DE FIGVRIS CONIECTANEA

I oeulis reClpl lueem non auribus ne vergentis quidem

Iatinitatis ineognitum fuit versificatoribus neo profeoto oredibile

Damasum id Iatuisse oum Paulum apostolum oelebrandum sibi

sumeret (ep. 2, 8 Ihm). ac tamen ille quasi nibil curans quid

sanxerit natura dieit haeo: auribus ut domini vocem lucemquerecepit I composuit mores Okristi praeoepta seau,tus., a'{a911ow vi­

delieet aVTi alcr9~crEw~ posuit 8 KaI Jl{mX"'llqJl~ alae~crEWlj; AE-'lETal l • ouius sive tropi 2 sive schematis ll sive figurae 4 sive so­

loecismi [; varietatem a Lobeokio iam pridem expositam et iHu­

stratam 6 non 6St quod retraotemus neo Damasi mentionem feoissem

nisi oumulare sohemata strenuo libllisset epigrammatario. n'am,

audi sis Luoam Aot. 9, 3 KaI eEal<pvll~ rrEplllaTpaqJEv allTl'W<pw~ arro TOU oupavou. 4 Katrr€(Jwv errl TnV lijv ~KoucrE <PWVf)VA€Toucrav aUT4J' I:aouA, I:aouA, Tl /lE lmoKEl<;;; prius igitur fulgn-,

rationem oonlis reoepit, recepta vocem persflOutor audivit attonitus.

quem remm ordinem Damasus Qum inverteret alterllm figllrati

1 seho]. Eur. Hee. 174 cf. schol. IJ. 343 A 390. 532 0252 Aesoh.Prom. 115 Sept. 101 Dunat. ad Ter. Eun. 454.

2 IJ. 343 Aristarchus bt1tÄ:6 notavit 0'>1 aKoual:ea90v et'll'e Tpom­KW<;; an! 1'00 E'll'a1a9dvEallcu, E'lI'el t'l dKOij eiMl; Eanv atalltjoew~, Kai '>0'OObE 'll'ATJTi'\~ d{oVTe~> (A 532}. est igitur f.1E'>aqJOpa .... d'/to 1'00 TEVOIJ<;;E1Ti eibo~ quam dioit Arist. Poet. 21; cf. sohol. 0 252 Ven. B .=. 28.

B erant qui sohema quoque tropis adscriberent; of. Rhet, gr. I267, 13 III 226, 6. 9 Sp.

,\ Quint. IX 1, 9 tam enim translatis'Verms quam propriis figwraturoratio, Servo ad Verg. A. V 120 flguram a sohemate distinguit.

5 Arist. Rhet. III I) gn Tdbe '/tOleI aOAoudl:Elv '>0 ",I) d'll'oblbOval,eav "ni €'lI'ltEuTVUT,l~ djlqlO'lV 6 ftPjlOTTEl' oiov II \Iloljlov II xpwf.1a, '>0 JlEVibtlJv 0'0 KOIVOV, '>0 b' ai(1eOllEVO~ KOIVOV; cf. Top, I 15.

S 'Pllr-taTIKov p, 329 sqq. cf. Leo ad Cop. 9 Langen ad Val. Fl.VII 586 (Leo, Gött. gel. Anz. 1897 p. 954) Norden ad Verg. A. VI 256.

568 Hildebrandt

sermonis ~}.OYl1l.l€VOV excidBre stilo passus 6st, ltPW9UO"T€POV dioo

quod aHis Bive ÜO"T€POV ltPOT€POV audit sive uO'T€po}.olla. quae

binorum troporum scbematumve eopulatio lIon ita frequens nisi faHor

neo in graeeis obvenit nec in latinis. conferre lieet nobilissimum

Aescbyleae dictionis exemplnm Sept. 101 KTUltOV MbopKU 'mha­

'(oe; oux EVOe; bopoe;. et quidem KTUltOV bebopKa 1 l,er metalepllin

iam scboliastes intellexit (Il€T~"flXY€ T&e; al0'9f1O'Ele; ltPOlj; TO

EVUP'(€O"TEpOV) sed qui subinde memontur strepitus hastarum

Buum requirit verbum ne cllrta claudicet oratio: KTurrov MbopKa .

mhalo(j; oux EVOc; bopolj; (&KOUETfU)2. hine quoque sehematum

artifif;liosa gignitur duplieitas eo tamen a Damasiaua licentia

distans quod metalepsi Ut0"9~O'EW<;S non prothysteron committitur

sed syllepsis.

