Ծնվել է գուելֆյան ընտանիքումֈ Հայրը` ԱլիգիերոԱլիգիերին իրավաբան էր, աշխատում էր քաղաքիբանկային մի բաժանմունքումֈ Դանթեն մանուկ հասակումկորցնում է մորը, հայրը մահացել է, երբ պատանի էրֈՄանկուց նրա մեջ առաջացել է սերը գրականությանհանդեպֈ Երիտասարդ տարներից նա ներգրավվումէքաղաքական դեպքերի ոլորապտույտի մեջֈ Գուելֆյանկուսակցության կողմից 1289-իհուլիսի 11-ին Կամպալդինոյիճակատամարտին մասնակցում է որպես հեծյալ զինվորֈՀետո, երբ գուելֆների և գիբելինների փոխարեն հանդես ենգալիս Սևերն ու Սպիտակները, անցնում է վերջիններիկողմըֈԴանթեն հետագայում պետական բարձրպաշտոններէ վարել, կատարել դիվանագիտականպատասխանատուհանձնարարություններֈ

Ֆրանսիական թագաժառանգ Կարլ Վալուան զորքով շարժվում էՖլորենցիաֈ Թշնամին ուժեղ էր, սեփական ուժերով դիմադրել հնարավորչէրֈ Աղետը կանխելու համար հարկավոր էր շտապ դեսպանությունուղարկել Հռոմիպապի մոտֈ Բոլորի հայացքներն ուղղվում են դեպիԴանթենֈ Ջովանի Բոկաչոն` Դանթեի առաջին կենսագիրը, պատմում է, երբ Դանթեին հարցրին, թե ինքն ինչ կարծիքի է, նապատասխանեց. «Եթեես մնամ, ով կգնաֈ Եթե ես գնամ, ով կմնա»։Դիվանագիտականառաքելությունից Ֆլորենցիա վերադառնալով, նա հանդիպում է Սևերիհաշվեհարդարինֈ Պատժի ենթակաՍպիտակների ցուցակում էր նաևԴանթեիանունըֈ Դատավճիռը ձևակերպված էրայսպես. Սևերի դեմպայքարելու համար 5000 լիրտուգանք, երկու տարվաաքսոր Տոսկանայի սահմաններից դուրս, գույքի բռնագրավում, տունուտեղի հիմնահատակ ավերումֈ Հրամանի տակավելացված էր` երեք օրվա ընթացքում ներկայանալ քաղաքագլխինֈ Դանթեն չիներկայանումֈ Քաղաքագլուխը նախկին հրամանին ավելացնում է. քանիոր դատապարտվածների չներկայանալը նշանակում է հանցանքըընդունել, նրանց համար նոր դատավճիռ է նշանակում` «կրակի վրաայրել, մինչև մահանա»։ Այս հրապարակվել է 1302-ի մարտի 10-ինֈԴանթեիտունը հիմնահատակ քադում է քաղաքագլխի զինված էասպետների խումբը, 150 քարտաշների հետ միասինֈ

