Dao Phat Voi Nhung Van de Sinh Dao Duc - Trinh Nguyen Phuoc

8/3/2019 Dao Phat Voi Nhung Van de Sinh Dao Duc - Trinh Nguyen Phuoc

1/28


2/28

ngi ta c th to dng li nhng nguyn t ca n? C nhn l g, nunhng th nghim di truyn c th tc ng c ln bn sc con ngi?"

l nhng li pht biu ca c tng thng F. Mitterrand trong bui khaitrng thnh lp U Ban T Vn Quc Gia v o c trong Sinh Hc vY Hc (Comit Consultatif National d'Ethique pour les Sciences de la Vie etde la Sant) nm 1983 ti Php. U Ban ny gm c mt s nh trit hc, xhi hc, lut gia, dn biu, i din tn gio v hi on gia nh, y s vnghin cu vin v sinh hc. Trong nhng nm sau, cc U Ban o cQuc Gia ln lt c thnh lp ti cc nc khc nh an Mch, c,Thy in, Y i Li, Gia N i, Y Pha Nho, v.v.

Nhim v ca nhng U Ban ny l gip cc chnh ph v quc hi i ti nnh nhng b lut lin quan ti nhng vn sinh hc v y hc mi, di

sc p ca d lun v thi s, chng hn nh b Lut Sinh o c ban rangy 29 thng 7 nm 1994 ti Php, quy nh s tn trng thi th, nghincu di truyn trn con ngi, s trao tng v s dng cc b phn, tr gipth thai v chn on trc khi sinh , b tc nhng b lut ban ra ttrc v ghp b phn, th nghim trn ngi sng, ngng thai c vngng thai iu tr.

Trong cc x hi tn tin, nhng s i chi gia o c v php lut xyra mt cch thng xuyn. Trc sc p ca nhng pht trin y hc v khoahc, ng thi nhng chuyn i su rng v tp qun x hi, ngi ta cth tin on rng chc chn s cn nhiu s i thay v cc b lut sinh oc trn th gii.

L mt Pht t v ng thi mt nh khoa hc sng va chm thng xuynvi nhng vn , ti khng th no trnh khi t t ln mt vi cu hi,chng hn nh:

1- o Pht c nhng thi nh th no trc nhng vn sinh o c?

2- Nhng thi c khc bit g vi cc tn gio thn khi khng?

3- Lm th no tm thy gii p cho nhng vn phc tp ca x hi ngyhm nay, trong mt gio l ra i cch y hn 2500 nm v ch cnhng pht trin ng k trong vng 1000 nm sau? Ni mt cch khc, oPht c th no bn lun v khoa hc, trong khi khoa hc ch mi thnh hnht khong 400 nm nay?


3/28

Nu ly kinh in lm im ta cho gio l, th ti thy ch c hai cch trli cho cu hi khc mc ny:

a) Hoc chng ta tm thy nhng li gii p trong kinh in.

b) Hoc chng ta khng tm thy.

Nu tm thy nhng li gii p trong kinh in, th chc s khng cn vn g. Nhng tht ra ai ny cng tha bit rng d c gng ti u chng nacng khng th no tm thy nhng li gii p mt cch cn k trongkinh in, v s phi cn rt nhiu tr tng tng on m (nh khi c

Nostradamus hay Sm Trng Trnh), v mt l do rt gin d: kinh in, cngnh mi s kin to ca con ngi, u thuc vo lch s v khng thot

khi hn ch ca thi gian.

Cn nu cng nhn khng th no tm thy nhng li gii p trong kinhin, th chng ta bt buc phi cng nhau can m da ln gio l cn bn,ln ci ct ty tinh hoa ca o Pht, m suy lun ra, sng to ra nhng giip thch hp. chnh l tinh thn kh c kh l, cn c p dng hini ha, thch hp ha o Pht vi thi i.

thm phn xy dng v hiu qu, ti xin ngh mt s tinh thn lmvic sau y:

- khim tn, bi v nhng ng gp ca mi ngi u nh b, trong mtcng trnh kh khn, di hn, tp th, cn mt s tham kho v ng gp kin rng ri, ca nhng ngi thuc nhiu ngnh khc nhau, trong khunkh mt y Ban Nghin Cu v Sinh o c Pht Gio chng hn ;

- mnh bo, vi tinh thn sng to, bi v chnh chng ta, nhng ngi c sPht t, c nhim v nghin cu v ngh ra mt nn tng sinh o ctheo o Pht ;

- ci m, trnh nhng gio iu, thnh kin, nguyn tc s cng ;

- linh ng, sn sng t li vn , bi v trong o Pht cng nh trongkhoa hc, khng c s tht no l tuyt i, vnh cu, tt c u bin chuynkhng ngng ;


4/28

- v thc tin, rt ra bi hc t nhng kinh nghim sng, nhng trng hpc th, ch khng phi t l thuyt sung.

---o0o---

Khung cnh chung ca sinh o c

Mt s nh ngha

1. Trc ht, phi phn bit o c (thique) v lun l (morale).

V ngun gc, ch lun l (morale) pht xut t ch La Tinhmores, trongkhi ch o c(thique) pht xut t ch Hy Lp ethos, c hai u c nghal tp qun (moeurs), nhng lun l thng c coi nh mt ci g c h,

s cng, ty thuc vo khung cnh x hi, trong khi o c c tnh chtsuy lun, ph phn v c xp loi bi Aristote nh mt trong nhngngnh u tin ca trit hc. o cbao gm nhng cu hi, nhng vn cn phi c tho lun, vi tinh thn sng sut, chng mc c th ca ttng Hy Lp c xa.

2. Y c (thique mdicale) l o c ca ngi y s, nm trong khun khca sinh o c.

3. Sinh o c (biothique, bioethics) l mt danh t c dng ln utin nm 1971 ti Hoa K bi V.R. Potter, tc gi ca cun sch "Sinh oc, chic cu cho tng lai". Sinh o c c G. Hottois nh ngha nh"mt ton th nghin cu, pht biu v thc hnh, thng l a ngnh, nhmmc ch lm sng t hoc gii quyt nhng vn mang tnh cht o c,gy nn bi nhng pht trin v p dng k thut khoa hc trong sinh hc vy hc". Nh vy, sinh o c khng th no c trong mt x hi ng kn,m ch c th c trong mt x hi a nguyn v m rng.

V trong khi y c t trng tm vo sc kho con ngi, th sinh o c

li hng v x hi v thin nhin, tc l mi trng sinh hc.

4. Nhng lin h gia o c, ngha v y s (dontologie) v php lut cngcn phi c lm sng t. Trong php lut c trng tr, nhng khng ctrng tr trong o c. Ngi y s va l mt cng dn (phi tun theo phplut), va l mt chuyn vin v sc kho (phi ghi tn vo Y on, tuntheo ngha v y s), va l mt con ngi phi ly nhng quyt nh c nhn.


5/28

ng trc nhng trng hp c th khng nm trong phm vi php lut vngha v y s, ngi y s phi ly trch nhim c nhn, trc lng tm cachnh mnh. chnh l lnh vc ca o c.

