Embed Size (px)
Citation preview
KONYA TİCARET ODASI
ALMANYAÜLKE RAPORU
Etüd-Araştırma Servisi
ALMANYAÜLKE RAPORU
Şubat 2011
ii
ALMANYAÜLKE RAPORU
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
ALMANYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1.1. Ülke Kimliği........................................................................................................................1
1.2. Kısa Tarihçe.........................................................................................................................2
1.3. Siyasi Yapı ..........................................................................................................................3
1.4. Sosyo-Ekonomik Yapı.........................................................................................................3
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL EKONOMİK DURUM
2.1. Ekonomik Durum.................................................................................................................4
2.2. Ekonomideki Belli Başlı Sektörler......................................................................................5
2.2.1. Tarım ve Hayvancılık...............................................................................................5
2.2.2. Sanayi Sektörü ........................................................................................................6
2.2.3. Madencilik Sektörü..................................................................................................7
2.2.4. İnşaat Sektörü...........................................................................................................7
2.2.5. Turizm Sektörü........................................................................................................7
2.2.6. Enerji Sektörü..........................................................................................................8
2.2.7. Bankacılık Sektörü..................................................................................................9
2.3. Dış Ticaret............................................................................................................................9
2.4. Dış Ticaret Politikası ve Vergiler.......................................................................................11
iii
ALMANYAÜLKE RAPORU
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ALMANYA- TÜRKİYE SİYASİ, EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ
3.1. Siyasi İlişkiler....................................................................................................................14
3.2. Ekonomik ve Ticari İlişkiler..............................................................................................15
3.3. Yatırım İlişkileri.................................................................................................................16
3.2.1.Türkiye’deki Alman Yatırımları.............................................................................16
3.2.2. Almanya’daki Türklerin Yatırımları.....................................................................16
3.4. İşbirliği ve Yatırım Fırsatları.............................................................................................17
3.5. İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar..................................................18
EKLER
EK 1 – Yıl İçerisinde Açılan Fuarlar........................................................................................22
EK 2 – Başlıca Ekonomik ve Ticari Kuruluşlar........................................................................25
iv
ALMANYAÜLKE RAPORU
BİRİNCİ BÖLÜMALMANYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1.1. ÜLKE KİMLİĞİ
Resmi Adı: Almanya Federal Cumhuriyeti
Yönetim Şekli: Federal Parlamenter Cumhuriyet
Cumhurbaşkanı: Christian WULFF (30 Haziran 2010’dan beri)
Başbakan: Şansölye Angela MERKEL (22 Kasım 2005’ten beri))
Başkent : Berlin
İdari Yapı : Federal Almanya 16 eyaletten oluşmaktadır.
Bağımsızlık günü: 18 Ocak 1871 (ulusal birlik)
Milli bayram: 3 Ekim 1990 (Batı ve Doğu Almanya’nın birleştiği tarih)
Yüzölçümü : 357,022 km²Nüfus : 82.282.988 (Temmuz 2010)
Dil : Almanca
Din : Protestan (34%9, Katolik (34%9, Müslüman (3,7%), diğer (28,3%)
Etnik Gruplar: Alman (91,5%), Türk (2,4%), diğer (6,1%)
Para Birimi : Avro (1 Avro = 100 cent)
Döviz Kuru: 1 Dolar = 0.7715 Avro (2010 yılı ortalaması)
Türkiye ile Saat Farkı: – 1 Saat
1.2. KISA TARİHÇE
1
ALMANYAÜLKE RAPORU
Tarihte ilk kez Alman toplumuna ve Almanca dilindeki kelimeye M.S. 8. yüzyılda konuşma dili olarak Fransa imparatorluğunun doğu bölgesinde rastlanıldığı görülmektedir. 8. yüzyılda İmparator Büyük Karl, kısmen Cermen, kısmen de Roma diyalektiğiyle konuşan toplumları birleştirmiş ve yönetmiştir. İmparatorun 814 yılında ölümüyle dağılan bu toplum, doğu ve batı imparatorlukları şeklinde ikiye ayrılmış ve böylece ilk kez Almanca ile Fransızca dillerini konuşan insanlar arasında bir sınır oluşmuştur. Doğu bölgesindeki imparatorluk, kendini aynı milletten hissedenler ki, bunlar Almanca konuştuklarından yerleştikleri bölgeye de Almanya denilmiştir.
Tarih boyunca Almanya’nın batı sınırları hep aynı kararlılıkta ve sabit kalırken, doğu sınırları sürekli değişikliklere uğramıştır. M.S. 900 yılında Elbe ve Saar nehirleri sınır oluşturmuştur. İzleyen yüzyıllarda da Alman yerleşim alanları hep doğuya yönelik olmuş ve bu durum, 14. yüzyıla kadar sürmüştür. Fransız ihtilaline kadar Almanya, kendi içerisinde kralların ve prensliklerin birbirlerinin yönetimlerini ele geçirmede güç kullandıkları, kısacası iç sorunlarıyla ve zaman zaman da komşularıyla olan sürtüşmelerle geçmiştir.
Fransız devrimi, esasen Almanya’ya karşı bir hareket olmamasına rağmen Almanya tarihinde de bir dönüm noktasıdır. Yüzyıllardır Almanya’daki asiller ve halk arasındaki ayrımcılığın aşılmasında çok önemli bir rol oynamıştır.
1.3. SİYASİ YAPI
Devlet federatif yapıdadır. Almanya 16 eyaletten oluşmaktadır (Baden Württemberg, Bavyera, Berlin, Brandenburg, Bremen, Hamburg, Hessen, Mecklenburg-Vorpommern, Aşağı Saksonya, Kuzey Ren-Vestfalya, Rhineland-Palatinate, Saarland, Saksonya, Saksonya-Anhalt, Schleswig-Holstein, Thüringen).
Federal Meclis iki ayrı meclisten oluşmaktadır. Bundestag (Federal Meclis) dört yıl için seçim bölgelerinin nüfusuna göre genel seçimlerle seçilir. Bundesrat ise senato mahiyetindedir: nüfus sayısına bakılmaksızın her eyaletin iki temsilcisinden oluşur. Yasama yetkisi Federal Meclis’e aittir. Ancak Anayasanın Federal Meclis’e bıraktığı alanın dışında Eyalet Meclisleri de yasama yetkisine sahiptirler. Eyaletler, Federal Meclis’in yasama yetkisine giren bir alanda Federal Meclis bu yetkisini kullanmıyorsa yasal düzenleme yapabilirler.
Federal Cumhurbaşkanı beş yıllığına Federal Meclis Genel Kurulu tarafından kırk yaşını doldurmuş ve milletvekili seçilme hakkına sahip Almanlar arasından seçilir. Cumhurbaşkanları bir defa daha seçilebilirler. Cumhurbaşkanı ülkeyi temsil eder, yasa ile başka türlü düzenlenmedikçe federal yargıç ve memurları atar.
Cumhurbaşkanının özel af ve anayasaya aykırı oldukları iddiasıyla yasaların iptali için anayasa mahkemesine başvurma hakkı mevcuttur. İktidardaki Sosyal Demokrat Partisinin
2
ALMANYAÜLKE RAPORU
aday gösterdiği eski Kuzey Ren Vestfalya Eyalet Başbakanı Johannes Rau bu göreve seçilmiş olup halen Cumhurbaşkanı olarak görevini sürdürmektedir.
Yürütme yetkisi Federal Hükümete aittir. Hükümet Başkanı, Cumhurbaşkanının önerisi üzerine Federal Meclis tarafından seçilir. Hükümet üyeleri ise, Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından atanır veya azledilirler.
1.4. SOSYO-EKONOMİK YAPI
Almanya’da 82 milyonluk nüfusun 3.234 milyonu çalışmaktadır. Sektörel bazda bakıldığında 7,9 milyon kişi sanayide, 2,2 milyon kişi inşaat sektöründe, 1 milyon kişi de tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe istihdam edilmektedir. Almanya’da haftalık bazda ortalama olarak 38,29 saat çalışılmaktadır.
Tüm çalışanlar yasal olarak hastalık veya kaza, işsizlik, düşkünlük, sakatlık ve yaşlanma gibi rizikolara karşı zorunlu sigortalıdır. Sosyal sigortalar Alman toplumumun sosyal güvenliğin garantisidir. Hastalık, emeklilik, kaza, bakım ve işsizlik sigortası gibi koruyucu yapılar, yaşam koşulları içindeki risklere karşı kişilerin çaresiz durumda kalmamasını sağlamaktadır. Sosyal koruma ağı bunların dışında, vergilerle karşılanan aile yardımları (çocuk yardımı, vergi indirimleri) veya emekli ve işsizler için temel güvenceleri de kapsamaktadır.
3
ALMANYAÜLKE RAPORU
İKİNCİ BÖLÜMGENEL EKONOMİK DURUM
2.1. EKONOMİK DURUM
Ülkemizin en büyük ticaret ortağı olma özelliği taşıyan Almanya Federal Cumhuriyeti aynı zamanda dünya sanayi ve ticaretindeki en önemli ülkelerden biridir. Almanya aynı zamanda “G8” olarak anılan ve yılda bir kez devlet ve hükümet başkanları düzeyinde toplanan “Dünya Ekonomi Zirvesi”nde iktisat ve maliye politikaları arasında uyum sağlamaya yönelik olarak çalışmalar gerçekleştiren sekiz büyük sanayi devleti grubuna dahildir.
Almanya ekonomisi, serbest pazar ilkeleri üzerine kurulu ancak, işgücü, ücret ve yasal düzenlemelerin hükümet, iş çevreleri ve çalışanların görüş birliğine dayalı bir ‘Sosyal Pazar Ekonomisi’dir. İkinci Dünya Savaşı sonrası döneminde oldukça başarılı büyüme performansı gösteren ekonomi, son dönemlerde düşük büyüme hızları, giderek artan işsizlik, yüksek kamu borçlanması, işgücü maliyetlerinin yüksekliği ve sosyal politika sonucu artan maliyetlerin yanı sıra eski Doğu Almanya’nın ekonomik yükü ile karşı karşıya kalmıştır. Almanya’nın rekabet gücünü önemli ölçüde azaltan bu durum karşısında, ekonomi, mali ve sosyal politikada yapısal reformlar gerçekleştirilmesi yoluna gidilmektedir.
