e^

FABII PLANCIADIS FULGENTII

V. C.

OPERAACGEDUNT

FABII CLAUDII GORDIANI FULGENTIIDE AETATIBUS MUNDI ET HOMINISETS.

V. C.

FULGENTII EPISCOPI SUPER THEBAIDENRECENSUIT

RUDOLFUS HELM

LIPSIAEIN

AEDIBUS

B. G.

TEUBNERI

MDCCCXCVIII

**fi?7

IilPSlAE: TTPIS B. G. TETTBNERI

OTTONI PLASBERGQuoniam iniucundum quod

S.

dixit Reifferscheidius Ful-

gentii edendi opus perfecimus et in lucem est auctor cui per tot menses uel annos

iam proditurus

summam

naua-

uimus operam, nescio

donem quamdesunt

cui potius horum studiorum fructum quamquam non tibi, amice carissime.

Nam

quibus etiam atque etiam gratum

animum

prae-

stare uelim, tamen uiris illis doctrina pariter atque auctoritate praestantibus hoc tenue munusculum offerre non

audeo.

mune

At te, qui mihi omnibus in causis siue ad comlitterarum studium siue ad alias res pertinent amicitia sincera et singulari praesto esse soles, hoc donumest

quantulumcumquesertimhistoricis,

aspernaturum nonin quaestionibuset

cum omnibus

esse spero, praegrammaticis et

quibus hic auctor iucundissimus mihi ex iniucundo factus est, ipse studiose comitatus me coercendo incitando, laudando refutando adiuueris, ut nulla fere

pagina tuo subsidio caruerit.

Uale.

Fabium Planciadem Fulgentium hominem Afrum fuissc ortum iam pro certo habere licet, cum et ipse se Romanum esse neget (p. 86, 11) et libromm de aetatibus mundi et hominis, quos quin idem scripserit 1 ) dubitari uix potest, auctor linguam Libycam suam esse dicat (p. 191, 7).nobili loco

Neque magis haeremus inquirentes, quanam aetate floruerit, quoniam omnia argumenta eum saeculo V exeunte, ineunte Nomina autem Claudii Gordiani, sexto uixisse euincunt.

cum iam

libri de aet. m. qui inscribitur attribuuntur, Planciadi recte adscribi uideantur, quaestio exoritur, quod inter eum et episcopum Ruspensem intercedat

quae auctori

1) cf.

Philolog.

LVI 253

sqq.

IVuinculum,lantur.

PRAEFATIOcuius

pater Claudius,

auus Gordianus appel-

Et nos quidem eam ita discernere posse nobis uidemur, ut eundem auctorem prius illa opera leuidensiaet quae modestia simulata spiritum quendam prae se ferant conscripsisse iudicemus, deinde multis annis transactiset

animo

permutato

satis perspexisset

et

sermonem. 1 )descripsit

cum ipse quibus esset uitiis monachum factum et uictum emendasse Quod si aliqua cum probabilitate proa. p.

tulimus, certo testimonio Fulgentii Ferrandi qui episcopi

uitamet a.

hunc auctoremesse scimus.fuit

Chr. n.

468 natum

533 mortuumut

Animode

diximus

leui,

priusquam nescio qua

causa prorsus mutaretur, neque uanae gloriae cupiditate uacabat; qua commotus, ut speciem summae scientiae et doctrinae aoundantis praeberet, quae aliunde auctoribus non inspectis neque examinatis quam hauserat, celerrime composuit, cum id unum ageret ut admirarentur

homines quanta adulescens admodum conscripsisset. Uersus quoque quos Martiani Capellae exemplum secutus immiscuit raptim uidetur excogitasse non repudiata aliorum poetarum quorum memor erat imitatione uel furto; nam et ex Peruigilio Ueneris uersus 19 et 20 numeris 2 seruatis ) paucisque uerbis mutatis arripuit (p. 7, 11 sqq.) et alios (p. 7, 19) exscripsit ex Tiberiani carmine quod nomine auctoris non commemorato Augustinus de mus...U 2, 3 affert, ut aliquid probabilitatis accedere uideatur Bsehrensii coniecturae qua causis non additis Peruigiliumattribuit Tiberiano; nam magnam esse copiam Hac scripvorum quos memoria tenuerit Fulgentius nego. leuitate et temeritate factum est ut grauissimos in errores

eidem

incideret;aliis

neque enim modo scriptores et opera alia cum sed ne Apuleii quidem de fabula, quem sermonis auctorem habuit, recte rettulit, cum potissimumconfudit,

prodibit

dissertatiunculam quae in museo Rhenano propediem Der Bischof Fulgentius und der Mythograph'. 2) Quare hoc carmen longis scripsissem uersibus, nisi codices essem secutus. jz> *1) cf.r

6

PRAEFATIO

V1

Amoremscriberet.alio

c

Ioue petente' Psychen in matrimonium duxisse

)

Atque quae

non quaestum quem

p. 10, 4, ubi sed questum h. e. querelam Neque dicta quae uerbum ex uerbo exprimere cogitauit. uidetur ipsis ex scriptoribus collegit, sed quae memoria

sensu intellegit

auctorum uerbis uelut Terentianum illudipsisille uoluit,

affert,

tamen

ei

aut schedulae neglegenter

aliis

dictantibus conscriptae

suppeditabant temere composuit, ut praesertim in Graecis ne numeros quidem seruaret, sed pedestrem efficeret orationem (cf. p. 59,12; 60,2). Quibus de causis eum nominum, quia audiendo non recte perceperat aut scribendo e casu mutauerat, nouas formas finxisse, ut Solicrates', *Droc libris fidem habeo neque dubito quin Blennon' mocrites', c * 2 pro 'Biennon', lentaculum' pro ientaculum' ) scribere potuerit. Apparet autem difncillimum esse diiudicare quae menda scriptoris, quae scribarum sint, nisi ex certis codicumlocis tibi persuaseris omnia fere illius, paucissima esse horum; quare ea usus sum ratione, ut quae quamuis falsa explanari posse putabam erroribus memoriae uel aurium aut praua ratiocinatione a Fulgentio ipso oriunda esse censerem. Opimandrae' igitur scripsi p. 26, 18 ratus eum ex O 7io i(jLuvd(>r}g quod notauerat unum uocabulum effecisse? f

et

'Polluris',

quia ne de Polluce quidem

Saturni

patre

quicquam

constat, telluris

autem exemplum animouia

scriptoris

obuersari poterat.

Neque

minus

lubrica

quaestiones

grammaticas

aggredimur, quia,

quamquam multa exempla Fulgentium

sermonem uulgarem et mendis aspersum non uitasse ostendunt, tamen non omnibus locis, praesertim quibus codices inter se dissentiant, utram lectionem ipse uoluerit discernipotest.

cludere licet exemplis1)

Sed his quoque in quaestionibus ex certis coneum nihil fere quod uulgari dignum

r Foersteri enim coniectura qua postea a Ioue petens' 15 legendum proposuit Herm. XIV 473 eo redarguitur f quod Fulgentius petere' cum quarto casu coniungit. cf. quae de hoc loco propediem in Philologo publici 2) iuris faciam.

p. 68,

VIesset

PRAEFATIOsemione non ausum esse proferre.p. 8,

An

f

propter'c

cum

14; 18, 4; 20, 15 testantur, cum cerastas draconesque' eum, ut litteram b uitaret, posuisse f p. 136, 4, et cum deos' p. 64, 19 scripsisse ut Graeca uerbagenetiuo coniungi.'ob

quae sunt fiercc dcdfiovccg in Latinum transferret constat: e hac re' 1 ) aut ab alucitas' utrum usurpauerit necne, in dubio relinqui uidetur? His ex difficultatibus ita tantummodo nos explicabimus, ut quidquid ueri non dissimile estaut aliorum scriptorum exemplis probatur auctoris ipsius

Fulgentiana igitur esse arbitror: fodiuit', sententiam', Inefficacem stuspondidi', c dium', omne igniculum', alia quae in indice sermonis congesta sunt. Memoranda uero uidetur cupiditas qua Graecis uocabulis Latinum sermonem quasi claris coloribus uariare studet, ita tamen ut ne in eis quidem menda fugiat; f onirocretam' enim efficit p. 3, 20 memor credo uocis poetaeesse pro certoc

habeamus.c

c

memor

quae

qua

antecedit; re nescio an

amat dogma', fasma', entecam', alia; haud dissimile ueri uideatur esse p. 10, 16esse exf

c

c

c

'sipnotico'et

corruptumc

ipno

(h.

e.

