16
l eidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten Datum: januari 2010 Auteur: Y. H. Schuuring Studienummer: 1330756 Hoofdmentor: dr. G. J. de Bruin - Hordijk Ontwerpmentor: ir. E. J. G. C. van Dooren Gecommiteerde: ir. A. T. M. Westgeest Afdeling: Building Technology Studio: Climate Design Aantal pagina’s: 16 l

Daylight-design for architects

Embed Size (px)

DESCRIPTION

The daylight design strategy is one of the final products of my graduation at the Delft University of Technology. It's shows the daylight strategy for designers who have interest to integrate the aspect daylight intp elementary schools. These steps lead to a better visual comfort into classes. It's not recessary to follow these steps rigid. To integrate some of the steps will improve the daylighting and the visual comfort in classrooms considerable.

Citation preview

Page 1: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Datum: januari 2010

Auteur: Y. H. Schuuring

Studienummer: 1330756

Hoofdmentor: dr. G. J. de Bruin - Hordijk

Ontwerpmentor: ir. E. J. G. C. van Dooren

Gecommiteerde: ir. A. T. M. Westgeest

Afdeling: Building Technology

Studio: Climate Design

Aantal pagina’s: 16

l

Page 2: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 2

Y. H. SchuuringJanuari 2010

Page 3: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuring pagina 3

Inleiding .......................... 4

Daglichtstrategie .......................... 5

Gebruikersfactoren .................................... 6

Oriëntatie .................................... 7

Positie .................................... 10

Ruimtelijke geometrie .................................... 12

Materialen .................................... 14

Ontwerpstudies .......................... 15

Bronvermelding .......................... 16

I n h o u d s o p g a v e

Page 4: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 4

Relevantie en doel van het onderzoek

Daglicht is essentieel voor de mens. Het heeft een grote invloed op de dagelijkse processen van de mens. Dit zijn de fysiologische, psychologische - en biologische aspecten, zoals de slaap– en waakcyclus, hormoonfuncties en de cognitieve functies als concentratie en alertheid [7], (figuur 1 en 2) .

Ook in het onderwijs speelt daglicht een cruciale rol. Een goede visuele kwaliteit kan de groei, de prestaties en verdere ontwikkeling van het kind positief beïnvloeden.Helaas zijn er tegenwoordig veel onderwijsgebouwen, die een slechte visuele kwaliteit hebben. Vaak wordt dit bepaald door te grote en slechte gepositioneerde daglichtopeningen. Dit leidt tevens tot temperatuuroverschrijding in de zomer en in het voor- en najaar.

Meestal is de oorzaak dat er bij het ontwerp geen goede daglichtstrategieën zijn gebruikt. Om goed gebruik te maken van daglicht in onderwijsruimten is enige basiskennis over daglicht en visuele kwaliteit nodig.

Het resultaat van dit onderzoek richt zich op het verbeteren van de visuele kwaliteit in onderwijsruimten. Het doel van dit onderzoek is het streven naar beter gebruik van daglicht in onderwijsruimten, zodat er 70% van de tijd gewerkt kan worden zonder het gebruik van kunstlicht. Hierbij is het belangrijk dat het gaat om de kwaliteit en niet de kwantiteit van daglicht.

Deze daglichtstrategie is opgedeeld in vijf thema’s: gebruikersfactoren, oriëntatie, positie, ruimtelijke geometrie en materialen.De thema’s zijn tot stand gekomen door literatuurstudies en onderzoek naar de visuele kwaliteit in vijf onderwijsruimten.Per thema worden er vuistregels gegeven. Deze vuistregels dienen als leidraad tijdens het ontwerpen.

De vuistregels zijn getoetst met behulp van simulatieprogrammatuur.

n l e i d i n gI

figuur 1de invloed van de verticale verlichtingssterkte op het oog

figuur 2benodigde hoeveelheid verticale verlichtingssterkte op de dag [7]

9 13 18 hours

afternoon compensation(winter)

post lunch dipmorning boostlight level&

color temperature

Page 5: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuring pagina 5

Visuele kwaliteit

De visuele kwaliteit wordt gedefinieerd als het vermogen van een daglichtontwerp om aan de verlichtingseisen te voldoen die aan een bepaalde situatie zijn gesteld [1]. Dit is afhankelijk van de tijdsperiode, de mate van detail van een taak en de leeftijd van gebruiker.

Om goede controle te hebben over de visuele kwaliteit in een ruimte, is het nodig de criteria van de visuele kwaliteit te begrijpen. De visuele kwaliteit wordt onderverdeeld in de visuele prestatie (fysiologisch en subjectief) en het visueel comfort (psychologisch en objectief). De criteria die worden gesteld aan de visuele prestatie zijn:- De hoeveelheid verlichtingssterkte op het verticale en horizontale vlak (figuur 3 en 4);- luminantiesterkte- en verhouding (figuur 5 en 7);- de richting en de uniforme verdeling van de verlichting (figuur 6);- kleurweergave.

Aan het visueel comfort worden de volgende eisen gesteld:- Het hebben van uitzicht;- het geven van oriëntatie;- het voorkomen van verblinding.

Voor dit onderzoek worden de daglichtfactor, de luminantie en het voorkomen van verblinding gebruikt om de mate van visuele kwaliteit te bepalen.Het geven van oriëntatie en uitzicht wordt aanbevolen, maar hieraan zal in dit onderzoek geen aandacht aan worden geschonken.