5. Ngi ta cng thng chia lun lra lm hai khuynh hng: lun l lptrng (morale de conviction), da ln mt s gi tr nht nh, v lun ltha hip (morale de compromis), da ln thc t hng ngy, l nhng iuthng gp trong y hc.

---o0o---

Nhn cng ca nn lun l chung

Nhn cng ca nn lun l chung thng da ln 3 nguyn tc cn bn:

1- quyn ti cao ca con ngi (primaut de la personne)

2- gi tr ca s t do quyt nh (valeur du libre examen)

3- s cn thit c mt s kt hp x hi (ncessit d'un cohsion sociale).

Quyn ti cao ca con ngi c quy nh trong li Tuyn b v Quyn vT do ca con Ngi nm 1789, v Hin Php ca nc Php nm 1946:

"Mi con ngi, khng phn bit chng tc, tn gio, t tng, c nhngquyn thing ling khng th tha ha c". T nhng nm 80, con ngi tr thnh gi tr chnh ca sinh o c: "Tiu chun c th tm tt li ttc nhng suy ngh v sinh o c l s tn trng v biu dng con ngi"(X. Thvenot).

Gi tr rt kh nh ngha, nhngcon ngi khng phi l mt s vt, mt vt, mt phng tin. Con ngi l mt ci g duy nht, v do v gi.

- Kant ly lm phng chm cho lun l ca mnh: "Hy i x vi

nhn loi lun lun nh mt mc ch, khng bao gi ch nh mt phngtin".

"Ci g c gi tr th c th thay th bng mt ci c gi tr tng ng,nhng ci m trn mi gi, ci khng c tng ng, ci gi l phmgi (dignit)".


6/28

- i vi Hegel: "Mi ngi u phi c i x bi ngi khc nh mtcon ngi".

- "Con ngi ton din vi tm hn, rng xng, tinh thn v mu m, lchs v ni bun ca n", cng nh li ca mt nh thi s.

- Theo J. Bernard, v ch tch u tin ca U Ban o c Quc Gia ncPhp, "con ngi l mt c th sinh l, mt hin hu vi nhng lin h tml x hi, mt ch th trc php lut. Nhng n vt ln khi nhng phntch . N hin l nh mt gi tr".

- Ni tm li, "con ngi phi c coi nh mt gi tr ti thng" (L.Lavelle).

V s sng, theo A. Fagot-Largeault, c hai quan nim chng i nhau. Mtquan nim t nng vo "tnh cht thing ling ca s sng", v mt quannim t nng vo "phm cht ca s sng". Hai quan nim ny pht xut thai truyn thng lun l hc khc nhau, truyn thng ngha v (traditiondontologique) theo Kant, v truyn thng mc ch (tradition tlologique)theo J. Stuart Mill. Sinh o c thng hay b dao ng gia hai thi o c ny. gi c thng bng, ngi ta thng bt buc phi i timt lun l tha hip (morale de compromis) trn ln c hai, v tm cch lgii trn tng trng hp c nhn mt.

Ti cc nc Anh ng, c bn nguyn tc o c ca ngi thy thuc tr thnh nhng gi tr ph bin:

1. s tn trng quyn t quyt (autonomy),

2. s trnh gy tn hi (non maleficience),

3. s gy li ch (beneficience), v

4. s cng bng (justice).

---o0o---

Tn gio v Khoa hc


7/28

Quan im ca cc tn gio thn khi

i vi cc tn gio thn khi, c bit Ky T gio, s sng c tnh chtthing ling v phi c tn trng mt cch tuyt i, bi v s sng l do

Thng ban cho con ngi, v ch c Thng mi c quyn ly lic.

S sinh sn ca con ngi l do Thng a ra ch th: "Hy sinh si nyn v lm ch tri t ny" (Thnh Kinh). Do ch c th chp nhn c

phng php sinh sn t nhin.

Hn na, ngoi vic thay i cch sinh sn, con ngi khng c quyn thayi di truyn, thay i cc b phn trong c th, l nhng g thing ling doThng ban cho.

V do ti li nguyn thy, con ngi phi chu ng s au n kh au,trong khi ch i s cu ri bi Thng .

D nhin, nhng quan im ny, thng l quan im chnh thc ca GioHi La M, kh lng ph hp vi khoa hc. Nhng kinh nghim cho thytrong thc t hng ngy, thi ca cc tn , v ngay c cc tu s Ky Tgio, thng t ra mm do, uyn chuyn hn.

---o0o---

Quan im ca o Pht

o Pht ch trng tn trng s sng, khng git hi (ahimsa), nhngkhng coi s sng l mt iu thing ling bt kh xm phm, nh cc tngio thn khi, hay phi tn trng tuyt i nh o Jain.

i vi o Pht, s sng cng nh s cht nm trong mt vng sinh trng ln. Cht ch l mt giai on, sinh ra cng ch l mt giai on.

Nghip(karma) trong o Pht l hnh ng c thc, ch khng phi l btc hnh ng no, v tnh hay c , nh trong n gio.


8/28

o Pht trc ht l o dit kh, iu phi c nhn mnh. Kh aul i tng chnh ca o Pht, cng nh c Pht ni cng vi cc t: "Ny cc t kheo, xa cng nh nay, ta ch ni ln s kh v dit kh"(Trung B Kinh).

V cng nh hnh nh hoa sen mc t bn ly m ra, o Pht lun lun btngun t thc ti, d thc ti xu xa th no chng na.

---o0o---

Nhng im chung, nhng khc bit,nhng tng quangia khoa hc v o Pht

C th ni rng khoa hc v o Pht gp g nhau trn nhiu im: c hai

u ly tr tu lm nn tng, u ly con ngi lm ch th, u theo tinhthn ph phn, ci m, thc tin v thc nghim. C hai u ch l phngtin, nhm mc ch l hiu bit th gii v chnh mnh.

Nhng trong khi khoa hc quay ra tm hiu tt c nhng g c th hiu bitc, dng l tr, ngn t phn tch hin tng bn ngoi, khng t vn o c, khng nh gi "tt xu", th o Pht ch nhm mt con nggii thot, hng v ni tm, v chn thin m, dng trc gic a ti mtci nhn tng th, vt khi ngn t.

Ni tm li, o Pht v khoa hc khng c ci no hn ci no, v cngkhng c vn la chn gia hai bn. Bi v khoa hc v o Pht hai

bnh din khc nhau v b tc cho nhau. Con ngi va cn ti khoa hc,va cn mt con ng hng dn tm linh. Khoa hc cng pht trin baonhiu, th li cng cn phi nui dng tm linh by nhiu.

D nhin, ngoi o Pht ra, cn c nhiu con ng tm linh khc na,ngi Pht t ci m bao dung s khng bao gi ph nhn iu . Cngnh c mt mt trng, nhng c nhiu "ngn tay ch mt trng"...