II protbysteroD iure tum agnoscitur qlla.ndo Ö bdltpWTOV hElElV ÜO'TEpOV Tl<; EltllpEplJ (Rbet. gr. I II 225, 26 Sp.cf. 255,]4). quae hyberbati 4 species sat usitata graecis 5 et ne

1 Aetn. 'J77 cernere saC'l'os I Aetnaei montis frefllitus • . • .2 Cf. l:ichnetzii notam.8 e germaniCla poesi Gerber, Die Sprache als Kunst 1 2 155. 315

exempla quaedam huins schematis coJlegit; subieio qualia legenti forsobtuJit. in odis Klopstoekii haee observl\ntnr: (Kaiser Heinrich): Dennn:arl I Liess, :tch, umsonst, der Barden Kriegshorn I Tönen dem Auge.sublimius qnam llimplicius vates carminum antiqnorum syllogen denotatCaroli Magni iussu confectam. (Harmann): Hast dn sie gehört, 0 HeIa, IMeine zürnende Thriine? I Hast du ihr Rufen gehört, I Heia, Ver­gelterin? hoc est TI1V OljllV liM:OI1V 1TOIElv ut Pseudolongini verbis abutar.(Wissbegierde): 0 welcbe inhaltsvollen Worte I Gottes, der redete, sahmein Augel K<XTa /-lE'nlqlOpav dpllT<X1 quandoqnidem hominis visusverba divina quasi caeli nocturni sideribus scripta cernit. (Eislaufl:Sonst späht dein Ohr ja alles .... cf. KTll1TOV bebopKll. inter recen­tior68 Mörike fignrarnm elegantiis eminet: (Die schöne Buche): Un­ergründlicher Ruh' lauschte mein innerer Sinn. (Um :\litternacht): Ihrklingt des Himmels Bläue sösser noch, facere non POSSUm quin ad­scribam felieissimam novellae poetriae metalepsin quam nuper melegisse memini: Sie lächeln erst, wenn sie dich schweigen hörengeliebte Nacht.

4 rbetoribus est fl1T€pß<x"Cov tv 1TpaY/-laTI: EV 1TpaT/-laTI oe, oiov" (lpeljla<H1 /-lE Kat T€Vvfjo<X/-levll (III 4R, 16 Sp.). 1TpdT/-l<XTI oe, öTav TOrrptilTov TIVO/-lEVOV OEUTEpOV TdElJ 6 1TOIIlT!it;, oiov 'Tat; /-lEV dpa 6peljlaaaTEKoOaa TE'. Kai'" 0' €1TEl e!afj).(lEv Kai tl1TEpßaAE Mivov oOOOv'. dvTlTOO 1TPOT€POV fI1TEPßIl, Kai TOTE Eil1f)A6EV (ib. 238, 24).

I} cf. J. Classen, Beob. üb. d. horn. Sprachgebr. p. 189 Kühner,GI'. GI'. 11 9 603 Boldt, De lib. Bng. gr. et lat. coll. verb. p. 179 Page,Class. I'ev. VIII 203.

Da figuris coniectanea 569

latinis 1 quidam contempta sieut veterum interpretum 2 Ha recen~

tiorum 3 advertit observantiam quo factum est ut larga nuneeopia lieeat uti nobill exemplorum undique eongestorum. quaerepetere hio quamquam non est in animo praetermissa tamen etsecretiora quaedam colligere quasi raoemando neo supervaoaneifore laboris spero neo ingrati.

quaerenti Menedemo (Ter. Heaut. (29): numguia nam aemeo gnato audivisti, Ohremes? ille valet atque v'ivit. quod essehysteron proteron seite Calphurnius monuit. sed praeiverat PlautusTrin. 773 illum bene get'(fre rem et vale"e ct vivet'e'!, multis autemsaellUlis post Prudentius eundem 8oloecismum admisit Perist. V 85norunt et ipsi ac sentimd I pollere Ohristum et ~'ivere.