De daglichtfactor [DF] wordt gebruikt om de mate van daglicht te bepalen op een bepaald punt in een ruimte. Deze waarde vormt de significante factor voor daglicht in een ruimte. De grootte hiervan hangt primair af van de verhouding tussen de gemeten horizontale verlichtingssterkte op een vlak binnen het lokaal en een gemeten horizontale verlichtingssterkte in het vrije vlak.De luminanties bepalen sterk de mate van visuele prestaties. De luminantie van een vlak is enerzijds afhankelijk van de verlichtingssterkte op een oppervlak en anderzijds afhankelijk van de reflectiefactor van het oppervlak.Verblinding treedt op wanneer men het als hinderlijk ervaart dat een bron met een zeer hoge helderheid in het gezichtveld is. Dit betekent dat er een helderheid in het gezichtsveld voorkomt, die meerdere malen groter is dan het oog aan kan.Verblinding kan voorkomen door (dag)licht (directe verblinding, figuur 8) of door (dag)licht dat op een materiaal een hoge luminantie veroorzaakt (indirecte verblinding, figuur 9). Hoge luminanties en onregelmatige luminantieverdeling moeten worden vermeden.

a g l i c h t s t r a t e g i eD

verlichtingssterkte luminantie

300 lux x 400 lux

verhouding bij daglicht 0,5 >x <1,5.

verhouding afhankelijk van taak1:3/3:1

1:10/10:11:40/40:1

80 cd/m275 cd/m2

150 cd/m2

63 cd/m2

55 cd/m2

verlichtingssterkte luminantie

300 lux x 400 lux

verhouding bij daglicht 0,5 >x <1,5.

verhouding afhankelijk van taak1:3/3:1

1:10/10:11:40/40:1

80 cd/m275 cd/m2

150 cd/m2

63 cd/m2

55 cd/m2

verlichtingssterkte luminantie

300 lux x 400 lux

verhouding bij daglicht 0,5 >x <1,5.

verhouding afhankelijk van taak1:3/3:1

1:10/10:11:40/40:1

80 cd/m275 cd/m2

150 cd/m2

63 cd/m2

55 cd/m2

verlic

htin

gsst

erkt

elu

min

antie

300

lux

x40

0 lu

x

verh

oudi

ng b

ij da

glic

ht

0,5

>x

<1,

5.

verh

oudi

ng a

fhan

kelij

k va

n ta

ak1:

3/3:

11:

10/1

0:1

1:40

/40:

1

80 c

d/m

275

cd/

m2

150

cd/m

2

63 c

d/m

2 55 c

d/m

2

figuur 3horizontale verlichtingssterkte

figuur 6uniformiteit in verlichtingssterkte

figuur 7luminantieverhoudingen

figuur 8direct verblinding

figuur 9indirecte verblinding

verlichtingssterkte luminantie

300 lux x 400 lux

verhouding bij daglicht 0,5 >x <1,5.

verhouding afhankelijk van taak1:3/3:1

1:10/10:11:40/40:1

80 cd/m275 cd/m2

150 cd/m2

63 cd/m2

55 cd/m2

verlichtingssterkte luminantie

300 lux x 400 lux

verhouding bij daglicht 0,5 >x <1,5.

verhouding afhankelijk van taak1:3/3:1

1:10/10:11:40/40:1

80 cd/m275 cd/m2

150 cd/m2

63 cd/m2

55 cd/m2

figuur 5luminantie

figuur 4verticale verlichtingssterkte

Page 6: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 6

GComputer Werk Plekken300 lux

Stud

ie P

lekk

en30

0 lu

x

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

Plattegrond met diverse werkzaamheden; per werkzaamheid worden er verschillende verlichtingssterkten vereist.

Maak onderscheid tussen ramen voor uitzicht en daglichtopening.

Stem de hoeveelheid daglicht op de gebruikerstaken afEen slechte visuele prestatie brengt vermoeidheid teweeg en levert slechte prestaties.

De hoeveelheid verlichtingssterkte wordt bepaald aan de hand van de moeilijkheid en de tijdsduur voor de betreffende werkzaamheden (figuur 12). Gebruik hiervoor tabel 1.

Voorzie het midden van het lokaal van de benodigde hoeveelheid daglicht.(figuur 10). Op deze manier blijft er ruimte voor taken waarbij minder strenge verlichtingssterkte eisen worden gesteld.Zeker in het onderwijs is een mate van flexibiliteit belangrijk.

taak voor de docent voor de leerling standaard (verlichtingssterkte)

voor de klas algemeen

1 schrijven op het schoolbord lezen en overnemen wat op het bord geschreven wordt

500 lux (verticaal) 200 lux

2 spreken voor de klas opletten wat de docent vertelt 300 lux 300 lux

3 tonen van een presentatie kijken naar projectie of tv-scherm 300/10 lux 10 lux

4 opletten wanneer de klas een taak uitvoert

schrijven, lezen, tekenen, etc. 300 lux 300 lux

5 beeldschermwerk begeleiden

kijken naar een beeldscherm en op papier

50 lux 300 lux bovende pc’s

6 voorbereiden of uitwerken van lessen

niet aanwezig 300 lux 50 lux

Let op het onderscheid tussen daglichtopeningen en ramenDit voorkomt ongecontroleerd daglicht, overbodige temperatuur-overschrijding en zorgt voor een betere visuele kwaliteit.

Door onderscheid te maken kunnen de daglichtopeningen specifiek dienen voor de visuele prestatie en ramen voor het visueel comfort (figuur 11).

tabel 1 [2]

figuur 12

figuur 10

figuur 11

1.& 3.

2.

4.

3.

5.

e b r u i k e r s f a c t o r e n

Page 7: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuring pagina 7

xxx

Daglicht vanuit één oriëntatie.Door daglicht vanuit één oriëntatie ontstaat er een slechte uniformiteit in verlichtingssterkte.

Daglicht vanuit twee aaneengesloten oriëntaties.Het lokaal wordt als helder erva-ren. Maar geeft een minder goede uniformiteit door verhoging van de verlichtings-sterkte in de zoneoverlap. Ook wordt de kans, door overschrijding van de luminantieverhoudingen op verblinding vergroot.

Daglicht vanuit twee oriëntaties.Het lokaal wordt als helder ervaren.Dit geeft een goede uniformiteit in verlichtingssterkte.

Daglicht vanuit meerdere oriëntaties.Het lokaal wordt als helder ervaren.In de hoeken treedt een zoneoverlap op, waardoor de gelijkmatigheid wordt verstoord. Ook wordt de kans, door overschrijding van de luminantieverhoudingen op verblinding vergroot.

Zorg voor een uniforme daglichtverdelingTe groot verschil tussen de verlichtingssterkten kan leiden tot adaptatie problemen voor de ogen, dit resulteert in vermoeidheid en afname van de productiviteit.

De uniformiteit van de verlichtingssterkte wordt bepaald door de oriëntatie van de daglichtopeningen. Daglicht vanuit meerdere oriëntaties leidt tot een uniformere verdeling van de verlichtingssterkte.

daglichtopeningen, geplaatst op tegenovergestelde oriëntaties, geven de beste uniformiteit in verlichtingssterkte.Figuur 14 toont daglicht vanuit tegenovergestelde oriëntaties. In deze situatie wordt (vrijwel) het hele lokaal verlicht, waardoor de verschillen in grootte van de verlichtingssterkte worden beperkt. Figuur 11 toont daglicht vanuit een oriëntatie. Hierbij ontstaan grote verschillen inverlichtingssterkte.

