓn khai t¹i 16 tØnh khã kh¨n, víi 188 trêng tiÓu häc míi vµ 839 ®iÓm trêng.

ViÖt Nam tiÕp tôc quan t©m c¶i thiÖn møc ®é biÕt ch÷ cña ngêi lín. Sè ngêi trong ®é tuæi 15 - 35 biÕt ch÷ t¨ng tõ 94% (n¨m 2002) lªn 97,01% (n¨m 2006). Çc Trung t©m häc tËp céng ®ång ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc c¶i thiÖn møc ®é biÕt ch÷ cña ngêi lín, gióp hä t¨ng cêng hiÓu biÕt vµ cã kh¶ n¨ng ch¨m sãc con em tèt h¬n. Sè Trung t©m häc tËp céng ®ång t¹i çc x·, phêng, thÞ trÊn ngµy cµng t¨ng, tõ 15 Trung t©m n¨m 1999 lªn 7384 Trung t©m n¨m 2006 (chiÕm 67,5% tæng sè x·, phêng, thÞ trÊn)19.

ChÊt lîng gi¸o dôc ngµy cµng ®îc quan t©m, th«ng qua viÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng, x©y dùng hÖ thèng trêng chuÈn quèc gia (tÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 2006, sè trêng ®¹t chuÈn quèc gia bËc mÇm non lµ 9%, bËc tiÓu häc lµ 25%, bËc trung häc c¬ së lµ 7,25%20). §ång thêi, ViÖt Nam còng rÊt quan t©m tíi viÖc n©ng cao vÞ thÕ, ®¹o ®øc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña gi¸o viªn. MÆt kh¸c, viÖc sö dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng trong d¹y häc ngµy cµng ®îc t¨ng cêng. PhÇn mÒm Edmak ®· ®îc ®a vµo sö dông t¹i çc trêng mÇm non vµ khuyÕn khÝch gi¸o viªn s¸ng t¹o çc ho¹t ®éng cho trÎ em tõ viÖc øng dông phÇn mÒm nµy.


Tuy ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, nhng chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc, ®µo t¹o cha cao, n¨ng lùc thùc hµnh cña häc sinh cßn thÊp. VÉn cßn kho¶ng çch vÒ gi¸o dôc gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, vïng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Tû lÖ nhËp häc vµ hoµn thµnh bËc häc cña mét sè nhãm ®èi t-îng (nh trÎ em khuyÕt tËt, trÎ em vïng d©n téc thiÓu sè...) cßn thÊp h¬n nhiÒu so víi tû lÖ chung. TrÎ em d©n téc thiÓu sè vÉn cßn gÆp rµo c¶n ng«n ng÷ khi míi b¾t ®Çu tíi trêng. MÆt kh¸c, sè lîng gi¸o viªn cßn thiÕu. §©y còng lµ nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi ViÖt Nam trong viÖc phÊn ®Êu ®¹t môc tiªu phæ cËp gi¸o dôc trung häc c¬ së vµo n¨m 2010.

Thêi gian tíi, song song víi viÖc tiÕp tôc më réng m¹ng líi 19 Nguån: Bé GD §T, 2006

20 Nguån: Bé GD §T, 2006

5

trêng mÇm non, tiÓu häc, trung häc c¬ së ®Ó t¹o c¬ héi häc tËp cho çc ®èi tîng phæ cËp vµ cñng cè, duy tr× kÕt qu¶ phæ cËp, ViÖt Nam sÏ chó träng c¶i tiÕn chÊt lîng gi¸o dôc c¬ b¶n vµ ®æi míi ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y trªn nguyªn t¾c lÊy häc sinh lµm trung t©m. §ång thêi, x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn ®ñ vÒ sè lîng, ®ång bé vÒ c¬ cÊu, b¶o ®¶m chÊt lîng víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao. MÆt kh¸c, ViÖt Nam sÏ t¨ng c-êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, ®Èy m¹nh x· héi ho¸ gi¸o dôc vµ cã chÝnh s¸ch hç trî ®Æc biÖt, ®ñ m¹nh cho çc vïng miÒn nói, vïng khã kh¨n, vïng d©n téc thiÓu sè.

2.Các mục tiêu giáo dục (Điều 29)


2.2. Thùc hiÖn


3.Các hoạt động văn hóa và vui chơi giải trí (Điều 31)

3.1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt- LuËt §iÖn ¶nh (n¨m 2006) quy ®Þnh cô thÓ tØ lÖ s¶n

xuÊt vµ chiÕu phim cho trÎ em cña çc h·ng phim, çc r¹p chiÕu phim.

- LuËt §Êt ®ai (n¨m 2003) quy ®Þnh viÖc Nhµ níc khuyÕn khÝch sö dông ®Êt vµo môc ®Ých ph¸t triÓn v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, thÓ dôc thÓ thao, trong ®ã trÎ em lµ mét trong nh÷ng ®èi tîng ®îc thô hëng thµnh qu¶ nµy.

- Ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia Văn hóa tËp trung b¶o tån vµ ph¸t huy çc gi¸ trÞ v¨n ho¸ tiªu biÓu cña d©n téc, hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, lu tr÷ vµ phæ biÕn phim.

- Quy hoạch xây dựng hệ thống cơ sở văn hóa, vui chơi, giải trí cho trẻ em đến năm 2010 nh»m ®Þnh híng viÖc x©y dùng çc thiÕt chÕ v¨n ho¸ cho trÎ em.

5

3.2. Thùc hiÖn§Ó thiÕt thùc t¹o m«i trêng an toµn, lµnh m¹nh cho trÎ

em, ViÖt Nam ngµy cµng quan t©m tíi đời sống tinh thần, vui chơi giải trí cho các em. Năm 2005, cả nước có 38% xã/ phường cã điểm vui chơi cho trẻ em. Số điểm vui chơi cấp quận/ huyện năm 2001 là 261 điểm, đến năm 2005 tăng lên 534 ®iÓm (đạt 80,3% quận/ huyện). Các chương trình (như phim ảnh, biểu diễn văn nghệ, “Sân khấu học đường”...) dành cho trẻ em ngày càng tăng, đặc biệt là những chương trình dành cho trẻ em cã hoµn c¶nh khó khăn, trẻ em vùng sâu, vùng xa và trÎ em ë các vùng dân tộc ít người.

Hệ thống các cung thiếu nhi, nhà thiếu nhi được đầu tư xây dựng. Nhiều loại hình vui chơi, giải trí được tổ chức, phục vụ nhu cầu của nhiều đối tượng trẻ em; các lớp học năng khiếu, câu lạc bộ sở thích; thi đấu thể thao, vui chơi, giải trí v.v. cũng được đầu tư phát triển. Xuất bản phẩm văn hóa dành cho trẻ em tăng nhanh về chủng loại và số lượng, năm 2005 tăng gấp 1,66 lần so với năm 2001; trong tổng số các loại sách báo ®· ®îc xuÊt b¶n, tỷ trọng s¸ch b¸o dµnh cho trÎ em đã xuất bản t¨ng tõ 48,1% năm 2001 lên 63,2% n¨m 2005. Hiện nay, 100% thư viện cấp tỉnh và 30% thư viện cấp huyện có phòng đọc dành riêng cho trẻ em. Hàng năm, Nhà nước đã dành 15% tổng kinh phí cña Chương trình mục tiêu quốc gia về Văn hóa để mua sách cho trẻ em. Các phương tiện thông tin đại chúng đã đưa nhiều tin, bài tuyên truyền về Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Nhiều tờ báo đã dành chuyên trang, chuyên mục phản ánh gương người tốt, việc tốt. Đặc biệt, trong dịp Ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6 và Tết Trung thu, ngoài những bài viết có tính định hướng chuyên s©u về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, đã có nhiều tin, bài phong phú phản ánh các hoạt động tham gia vui chơi, giải trí lành mạnh của trẻ em. Bình quân mỗi năm có 15% xuất bản phẩm phục vụ trẻ em. Các b¸o vµ t¹p chÝ (nh: B¸o Gia đình và Xã hội, Tạp chí Gia đình và Trẻ em, Tạp chí Kế hoạch hóa gia đình, B¸o Thiếu niên tiền phong, Báo Nhi đồng, Báo Thanh niên, Báo Tiền phong, Tạp chí Thanh niên, T¹p chÝ Người phụ trách, Tạp chí xây dựng đời sống văn hóa v.v.) đã chủ động xây dựng các chuyên trang, chuyên mục dành cho trẻ em.