,Prudentio vicinus aetate praestantior tamen ingenio Sidonius

vereor ne plus quam par fnerH licentiae vindiIJaYerit eum Anthe­ll1inm venatorem fingeret perversum. huio utait laudator c. 2, 144ludus erat inventas agitare (ems et fronde latentes I quaerere •. ..

1 exempla prisci sermonis enotarunt Wölfflin, Sitzungllbcr. d. M.Ak. phil.·hist. KI. 1890 I 305 Ranler, Areh. f. I. Lexioogr. V 578Boldt p. 179, 1.

\} cf. sohol. b 411 e 90 sohol. Eur. Hcc. 91. 266. 762. 947. 01'.302. 578 Ph.887. Servo ad Verg. 6. I 178. 309 A. I 69. 179.264III 300. 589 IV 14. 130 VII 122 VIII 85. 201. 611 X 256 XI HIt.latiorc sensu hystcrologica notantur ad A. I 78. 307 V 70. 236 VIII593 IX 489. 562. non fl1TEppaTOv t,v n:pdnl.<IT1 sed verborum traieetioncmspeotant sohol. ad E. 6, 74 (of..Forbigcr, Coningtoll ad h. 1.) A. VI 171X 794, 845. seeundum fabulam hyst6rologia E. 6, 42 (hyperthesis. cf.Behol. Eur. Med. 1 01'. 1009). neo defuisse controversias notae testanturad E. 6, 74 G. I 267 A. II 11 IV 33 VII 813 X 314. naturalemordinem apoeta senatum laudat scbolillstes ad A. I 720. ad hyper­baton id quoqne schema Homerionm reoedit quod ArilltarohuB obser­vavit: "Oll'lpol; deln:pol; TO beuTEpov n:poTepov dn:avT~ (B 629 cf. sohol. P42Lehrs, Arist. ll p. 104 Leidenrotb, lnd. gramm. ad schol. Ven. A ....spec. p. 32 sqq.).

II cf. Reinze ad Lucr. III 787 Forbiger ad Verg. A. III 622Norden, A. VI app. Il p.373 Kiessling·Heinze ad Hol'. C. III 16,23Orelli-Hiscbfelder ad Ror. Sat. II 3, 293. de prosae oonlluetudine of.quos profert Forbiger I. o. Kühner, Lat. GI'. 11 1080 Spitta, De Tacitiin oomp. enunt. rat. p. 31 Wölfflin et Miodonski in inrlioe Bell. Arl'.s. v. (JUT. 'lTp6T.

4 differt hino quod Palaestrio Plautinus demo militis ccdcnsconservis exoptat bene 'llalete et vivite (Mil. 1340); nos quoque dioimus'bleibt gesund und lasst es euoh gut gehen'. neo Andr. 889 habeatvaZeat vivat cum iUa vel similia hoc in genere sunt.

570 Hildebnndt

apPl.l,ret. a Sidonio iustum rerum ordinem non minus inversul1lquam invertit in re simillima Wolfram DOster de Herzeloidl.l, me­morans (119, 2): ir MUute und ir enken I die hiez sie vaste gaben),vogele würgn unde vi1ben. nimirutn si quis l.l,v1eulas eneeare gestit1S aucupatus sH prius oportet. quod ita se habere nee profeetodulcjloquum fugit lugdunensem 1 neo <gigantum' quos ille tammoleste ferebat nepotem; Bed sanctas venationis leges metrorumille oonst.riotuB hederis neglexit, bio rimi quem nune vooantposthabuit oommodo. nihilominus veniam dabimus utrique neforte morosiores ipso videamur Quintiliano 2.

iam ad vigentem litterarum aet.atem convertimur libentes,revisuri tamen illos posteriores prout sese locus obtulerit. Mor. 24advocat inde manus operi partitus ut1'imque: I laeva ministeJ'io,cle.'l:tra est intenta labori. I haec rotal adsiduum gyris et concitatorbem I (tuJ1sa Geres lIilieum rapide decurrit ab ictu), i interdum fessaesuccedit laeva SOl'Ort I alternatque vices. bonus Simulus dextramolam verBat; laeva tum demum ad ministerium advoeatur eumdextra laboris adsiduitate fessa requiem flagitat. prius igiturdextrae convenit, succedit siniatrae munus. idem scbema v. 26continet: tl'usatur orbis vel molaris superior ut gyriil rotetur velcircumagatur.