Ekonomisi büyük ölçüde dışa açık olan Almanya’da, dışarıda dünya ekonomisindeki durgunluk ve petrol fiyatlarındaki artışlar; içeride ise sosyal güvenlik politikasının artan maliyetlerinin önüne geçilememesi, EURO ile alım gücündeki düşüşler ve iç talepteki daralmanın devam etmesi sonucu, GSYİH’ deki artış oranı 2004 yılında % 1,2, 2005 yılında ise % 0,7 düzeyinde kalmıştır. Büyüme, 2006 yılında % 3,4, 2007 yılında ise 2,7 olarak gerçekleşmiştir. Küresel ekonomik bunalıma koşut biçimde 2008 yılında % 1’e gerileyen büyüme, 2009 yılında yerini küçülmeye bırakarak - % 4,7 dolayında gerçekleşti.
TABLO 1. Temel Ekonomik Göstergeler 2007 2008 2009 2010
GSYİH (trilyon dolar) 3.333 3.651 3.338 3.305GSYİH Büyüme Oranı ( % ) 2,6 0,9 -4,7 3,3Kişi Başına Düşen GSYİH Enflasyon Oranı (TÜFE %) 2,2 2,7 0,2 1,3İşsizlik Oranı (%) 8,3 7,3 7,4 7,0İhracat (trilyon dolar) 1.133 1.354 1.498 1.145İthalat (milyar dolar) 916 1.075 1.232 956Cari Hesap Dengesi (milyar dolar) 134.8 254.5 243.3 168.1
Kaynak : CIA World Factbook, Aralık 2010
4
ALMANYAÜLKE RAPORU
2.2. EKONOMİDEKİ BELLİ BAŞLI SEKTÖRLER
Alman ekonomisinin kalbini imalat sanayi ve ilgili hizmet sektörleri oluşturmaktadır. İnşaat hariç sanayi sektörünün payı, 1998 yılında %25,3’ten 2009 yılında %25,9’a yükselmiştir. En önemli imalat sektörleri sanayi makineleri, otomotiv ve kimya sanayi iken son yıllarda telekomünikasyon sektörü de önde gelen faaliyet alanlarından biri haline gelmiştir. Diğer taraftan, Ruhr bölgesindeki çelik imalat sektörü ciddi biçimde küçülürken tarım da önemini giderek yitirmiştir. Diğer sanayileşmiş ülkelerde olduğu gibi Almanya’da da hizmetler sektörünün önemi giderek artmıştır. 2009 yılı itibarıyla hizmetler sektörü, ekonominin %73,2’lik kısmını oluşturmaktadır.
TABLO 2. Almanya Ekonomisinde Sektörel Dağılım (2009)
GSYİH İstihdam
Sektörler (%)Tarım 0,9 2,1Sanayi 25,9 19,9Hizmetler 73,2 78,0
2.2.1. Tarım ve Hayvancılık
Halen ülke GSYİH’sının sadece %1’lik kısmını oluştursa da tarım, ormancılık ve balıkçılık Almanya’nın sosyal yapılanması bakımından önemini korumaktadır. Ülke gıdada %70 oranında kendine yeterlidir. 2006 yılı itibarıyla tarımsal ticari açık 10,2 milyar avro düzeyinde gerçekleşmiştir.
Özellikle doğu ve batı ayırımı olmak üzere ülkenin bölgeleri arasında tarımsal yapılanma ciddi farklılıklar göstermektedir. Batı Almanya’da aileler tarafından işletilen çiftlikler hâkim durumdayken Doğu Almanya’da eski sosyalist kooperatiflerin devamı niteliğindeki büyük tarım işletmeleri ön plana çıkmaktadır. Bunun bir sonucu olarak Doğu Almanya’daki tarımsal toprakların %93’lük kısmı yüzölçümü 100 hektarı aşan çiftlikler tarafından kullanılırken ortalama çiftlik büyüklüğü 188,2 hektardır. Bu ortalama Batı Almanya’da sadece 31,2 hektardır.
Gerek ekolojik ürünlere tüketicilerin gösterdiği talep artışı gerekse devlet desteklerinin etkisi ile organik tarımın payı hızla yükselmektedir.
Ülkenin tarım politikası AB’nin Ortak Tarım Politikası (OTP) çerçevesinde şekillenmektedir. OTP’nin temel ilkeleri tarımsal ürünlerin sağlık sebepleri hariç olmak üzere AB içinde serbest dolaşımının sağlanması ve iç piyasanın da dünya fiyatlarındaki dalgalanmalardan korunarak istikrarın sağlanmasıdır.
5
ALMANYAÜLKE RAPORU
2008 yılında 1,16 milyon ton taze meyve üretilmiş ve bu rakamın yaklaşık %80’i elma, kalanı ise çilek, vişnekiraz, erik ve armuttan oluşmuştur. Et kesimi ise toplam 5.882.000 ton olarak gerçekleşmiştir.
2.2.2. Sanayi Sektörü
GSYİH içindeki payı hizmetler sektörü karşısında giderek küçülmekte olsa da imalat sanayi halen Almanya ekonomisinin belkemiğini oluşturmaktadır. Hizmetler sektöründe faaliyet göstermekte olan çok sayıda firma, şu ya da bu şekilde imalat faaliyeti ile ilişki içindedir. 2009 yılında sanayi sektörü, Almanya GSYİH’sinin %25,9’luk kısmını oluşturmuştur.
Dünyanın üçüncü en büyük ekonomisi olan Almanya’da neredeyse tüm sanayi mallarının üretimi yapılmakla beraber ülkenin sanayideki gücü ağırlıklı olarak taşıtlar, sermaye malları, kimyasallar ve beyaz eşya sektörlerinden gelmektedir. Buna karşılık havacılık ve bilgisayar donanım sanayi daha az gelişmiş olan Almanya’da, ileri teknoloji ürünlerinin üretimi ve ihracatı diğer önde gelen sanayileşmiş ülkelere kıyasla daha küçük pay almaktadır.
Ülkenin imalat sanayinde uluslar arası düzeyde tanınmış pek çok firması olmakla beraber, orta ölçekli firmalar hem imalat sanayinin hem de Almanya ekonomisinin belkemiği olarak görülmektedir. Genel olarak 500’den az sayıda çalışanı olan ve aile şirketi şeklinde faaliyet gösteren bu firmalar batı eyaletlerinde daha yaygındır.
Ülkenin doğu eyaletlerindeki başlıca imalat sanayi sektörleri ise elektrik mühendisliği ve elektronik, kimyasallar, taşıtlar, cam ve seramik sektörleridir. Doğu ve Batı Almanya’nın birleşmesinin ardından Doğu Almanya’daki sanayi işletmeleri büyük ölçüde kapanmıştır. Bununla beraber bazı Batı Alman büyük ve orta ölçekli firmalar ile yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen yeni bazı büyük yatırımlar da bulunmaktadır. Bu yatırımlar arasında Volkswagen, Opel ve BMW (otomobil), DaimlerBenz (kamyon), Siemens ve AMD (yarı iletkenler) firmalarının yatırımları ön plana çıkmaktadır. Sanayinin itici güçlerinden biri olan otomotiv sektörü, Alman ekonomisi içinde önemli bir yere sahiptir.
2.2.3. Madencilik Sektörü1996 yılında Batı Almanya’da 138 bin, Doğu Almanya’da ise 26 bin kişilik
istihdam sağlayan kok ve linyit kömürü üretimindeki istihdam, 2005 yılına gelindiğinde toplam 57 bin kişiye gerilemiştir. Kok kömüründe 1991 yılında 66 milyon ton olan üretim de önemli miktar azalarak 2006 yılında 20,9 milyon tona gerilemiştir. Kok kömürü üretimindeki bu azalma, üretim maliyetlerinin ithalat maliyetleri ile
6
ALMANYAÜLKE RAPORU
kıyaslandığında çok yüksek kalmasından ve devlet teşviklerinin giderek azalmasından kaynaklanmaktadır. 2003 yılında alınan hükümet kararı gereği 2012 yılı itibarıyla bu alandaki üretimin yılda 1,6 milyon tona kadar gerilemesi gerekmektedir.
1990 yılında 357 milyon ton civarında seyreden linyit kömürü üretimi de 1999 yılına gelindiğinde 161 milyon tona gerilemiş, 2003 yılında 180 milyon tona yükselmiş, 2004, 2005 ve 2006 yıllarında bu düzeyde seyretmiştir. Almanya, elektrik üretimi için kok kömüründen ziyade linyite ağırlık vermesi bakımından diğer pek çok gelişmiş ülkeden farklı bir yapı sergilemektedir.
2006 yılında 3,5 milyon ton düzeyinde gerçekleşen ham petrol üretimi, 112,2 milyon ton düzeyindeki ithalata kıyasla çok kısıtlı bir miktardır. Aynı yıl doğal gaz üretimi 180,2 milyar kilowatt/saat (kW/s) elektrik eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir.
Ülkede üretilen diğer başlıca mineraller arasında potasyum ile az miktarda üretilen nadir minerallerden uranyum, kobalt, bizmut ve antimuan ön plana çıkmaktadır. Ancak genel olarak ülkenin metalik mineral kaynakları çok kısıtlıdır.
2.2.4. İnşaat SektörüAlman ekonomisinde önemli bir yere sahip olan inşaat sektörü, 1980’lerde
yaşanan durgunluktan sonra 198995 yılları arasında güçlü bir şekilde büyümüştür. Göçler sonucunda Batı Eyaletlerinde yeni konut inşaatına olan talep, Doğu eyaletlerinden ve diğer bölgelerden daha fazladır. Bununla birlikte 199699 yılları arasında Doğu Eyaletlerinde, kamu harcamaları kontrolü, vergi kolaylıklarının sona erdirilmesi ve arz fazlası oluşması gibi sebeplere bağlı olarak, sektörde ani bir düşüş yaşanmıştır. 19962005 yılları arasında inşaat sektöründeki yatırımlar reel olarak %24,7 oranında azalmıştır. Ekonominin iyileşmesine paralel olarak 2006 yılında sektörde bir iyileşme yaşanmış, reel yatırımlar 2006 yılında %5, 2007 yılında da %1,9 oranında artmıştır.