Դանթեն ընտանիքով բռնում էտարագրությանտխուրճանապարհը, այլևս Ֆլորենցիա չի վերադառնումֈԱքսորիչորրորդտարում նամակով հայրենի քաղաքվերադառնալութույլտվություն է խնդրում, որըանհետևանք է մնումֈ 1315-իմի օրենքով նակարող էր վերադառնալՖլորենցիաֈՊայմաննայն էր, որ դատապարտյալը երաշխավորագիրներկայացնի, բանտարկվի, որից հետո բանտարկյալիանարգանքի գլխարկը գլխին, վառած մոմը ձեռքինպիտիգնաՍան-Ջովանի եկեղեցին, խոնարհաբար ծնկի գա, ապաշխարհի, որպես «մեղքերը քավող հանցագործ»։ Դանթեն չէր կարող ընդունել նման ստորացուցիչպայմանըֈ1315-ի հոկտեմբերի 15-ին մեկանգամևս որոշում է կայացվել` մահվաննոր դատավճիռայսանգամ բանաստեղծի երկուորդիների հետմիասինֈ Դատավճիռը հանդիսավոր կերպովհաստատել էփոխարքանֈ ՏարագրությանտարիներինԴանթեն վերստին քաղաքականիրադարձություններիկենտրոնում էֈ ՖլորենցիանՍևերի իշխանությունիցազատագրելու հույսը և մասնատվածԻտալիայիմիավորմանհեռանկարը նակապում էր գերմանականկայսր Հենրիխ 7-րդի հետ, որայդ ժամանակմեծ զորքովշարժվում էր Իտալիաֈ Դանթեն չէր հասկանում, որգերմանականկայսեր գալուստըազգակործան չարիք է, սակայն գորել է հավատով ու համոզմունքով` ղեկավարվելովՖլորենցիայի բարօրության, Իտալիայի միավորմանակնկալիքովֈ Հենրիխիմահից հետո իրականհեռանկարներչտեսնելով, Ֆլորենցիավերադառնալու հույսը կորցրած, քաղաքականասպարեզը թողնում էֈ

«Քաղցր նոր ոճ»-իամենախոշոր դեմքը Դանթեն է, իսկպոետական այդդպրոցի անմահ երկը` «Նոր կյանքը», որը Դանթեի առաջինստեղծագործությունն է (1290)։ «Նոր կյանքը» պարունակում է 24 սոնետ, 5 կանցոն և մեկ բալլադֈ Ժողովածուի յուրաքանչյուր բանաստեղծությանըհետևում է վերլուծությունը` ինչ մասերից է բաղկացած, երբ է հղացել, ինչապրումներ է ունեցել գրելու պահին ևայլնֈ Բոլորբանաստեղծությունները սիրային բովանդակություն ունեն և նվիրվածեն Բեատրիչեինֈ «Նոր կյանքը» Դանթեն համարում է իր«հիշողությունների գիրքը», մի քաղցրպատմություն, որ նոր ճանապարհ էբացումֈ «Սկսում է նոր կյանք»,-ասում է բանաստեղծըֈ «Նոր կյանքի» պատմական իմաստըանհատի գիտակցության զարթոնքիբանաստեղծականացումն է, , եկեղեցու իշխանությունից, ընդհանրապես` միջնադարյան կապանքներից մարդու ազատագրման միտումի առաջինգեղարվեստական արտահայտությունը եվրոպական գրականության մեջֈՍա է Դանթեի նորարարությունըֈ Նա ճեղքում է միջնադարյանպատնեշները և ճանապարհ բացում դեպի Պետրարկան ու Բոկաչոն, դեպի Վերածնությունֈ

«Նոր կյանքից» հետոԴանթեն զբաղվում էփիլիսոփայության, գիտությանևպատմությանուսումնասիրությամբ, որոնք շարադրված են «Խնջույք» (1303-1306), «Ժողովրդականճարտասանոթյուն» (1303-1306) աշխատություններումֈԱյս երկերումամփոփվածենբանաստեղծի քաղաքական, գիտական, փիլիսոփայականև գեղագիտականհայացքներըֈԱյս երկերը կամուրջ են, որտանելու էին «Աստվածայինկատակերգություն»։«Խնջույքը» կառուցվածքովհիշեցնումէ «Նոր կյանքը», բաղկացած է ներածությունից և երեքմասից (տրակտատներից)։ Յուրաքանչյուրը սկսում է միկանցոնովֈ«Խնջույքի» բովանդակությունը կարելի էձևակերպելայսպես. 1) փիլիսոփայականխնդիրներ, գիտականհարցեր,ֆիզիկա,աստղաբաշխություն, երկնային լուսատուներ, արևի շարժում ևայլնֈ2)բարոյագիտականխորհրդածություն. ազնվություն, առաքինություն, հոգևոր և մարմնականսեր. 3) քաղաքականխնդիրներ`միապետությանառավելությունը, միապետիպարտականությունները, ազատություն, միասնություն, ժամանակակից բարքերի քննադատություն, հասարակական, քաղաքական, բարոյական իդեալներ ուդրանց իրագործմանճանապարհներըֈԱնդրեա դել Կաստանյո. ԴանթեԱլիգիերի