Simulus postqllam ex horhlli copiis quattuor HIli. mOl'6tifaoiundi condimenta collegit 92 laetum eonscdit ad ignem I etelara famulam poseit mor/aria floce. I singula turn capitum llodosocortiee ntedat I ct surnmis spoliat coriis eontemptaque passim I spargithumi atque abieit. apparet contempta prius abicienda fnisse quambumi spal'gerentur.

ex Valerio Flaeco Gebbing S hysterologica non enotavitnisi 194 sq. UI 11. 72 sq. VI 341 sq. IV 168 VI R66. s6d exst.antplura: III 283 lacrimis ae mentibus aegd I stant Minyae . .. ÜO'T€POV

1 Sid. o. 5, 90 sqq. apri capturam alaoritcr desoribit UM minusbelle 7,20 sqq. aucupium ope falconllm iustitutum. ibo ·187 sqq.deferarum iuvestigatione loquitur. cp. VIII 10, 24 per decipull~m maleblandient'is eloquii recte gloss. cod. Digbei. 172 explieat 'decipuZam'1'omanice 'calc7letrappfl qualis est illa in qua aues capiuntur (Aneod,Oxon. class. seI'. I 5 p. 5fl, 5). adde ep. V 17, 10 v. 2.

2 I 8, 14 . . . . poetae (quibus quia plerumque metro inservirecogltntu1' aaeo ignoscitl'" ut vitia aliis in carmine appellationibusnominentur i metaplasmas enim et schematismos et schemata ut cZitci voca·mus ct Zaudern virtutis necessitati dal'1/.U8).

8 De C. Val. Fl. tropis ct figuris p. 38.

Da figuris coniectanea 571

'lip6T€poV 81.atuo quoniam ex coneepta mentis aegritudine laerimaesoleant oboriri. sillul intercedit zeugma: maerentes stant illi Hetuperfusi. VI 443 mutat agros fluvi~tmque vias: tfluviorum viis mu­tatis etiam forma agrorum mutatur' Langen. VII 229 qua "cdUitque dies: contrarium ordinem et ratio commendat et usus stabi­livit; vide quae Forbiger ad Verg. A. IV 438 Langen ad Val.Fl. I 725 congesl!!erunt.

bUll rettulerim Aetn. 261 torrentu1' flamma tm'rae fe1'roquedomantur: primum effodiuntur metalla ferramentis, effosa torrenturflamma hoc est in fornacibus (481) coquuntur vel liquantur doneewsudant pretiwm (547). recurrit sebema v. 262 sq. dum S68epretio redimant '/J6rumque professae I tum demum '/Jiles1jue iacentinopesque relictae. neque enim ante viles relinquuntur slloriaeqUll.m omnibus opibus iacent exutae.

non rll.ro sepulcbrorum tituli viatorem admonent praetereuntemut, moretur paulisper dum litteras insllulptas legerit. sie A. L. II 82,1 B. hospes resiste et tumulum contempla meum, I mom[re gressu]m,litteras nos[tras lege 500, 8 subsiste viator, perlege 15p3, 1hospes, comiste et lege 1587, 1 siste parumper .... fataque acerbalege 1545, 1 liospe8 resi]ste et titulum perscriptum lege. bio Batnaturalis ordol quo nonnumquam inverso figuratum orll.tio eoloremaccipit: 76, 1 k08pes resiste et tumulu[m contempla meum, I legeet moraris ..•. 77, 1 quamvis la[ss]e viator, rogo ne graveris ettumulum contempla meum, I lege et moraris, iam aUqu'id f'68civeris.

eonstat nuno quidem 2 qUll.m saepe Vergiliull orationem in­verterit; uno tarnen 1000 data. providit opera ne permutll.ret or­dinem, hos dieo Belogae VI versus: quo Cf,rsu deserta petiverit etquibus ante I infelioJ sua tecta super volitaverit alis (80 sq.),oautum est interieota partioula ne prothysteron fieret. neque igitureuro Heynio iungemus ante sua tecta II neque mutabimus aUeBoribenteB ex Ribbeekii lloniectura.