Batı Almanya’ya göçlerin hala sürdüğü bir ortamda özellikle Doğu Almanya konut piyasasındaki arz fazlası sektörün önemli bir sorunu olmayı sürdürmektedir. Yıllık konut yatırımları 2007 yılı itibarıyla GSYİH’nin yaklaşık %5’lık kısmını oluşturmaktadır.
2.2.5. Turizm SektörüTurizm Alman ekonomisinde önemli sektörlerden biridir. 2007 yılında iş veya tatil
amacıyla Almanya’yı ziyaret eden yabancıların sayısı 24,4 milyon olarak kaydedilmiştir. Aynı yılda Almanya içinde dört geceyi aşan konaklama yapan Almanların sayısı 19,8 milyon olmuştur. 2007’de, Almanya’da gecelik konaklama sayısı 361,8 milyonla rekor kırmıştır. Ödemeler dengesi verilerine göre, Almanya 2006 yılında yabancı ziyaretçilerden 26,1 milyar avro kazanç sağlamış ve otel-restoran sektörünün cirosu 33,7 milyar avro olmuştur. Ülkenin en önemli turizm
7
ALMANYAÜLKE RAPORU
bölgeleri: Batı’da Bavyera, BadenWürttemberg ve Ren Vadisi, Doğu’da Berlin, Dresden, Thüringen ve Harz Dağları’dır. Dünya’nın en önemli bilgi teknolojileri (IT) fuarı olan Cebit’e ev sahipliği yapan Hannover ve Frankfurt, hem ticaret fuarları hem de diğer iş hayatı faaliyetleri ile küresel iş dünyası için cazibe merkezi konumundadırlar.
Almanya’da 9 veya daha fazla yataklı tesislerde gecelik konaklama sayıları aşağıdaki gibidir. Görüldüğü gibi Almanya daha çok Avrupalı turistler tarafından ziyaret edilen bir ülke konumundadır. Avrupa dışında başlıca turist gönderen ülkeler ise ABD ve Japonya’dır. Almanya her yıl en çok Hollandalı turistler tarafından ziyaret edilmektedir.
2.2.6. Enerji SektörüAlmanya’nın gerek fosil yakıtlar bakımından kaynakları sınırlı olup, bu açıdan
büyük ölçüde dışa bağımlıdır. Bununla birlikte, yurtiçi tüketiminin dörtte birini karşılayabilecek düzeyde doğalgaz kaynaklarına, ayrıca geniş kömür (kok ve linyit) kaynaklarına sahiptir. Ülke, kullandığı enerjinin dörtte üçünü diğer ülkelerden ithal etmektedir. 2007 yılı itibariyle toplam enerji tüketiminin %13’ü taş kömürü, %11'i linyit, %35’i petrol, %22'si doğalgaz, %13’ü nükleer ve %6'sı yenilenebilir enerjiler kaynaklıdır. Ülkede enerji üreten kuruluşlar ağırlıkla özel sektör kuruluşlarıdır.
Alman hükümeti karbon (CO2) salımını 2020 yılı itibariyle 270 milyon ton azaltmayı ve yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerjilerin kullanımını yaygınlaştırmayı hedeflemektedir. Ülkenin “yenilenebilir enerjiler ve kaynaklar sektörü” ile ilgili göze çarpan veriler aşağıda verilmektedir:
Fotovoltaik enerji (PVgüneş ışığından doğrudan elektrik üretimi) ve rüzgâr enerjisi sektöründe dünyada birinci ülkedir.
Yenilenebilir enerjilerin %10 olan pazar payının 2020’de %20’yi aşacağı tahmin edilmektedir.
Sektörde 2008 yılında 30 milyar Avro gelir, 9 milyar Avro ihracat ve 13 milyar Avro milli yatırım yapılmıştır.
Sektör ArGe düzeyi ve 15 milyar Avro’luk kamu yatırımıyla bu alanlarda dünya lideridir.
Sektör istihdamı 2008 yılı itibariyle 280.000 kişidir.
Ülkenin yenilenebilir kaynaklardan elde ettiği enerji miktarı şu şekildedir: Fotovoltaik enerji’de kurulu kapasite: 5,4 GW (2008). Ülke küresel bazdaki
tesislerin %37’sine sahiptir ve dünya çapında birinci sıradadır. 2008’de 6,2 milyar Avro’luk yatırımla fotovoltaik enerji üretiminde 1.65 GW yeni
kapasite yaratılmıştır. Rüzgâr enerjisinde kurulu kapasite 23,9 GW’tır. (2008)
8
ALMANYAÜLKE RAPORU
2008 yılında rüzgâr gücüyle 40,4 milyar kW/s elektrik üretilmiştir. Avrupa rüzgâr enerjisi pazarında birinci sıradadır.
Rüzgâr türbinleri ve bileşenleri üretiminde 2008 yılında %25’lik Pazar payıyla birinci sıradadır.
Ülkenin net enerji tüketiminin %7,95’i rüzgâr enerjisinden elde edilmektedir. Güneş kaynaklı termal enerji üretiminde 6,4 GW kurulu kapasite (2007) Avrupa
ülkeleri arasında birinci sıradadır. Güneş kaynaklı termal enerji kapasitesine 2007 yılında 660 MW yeni kapasite
eklenmiştir.
2.2.7. Bankacılık SektörüAlmanya’da bankacılık sektörü özel ticari bankalar, yardımcı bankalar ve kamu
bankaları (Eyalet Bankaları ve tasarruf bankaları) olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır. Kamu bankaları içinde bölgesel olarak örgütlenen tasarruf bankaları, Eyalet Bankaları tarafından denetlenmekte ve koordinasyonları sağlanmaktadır. Kamu bankaları ve yardımcı bankalar KOBİ’lere sağlanan finansman da dahil olmak üzere perakende bankacılık piyasasında hakim durumdadır.
Ülkenin en etkili ticari bankaları, Deutsche Bank, Commerzbank ve HypoVereinsbank’tır. Commerzbank 2008 yılında Dresdner Bank’ı da satın alarak ülkenin ikinci en büyük bankası haline gelmiştir.
Alman ekonomisinin bir karakteristik özelliği, uzun dönemli banka kredilerinin şirket finansmanında geleneksel olarak en fazla kullanılan yöntem olmasıdır. Bu durum kısmen Alman sanayinin yapısından kaynaklanmaktadır. Ülkede özellikle orta ölçekli işletmeler ekonominin belkemiğini oluşturmakta, bu firmalar doğrudan sermaye piyasası finansmanına ulaşmakta güçlük çekmektedir. Diğer taraftan yakın zamana kadar bankalar arasında yoğun rekabet olması, sektörde kar amacı kısıtlı olan kamu bankalarının önemli bir yer tutması ve tasarruf oranının yüksek olması da banka kredileri yoluyla finansman sağlamayı ucuz ve elverişli kılan faktörler arasında sayılabilir. Ancak kamu bankalarının da giderek karlılığa odaklanması ve bankaların kendi bilançolarını iyileştirmek için kredilerini kısıtlamaya gitmesiyle bu durum değişmektedir.
2.3. DIŞ TİCARETGünümüzde Almanya, ABD ve Japonya ile birlikte dünyanın en gelişmiş sanayileri
arasında yer almaktadır. Almanya 82 milyonluk nüfusu ile Avrupa Birliği’nin (AB) en büyük ve en önemli pazarı konumundadır. 2003-2008 yılları itibariyle ülke, dünyanın mal ihracatında yüksek düzeylere ulaşarak “dünya ihracat şampiyonu” olmuştur. Ülke, ithalat büyüklüğü bakımından da ABD’den sonra ikinci sıradadır.
9
ALMANYAÜLKE RAPORU
Ülkenin dünya ihracatındaki bu güçlü konumu, Alman ihracatçılarının merkezi ve doğu Avrupa ekonomilerinin giderek güçlenmesinden ve Asya ülkelerinde görülen talep artışından faydalanmış olmasından kaynaklanmaktadır. Bu yeni pazarlardaki olumlu ekonomik gelişmeler ve üretim kapasitesini geliştirme eğilimlerinden kaynaklanan talep, özellikle makine ve cihazlarda ihtisaslaşma sağlamış olan Almanya’ya büyük fırsat sağlamıştır.
Almanya’nın ihracatı 2008 yılında yaklaşık 1,5 trilyon doları bularak tarihi bir düzeye erişmiştir. 2008 yılında Almanya’nın toplam ihracatı %10,3, ithalatı %13,7 oranında artış göstermiş olmasına rağmen, ülkenin ticaret fazlası, bir önceki yıl değerini yaklaşık olarak korumuştur. Ülkenin ticaret fazlası verdiği ülkeler arasında Fransa, ABD, İngiltere ve İspanya başı çekmektedir.
Küresel ekonomik bunalımın etkisiyle ihracat 2009 yılında 1,13 trilyon dolar düzeyine gerilemiştir.
Tablo 3. Almanya’nın Dış Ticareti (FOB, milyar dolar)
2005 2006 2007 2008 2009 2010*İhracat 983 1.136 1.350 1.498 1.135 1.301İthalat 790 938 1.079 1.232 956 1.074Hacim 1.773 2.074 2.429 2.730 2.091 2.375Denge 193 198 271 266 179 221
*TahminiKaynak: The Economist Intelligence Unit,Germany Country Forecast
Almanya’da ihracatın yarıdan fazlasını sermaye malları oluşturmaktadır. İhracatta en büyük payı ulaşım araçları ve parçaları almaktadır. Bunu makineler ve kimyasal ürünler ihracatı izlemektedir. İthalatta ise önemli mal grupları kimyasal maddeler, ulaşım araçları ve parçaları, madeni yağlar ve doğalgazdır.