Itzvo}) tuo',

ut hic

sensus efficiatur:

quaecumque stulte nunc balbutis, abice combure ut uacuo animo meam percipias sapientiam';c

quod praeferam alteri coniecturae sensum uerbis subesse putaram:balbutias'.et

hipnotice',f

qua huncsomnians

cedo

quae

solet,

pleno ut rectius mihi uisumfacete iocari uellet.

Accedit quod exquisito quodam genere dicendi facetiarum significationumque obscurarum utif

sit p.

6, 1

meliores exhibent libri relinquere, quia

fieri

mauricatos' quod potuit ut in

Mauros

Omnium autem maxime intricata est quaestio rerum quae ad modum scribendi uel orthographiam quam dicimus pertinent, quam eo minus fugere licet, quia in librisdeaet. m. Fulgentium ut Afrum non eas quibus nos uti solemus leges ac ne easdem quidem semper secutum esseIllis enim in cognoscimus. statuerit, ut singuli singulis

librislitteris

cum

sibi

eam legem

carerent, certa scri-

1) cf. corp. inscr.

Lat. VIII p. 1111.

PRAEFATIO

VII

Ex qua cognoscimus eum bendi norma nobis datur. Afrorum 1 ) morem omnibus in rebus secutum esse, ut e et c i misceret ( subripit' pro subrepit', Liam' in libro qui caretcc

c

littera e,

contradet' proc

c

contradit' in libro carentecf

i),

omit-

adibendum', ostibus' in libro carente h), coniunctis ph substitueret simplicem litteram f ( triumfus', c c c profeta in libro carente h), permutaret d et t ( aliut' in c c libro carente d), qu et c ( queperat', Squitarum' in libro 2 carente c). ) Neque mirum e et ae et oe inter se conc c Febus' in libro carente o et genetiui fundi, ut pena',teret(

h

c

umanus',

primae declinationis in

libro

primo omnes

littera

e

scri-

bendi sint, praesertim cum eum ae et e discernere non potuisse etiam illud quod supra attulimus Terentianumdoceat.

Quaec

si

intellexerimus,librisc

iam non offendemur nequec

quodc

in aliis

quoque

exhibetur ^discendere",c

exercit',c

cirurgicae', Psice', Apollofanes', fonascica', Oquipete', dec c quoquendo' neque quod g pro c ( grassedo', egloga'), i pro y

c

achademicum'); quin etiam pt et ct iam non discerni argumento est haud infirmo fabula Mineruae et Uulcani (11,11), qua i&ovog et qj&ovog eodem modo pronuntiari apparet; et p. 9, 23 reptandi uerbum quo utitur nescio an idem sit quod Ducangius gloss. med. c et inf. lat. sub uoce rectum' affert et cui significationem accusandi uel in ius deferendi subesse exemplis demonstrat;

simphonia'), o et c falso additur h ( rethorem',scribitur(

c

u miscenturc

c

c

(

luxoria',

nepus'),

quare non dubitauicc

c

ruptuare' scribere prof

c

ructuare' uel

ructare',

mumc

reluctare'. reluptare' pro Neque magis anic induxi contra omnes uel optimos codices puplicus',c

repperio',

exspectare'

pro

'spectare',

alia

proscribere.si

Quibus de uocabulis omnibus facillime iudicares,interetse

libri

consentirent, sed cum et libri singuli fluctuent plures inter se discrepent ac ne auctorem quidem

ipsum semper eandem scribendi rationem secutum esse ex uolumine quod de aet. m. et h. inscribitur constet,1) cf. 2)cf.

antholog. Lat. rec. Riese I, 1 pag. XLI sqq. Birt inus. Rhen. LII suppl. pag. 176 et 182.

VIII

PRAEFATIOsi

acquiescemus,rationeuti

scriptorem eaerit

quam adhibuimus

scribendi

potuisse

probabile.

Neque tamen has

minutiascoactus,f

afferre potui angustiis huius editionis bibliopola liberalissimus nisi coartatam et contractam suscipere noluit; quare omisi lectiones quales

omnes

quam

sunt

uelud' (omnibus fere locisc

e

c

(PBp.

16, 8), uerilia' (PRp. 17, 11), altera manus codicis Reginensis alias, quarum plurimas eorrexit; et quamquam difficillimum erat eligere quae affe-

p. 10, 8) 13, 19), 'sterelitate'

adque' (B), utpute' quileuit' (B p. 10, 18), delerabamc

H)

c

(PBH

(PB p.

B

rendae essent, quae omittendae, tamen spero me non nimis longe a recta uia aberrasse, quamquam nollem casu interet Reginensis cidisset p. 74, 5 lectio Palatini quae est 'prodedit', quia num Fulgentii sermone digna sit

P

B

dubitari potest.

1 )

cum legentium

ut puto

Neque magis ae, e, , oe enotaui, sed commodo ea usus sum regula, ut

uocabula formae primae semper in ae finientia scriberemexcepto libro qui caret littera a, ceteris autem locis optimos libros sequerer duces. Praepositiones autem cum uerbis copulatas ex optimorum librorum usu plerumquesuis formis, uarietate.

non immutatis exhibui nulla adnotataadipsarecensionissubsidia

lectionis

Iam

uero

accedamus.

Mythologiarum enim, Uirgilianae continentiae, expositionis sermonum antiquorum duo exstant genera librorum, quorum alterum, si paucos eximis locos, tamquam integrum praebet auctorem seruatis et omnibus prauitatibus, quibus doctrinam suam maculauit, et sermone uulgari quo usus est, ut minime S. Brandtii iudicio 2) assentiar, qui nimis corruptum librorum statum putat. Alterum prauitates illas habet emendatas et sermonem, quo magis cum aliis scriptoribuscongrueret, plerisque locis limatum; neque interpolac tionibus uacat, cum e. g. p. 12, 10 glossa caelestis' aut ante aut post TJraniae nomen addita sit; emendandi autem1) cf. corp. inscr. Lat.2) cf.

VII 140.

annal. Fleckeisen.

CXVII

(1878), 381.

PRAEFATIOstudium cognosciture

IX

ardescit',

quia

p. 69, 23, quo loco scribae pro uerbo transitiuam desiderabant significationem,

'accendit' substituerunt.

Neque

aliter

rem

in Uirgiliana con-

tinentia se habere satis ex p. 87, 21 apparet; inscriptionem enim epistulae quae est 'domino merito' (cf. Luciferi ep. VI)

domini nouissent, aut domino meritum' aut meritum' coniectura effecerunt; iidem p. 94, 24 cum uerbaquae inueniebantur de corde puerili', quia substantiuum interciderat, non intellexissent, locum ita temptauerunt, ut c f decus' uel dedecus' uel decor' diuinando efficerent. Huic igitur codicum generi non nimia fides habenda est in textu constituendo, ut etiamsi meliorem uideantur exhibere lectiof f

cum non

c

f

nem

et?

quam

facilius

intellegasp.

non debeas sequi; quare

tamen nisi dubitans eos 14 malui et' interponere 93,c

quam blandiloquis' probare tum relinquere quam quodc

et p. 17, 7

Miscipulis' intac-

solus

exhibet Reginensis

E

disciplinis' recipere; lectio repudianda uidetur esse, ut p. 13,4; 77,7; 91,1; 98,6, siue uerum casu seruatum est siue coniectura recuperatum;

quamquam non semper horum codicum

quod etiam in Gudiano 6r p. 102, 11 fieri potuit, ubi eum sequendum esse duximus. Ex hoc codicum genere libros recentiores omnes fere fluxisse satis ea re demonstratur quod scholia inuerbisf

illo adscripta in his nouiciis ipsis auctoris c inserta inueniuntur ut difficultatem' p. 8, 14, nec

propter' ut Evena et causa' cum secundo casu coniungeretur; p. 16, 9 'curata' Reginensis JE cum deterioribus exhibet;p.