---o0o---

Nhng vn sinh o c c th


9/28


10/28

l mt vn ang c bn ci si ni ti Ty phng, v mi v ntr t li khi dy vn trong d lun. Trong a s cc quc gia, lut phpcm tr t, v nh vy tr t b coi l mt hnh ng phi php, c th b ktn. U Ban o c Quc Gia Php a ra mt s quan im d dt vvn ny, ngc li vi kin ngh "gip ngi ang cht" c thngqua bi Quc Hi u Chu ngy 25/4/91. Ti mt s nc (Ha Lan, HoaK), lut php thng rng ri, khoan dung hn i vi nhng ngi phmti tr t, thng l thn nhn, y t hoc y s trng nom bnh nhn, v nichung khuynh hng hin nay l tuyn n rt nh hoc tha bng nhngngi . T vi nm nay, ti Ha Lan cn c quy nh mt s iu kin,tng i gin d, cho php ngi y s c tr t trong phm vi php lut.

Trn thc t, phi cng nhn rng t lu c rt nhiu hnh ng tr t xy

ra ti cc bnh vin, mt cch bn cng khai. Tt c nhng ai lu nmhnh ngh v iu tr cc bnh nng u bit ti ci gi l "cocktail lytique",u dng ti morphine liu mnh gy hn m, u quen vi mt hiu

NTBR (not to be reanimated), ngha l cho ngi bnh cht mt cch tnhin, khng "iu tr ti cng" (acharnement thrapeutique). Lut phpkhng th no ph nhn nhng hin tng x hi , nhng d nhin cngkhng th no bnh thng ha hnh ng tr t, v nhng e da i qutrn v lm dng.

a s cc tn gio thn khi, nh Ky T gio chng hn, u kt n hnhng tr t, bi v s sng mang tnh cht thing ling, v khng c ai ngoiThng c th ly i c, d l chnh mnh.

o Pht, theo ti, c mt thi khc vi nhng tn gio . Bi v, nh ni:

- Th nht, o Pht quan nim ci cht ch l mt giai on, mt s ithay trong vng sinh t rng ln, tc l nhn duyn sinh.

- Th hai, o Pht tn trng s sng, v ch trng khng git hi(ahimsa). Nhng khng git hi khng c tnh cht tuyt i nh trong oJain, v nghip(karma) trong o Pht ch do hnh ng c thc, c tnhgy nn, ch khng phi bt c hnh ng no nh trong n gio. "Nycc t kheo, chnh mun (cetana) ta gi l nghip ; sau khi mun, ngi tahnh ng bng thn, khu hay " (Tng Chi B Kinh). Kt qu ca st sinhl gy kh au cho chnh ci tm ca mnh, ch khng u khc: "St sinh


11/28

do duyn st sinh to ra s hi hn th ngay trong hin ti, to ra s hi hnth trong tng lai, khin tm cm th kh u"(Tng Chi B Kinh).

Nh vy, chng ta c th ngh rng hnh ng tr t, gy nn ci cht mtcch nh nhng, nhm mc ch lm thuyn gim nhng kh au ca ngi

bnh trong giai on cht ca cuc i, v lng t bi bc i, khng i ngcli vi tinh thn o Pht.

Trong bo Hng Sen s 65, c mt bi ca o hu Nguyn Phc Bu Tpv "Quan nim v tr t ca o Pht". o hu cho bit hc gi

Nanayakkara c dn trong kinh Vinaya Pitaka (Lut Tng) ba trng hp trt, u b c Pht Thch Ca khin trch, v trong hai trng hp cc v tkheo phm ti b loi ra khi tng on.

Xt k ra th trng hp th nht (nm ngi t kheo hiu sai kinh in tmcch t vn) khng phi l tr t, m l mt v mu toan t t tp th. iu khng khc g nhng v t t tp th ca cc gio phi nh "n MtTri" mi gn y, v d nhin o Pht khng th no chp nhn c.Trng hp th hai, su ngi t kheo xi dc mt ngi n b kt liu isng ca chng mnh b bnh nng gn cht, thit tng cng nn xt li. Vsao c su ngi tu hnh, ly t bi, cu kh lm gc u xi dc iu ?C phi chng v tnh trng kh au ti cng cc, cho nn h nh phitm cch lm chm dt mng sng i lin vi kh au? Trng hp th bali cng bt nhn hn na: mt v t kheo qu gi yu, mc bnh nan y, aukh trin min, yu cu mt ngi bn gip cho ng sm cht. Chng tac th t hi iu g quan trng, s sng nh l mt gi tr (khng phi ltuyt i, v o Pht coi ci cht nh mt giai on trong vng sinh t rngln kia m !), hay ci kh ca con ngi, l ci hin thc nht, l ci cn bngc r ca o Pht? C th no c Pht ln n mt k kh au cng cc,v mt ngi v lng nhn i i cu tr k kh au?

Nu ly kinh in ra dn chng, th ti ngh rng mt s kinh in cao Pht, d thuc vo Tam Tng kinh in i chng na, cng c th ng

ng vc l b thm bt t nhiu sau . Bi v nhng li dy c truynkhu phi i ti Hi Ngh Kit Tp ln th ba, hai trm nm sau khi cPht vin tch, mi c c kt li thnh kinh Tng, v sau cn sao ichp li nhiu ln, th lm sao trnh khi sai lc t nhiu. Chnh LamaAnangarika Govinda, l mt ngi b c cuc i mnh nghin cukinh in Pht gio, cng phi ku ln: "Ba phn t kinh in Pht gioqu l v ch !" Ci kh l lm sao bit c phn no b ch, v phn no


12/28

v ch. C l ch c th trng cy vo suy lun v s kim chng ca chnhmnh.

o hu Bu Tp cho rng "theo o Pht c mt phng cch trnh hnhng tr t, l vic hnh tr o c, to cho con ngi mt ci nhn cim, khng qu gn b vi tc ly. Nh thi sn c m trc cn aukh khi gn lm chung, mi c nhn gi c bnh thn t ti". Ni th d,nhng s tht u c phi nh vy ! Bi v my ai gi c bnh thn t titrc ci cht gn k, my gia nh khng au n trc ci cht ko di lth, khi nhn ngi thn mi ngy mt tiu ty, n mt c phm cch conngi, mt cch v ch. u phi ai cng tu tp sut i m coi ci chtnh khng. V c nhiu lc phm cht ca cuc sng cn li cn quan trnghn c s sng...

Hn na, phi thy r rng phng tin tr t by gi khc xa so vi cchy 2500 nm. Ngy xa mun tr t ngi ta phi dng n dao ba, gygc, thuc c, v.v. l nhng phng tin th bo gy au n khng km gci cht t nhin, ngy nay ch cn tim mt liu thuc l ci cht ti mtcch nh nhng.

Ni nh vy khng c ngha rng c th coi tr t nh mt vic thng tnh,v o Pht c th ch trng tr t. Tr t phi l mt hnh ng hn hu,ch dnh cho nhng trng hp khng th no lm khc c. Khng th ktn mt cch n thun mi hnh ng tr t, cng nh khng th ng hmi hnh ng tr t.Phi phn bit trng hp ngi b bnh nan y qu khau yu cu ngi khc gip mnh qua i mt cch nhanh chng, v trnghp ngi y t t kt liu cuc i ca nhng bnh nhn m ngi chorng khng ng sng, hai trng hp hon ton khc bit v ng c vch .