Daglichtopeningen die aaneengesloten zijn, zoals bij figuur 16 en 17, zorgen voor hoge verlichtingssterkten bij de overlappende gedeelten. Vaak komt het daglicht niet diep genoeg in het lokaal en wordt er een slechte uniformiteit verkregen.

daglichtopeningen, die voor indirect daglicht zorgen, leveren vrijwel geen verlichtingssterkte in het lokaal.Figuur 15 toont een situatie waarbij daglicht vanuit een andere ruimte in het lokaal moet komen. Vaak is de overgangszone te groot en reikt het daglicht niet ver genoeg.

Voorkom verblindingDaglicht, door grote daglichtopeningen, vanuit meerdere oriëntaties, leidt tot grote verschillen in luminantieverhoudingen. Dit leidt tot verblinding.

Zorg voor een goede verhouding tussen daglicht vanuit meerdere oriëntaties en de grootte van de daglichtopeningen.

figuur 13

figuur 16

figuur 14

figuur 17

figuur 15Daglicht vanuit twee oriëntaties, waarvan één indirect.Het lokaal wordt als redelijk helder ervaren.Dit geeft een redelijke uniformiteit in verlichtingssterkte.

r i ë n t a t i eO

Page 8: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 8

Voorkom verblindingDirecte verblinding beïnvloedt het visueel comfort.

De zon staat in de ochtend op het oosten bijna horizontaal, waardoor controle over de warmtebelasting en de daglichttoetreding erg moeilijk is. De zon gaat in de namiddag/avond in het westen onder. Op deze momenten staat de zon bijna horizontaal, waar-door reflectie en verblinding kunnen optreden (figuur 18).Dit is moeilijk te voorkomen. Let daarom op de specifieke eigenschappen van de zonnestand, horende bij de verschillende geveloriëntaties.

noord-zuidoriëntaties Daglicht vanuit het noorden geeft bij een diffuse hemelkoepel gelijkmatig daglicht. Door de stand van de zon treedt er in het noorden bij een zonnige hemelkoepel geen verblinding op.Daglicht vanuit het zuiden geeft overdag goede verlichting. Omdat de zon hoog staat, is regelbaarheid van daglicht relatief eenvoudig [3].

oost-westoriëntaties hoog in de gevelDoor de daglichtopeningen hoog in de gevel te plaatsen wordt de verwachte verblinding in de ochtend en aan het einde van de dag vermeden (figuur 19).

Doorsnede van het lokaal met ramen in het oosten, zuiden en westen, met mogelijke verblinding door de lage stand van de zon.

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

figuur 18

Doorsnede van het lokaal met bovenlichten in het oosten, zuiden en westen. Hierdoor wordt mogelijke verblinding aanzienlijk verminderd.

figuur 19

Daglicht vanuit drie oriëntaties: voorjaar/najaar 21 september4 vier ramen met de bovenzijden op 2,3 m. hoogte

Daglicht vanuit drie oriëntaties: voorjaar/najaar 21 september4 vier ramen met de bovenzijden op3 m.hoogte

r i ë n t a t i eO

Page 9: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuring pagina 9

Oriënteer het grootste daglichtoppervlak op het zuiden De oriëntatie van de gevel, het tijdstip en de grootte van de daglichtopeningen bepalen de hoeveelheid straling door daglicht in het lokaal.Het lokaal wordt opgewarmd door de straling die valt op de wanden, vloeren en interieur objecten.

De stand van de zon is door de hoeveelheid warmte in de zomer in het oosten en westen groter dan het zuiden (figuur 20). In het najaar is de hoeveelheid warmte in het zuiden groter dan in het oosten en westen(figuur 21) [3].

voorkom het overproportionerenvan daglichtopeningen op het oosten en westenIn de zomer moet de warmtebelasting op de daglicht-openingen laag worden gehouden.In de winter kan het lokaal worden verwarmd door zonnestraling. Houd daarom de daglichtopeningen in het oosten en westen (relatief) klein en pas grotere daglichtopeningen in het zuiden toe.

r i ë n t a t i e

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚15:00

20˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

O

0

6 8

1

0

12

14

16

870

W/m

²

630

W/m

²

tijd

in u

ren

6 8 10 12 14 16 18 20 22

700 W/m²

450 W/m²

tijd in uren

6 8 10 12 14 16 18 20 22 tijd in uren

280 W/m²290 W/m²

8

10

1

2

1

4

1

6

1

8

2

0

2

2

900

W/m

²

650

W/m

²

tijd

in u

ren

6 8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

tijd in uren

6 8 10 12 14 16 18 20 22 tijd in uren

280 W/m²290 W/m²

8

10

1

2

1

4

1

6

1

8

2

0

2

2

720

W/m

²

tijd

in u

ren

720

W/m

²

tijd

in u

ren

0

6 8

1

0

12

14

16

OW

ZO

Z

ZW

Nda

glic

ht v

anui

t één

ori

ënta

tie:

win

ter s

ituat

ie 2

1 de

cem

ber

15˚

win

ter

12:3

015

˚

15:45 5˚

09:305˚

OW

ZO

Z

ZW

N

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

rm

et to

tale

str

alin

g do

or z

onlic

ht o

p he

t ver

tical

e vl

ak

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r4

ram

en b

oven

kant

op

2,3

met

er h

oogt

e

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r4

ram

en, b

oven

kant

op

3,4

met

er h

oogt

e

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r1

raam

stro

ok, b

oven

kant

op

3,4

met

er h

oogt

e

12:3

035

˚

Z 12:3

035

˚

ZO10

:00

Z12

:30

Z12

:30

Z12

:30

10:0020˚15:00 20˚

07:0

010

˚

18:0

010

˚

NO

O

NW

W

ZO

Z

ZW

N

N

NN

N

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:zo

mer

situ

atie

21

juni

met

tota

le s

tral

ing

door

zon

licht

op

het v

ertic

ale

vlak

60˚

zom

er70

0 W

/m²

min

der d

an 2

xh

2,3

m. [

h]

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

Z12

:30

35˚

3,5

0,22,1

2,3 m. [h] [h]

1,2

min

der d

an 2

xh

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

3,5

1,91,5

3,4 m. [h]

0,1

min

der d

an 2

xh

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

ββ

3,5

1,91,5

4 m. [h]

0,1

13:0

060

˚

Z13

:00

Z12

:30

Z12

:30

10:4535˚

14:45 35˚

05:3

0 15

˚20:1

515

˚

1 m. 1 m. 1 m.0,75 m. 0,75 m. 0,33 m.0,33 m. 0,75 m. 1 m.