30, 16, ubi in altero librorum genere Fulgentius exLucano deteriores aut cum eo consentiunt, ut est, c haeret' praebeant, aut quia celerem haerere librariis ueri

emendatus

esse dissimile uidebatur,sunt,

uerum exc

illa lectione elicerec

conati

cum Riccardianus

errat',

Mediceus

ardet' scriberent.

Ex meliore librorum genere in quibus mythologiae a 1 leguntur longe optimi ) Uaticani sunt Palatinus 1578 et Reginensis 1462, quorum archetypus, cum ille nono, hic R1) cf. Iungmanni diligentem descriptionem, quam de codicibus Fulgentianis fecit in actis soc. phil. Lips. I p. 61 sqq.

P

X

PRAEFATIO

undecimo adscribatur saeculo, octauo nonoue scriptus est; ex uno enim fpnte quin fluxerint non dubium est, quiaminutiis alterum cum altero consentire singulae 1 Ex quibus illum ipse Romae contuli, paginae docent. ) huius collationem iam antea ab Ioanne Schmidt professore Regimontano confectam Mommseni et Wissowae debeo benignitati. Reginensis totus ab altera manu non multo In Palatino quia nonnulla folia recentiore correctus est. interciderunt, desunt quae leguntur a p. 19, 1 ad p. 41, 5. I Reginensis 208 bibliothecae Uaticanae saec. fere X, quem ipse Romae contuli, a tertii mythologiarum libri fabulaipsis

quinta incipit

quamquamc

Furius' p. hibent altero

autem cum illis coniungendus est, eum non prorsus carere puto; ut 73, 7 scripsit, Futrius' autem quod ceteri ex);

2

arte

coniecturis

c

loco

exp. serm. ant. p. 124, 1

aliquantumc

T

adiuuatur; neque magis comprobanda esse lectio iterumque' uidetur quam unus praebet p. 84, 8. Proxime ad hos accedit liber Treuericus 3 ) seminarii cleri-

corum VI 3 (NA XVII 609) saec. X, cuius collationem a se confectam Paulus de Winterfeld liberaliter mihi concessit; qui cum saepissime easdem lectiones exhibeat atque Palatinuscc

et

effectum'

non dubitaui quam solus exhibet Reginensis 3 recipere, quia aliis locis Fulgentius p. 3,

R

carere aliquid' posuit.

M 334

H codiceslibri

Longius ab his absunt, quamquam fide non carent, Harleianus 2685 saec. IX uel X et Montepessulanus

4 X, ex quibus hic ) mutilus est, cum a media fabula nona reliqua interciderint. Uterque autem maxime ea re quod alium scribendi morem sequitur et nonnullis locis formas sermonis uulgaris fugit, ab illis,

m

saec.

quos supra diximus, discedit, ut

c

fraglauit' p. 64, 6

PRIT

?

1)

2)

Iungmann Iungmann609.

1.

1.

1.

1.

p. 67. p. 64.d.

3) cf.

Sauerland N. Arch.

Ges.

f.

alt.

deutsche Geschichtsk.

XVII

p.

4) cf.

Iungmann

p.

63.

PRAEFATIOflagrauit' cum ceteris latione quod uti potui,c

XIHarleiani col-

H

et

M

exliibent.

Ottoni Rossbach debeo, qui

eam

conuertendam benigne mihi tradidit; Montepessulanum liberaliter huc transmissum contuli ipse. Ultimus est et qui ubi solus stat minime fide dignus sit, cum aliis eiusdem generis coniunctus aliquid momenti afferat, Gudianus 333 bibliothecae ducalis Wolfenbuttelanae, in Qui qua et hunc et alterum Gudianum contuli. 1 liber saec. XII ) et multis erroribus inquinatus est etin

meum usum

D

saepissime

cum

alterius generis libris,

maxime cum

altero

Gudiano

ut p. 19, 14,eius

communes

exhibet

lectiones,

ut

scribam non ex uno fonte uerba appareat archetypi scriptoris hausisse, sed quae in duobus et eis quidem inter se diuersis inuenisset arbitrio commiscuisse; nam utp. 69, 25 c c c nudatur' in , ita p. 69, 23 ascenet a, priuatur' in dit' Gudianus errore scriptum habet pro accendit' quod c in genere /3 legitur, cum ardescit' in a legatur; una cum codicibus glossam in textum recepit p. 12, 10; eidem inueniuntur atque in |3, ut p. 65, 18. denique defectus in Alterius generis tribus usus sum codicibus a me col- P

D D

c

D

Reginensi 1567 saec. fere XII, Gudiano 331 saec. XI ), Uossiano Leidensi 96 saec. fere XI; ex quibus Leidensis c ita mutilus est, ut media uoce Pythagoras' p. 79, 7 inlatis

2

EGL

cipiat.

Maxime10, 12

ex his Reginensis coniecturis infectus est;c

nam

p.

antistes'c

autemc

quoniamerat,

conca

habet pro marina' in

c

mistes';c

p.

concamc

40, 21 marinam'c

haberet portare' librarius habere' coniecit; pro portari' scribere, codicis c p. 42, 17 uero cum impossibilem latronem' i. e. quasiscriba codicissatis

mutatum

cum

G

E

non possis non intellegeret, possibilis' effecit; c uiridior' quia aut obscurum erat aut in uiritior' c uir fortior' substituit; eius uocis in locum corruptum,

quem

arcerec

c

p. 43, 5

p. 73, 9

denique

cum

c

fortiuncula' pro

c

fortiuscula' legec

retur,

ipse

coniectura

sanequam ingeniosa

forti

ungula'

1) cf.1

Iungmann1.

p. 64.

1.

p. 63.

XII

PRAEFATIO1

Alia scripsit. ) et praebet,

G

L

quamquame

tamen ut supra demonstrauimus una cum illo loco p. 87, 21 non eo coni-

ciendo progressus est quo reliqui,relinqueret,illi

cum domino' intactum domini meritum' corrigerent; ut unumest in his tribus

f

addam exemplum, eadem

lacuna

p. 92,

20.

Restat ut mythologiarum paucos addamus libros a me collatos quibus quamquam uix multis locis confidere licet, tamen paucis subsidio sunt aut coniecturas praebent

Bernensis ) codex melioris generis est et afferret auxilium, nisi neglegentissime scriptus atque tot et tantis erroribus maculatus esset; neque temerariae absunt ab eo emendationes (v. p. 48, 11). Ueram lectionem solus p. 89, 9 exhibet, sed quae coniectura facillime restitui potuerit, praesertim quia etiam in UEGr superscripta est Marc et in deterioribus exstat. Marcianus 94 Uenetus eiusdem est generis, sed saeculo XV scriptus a uiro docto et coniecturis impletus, ut nisi alios testes adiuuat, nihil eisint.

Bern quae memoria dignae

Quorum primus

2

427

saec.

X

haud paruum

ponderis

praesertim

Neap

re quae solus exhibet enuntiata, singula fere congruant cum mythographis Uaticanis, Fulgentiana non esse censeo (p. 57, 2). Eiusdem fere aeui est Neapolitanus IV D 13 n. CLXHI

tribuas;

qua

cum uerba

qui liber etsi in deterioribus numerandus est, tamen ipse quoque propter coniecturas quas exhibet dignus est qui Barb interdum nominatim memoretur. Barberinum VII 47 saec. fere XV non attuli nisi quia quasi singularem memoriam prae se fert, quamquam non dubito quin ex deteriore

genere oriundus paullatim coniecturis additis talis factus sit. Reliquos saec. fere XV uel XVI codices, quos cum in deterr Italia contulissem deteriores esse cognoui, enumerare satisest;

MediceusnensisI,

sunt enim Bononiensis bibliothecae S. Saluatoris 2741, plut. LXXXX sup. 22, Riccardianus 766, Tauri-

VI,

30 (DCCXXI), Urbinas 670, Ashburnhamianusf

1)

Quare etiam

ardens' p. 23, 19 coniectura ortum esse

significaui.2) cf.

