Б.Эрдэнэболор, Хөдөөгийн хөгжил форум, ХААИС, 2009 онБ.Эрдэнэболор, Хөдөөгийн хөгжил форум, ХААИС, 2009 он

Сүүний фермийн аж Сүүний фермийн аж ахуйн бизнесахуйн бизнес

Б.Эрдэнэболор, Хөдөөгийн хөгжил форум, ХААИС, 2009 онБ.Эрдэнэболор, Хөдөөгийн хөгжил форум, ХААИС, 2009 он

ГарчигГарчиг

Зах зээлийн нөхцөл байдалЗах зээлийн нөхцөл байдал

Сүүний фермийн аж ахуйн үр ашигСүүний фермийн аж ахуйн үр ашиг

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд

Хэтийн төлөвХэтийн төлөв

Б.Нямгэрэл, Фермерийн эрдэм нийгэмлэг, ХААИС, 2006 онБ.Нямгэрэл, Фермерийн эрдэм нийгэмлэг, ХААИС, 2006 он

1. Зах зээлийн нөхцөл 1. Зах зээлийн нөхцөл байдалбайдал

Б.Нямгэрэл, Фермерийн эрдэм нийгэмлэг, ХААИС, 2006 онБ.Нямгэрэл, Фермерийн эрдэм нийгэмлэг, ХААИС, 2006 он

1. Зах зээлийн нөхцөл 1. Зах зээлийн нөхцөл байдалбайдал

УБ хотын хүн ам ба сүү, сүүн УБ хотын хүн ам ба сүү, сүүн бүтээгдэхүүний нийт хэрэглээбүтээгдэхүүний нийт хэрэглээ

Нэг хүнд оногдох сүү, сүүн Нэг хүнд оногдох сүү, сүүн бүтээгдэхүүний хэрэглээ ба нийт бүтээгдэхүүний хэрэглээ ба нийт

хэрэглээхэрэглээ

УБ хот дахь сүүний үнэ, хэрэглэгчдийн УБ хот дахь сүүний үнэ, хэрэглэгчдийн худалдан авах чадвар ба сүү, сүүн худалдан авах чадвар ба сүү, сүүн

бүтээгдэхүүний хэрэглээний (шингэн сүүнд бүтээгдэхүүний хэрэглээний (шингэн сүүнд шилжүүлснээр) харьцуулалтшилжүүлснээр) харьцуулалт

Он Шингэн сүүнийүнэ, $/л

Дундаж өрхийн жилийн орлогоор худалдан авч болох сүүний хэмжээ, л

Нэг хүнд оногдох

хэрэглээ, л/жил

Нийт хэрэглээ,сая л/жил

1992 0.39 2,669 34.2 20

1993 0.27 1,419 23.8 14

1994 0.34 2,011 28.1 17

1995 0.41 2,500 50.0 31

1996 0.45 2,501 90.3 57

1997 0.46 2,061 84.2 55

1998 0.46 2,273 102.2 68

1999 0.43 2,060 56.4 43

2000 0.43 2,409 49.2 39

2001 0.48 2,981 50.4 41

2002 0.42 3,705 57.6 49

2003 0.42 4,235 45.6 41

2004 0.39 4,094 57.6 53

2005 0.40 4,082 66.0 64

2006 0.45 3,898 68.4 68

2007 0.49 5,427 84.0 87

Монгол улсын сүү үйлдвэрлэлийн Монгол улсын сүү үйлдвэрлэлийн хэмжээхэмжээ

Нийлүүлэлт 2003 2004 2005 2006 2007

Нийт, сая литр

Аж үйлдвэрийн, сая л

347.2

5.2

406.3

5.9

425.9

7.1

450.1

6.2

465.6

9.2

Нэг хүнд оногдох нийт, литр

Нэг хүнд оногдох аж үйлдвэрийн, л

139

2.1

160

2.3

166

2.8

173

2.4

177

3.5

Хот, суурин газрын хүн амын нэг хүнд оногдох аж үйлдвэрийн сүүн бүтээгдэхүүний хэмжээ, сүүнд шилжүүлснээр, л

3.6 3.9 4.6 3.9 5.7

Импортын хэмжээ 2007 ондИмпортын хэмжээ 2007 онд

5,110 литр шингэн сүү5,110 литр шингэн сүү

656 тонн өтгөрүүлсэн сүү656 тонн өтгөрүүлсэн сүү

1,375 тонн хуурай сүү1,375 тонн хуурай сүү

973 тонн цөцгий973 тонн цөцгий

666 тонн тараг666 тонн тараг

19 тонн цөцгийн тос19 тонн цөцгийн тос

58 тонн өтгөрүүлсэн цөцгий болон шар тос58 тонн өтгөрүүлсэн цөцгий болон шар тос

218 тонн бяслаг218 тонн бяслаг

15 тонн аарц15 тонн аарц

Импортын нийт хэмжээ 20 сая Импортын нийт хэмжээ 20 сая орчим литр шингэн сүүтэй орчим литр шингэн сүүтэй тэнцэнэтэнцэнэ