Đến nay, trên 5 kênh của Đài Truyền hình ViÖt Nam vµ hÇu hÕt çc ch¬ng tr×nh truyÒn h×nh cña Đài Truyền hình çc tØnh/ thµnh phè đều có các chương trình dành cho trẻ em. Các chương trình đã được chú trọng đầu tư chiều sâu, hấp dẫn, bổ ích và phù hợp với trẻ em, thu hót sù quan t©m cña ®«ng ®¶o trÎ em çc løa tuæi.

Trong truyền thống văn hóa Việt Nam, hàng năm có hai Tết cổ truyền,

đó là Tết “Nguyên Đán” vào đầu mỗi năm âm lịch (dành cho tất cả mọi người) và Tết “Trung Thu” vào trung tuần tháng Tám âm lịch (dành riêng cho

5

trẻ em). Trong 12 năm gần đây, Việt Nam đã hình thành thêm “Tháng hành động vì trẻ em” vào dịp nghỉ hè (từ ngµy 15/5 đến ngµy 30/6).

3.3. H¹n chÕ vµ ph¬ng híngÇc ho¹t ®éng v¨n hãa - th«ng tin, vui ch¬i, gi¶i trÝ cho

trÎ em phÇn lín tËp trung ë çc ®« thÞ, tØnh lþ. Do ®ã, trÎ em ë vïng s©u, vïng xa, vïng cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt cha ®îc tiÕp cËn nhiÒu víi çc ho¹t ®éng nµy. Çc thiÕt chÕ v¨n hãa - th«ng tin c¬ së, çc trang thiÕt bÞ phôc vô ho¹t ®éng vui ch¬i, gi¶i trÝ cho trÎ em cßn nghÌo nµn, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi, còng nh cha b¶o ®¶m çc ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cho trÎ em. ViÖc qu¶n lý çc xuÊt b¶n phÈm cha thËt hiÖu qu¶, nªn trÎ em dÔ bÞ l¹m dông, g©y ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn t©m lý, t×nh c¶m cña trÎ em. MÆt kh¸c, c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn ®ang dÉn tíi viÖc phæ cËp Internet víi nh÷ng trß ch¬i ®iÖn tö vµ çc trang web kh«ng lµnh m¹nh còng cã t¸c ®éng tíi sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña trÎ em.

ViÖt Nam sÏ u tiªn ph¸t triÓn çc c¬ së v¨n ho¸, vui ch¬i, gi¶i trÝ cho trÎ em t¹i çc vïng s©u, vïng xa, miÒn nói vµ vïng cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n; phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, 100% x·, phêng cã c¬ së v¨n ho¸ vui ch¬i gi¶i trÝ, ®iÓm vui ch¬i cho trÎ em ®ñ tiªu chuÈn theo quy ®Þnh. §ång thêi, thùc hiÖn chÝnh s¸ch trî gi¸ s¶n xuÊt vµ ph¸t hµnh çc s¶n phÈm v¨n hãa, thÓ thao cho trÎ em. MÆt kh¸c, ViÖt Nam sÏ duy tr× vµ n©ng cao chÊt lîng çc ho¹t ®éng vµ ch¬ng tr×nh v¨n ho¸ nghÖ thuËt phï hîp víi trÎ em ®Ó t¹o s©n ch¬i lµnh m¹nh cho çc em.

VIII.CÁC BIỆN PHÁP BẢO VỆ ĐẶC BIỆT (các điều 22, 38, 39, 40, 37(b)-(d), 32-36)

V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt- LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Bé LuËt Lao

®éng (n¨m 2002) quy ®Þnh cÊm sö dông ngêi lao ®éng cha thµnh niªn lµm nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, nguy hiÓm hoÆc tiÕp xóc víi çc chÊt ®éc h¹i hoÆc chç lµm viÖc, c«ng viÖc ¶nh hëng xÊu tíi nh©n çch cña hä.

- Ph¸p lÖnh Phßng, chèng m¹i d©m (n¨m 2003) quy ®Þnh viÖc phßng, chèng m¹i d©m trÎ em.

5

-Bé LuËt Tè tông H×nh sù (n¨m 2003) quy ®Þnh vÒ thñ tôc tè tông ®Æc biÖt ®èi víi ngêi bÞ h¹i, ngêi lµm chøng lµ ngêi cha thµnh niªn; ngêi bÞ b¾t, ngêi bÞ t¹m gi÷, bÞ can, bÞ ço lµ nêi cha thµnh niªn.

- Bé LuËt Tè tông d©n sù (n¨m 2005) quy ®Þnh tr×nh tù, thñ tôc tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng khëi tè, ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö vµ thi hµnh ¸n d©n sù, trong ®ã cã nh÷ng quy ®Þnh nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña phô n÷ vµ trÎ em.

- LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em n¨m 2004 dµnh mét ch¬ng riªng quy định về b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trẻ em cã hoàn cảnh đặc biệt, tạo cơ sở ph¸p lý trong việc phßng ngừa, ng¨n chÆn trÎ em r¬i vµo hoµn c¶nh ®Æc biÖt, kÞp thêi giải quyết, gi¶m nhÑ hoµn c¶nh ®Æc biÖt cña trÎ em, kiªn tr× trî gióp trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt phôc håi søc khoÎ, tinh thÇn vµ gi¸o dôc ®¹o ®øc, ng¨n chÆn, xö lý kÞp thêi çc hµnh vi ®Ó trÎ em r¬i vµo hoµn c¶nh ®Æc biÖt, trợ gióp trẻ em cã hoàn cảnh đặc biệt hòa nhập với gia đình, cộng đồng và cã điều kiện ph¸t triển.

- LuËt NghÜa vô qu©n sù n¨m 2005 quy ®Þnh viÖc gäi nhËp ngò ®èi víi c«ng d©n nam giíi ®ñ 18 tuæi còng nh çc biÖn ph¸p ®¶m b¶o ngêi díi 18 tuæi kh«ng ph¶i tham gia vµo lùc lîng vò trang.

- Ch¬ng tr×nh Ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm giai ®o¹n 2004 - 2010 ®a ra môc tiªu tæng qu¸t: N©ng cao nhËn thøc vµ hµnh ®éng cña toµn x· héi vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em; ng¨n ngõa, gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi gi¶m c¬ b¶n vµo n¨m 2010 sè lîng trÎ em lang thang kiÕm sèng, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh÷ng trÎ em nµy ®îc b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ mäi mÆt, cã cuéc sèng ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n.

- - Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng phßng, chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2010 ®a ra môc tiªu: t¹o sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ vÒ nhËn thøc vµ hµnh ®éng trong çc cÊp, çc ngµnh, ®oµn thÓ vµ toµn x· héi vÒ c«ng t¸c phßng, chèng bu«n b¸n phô n÷, trÎ em nh»m phßng ngõa, ng¨n chÆn vµ gi¶m c¬ b¶n vµo n¨m 2010 t×nh tr¹ng phô n÷ vµ trÎ em bÞ bu«n b¸n. 04 §Ò ¸n chñ yÕu cña Ch¬ng tr×nh lµ: Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc trong céng ®ång vÒ phßng, chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em; ®Êu tranh chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷ vµ trÎ em; tiÕp nhËn vµ hç trî nh÷ng phô n÷, trÎ em lµ n¹n nh©n bÞ bu«n b¸n tõ níc ngoµi trë vÒ; x©y dùng

5

vµ hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn c«ng t¸c phßng ngõa, ®Êu tranh chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em.