Almanya’nın ithalatındaki sektörel kırılıma bakıldığında ileri sanayi ürünlerinin ağırlığı göze çarpmaktadır. Makineler, mineral yağlar, elektrikli makine parçaları, motorlu kara taşıtları ve eczacılık ürünleri öne çıkan ürün grupları olmaktadır.
Almanya’nın ihracatı ile ithalatındaki ilk 10 ürün grubu arasında paralellik gözlenmektedir. Bunun başlıca nedeni Almanya’nın ihraç ettiği ürünleri bazı kısımlarını yurt dışında üretmesi ya da ara maddeleri yurtdışından temin etmesidir. Almanya’nın ihracatında otomotiv sektörü çok önemli bir yere sahiptir. Bunun yanı sıra makine, demir-çelik, eczacılık ve plastik sektörleri de ihracatta önemli yer tutmaktadır. Almanya’nın ihracatının her zaman ithalatından fazla olması kayda değer bir dış ticaret fazlasına işaret etmektedir.
Almanya’nın dış ticaretinde Avrupa ülkeleri, ABD ve Çin önemli bir yere sahiptir. Almanya’nın ithalatında Fransa, Çin ve Hollanda, ihracatında Fransa, Hollanda ve ABD ilk üç
10
ALMANYAÜLKE RAPORU
sırada yer almaktadır. Türkiye ise Almanya’nın ithalatında yirminci, ihracatında on yedinci sırada yer almaktadır
TABLO 4. Almanya’nın Dış Ticarette Başlıca Ortakları (2009)
İHRACAT % İTHALAT %Fransa 10,2 Hollanda 8,5ABD 6,7 Çin 8,2Hollanda 6,7 Fransa 8,2İngiltere 6,6 ABD 5,9İtalya 6,3 İtalya 5,9
Kaynak: CIA Factbook, Aralık 2010
2.4. DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE VERGİLER
Avrupa Birliği üyesi bir ülke olarak Almanya, diğer üye ülkeler gibi Ortak Ticaret Politikasının en önemli aracını teşkil eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT) uygulamaktadır. Diğer yandan, 1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, Türkiye ile Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri sıfırlanmış ve Türkiye üçüncü ülkelere karşı Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaya başlamıştır.
Tarifeler ve Diğer Vergiler Avrupa Birliği üyesi bir ülke olarak Almanya, diğer üye ülkeler gibi Ortak
Ticaret Politikasının en önemli aracını teşkil eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT) uygulamaktadır. OGT, halen 2658/87 sayılı Konsey Yönetmeliği çerçevesinde uygulanmakta, tarifeleri gösterir liste her yıl yenilenmektedir.
Öte yandan, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabulü ve 1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, Türkiye ile Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri sıfırlanmış ve Türkiye üçüncü ülkelere karşı Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaya başlamıştır.
Ayrıca, bazı istisnalar (Topluluğun Ortak Tarım Politikasına dahil olmayan tarımsal ürünler, yaş meyve sebze ürünlerine ait toplam 11 adet tarife pozisyonu, iç ve kabuklu natürel fındık, domates salçaları ve diğer domates konservesi) dışında, Topluluğa ithal edilen Türkiye kaynaklı tarım ürünlerinde gümrük vergileri tamamen kaldırılmış bulunmaktadır.
Avrupa Birliği’nde yürürlükte bulunan gümrük vergilerine, internet aracılığıyla (http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds/tarhome_en.htm) adresinden ulaşmak mümkün bulunmaktadır. Söz konusu bağlantı, madde tanımı veya gümrük
11
ALMANYAÜLKE RAPORU
tarife istatistik pozisyonu (GTİP) bazında arama yapılmasına olanak tanımakta, ayrıca söz konusu ürüne ilişkin başka kısıtlamalar varsa onları da göstermektedir.
Katma Değer Vergisi KDV mükellefi mal veya hizmet sağlayan Alman firmaları veya ithalatçılarıdır.
Ancak, vergi nihai aşamada tüketiciye yansıtılmaktadır. Almanya’da standart KDV oranı %19’dır. Ancak bu oran, temel gıda ürünleri, kitap, gazete gibi kültürel yayınlar, bazı sağlık ürünleri gibi ürünlerde %7 olarak uygulanmaktadır. KDV tutarının faturalarda ayrıca belirtilmesi zorunlu olmakla birlikte 100 avro’ya kadar olan faturalarda sadece KDV oranının belirtilmesi mümkün bulunmaktadır.
Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar Almanya, standartlar konusunda Avrupa’nın en önde gelen ülkesi
konumundadır. Hatta öylesine ki Avrupa Birliği, Birlik çapında geçerli standartlar uygulamaya koydukça, mevcut Alman standardı AB standardına dönüşecektir denilebilir.
AB kuralları gereğince bazı sanayi ürünlerinin Almanya’ya (veya herhangi bir AB ülkesine) ihraç edilebilmesi için, üzerinde CE İşareti bulunması zorunludur. Bu işareti taşıması gerektiği halde taşımayan bir ürünün AB üyesi ülkelere ihracatı mümkün değildir.
Ürünlerin, CE işaretli olarak piyasaya sunulmasından üretici sorumludur. Ancak, eğer üretici ya da üreticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. Bir başka deyişle, ithalatçı ithal ettiği ürünlerin AB normlarına uygun olduğunu garanti etmek zorundadır.
Diğer yandan Alman firmaları, yasal bir zorunluluk bulunmamasına karşın, Almanya’da verilen ilave bir takım performans veya kalite işaretleri talep edebilirler. Bunlardan özellikle, mekanik ürünler için GS (Gepruefte Sicherheit) işareti ve elektrikli ürünler için VDE (Verband Deutscher Elektrotechniker) işareti önem taşımaktadır. Bu işaretlerin kullanımı yalnızca belli durumlarda zorunlu olup, genelde yasal bir zorunluluk yoktur.
GS İşaretine ilişkin standartlar, Alman Standartlar Enstitüsü DIN (Deutscher IndustrieNormenausschuss) tarafından derlenmektedir. VDE İşaretine ilişkin standartlar ise, VDEVerlag GmbH firmasından veya VDE Birliği’nden temin edilebilmektedir.
Ayrıca CE İşaretlemesi gibi, tüm AB Ülkelerinde yürürlükte bulunan RoHS (Restriction of Hazardous SubstancesBazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılması) Direktifi, elektrikli ve elektronik cihaz ve ekipmanın üretiminde zararlı maddelerin kullanımını sınırlamaktadır. 2002/95/EC sayılı AB Direktifi’nin Şubat 2003’te AB Konseyi tarafından onaylanmasıyla RoHS mevzuatı yasalaşmış ve
12
ALMANYAÜLKE RAPORU
1 Temmuz 2006’dan itibaren zorunlu uygulamaya geçmiştir. Direktifle, elektrikli ve elektronik cihaz ve ekipmanın üretiminde belirlenen miktarların üzerinde zararlı maddelerin kullanılması yasaklanmaktadır.
Sınırlamalar, AB gümrük bölgesine yapılacak ithalatları da kapsamaktadır. Belirlenen sınırlarının üzerinde zararlı madde içeren elektrikli ve elektronik cihaz ve ekipmanın AB ülkelerine ithalatı yasaktır. Söz konusu zararlı maddeler şunlardır: Kurşun, cıva, kadmiyum, krom IV (Cr6+), PBB (çoklubromlu bifenil) ve PBDE (çoklu-bromlu difenil eter).
Almanya’nın ithalat politikasında öne çıkan bir diğer özellik de gıda ithalatında izlenen prosedürlerdir. Almanya’ya gıda ürünleri ihraç etmek isteyen ihracatçıların, etiketleme ve ürünün gerek Alman gerekse AB düzenlemelerine uygunluğunun belirlenmesi açısından, bu ülkedeki bir gıda laboratuvarına başvurmaları yararlı olabilecektir.
AB genelinde gıdalarla ilgili genel prensiplerin ve temel düzenlemelerin çerçevesini belirleyen EC 178/2002 sayılı düzenleme ile Gıda Yasası uygulanmaktadır. 2002 yılı içerisinde yürürlüğe giren bu düzenlemeyle, aynı zamanda, AB Gıda Güvenliği Otoritesi kurulmuş ve gıda güvenliği konusundaki uygulanması zorunlu prosedürler belirlenmiştir. Düzenleme genel olarak Genel Gıda Yasası olarak bilinmekte olup, gıdaların izlenebilirliği konusunda da düzenlemeleri içermektedir (Madde 18). Genel Gıda Yasası’nın belirlediği ana başlıklar Ocak 2005 tarihinde uygulamaya girmiştir.
Almanya’da gıda ürünlerinin standart ve belgelendirilmesine ilişkin kurallar AB direktifleri ile tamamen uyumlu halde bulunmaktadır. Bu anlamda herhangi bir AB ülkesinde serbest dolaşıma giren bir gıda ürününün herhangi başka bir teste tabi tutulmadan Almanya’ya ithalatı ve iç pazarda satışı mümkün olmaktadır.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Gıda Ürünlerinde Etiketleme: Almanya’ya gıda ürünleri ihraç etmek isteyen ihracatçılarımızın, etiketleme ve
ürünün gerek Alman gerekse AB düzenlemelerine uygunluğunun belirlenmesi açısından, bu ülkedeki bir Gıda Laboratuvarına başvurmaları yararlı olabilecektir.
Yeşil Nokta Sistemi: Ambalajların geri kazanılmasını sağlayan bir sistemdir. Yeşil Nokta işareti
taşımayan nakliye ve tüketici ambalajlarının Almanya’ya ithali mümkün değildir. Almanya’da Yeşil Nokta sembolünün kullanılabilmesi için, üretici veya ithalatçının, ürünün paketleme türü ve miktarına bağlı olarak bir ücret ödemesi
13
ALMANYAÜLKE RAPORU
gerekmektedir. Konuya ilişkin olarak ihracatçılarımızın Almanya’daki ithalatçıları veya DSD firması ile temasa geçmelerinde yarar bulunmaktadır.
14
ALMANYAÜLKE RAPORU
ÜÇÜNCÜ BÖLÜMTÜRKİYE İLE SİYASİ, EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER
3.1. SİYASİ İLİŞKİLER
Almanya, siyasi, ekonomik ve kültürel açılardan Türkiye’nin en önemli ortaklarından biridir.