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

20˚

3,4m

. [h]

7 m. [b]

1 m. 1 m. 1 m.0,75 m. 0,75 m. 0,33 m.0,33 m. 0,75 m. 1 m.

3,4m

. [h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r1

raam

stro

ok, b

oven

kant

op

2,3

met

er h

oogt

e

2,3m

. [h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

rLo

kaal

met

schu

in a

�ope

nd p

lafo

nd ri

chtin

g de

dag

licht

open

ing

1 ra

amst

rook

, bov

enka

nt o

p 4

met

er h

oogt

e

4m. [

h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

6 m. [h]

8 m. [h

]

0,33 m.5,33 m.0,33 m.

α

Z12

:30

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

3,5

α

ZW

Z12

:30

N

35˚

15:0

0

20˚

Z 12:3

035

˚

ZO10

:00

N

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

20˚

ZO10

:00

20˚

ZW15

:00

20˚

Z 12:3

035

˚

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber m

et b

ewol

kte

hem

elko

epel

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

NN

NN

NN

NN

Com

pute

r Wer

k Pl

ekke

n30

0 lu

x

Stud

ie P

lekk

en30

0 lu

x

1 m.

1 m. 1 m.

1 m.

0.83m.

0.75m.0.75m.

0.75 m.

0,83 m.

OW

ZO

Z

ZW

12:3

035

˚

10:0020˚

15:00 20˚

07:0

010

˚

18:0

010

˚

1va

riant

plattegrond

daglicht vanuit één oriëntatie daglicht vanuit twee oriëntaties daglicht vanuit vier oriëntaties

voor

geve

l (zu

id)

doorsnedeisometrie

23

4 5

6 7

8

1.1

6.1

1.2

2.1

4.2

4.1

5.1

6.2

7.1

8.1

1.3

2.2

4.3

5.2

6.3

7.2

8.2

1.4

6.4

1.5

2.3

4.5

4.4

5.3

6.5

7.3

8.3

1.6

2.4

3.2

3.1

4.6

5.4

6.6

7.4

8.4

1.7

2.5

3.3

4.7

5.5

6.7

7.5

8.5

1.8

2.6

3.4

4.8

5.6

6.8

7.6

8.6

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Docent Werk Plek500 lux

0

6 8

1

0

12

14

16

870

W/m

²

630

W/m

²

tijd

in u

ren

6 8 10 12 14 16 18 20 22

700 W/m²

450 W/m²

tijd in uren

6 8 10 12 14 16 18 20 22 tijd in uren

280 W/m²290 W/m²

8

10

1

2

1

4

1

6

1

8

2

0

2

2

900

W/m

²

650

W/m

²

tijd

in u

ren

6 8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

tijd in uren

6 8 10 12 14 16 18 20 22 tijd in uren

280 W/m²290 W/m²

8

10

1

2

1

4

1

6

1

8

2

0

2

2

720

W/m

²

tijd

in u

ren

720

W/m

²

tijd

in u

ren

0

6 8

1

0

12

14

16

OW

ZO

Z

ZW

Nda

glic

ht v

anui

t één

ori

ënta

tie:

win

ter s

ituat

ie 2

1 de

cem

ber

15˚

win

ter

12:3

015

˚

15:45 5˚

09:305˚

OW

ZO

Z

ZW

N

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

rm

et to

tale

str

alin

g do

or z

onlic

ht o

p he

t ver

tical

e vl

ak

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r4

ram

en b

oven

kant

op

2,3

met

er h

oogt

e

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r4

ram

en, b

oven

kant

op

3,4

met

er h

oogt

e

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r1

raam

stro

ok, b

oven

kant

op

3,4

met

er h

oogt

e

12:3

035

˚

Z 12:3

035

˚

ZO10

:00

Z12

:30

Z12

:30

Z12

:30

10:0020˚15:00 20˚

07:0

010

˚

18:0

010

˚

NO

O

NW

W

ZO

Z

ZW

N

N

NN

N

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:zo

mer

situ

atie

21

juni

met

tota

le s

tral

ing

door

zon

licht

op

het v

ertic

ale

vlak

60˚

zom

er70

0 W

/m²

min

der d

an 2

xh

2,3

m. [

h]

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

Z12

:30

35˚

3,5

0,22,1

2,3 m. [h] [h]

1,2

min

der d

an 2

xh

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

3,5

1,91,5

3,4 m. [h]

0,1

min

der d

an 2

xh

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

ββ

3,5

1,91,5

4 m. [h]

0,1

13:0

060

˚

Z13

:00

Z12

:30

Z12

:30

10:4535˚

14:45 35˚

05:3

0 15

˚20:1

515

˚

1 m. 1 m. 1 m.0,75 m. 0,75 m. 0,33 m.0,33 m. 0,75 m. 1 m.

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

20˚

3,4m

. [h]

7 m. [b]

1 m. 1 m. 1 m.0,75 m. 0,75 m. 0,33 m.0,33 m. 0,75 m. 1 m.

3,4m

. [h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r1

raam

stro

ok, b

oven

kant

op

2,3

met

er h

oogt

e

2,3m

. [h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

rLo

kaal

met

schu

in a

�ope

nd p

lafo

nd ri

chtin

g de

dag

licht

open

ing

1 ra

amst

rook

, bov

enka

nt o

p 4

met

er h

oogt

e

4m. [

h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

6 m. [h]

8 m. [h

]

0,33 m.5,33 m.0,33 m.

α

Z12

:30

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

3,5

α

ZW

Z12

:30

N

35˚

15:0

0

20˚

Z 12:3

035

˚

ZO10

:00

N

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

20˚

ZO10

:00

20˚

ZW15

:00

20˚

Z 12:3

035

˚

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber m

et b

ewol

kte

hem

elko

epel

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

NN

NN

NN

NN

Com

pute

r Wer

k Pl

ekke

n30

0 lu

x

Stud

ie P

lekk

en30

0 lu

x

1 m.