- §Ò ¸n "Ch¨m sãc trÎ em må c«i kh«ng n¬i n¬ng tùa, trÎ em bÞ bá r¬i, trÎ em tµn tËt nÆng, trÎ em lµ n¹n nh©n cña chÊt ®éc hãa häc vµ trÎ em nhiÔm HIV/AIDS dùa vµo céng ®ång giai ®o¹n 2005 - 2010" ®a ra môc tiªu tæng qu¸t lµ: TiÕn tíi trî gióp tÊt c¶ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n hßa nhËp céng ®ång, æn ®Þnh cuéc sèng vµ cã c¬ héi thùc hiÖn çc quyÒn cña trÎ em theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; tõng bíc thu hÑp kho¶ng çch chªnh lÖch vÒ møc sèng gi÷a trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n víi trÎ em b×nh thêng t¹i n¬i c tró trªn c¬ së huy ®éng çc nguån lùc x· héi, ph¸t triÓn çc h×nh thøc ch¨m sãc trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n dùa vµo céng ®ång.

- §Ò ¸n trî gióp ngêi tµn tËt giai ®o¹n 2006 - 2010 ®Ò ra mét sè môc tiªu, trong ®ã cã môc tiªu thu hót vµ hç trî trÎ em tµn tËt tham gia häc tËp.

- Ch¬ng tr×nh Phßng, chèng téi ph¹m tËp trung lµm gi¶m téi ph¹m nãi chung vµ lµm gi¶m c¬ b¶n çc lo¹i téi ph¹m nghiªm träng nãi riªng. Mét trong 4 ®Ò ¸n cña Ch¬ng tr×nh lµ ®Ò ¸n "§Êu tranh phßng, chèng çc lo¹i téi x©m h¹i trÎ em, téi ph¹m trong løa tuæi vÞ thµnh niªn".

- Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng Phßng, chèng ma tuý ®a ra çc môc tiªu: qu¸n triÖt ph¬ng ch©m phßng ngõa lµ c¬ b¶n, ph¸t ®éng toµn d©n, toµn qu©n ®Êu tranh phßng, chèng vµ ®Èy lïi tÖ n¹n ma tuý, tríc hÕt lµ trong häc sinh, sinh viªn, thanh, thiÕu niªn vµ trong çn bé, c«ng nh©n, viªn chøc, gi¶i quyÕt vÒ c¬ b¶n tÖ nghiÖn ma tuý trong trêng häc; phßng ngõa nguy c¬ l¹m dông ma tuý dÉn ®Õn l©y nhiÔm HIV/AIDS; tæ chøc cai nghiÖn vµ qu¶n lý sau cai nghiÖn ë gia ®×nh, céng ®ång; xo¸ bá vÒ c¬ b¶n diÖn tÝch trång c©y cã chÊt ma tuý; cã gi¶i ph¸p thay thÕ c©y trång ®Ó chèng t¸i trång c©y cã chÊt ma tuý, lång ghÐp víi çc ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi kh¸c; ®Èy m¹nh c«ng t¸c kiÓm so¸t nh»m ng¨n chÆn viÖc bu«n b¸n, vËn chuyÓn, tµng tr÷ tr¸i phÐp çc chÊt ma tuý; phßng ngõa, ng¨n chÆn sù x©m nhËp cña ma tuý tõ níc ngoµi; xö lý nghiªm çc téi ph¹m vÒ ma tuý; xo¸ bá triÖt ®Ó çc tô ®iÓm bu«n b¸n, tæ chøc sö dông tr¸i phÐp çc chÊt ma tuý; t¨ng cêng qu¶n lý chÆt chÏ çc lo¹i dîc

6

phÈm g©y nghiÖn; kiÓm so¸t chÆt chÏ çc tiÒn chÊt nh»m ng¨n chÆn viÖc s¶n xuÊt tr¸i phÐp çc chÊt ma tuý.

- Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng phßng, chèng m¹i d©m ®a ra môc tiªu phßng ngõa, ng¨n chÆn vµ tõng bíc ®Èy lïi tÖ n¹n m¹i d©m, trong ®ã cã môc tiªu c¬ b¶n xo¸ bá tÖ n¹n m¹i d©m trong tuæi vÞ thµnh niªn, häc sinh vµ sinh viªn, gi¶m c¬ b¶n çc ®êng d©y ®a phô n÷, trÎ em ra níc ngoµi v× môc ®Ých m¹i d©m.

+NghÞ ®Þnh 36/2005/N§-CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em cã quy ®Þnh nh÷ng hµnh vi vi ph¹m quyÒn trÎ em bÞ nghiªm cÊm vµ mét sè biÖn ph¸p b¶o vÖ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt.

+ NghÞ ®Þnh 53/2006/N§-CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn çc c¬ së cung øng dÞch vô ngoµi c«ng lËp, t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc t¨ng cêng çc dÞch vô x· héi, gãp phÇn b¶o vÖ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt tèt h¬n.

+ QuyÕt ®Þnh 19/2004/Q§-TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt Ch¬ng tr×nh Ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc, trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm g/® 2004-2010.

+ QuyÕt ®Þnh 65/2005/Q§-TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt ®Ò ¸n Ch¨m sãc trÎ em må c«i kh«ng n¬i n¬ng tùa, trÎ em bÞ bá r¬i, trÎ em tµn tËt nÆng, trÎ em lµ n¹n nh©n cña chÊt ®éc hãa häc vµ trÎ em nhiÔm HIV/AIDS dùa vµo céng ®ång gia ®×nh 2005-2010.

+ QuyÕt ®Þnh 17/2007/Q§-TTg cña Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ tiÕp nhËn vµ hç trî t¸i hoµ nhËp céng ®ång cho phô n÷, trÎ em bÞ bu«n b¸n tõ níc ngoµi trë vÒ...

Thùc hiÖnNh÷ng n¨m qua, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng nç

lùc quan träng trong viÖc c¶i thiÖn c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em. HiÖn nay, ChiÕn lîc quèc gia B¶o vÖ trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn 16 - 18 tuæi giai ®o¹n 2007 - 2015 ®ang ®îc x©y dùng vµ hoµn thiÖn. ChiÕn lîc nµy nh»m híng tíi viÖc x©y dùng mét hÖ thèng b¶o vÖ trÎ em thèng nhÊt, trong ®ã hÖ thèng dÞch vô b¶o vÖ trÎ em tõng bíc ®îc cñng cè vµ hoµn thiÖn t¹i

6

tÊt c¶ çc cÊp, tríc m¾t tËp trung vµo hç trî çc ®èi tîng cã nguy c¬ bÞ x©m h¹i vµ ng¨n chÆn viÖc trÎ em bÞ l¹m dông, bãc lét vµ x©m h¹i. VÊn ®Ò b¶o vÖ trÎ em còng ®ang ®îc ViÖt Nam quan t©m vµ lång ghÐp vµo çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp quèc gia, víi môc tiªu 90% trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt ®îc ch¨m sãc vµ hç trî vµo n¨m 2010. Bªn c¹nh ®ã, çc chØ sè b¶o vÖ trÎ em ®ang ®îc hoµn thiÖn sÏ gãp phÇn vµo c«ng t¸c gi¸m s¸t, qu¶n lý vµ ®Þnh híng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng b¶o vÖ trÎ em ®îc t¨ng cêng ®¸ng kÓ . C¬ quan Thanh tra D©n sè, GIa ®×nh vµ TrÎ em ®· ®îc thµnh lËp t¹i cÊp tØnh vµ huyÖn, gãp phÇn vµo viÖc thanh tra thùc hiÖn çc v¨n b¶n ph¸p luËt trong níc vµ quèc tÕ liªn quan tíi b¶o vÖ trÎ em.