2008 yılında ikili dış ticaret 30 Milyar doları aşmıştır. 4 milyar Euro’nun üzerindeki dış yatırımıyla ülkemizdeki yabancı sermaye sıralamasında üçüncü sırada gelmektedir. Üç milyonu aşkın Alman turist ülkemizi ziyaret etmektedir. Mali ve teknik işbirliği konularında da Almanya Türkiye’nin en önemli ortağı konumundadır.
Yukarıdaki alanlardaki yoğun ilişkilerimizin yanı sıra, bu ülkede yaşayan yaklaşık 3 milyon dolayındaki Türk toplumu, Türk-Alman ikili münasebetlerini diğer ülkelerle ilişkilerimizde eşine rastlanmayacak ve zaman zaman iki ülkenin iç politikalarını etkileyebilecek ölçüde özel bir konuma sokmaktadır.
Yoğun ve karmaşık bir yapı arz eden ikili ilişkilerimizin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi amacıyla bu ülkeyle birçok alanda düzenli istişare mekanizmaları oluşturulmuştur. Türk-Alman İşbirliği Konseyi, İkili Siyasi İstişareler, Türk-Alman Çalışma Grubu, Türk/Alman Karma Eğitim Uzmanları Komisyonu ve Daimi Kültür Komisyonu bu çerçevedeki örnekler olarak gösterilebilir.
Türkiye ve Almanya arasında sadece ikili planda değil, aynı zamanda Avrupa düzeyinde ve uluslararası planda da yoğun bir ilişkiler yumağı oluşmuş bulunmaktadır. Uluslararası güvenlik alanında bu ülkeyle işbirliğimizin temel forumunu NATO ittifakı teşkil etmektedir. Ayrıca, iki ülke Avrupa Konseyi, AGİT gibi Avrupa teşkilatları bünyesinde işbirliği içerisindedirler.
Son olarak, Türkiye'nin AB'ne katılım adayı statüsünü kazanmasıyla birlikte, bu ülkeyle münasebetlerimize yeni ve çok önemli bir boyut eklenmiştir.
Yakın zamana kadar Almanya ile ikili ilişkilerimiz inişli çıkışlı bir seyir izlemiş, zaman zaman dış politika boyutundan çıkarak iki ülkenin iç politikasında d yansımalar yaratan krizler yaşanmıştır. Ancak, 1999 yılı bir dönüm noktası olacak şekilde, son birkaç yıldır Almanya’yla ilişkilerimize olumlu bir atmosfer ve dinamizmin hakim olduğu müşahede edilmektedir.
Geçmişte ilişkilerimizi gerginleştiren unsurlardan birini, bir önceki CDU/CSU/FDP Hükümetinin AB’ne üyelik perspektifimize destek vermemesi teşkil etmişti. 1998 yılındaki seçimlerde SPD/Yeşiller koalisyonunun iktidara gelmesinden sonra Alman hükümetinin bu tutumda köklü bir değişikliğe giderek Türkiye’ye adaylık statüsü tanınmasında öncü rol üstlenmesi, ikili ilişkilerimizi ciddi bir darboğazdan çıkartmıştır.
15
ALMANYAÜLKE RAPORU
Bu alanda Türkiye ve Almanya arasında yoğun istişareler yapılmıştır. Almanya Federal Başbakanı'nın Şubat 2004 tarihinde Türkiye'ye yapmış olduğu ziyaretle Türk Alman ilişkilerinin önemini vurgulamış bulunmaktadır. Alman Hükümetinin ülkemizin AB katılım sürecine verdiği destek, 3 Ekim 2005 tarihinde Avrupa Birliği’ne tam üyelik müzakerelerinin başlamasında önemli rol oynamıştır. Ancak Eylül 2009’daki seçimlerin ardından Almanya’da Angela Merkel’in başbakanlığındaki CDU/CSU ve Hür Demokrat Parti’den oluşan koalisyon yönetime gelmesi ile Türkiye’nin AB üyelik sürecinde “Almanya engeli” ortaya çıkmıştır.
3.2. EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERTürkiye ile Almanya arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin temel dayanağı, Türkiye ile
AB arasında imzalanan Anlaşma/Protokoller ve Ortaklık Konseyi kararlarıdır.
Anlaşma Adıİmza
Tarihiİmza Yeri RG Tarihi
Ticaret ve Ödeme Anlaşmaları 16.2.1952 Ankara 2.2.1953Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
20.6.1962 Ankara 27.7.1963
Teknik İşbirliği Anlaşması 16.6.1970 Ankara 10.11.1970Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 16.4.1985 Bonn 9.7.1986İşbirliği Konseyi 11. Dönem Protokolü 11.3.2005 Berlin -
İkili ticarette Almanya için Türkiye de önemli bir yere sahiptir. Almanya Türkiye’nin ihracatında ilk sırada, ithalatında ise ikinci sırada yer almaktadır. İkili dış ticaret hacmi 2008 yılında 31,6 milyar dolar ile zirve yapmış, küresel ekonomik bunalıma balı olarak 2009 yılında 23,8 milyar dolara gerilemiştir. 2010 yılı ikili ticaret performansı bu çizgide devam devam etmiş ve yılsonu itibariyle dış ticaret hacminin geçen yılki düzeyini aşarak 29 milyar dolara ulaşmıştır.
TABLO 8. 2000-2010 Arası Türkiye - Almanya Dış Ticareti (Milyon Dolar)
Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge2000 5.180 7.198 12,378 -2,0182001 5,367 5,335 10,702 322002 5,869 7,042 12,910 -1,1732003 7,485 9,453 16,938 -1,9682004 8,785 12,516 21,261 -3,7702005 9,455 13,634 23,089 -4,1792006 9,686 14,768 24,454 -5,0822007 11,993 17,540 29,533 -5,5472008 12,952 18,687 31,639 -5,7352009 9,783 14,097 23,880 -4,3142010 11,453 17,529 28,992 -6,076
Kaynak: T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı
16
ALMANYAÜLKE RAPORU
Almanya’ya en çok ihraç ettiğimiz ilk 10 ürün arasında otomotiv, tekstil ve elektronik sektörlerinin ağırlığı açık bir biçimde görülmektedir. Her ne kadar ilk 10 ürün arasında yer almasa da, şekerli mamuller, fındık, kuru meyveler gibi gıda ürünlerinde de Almanya’ya önemli miktarda ihracatımız söz konusudur.
Almanya’dan ithalatımızda da yine otomotiv sektörü büyük bir rol oynamaktadır. Taşıt ithalatının yanı sıra, ülkemizde bulunan otomotiv fabrikalarının gereksinim duyduğu motor, aksam ve yedek parçaları da ithalatın artmasına katkıda bulunmaktadır.
İhracatta Başlıca Sorunlar
Almanya’nın vize uygulamaları İlaç Kalıntısı AB mevzuatı (Risk analizi) Bazı gıda ürünlerinde yüksek vergi oranları (Zeytinyağı, makarna vb.) Türk malı imajı Firmalarımızın kurumsal yapısındaki eksiklikler Pazarın özelliklerinin dikkate alınmaması
3.3. YATIRIM İLİŞKİLERİ
3.3.1. Türkiye’deki Alman YatırımlarıTürkiye’deki Alman Yatırımları Özellikle 1980 yılından sonra Alman yatırımcılarının
ülkemize ilgisi büyük ölçüde artmıştır. Nitekim 1980 yılına kadar ülkemizde sadece 24 Alman firması faaliyet gösterirken, bu rakam 1999 yılı sonu itibariyle 882’ye yükselmiştir. Söz konusu firmaların toplam sermayesinin Türkiye’deki mevcut yabancı sermaye içindeki payı %14,32’dir.
Son yıllarda, büyük Alman firmalarının yanı sıra, orta ölçekli işletmeler de ülkemizde yatırım yapmaya başlamışlardır. Alman yatırımları Türkiye’de sektörel sıralamada öncelikle otomotiv sanayi, ikinci olarak da elektrik-elektronik sanayinde yoğunlaşmıştır.
Almanya Türkiye’deki yabancı yatırımlara kaynaklık yapan ülkeler arasında önemli bir yere sahiptir. 2002 sonu itibariyle Türkiye’deki Alman yatırımlarının toplam miktarı 4 milyar 329 milyon 470 bin dolara ulaşmıştır. Almanya bu yatırım hacmi ile Fransa ve Hollanda’nın ardından Türkiye’ye yatırım yapan üçüncü büyük ülke konumundadır. 1995 yılından itibaren sürekli artış gösteren Türkiye’ye yapılan Alman yatırımlarının yıllık toplamı 2000 yılında rekor bir düzeye ulaşarak 636,84 milyon dolar olmuş; ancak, 2001 yılında 319,31 milyon dolara düşmüştür. Türkiye’ye 2002 yılının ilk 9 ayında gerçekleştirilen Alman yatırımlarının toplamı ise 173,41 milyon dolar olmuştur.
17
ALMANYAÜLKE RAPORU
3.3.2. Almanya’daki Türklerin YatırımlarıAlmanya’ya 1960’lı yıllarda “misafir işçi” olarak gelmeye başlayan Türklerin, burada
kalıcı olduklarının 1980’li yılların sonundan itibaren ortaya çıkmasından bu yana yatırımlarını giderek artan biçimde Almanya’ya yaptıkları gözlenmektedir. Bu durum işçi konumundaki Türklerin zaman içinde işveren haline gelmelerine de neden olmuştur. 1999 itibariyle Almanya’da yaklaşık 55 bin Türk işadamı bulunduğu; bu işadamlarının yaptıkları yatırımların tutarının da 12 milyar Markın üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Almanya’da Türkler tarafından açılan işyerlerinde istihdam edilenlerin sayısı 293 bin civarında olup, bunların yüzde 40’tan fazlasını Türk kökenli olmayanlar teşkil etmektedir. Türk işletmelerinin yıllık cirosu 50,3 milyar Markı bulmaktadır. Almanya’daki Türk işletmelerinin sektörel dağılımına bakıldığında, Türk işadamlarının ekonomik hayatın neredeyse bütün alanlarında faaliyet gösterdikleri ortaya çıkmaktadır. Almanya’daki 55 bin Türk işletmesinden 19.800’ü perakende ticaret; 4.400’ü toptan ticaret; 13.310’u otel ve lokantacılık; 10.890’ı diğer hizmet kesimleri; 1.320’si inşaat; 4.070’i el sanatları alanlarında ve 1.201’u imalat sektöründe faaliyet göstermektedir.