Trong tng lai, vn ch c th gii quyt c khi hnh ng tr t cx hi chnh thc quy nh nh lm cho vic ph thai, ngha l c chpnhn trong mt s trng hp c bit, vi s yu cu ca bnh nhn v gia

nh, vi s hi chn ca mt U Ban o c (gm c ba ngi chnghn) trong mi c quan, bnh vin, lm sao quyt nh tr t khng trthnh mt gnh nng lng tm nm trn vai ca mt c nhn.

Cn vic nng tinh thn ngi sp cht v gia nh, vi tt c tm lngnhn i ca mnh, th khng cn phi ni. o Pht c tinh thn t bi cukh khuyn khch vic . Pht gio Ty Tng thng dng kinh Bardo


13/28

Thdol gip ngi sp cht v gia nh vt qua giai on ny mt cchthanh thn, khng hi s, v cun sch "Le Livre Tibtain de la Mort" c ph bin rng ri trn th gii.

---o0o---

Thi trc vn ghp b phn

Ti cc nc tn tin, ghp b phn tr thnh mt phng php iu trthng xuyn i vi mt s b phn (thn, gic mc, ty mu, tim, gan,xng) v ang c trin khai vi mt s b phn khc (phi, ty, taychn, thn kinh). l mt ngnh y hc y ha hn, nhng cng t ra mts vn :

1. Ngun gc ca b phn ghp

Mt s b phn c ly t ngi cht (gic mc, tim, phi), mt s khcc ly t ngi sng hoc ngi cht (thn, gan, ty mu). Ti cc ncAnh, M, mi khi c th c, b phn thng c hin tng bi ngisng, thng l thn nhn ca ngi bnh. Ti Php, a s cc b phn cly t ngi cht. Ngi ta phi kim chng rng bnh nhn (thng lngi tr b tai nn) cht v mt no, ng thi gi cuc sng sinh dngcho c th bng nhng phng tin hi sc, cho ti khi mt kp thy thucv y t ti ly b phn ghp i, v ng thi thng bo cho gia nh.

---o0o---2. S chp thun ca gia nh

Hin nay ti Php c 30 - 50 % trng hp khng ly c b phn ghp, vkhng c s chp thun ca gia nh. Theo php lut, sau khi cht, c thngi ta khng thuc vo ai, v khng c coi nh mt mn hng, nhngc th c trao tng mt cch v danh. V t nhiu nm nay rt khan him

b phn ghp so vi nhu cu, nn chnh ph ra lut Caillavet (1994) n nhrng: "B phn c th ly c mt ngi cht, khi ngi trc khi

cht khng chng i vi chuyn ly b phn ca mnh". Tuy vy, vn khanhim b phn, cho nn gn y lut li ghi thm: "Ngi no mun chngi vic ly b phn ca mnh sau khi cht, phi ghi tn vo mt danh schton quc". Nu khng c tn mnh trong danh sch , th tc l mcnhin chp thun trao tng b phn mnh sau khi cht.

---o0o---


14/28

3. Bun bn b phn

Ti Php, bun bn b phn c th con ngi b tuyt i cm on. Mulun lun c hin tng, ngi cho v ngi nhn hon ton khng quen

bit nhau.

Ti mt s nc ngho nh n , Brsil, ngi ta hy sinh b phn c thmnh v l do kinh t, v mu, gan, thn, gic mc c trao i nh mtmn hng, i khi c xut cng sang cc nc tn tin. iu tht ng

bun, nhng khng gh tm bng nhng trng hp ly b phn ca nhngk t t em i bn, nh ti Trung quc, theo mt s ngun tin.

---o0o---4. Thi ca o Pht

V vn ghp b phn th ti ngh o Pht khng c l do g chngi. Nu mc ch l mang li sc kho, hnh phc cho bnh nhn v gianh, th o Pht chc chn s tn thnh vic trao tng b phn ca ngisng cng nh ngi cht. Khi b phn ca mt ngi cht tip tc sngtrong mt ngi c sng li nh s ghp , th cn g ph hp hn vitinh thn t bi, v ng v l nhn duyn ca o Pht?

V bi v tinh thn t bi b th bao hm ngha khng v li, chng ta c thkhng nh rng o Pht s khng bao gi ch trng bun bn b phn, d

b phn ny c ly ra t ngi "t nguyn" v l do kinh t, hay b cpgit t thn th k t t.

---o0o---

Thi trc vn nga thai

C th ni rng mt trong nhng him nguy ln nht ca nhn loi trongnhng thp nin ti l nn gia tng nhn s. T 3 t ngi nm 1960, dn ston cu tng ln gp i, tc l c gn 6 t ngi ngy hm nay. Tc

tng trng l100 triu ngi mi nm, tc l tng ng vi dn s caba nc Vit Nam, Cm Pu Chia v Lo hp li, c thm mi nm trn trit ! Hn na, s gia tng dn s ny li khng ng u, ch yu nhm vonhng vng chm tin, ngho i. T n l mt ci vng lun qun v lngun gc ca nhiu vn khc: bnh tt, thiu hc, t nn x hi, bong, nhim mi trng, v.v.


15/28

Do , hn ch sinh (tc l phng nga thai) l mt vic v cng quantrng khng th no lm ng c, v l nhim v ca tt c nhng ai ctinh thn trch nhim v quan tm ti tng lai ca nhn loi. Nht l khinhng phng php nga thai tr thnh hu hiu v ph bin nh ngyhm nay (bao cao su, thuc nga thai, t vng xon).

S d cc tn gio thn khi nh Ky T gio chng li vic phng nga thai,l v i vi h s sng mang tnh cht thing ling ca Thng ban chocon ngi, cng nh li Thnh Kinh: "Hy sinh si ny n v lm ch trit ny". Ngc li, o Pht t s sng trong vng v thng, v ng,nhn duyn, nn khng ly s sinh lm mt tn iu bt kh xm phm,v cng v , o Pht khng c l do no chng i li vi s nga thai.

Nu sinh si ny n a ti ngho i bnh tt, tc l kh au, th o Phtl o dit kh d nhin s ch trng hn ch sinh .

V vn ny, lp trng ca c t Lai Lt Ma rt sng t: khng nhngphi ch trng hn ch sinh , m cn "phi pht huy iu quan trng nyna".

---o0o---

Thi trc vn ph thai

Trc khi bn lun v vn phc tp ny, chng ta phi phn tch mt skha cnh khoa hc v x hi:

1. Qui ch ca bo thai

Mt trong nhng kh khn u tin gp phi, v l l do mu thun chnh, lnh ngha "khi no bo thai tr thnh mt con ngi", v phi c tntrng nh mt con ngi.

Ngay t s gp g gia tinh trng v trng non tr thnh t bo u

tin? Khi trng bt u nu ni t cung (ngy th 7)? Khi khng cn c khnng chia i (ngy th 14)? Lc cui giai on hnh thnh cc b phn(thng th 3)? Ngay lc sinh ra? Hay sau mt thi gian sau khi sinh ra?