Iungmann

p. 63.

PRAEFATIO

XIII

1051, qui quae ad musicam pertinent fabulas solas excerpsit

115,

III 9, 10.his

Uirgilianae continentiaedequibus

usus

sum

codicibus

supra dixi: Palatino 1578 Reginensi 1462 Reginensi 208 Harleiano 2685 Gudiano 333, Reginensi 1567 Gudiano 331 Uossiano Leidensi 96, Bernensi 427,

PB

IHDEGLBeri

Barberino

XVI 76

saec. fere

XVI

Barberino; ad quos accedit quem generis codex Palatinus Uat. 1579 saec. X, qui

qui simillimus est alteri Barb contuli Romae melioris

quamquam U

propinquus est

easdem lectiones et eundem scribendi modum sequitur, tamen cum altero codicum genere uidetur collatus et secundum id paucis locis emendatus esse. P. 87, 21 enim quod primo scriptumlibris

PRI

et

saepe

erat

Mominoest;

merito',

eo postea

deleto

f

domini meritum'

quae supra uoces adduntur, cum consentiant cum glossis codicum /3, uinculo quodam librum cum eis coniunctum esse testimonio sunt. Deteriores sunt in hoc libro adhibiti Uaticani 1552, 3898, 5216, Ambrosianus 498, quos ipse contuli, Gothanus 55, cuius collationem edidit Oehler in Iahnii annal. suppl. XV p. 95 sq.scriptumet glossae

U

deterr

Expositionem sermonum antiquorumtinentlibri,

eorum

eadem duo

Optimi

autem eidem Uaticani

qui conx genera discernuntur ). a sunt Palatinus 1578 et Pf

Reginensis 1462, qui soli p. 118, 19 cellaritas' exhibent et p. 117, 15 Plautinum 'empsim' seruarunt; quibus ex libris quos Wessner ad recensionem nuper in commentationibus Ienensibus VI, 2 p. 65 sqq. institutam adhibuit

B

duos 2 ) addidi, Parisinum 7581 saec. X et Harleianum 2682 SR saec. X. Hunc tamen testem incertum esse monendum est r quia nonnullas non integras praebet lectiones, ut impetrare' f Bernensis 427 testimonia in Bern p. 111, 3, mori' p. 114, 10. hoc quoque opusculo hic illic commemorare e re uisum est.1) cf. Berl. phil.

Wochenschr. 189870sq.

p.

554 sqq.

2) cf.

Wessner

p.

XIV

PRAEFATIOAlteriusgeneris ex meis libris sunt Berolinensis 73 collationibus usus sum Alexandri Riesii inp.

B

saec.

X, cuius

mus. Rhen.

XIX

298

E in*$

sqq. edita et Plasbergi

mei

meum

2)

usum facta, et Uercellensis 1 6 CXLVIII saec. IX uel X quem contuli ipse, ex Wessnerianis Parisini 242 saec. IX et 3088 saec. X; quos inter se consentire cum eisdemconiecturis

quae falsa erant aut uidebantur emendauerint,c

uel primae paginae uerbum parare' p. 111, 3 indicat ex r f imperari' quod ex impertiri' corruptum puto futtili conatu

effectum in omnibus.deterr

Accedit immensa uis codicum deteriorum a Wessnero enumerata, quae nihil fere ad recensendam expositionemserm.librosant.auxiliiaffert.

Memorauit tamen

ille

praeter

quos diximus in editione lectiones codicum Neoburgensis et Leidensis 135, ipse contuli Romanos Urbinates 452 et 670, Reginensem 208, Ottobonianum 343, Bar-

berinum XVI 76, Uindobonensem bibl. Caes. 804, Leidensem Uossianum 96, Taurinensem I, VI, 30 (DCCXXI), Riccardianum 766. Aliorum codicum lectiones a Rothio ineditione Nonii et Fulgentii collectae sunt, duorum Bruxellensium Lerschius edidit in libello qui inscribitur Fabius Planciades Fulgentius de abstrusis sermonibus (Bonn. 1844), temere ille ex pessimis testibus opus Fulgentianum recenseri

Lemmata quae singulis expositionibus praeponuntur quod uncis inclusi tamquam spuria, Wessneri argumentationem *) secutus sum; orta enim uidentur ex uocabulis ad marginem adscriptis.posse ratus.

PB

Multo facilior recensio est librorum qui Fulgentianum de aetatibus mundi et hominis opusculum continent; quod adhuc unus Hommeius Parisiis a. 1694 et 1696 et id quidem secundum Sorbonicum codicem corruptum et mutilum edidit; duos autem libros et ultimi partem extremam Reifferscheidius publici iuris fecit in mus. Rhen. uol. XXIII p. 137 sqq. et in indice schol. uniuers. Uratislau. 1883/4. Melioris enim notae sunt codices Uat. Palatinus 886 saec. XIII et Reginensis 1731)1.

c.

p.

133 sqq.

PRAEFATIOsaec. XII,

XV130

141,8),

cuius in locum initio, ubi mutilatus est (p.

codex Uaticanus 7257 saec.illo

XVII

succedit;

nam V

hunc a uiro docto ex

descriptum

suscipere possit, Ioannes Graeuen

me

esse, ut illius partes docuit qui tres codices

Romanosnisi

contulit;

qua de causa

eius lectiones

non

attuli

ubi Reginensis deficit. Multo deteriores sunt Taurinensis D IV 39 saec. XIII, in quo pleraque (a p. 130, 7

TS

ad

p. saec.

171,21)

foliis rescissis interierunt, et

Sorbonicus 268expressit,

XTTT ex quo Hommeius

olim

opusculum

quamquam eum neglegentius in codice legendo se gessisse, cum librum benigne intercedentibus summis utriusque reipublicae magistratibus liberalissime Berolinum

missum

in-

spicerem et examinarem, ipse cognoui. in hoc libro coniecturis quae auctor uata sunt.

Saepissime autem scripserat depra-

Addidi commentatiunculam

c

super Thebaiden', quae

utrum Fulgentii

sit

necne, firmis argumentis diiudicari non

posse mus. Ehen. LII 177 sqq. demonstraui; postea tamen P. de Winterfeld Statii cognomen quod est Surculus pro

Sursulo 1) quae usitata esset forma ante decimum saeculum non inueniri me monuit. Quod si uerum est, certum exstat

iudicari possit,

argumentum quo a Fulgentio hoc opusculum abquod etiam sermone a Fulgentianis, quaec

longiora exhibent enuntiata et pluribus ornata luminibus, aliquantum differt atque uoce quae est anichos' (p. 183, 11)

imperitum

suspicionem mouet, quia Fulgentium linguae Graecae adeo fuisse non credimus. Exstat autem in codice

Parisino bibl. publ. 3012, cuius collatione uti potui duplici, cum primo Rossbach quam ipse confecerat ultro mihi obtulisset,

postea Wessner Gundermanni schedas mihi misisset.

Quae

collationes

non omnibus

locis

inter se consentiunt,

quia iniuria temporum et margo codicis adeo laesus est ut plures aut desint litterae aut paene euanuerint et

atramentilegantur.1) ct.

ipsius

color

ita

perierit

ut omnia difficillime

Statii silv. libr.

V

ed.

Vollmer 1898

p.

16

n. 5.

XVI

PRAEFATIO

In recensendis omnibus libris Fulgentianis eam adhibui cautionem, ut codicibus quam maxime nitendum esse et nisi certum subsidium afferri posset, eorum lectiones integras esse relinquendas putarem, ne aliis qui uel maioreingenio instructi uel magis adiuti fortuna ad hunc auctorem accessuri essent, deprauatum et maculis turpissimis aspersum

traderem.

