Embed Size (px)
Citation preview
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
1
Naar adaptieve planning met de NOVI Een verkenning van een nationale ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor veerkrachtige steden en regio’s
Dr. Tim Busscher Dr. Ward Rauws
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
www.inplanning.eu
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Agenda › Wat is mogelijke rol van de NOVI in het
overbruggen van de spanning tussen
Bewuste planning interventies
(Fundamentele) Onzekerheden
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Agenda Adaptieve planning met de NOVI 1. Hoe kan adaptieve planningsbenadering, gericht
op het genereren van condities voor ontwikkeling, worden geïntegreerd in de NOVI?
2. Wat zijn passende visievormen en aan welke voorwaarden moeten zij voldoen?
Adaptieve planning en de overheid 3. Welke samenwerkingsvormen helpen het Rijk bij
de implementatie van een adaptieve nationale visie?
4. Hoe kunnen partijen naast samen werken ook samen leren, waarbij ook actief het onbekende wordt verkend?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Onzekerheid erkend: beperkte kennis + politieke afwegingen
› De planoloog als ‘God’ § Volledig overzicht, best mogelijke plannen § Blauwdrukplanning
› 1st ronde van kritiek § Beperkte en selectieve informatie § Politiek-gedreven motivaties
5
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Onzekerheid erkend: verschillende percepties en contexten › 2de ronde van kritiek
§ Plaats-specifiek § Netwerksamenleving § Veelvoud aan percepties
› ‘Communicative turn’ § Collaboratieve planning § Participatie § Werken naar consensus
6
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Onzekerheid erkend: connectiviteit en niet-lineariteit 3de ronde van kritiek: › Systemen zijn voortdurend in wording › Relaties zijn veranderlijk › Causaliteit is indirect Onzekerheid is een intrinsiek onderdeel van het systeem
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Van ‘zijn’ naar ‘in wording’ 8
Zijn t = nu
In wording t = nu + 1
Adaptieve rationaliteit
Technische rationaliteit
Communi- catieve
rationaliteit
Coevolutie Emergentie Zelforganisatie Transities
Gebaseerd op De Roo, 2010
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Consequenties voor beleid en planning › Ontwikkelingspaden
ontvouwen zich deels ‘autonoom’
› Van elkaar afhankelijke en op elkaar reagerende systemen
› Wendbaarheid is cruciaal voor ‘fit’ met dynamische omgeving
› ‘Windows of opportunity’
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Op weg naar een nieuwe sturingsfilosofie
› Voorbij onzekerheid = risico › Strategieën en tools die
uitgaan van systemen in beweging
› Navigeren in een veranderend ‘landschap’
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Adaptieve planning › Het vergroten van het vermogen mee te
bewegen § Basis op orde § Verkennen en vernieuwen
› Maatschappelijk gewenste ontwikkelingspaden stimuleren
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Adaptieve planning Verschuivende oriëntatie:
Van inhoud… …naar proces… …naar condities.
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Voorbeeld: Almere Oosterwold RAAMM/MVRDV, 2012
13
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
3 typen condities
1. Vergroten flexibiliteit 2. Borgen minimaal niveau van
omgevingskwaliteit 3. Stimuleren ontstaan gewenste
ontwikkelingspaden
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Welke condities zouden centraal moeten staan in de Nationale omgevingsvisie (NOVI)?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Condities voor de NOVI Enkele eerste gedachten… Dynamisch
Complementariteit Competitie
Robuust
Cohesie Compatibiliteit
Ruimtelijk systeem
Gebaseerd op De Roo, 2012
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
1) Welke condities zouden centraal moeten staan in de Nationale omgevingsvisie (NOVI)?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
De rol van visies: Als de toekomst fundamenteel onzeker is, heeft visievorming dan nog zin?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Visies als onderdeel van Adaptieve planning
› synergiemogelijkheden tussen ontwikkelingen identificeren
› nieuwe initiatieven uitlokken › collectief kader genereren voor beslissingen
over publieke investeringen (legitimatie) › investeringszekerheid Maar hoe kunnen we visies beter geschikt maken voor een Nederland dat continu in wording is?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Na#onale Omgevingsvisie
Visie-elementen die inspireren, richting geven en verleiden
Condities voor ontwikkeling die adaptiviteit borgen + gewenste toekomstpaden stimuleren
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
2) Wat zijn passende visievormen en aan welke voorwaarden moeten zij voldoen?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Visies die bijdragen aan veerkrachtige steden en regio’s
Enkele eerste gedachten… › Gebaseerd globale trends + opkomende
initiatieven › Verleiden & verbinden › Activeren tot experimenten › Levend verhaal
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
1) Welke condities zouden centraal moeten staan in de Nationale omgevingsvisie (NOVI)? 2) Wat zijn passende visievormen en aan welke voorwaarden moeten zij voldoen?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
En nu gaan doen!
24
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Adaptieve planning: een veranderd speelveld? › Condities staan centraal:
§ Wie stelt deze condities op en wie gaat er naar handelen?
› Zoektocht naar nieuwe arrangementen (hoe?): § Andere partners (welke rol speelt de markt?) § Andere verhoudingen (wat vraagt
faciliterende planning?) § Wat wordt er van het Rijk verwacht?
25
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Rollen van de overheid › Paradoxale rol Rijk in adaptieve planning:
› Enerzijds loslaten om ruimte te geven aan nieuwe, onbekende en ontluikende initiatieven;
› Anderzijds de partij waarvan decentrale overheden kaders en daadkracht van verwachten in het besluitvormingsproces
26
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
3) Welke samenwerkingsvormen helpen het Rijk bij de implementatie van een adaptieve nationale visie?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Samen werken, samen leren › Adaptieve planning vraagt niet alleen om
slimme samenwerkingsarrangementen
› Om (gezamenlijk) in staat te zijn om te kunnen gaan met onzekerheden is ook samen leren noodzakelijk
› Hoe kunnen we dat leren organiseren?
28
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
Samen werken, samen leren › Leren is van nature zelfversterkend van aard:
§ Nadruk ligt vaak op verbeteren en verfijnen van hetgeen dat men al doet en kent (exploitatie)
› Adaptieve planning vraagt echter ook om: § pro-actief experimenteren, nieuwe paden
ontwikkelen en zoeken naar nieuwe kennis (exploratie)
› Dit zet echter de bestaande consensus, verhoudingen en status quo onder druk.
29
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
4) Hoe kunnen partijen naast samen werken ook samen leren, waarbij ook actief het onbekende wordt verkend?
| Datum 12-09-2012
faculteit ruimtelijke wetenschappen
department of spatial planning and environment
3) Welke samenwerkingsvormen helpen het Rijk bij de implementatie van een adaptieve nationale visie? 4) Hoe kunnen partijen naast samen werken ook samen leren, waarbij ook actief het onbekende wordt verkend?
31