Bugünkü eğilimlerin devam etmesi halinde, Almanya’daki Türk girişimcilerinin sayısının 2015 yılına kadar 120.000’e ulaşacağı, Türk işletmelerinde yaklaşık 720 bin kişiye iş imkânı sağlanacağı, yatırım hacminin 15 milyar avro’ya ulaşacağı ve bu firmaların yıllık toplam cirolarının 66 milyar avro civarında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
3.4. İŞBİRLİĞİ VE YATIRIM FISATLARI
Fırsatlar Sanayide devam eden dönüşüm Dünya çapında önemli fuarlar Alman firmalarının küresel rolü Demografik değişim Çok sayıda Türk kökenlinin varlığı Almanya`nın Avrupa içerisindeki merkezi ülke konumu (lojistik üstünlük) Türk Girişimciler için işbirliğine hazır kurumların varlığı
Ne Yapmalı? Almanya-Türkiye genel veya bölgesel nitelikli ticari ve ekonomik işbirliğine dair
toplantılara katılım Fuarlara katılım Almanya’nın Türkiye’deki resmi temsilcilikleri ile diyalog Ülkemizin Almanya’daki resmi temsilcilikleri ile işbirliği
18
ALMANYAÜLKE RAPORU
Almanya’nın bazı eyaletlerinin yatırım teşvik kurumlarının ülkemizdeki şubelerinden malumat
Almanya’daki Önemli Sektörler Otomotiv yedek parça Makina ve aksamları Metal ve metal işleme Gıda (Organik tarım) Organik konfeksiyon (Özellikle çocuk ürünleri) Mobilya (Dizayn) Kuyumculuk (Markalaşma) Enerji Çevre teknolojileri ve yenilenebilir enerji
3.5. İŞADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Almanya Pazarının Genel Özellikleri Ülkemize en yakın, en büyük iç pazar (Güçlü bir etnik tüketici kitle) İstikrarlı, büyük ve rekabetçi bir pazar Mükemmel bir beşeri ve fiziki altyapı Uluslararasi ticarete aşina bir ekonomik yapı Fikri mülkiyet - işçi- tüketici hakları ile vergi konusunda etkin uygulamalar Pazara girmesi zor, girildiğinde uzun dönemli ticari işbirliği imkanı Standartlara uygun ürün, servis ve yedek parça sunumu Sözleşme ve taahhütlere sadakat
Alman İş Kültürünün Özellikleri Formel ilişki, ciddiyet önemli Yüzyüze görüşme Bulunmaktansa bulma tercihi Muhafazakâr (Zorda kalmadıkça tedarikçisini değiştirmez) İlk siparişlerin temini iş ilişkisinin devamı açısından kritik önemde Referanslar önemli Sektörel özellikler belirleyici Kaliteli servis ve yedek parça garantisi Standart ve kaliteye ilişkin sertifikalar
19
ALMANYAÜLKE RAPORU
İş Görüşmelerinde Önemli Konular
Kurallar … Kurallar….. Somut öneriler, rakamlar verilmeli; sağlam konsept, tutarlı projeksiyonlar yapılmalı Verilen söz tutulmalı, yapıl(a)mayacak bir şey asla vaad edilmemeli! İş görüşmelerinde randevu saatine tam riayet edilmeli, özel hayat konuşulmamalı Ayrıntıları konuşmak için hazırlıklı olunmalı Hukuki güvence için hukuki danışmanlık alınmalı Çok iyi hazırlık, sabır, ciddiyet, istikrar…
Pazara Giriş Sadece fason üretimle Depo Mağaza-showroom Dağıtım kanallarına ulaşmada ticari aracıların (Handelsvertreter) rolü Mağaza zincirleri Bağımsız perakendeciler Doğrudan tüketiciye satış (e-ticaret) Ana distribütör/Bölgesel distribütörler
Alman Tüketicilerin Özellikleri Çok bilinçli Fiyat–kalite mukayesesi yapmak için uygun altyapı Etkili ve sistemli çalışan tüketiciyi koruma mevzuatı ve kurumları Fiyat karşılaştırması (İndirim marketleri cirosunda Avrupa lideri) Kalite, tasarım ve standarda atfedilen önem Muhafazakârlık Gelişen e-trade
Almanya’da Şirket Modelleri Şahıs şirketi Şube Limited şirket (GmbH) (25.000 veya 1 € sermaye) Adi ortaklık (oHG) Komandit ortaklık (KG) GmbH & Co.KG Anonim şirket (AG)
20
ALMANYAÜLKE RAPORU
İşyeri Kuracaklar İçin Çalışma ve Oturma İzniYatırım Teşvik Mevzuatına göre; Alman ekonomisinin çıkarına olması Ekonomi ve istihdam üzerinde olumlu etki yaratması Sermayesi veya sağladığı krediyle oluşturduğu yatırım fikri 500.000 € sermaye 5 kişilik istihdam Meslek kuruluşunun olumlu görüşü Başlangıçta 1-1,5 yıl geçici izin, sonrasında kalıcı çalışma ve oturma müsaadesi
Yatırım Kararının BelirlenmesiBir yatırım kararı verilirken; Hedef pazar (Almanya/komşu ülkeler /Avrupa) Hedef kitle (Türk kökenliler/tüm etnik pazar/tüm tüketici kitlesi) Lojistik imkânlar (deniz, hava/karayolu, kombine) Profesyonel danışmanlık Yerel yöneticiler ve yatırım teşvik kurumları ile diyalog
Pasaport ve Vize İşlemleri Almanya diplomatik pasaport (kırmızı), üst düzey memurlar için düzenlenen
pasaport (yeşil) ve hizmet pasaportu (gri) hamili Türk vatandaşlarına 90 günü geçmemek kaydıyla vize uygulamamaktadır. Bunun dışında Türkiye’den Almanya’ya seyahatlerde turist pasaportları (lacivert) için vize alma zorunluluğu vardır. Vize Almanya’nın Türkiye’deki Başkonsolosluklarından temin edilebilir. Ayrıca iş gezilerinde davet mektubu talep edilmektedir.
Almanya’ya vize başvurusu için randevu sistemi uygulanmakta olup detaylı bilgiler, başvuru için gerekli belgeler ve vize ücretleri için Almanya Federal Cumhuriyeti Büyükelçiliği’nin (http://www.ankara.diplo.de/Vertretung/ankara/tr/Startseite.html) adresli web sitesinden bilgi alınması mümkündür.
Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri Almanya’da resmi kuruluşlarda mesai saatleri, genelde, hafta içi her gün sabah
08.00’den akşam 16.00’ya kadardır. Endüstriyel işletmelerin büyük bölümünde ilki 06.0014.00 saatleri arası ve ikinci ise 14.0022.00 saatleri arası olmak üzere çift vardiyalı sistem uygulanmaktadır. Bazı büyük işletmelerde üç vardiyalı sistem de uygulanmaktadır (22.00 06.00)
Almanya’da mesai günleri PazartesiCuma rası olmak üzere beş gündür. Çalışma saatleri ise, özellikle kamu kuruluşlarında değişmekte olup, hizmet binalarının giriş kapılarında, el kitaplarında, internet sayfalarında vb. hatırlatılmaktadır. Özel sektörün
21
ALMANYAÜLKE RAPORU
erken saatte işe başladığı (genellikle sabah 07.0008.00) ve akşam saat 17.00 civarında mesainin sona erdirildiği görülmektedir.
Resmi Tatiller (2010)1 Ocak Yeni Yıl 6 Ocak Üç Aziz 02 Nisan Paskalya Arifesi 05 Nisan Paskalya 01 Mayıs 1 Mayıs Bayramı 13 Mayıs Hazreti İsa'nın Göğe Yükselmesi 24 Mayıs Küçük Paskalya 03 Haziran Yortu Bayramı 15 Ağustos Meryem Ana'nın Göğe Yükselmesi /03 Ekim Almanya'nın Birleşme günü 31 Ekim Reformasyon günü 1 Kasım Azizler Yortusu 17 Kasım Tövbe ve Dua Günü 24 Aralık Noel Arifesi 2526 Aralık Noel, 1. ve 2. günü 31 Aralık Yılbaşı
Kullanılan Dil Ülkenin resmi dili Almancadır. Ancak, iş çevrelerinde İngilizce ve Fransızca
yaygın kullanım alanı bulmaktadır.
22
ALMANYAÜLKE RAPORU
EKLER
YIL İÇİNDE AÇILAN FUARLAR
Almanya tabir yerindeyse bir fuarlar ülkesi olup her yıl çok sayıda ulusal ve uluslararası fuara ev sahipliği yapmaktadır. Almanya’da düzenlenen fuarlara ilişkin, takvim, herhangi bir fuarın geçmiş yıldaki performansına ilişkin istatistikler, başvuru, m² ücretleri ve diğer bilgiler www.auma-messen.de internet adresinde mevcut olmakla birlikte, nispeten daha çok sayıda Türk firmasının katılımda bulunduğu bazı fuarlara ilişkin kısaca bilgi verilmesi gerekli görülmektedir.
HEIMTEXTIL Ev Tekstili Fuarı (Frankfurt/Main):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Kumaş ve ev tekstili ile ev tekstili ile ilgili aksesuar, dekorasyon
malzemeleri, dizayn.Ziyaretçiler: İlk 3 gün işadamlarına, son gün halka açıktır.