Ne quam paucae

coniecturas quidem uirorum doctorum

quam-

sunt numero ut in scriptore iniucundo qui

uidebatur omnes commemoraui, quia pleraeque neque codicibus optimis inspectis neque genere dicendi quod adhibet Fulgentius satis cognito temere prolatae quasi nullius[ ]

Quae non omnibus tradita sunt libris Fulgentiana esse possunt aut quae quamquam omnibus tradita sunt insiticia et delenda iudicaui, uncis Auctores nonquadratis inclusa tamen in textu reliqui. nullos infra Fulgentii uerba notaui, siue quia ex eis haurire potuit scriptor uel hausit, siue quia aliquid ad In apparatu explicandum et interpretandum afferunt. critico maximam appetiui breuitatem, ut saepe syllabas

momenti

sunt.

quamquam

quae differunt a lectione antecedenti afferrem; quae rotundis inclusa sigillo codicis addidi, semper ad eum qui proxime antecedit librum pertinent, nisi particula c et' interposita ad plures ea spectare uolui. Quae ipse He aut emendaui aut conieci, litteris He, quae Hommeius in Ho libris de aet. m. et h. excogitauit, litteris Ho additis c Bo significaui; Bo et Gu in commentatiuncula quae est super Gu Thebaiden' Rossbachi aut Gundermanni coniecturis adscripsi. Restat ut gratias agam omnibus qui quocumque modo me in hoc opere conficiendo adiuuerunt, siue collationes mihi praebuerunt, siue quo loco incerta mihi uidebatursolas( )

uncis

uelsiue

mea

collatio uel

aliena de eo

me

certiorem fecerunt,

Neque denique plagulas corrigendas susceperunt. minus bibliothecarum praefectos cum nostrarum tum Italicarum, cum omnibus in me uterentur officiis, summa mebeneuolentia obstrinxisse confiteor.Scripsi

Berolini

mense

septembri

a.

MDCCCXCVIIL

FABII PLANCIADIS FULGENTIIV. c.

MITOLOGIARUM LIBRI TRES

Fulgentitjs

ed.

Helm.

Palatinus 1578 (deest a Reginensis 1462Trevericus VI 3

p. 19, 1

ad

p. 41, 5)

(NA XVII

609)

Reginensis 208 (inc. a p. 109 Harleianus 2685

M. 711

St.)

Montepessulanus 334 Gudianus 333Reginensis 1567 Gudianus 331Leidensis Vossianus 96(inc.

a

p.

132 M.

ex.

733

St.)

=P =B = T =I *= H =M =D =E = G =L

\

\

$

J

Omnes codices qui supra memorati sunt aut praeter eos qui nominatim afferuntur reliqui(Bernensis 427 (Venetus Marcianus 94

(Neapolitanus IV D 13 (Barberinus VIII 47(Deteriores

n.

CLXIII

= = = = = =

co

Bern)

Marc) Neap)Barb)deterr)

[ ]

Si qui codices ex altera utra classe excepti sunt, his uncis inclusi post o: et adiciuntur ((3 [] EG). Qui non memorantur, cum lectione recepta consentiunt.

=

Numerus

manum

t

aut

2

additus significat

primam aut secundam

eiusdem

codicis.

Fulgentii de fabulis gentilium moraliter expositis In nomine dni IHV XPI. in hoc codice (in cod. om T) haec (hae hic T om P) insunt fabulae numero L secundu philo-

H

B

sophiam (-sofiam BH) expositae a Fulgentio (prbro add P) vc. ad Catum presbiterum Cartaginis (Charth- P kart- T) seq. ind. fab.; deinde (Ds faue legenti add BH) a[M~\ omPlancidiadis Fabii Planciadis (Plancidiadis Fulgentii (Fulgenti P) vr cl. mitologiarum lib..

P

M

H

Placidiadis

M)

III

PM) expl. incp lib primus PB HM incipit prologus T omnia om D

cap (capitula

In nomine dei summi amen. fabii planchiadis fulgentii uiri clarissimi fabularum liber prinr? scdm philosophum moraliter expositarum ad cantiam presbiteru kartaginis. Incipiunt capitula libri mitologiarum seq. ind. fab.\ deinde Finiunt capitula libri primi fabii planciadis fulgentii uiri clarissimi mytologiaru incipit liber primus

E

Fabii Planciadis Fulgentiiincip primus

v.

c.

G

mithologiaru fabularu lib

LIBER

Ist.

Quamuis inefficacem petat studium res quae effectum et ubi emolumentum deest negotii causainquiri

caret 595cessat

hoc uidelicet pacto, quia nostri temppris erumnon dicendi petat studium, sed uiuendi fleat 596 2 nosa miseria ergastulum nec famae adsistendum poeticae, sed fami sit 6 cito itaque nunc aut quod amiconsulendum domesticae|||

aut quod edas inquiras quam quod dicas inuenias uacatque hoc tempore potentibus opprimere, prioribus rapere, priuatis perdere, miseris flere quia soles, domine, meas cachinnantes sepius nenias lepore satyricoseris fleas

10

litas libentius adfectari,

dum

ludicro Talia uentilans

epi-||

3grammate comedica

tur quia et mihi affatim tuarum aurium sedes lepido quolibet susurro permulceam: parumper ergo ausculta dum tibi rugosam sulcisanilibus ordior fabulam,

solita est uernulitate mulcere, addi- 597 nuper imperasse dinosceris ut feriatas|

15

quam nuper

Attica saporante salita

sura, nocturna praesule lucerna niali figmento delusam, quo non

commentus sum, poetam furentem

som-

aspicias,

4 sed|

onirocretam

||

soporis nugas ariolantem aduertas.arbitreris

Ne- 598praeces21

e

enim

illas

Eroidarum

lucernas meis

|| St

inefficax

^DMcc^T]s

3

effectu

T

effectu

a

5

di cendi

Barb

6 famis

T

7 amisseris

T

vagatque

BT

mg. '-'tamen) (poster. c in ras.) cancinnantes

M

10 quia'-' obpremere corr obprimere jR 11 cacinantes cacinnantes t 2

B

B

H

T

nenias suprascr nugas

E

satiro (saem i? 8 satyro colitas lepores atjr colitas t 12 adfectari adfectare co colitas tyri 16 absculta thalia 13 uernilitate Salmasius

M) G

TM

B

P

TM^D

P^BH^T

avsculta

P^H^

20 ornirocretam

(3

1*

4M.

MITOLOGIARUMS

sules

libris,

curiositas

quibus aut Sulpicillae procacitas aut Psices declarata est, neque illam quae ui maritum

SFedriamcepit,5

in

tumulum

duxit aut Leandricos na|tatus inter-

10

achademicum rethorem ita usque ad uitalem circulum tulit, quo pene dormientem Scipionem caeli civem Uerum res publica uideat quid5 effecerit. Me interim discedentem a te domine dum Cicero egerit. quasi urbanis extorrem negotiis ruralis otii torpor adstringeret, et euitans erumnosa calamitatum naufragia quibus puplicae uexantur incessabiliter actiones, arbitrabamsed quae nostrum|||

agrestem secure adipisci quietem, ut procellis curarum cetflantibus, quo in turborem urbana tempestas exciderat, uelut Alcione niduli placidam serenitatem uillatica semo- 6C||

15

tione tranquillior agitassem; sopitisque in fauilla silentii raucisonis iurgiorum classicis quibus me galagetici quas-

sauerant

impetusni

defecatam

silentio

uitam agere

credi-

7tabam,

quoque me|morum angina inprobior sequeretur felicitatisque nouerca fortuna, quae amarum quiddam humanis interserit semper negotiis, me quasi1

me

illuc

cf Mart. epigr.4,

X

XXVIII1

8

13

cf.

38. 35 Auson. cent. nupt. Mythogr. Vat. I 9

rec.

Schenkl

illam Fedriam quae ui maritum? (coll. p. 3, 21 illas Eroidarum) aut Fedrium He videtur confudisse Mele-

m.2

M

i/>ches

G

i/>isches

E(3

spices

T

2 nec

HTD(l

ui

add

3

Phedriam

agrum

cum

10 trabar

G caelantibus corr 11 ut om celantibus jB cessantibus co, suprascr caes"santibus gelantibus ? Plas12 turborem torporem co qua in torporem He X berg 13 altione a[2>] altiori excierat Muncker exci*erat 15 gallagetici deterr 14 silentiis cc[M~\ em II niduloHJ?a>

Hippolytum HG 6 puplicae PM publicaetulitx

et

4 rhetorem B%

efficeritoo

B

TDT

x

efficeret

arbitrabam

PH

T

TM

B

x

5 circu cir9 et om T(l arbitraba arbi-

T

T

H

PB T

m.2M

E

galatici

Neap quibus per negaliage

getici

M Gallogetici SalmasiusP H TDE)M

eisen.