C«ng t¸c tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc vµ n¨ng lùc vÒ b¶o vÖ trÎ em cho ®éi ngò çn bé lµm viÖc víi trÎ em, gia ®×nh, céng ®ång vµ b¶n th©n trÎ em ®îc chó träng ®Æc biÖt. N¨m 2004, Ch¬ng tr×nh khung gi¸o dôc ®¹i häc ngµnh C«ng t¸c x· héi ®· chÝnh thøc ®îc ban hµnh. HiÖn nay, 11 tr-êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng trong c¶ níc ®· vµ ®ang ®µo t¹o chuyªn ngµnh C«ng t¸c x· héi theo ch¬ng tr×nh khung nãi trªn21. V× vËy, ®éi ngò çn bé x· héi (trong ®ã cã çn bé x· héi lµm viÖc vÒ trÎ em) ®· vµ ®ang ®îc h×nh thµnh.

HÖ thèng t ph¸p dùa trªn quyÒn trÎ em vµ th©n thiÖn víi trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn tõng bíc ®îc h×nh thµnh. N¨ng lùc cña ®éi ngò çn bé t ph¸p lµm viÖc víi trÎ em dÇn dÇn ®îc n©ng cao. §éi ngò çn bé c«ng an, toµ ¸n, viÖn kiÓm s¸t ®îc cung cÊp çc kü n¨ng ®iÒu tra vµ xÐt xö th©n thiÖn víi trÎ em, hÖ thèng xÐt xö th©n thiÖn víi trÎ em ®ù¬c thÝ ®iÓm triÓn khai.

Bªn c¹nh ®ã, çc ch¬ng tr×nh phßng ngõa vµ b¶o vÖ trÎ em khái bÞ l¹m dông, x©m h¹i vµ bãc lét, còng nh mét hÖ thèng ch¨m sãc thay thÕ cho trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ®ang ®îc x©y dùng theo híng chuyÓn dÇn tõ viÖc ch¨m sãc tËp trung sang viÖc ch¨m sãc dùa vµo gia ®×nh vµ céng ®ång. ViÖt Nam còng ®Èy m¹nh hîp t¸c song ph¬ng, ®a ph¬ng trong viÖc phßng, chèng bu«n b¸n trÎ em; tËp trung t¨ng cêng c«ng t¸c truy quÐt téi ph¹m; ®Èy m¹nh çc ho¹t ®éng theo dâi, gi¸m s¸t, ®ång thêi víi viÖc phôc håi vµ hç trî trùc tiÕp vÒ d¹y nghÒ, t¹o viÖc lµm ®Ó t¸i hoµ nhËp 21 Nguån: Uû ban DS G§TE 2006

6

cho çc ®èi tîng n¹n nh©n bÞ bu«n b¸n, trÎ em vi ph¹m ph¸p luËt. §ång thêi, ViÖt Nam còng quan t©m tíi çc ho¹t ®éng gi¸o dôc, tham vÊn cho trÎ em, nhÊt lµ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt. N¨m 2004, §êng d©y ®iÖn tho¹i t vÊn hç trî trÎ em (Child Helpline 18001567) hoµn toµn miÔn phÝ ®· ®i vµo ho¹t ®éng - ®¸p øng nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh liªn quan ®Õn c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em. KÓ tõ n¨m 2004, ViÖt Nam ®· vµ ®ang tÝch cùc triÓn khai çc ho¹t ®éng tuyªn truyÒn phßng, chèng l¹m dông vµ b¹o lùc ®èi víi trÎ em, còng nh tham gia nghiªn cøu cña Tæng th ký Liªn hîp quèc vÒ b¹o lùc ®èi víi trÎ em.

Nhê nh÷ng nç lùc trªn ®©y, sè trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ®îc hç trî vµ ch¨m sãc t¨ng lªn. Hµng n¨m ®· vËn ®éng gia ®×nh vµ céng ®ång nhËn ch¨m sãc thay thÕ cho kho¶ng 2.400 trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n, th«ng qua nhiÒu h×nh thøc (nh nhËn nu«i con nu«i, gia ®×nh hoÆc ç nh©n nhËn ch¨m sãc nu«i dìng vµ nhËn ®ì ®Çu trÎ em22). Çc m« h×nh b¶o vÖ trÎ em dùa vµo céng ®ång ®· vµ ®ang ®îc thùc hiÖn thÝ ®iÓm vµ nh©n réng. TrÎ em lao ®éng trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm, trÎ em bÞ l¹m dông, x©m h¹i, bÞ bu«n b¸n ®· ®îc çc c¬ quan chøc n¨ng can thiÖp vµ tõng bíc gi¶i quyÕt kÞp thêi. TrÎ em lµm tr¸i ph¸p luËt ®îc gi¸o dôc hoµ nhËp. Sè trÎ må c«i ®îc céng ®ång vµ Nhµ níc ch¨m sãc chiÕm 55,3% trong tæng sè trÎ em må c«i. Kho¶ng 25% trÎ khuyÕt tËt nãi chung ®îc ch¨m sãc díi çc h×nh thøc kh¸c nhau t¹i çc c¬ së b¶o trî x· héi cña Nhµ níc vµ t¹i çc m« h×nh dùa vµo céng ®ång23.... 100% trÎ em må c«i, trÎ em tµn tËt ®i häc ®îc th× ®îc miÔn gi¶m häc phÝ vµ çc kho¶n ®ãng gãp24. NhiÒu ch¬ng tr×nh ®îc triÓn khai hiÖu qu¶, nh»m trî gióp trÎ em khuyÕt tËt (nh phÉu thuËt m¾t, phÉu thuËt tim bÈm sinh, hç trî trÎ em n¹n nhËn cña chÊt ®éc da cam...). Kế hoạch vận động “Đưa trẻ em lang thang về với gia đình và hòa nhập cộng đồng” ®· gióp cho kho¶ng 66% trÎ em lang thang ®îc qu¶n lý, ®îc ch¨m sãc. ViÖc thùc hiÖn quyÒn khai sinh cho trÎ em cã chuyÓn biÕn râ rÖt, ®¹t 87% n¨m 2002 vµ íc ®¹t kho¶ng 95% n¨m 200525.

MÆc dï ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc vµ ®¹t

nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, nhng thùc tr¹ng trÎ em cã hoµn c¶nh 22 Nguån: Bé L§TBXH, 200623 Nguån: Bé L§TBXH, 200624 Nguån: KHPTKTXH 2006 -201025 Nguån:UBDSG§TE, 2006

6

®Æc biÖt vµ trÎ em cã nguy c¬ r¬i vµo hoµn c¶nh ®Æc biÖt cßn diÔn biÕn phøc t¹p; c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em cßn nhiÒu h¹n chÕ.

VÉn cßn nhiÒu trÎ em cã nguy c¬ r¬i vµo hoµn c¶nh ®Æc biÖt vµ cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt nh: trÎ em lµm tr¸i ph¸p luËt; trÎ em bÞ bu«n b¸n vµ bÞ l¹m dông t×nh dôc; trÎ em l¹m dông ma tóy, trÎ em bÞ nhiÔm vµ ¶nh hëng bëi HIV/AIDS; trÎ em må c«i kh«ng n¬i n¬ng tùa; trÎ em lang thang; trÎ em ph¶i lao ®éng sím.

NhËn thøc cña mét bé phËn cha mÑ trÎ em vµ cña mét

sè ®Þa ph¬ng vÒ c«ng t¸c phßng ngõa cha ®Çy ®ñ vµ viÖc tæ chøc thùc hiÖn çc biÖn ph¸p b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt cha ®îc hiÖu qu¶.

Mét sè quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ trÎ em cßn chång chÐo vµ thiÕu chÕ tµi cô thÓ. HÖ thèng b¶o vÖ trÎ em cha hoµn thiÖn vµ thèng nhÊt; c¬ chÕ phèi hîp liªn ngµnh cha hiÖu qu¶; m¹ng líi dÞch vô b¶o vÖ trÎ em cha ph¸t triÓn; cha huy ®éng hiÖu qu¶ sù tham gia cña x· héi d©n sù vµ khu vùc t nh©n trong c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em. §éi ngò çn bé chuyªn tr¸ch çc cÊp lµm viÖc víi trÎ em, gia ®×nh vµ céng ®ång cßn thiÕu, n¨ng lùc cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu; chÝnh s¸ch ®èi víi ®éi ngò çn bé nµy cha ®îc quan t©m ®óng møc. C«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra cha ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn. HÖ thèng th«ng tin, d÷ liÖu mang tÝnh toµn diÖn vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em cha thèng nhÊt, ®é tin cËy cha cao. C«ng t¸c nghiªn cøu, dù b¸o vÒ çc vÊn ®Ò míi ph¸t sinh cha s©u vµ cha kÞp thêi. Ng©n s¸ch nhµ níc dµnh cho c«ng t¸c b¶o vÖ trÎ em cßn thÊp.