Сүү боловсруулах Сүү боловсруулах салбарсалбар

Улсын хэмжээнд 89 сүүний үйлдвэр байдгаас 40 Улсын хэмжээнд 89 сүүний үйлдвэр байдгаас 40 орчим нь ажиллаж байна.орчим нь ажиллаж байна.

Хамгийн том нь СҮҮ ХХК Хамгийн том нь СҮҮ ХХК ((өдөрт 200 тоннөдөрт 200 тонн)), дараа , дараа нь АПУ ХХК-ийн үйлдвэр нь АПУ ХХК-ийн үйлдвэр ((өдөрт 72 тоннөдөрт 72 тонн))

УБ хотын сүүний үйлдвэрүүд нийтдээ жилдУБ хотын сүүний үйлдвэрүүд нийтдээ жилд120 сая литр сүү боловсруулах хүчин чадалтай.сүү боловсруулах хүчин чадалтай.

2007 онд эдгээр үйлдвэрүүд 9.2 сая литр сүү 2007 онд эдгээр үйлдвэрүүд 9.2 сая литр сүү боловсруулсан нь хүчин чадлынх нь 7.5%-тай боловсруулсан нь хүчин чадлынх нь 7.5%-тай тэнцэж байна.тэнцэж байна.

Сүү боловсруулах Сүү боловсруулах салбарсалбар

Улаанбаатар хотын сүүн Улаанбаатар хотын сүүн бүтээгдэхүүний зах зээлийн бүтээгдэхүүний зах зээлийн

бүтэц бүтэц ((сая литрсая литр))

Шингэн сүүний нийлүүлэлт Шингэн сүүний нийлүүлэлт ((сая литрсая литр))

Нийлүүлэгчид

2007 2015

Зах зээлд эзлэх хувь

Нийлүүлэлт, сая литр түүхий сүү

Зах зээлд эзлэх хувь

Нийлүүлэлт, сая литр түүхий сүү

Фермерүүд 21% 18 21% 22.5

Малчид 58% 51 58% 62

Импортлогчид

21%18 (шингэн сүүнд

шилжүүлснээр)21%

22.5 (шингэн сүүнд

шилжүүлснээр)

Нийт 100% 87 100% 107

Үр ашигҮр ашиг

20 үнээний аж ахуй байгуулахад хөрөнгө 20 үнээний аж ахуй байгуулахад хөрөнгө оруулалт оруулалт 90 сая төгрөг90 сая төгрөг

5 жилийн хугацаанд 20 үнээний аж ахуйд зээл 5 жилийн хугацаанд 20 үнээний аж ахуйд зээл төлсний дараахь цэвэр мөнгөн урсгалын төлсний дараахь цэвэр мөнгөн урсгалын нийлбэр нийлбэр 103 сая төгрөг103 сая төгрөг

40 үнээний аж ахуйн байгуулахад хөрөнгө 40 үнээний аж ахуйн байгуулахад хөрөнгө оруулалт оруулалт 130 сая төгрөг130 сая төгрөг

5 жилийн хугацаанд 40 үнээний аж ахуйд зээл 5 жилийн хугацаанд 40 үнээний аж ахуйд зээл төлсний дараахь цэвэр мөнгөн урсгалын нийлбэр төлсний дараахь цэвэр мөнгөн урсгалын нийлбэр 422 сая төгрөг422 сая төгрөг

Үр ашигт нөлөөлөх хүчин зүйлсҮр ашигт нөлөөлөх хүчин зүйлс

Фермийн байршилФермийн байршил

Тэжээлийн зардалТэжээлийн зардал

Фермийн технологиФермийн технологи

Зээлийн хэмжээ, эргэн төлөх хуваарьЗээлийн хэмжээ, эргэн төлөх хуваарь

Фермерийн боловсрол, туршлага, ажлын Фермерийн боловсрол, туршлага, ажлын хариуцлагахариуцлага

Тэжээлийн ургамал тариалах талбайн хөрсний Тэжээлийн ургамал тариалах талбайн хөрсний үржил шимүржил шим

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд1.1. Фермийн байршилФермийн байршил

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд1.1. Фермийн байршилФермийн байршил

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд1.1. Фермийн байршилФермийн байршил