Getici (in archetypo galatici aut galagetici) Hertz Ann. FleckCIII 273 Gallsiecici Luc.Mueller Ann. Fleckeisen. XCV794 defensa16 defetatam quibus magalia Getici He X X more antam Barb 17 meTorumZ) merorum (moerZ

guino Marc

impr. ang.

E

LIBER

I

5st.

Nam tributaria in dies conuentio pedisequa sectaretur. conpulsantium pedibus limen proprium triuerat noua indictionum ac momentanea proferens genera, quo, si Mida rex ex homine uerterer, ut lo cupletes tactus rigens a,uri 601 materia sequeretur, credo etiam Pactoli ipsius fluenta con- 5frequentibus desiccassem.

Nec hoc tantum miseriaquod etiambellici

n ergastulum

sat erat; addebatur his

Ktis

quenter incursus

pedem domo radicem

infigere iusserant,

quo portarum nostrarum pessulos, aranearum cassibus oppletos, quispiam non uideret. Agrorum enim dominium gentes ceperant, nos domorum; fructus enim nostros exspectare licuit, non frui; merces quippe gentilis fuerat, si uel ad manendum clausos relinquerent. Sed quia numquam est malum inmortale mortalibus, tandem domini regisfelicitas

10

8

adventantis uelut

so||lis

crepusculum

mundo|

tene- 602in- 16

bris dehiscentibus pauores abstersit.

Et post torpentes

quae tum bellicum robigauerat interdictum licuit ndem arua uisere, limites circuire; egredimur nautarum 19 adulatione 21 consueuerat DH^ 22 euidentes(sed rasura) deterr

inquireret

D

AOAOY G

non quo

D$Bem

H H

H

MHD(l

LIBERM.

I

17St.

atque

turis

offerebantaffectu.?

,3quam amorisPetroniusait:

munuscula timoris potius effectu Denique huius rei non inmemor et|

Primus in orbe deos Mintanor musicus in crumatopoionc

fecit timor';

nam

et

libro

artis

musicae5

Deum doloris quem prima conpunctio humani finxit generis'. Exhinc ergo inueteratus error humanis pedetemtim consertus discipulis baratro quodamquemdescripsit ait:

sceuae credulitatis prolabitur.II.

||

Fabula Saturni.

626

Saturnus Polluris filius dicitur, Opis maritus, senior, 10 et in 33uelato capite, falcem ferens; cuius uirilia abscisa mari proiecta Uenerem genuerunt. Itaque quid sibi de hoc Philosophia sen.jtiat, audiamus. Tum illa: Saturnustf7 primus in Italia regnum obtinuit; hicque per annonae a saturando 15 34 praerogationem ad se populos adtrahens Saturnus dictus est. Opis quoque eius uxor eo quod opem Polluris etiam filius siue a esurientibus ferret edicta est. pollendo siue a pollucibilitate quam nos humanitatem dic Unde et Plautus in comedia Epidici ait: Bibite, cimus. pergregamini pol||lucibiliter'. Uelato uero capite ideo fingi- 628| |

tur,

quod omnes fructus foliorum obnupti tegantur umbra-

21

cf.

3 Petron. ed. 3 Buecheler fr. XXVII 1 Stat. Theb. III 661 9 sqq. v. mythogr. Vat. I 102 II 1 III 1 19 Plaut. schol

Mostell. 22. 24 (pergraecamini)1

poion

MGt

PE|3

aut deterr

thuris

crumatopogon crumatopionpigon

HD$seuae cis B sopnia

M

7 pedetemptim 5 scripsit 8 scaecie discipulis (-us H) 1 credulitatis in 10 pollumarg 11 gerens 12 mare 13 philosofia Z filop-

E jR D

3 et

om

PHEG

crumatopion

THME

X

4 crumatocromatopion

E

GB

G

HT

14

annonamedita

i?t

T

annona

PH

RD

X

15 progationem

17 dicta

G

plnstus

P

19 plaustus pollucis B 20 pergrecamini 21 omnis pingiturjR

T

B

B^H^M

e

a[M\ob-

mnes B quod omnes

fructus in

mg

M

obnuptiuti

E2

obnutu

:ernruti?

obnuti

co

(ex obnuuti

=

obnubti?)

Heed.

obn*tegantur

M

Fulqentitjs

Helm.

18M.culo.

MITOLOGIARUMSt.

quod omne tempus 35 quodcumque gignat consumit; falcem etiam fert non inmerito, siue quod omne tempus in se reuergat ut curuamina falcium siue fructuum propter; unde etiam et castra5 tus dicitur, quod omnes fructuum uires abscisae atque in humoribus uiscerum uelut in mare proiectae, sicut illicFilios uero suos comedisse fertur,|

ita et libidinem gignant necesse est. Nam et Apollofanes in epico carmine scribit Saturnum quasi sacrum nun nus enim Grece sensus dicitur aut satorem

Uenerem,

10

nun quasi diuinum sensum creantem omnia.quattuorfilios

||

Cui etiam 629

subiciunt, id est

primum Iouem, secundum

Iunonem, tertium Neptunum, quartum Plutonem; Pollurisquasi poli filium dicunt, quattuor elementa gignentem,III.

De Ioue

et Iunone.

3tfid est16

20

et Zeus Gre|ce diciGreca significatione siue uita siue calor quod igne uitali animata omnia dicerent, ut Eraclitus uult, siue quod hoc elementum caleat; secundam Iunonem quasi aerem, unde et Era Grece dicitur; et quamuis aerem masculum ponere debuerunt, tamen ideo sororem Iouis, quod haec duo elementa sibi sint ualde

primum Iouem ut ignem, unde

tur; Zeus enim dici potest, siue

consocia, ideo Iouis et coniugem,

quod maritatus aer igne14 sqq.v.

9 sqq. v.

mythogr. Vat.3, 1

III 2, 6 ex.

mythogr.4

Vat.

105 II 2 III mythogr. Vat. II 7I

19 sqq.

v.

myth. Vat.

II

20

v.

1

quiaB

2a>

gigmtDGuelut

Bern

sese uergat fructum deterrscripsit

Bem

3 se reuergat

MTHD

-tur

4

fructumPT.Df3M2

propter

G

secundam

17 dicerentur 14 om T deterr secundum scdm elimentum 18 heraclitusD 20 deaera uel efailf hera HPA 19 etomDp sint elimenta 21 duo om T buerint sunt o)

M^

BTDE elimenta PBHB

8 scribsit H% 7 gignant gignat co 11 quatuor sacrunun sacrunu 13 dnt add 12 pollucis f3i? 2 sdmif

H

DGM^

D

BE

H

PB M

DG

E PB

HM PMDG

M

LIBEReruescat.

I

19st.

Nam

et||

Teopompus

in

Cipriaco

Ellanicus in dios politia quam descripsit ait Ioue uinctam catenis aureis et de^rauatam incudibus ferillud nihilominus dicere uolentes quod aer igni 37 re: reis, ca elesti coniunctior duobus deorsum elementis misceatur,|

carmine et630 Iunonem ab

5

id est

aquae

et terrae,

quae elementa duobus superioribus

rauiora sunt.IV.

Fabula Neptuni.10

Neptunum uero tertium uelut aquarum uoluerunt elementum, quem ideo Grece etiam Posidoniam nuncupant quasi pion idonan quod nos Latine facientem imaginem dicimus, illa uidelicet ratione quod hoc solum elementumimagines in se formet expectantium, quod nulli alio ex quattuor conpetat elementis. Tridentem uero ob hac re ferre pingitur, quod aquarum natura triplici uirtute fungatur,

15

id est (sit)> liquida, fecunda, potabilis. tuno Amphitritem in coniugium deputant||

Grece circumcirca dicimus mentis aqua conclusa sit, id est sit in caelo, sit in aere in nubibus, et in terra, ut sunt fontes uel putei.|

Nep- 631 amphi enim eo quod omnibus tribus ele-

Huic

et

20

9 sqq.

v.

mythogr. Vat.