Thêi gian tíi, ®ång thêi víi viÖc tiÕp tôc t¨ng cêng truyÒn th«ng n©ng cao nhËn thøc vÒ quyÒn trÎ em vµ b¶o vÖ trÎ em, ViÖt Nam sÏ ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch toµn diÖn vÒ b¶o vÖ trÎ em vµ hoµn thiÖn hÖ thèng b¶o vÖ trÎ em, trong ®ã cã ®æi míi viÖc cung cÊp çc dÞch vô b¶o vÖ trÎ em cho çc ®èi tîng trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt hoÆc cã nguy c¬ r¬i vµo hoµn c¶nh ®Æc biÖt, còng nh t¨ng cêng nghiªn cøu vµ taoh ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng t¸c x· héi thùc sù trë thµnh mét nghÒ. MÆt kh¸c, ViÖt Nam sÏ cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó khuyÕn khÝch sù tham gia cña toµn x· héi vµo c«ng t¸c phßng ngõa còng nh b¶o vÖ trÎ em.

6

A. Trẻ em trong các hoàn cảnh khẩn cấp

1. Trẻ em tị nạn (Điều 22)

2. Trẻ em trong các cuộc xung đột vũ trang (Điều 38), bao gồm cả việc phục hồi về thể chất, tâm lý và tái hòa nhập xã hội (Điều 39)

B. Tr ẻ em lµm tr¸i ph¸p luËt

1. Tư pháp người chưa thành niên (Điều 40)


1.2. Thùc hiÖn


2. Trẻ em bị tước quyền tự do, bao gồm tất cả các hình thức giam giữ, phạt tù hoặc đưa vào cơ sở giam giữ (Điều 37 (b)-(d))


2.2. Thùc hiÖn


3. Áp dụng hình phạt đối với trẻ em (Điều 37(a))


3.2. Thùc hiÖn


6

4. Phục hồi về thể chất và tâm lý và tái hòa nhập xã hội của trẻ em (Điều 39)


4.2. Thùc hiÖn


C. Trẻ em bị bóc lột, bao gồm cả việc phục hồi về thể chất và tâm lý và tái hòa nhập xã hội (Điều 32)

1. Bóc lột trẻ em về kinh tế, bao gồm cả lao động trẻ em (Điều 32)


1.2. Thùc hiÖn


2. Bóc lột tình dục và lạm dụng tình dục (Điều 34)


2.2. Thùc hiÖn


3. Buôn bán và bắt cóc (Điều 35)


6

3.2. Thùc hiÖn


4. Các hình thức bóc lột khác (Điều 36)


4.2. Thùc hiÖn


D. Trẻ em thuộc nhóm người thiểu số hoặc nhóm người bản địa (Điều 30)

1. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËtChương tr×nh Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi çc x· ®Æc biÖt

khã kh¨n vïng ®ång bµo d©n téc vµ miÒn nói (Ch¬ng tr×nh 135) tập trung x©y dựng hệ thống điện, trường học, trạm x¸, đường giao th«ng và chợ cho çc x· ®Æc biÖt khã kh¨n vïng ®ång bµo d©n téc vµ miÒn nói.

2. Thùc hiÖn

3. H¹n chÕ vµ ph¬ng híng

PhÇn ba: KÕt luËn Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, nh÷ng kÕt qu¶ mµ ViÖt Nam

®· ®¹t ®îc trong thêi gian qua lµ nhê cã nh÷ng cam kÕt chÝnh trÞ m¹nh mÏ; kiÖn toµn tæ chøc bé m¸y cña c¬ quan D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em tõ trung ¬ng tíi c¬ së; ®Èy m¹nh x· héi ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em; t¨ng cêng ®Çu t tõ ng©n s¸ch nhµ níc cho trÎ em; t¨ng cêng

6

hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em.

1. Cam kÕt chÝnh trÞ m¹nh mÏ trªn c¬ së chñ ®éng x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý liªn quan tíi vÊn ®Ò b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em:

Trong nh÷ng n¨m qua, Nhµ níc ViÖt Nam tiÕp tôc thùc hiÖn cam kÕt m¹nh mÏ cña m×nh ®èi víi viÖc thùc hiÖn C«ng íc QuyÒn trÎ em, Môc tiªu Ph¸t triÓn thiªn niªn kû, v¨n kiÖn "Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em", còng nh t¨ng cêng thùc hiÖn LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em vµ çc v¨n b¶n ph¸p luËt, chÝnh s¸ch kh¸c cã liªn quan ®Õn trÎ em, nh»m thùc hiÖn quyÒn trÎ em ë møc cao nhÊt mµ ®iÒu kiÖn ViÖt Nam cho phÐp.

Sù chØ ®¹o thêng xuyªn cña çc cÊp l·nh ®¹o tõ trung -¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng ®· thóc ®Èy viÖc lång ghÐp nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn cña trÎ em vµo qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ x©y dùng chiÕn lîc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cÊp quèc gia, cÊp bé, ngµnh vµ cÊp ®Þa ph¬ng. Nhê ®ã, trÎ em ®· ®îc t¹o ®iÒu kiÖn sèng trong m«i trêng an toµn, lµnh m¹nh, ®îc ph¸t triÓn hµi hoµ c¶ vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ, tinh thÇn vµ ®¹o ®øc.

Çc u tiªn ®èi víi trÎ em vÒ søc khoÎ, gi¸o dôc, b¶o vÖ, vui ch¬i gi¶i trÝ vµ t¨ng cêng sù tham gia cña trÎ em ®· ®îc çc cÊp, çc ngµnh thùc hiÖn ngµy cµng toµn diÖn h¬n.

2. KiÖn toµn tæ chøc bé m¸y cña c¬ quan D©n sè, Gia

®×nh vµ TrÎ em tõ trung ¬ng tíi c¬ së, n©ng cao n¨ng lùc cña ®éi ngò çn bé lµm viÖc víi trÎ em vµ t¨ng cêng sù phèi hîp liªn ngµnh:

HÖ thèng çn bé chuyªn tr¸ch lµm c«ng t¸c d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em ®· ®îc kiÖn toµn tõ trung ¬ng tíi ®Þa ph-¬ng; ®éi ngò céng t¸c viªn d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em ë th«n, xãm, Êp, b¶n, lµng ®îc duy tr× vµ n©ng cao chÊt lîng.

MÆt kh¸c, nhËn thøc vµ n¨ng lùc cña ®éi ngò çn bé lµm viÖc víi trÎ em cña çc ngµnh, çc cÊp ®îc n©ng cao, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo kÕt qu¶ cña c«ng t¸c baoe vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em. §ång thêi, sù phèi hîp liªn ngµnh ®îc

6

t¨ng cêng, gãp phÇn b¶o ®¶m hiÖu qu¶ c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em.

3. §Èy m¹nh x· héi hãa c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em vµ t¨ng cêng ®Çu t tõ ng©n s¸ch cho trÎ em:

NhËn thøc r»ng, viÖc b¶o ®¶m çc quyÒn vµ nhu cÇu cña trÎ em ®ßi hái ph¶i cã vai trß cña ChÝnh phñ kÕt hîp chÆt chÏ víi viÖc ®Èy m¹nh x· héi ho¸ c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em, nªn ViÖt Nam ngµy cµng quan t©m tíi viÖc t¨ng cêng sù tham gia vµo ho¹t ®éng b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em cña çc ç nh©n, gia ®×nh, nhµ trêng, céng ®ång, tæ chøc ®oµn thÓ (nh MÆt trËn Tæ quèc, Héi phô n÷, §oµn Thanh niªn, Héi N«ng d©n, Héi ngêi cao tuæi...), tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp, tæ chøc t«n gi¸o, tæ chøc quèc tÕ, çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.