Ting Hn dng ch "phi" ch bo thai khi c 1 thng, v ch "thai"khi c 3 thng. Theo kinh Talmud (o Do Thi), bo thai bt u c linh


16/28

hn 40 ngy sau khi th thai, v theo Hi gio, th t 40 cho ti 120 ngysau khi th thai.

trnh n vn khc mc , U Ban o c Quc Gia Php ngh nh ngha bo thai nh "c kh nng tr thnh mt con ngi", hay l"mt con ngi s thnh" (une personne potentielle).

i vi R. Frydman, l ngi u tin ti Php cng vi J. Testard thnhcng trong vic th thai trong ng nghim, iu quan trng l thi cangi cha v nht l ngi m i vi bo thai. Bo thai l mt con ngikhi c "d nh sinh thnh" (projet parental).

---o0o---2. Ph thai: mt s kin x hi

Ti Php, trc khi c lut cho php ph thai (1975), c lut cm ph thai(1960), v ph thai b coi nh l mt "ti phm git ngi" (avortementcriminel). Tuy vy, mi nm c khong 250 000 trng hp ph thai v 300trng hp t vong do ph thai trong nhng iu kin ln lt, thiu v sinh.Ti cc nc chm tin, hin nay c 1 ngi ph n mang thai cht mi

pht, v 1 ngi trn 4 cht v ph thai.

Lut Weil c ban ra ngy 17/1/75, cho php "ngi ph n trong tnhtrng khn n (dtresse) c th nh mt ngi thy thuc lm ngng thai,trc tun th 10, trong mt bnh vin t hoc nh nc, sau hn nh mttun sau khi yu cu". Trc , iu 1 c ni: "Lut php m bo s tntrng mi con ngi ngay t lc bt u cuc sng. Ch c th vt quanguyn tc ny khi cn thit v trong nhng iu kin c xc nh biLut ny". Danh t c dng l "ngng thai c "(interruption volontairede grossesse, IVG), bn cnh "ngng thai iu tr" (interruptionthrapeutique de grossesse, ITG). Ngng thai c v l do iu tr c thlm "bt c lc no" nu c s xc nhn bi 2 ngi thy thuc, sau khikhm xt v tho lun, rng tip tc thai nghn s e do trm trng sckho ngi m, hoc l a tr sinh ra s b mt bnh rt nng khng th

cha chy c.

Kt qu l ngy hm nay ti Php, gn nh khng cn ai cht v ph thai,hn na s trng hp IVG khng gia tng t 15 nm nay, v cng khngi thay g t khi ph tn c trang tri bi Bo him Y t. Thi gian hnnh di 10 tun thai nghn vn cn l mt vn , bi v vn cn mt s


17/28

ph n phi sang Anh hoc Ho Lan, v ti y c quyn lm n tn 20 vc khi ti 24 tun.

Nm 1982, GS E. Beaulieu ch ra thuc RU 486, c tc dng chng liprogestrone v lm ngng thai bt u t ngy th 8. Tuy cn mt s nghivn cho tng lai, thuc ny t ra hu hiu v gy t bin chng. TiPhp, thuc RU 486 ch c php dng trong khun kh ca Lut 1975.Rt c th sau ny ngi ta s tm ra nhng loi thuc c tc ng sm hn,v nhng loi thuc ngng thai ny s thay th nhng phng php ngngthai c in.

---o0o---3. Thi ca o Pht trc vn ph thai (ngng thai)

Xin nhc li l o Pht ch trng khng git hi (gii th nht), nhngkhng t s sng ln trn ht, nh mt ci g thing ling bt kh xm

phm, theo quan nim cc tn gio thn khi.

Cng nhc li l o Pht trc ht l o dit kh. Nu ph thai a ti khau, d ch l do mt s n hn eo ui sut i, th d nhin o Phtkhng ch trng. Nhng nu ph thai gii quyt c ni kh au cangi ph n khng th no gi ci thai c, mt cch v sinh v an ton,th ph thai l gii php kh nht. Vn o c t ra y l inhnh cho ci m ngi ta gi l "tnh hung lng nan" (dilemne moral), bt

buc phi chn la gia hai con ng, ly ci no kh au nht, v itheo mt "lun l tho hip" (morale de compromis), da ln thc t. Vthc t l d th no chng na, cng s c nhiu trng hp ph thai, lmt s kin x hi khng th no trnh n v chi b c. Ph thai mtcch ln lt, nh mt ti phm, trong nhng iu kin thiu v sinh, s ati nhiu bin chng v t vong, gy tang tc cho bao nhiu gia nh, kinhnghim cho bit r.

o Pht l o t bi cu kh, l o kh c, khng bao gi v nhng

nguyn tc s cng m t chi mt phng php gy kh au hn. Do ti tin rng, khc vi nhng tn gio thn khi nh Ky T gio, o Phtkhng chng li vi nhng phng php "ngng thai c " nh c nnh bi Lut Weil. iu quan trng l phi ngiph n mang thai lachn, va l trch nhim ca ngi , va l quyn ca ngi trn cth ca mnh, trn ci "d nh sinh thnh" ca mnh.


18/28

L d nhin, tt nht l trnh c th thai bng nhng phng php ngathai, ai ai cng ng trn iu . Ph thai ch l mt gii php ti hu,"cc chng " m thi.

V "ngng thai c trong mc ch iu tr", sau khi chn on trc khi, ti cho rng khng thnh vn i vi ngi Pht t. Nu mc ch lcu mng sng ca ngi m, hoc cu kh cho gia nh khi chu ngmt a b qu tn tt hay khng c hi vng sng st, th khng c l do no chng li mc ch iu tr . Trong nhng trng hp kh quyt nhv tt bnh a b khng n ni e do tnh mng ca ngi m hay cachnh n, th cng phi gia nh t ly quyt nh, cng vi cc nh thythuc, trong khun kh lut php n nh.

---o0o---

Thi trc s th thai nhn to, th thai trong ng nghim

Nhng trng hp th thai nhn to (insmination artificielle) bng ccha tinh trng ca ngi n ng (tng tinh trng mt cch v danh) vo tcung ngi n b, c thc hin t lu, v khng t ra vn g c

bit, ngoi vn tm l, tc l vn l lch ca ngi cha "sinh l".