I

107

II 9

III 5

[est H$icus

m cf. p. 5, 12 13 expectantium jR^ MHBern spectantium t 14 quatuor hac re hanc re T hoc re hanc rem 15 fugantur hoc 16 fugatur x em x % 17 Amfipotabili interpos He portabilis huic] hinc (l tricem -tritem T -tridem amfi .RD Amphitridem

2 hellaferuescat] perqit p. 41, 5 cypriaco dios polthia dios poltia dios poltihia dios pholtichia TtoXvzov.Lu Voss Bern dios polti ubia ito\vxv%Lu edd politia 7to\vnxv%Cu'} Sturz no\iov%Lu Nicolai 4 ueri^H 3 deprauatam to aegrauatam H* Neap' Plasberg 10 posidoniam 5 miscebatur et cod. mythogr. Vat. III script. rer. myth. ed. Bode II 123 posidoneam posix 11 pon T donean possidonian possidoniam t1

P

D

BTM

M

H

'

H

MD

L

B

HT

B

DG

B

B B

B

H

B

MDG

D

H

MH

E

B^H

E

20M.

MITOLOGIARUMSt.

38

V.

Fabula de Plutone.

5.

solis terris plutos enim Grece diuitiae dicuntur credentes diuitias deputari. Hunc etiam tenebris abdicatum dixerunt, quod sola terrae materia sit cunctis ele-

Quartum etiam Plutonem dicunt terrarum praesulem

mentis obscurior.

Sceptrum quoque in manu gestat quodterris.|

regna39

solis

conpetantVI.

Fabula de Tricerbero.

632

io

Tricerberum uero canem eius subiciunt pedibus, quod mortalium iurgiorum inuidiae ternario conflentur statu, id Naturale est odium ut est naturali, causali, accidenti.

canum

et

leporum, luporum et pecudum,

hominum

et ser-

pentium, causale est ut amoris zelum atque inuidiae, accidens est quod aut uerbis casualiter oboritur ut hominibus15

aut comestionis propter ut iumentis. [Cerberus uero dicitur quasi creoboros, hoc est carnem uorans et fingitur tria

habere capita pro tribus aetatibus, infantia, iuuentute, nectute, per quas introiuit mors in orbem terrarum.]VII.20

se||

Fabula de Furiis.

633

Huic quoque etiam tres Furias deseruire dicunt, quarum prima Allecto (secunda Tisiphone, tertia Megera);2 sqq.II 12v.

mythogr. Yat.II

I

mythogr. Yat.III 6,

11

III 6,

22

108 II 10 19 sqq.

III 6,v.

1

8 sqq.I

v.

mythogr. Yat.

109

23

3 di1 Titulos usque db hoc capite om T (lac. servat.) 8 fabula om G cane add 4 addicatum deterr cunt 11 natura T accedenti coflentur T 10 coplentur -odum 12 luporum om accidentali deterr pecorum 14 quod a accedens x 13zelusD0 serpentumjT causaliter deterr roborecasuaulite roboratur uerbis Bern comessacomestiones 15 comestiones tur TBem terrarum solus Marc cf. mythogr. 15 sqq Cerberus tiones G 21 alectio 20 quoque om Vat. III 6, 22 II 11, 150

H

E

B

H

H

B TM

H

B TM

E

M

MEB^

E

a lecto

H

Megera> v aXXo

occipite

QNPQ6TITI6PldoPI B 6YA T6 MdX6AeN (&6N MG) C0N6PC06T n(00rin MG) 6PI AOPI (dOPI MG) TMG sim (o 6 concupiscere 5 emanabit Barb emanauit co signare TG 7 inuadis? He Marc 8 fabula om G Fabula Proserpin E 11 sit] est E 10 Grece omMTBE gaudiu dium

E

edd

3

prima

(aLQODv)? Plasberg rhaps. om MTD(t

eron

ocypeteei/>a te

DG

macelen

H

12 -habundent MTHfi semper supersuper-] semper etate T ecaton 13 segentem t 14 hecate deterr 16 centuplicatum D$ 15 hoc illi ideo perferat DE CERERE G 18 rapitam T querere 17 ite de eadem

E E

B

H

D

DE

BHT

LIBERest

I

23st.

cum

solis|

feruore,

seges

ad metendum

cum gaudio

requiratur.

43

XII.

Fabula Apollinis.

637

Apollinem solem dici uoluerunt; apollon enim Grece perdens dicitur, quod feruore suo omnem sucum uirentium dequoquendo perdat herbarum. Hunc etiam diuinationis deum uoluerunt, siue quod sol omnia obscura manifestat

5

in lucem seu quod in suo processu et occasu eius orbita Sol uero multimodis significationum monstret effectus. dicitur aut ex eo quod solus sit aut quod so|lite per3S

(tatibus nomina

44dies surgat et occidat. Huic quoque quadrigam scribunt illam ob causam, quod aut quadripertitis temporum varieanni circulum peragat aut quod quadrifido limite diei metiatur spatium; unde et ipsis equis condigna huic|

u

posuerunt,

id

est

Erytreus, Acteon

,

Lampus

et 15

Fiiogeus. Erytreus Grece rubeus dicitur quod a matutino pse limine rubicundus exurgat, Acteon splendens dicitur quod tertiae horae metis uehemens insistens lucidior ful-

geat, Lampus uero ardens dum ad umbilicum diei centratum conscenderit circulum, Filogeus Grece terram amans dicitur quod horae nonae procliuior uergens occasibus

20

pronus incumbat.4 sqq.v.

Germ. Arat. Yat.II 20.21

mythogr. Vat. 1 113 II 18. 19 III 8, ed. Breysig p. 195, 5 sqq. 11 sqq. III 8,6

1v.

schol.

ad

mythogr.

3 DE APOLLINE G 5 omne T 6 decoquendo G multimodos ex multitudos G multimodos Bern 11 scribunt co et codd. scholl. Germ.Arat. ascribunt Barb adscribunt 14 ipsius 15 erimyth. Vat. I 113 huic] hucD^ sic treus 16 eritreus T et om G 17 pro (per lampos D) se limine a prope lim. Marc sol lumine {3 ipse ex ^pse Ue roseo lumine Breysig 18 metis ex menliisjRH splendidus T 9

MD

TE

E

mentis T momentis om |3 cf. p. 28, 5 19 lampus ardens lampos co tractumD 21 hora nona/Z none hor^ G

HD

MD BTM

E

uehemens om conom w

24M.

MITOLOGIARUMSt.

XIII.

Fabula de Coruo.tutelam

In huiussolus contra

etiam

coruum uolunt,in mediis ipsis

siue

quod639

rerum naturam

aestiuis fer-

45uo|ribus ouiparosf

pullu||let fetus,

unde

et Petronius:

5

Sic contra

rerum naturae munera notae coruus maturis frugibus oua refert',secundum Anaximandrum

siuesiue

quod

in orneoscopicis libris

LX10

etiam secundum Pindarum solus inter omnes aues quattuor significationes habeat uocum.

XIV.

Fabula de Lauro.

In huius etiam tutelam laurum ascribunt, unde etiamdicunt, [Penei] fluminis filiam. Et possit nisi de fluuialibus aquis? Maxime quia et eiusdem Penei fluminis ripae lauro abundare diAt uero amica Apollinis ob hac re uocitata 15 cuntur.

eum amasse Dafhem

unde laurus nasci

est, quia illi qui de somniorum interpretatione scripse-|| et Artemon et Serapion&*0 4runt ut Antiphon, Filocorus Ascalonites promittant in libris suis quod laurum si dormientibus ad caput posueris, uera somnia esse uisuros.|

2 sqq.

Theb.

m 506 myth. Kohlmanned.

v.

Vat.

XXVIschol.

ad

1 sq. 11 sqq. v. Stat. Theb. III

8, 14 schol. ad Stat. 5 sq. Petron. ed. 3 Buecheler fr. 15 sqq. v. myth. Vat. 1 116 II 23 III 8,4

I

115

II 22

m

105 ed.