1 m. 1 m.

1 m.

0.83m.

0.75m.0.75m.

0.75 m.

0,83 m.

OW

ZO

Z

ZW

12:3

035

˚

10:0020˚

15:00 20˚

07:0

010

˚

18:0

010

˚

1va

riant

plattegrond

daglicht vanuit één oriëntatie daglicht vanuit twee oriëntaties daglicht vanuit vier oriëntaties

voor

geve

l (zu

id)

doorsnedeisometrie

23

4 5

6 7

8

1.1

6.1

1.2

2.1

4.2

4.1

5.1

6.2

7.1

8.1

1.3

2.2

4.3

5.2

6.3

7.2

8.2

1.4

6.4

1.5

2.3

4.5

4.4

5.3

6.5

7.3

8.3

1.6

2.4

3.2

3.1

4.6

5.4

6.6

7.4

8.4

1.7

2.5

3.3

4.7

5.5

6.7

7.5

8.5

1.8

2.6

3.4

4.8

5.6

6.8

7.6

8.6

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Docent Werk Plek500 lux

0

6 8

1

0

12

14

16

870

W/m

²

630

W/m

²

tijd

in u

ren

6 8 10 12 14 16 18 20 22

700 W/m²

450 W/m²

tijd in uren

6 8 10 12 14 16 18 20 22 tijd in uren

280 W/m²290 W/m²

8

10

1

2

1

4

1

6

1

8

2

0

2

2

900

W/m

²

650

W/m

²

tijd

in u

ren

6 8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

tijd in uren

6 8 10 12 14 16 18 20 22 tijd in uren

280 W/m²290 W/m²

8

10

1

2

1

4

1

6

1

8

2

0

2

2

720

W/m

²

tijd

in u

ren

720

W/m

²

tijd

in u

ren

0

6 8

1

0

12

14

16

OW

ZO

Z

ZW

Nda

glic

ht v

anui

t één

ori

ënta

tie:

win

ter s

ituat

ie 2

1 de

cem

ber

15˚

win

ter

12:3

015

˚

15:45 5˚

09:305˚

OW

ZO

Z

ZW

N

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

rm

et to

tale

str

alin

g do

or z

onlic

ht o

p he

t ver

tical

e vl

ak

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r4

ram

en b

oven

kant

op

2,3

met

er h

oogt

e

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r4

ram

en, b

oven

kant

op

3,4

met

er h

oogt

e

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r1

raam

stro

ok, b

oven

kant

op

3,4

met

er h

oogt

e

12:3

035

˚

Z 12:3

035

˚

ZO10

:00

Z12

:30

Z12

:30

Z12

:30

10:0020˚15:00 20˚

07:0

010

˚

18:0

010

˚

NO

O

NW

W

ZO

Z

ZW

N

N

NN

N

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:zo

mer

situ

atie

21

juni

met

tota

le s

tral

ing

door

zon

licht

op

het v

ertic

ale

vlak

60˚

zom

er70

0 W

/m²

min

der d

an 2

xh

2,3

m. [

h]

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

Z12

:30

35˚

3,5

0,22,1

2,3 m. [h] [h]

1,2

min

der d

an 2

xh

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

3,5

1,91,5

3,4 m. [h]

0,1

min

der d

an 2

xh

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

ββ

3,5

1,91,5

4 m. [h]

0,1

13:0

060

˚

Z13

:00

Z12

:30

Z12

:30

10:4535˚

14:45 35˚

05:3

0 15

˚20:1

515

˚

1 m. 1 m. 1 m.0,75 m. 0,75 m. 0,33 m.0,33 m. 0,75 m. 1 m.

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

20˚

3,4m

. [h]

7 m. [b]

1 m. 1 m. 1 m.0,75 m. 0,75 m. 0,33 m.0,33 m. 0,75 m. 1 m.

3,4m

. [h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

r1

raam

stro

ok, b

oven

kant

op

2,3

met

er h

oogt

e

2,3m

. [h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

dagl

icht

van

uit é

én o

riën

tatie

:vo

orja

ar/n

ajaa

r situ

atie

21

sept

embe

rLo

kaal

met

schu

in a

�ope

nd p

lafo

nd ri

chtin

g de

dag

licht

open

ing

1 ra

amst

rook

, bov

enka

nt o

p 4

met

er h

oogt

e

4m. [

h]

7 m. [h]

0,33 m.6,33 m.0,33 m.

6 m. [h]

8 m. [h

]

0,33 m.5,33 m.0,33 m.

α

Z12

:30

35˚

voor

jaar

/naj

aar

900

W/m

²

3,5

α

ZW

Z12

:30

N

35˚

15:0

0

20˚

Z 12:3

035

˚

ZO10

:00

N

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

20˚

ZO10

:00

20˚

ZW15

:00

20˚

Z 12:3

035

˚

dagl

icht

van

uit t

wee

ori

ënta

ties:

voor

jaar

/naj

aar s

ituat

ie 2

1 se

ptem

ber m

et b

ewol

kte

hem

elko

epel

4 ra

men

bov

enka

nt o

p 2

,3 m

eter

hoo

gte

NN

NN

NN

NN

Com

pute

r Wer

k Pl

ekke

n30

0 lu

x

Stud

ie P

lekk

en30

0 lu

x

1 m.

1 m. 1 m.

1 m.

0.83m.

0.75m.0.75m.

0.75 m.

0,83 m.