ANUGA Gıda Fuarı (Köln):Tarih: 2 yılda bir düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Yiyecek, içecek, et ürünleri, süt ürünleri, dondurulmuş gıdalar, balık,
fırıncılık ürünleri, şekerleme, meyve-sebze, dondurma, ilgili ekipman.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
DOMOTEX Halı ve Yer Kaplamaları Fuarı (Hanover):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Halı, tekstil yer kaplamaları, parke, tekstil lifleri, iplik, deterjanlar.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
AMBIENTE Uluslararası Frankfurt Fuarı (Frankfurt/Main): Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Ev eşyaları, aksesuar, çerçeve, sanayi üretimi sanatsal ürünler, porselen,
seramik dekorasyon ürünleri, mücevher, saat, sofra takımları (çatal, bıçak, kaşık), cam ürünleri, elektrikli cihazlar.
Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
23
ALMANYAÜLKE RAPORU
HANNOVER Teknoloji Fuarı (Hannover):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Mikro-nano teknoloji, yüzey, fabrika otomasyonu, proses otomasyonu,
vakum teknolojileri vb. (Ayrıntılı bilgi için bkz. www.hannovermesse.de).Ziyaretçiler: Halka açıktır.
GDS Ayakkabı Fuarı (Düsseldorf):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Bay, bayan, çocuk ayakkabıları, deri ürünleri.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
GDS Ayakkabı Fuarı – Sonbahar (Düsseldorf):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Bay, bayan, çocuk ayakkabıları, deri ürünleri.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
FRUIT LOGISTICA Meyve ve Sebze Pazarlama Fuarı (Berlin):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Taze meyve-sebze, kuru meyveler, ceviz-fındık vs. sert kabuklular,
sektöre ilişkin paketleme, taşıma, muhafaza, yazılım teknolojileri, ürün sergileme.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
ISM Şekerleme ve Bisküvi Fuarı (Köln):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Şekerleme, çikolata, fırıncılık ürünleri, dondurma vb.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
IMM Mobilya Fuarı (Köln):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Mobilya, iç dekorasyon, aydınlatma.Ziyaretçiler: Her gün işadamlarına, Cumartesi-Pazar günleri halka açıktır.
BAUMA Uluslararası Yapı ve İnşaat Fuarı (Münih):Tarih: 3 yılda bir düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: İnşaat ve madencilik makine-ekipmanı, çimento, beton, doğal ve yapay
taş sektörleri.Ziyaretçiler: Halka açıktır.
24
ALMANYAÜLKE RAPORU
BIOFACH Organik Ticaret Fuarı (Nürnberg):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Bio-gıda, deri, kozmetik, deterjan, oyuncak, hediyelik eşya, kağıt,
mobilya, tekstil.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
AvroBLECH Metal İşleme Teknolojileri Sergisi (Hannover):Tarih: 2 yılda bir düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Metal işleme teknolojileri, sektöre ilişkin donanım, güvenlik, kalite ve
geri dönüşüm.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
K- Plastik ve Kauçuk Fuarı (Düsseldorf):Tarih: Her 3 yılda bir düzenlenmektedir.Sektörler/ürünler: Plastik işleme makine ve ekipmanı, yarı-mamul ve mamul plastik
ürünleri, yardımcı malzemeler.Ziyaretçiler: Halka açıktır.
INHORGENTA Saat, mücevher, değerli taş ve teknoloji Fuarı (Münih):Tarih: Her yıl düzenlenmektedir:Sektörler/ürünler: Saat, mücevher, değerli taşlar, inciler, gümüş.Ziyaretçiler: Sadece işadamlarına açıktır.
25
ALMANYAÜLKE RAPORU
BAŞLICA EKONOMİK VE TİCARİ KURULUŞLAR
Alman Resmi Kuruluşları ve Ticaret ve Sanayi Odaları
Resmi Kuruluşlar
Federal Dış Ticaret Enformasyon AjansıBundesagentur für Aussenhandelsinformation BFAI)Agrippastr. 87-93D-50676 KölnTel: 0221-20 57-0Fax: 0221-20 57-212, -262, -275Internet: www.bfai.com
Federal Ekonomi DairesiBundesamt für Wirtschaft (BAW)Frankfurter Str. 29-31, D-65760 EschbornTel: 06196-40 40Fax: 06196-942 26 / 404212
Federal Dış Ticaret DairesiBundesausfuhramt (BAFA)Frankfurter Str.29-35, D-65760 EschbornTel: 06196-908-0Fax: 06196-908 800İnternet: www.bafa.de E-posta: [email protected]
Bochum Bürosu:Bundesamt für Wirtschaft und Ausfuhrkontrolle Pieperstraße 37 44789 Bochum Telefon: 0234 9302731, Fax: 0234 37629
Alman Sanayi ve Ticaret Odaları BirliğiAdenauerallee 148, D- 53113 BonnPostfach. 14 46, - 53004 BonnTel: 0228-104 0 - Fax: 0228-104 158Internet: www.ihk.de/diht E-Mail: [email protected]
Federal Alman Sanayicileri BirliğiBundesverband der Deutschen Industrie e.V. (BDI)Gustav-Heinemann-Ufer 84-88,D-50968 Köln,Postfach 51 05 48, D-50941 KölnTel: 0221-37 08 00 - Fax: 0221-37 08 730Internet: www.bdi-online.de - E-Mail: [email protected]
DIHT-Avro-Info-CentreBreitestr.29, 10178 BerlinTel: 030-203 08 23 10Fax: 030-203 08 23 33Kontaktperson: Dr. Anette Fuhr
26
ALMANYAÜLKE RAPORU
Alman Türk Ticaret ve Sanayi Odası P.K.22 TR-80840 Ortaköy – İstanbulBüro Adresi: Muallim Naci Cad. 118/4TR-80840 Ortaköy-İstanbulTel: 0212-259 11 95/ 96 - 259 08 40Fax: 0212- 259 19 39Internet: [email protected]
Alman Ticari Temsilcilik ve Dağıtım İşletmeleri Federal Birliği(Centralvereinigung Deutscher Wirtschaftsverbande für Handelsvermittlung un Vertrieb e.V.)Am Weidendammm 1 A,10117 BerlinTel: 0049-30-726 25 600Fax: 0049-30-726 25 699Internet: www.cdh.deE-Mail: [email protected]
Başlıca Alman Ticaret ve Sanayi Odaları
Handelskammer BREMEN Haus Schütting, Postfach 10 51 07, D-28051 Bremen - Am Markt 13, D-28195 BremenTel: 0421-36 37 0Fax: 0421- 36 37 299 - 0421-36 37 226
Handelskammer HAMBURGPostfach 11 14 49, D-20414 Hamburg, Adolphlatz 1, D-20457 HamburgTel: 040-36 13 80 Fax: 040-36 13 84 01Internet: www.handelskammer.de/hamburg E-Mail: [email protected]
Industrie und Handelskammer FRANKFURT am MainBörsenplatz 4, D-60313 FrankfurtTel: 069-2197-0 - Fax: 069-2197-1424 Internet: www.ihk.de/frankfurt-mainE-mail: [email protected]
Industrie und Handelskammer zu DÜSSELDORFPostfach 10 07 17, D-40001 DüsseldorfErnst-Schneider-Platz 1, D-40212 DüsseldorfTel: 0211-35 57 0 - Fax: 355 74 00Internet: www.duesseldorf.ihk.de E-Mail: [email protected]
Industrie und Handelskammer zu DORTMUNDPostfach 10 50 35, D-44047 Dortmund, Markische Str. 120 D-44141 DortmundTel: 0231-54 17 0 - Fax: 0231- 54 17 10 9Internet: www.ihk.de/dortmund E-Mail: [email protected]
Industrie und Handelskammer HANNOVER-HILDESHEIMPostfach 30 29, D- 30030 Hannover - Schiffgraben 49, D-30175 HannoverTel: 0511- 31 07 0 - Fax: 0511-31 07 333Internet: www.hannover.ihk.de
27
ALMANYAÜLKE RAPORU
Industrie und Handelskammer zu KÖLNUnter Sachsenhausen 10-26, D- 50667 Köln Tel: 0221-16 40 0 - Fax: 0221- 16 40 129Internet: www.ihk-koeln.de
Industrie und Handelskammer zu BERLINFasanenstr. 85, D-10623 Berlin - Tel: 030-315 10-0 - Fax: 030-315 10-278E-Mail: [email protected]
Industrie und Handelskammer KARLSRUHEPostfach 34 40, D-76133 KarlsruheTel: 0721-17 40 - Fax: 0721- 17 42 90
Industrie- und Handelskammer NÜRNBERG für MittelfrankenHauptmarkt 25-27, D-90403 NürnbergTel: 0911-13 350 - Fax: 0911-13 35 200
Industrie und Handelskammer für MÜNCHEN und OberbayernMax-Joseph-Str. 2 D-80333 MünchenTel: 089-51 160 - Fax: 089-51 16 306Internet: www.muenchen.ihk.deE-Mail: IHK [email protected]
Industrie und Handelskammer POTSDAMGrosse Weinmeisterstr. 59, D-14469 PotsdamTel: 0331- 278 60, Fax: 0331- 278 61 11Internet: www.ihk.de/potsdam
Industrie und Handelskammer Rhein-Neckar in MANNHEIMPostfach 10 16 61, D- 68016 Mannheim, L 12 D-68161 MannheimTel: 0621-17 090 Fax: 0621-17 09 100E-Mail: [email protected]
Industrie und Handelskammer Region STUTTGARTPostfach 10 24 44, D-70020 Stuttgart - Jagerstr.30 D-70174 StuttgartTel: 0711-20 050 Fax: 0711-20 05 354Internet: www.stuttgart.ihk.de E-Mail: [email protected]
Almanya’da Yerleşik Türk İşadamları Dernekleri
BAREX İşadamları Derneği Mehmet Gündüz - Vereinsvorsitzender / BaşkanSchillerstr.310625 BerlinTel.: +49 30 - 450 86 776Faks: +49 30 - 450 86 778E-mail: [email protected]: http://www.barex-ev.de
28
ALMANYAÜLKE RAPORU
F. Almanya Genç İşadamları Federasyonu Kadir İlhan - Geschäftsführer / YetkiliPlatz der Einheit 260327 Frankfurt am MainTel: +49 69 - 74220754Faks: +49 69 – 74220755E-mail: [email protected]: http://www.agif.eu
TÜSİAD - Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği
Alper Üçok - TÜSİAD Berlin Geschäftsführer / Yetkili TemsilciMaerkisches Ufer 2810179 BerlinTel: +49 30 - 28 878 6300 Faks: +49 30 - 28 878 6399 E-mail: [email protected]: www.tusiad-de.org
MÜSIAD - Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği – Berlin
Veli Karakaya - Vereinsvorsitzender / BaşkanDelbrückstr. 58 12051 Berlin Tel.: +49 30 - 685 985 98 Faks: +49 30 - 685 985 99 E-mail: [email protected] Web: http://www.muesiad-berlin.de
Stuttgart İşadamları Derneği
Hasan Kılıç - Vorstandsvorsitzender / BaşkanSeelbergstraße 2570372 Stuttgart Tel.: +49(0)711/470 39 90 Faks: +49(0)711/470 39 92E-mail: [email protected]: http://www.self-ev.de
29
ALMANYAÜLKE RAPORU
Alb – Donau İşadamları Derneği
Ömer Çınar – Vorsatndsvorsitzender / BaşkanAuchertwiesenweg 589081 Ulm Tel.: (+49) 0731 3 89 06 84Faks: (+49) 0731 3 89 06 85E-mail: [email protected]: http://www.aduv.org
EXUV e.V.