NhiÒu céng ®ång ®· ®a chÝnh s¸ch b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em, x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc… vµo h¬ng íc, quy íc cña lµng, b¶n, th«n, xãm, Êp, côm d©n c, gãp phÇn ph¸t huy thuÇn phong, mü tôc, ®Ò cao chuÈn mùc ®¹o ®øc, phßng, chèng tÖ n¹n x· héi, khuyÕn khÝch con em häc tËp…

Çc quü x· héi ®· h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ theo quy chÕ d©n chñ t¹i c¬ së, nh “Quü gi¶i quyÕt viÖc lµm”, “Quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo”, “Quü t×nh th¬ng”, “Quü tÊm lßng vµng”, “Quü khuyÕn häc”, ‘Quü v× häc sinh nghÌo”, “Quü hç trî tµi n¨ng trÎ”, “Quü b¶o trî trÎ em”… NhiÒu ®Þa ph-¬ng ®· ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ cã nhiÒu h×nh thøc vËn ®éng ®ãng gãp nguån lùc, nh»m gãp phÇn hùc hiÖn çc môc tiªu v× trÎ em.

Bªn c¹nh ®ã, çc gia ®×nh ViÖt Nam ngµy cµng gi÷ vai

trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn v¨n kiÖn "Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em", th«ng qua viÖc nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ quyÒn trÎ em, quan t©m vµ ®Çu t cho viÖc ch¨m søc khoÎ, nu«i d¹y vµ h×nh thµnh nh©n çch, còng nh ®Çu t cho gi¸o dôc, vui ch¬i, gi¶i trÝ vµ b¶o vÖ con em m×nh. §ång thêi, ViÖt Nam còng t¨ng cêng t¹o ®iÒu kiÖn cho sù tham gia cña trÎ em vµ ngêi cha thµnh niªn vµo viÖc lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng liªn quan tíi b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em.

6

Nh÷ng nç lùc nµy ®· gãp phÇn to lín trong viÖc ®a d¹ng

ho¸ vµ huy ®éng tèi ®a çc nguån lùc nh»m thùc hiÖn quyÒn trÎ em.

4. §Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em:

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn v¨n kiÖn "Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em", ViÖt Nam lu«n ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi coi träng hîp t¸c song ph¬ng, ®a ph¬ng vµ khu vùc. Hîp t¸c quèc tÕ trong nh÷ng n¨m qua ®· gióp ViÖt Nam tiÕp thu, trao ®æi vµ chia sÎ kinh nghiÖm quèc tÕ trong viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn trÎ em, còng nh trong viÖc tuyªn truyÒn n©ng cao nhËn thøc cña çc cÊp, cña nh©n d©n vµ b¶n th©n trÎ em vÒ b¶o vÖ vµ ch¨m sãc trÎ em. MÆt kh¸c, hîp t¸c quèc tÕ còng gãp phÇn trùc tiÕp gióp gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò vÒ ®ãi nghÌo, ph¸t triÓn céng ®ång, hç trî gia ®×nh, t¨ng cêng çc nç lùc vÒ b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ em, khuyÕn khÝch sù tham gia cña trÎ em vµ céng ®ång...

Th«ng qua çc c¬ quan chøc n¨ng cña m×nh, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· tõng bíc ®iÒu phèi çc nguån viÖn trî níc ngoµi, u tiªn cho nh÷ng vïng khã kh¨n, vïng s©u, vïng xa, çc ®èi t-îng bÞ thiÖt thßi vµ cã nguy c¬ cao, trong ®ã cã trÎ em, gãp phÇn thiÕt thùc x©y dùng m«i trêng phï hîp víi trÎ em.

ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng tr-ëng kinh tÕ bÒn v÷ng, ®i ®«i víi viÖc thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi, gi¶m kho¶ng çch ph¸t triÓn gi÷a çc vïng, miÒn vµ çc nhãm d©n c, ®Ó mäi ngêi d©n, ®Æc biÖt lµ mäi trÎ em, ®îc hëng nh÷ng thµnh qu¶ cña sù t¨ng trëng kinh tÕ.

ChÝnh phñ ViÖt Nam mong muèn sÏ tiÕp tôc hîp t¸c mét çch cã hiÖu qu¶ víi ChÝnh phñ çc níc, çc tæ chøc quèc tÕ vµ çc tæ chøc phi ChÝnh phñ trong viÖc thùc hiÖn quyÒn trÎ em ë ViÖt Nam ®Ó x©y dùng Mét thÕ giíi phï hîp víi trÎ em ViÖt Nam vµ trÎ em toµn thÕ giíi.

7

PhÇn bèn. Phô lôc Phô lôc 1. Tóm tắt kết quả Việt Nam thực hiện các mục tiêu văn

kiện "Một thế giới phù hợp với trẻ em" so sánh với các Mục tiêu Ph¸t triÓn Thiên niên kỷ

Môc tiªu

Ph¸t triÓn Thiªn niªn kû (MDGs)

Môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt Nam trªn c¬ së MGDs

KÕt qu¶ cña ViÖt Nam

1. Xãa bá t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi cïng cùc:

- Giai ®o¹n 1990-2015, gi¶m mét nöa sè ngêi cã thu nhËp díi 1 ®« la/ ngµy.

Gi¶m tû lÖ % çc hé ®ãi nghÌo:

- Giai ®o¹n 2001-2010, gi¶m 40% tû lÖ ng-êi sèng díi møc nghÌo theo chuÈn quèc tÕ.

60% (1990)39% (2002)22% (2005)

7

2. Phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc:

- B¶o ®¶m ®Õn n¨m 2015, trÎ em ë mäi n¬i, c¶ nam lÉn n÷, ®Òu ®îc häc hÕt ch¬ng tr×nh tiÓu häc.

Phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc:

- N©ng cao tû lÖ nhËp häc tiÓu häc lªn 97% vµo n¨m 2005 vµ 99% vµo n¨m 2010.

- N©ng cao tû lÖ

nhËp häc trung häc c¬ së lªn 80% vµo n¨m 2005 vµ 90% vµo n¨m 2010.

86% (1990)

92% (2001)

100% (2005)

30% (1993)

67% (2001)

79,95% (2005)

3. Thóc ®Èy b×nh ®¼ng giíi vµ t¨ng quyÒn cho phô n÷:

- PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005, xo¸ bá ®îc sù ph©n biÖt vÒ giíi trong gi¸o dôc tiÓu häc, trung häc phæ th«ng vµ ë tÊt c¶ çc cÊp häc kh«ng muén h¬n n¨m 2015.

B¶o ®¶m b×nh ®¼ng giíi vµ n©ng cao quyÒn cho phô n÷:

- Xãa bá kho¶ng çch giíi tÝnh ë bËc tiÓu häc.

- Xãa bá kho¶ng çch giíi tÝnh ë bËc trung häc c¬ së (tû lÖ häc sinh n÷ trªn häc sinh nam n¨m 1998 lµ 93%).

94,8% (2001)

95,4% (2006)

96,9% (2006)

4. Gi¶m tû lÖ tö vong trÎ em:

- Giai ®o¹n 1990-2015, gi¶m 2/3 tû lÖ tö vong trÎ em díi n¨m tuæi.

Gi¶m tû lÖ tö vong trÎ em:

- Gi¶m tû lÖ tö vong trÎ em duíi n¨m tuæi cßn 36 trªn 1000 ca sinh sèng vµo n¨m 2005 vµ cßn 32 trªn 1000 ca sinh sèng vµo n¨m 2010.

58,0‰ (1990)

38,0‰ (2002)

27,5%0 (2005)

5. T¨ng c- T¨ng cêng søc khoÎ

7

êng søc khoÎ bµ mÑ:

- Giai ®o¹n 1990-2015, gi¶m 3/4 tû lÖ tö vong ë çc bµ mÑ.

bµ mÑ:

- Gi¶m tû lÖ tö vong bµ mÑ cßn 80/100.000 ca sinh sèng ®Õn n¨m 2005 vµ 70/100.000 ®Õn n¨m 2010, ®Æc biÖt chó träng ®Õn nh÷ng vïng khã kh¨n.