OW

ZO

Z

ZW

12:3

035

˚

10:0020˚

15:00 20˚

07:0

010

˚

18:0

010

˚

1va

riant

plattegrond

daglicht vanuit één oriëntatie daglicht vanuit twee oriëntaties daglicht vanuit vier oriëntaties

voor

geve

l (zu

id)

doorsnedeisometrie

23

4 5

6 7

8

1.1

6.1

1.2

2.1

4.2

4.1

5.1

6.2

7.1

8.1

1.3

2.2

4.3

5.2

6.3

7.2

8.2

1.4

6.4

1.5

2.3

4.5

4.4

5.3

6.5

7.3

8.3

1.6

2.4

3.2

3.1

4.6

5.4

6.6

7.4

8.4

1.7

2.5

3.3

4.7

5.5

6.7

7.5

8.5

1.8

2.6

3.4

4.8

5.6

6.8

7.6

8.6

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Daglichtzone

Overgangszone

Gangzone

Docent Werk Plek500 lux

figuur 20Daglicht vanuit één oriëntatie: zomersituatie 21 junimet de totale straling van zonlicht op het verticale vlak [3]

figuur 21Daglicht vanuit één oriëntatie: voorjaar/najaar 21 septembermet de totale straling van zonlicht op het verticale vlak [3]

figuur 22Daglicht vanuit één oriëntatie: winter 21 december [3]

6

8 10

12 14

16 18 20 22

620 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22 tijd in uren

280 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

280 W/m²

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

Z 12:30

Page 10: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 10

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

De positie en grootte van de daglichtopeningen bepalen de richting, de reikdiepte en hoeveelheid van daglichtOnvoldoende gelijkmatigheid van verlichtingssterkte leidt tot vermoeidheid. Let op bij het ontwerpen van daglichtopeningen.

positioneer geen daglichtopeningen waar het niet nodig isOnnodig gebruik van ramen, zoals beneden het werkblad, draagt niet bij aan de visuele kwaliteit noch geeft het uitzicht. positioneer de daglichtopening hoog in gevelLaag gepositioneerde daglichtopeningen verlichten het lokaal slechts plaatselijk (figuur 23 & 25). Onafhankelijk van de stand van de zon of de tijdsperiode tonen hooggeplaatste daglichtopeningen in figuur 24 & 26 betere daglichtvoorzieningen in het lokaal.

vermijd onnodig grote daglichtopeningen Grote daglichtopeningen geven te veel plaatselijke luminantie, te hoge verlichtingssterkten en teveel warmtebelasting.Hierdoor is de uniformiteit van de verlichtingssterkte in het lokaal vaak onvoldoende (figuur 25). geef horizontale daglichtopeningen de voorkeur boven verticale daglichtopeningenHet daglicht door verticale daglichtopeningen reikt wel diep in het lokaal, maar verlicht het lokaal slechts plaatselijk (figuur 23).Door horizontale daglichtopeningen wordt het daglicht beter verdeeld over de breedte van het lokaal (figuur 26).

o s i t i eP

Daglicht vanuit één oriëntatie: voorjaar/najaar 21 september, vier ramen, bovenkant op 3,4 m. hoogte

Daglicht vanuit één oriëntatie: voorjaar/najaar 21 september, vier ramen, bovenkant op 2,3 m. hoogte

Daglicht vanuit één oriëntatie: voorjaar/najaar 21 september, één raam, bovenkant op 2,3 m. hoogte

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6 8

1

0

12

1

4

16

18

20

22

tijd

in u

ren

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3 m. [h]

7 m

. [b]

1,33

m.

1 m

.1

m.

0,75

m.

0,75

m.

0,75

m.

1,33

m.

ZW

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

Daglicht vanuit één oriëntatie: voorjaar/najaar 21 september, één raam, bovenkant op 3,4 m. hoogte

figuur 25

figuur 23

figuur 26

figuur 24

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

Page 11: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuring pagina 11

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Z 12:30

N

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september

daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 3,2 meter hoogte

α

4m. [h]

8 m

. [h

]

0,33

m.

7,33

m.

0,33

m.

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Z 12:30

N

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 3,2 meter hoogte

3,2m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

α

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Z 12:30

N

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september

daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 3,2 meter hoogte

α

4m. [h]

8 m

. [h

]

0,33

m.

7,33

m.

0,33

m.

u i m t e l i j k e g e o m e t r i eR

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]7

m. [

h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

figuur 28figuur 27 figuur 29

Zorg voor goede verhouding tussen de positie van de daglichtopening en delokaaldiepte Vermijd diepe lokalen en een lage positie van de daglichtopeningen in de gevel (figuur 23). Het daglicht reikt hierdoor niet voldoende diep in het lokaal.

Voor een goede visuele kwaliteit is een juiste verhouding nodig tussen de hoogte van de daglichtopeningen en de diepte van de lokaal (figuur 27).Het wordt aanbevolen het lokaal niet dieper te maken dan twee keer de hoogte van de daglichtvoorziening [5].

Zorg dat het daglicht wordt gereflecteerdSlecht gereflecteerd daglicht verlicht het lokaal alleen ter plaatse van de daglichtopening.

vergroot het reflecterend oppervlakBij een lokaal met een vlak plafond of rechte wand reikt het daglicht vaak niet diep genoeg in het lokaal. De afschuining zorgt voor meer reflecterend oppervlak. Hierdoor wordt de verdeling van daglicht en distributie verbeterd (figuur 28 en 29).

Daglicht vanuit één oriëntatie: voorjaar/najaar 21 september, vier ramen, bovenkant op 4 m. hoogte

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Z 12:30

N

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 3,2 meter hoogte

3,2m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

α

Daglicht vanuit één oriëntatie: voor-jaar/najaar 21 september, vier ramen, bovenkant op 3,4 m. hoogte

Daglicht vanuit één oriëntatie: voor-jaar/najaar 21 september, vier ramen, bovenkant op 4 m. hoogte

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]7

m. [

h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

Page 12: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 12

Stem de façade af op daglichtBij rechte gevels en wanden komt het daglicht niet altijd efficiënt in het lokaal. Hierdoor wordt er niet optimaal gebruik gemaakt van daglicht.

volg de baan van de zonDoor de gevel de ronding van de baan van de zon te geven wordt het lokaal langer voorzien van daglicht.Hierbij moet wel rekening gehouden worden met de grootte en positie van de daglichtvoorzieningen in relatie met de baan van de zon (figuur 30). Deze is afhankelijk van de plaats op aarde, de datum en de tijd.

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

60o

35o

15o

oost

westnoord

zuid

juni

/maart

december

september

figuur 31figuur 30 [3]

u i m t e l i j k e g e o m e t r i eR

Page 13: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuring pagina 13

15˚

35˚

60˚

Z 12:30

35˚

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

Z 12:30

35˚

15˚

35˚

60˚

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Voorkom verblindingDirecte verblinding beïnvloedt het visueel comfort.