Yasin Avşar – Vorsatndvorsitzender / BaskanMesser-Schmitt-Ring 18 1/286343 KönigsbrunnWeb: http://exuv.net/ Aktiv e.V.
Bilal Güney – 1. Vorstand / 1.BaskanÖmer Nohut – 2. Vorstand / 2.BaskanCasterfeldstraße 9368199 MannheimTel: +49.( 0 ).621.78 953 78.0Faks: +49.( 0 ).621.78 953 78.20E-mail: [email protected]: http://www.mamaco.de/
Türk İşadamları ve Girişimciler Çalışma Grubu
Schauenburgerstraße 4920095 HamburgTel.: 040/36138-766Faks: 040/36138-774E-mail: [email protected]: http://www.atu-ev.de
30
ALMANYAÜLKE RAPORU
Avrupalı Türk İsadamları Birliği
Ahmet Güler – Vorstandsvorsitzender / BaskanSadullah Torun – Vorstandsmitglied / 2.BaskanHamburger Allee 4330161 Hannover Tel.: +49 (0) 511 - 785 37 67Faks: +49 (0) 511 - 785 37 69E-mail: [email protected] , [email protected] Web: www.bteu.de
Hamburg’lu İşadamları Derneği Osman KIMIL – Vorstand / BaskanDammtorstrasse 1220354 HamburgTel: +49 (0) 40- 34993760Faks: +49 (0) 40- 34993761E-mail: [email protected]: www.hamburgerkaufleute.de
Avrupa Türk İşadamları ve Sanayicileri Derneği
Prof. Recep KESKIN –Vorstandsvorsitzender / BaskanWiesenstr. 21 D-40549 DüsseldorfTel: +49 (0) 2 11 - 50 21 21 Faks: +49 (0) 2 11 - 50 70 70 E-mail: [email protected]: http://www.atiad.org/
Düsseldorf ve Çevresi Türk İşadamları Derneği
Bendemannstr. 1540210 DüsseldorfTel: +49 - 211 – 36779895Faks: +49 - 211 – 36779899E-mail: [email protected]: http://www.fidan-ev.org
31
ALMANYAÜLKE RAPORU
Duisburg ve Çevresi Türk İşadamları Derneği Kaiser-Friedrichstr. 1 47169 DuisburgTelefon: +49 (203) 50 07 164Faks: +49 (203) 50 07 206E-mail: [email protected]: www.tiad-ev.de
Uluslararası Krefeld’li İşadamları Derneği Diessemer Bruch 170-17247805 KrefeldTel.: (0 21 51) 15 19 171Faks: (0 21 51) 15 19 172E-mail: [email protected]: http://www.iku-krefeld.de/
Türk – Alman İşverenler Derneği
Eupener Starße 135-13750933 Köln Tel: +49 221 571 654 38Faks: +49 221 571 654 43E-mail: [email protected]: http://www.tdu-koeln.de
Türk İşadamları Avrupa Federasyonu Başkanlığı - TIDAF
Luxenburgerstr. 33250354 Köln - HürthTel: (49223) 320-8980Faks: (49223) 320-8983E-mail: [email protected] Web: www.tidaf.eu
32
ALMANYAÜLKE RAPORU
Gelsenkirchen ve Çevresi Uluslararası İşadamları Derneği
Im WissenschaftsparkMunscheidstraße 1445886 GelsenkirchenTel: 0209 - 1 67 23 80Faks: 0209 - 1 67 23 81E-mail: [email protected]: http://www.intuv.de
Avrupalı İşadamları ve Akademisyenler Birliği
Wienerstr. 9333647 BielefeldTel.: 0521-4177921E-mail: [email protected]: http://www.aib-bielefeld.de/
Avrupa Esnaflar-İmalatçılar ve Dönerciler Derneği – AEIDD e.V.
Bieberer Straße 863069 Offenbach am MainTel: (49699) 834-0302Faks: (49179) 664-9968E-mail: [email protected]: http://www.aeidd.com
Rhein Hessen Alman-Türk Esnaflar Birliği
Eisenstr. 51 65424 RüsselsheimTel: (49614) 279-8303Faks: (49614) 279-8304E-mail: [email protected]: http://www.dtgb.de
33
ALMANYAÜLKE RAPORU
Türk İşverenler Derneği Rhein-Neckar
Rhein-Neckar U 6, 1668161 MannheimTel: +49 (0) 621 – 3974236Faks: (49621) 397-4237E-mail: [email protected]: http://www.tid-mannheim.com
Alman-Türk İş Merkezi
Sophienstr. 23a70178 StuttgartTel: 0711 / 89 24 85 - 0Faks: 0711 / 89 24 85 - 11E-mail: [email protected]: http://www.dtc-stuttgart.com
Berlin Türk-Alman İşadamları Derneği
Hüsnü Özkanli - Vorstandsvorsitzender / BaşkanKurfürstendamm 175 10707 BerlinFaks: 0049-30-88550000Tel: 0049-30-88683055 E-mail: [email protected] web: www.tdu-berlin.de
Avrupalı Türk İşadamları Birliği
Ahmet Güler – Vostandsvorsitzender / BaşkanVahrenwalder Str.430165 Hannover Fax: 0049 511-7853769Tel: 0049 511-7853767E-mail: [email protected] web: www.bteu.de
34
ALMANYAÜLKE RAPORU
ATIYAB e.V. – Almanya Ticaret ve Yatırım Birliği e.V.
Emre Kiraz – Vorstandsvorsitzender / BaşkanKurfürstendamm 190-19110707 BerlinTel: + 49 (0) 30 700 159 566Fax: + 49 (0) 30 700 159 510
Im Mediapark 850670 KölnTel: 0221-55 405- 219Fax: 0221-55 405- 45Web: www.atiyab.de E-mail: [email protected]
Avrupa Döner İmalatçıları Derneği
Atasever Şir – Vorstandsvorsitzender / BaşkanKurfürstendamm 175 c/o TDU10707 BerlinTel: 030 / 88 55 00 00Fax : 030/ 88 68 30 55Web : www.atdid.deE-mail : [email protected]
F.Almanya Türk Toptancılar ve Perakendeciler Birliği
Bülent Bora – Vorstandsvorsitzender / BaşkanAgrippinawerft 2850678 KölnTel: 0221 - 93 655 820Fax: 0221 - 93 655 829Mobil: 0178 - 821 86 50Web: http://www.einzelhandel.de/pb/site/hde/node/10289/Lde/index.html E-mail : [email protected] - [email protected]
35
ALMANYAÜLKE RAPORU
Avrupa Türk Nakliyeciler Derneği
Halis Ateş – Vorstandsvorsitzender / BaşkanSchäftlarnstraße 1081371 MünchenTel : +49 (089) 7470671Fax : +49 (089) 74736022Web:https://www.firmenwissen.de/az/firmeneintrag/81371/8170440359/BUND_DER_TUERKISCHEN_INTERNATIONALEN_TRANSPORTFIRMEN_IN_EUROPA_TITAB_E_V.html E-mail : [email protected]
Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Birliği Berlin
Hüseyin Yılmaz – Vorstandsvorsitzender / BaşkanRollbergstr. 7012053 BerlinTel: +49 (0) 30 / 62 72 12 31Fax: +49 (0) 30 / 62 72 12 35Web: http://www.tuh-berlin.de/E-Mail: [email protected]
Türkiye Araştırmalar Merkezi Vakfı – TAM
Altendorfer Str. 345127 EssenTel: +49 (0) 201/3198-0Faks: +49 (0) 201/3198-333E-posta: [email protected]İnternet: www.zft-online.de
Güney Bavyera Türk Dernekleri Koordinasyon Kurulu
Kochelsee Str. 8-10 81371 MünchenTel: +49 (89) 746 08 03Fax: +49 (89) 746 08 02
36
ALMANYAÜLKE RAPORU
Unterfranken Bölgesi Alman - Türk Işadamları Derneği
Osman Cat – 1.Vorsitzender / BaskanHohe Heide 7 97506 GrafenrheinfeldTel: +49 (09723) 93 58 08Fax: +49 (09723) 93 57 75 E-posta: [email protected]: http://www.dtu-unterfranken.de/wDeutsch/
Kassel Türk – Alman İşadamları Derneği
Ilhan Kaya Vural – 1.Vorsitzender / BaskanMühlenbachweg 134132 KasselTel: +49 (0)561-403230Fax: +49 (0)561-408186E-mail: [email protected]
37
![Nürnberg Belediye Başkanı Dr. Ulrich Maly’nin Önsözü · [ 1] Nürnberg Belediye Başkanı Dr. Ulrich Maly’nin Önsözü Nürnberg, Almanya’daki yerel yönetimler içerisinde](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5e12e4afe6b811453d1ea49e/nrnberg-belediye-bakan-dr-ulrich-malyanin-nsz-1-nrnberg-belediye.jpg)