Դանթեի քաղաքական իդեալները շարադրված են և «Խնջույքում», ևավելի մանրամասն` «Միապետություն» աշխատությունումֈ Դանթեիժամանակ իշխանների ու հանրապետությունների մեծ մասը պապիկողմն էրֈ Մյուսները Իտալիայի միավորման հույսը կապում էինգերմանական կայսեր հետֈ Այդպես էր մտածում նաև Դանթենֈ Պապի ևթագավորի իշխանությունը Դանթեն իրարից որոշակիորենսահմանազատում էֈ Առաջինը սահմանափակվում է միայն հոգևորբնագավառում, թույլատրելի չէ, որպապը միջամտիաշխարհիկգործերինֈ Միապետության մասինաշխատությունում Դանթեն գրում է, որ «բազմիշխանությունը չարիք է»։ Միապետության հիմքը մարդկայինիրավունքն է, միապետի գերագույն օրենքը` պարտականությունըժողովրդի առաջֈ Աստված է միապետին ընտրել իր պաշտոնին, իսկայդպաշտոնն ստանալ նա չի կարող, եթե մեծագույն առաքինություններչունիֈ Բանաստեղծի մահից մի քանիտարի հետո, 1329 թվականին, կարդինալ Պոշետոյի վճռով «Միապետության» ձեռագիրօրինակները այրվում ենֈ 1554-ին, երբ սկսում է դեֆորմացիան, Դանթեիայս գործը շուրջ վեց հարյուր տարի, մինչև 1896-ը, կալանքի տակ էրֈ

Դանթեի ժամանակ Իտալիայում, ինչպես և եվրոպական երկրներում, գրքիլեզուն լատիներենն էր, որը ժողովրդինանհասկանալի էրֈ «Քաղցր նորոճի» բանաստեղծները սկսեցին ժողովրդին հասկանալի լեզվով գրել, բակցժամանակակից իտալերենը, որպես իշխող գրական լեզու, դեռևս չէր հաստատվելֈԼատիներենի կողմնակիցները այն համարում էին ոչ պոետական լեզու, գիտական, փիլիսոփայական բովանդակություն արտահայտելու համար ոչ պիտանիֈ Դաթենխիզախքայլ արեց. պահանջեց մի կողմ թողնել լատիներենը, գրական լեզուն դարձնելժողովրդիխոսակցական լեզունֈ Նա գտնում էր, որ գրականությունը գիտնականներիփոքրիկխմբի համար չէֈ Դասական լատիներենի ներկայացուցիչները արհամարհումէին ժամանակակից իտալերենըֈ Գրականաշխարհում ևս թերահավատկարծիք էրտիրումֈ Սիցիլիական դպրոցի բանաստեղծները գրում էին ֆրանսերեն լեզվովֈ Դանթենանեծքիխոսքեր էրասում նրանց մասին. «Հավիտենականամոթայս չարամիտմարդկանց, որոնք գովաբանում են օտար ժողովրդական լեզուն ևարհամարհում իրենցսեփականը»։Խոսակցական լեզուն կամ որևէ բարբառ գրական լեզու դարձնելը դեռևսբոլորը չէֈ Անհրաժեշտ է հմտորեն օգտագործել նրա բոլոր հնարավորություններըֈԴանթենայդ կատարեցֈ Տոսկանայի խոսակցական լեզունայնպիսի կատարելությանհասցրեց, առանձնապես «Աստվածային կատակերգությունում», որ նրանից հետոլատիներենին դիմելըանօգուտ բան էրֈ Նոր գրական լեզվի ստեղծման հարցհետագայումառաջացավ նաև եվրոպական մյուս երկրներում, բայց առաջինանգամայդտեղի ունեցավ Իտալիայումֈ

http://www.worldofdante.org/ http://www.centocanti.it/template/contenuto

.asp?IDFolder=195&LN=IT