Daklichten worden gebruikt om daglicht te voorzien in moeilijk te bereiken zones van een onderwijsruimte.Ondanks dat daglicht door daklichten een uniforme daglicht distributie geeft, wordt het zonlicht bij een heldere hemelkoepel vaak als hinderlijk ervaren.

vermijd horizontale daklichtenVerblinding ontstaat omdat de zon in de middag hoog aan de hemelkoepel staat. Hierdoor komt het daglicht direct in het lokaal en kan er verblinding optreden (figuur 31).

gebruik verticale daglichtlichtenDoor de geometrie van ruimte of de positie van de daglichtopeningen wordt het onderwijslokaal niet altijd voldoende voorzien van daglicht. Hierbij is een extra daglichtvoorziening nodig om te zorgen voor een goede uniformiteit van de verlichtingssterkte. Door een verticale daglichtvoorziening, als een shed-dak toe te passen, wordt het daglicht zelfs in de gangzone van het lokaal gebracht (figuur 32). De positie hiervan is afhankelijk van de daglichtopbrengst door de daglichtvoorziening in de gevel. Samen met andere daglichtvoorzieningen kan er zo een uniforme verdeling en voldoende daglichtsterkte worden verkregen. Om een betere verdeling te krijgen van de luminanties en de kans op verblindingen te verkleinen kunnen verticale lamellen worden toegepast [6] (figuur 33).

0 6 8 10 12 14 16

870 W/m²

630 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

700 W/m

²

450 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

900 W/m²

650 W/m²

tijd in uren

6

8 10

12 14

16 18 20 22

900 W/m

²

tijd in uren

6

8

10

12

14

1

6

1

8

2

0

2

2tij

d in

ure

n

280

W/m

²29

0 W

/m²

8 10 12 14 16 18 20 22

720 W/m²

tijd in uren

720 W/m²

tijd in uren 0 6 8 10 12 14 16

O

W

ZO

Z

ZW

Ndaglicht vanuit één oriëntatie:winter situatie 21 december

15˚

winter

12:3015˚

15:45

09:305˚

O

W

ZO

Z

ZW

N

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septembermet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen, bovenkant op 3,4 meter hoogte

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 3,4 meter hoogte

12:3035˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

Z 12:30

Z 12:30

Z 12:30

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

NO

O

NWW

ZO

Z

ZW

N

N

N N N

daglicht vanuit één oriëntatie:zomer situatie 21 junimet totale straling door zonlicht op het verticale vlak

60˚

zomer700 W/m²

minder dan 2xh

2,3 m. [h]

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

Z 12:30

35˚

3,5

0,2

2,1

2,3

m. [

h][h

]

1,2

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

1,9

1,5

3,4

m. [

h]

0,1

minder dan 2xh

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

β β

3,5

1,9

1,5

4 m

. [h]

0,1

13:0060˚

Z 13:00

Z 12:30

Z 12:30

10:4535˚

14:45

35˚

05:30 15˚

20:1515˚

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

3,4m. [h]

7 m

. [b]

1 m

.1

m.

1 m

.0,

75 m

.0,

75 m

.0,

33 m

.0,

33 m

.0,

75 m

.1

m.

3,4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 september1 raamstrook, bovenkant op 2,3 meter hoogte

2,3m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

daglicht vanuit één oriëntatie:voorjaar/najaar situatie 21 septemberLokaal met schuin a�opend plafond richting de daglichtopening1 raamstrook, bovenkant op 4 meter hoogte

4m. [h]

7 m

. [h]

0,33

m.

6,33

m.

0,33

m.

6 m. [h

]

8 m. [h]

0,33 m

.5,3

3 m.

0,33 m

.

α

Z 12:30

35˚

voorjaar/najaar900 W/m²

3,5

α

ZW

Z 12:30

N

35˚

15:00

20˚

Z

12:3035˚

ZO 10:00

N

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

20˚

ZO 10:00

20˚

ZW15:00

20˚

Z

12:3035˚

daglicht vanuit twee oriëntaties:voorjaar/najaar situatie 21 september met bewolkte hemelkoepel4 ramen bovenkant op 2,3 meter hoogte

N N N N N N N N

Computer Werk Plekken300 lux

Studie Plekken300 lux

1 m

.

1 m

.1

m.

1 m

.

0.83m.

0.75

m.

0.75

m.

0.75

m.

0,83 m

.

O

W

ZO

Z

ZW

12:3035˚

10:0020˚

15:0020˚

07:0010˚

18:0010˚

1variant pl

atte

gron

d

dagl

icht

van

uit

één

orië

ntat

ieda

glic

ht v

anui

t tw

ee o

riënt

atie

sda

glic

ht v

anui

t vi

er o

riënt

atie

s

voorgevel (zuid)

door

sned

eis

omet

rie

2 3 4 5 6 7 8

1.1 6.1

1.2 2.1 4.2

4.1

5.1 6.2 7.1 8.1

1.3

2.2 4.3 5.2 6.3 7.2 8.2

1.4 6.4

1.5 2.3 4.5

4.4

5.3 6.5 7.3 8.3

1.6

2.4 3.2

3.1

4.6 5.4 6.6 7.4 8.4

1.7 2.5 3.3 4.7 5.5 6.7 7.5 8.5

1.8 2.6 3.4 4.8 5.6 6.8 7.6 8.6

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dag

licht

zone

Ove

rgan

gszo

ne

Gan

gzon

e

Dagl

ichtz

one

Ove

rgan

gszo

ne

Gang

zone

Doc

ent W

erk

Plek

500

lux

figuur 32

figuur 33

figuur 31

Daglicht vanuit één oriëntatie: voorjaar/najaar 21 september, één daklicht

Daglicht vanuit meerdere oriëntaties: vanuit meerdere oriëntaties, één shed-roofmet daglichtopeningen

u i m t e l i j k e g e o m e t r i eR

Page 14: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 14

a t e r i a l e nMGebruik lichte diffuus gekleurde materiaalafwerkingen Om een ruimte als goed en helder te ervaren is het belangrijk dat de wan-den en plafonds veel daglicht diffuus reflecteren, zodat er een hoge luminantie ontstaat [7] (figuur 35-27).Een oppervlakte reflecteert diffuus als de luminantie (L) op ieder punt van het oppervlak in alle richtingen gelijk is (figuur 34).Figuur 41 toont een materiaal met een glanzende afwerking. Hierbij is de hoek (ß) van het invallende licht (E) dezelfde als de hoek van uittreding (ß). Bij een glanzende afwerking treedt vaak verblinding op.Het weerkaatsend vermogen van de muren kan ervoor zorgen dat dag- en kunstlicht het onderwijslokaal in worden gestuurd. Hierdoor kan de verlichtingssterkte op het taakoppervlak en in het lokaal toenemen.Het wordt aanbevolen te werken met de volgende percentages:- plafond >80 %,- wanden 50-70 %, - vloeren 20-40 %. - interieurinrichting 25-45 %.