Kohhnann

1s

Fabula om

stibus

T

5 natura

D

2 uolunt] ponunt H^ 3 estiuis ex 7 oronota Binetus tota Scaliger

morn-

2 add) horoscopicis D oroscopicis in orn-] 9 quatuor B 8 pindram T 10 Fabula om 13 posset 14 et 12 dafnen Penei om cc daphne G D ab hac B omHE habundare H 15 apollini 16 interpret. somn. ob hac T ob hanc H rem B^Hficopicis (m.

H

T

HG

M

BM

M

filocrus co 17 philocrus av. 46 sarapion Bern 19 uisuros esse T

philochorus Scriverius cf. Tert. de 18 in om quod om

H

B

LIBER

I

25st.

XV. Fabula de nouem Musis. Huic etiam Apollini nouem deputant Musas ipsumque

dmum Musis adiciunt illa uidelicet causa, quod huanae uocis decem sint modulamina; unde et cum decaSed et lex diuina decacorda Apollo pingitur cithara.

5

47 cordum dicit psalterium. Fit ergo uox quattuor den|tibus, id est e contra positis, ad quos lingua percutit et quibus42 si unus minus fuerit sibilum potius quam uocem reddatnecesseest.

Duo

labia uelut cimbala

uerborum commoda10

modulantia, lingua ut plectrum quae curuamine quodam uocalem format spiritum, palatum cuius concauitas profert

sonum, gutturis

fistula

quae

tereti

meatum

spiritalem

praebet excursu et pulmo qui uelut aerius follis concepta Habes ergo nouem Musarum uel Apolreddit ac reuocat. linis ipsius redditam rationem, sicut in libris suis Anaximander Lamsacenus et Zenopanes Eracleopolites exponunt; quod et alii firmant ut Pisander fisicus et Euxi-

15

menes indoctrinae

Nos uero nouem Musas libro teologumenon. atque scientiae dicimus modos, hoc est: prima cleos enim Grece 642 Clio quasi cogitatio prima discenjjdi

unde et Homerus: xliog olov axov6cc(ieV) id famam solam audiuimus, et alio in loco: nev&exo

fama

dicitur,

est: 21yccg

Kvitqovde fiiya xliog, et quoniam nullus scientiam quaerit2 sqq.v.

myth. Vat.

I

1

41

21

Hom.

II.

II

114 II 24 III 486 {aytovofiev)

8,

18 22

5 Psalm. 32,

2.

Hom.

II.

XI 21Mfl

Fabula om

(3

4 decem corda

6 quatuor JR

uelud

HD

7 id est

omB

ad om

B TMmeatu

11 in

palatoD

cymbala TH in palatum

praefert Z) specialem

H

M

etBHew 9 dui B 10 lingua om TM ut om M proferatD profret E praeferet(3

T

5 cythara

excurru

14 mus. nou. (3 aerarius om apollonis T accepta 17 euximines eusimines (3 16 zenophanes jH(3 20 cleo T 19 edicimus 18 theolcleos] cleos ion acusamen sim co clios cleos dicitur om in otn 21 id est 22 solam famam et om G

BTMD

E

teriti 12 tereti del i 13 praebet excurs. om

H

B TM

terit

|3

E

H DE

excursum

HD

excursu Bernerarius

EG

pulmonem Bern

B TM

TM

BHTM

peuteto gar cypronde megagleos

BTM sim a

TE

B

26M.nisi

MITOLOGIARUMSt.

qua famae suae protelet dignitatem ob hanc 4Srem prima Clio appellata est, id est cogitatio quaerendae secunda Euterpe quod nos Grece bene descientiae lectans dicimus, quod primum sit scientiam quaerere, se5 cundum sit delectari quod quaeras, tertia Melpomene quasiin,|

,

melenpieomene, idsit

est

meditationem faciens permanere, ut

primum

instare

secundum desiderare quod uelis, tertium meditando ad id quod desideras, quarta Talia,uelle,,

id est capacitas uelut si dicatur tithonlia, id est ponens43 10 germina, unde et Epicarmus comicus in Difolo comedia ait:Xr\ia{iri

Idcov Illiov xig agrvvEL, id est:

germina

dum non

uiderit,

famem consumit, quinta Polymnia quasi polymnemen, id est multam memoriam faciens dicimus, quia

15 est

post capacitatem est memoria necessaria, sexta Erato, id euronchomoeon, quod nos Latine inueniens simile dici-

mus,

quia post

scientiam

et

memoriam iustum

est

ut

aliquid simile et de suo inueniat, septima Terpsicore id unde et Hermes in Opimanest delectans instructionem,

drae libro20 est:

ait:

absque

i% koqov %Qocpr)g r) ix Kovcpov acofiatog, id instructione escae et uacuo corpore, ergo644||

post inuentionemcare,

oportet te

etiam discernere ac diiudiest caelestis

quod inuenies, Urania octaua, idI 1

postTMD

18 Hermes Trismeg. ed. Parthey3 Grece] latine B

melempio eomeneut videtur8

H

fisl(sT)r\v

nos om 6 melen pioeomene B melen pioemere melenpioemene G meletationem cc em B t -ttolsco -iisvsiv

E

E

militandoT melet-

tythonlyafdiff-

H) a difilo 8 IAQAYMQN simH AHIAMOIAGON dYMCONTIBdPTINNI TIv

Verg.III 7, 3II.

georg.schol.I

81

ad

144 (primi) Stat. Theb.

.

III

16 sqq. v. myth. Vat. 203 (ed. Kohlmann)

25

Hom.1

225

fenestrella manifestella 2 findebant in arciacis in archiacis in arcilacis 5 plusquam cf. p.58,5 conmarcuacis martialis Gdeterr anteonem 6 hacteonem JB hacteneon tyroletas 11 opproprio 9 genitricem T/3 hyppolitum 17 hacteon 12 reperisseTMCr oppropria-R obprobrioTI?p 25 hino18 dicitur uidisse |3 21 hacteonem uares cinos ommate con cradien delafio sim a>

primi

MM

in arcaicis

HG

D

PE

T

H H

TD

P

T

PM

TM E

G

PRT$

E

PJRM

LIBER

III

63st.

id est: ebriose, oculos canis habens XQadlrjv 8' ilacpoio, Sed dum periculum uenandi fugiret, affecet cor cerui.

tamen canum non dimisit, quos inaniter pascendo me omnem substantiam perdidit; ob hanc rem a caniis

suis deuoratus esse dicitur.

5|

IV.

Fabula Ero

et Leandri.

710

Amor cum periculo sepe concordat et dum ad illud solum notat quod diligit, numquam uidet quod expedit. Eros enim Grece amor dicitur, Leandrum uero dici uoluerunt quasi lisinandron, id est solutionem uirorum; solutio enim uiri amorem parturit. Sed natat nocte, id est: in obscuro temptat pericula. Ero quoque in amoris similitudine fingitur.10

Lucernam

fert;

et quid aliud

flammamCitodurat,

ferat et

desideranti periculosam

st s

tamen extinguitur, quia iuuenilis Denique nudus natat illa uidelicet causa, quod su uos affectatores amor et nudare nouerit et periculis sicut mari iactare. Nam et extincta lucerna utrisque morsprocurata maritima, hoc in euidenti significans quod sexu uapore aetatis extincto libido commoriIn mari uero mortui feruntur uelut in humorem||

amor nisi et uiam ostendat. amor non diu per-

15

in utroquetur.

20

frigidae

um

senectutis; omne enim caloratae iuuentutis igni-711 torpidae ueternositatis algescit in senio.|

7 sqq. v.

myth. Vat.

I

28

II

218

III 11, 19

1 ebriosi

mc rem PRT

T

habent

6 Eronis

nam om P PG 22 omne PRT PR TM igniculusX

13 nisi ut?

Heco

omnem

2 fugiret 4 ab fugeret co illum MBcrn 8 notat] natat 17 affectores x T 14 fertlZ" 18 mare 21 mare et humoreZ)f37

PRT E

PR

omHD$x

MH Bem

P R

omnis