1 Quint. IX 4.23 cf. Lehn, Qu. ep. p. 61 aqq. Lobeck, Paralip.I 63 Ilqq.

:I exempli gratia vide qUll.lill. Hofmau-Peerlkamp osor iIle 6gu­rarum ad Verg. A. IX 340 excogitaverit. ait iIle 'neo marnUt trahitqueest (lO'TfPOV 'IfpOTfpOV, ut neque mactat trahitque (Val. Fl. II 230).pulohre subiuogitur trahitque, quod est prae furore et fame nesoientium,quid prius faeturi aillt:. quod argutius quam verius puto. soleI. enimleo trahere praedam arreptam in aliquod latibulum ubi tutus mandat;Lemniades autem viroll prensos toris ab8trahunt (toris K01VQV), ab­8tract08 iugulant.

II Ov. Met. II 490 hUll voeari non debebat.

572 Hildebrandt

qui Cirin compoBuit priorum imitator in oonsimili re de­soribenda hysterologiam alio vitavit artificio: 48 impia prodigiisui qu(milam emterrita amoris I Scylla nOV08 auium sUbUmis in aerecoetus I viilerit et tenui conscendens aetkera pinna I eaeruleis Buatee fa sltper volitaverit aJis . ... conscenilen8 additum ne nimis tur­baretur legitimus rerum ordo 1. bactenus super bysterologicis 2•

1 cf. Leo, Herrn. XXXVII 35.2 in rem videtur his quoque subiungere quaedam a germanicis

poetis inversa quippe qui genuinam naturae prae se ferentes simplici­tatem apertius ostendant quam latini quibu$ affectionibus permotiser­monem figuraverint. interdum iJ. priorem in ora.tione locum ocoupatquod 'lualibet de causa praevalet in cogitatiolle. hillc G~rnöt Chunnosa.lloquitur (2096, 3): slil.het uns eIlenden und lat uns zuo z'iu gan Ihinnider an die wite ... , aegre profecto fieri potuit ut prius oaederenturQUam essent foras egressi; tarnen cum obversetur animo certa ven­turae mortis imago lingua praemittit quod menti gravius videtur. P.Flemming: Ihm hab ich mich ergeben, I zu sterben und zu leben .. ,.qui meminel'it ita ceeinisse poetam eum iter pararet persieum ax animof1uxisse prothysteron non negabit. in Schilleri hilarotragoedia viragometnens 11e nimium aduleBcentis acumen iam bis probatum tertii quo­que discutiat aenigmatis tenebras redueto velamine baec intonat: Sieb'her und bleibe deiner Siune Meister! I Stirb .oder nenne mir das Dil1g.ratio hune ordinem pOlltulat: 'aut indica rem aut morere', Bed proeimortem durities animi praeoptat. ne hoc quidem temere figuravitpoeta quod exelamat aduleseens pro puella vitam in discrimen oom­missurus: Tod oder Turandot! tluctuat iIle nimirum inter spem metum­qnc; metu tamen superante praeripit llcrmo quod auxius praesagitanimus. audimus in suavillsimo Mozarti cantico: Lass michGott der Liebe, I Oder Hndre meinen Schmerz! id eandem habet ex­onsationeru nee in aHnd genus coniecerim schemata Goethii: Und ver­trauet, scheiternd oder landend, I Seinen Götteru vel Sohenkendorfii:Untergang gilt's oder Sieg vel Goethii TVWj.lllv: Harte Bissen giebt eszu kauen: I Wir müssen erwürgon oder sie verdauen. hicillic fit utordine mutato praecedat qnod loquentis plus interest. Ha H; Sachs(ll 175 Arnold) satellitern lloscioquem de domino querentem inducit:Er helt nichts, thuet uns viel zusagen. amnino si quid est maioris mo­menU priorem sibi locum' viudicat: Am 21 sten August soeben I kamein Spion bei Stnrm und Regen, I schwurs dem Prinzen undihm nn , ... in alio carmine populari (Würzburger Städtekrieg; cf.v, Liliellcron, Hist. Volks!. 117ft) nuntius nrbium foederll.tarnm regemWencislaum his aUoquitur: ich bit' iirküniglich gonade, I uud bingeheissen Fritz Schade (v. 7G9); hane devotio peperit.' rarinsboni poetae naturIllern ideirco mutaut ordinem ut clll,llsulae vetsuuminter se consonent. hoc peccavit R. Wagner in carmiue quod Glasenappomiait: Und nun, ihr freien Bürger, senkt die Fahnen, I Se h wö r t bei