De kleurweergaven van de wanden, plafond, vloer en meubilair zijn belan-grijk voor de reflectie en distributie van licht. Heldere kleuren hebben een hogere lichtreflectie dan donkere kleuren (tabel 2).Het is aan te bevelen om te werken met diffuse heldere kleuren voor muur,plafond en vloer .

ßß

L LL

L

L

LLL

L

L

E

E

LL

ßß

L LL

L

L

LLL

L

L

E

E

LL

Diffuse afwerking glanzende afwerking

figuur 34

figuur 35stucwerk (nieuw)r= 0,70-0,80

figuur 37schrijfpapierr= 0,70-0,80

figuur 39metselwerk (nieuw)r= 0,70-0,80

figuur 36gips (nieuw)r= 0,70-0,80

figuur 38beton (nieuw)r= 0,40-0,50

figuur 40lichte houtsoortenr= 0,30-0,50

figuur 42metaal hoogglansr= 0,80-0,85

figuur 44tegel wit geglazuurdr= 0,85

figuur 46licht gelakte houtsoortenr= 0,40-0,50

figuur 43glas (afh. van doorlaat en reflectie)r= 0,04

figuur 45spiegel (zilver)r= 0,80-0,88

figuur 47koperr= 0,48-0,50

figuur 41

tabel 2 [8]

reflectiefactordiffuus reflecterende vlakken

reflectiefactor

licht middel donker

wit 0,80 0,70 -

grijs 0,60 0,35 0,20

zwart - - <0,04

geel 0,70 0,50 0,30

beige 0,65 0,45 0,25

bruin 0,40 0,20 0,07

rood 0,35 0,20 0,10

groen 0,50 0,25 0,12

blauw 0,55 0,25 0,08

Page 15: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuring pagina 15

n t w e r p s t u d i e sOOm tot een goed visueel comfort in lokalen te komen zijn erontwerpstudies gemaakt. De basis voor deze ontwerpstudies zijn de ontwerpparameters.De ontwerpparameters zijn tot stand gekomen door literatuurstudies en onderzoek naar de visuele kwaliteit in vijf onderwijsruimten. De ontwerpparameters zijn gebaseerd op de vijf thema’s: - De gebruikersfactoren, - oriëntatie;- positie, - ruimtelijke geometrie;- materialen.

Elke ontwerpstudie is aan de hand van simulatieprogrammatuur (Autodesk® Ecotect™ v5.5. met Radiance plug-in) op visuele kwaliteit bestudeerd.De volgende berekeningen zijn er gemaakt:- Daglichtfactor (gemeten op een rasterhoogte van 600mm.);- luminanties in de zomer (21 juni 14:30) en de winter (21 december 14:30).De uitkomsten van de simulaties zijn bepalend of een lokaal voldoet aan de gestelde criteria (tabel 3 tot en met 5). Deze criteria zijn, het zorgen voor:- Voldoende hoge daglichtfactoren;- uniforme verdeling van de verlichtingssterkte;- een goede luminantie en luminantieverhouding.

Aan de hand van de gestelde eisen zijn ervan de 29 ontwerpstudies in totaal 14 als beste verkozen en als volgt gecategoriseerd:- Daglicht vanuit één oriëntatie;- daglicht vanuit twee oriëntaties;- daglicht vanuit vier oriëntaties.

Voor de publicatie van de ontwerpstudies wordt verwezen naar de volledige afstudeerscriptie [11].

onderwijsinstelling

luminantie aanbevolen (cd/m2)

minimale luminantie 40

maximale luminantie <850

luminantie op de wanden 40-157

lezen schrijven en praten 30-60

gebieden voor taken 45-105

beeldscherm gebruik 40-65

onderwijsinstelling

luminantie bij taken verhouding

papier : werkplek 3:1 / 3:1

papier : omgeving 1:10 / 10:1

tussen punten in het gezichtsveld 1:40 / 40:1

tabel 3 [9]

tabel 4 [10]

tabel 5 [10]

onderwijsinstelling

Gemiddelde daglichtfactor

> 10% Helderheidswering nodig

5% of meer kunstlicht is overdag niet noodzakelijkDe hoge verlichtingssterkte kan leiden tot verblindingen temperatuuroverschrijdingen

3-5% Kunstlicht wordt aanbevolen om de luminantie contrasten te verminderen

onder 2% Bij deze waarde is kunstlicht noodzakelijk voor hetjuist verrichten van taken.Kunstlicht zal als overheersend worden ervaren.

Page 16: Daylight-design for architects

leidraad voor het ontwerpen met daglicht in onderwijsruimten

Y.H. Schuuringpagina 16

r o n v e r m e l d i n gB[1] Velds. M. “ Daglichtsystemen en visueel comfort ” SBR, TU Delft 2000

[2] de Groot, E. de Bruin- Hordijk, T. “ Licht-Zinnige scholen ”, Bouwfysica VOL.19 nr 4. 2006

[3] van der Linden, A. C. “ Bouwfysica ” Thieme Meulenhoff Utrecht Zutphen 2000

[4] Yildirima, K. Akalin-Baskayab, A. Celebia, M. “ The effects of window proximity, partition height, and gender on perceptions of open-plan offices ”, Journal of Environmental Psychology 27154-165 2007

[5] Loveland, J. “ Designing for Delight ”, 3D / I Research & Development.

[6] Innovative Design “ Guide for Daylighting Schools ” Lighting Research Centre Rensselaer Polytechnic Institute

[7] Aries, M. B. C. ,“ Human Lighting Demands ” Eindhoven 2006,

[8] Vakgroep Bouwfysica, “Bouwfysisch tabellarium“, TU, Delft

[9] Tregenza, P. Loe, D.” The Design of Lighting ”, E&FN Spon, UK, 1998.

[10] Dubois, M. C. ,“ Impact of Shading Devices on Daylight Quality in Offices ” Lund University, Lund Institute of Technology, Lund 2001.

[11] Schuuring Y. H. ,“ Daglicht in onderwijsruimten onderbelicht ”, Delft University of Technology, 2010.