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд1.1. Фермийн байршилФермийн байршил

www.icc.mnwww.icc.mnwww.fermmed.orgwww.fermmed.org

www.icc.mnwww.icc.mn

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд1.1. Фермийн байршилФермийн байршил

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд

Борлуулалтын хувьд сүүний үйлдвэрүүдээс хараатБорлуулалтын хувьд сүүний үйлдвэрүүдээс хараат– Цөцгийн тос, тараг зэрэг бүтээгдэхүүнүүд үйлдвэрлэхЦөцгийн тос, тараг зэрэг бүтээгдэхүүнүүд үйлдвэрлэх

Цэвэр үүлдрийн мал олдоц муутайЦэвэр үүлдрийн мал олдоц муутай– Үүлдрийн цөөн мал аваад өөрөө үржүүлэхҮүлдрийн цөөн мал аваад өөрөө үржүүлэх

Тэжээл олдоц муутайТэжээл олдоц муутай– Тэжээлийн ургамал тариалах, шаардлагатай бол бусадтай Тэжээлийн ургамал тариалах, шаардлагатай бол бусадтай

хоршиххорших

Төрийн дэмжлэг, төсөл хөтөлбөрүүдэд хамрагдаж Төрийн дэмжлэг, төсөл хөтөлбөрүүдэд хамрагдаж чаддаггүй чаддаггүй – Зохион байгуулалтанд орж, мэдээллийн сүлжээнд хамрагдахЗохион байгуулалтанд орж, мэдээллийн сүлжээнд хамрагдах– Дараагийн илтгэлийг анхааралтай сонсоно ууДараагийн илтгэлийг анхааралтай сонсоно уу!!

Зах зээлээс холЗах зээлээс хол– Бусадтай хоршиж, бүтээгдэхүүнээ ойролцоохь суурин Бусадтай хоршиж, бүтээгдэхүүнээ ойролцоохь суурин

газарт нийлүүлдэг сүлжээ үүсгэх, үүнд сум, аймгаас газарт нийлүүлдэг сүлжээ үүсгэх, үүнд сум, аймгаас дэмжлэг хүсэхдэмжлэг хүсэх

Фермерийн аж ахуйн талаар мэдээлэл муутайФермерийн аж ахуйн талаар мэдээлэл муутай– Төсөл хэрэгжүүлж буй байгууллагуудад болон аймаг, Төсөл хэрэгжүүлж буй байгууллагуудад болон аймаг,

сумын захиргаанд Фермерийн аж ахуйн сургалт сумын захиргаанд Фермерийн аж ахуйн сургалт явуулах хүсэлт гаргахявуулах хүсэлт гаргах

– Сургалт явуулдаг байгууллагуудад хандах Сургалт явуулдаг байгууллагуудад хандах ((жишээ нь жишээ нь Фермерийн эрдэм нийгэмлэг, ХААИС г.м.Фермерийн эрдэм нийгэмлэг, ХААИС г.м.))

Шийдвэрлэх асуудлуудШийдвэрлэх асуудлууд

Хэтийн төлөвХэтийн төлөв

Экспортод чиглэсэн махны үйлдвэрлэл хавсран Экспортод чиглэсэн махны үйлдвэрлэл хавсран эрхлэхэрхлэх

Ялгадасыг боловсруулж био-түлш, био-бордоо, Ялгадасыг боловсруулж био-түлш, био-бордоо, био-хий үйлдвэрлэхбио-хий үйлдвэрлэх

Фермерүүд өөрсдөө орон нутагтаа зөвлөх Фермерүүд өөрсдөө орон нутагтаа зөвлөх үйлчилгээ эрхлэхүйлчилгээ эрхлэх

Төрөл бүрийн мэргэжлийн хүмүүсийг энэ Төрөл бүрийн мэргэжлийн хүмүүсийг энэ салбарын хөгжилд татан оролцуулахсалбарын хөгжилд татан оролцуулах

Манай үйлчилгээМанай үйлчилгээ

Фермийн аж ахуйн бизнес төлөвлөгөө, зээлийн Фермийн аж ахуйн бизнес төлөвлөгөө, зээлийн төсөл бичихтөсөл бичих

Фермерийн сургалт, зөвлөх үйлчилгээФермерийн сургалт, зөвлөх үйлчилгээ

Хөдөөгийн хөгжил форум, сар бүрийн сүүлийн Хөдөөгийн хөгжил форум, сар бүрийн сүүлийн Пүрэв гаригтПүрэв гаригт

Сургалтын аялал Сургалтын аялал ((дотоод, гадаададдотоод, гадаадад))

Анхаарал тавьсанд баярлалааАнхаарал тавьсанд баярлалаа!!