Vi th thai trong ng nghim vi chuyn phi (fcondation in vitro avectransfert d'embryon, FIVETE), ngnh sinh hc li tin thm mt bc na,v sau Louise Brown sinh nm 1978 ti Anh, v Amandine sinh nm 1982ti Php, c hng ngn a b sinh ra nh vy, mang li hnh phc cho

bao nhiu cp v chng him hoi. Gn y, t l thnh cng li c giatng bng cch tim tinh trng thng vo non. Nhng vn c t rakhi cn dng ti t cung ca ngi "m nui". Phi coi nh l mt ngi"m" tnh nguyn mang thai cho ti ngy sinh , hay l mt ngi cho"mn" t cung v c tr tin th lao cho cng vic ?

i vi mt s tn gio coi s sng nh mt ci g thing ling, mt c

quyn do Thng ban cho, th th thai nhn to (ngc li vi th thai tnhin), cng nh th thai trong ng nghim (li cng khng t nhin na),khng th no chp nhn c.

i vi o Pht, s th thai l do s gp g ca 3 yu t: tinh trng cangi cha, trng non ca ngi m, v thc ti sinh (patisandhi-vinnna)xut hin vo lc th thai. Thc ti sinh ny c coi nh chng t (bija)


19/28

phi hp vi sc mnh ca nghip (karma) v tham i (tanh), nht l hu i(bhava-tanh), tc l s khao kht hin hu, lm khi sinh mt cuc sngmi. Ngoi ci c im l thc ti sinh ra, th o Pht khng khc g vikhoa hc. o Pht cng nhn c nhiu th cch sinh ra ca chng sinh, nntrn nguyn tc theo ti khng chng i li vi hai phng php ny. D l trong mnh ngi m hay trong ng nghim, ci chnh l mun c conca ngi cha hay ngi m.

C th ni rng thi ca mt nh khoa hc nh R. Frydman rt gn vio Pht. ng cho rng iu quan trng l mun ca ngi m v ngicha, ci m ng gi l d nh sinh thnh (projet parental). Theo kinhnghim thy thuc ca ng, iu m lm ci thai tr thnh mt con ngi,tc l i t "kh nng" cho ti "thc hin", chnh l ci d nh sinh thnh. Trong o Pht cng vy, ci chnh l ci nghip lc, ci hu i, tc l

mt hnh ng, mt s mong mun c tnh.

---o0o---

Thi trc nhng vn di truyn

1. Nhng phng php chn on tin sinh (diagnostic ant-natal)

Ngy nay, nh nhng bc tin v chn on hnh nh (imagerie mdicale)nh siu m, v sinh hc phn t (biologie molculaire), v di truyn(gntique), ngi ta c kh nng pht hin nhiu bnh tt bm sinh trckhi sinh .

S pht hin ny a ti mt trong hai gii php:

- iu tr trong nhng trng hp c th iu tr c, hoc trong bng m(mdecine foetale), hoc sau khi sinh ra.

- Ngng thai iu tr, trong nhng trng hp nng.

D nhin, c nhng trng hp kh gii quyt. Lc phi da ln nhngnguyn tc cn bn l:


20/28

* Phi tn trng mun ca cha m, v d nh nu chn on mt trnghp nng nh trisomie 21, m cha m mun gi th phi tn trng quytnh .

* Ngc li, khng th cha m quyt nh ngng thai ch v mt d dngnh b nh st mi, thiu ngn chn, hay t hi hn na, ch v l con gihay con trai, v s thch c nhn (convenance personnelle).

Nhng vn ch c th gii quyt tng trng hp mt, gia mt kpthy thuc v cha m.

---o0o---2. u sinh (eugnisme), hay l s chn lc gien

Ch eugenics (t ch eu= tt, genos= sinh ra, ni ging) c F. Galton, emh ca Darwin, dng ln u tin nm 1883 ch nh khoa hc lm choni ging tt p hn, bng cch "nghin cu nhng yu t c th tng hocgim cht lng ni ging ca nhng th h sau, v th xc cng nh tinhthn".

Theo G. Hottois v M.H. Parizeau, tc gi cun " Danh t Sinh o c",phi phn bit hai ch eugnique v eugnisme:

- Eugnique (u sinh hc) gm nhng k thut lm cho gia ti ni ging tthn, bng cch gip mt ci gien pht trin (eugnique tch cc), hocngc li bng cch ngn cn n (eugnique tiu cc).

- Eugnisme (thuyt u sinh) gm nhng d n nhm nh hng ln s ditruyn, cho loi ngi tt hn.

Eugnique l mt mn khoa hc- k thut, trong khi eugnisme l mt chtrng chnh tr x hi v thc h. Theo P.A. Taguieff, khng nn ngho thi qu u sinh vi c ti, k th, dit chng. Mun c mt ci nhn

sng sut th phi phn bit mt bn tng u sinh (imaginaire eugnique), mun u sinh, hnh ng u sinh, v mt bn thuyt u sinh nh mt chthuyt chnh tr hay mt chng trnh hot ng. Chnh phong tro nazi tnkhc thuc vo loi ny: nm 1939, Hitler ra lnh khi s mt chng trnh"u sinh" rng ln, bng cch th tiu hng triu ngi bng hi c, btu t nhng k tn tt "khng ng sng", v sau tt c nhng ngi DoThi.


21/28

Y mun u sinh ch c th chp nhn c trong s phng nga. Trongnhn quang , phi phn bit s trnh n iu xu nht (vitement du pire),thuc vo eugnique tiu cc ti thiu, v s mong mun mt iu tt hnrt m h. Chng hn nh trong thi gian trc khi sinh , t vn di truyn(conseil gntique), chn on tin sinh (diagnostic ant-natal), ngng thaiiu tr (ITG) u thuc vo lnh vc chnh gien (orthognie), v muneugnique tiu cc. Tt c nhng vic u c tnh cht c nhn v khng

bt buc. Chng tr thnh eugnisme khi c p dng mt cch quy mrng ln, vi o vng lm cho loi ngi tt p hn.

T khong hai chc nm nay, nh cuc cch mng sinh hc phn t(biologie molculaire), nhng hiu bit v di truyn tin nhanh mt cchkinh hong, c bit v chng trnh th gii v nghin cu b gien

(gnome) con ngi. Cng trnh nghin cu khng l ny s a ti s hiubit su xa hn v ngun gc cc bnh tt, v hn na s a ti cch phngnga v iu tr mt s ln cc bnh hin nay cha gii quyt c. Ngnh yhc di truyn tuy mi i vo giai on u nhng t ln nhng vn sinh o c phc tp v nan gii. Lut Sinh o c ngy 29/7/94 ch cho

php dng nhng xt nghim di truyn trong mc ch y hc v nghin cu,v U ban T vn Quc gia o c cho bit quan im v li khuynca mnh v vn ny: phi gii thch cn k cho ng s, ch c xtnghim khi c s chp thun ca ng s, phi gi b mt kt qu, v phitn trng quyt nh ca ng s.

---o0o---3. Kin to di truyn (gnie gntique)

Kin to di truyn (gnie gntique, trc y gi l manipulationsgntiques) l ngnh t hp nhng nghin cu nhm thay i di truyn bngcc tc ng trn gien. Kh nng thay i di truyn bt u c pdng trn thc vt v ng vt (chn la v thay i ging bp, c chua,nga, b...). Nm 1974, mt hi ngh v kin to di truyn c t chc ti

Asilomar, mt thnh ph nh min Ty Hoa K. Ln u tin con ngicm thy chng mt trc trch nhim ca mnh, v cc nh khoa hc cmt ti y quyt nh ra mt ln tm hon (moratoire) trong 2 nm tri, mi ngi c thi gi suy ngh v thnh lp nhng iu kin phng nganghim tc hn.