95 %000 (2001)

85 %000 (2003)

80 %000 (2005)

6. §Êu tranh chèng HIV/AIDS:

- §Õn n¨m 2015, b¾t ®Çu chÆn ®øng vµ ®Èy lïi sù l©y lan HIV/AIDS.

Gi¶m sù l©y nhiÔm HIV/AIDS:

- Khèng chÕ tû lÖ nhiÔm HIV/AIDS trong céng ®ång d©n c díi 0,3% vµo n¨m 2010 vµ kh«ng t¨ng sau n¨m 2010; gi¶m t¸c h¹i cña HIV/AIDS ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

- Gi¶m tèc ®é l©y nhiÔm HIV/AIDS ®Õn n¨m 2005 vµ gi¶m mét nöa tû lÖ gia t¨ng l©y nhiÔm ®Õn n¨m 2010.

1 (1990)

70.000 (2003)

104.111 (2005)

7. B¶o ®¶m tÝnh bÒn v÷ng vÒ m«i trêng:

- §Õn n¨m 2015, gi¶m nöa sè ngêi kh«ng ®-îc sö dông níc uèng an toµn th-êng xuyªn.

B¶o ®¶m tÝnh bÒn v÷ng vÒ m«i trêng:

- B¶o ®¶m 60% ngêi d©n n«ng th«n ®îc tiÕp cËn níc s¹ch, an toµn vµo n¨m 2005 vµ 85% vµo n¨m 2010, víi ngêi d©n thµnh thÞ lµ 80% vµo n¨m 2005.

48% (1990)56% (2002)62% ë n«ng

th«n (2005)

7

(Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2005, Bé Y tÕ)

H×nh 1. Tö vong trÎ díi 5 tuæi vµ díi 1 tuæi giai ®o¹n 2002 - 2005

(Nguån: ViÖn Dinh dìng, 2005)

H×nh 2. Tû lÖ suy dinh dìng c©n nÆng theo tuæi ë trÎ díi 5 tuæi giai ®o¹n 2002 - 2005

7

Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2005 – Bé Y tÕ

H×nh 3. Tû lÖ trÎ díi 1 tuæi ®îc tiªm chñng ®Çy ®ñ giai ®o¹n 2002- 2005

B¶ng 4: KÕt qu¶ vÒ søc kháe vµ dinh dìng cho trÎ em

ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh

2001

2003

2005

1. Gi¶m tØ lÖ tö vong trÎ em díi 1 tuæi

0/00 30,0

21,0

17,8

2. Gi¶m tØ lÖ tö vong trÎ em díi 5 tuæi

0/00 42,0

32,8

27,5

3. Gi¶m tØ lÖ tö vong bµ mÑ liªn quan thai s¶n

0/0000

95,0

85,0

80,0

4. Gi¶m tØ lÖ suy dinh dìng trÎ em díi 5 tuæi

% 31,9

28,4

25,2

5. TØ lÖ trÎ sinh díi 2500g

% 7,1

6,5

5,1

6. TØ lÖ tiªm phßng uèn v¸n cho phô n÷ cã thai

% 89,2

91,0

90,3

Nguån: Bé Y tÕ, 2006

B¶ng 5: TØ lÖ trÎ em díi 1 tuæi ®îc tiªm chñng

Lo¹i v¾c xin 2000

2001

2002

2003

2004

2005

Lao 9 9 9 9 9 9

7

7,6 6,7 6.7 7.5 5.6 8.2B¹i liÖt 9

6.09

6.09

1.69

5.89

6.39

7.8B¹ch hÇu, ho

gµ, uèn v¸n9

6.09

6.27

4.81

009

6.29

7.9Sëi 9

6.69

7.69

5.79

3.29

7.19

8.6Tiªm ®ñ çc

lo¹i v¾c xin9

6.09

7.08

9.79

6.79

6.59

7.8Nguån: Bé Y tÕ, 2006

B¶ng 6: Thùc hiÖn çc môc tiªu vÒ níc s¹ch, vÖ sinh m«i trêng

ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh

2002

2003

2004

2005

D©n sè n«ng th«n ®îc sö dông níc s¹ch

% 48.0

54.0

62.0

D©n sè thµnh thÞ ®îc sö dông níc s¹ch

%

Hé n«ng th«n sö dông hè xÝ hîp vÖ sinh

% 43.2

48.8

50.0

50.0

Hé thµnh thÞ sö dông hè xÝ hîp vÖ sinh

% 49.3

53.4

70.0

90.0

Nguån: Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, 2006

B¶ng 7: TØ lÖ ®i häc ®óng ®é tuæi

N¨m häc

2000 - 2001

2001 - 2002

2002 - 2003

2003 - 2004

2004 - 2005

CÊp trung häc c¬ së

69.19

74.40

78.32

78.98

79.95

CÊp tiÓu häc

92.65

96.37

96.07

94.17

97.5

Nguån: Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, 2006

B¶ng 8. XuÊt b¶n phÈm dµnh cho thiÕu nhi (kh«ng tÝnh s¸ch gi¸o khoa)

7

DiÔn gi¶i N¨m 2001

N¨m 2002

N¨m 2003

N¨m 2004

N¨m 2005

Sè cuèn 1.974

2.751

3.970

3.713

3.278

Sè b¶n (®¬n vÞ tÝnh: triÖu b¶n)

21.956

28.384

33.388

24.614

22.716

ChiÕm tû träng trong tæng sè çc lo¹i s¸ch ®· xuÊt b¶n

48.1%

58.9%

54.2%

51.6%

63.2%

Nguån: Bé V¨n hãa - Th«ng tin, 2006

Phô lôc 2. Danh mục luật pháp chính sách liên quan (ban hµnh giai ®o¹n 2002 -2006)

1. LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Bé LuËt Lao ®éng, n¨m 2002.

2. Bé LuËt tè tông H×nh sù n¨m 20033. LuËt B¶o vÖ, Ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em 20044. Bé LuËt d©n sù n¨m 20055. LuËt Gi¸o dôc n¨m 20056. LuËt NghÜa vô qu©n sù n¨m 20057. LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt

NghÜa vô qu©n sù n¨m 20058. LuËt Quèc phßng n¨m 20059. LuËt Thanh niªn n¨m 200510. LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em n¨m

200411. Ph¸p lÖnh D©n qu©n tù vÖ n¨m 200412. NghÞ ®Þnh sè 36/2005/N§-CP ngµy 17/3/2005

cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt B¶o vÖ, Ch¨m sãc vµ gi¸o dôc TrÎ em;

13. NghÞ ®Þnh sè 178/2005/N§-CP ngµy 15/10/2004 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh phßng chèng m¹i d©m;

14. NghÞ ®Þnh sè 36/2006/N§-CP ngµy 03/4/2006 cña ChÝnh phñ vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña thanh tra d©n sè, gia ®×nh vµ trÎ em;

15. NghÞ ®Þnh sè 53/2006/N§-CP ngµy 25/5/2006 cña ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn çc c¬ së cung øng dÞch vô ngoµi c«ng lËp;

7

16. NghÞ ®Þnh 75/2006/N§-CP ngµy 02/8/2006 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc quy ®Þnh chi tiÕt vµ h-íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Gi¸o dôc;

17. NghÞ ®Þnh sè 76/2006/N§-CP ngµy 02/8/2006 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc t ph¸p;

18. NghÞ ®Þnh sè 122/2006/N§-CP ngµy 26/10/2006 Quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt NghÜa vô qu©n sù n¨m 2005 vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi h¹ sÜ quan, binh sÜ phôc vô t¹i ngò

19. NghÞ ®Þnh sè 114/2006/N§-CP ngµy 03/10/2006 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ d©n sè vµ trÎ em;

20. NghÞ ®Þnh sè 139/2006/N§-CP ngµy 20/11/2006 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt gi¸o dôc vµ Bé luËt lao ®éng vÒ d¹y nghÒ;

21. QuyÕt ®Þnh sè 161/2002/Q§-TTg ngµy 15/11/2002 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ mét sè chÝnh s¸ch ph¸t triÓn Gi¸o dôc mÇm non.