22/28

Hin nay, nhiu hng bo ch trn th gii ang xc tin cng vic thay igien trn thc vt v ng vt, tc l kin to nhng ging chuyn gien(transgniques), chng hn nh nhng vi khun Escherichia Coli c khnng ch to protein dng cha bnh nh insulin, cy thuc l c th chra hemoglobin hay men lipaza, nhng ging b, cu, d tit ra sa c nhng

protein nh alpha 1-antitrypsin, antithrombin III hay nguyn t IX cmmu, v.v. l nhng bc tin khoa hc quan trng, nhng phi ni rngtt c nhng nghin cu ny u c thc y bi mt mc ch thngmi r rt.

Gn y, th gii b xao ng bi mt thnh qu nghin cu pht xut tiEcosse trong cng cuc sinh sn v tnh (clonage), bng cch "cy" ra mtcon cu (t tn l Dolly) t ci nhn ca mt t bo v ca con cu "mu",vi mt b gien ging ht. Tip theo , mt s ng vt khc cng c

sinh sn ra nh vy, c bit l con cu Polly, trong sa c mt protein dng cha bnh cho ngi.

ng v mt khoa hc, th l mt thnh qu y ha hn. Nhng i vid lun qun chng, th kh nng cy dng v tnh trn con ngi l mtiu v cng nguy him, n ni cc nguyn th quc gia nh tng thngChirac v Clinton cng phi ln ting yu cu cm on mi th nghim vdng v tnh trn con ngi, trn bnh din th gii. Tht ra, ni nh F.Jacob, ch l mt ci o mng bt t ca con ngi, mun tm cch tnhn ln tip tc tn ti. p dng dng v tnh trn con ngi tht rakhng my may ch li g, bi v nhng hin tng sinh i, sinh ba, v.v.chnh l nhng dng v tnh t nhin. V kinh nghim cho bit rng ngaytrong nhng trng hp sinh i thc s (jumeaux vrais), cng c nhngkhc bit v mt th xc, tnh tnh. iu chng t rng b gien khng

phi l tt c con ngi. Ni mt cch khc, con ngi khng phi ch lmt m gien, m cn l mt s tng hp phc tp hn nhiu, do nhng nhhng gio dc, x hi, v.v. gy nn. ng v mt tin ho, th gy dng vtnh tht ra l mt bc li, bi v ch c s tin ho nu c s khc bit, si thay ca gien, nh s sinh sn c gii tnh.

---o0o---

Thi ca o Pht trc nhng vn di truyn

o Pht c th c nhng ch trng no trn vn di truyn? D nhinthi c Pht Thch Ca, ngi ta ch bit l m rng s sng xut hin t s


23/28

gp g gia tinh trng ca ngi cha v trng non ca ngi m, cng vici thc ti sinh, t nhng c tnh ca cha m c trao truyn cho conci, nhng khng ai bit nhng chi tit phc tp ca s di truyn , v cngkhng ai c th mng tng rng mt ngy kia con ngi c kh nng thayi c di truyn. Vy th nu c Pht ngy nay sng gia chng ta, vinhng hiu bit khoa hc hin i v di truyn, th liu ngi s phn ng rasao?

D nhin ch l mt gi thuyt, nhng ti phng on rng c Pht skhng bao gi chng i nhng phng php y hc lm cho con ngi btkh au, tc l:

- V chn on tin sinh, ngi s khng i li chn on v iu tr trckhi sinh .

- V u sinh (eugnique), ngi s ch trng u sinh tiu cc nh, trongnhng trng hp bnh nng (a b sinh ra s khng sng c hoc skh au cng cc sut i v s gy kh au cho nhng ngi thn). Ngcli, c Pht s khng bao gi ch trng u sinh tch cc, tc l tc ngtrn di truyn vi mt o vng ho huyn thay i c con ngi. iu nytri ngc li vi tinh thn bnh ng ca o Pht, v tri ngc li viquan nim rng ch c con ngi mi t thay i c chnh mnh, v sthay i ch c th ti c t bn trong m thi. Nhng hnh ng ditchng nh gy nn bi phong tro nazi s khng bao gi gp phi vi oPht, l o ly t bi v khoan dung lm nn tng.

- V kin to di truyn, o Pht khng chng li nhng hnh ng thay igien, nu vic ny khng gy tn hi, khng nhm mc ch tham i, mnhm mc ch cha bnh, cu kh, mang li hnh phc cho con ngi vnu c th c, cho mun loi. o Pht khng ch trng gy dng vtnh trn con ngi, v bit rng tt c u v thng, v ng, do nhn duynto thnh.

---o0o---

Thi trc nhng th nghim trn con ngi v sc vt

S d y hc Ty phng c nhng pht trin ng k v hiu bit cng nhiu tr, mt phn l nh phng php th nghim xng vo th k 19

bi nh sinh l hc Claude Bernard. Theo ng, y hc th nghim (mdecine


24/28

exprimentale) l mt ngnh y hc c tc ng mt cch khoa hc, chkhng phi theo kinh nghim. "Ngi ta ch c th hiu c nh lut vchc nng ca vt th sng, bng cch phn tch cc c th sng, len vomi trng bn trong ca chng". Thay v nguyn tc c xa ca Hippocrate"primum non nocere" (trc ht trnh lm hi), ng quan nim rng "ngita c quyn v c bn phn th nghim trn mt con ngi, mi khi vic c th cu sng c, cha khi c hay mang li li ch cho ngi ".V th nghim trn loi vt, Claude Bernard cho rng l quyn tuyt ica con ngi, c bn phn th nghim trn loi vt trc khi th nghimtrn loi ngi. Mc ch l "lm ch s sng, chinh phc thin nhin chocon ngi". Ci chnh l "khng lm hi k khc". Nh khoa hc ch cn tid lun ca gii khoa hc, v "nghe theo lng tm ca chnh mnh". Phicng nhn rng chnh nh con ng y hc th nghim , mi c s phttrin ca sinh hc v y hc cho ti ngy hm nay.

Ngh nh u tin v o c sinh hc c cng b nm 1931, bi chnhph c quc, qui nh nhng iu kin th nghim khoa hc trn conngi: cm th nghim trong mi trng hp khng c s tha thun cang s; trnh th nghim trn ngi mi khi c th th nghim trn scvt; phi c ti liu v cc phng php sinh hc gii thch v xcnh gi tr ca cuc th nghim, cm th nghim trn ngi di 18 tui, vtrn ngi sp cht. iu ma mai l vi nm sau (1939) chnh nc c

b chnh quyn nazi Hitler nm u, khi s mt chng trnh dit chng vth nghim trn t nhn khng tin khong hu. Nm 1947, ti NurembergTo n Qun s M kt n nhng hnh ng phi php chng li nhn loi,v quyt nh trong Lut Nuremberg 10 khon n nh nhng iu kin thnghim trn con ngi.

---o0o---o Pht c th ly thi g trc nhng th nghim trn con ngi v

loi vt?

- V th nghim trn con ngi, o Pht tn trng con ngi, tn trng ssng, s bnh ng, th d nhin s khng khc g nhng quan nim thngthng cao s tn trng v bo v con ngi v nhng lut php nh lut

Nuremberg.

- V th nghim trn loi vt, v tinh thn t bi thng xt tt c cc chngsinh, cho nn o Pht khng th no ch trng m x, git hi cc loi vt


25/28

mt cch thng tay, khng do d, nh thng xy ra trong cc phng thnghim. ng trn bnh din tng th ca v tr quan Pht gio, th phi tntrng mun loi, coi mun loi nh mt, khng t con ngi vi trung tmim, khng c u i con ngi so vi thin nhin.

Nhng trn thc t, trn bnh din s tht thng thng (vritconventionnelle) th kh lng con ngi khng ko v pha mnh ci liim m to ha trao cho. Nu phi tn trng s sng ti cng, cng nhtrong o Jain, th phi t b y hc th nghim trn loi vt, phi nhng vikhun, k sinh trng nhn ln trong c th, khng c dng thuc khngsinh, kh trng, v nh vy s khng th no iu tr c mt s ln cc

bnh truyn nhim, cc dch bnh e da loi ngi trong bao nhiu thk. D mun d khng, con ngi s tip tc lm th nghim trn loi vt, stip tc th cc loi thuc mi trn sc vt trc khi p dng trn loi ngi,

iu khng th no trnh c. iu m o Pht c th lm c, l kugi nhng nh nghin cu vin ch th nghim trn loi vt khi no cn thit,mt cch ti thiu, c gng trnh git hi cc sc vt v gy cho chng stn thng, au n.

---o0o---Kt lun

Nh chng ta thy, nhng vn sinh o c t ra cho x hi mi ngymt thm a din v phc tp. Hn na, chng bin i theo nhp ca khoahc, mt cch nhanh chng n ni ngay c chnh quyn, lut php cngchy theo khng kp.

Sinh o c khng phi l mt ci g c nh, bt ngun t nhng nguyntc lun l c truyn, m l nhng quan im pht xut t nhng suy nghtp th, a ngnh v nhng p dng ca sinh hc v y hc, ch c gi trtng i trong mt x hi v trong mt khong thi gian no . Vn llm th no i ti mt s ng thun, mt s tha hip gia khoa hc, oc v lut php, c mt s pht trin theo chiu hng tt p, ha hi

trong x hi.

D mun hay khng, khoa hc vn tin ti u u v mi ngy mt thmnh hng vo cuc sng hng ngy. Theo Francis Bacon, "tt c nhng gc th thc hin s c thc hin", dng nh khng c g ngn cn ni

pht trin ca nhn loi, d kt qu a ti tt hay xu, v d tc gi lngi ny hay ngi khc.


26/28

Cc tn gio thn khi, v nhng nguyn tc s cng trn s sng, nnthng ly thi chng i, cn ngn. Cn ngn mt s p dng ca khoahc vo i sng, v dn dn cn ngn nhng bc tin ca khoa hc. Nhvy, gio l s dn dn b b ri bn l cuc sng, v cc tn s b chia r,hoang mang.

o Pht khc vi nhng tn gio , khng c nhng gio iu s cng,nhng nguyn tc tuyt i, nhng cm on ngt ngho. Tuy rng a snhng vn sinh o c cha t ra di thi c Pht, nhng chng tacng c th suy lun ra t mt vi im cn bn ca o Pht:

- o Pht tn trng s sng, nhng khng coi l mt gi tr tuyt i.

- o Pht trc ht l o dit kh, ly cu kh lm mc ch duy nht.

- nghip l do mun ca mnh to ra, ch khng phi l kt qu ca mihnh ng; v tnh hi khng gy nghip hi.

- gc r ca o Pht l kh au, cng nh hoa sen mc t bn ly; o Phtbao gi cng gn lin vi thc ti, d thc ti xu xa ti u chng na.

Vi cn bn , chng ta c th tin rng trn a s nhng vn sinh oc, o Pht khng chng i li vi nhng bc tin ca khoa hc vnhng la chn ca x hi con ngi, cho ti ngy hm nay.

o Pht c th ch trng dng thuc gim au, ghp cc b phn, hn chsinh , chn on tin sinh. o Pht c th chp nhn tr t trong nhngtrng hp c bit, kin to di truyn v th nghim trn con ngi vi iukin. o Pht khng ch trng nhng c th dung th ph thai v thnghim trn loi vt, v l do cu kh.

l mt s ngh c nhn, cn phi c bn lun, o su gia cc Pht

t thuc mi ngnh, chng ta cng nhau xy dng mt nn sinh o c,trong tinh thn o Pht v thch hp vi thi i.

---o0o---


27/28

Ti liu tham kho

1. AMBROSELLI C., L'thique mdicale, PUF, coll "Que sais-je?", 2 dit1994

2. BERNARD C., Introduction la mdecine exprimentale (1865), Garnier-Flammarion, 1966

3. BERNARD J., La biothique, Flammarion, coll "Dominos", 1994

4. COMITE CONSULTATIF NATIONAL D'ETHIQUE POUR LESSCIENCES DE LA VIE ET DE LA SANTE, Gntique et mdecine: de la

prdiction la prvention, Les cahiers du CCNE, no 6, 1/96

5. COMITE CONSULTATIF NATIONAL D'ETHIQUE POUR LESSCIENCES DE LA VIE ET DE LA SANTE, Recherche biomdicale etrespect de la personne humaine, La Documentation Fran se, 1988

6. FAGOT-LARGEAULT A., La rflexion philosophique en biothique, p11-26, in "PARIZEAU M.H., Les fondements de la biothique, De Boeck-Universit, 1992"

7. FRYDMAN R., Dieu, la mdecine et l'embryon, Odile Jacob, 1997

8. GOLD F., CHOUTET P., BURFIN E., Repres et situations thiques enmdecine, Ellipses, 1996

9. HOTTOIS G., PARIZEAU M.H., Les mots de la biothique. Unvocabulaire encyclopdique, De Boeck-Universit, coll "Sciences EthiquesSocits", 1993

10. JACOB F., La souris, la mouche et l'homme, Odile Jacob, 1997

11. KANT E., Fondements de la mtaphysique des moeurs, Hatier,traduction Hatier, 1976

12. NGUYN MINH L HU PHNG, Hn ch sanh , cc tn gio vkhoa hc Php, Hng Sen, s 68, 1998


28/28

13. Nguyn Phc Bu Tp, Quan nim v tr t (euthanasia) ca o Pht,Hng Sen, s 65, 1997

14. TAGUIEFF P.A., Retour l'eugnisme. Questions de dfinition, Esprit,no 200, 198-214, 3/1994

15. Thch Thin Chu, S sng v s cht trong Pht gio, Hng Sen, s64, 65 v 66, 1997

Chn thnh cm n c s Li Nh Bng tng bn in t.Ht

Documents

Dao Phat Voi Nhung Van de Sinh Dao Duc - Trinh Nguyen Phuoc