22. QuyÕt ®Þnh sè: 16/2004/Q§-TTg ngµy 5/02/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc trî gióp ®èi víi hé gia ®×nh cã tõ 02 ngêi trë lªn kh«ng tù phôc vô ®îc do bÞ hËu qu¶ chÊt ®éc hãa häc cña Mü sö dông trong chiÕn tranh ë ViÖt Nam.

23. QuyÕt ®Þnh sè 19/2004/Q§-TTg ngµy 12/02/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt Ch¬ng tr×nh ng¨n ngõa vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng trÎ em lang thang, trÎ em bÞ x©m ph¹m t×nh dôc vµ trÎ em ph¶i lao ®éng nÆng nhäc trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm giai ®o¹n 2004-2010.

24. QuyÕt ®Þnh sè 38/2004/Q§-TTg ngµy 17/3/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch trî gióp kinh phÝ cho gia ®×nh, ç nh©n nu«i dìng trÎ em må c«i, bÞ bá r¬i.

25. QuyÕt ®Þnh sè 120/2004/Q§-TTg ngµy 5 th¸ng 7 n¨m 2004 cña Thñ Tíng ChÝnh phñ vÒ mét sè chÕ ®é ®èi víi ngêi tham gia kh¸ng chiÕn vµ con ®Î cña hä bÞ nhiÔm chÊt ®éc ho¸ häc do Mü sö dông trong chiÕn tranh ë ViÖt Nam;

7

26. 130/2004/Q§-TTg ngµy 14/7/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng phßng, chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2010.

27. QuyÕt ®Þnh sè 187/2004/Q§-TTg 29/10/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp Ban chØ ®¹o Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng phßng, chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em.

28. QuyÕt ®Þnh sè 62/2005/Q§-TTg ngµy 24/3/2005 vÒ chÝnh s¸ch hç trî phæ cËp trung häc c¬ së

29. QuyÕt ®Þnh sè 65/2005/Q§-TTg ngµy 25/3/2005 cña Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt ®Ò ¸n ch¨m sãc trÎ em må c«i kh«ng n¬i n¬ng tùa, trÎ em bÞ bá r¬i, trÎ em tµn tËt nÆng, trÎ em lµ n¹n nh©n cña chÊt ®éc hãa häc vµ trÎ em nhiÔm HIV giai ®o¹n 2005-2010.

30. QuyÕt ®Þnh sè 106/2005/Q§-TTg ngµy 16/5/2005 phª duyÖt chiÕn lîc x©y dùng gia ®×nh ViÖt Nam giai ®o¹n 2005-2010.

31. QuyÕt ®Þnh sè 312/2005/Q§-TTg ngµy 30/11/2005 cña Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt çc ®Ò ¸n thuéc Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng phßng, chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2010

§Ò ¸n 1: Tuyªn truyÒn gi¸o dôc trong céng ®ång vÒ phßng chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em

§Ò ¸n 2: §Êu tranh chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em

§Ò ¸n 3: TiÕp nhËn vµ hç trî nh÷ng phô n÷, trÎ em lµ n¹n nh©n bÞ bu«n b¸n tõ níc ngoµi trë vÒ

§Ò ¸n 4: X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn c«ng t¸c phßng ngõa, ®Êu tranh chèng téi ph¹m bu«n b¸n phô n÷, trÎ em

32. QuyÕt ®Þnh sè 313/2005/Q§-TTg ngµy 02 th¸ng 12 n¨m 2005 vÒ mét sè chÕ ®é ®èi víi ngêi bÞ nhiÔm HIV/AIDS vµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp qu¶n lý, ®iÒu trÞ, ch¨m sãc ngêi nhiÔm HIV/AIDS trong çc c¬ së b¶o trî x· héi cña Nhµ níc.

7

33. QuyÕt ®Þnh sè 149/2006/Q§-TTg ngµy 23/6/2006 cña Thñ tíng phª duyÖt §Ò ¸n “ph¸t triÓn gi¸o dôc mÇm non giai ®o¹n 2006-2015".

34. QuyÕt ®Þnh sè 239/2006/Q§-TTg ngµy 24/10/2006 cña Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt §Ò ¸n trî gióp ngêi tµn tËt giai ®o¹n 2006-2010.

35. ChØ thÞ sè 03/2005/CT-TTg ngµy 25/2/2005 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ t¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi quan hÖ h«n nh©n gia ®×nh cã yÕu tè níc ngoµi.

36. QuyÕt ®Þnh sè 35/2004/Q§-BGD&§T ngµy 11/10/2004 cña Bé trëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o vÒ viÖc ban hµnh Ch¬ng tr×nh khung gi¸o dôc ®¹i häc ngµnh c«ng t¸c x· héi tr×nh ®é ®¹i häc vµ cao ®¼ng;

37. Quy chÕ c«ng nhËn trêng tiÓu häc ®¹t chuÈn quèc gia (quyÕt ®Þnh sè 32/2005/Q§-BGD&§T, ngµy 24/10/2005); Quy chÕ c«ng nhËn trêng mÇm non ®¹t chuÈn quèc gia giai ®o¹n 2002-2005 (quyÕt ®Þnh sè 45/2001/Q§-BGD&§T ngµy 26/12/2001); Söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Quy chÕ c«ng nhËn trêng mÇm non ®¹t chuÈn quèc gia (quyÕt ®Þnh sè 25/2005/Q§-BGD&§T ngµy 22/8/2005).

38. Quy ®Þnh gi¸o dôc hoµ nhËp dµnh cho ngêi tµn tËt, khuyÕt tËt (quyÕt ®Þnh sè 23/2006/Q§-BGD§T ngµy 22/5/2006).

39. Th«ng t sè: 06/2004/TT- BL§TBXH ngµy 25/3/2004 cña Bé L§TBXH cô thÓ ho¸ thñ tôc vµ híng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè: 16/2004/Q§-TTg ngµy 5/02/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc trî gióp ®èi víi hé gia ®×nh cã tõ 02 ngêi trë lªn kh«ng tù phôc vô ®îc do bÞ hËu qu¶ chÊt ®éc ho¸ häc cña Mü sö dông trong chiÕn tranh ë ViÖt Nam.

40. Th«ng t liªn tÞch sè: 10/2004/TTLT- BL§TBXH - BTC ngµy 28/6/2004 cña Bé L§TBXH, Bé TC híng dÉn thùc hiÖn Q§ sè 38/2004/Q§-TTg ngµy 17/3/2004 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch trî gióp kinh phÝ cho gia ®×nh, çc nh©n nhËn nu«i dìng trÎ em må c«i vµ trÎ em bÞ bá r¬i.

8

41. Th«ng t sè 02/2006/TT-BL§TBXH ngµy 31 th¸ng 3 n¨m 2006 híng dÉn thùc hiÖn Q§ 313/2005/Q§-TTg ngµy 02 th¸ng 12 n¨m 2005 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ mét sè chÕ ®é ®èi víi ngêi bÞ nhiÔm HIV/AIDS vµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp qu¶n lý, ®iÒu trÞ, ch¨m sãc ngêi nhiÔm HIV/AIDS trong çc c¬ së b¶o trî x· héi cña Nhµ níc.

42. Th«ng t liªn tÞch sè: 65/2006/TTLT- BL§TBXH - BTC ngµy 12/7/2006 cña Bé L§TBXH, Bé TC híng dÉn thùc hiÖn Q§ sè 267/2005/Q§-TTg ngµy 31/10/2006 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch d¹y nghÒ ®èi víi häc sinh d©n téc thiÓu sè.

8

Documents

Dù th¶o · Web viewNghị định số 36/2005/NĐ-CP đã giao trách nhiệm cho các cơ quan dân số, gia đình, trẻ em, cùng với Bộ Lao động thương binh, xã