Denguris 'conieotanea 673

III nune praevertemur ad syllepsin quam adiunotam meta­lepsi supra. deprehendimus. Aristarehus tli.lia. cruHflTrTIKW<; acmplvoluit qualia sunt K 349 (In TOU 'Obucrcr€UJ\i; ehrovro\i; /lOVOUE1'rr€v cruAAllrrTlI<W\i; <w<; apa <pwv~craVT€' (cf. schol. Townl.). atqueDidymu8 1 Kal 9aullMTov oubev inquit E1 'ObucrC1€W\i; ElrrOVTO\i;/lovou C1UAAtl~bllV E<Pll 'we; apa <pwvf)C1avTE'. C1UVllO€e; lap mJTlfITO TOlOUTO. legimus igitur signum appictum ad A 328 OTi cruAAll'1TTII<We; dpllK€V <E1I.€Tllv' ... , ecrTl be Alo,.1l1bTJ<; /lovo<; ö ave1l.wv 2.

quibuseum eoncinens Greg. C01·. (Rhet. gr. III 224, 13 Sp.) cruAAll­rrTlKll dicH otov 'Obucrcr€ue; rrepl Tne; dValp€C1WC; Ao1l.wvo\i; AEl€1NEcrTOPI 'TOV TpUJ'K<XlbEKIXTOV crl<orrov e1AOllev', KatTOI TOU AlOlltl­boue; /lOVOV aUTov aveAovroc; . . . . t8To /lEV Um)be1llla TOU€VOC;; EX€1 rrpo\i; ~va T~V cruAAlllVlV' aAAaxoO bE E.<J1W acru)"),,aIlßavEl~va rrpoc;; rroAAou<;, w<;eXEl Ta {mo aEpcriTou AETOIJ.€Va rrpo<;,ATall€IlVOVa 'rrAelat .. " €oUT' av 1TTOA(€9pov ~AUJIl€V' (B 226­22R). C1uTKaTaplO/le\ lap EaUTOV TOle; aplcrT€ucrlV &crO€viJ~ KaloUba"uvoc;; T'UrXaVwv; cf. sehol. Eur. Or. 817 Kal cruAAfllVl<; ouvÖ Tporroc;;' BTO rap h€plf' crullßaV KaT' tl:1l<POTEPWV ETaEev. all I584 rroUa b€ Tov<>e KacriTVllTal Kal mlTvla IltlTllP I' EAAlcrcrov9' .b bE /lliUoV avaivETo .•.• Didymus 4; KararO 811AUKov'KacrlTVllTat'a\'AplcrTapxou. Exel be AOlOV Kal f} bill rou Ö . Kara yap "OllllPOVrrAeiouc;; dcrlv 'abeA<pol TlfI MEA€alPIfI' 'ou lap ET' ülvnoc;; J.H:ya­AtlTOPOC; ulEEc;; ~C1av, I oub' ap' ET' aUToc; EllV, 9&.V€ be Eav60c;

den frischetiHügeln, hebt die Reohte: I Zu dulden nicht mehr Herrnund Knechte .... servavit ordiuem E. M. Arndt: Hebt das Herz!Hebt die 'Hand I Schwört für die gerechte Sache I ut nnem faoiam sathabeo duos addere prae eeteris miM dileetos quos tamen soloecismi vixlieeat, absolvere: Eieheudorff: Bald m ächt'ger und bald leise I Injeder guten Stnnd; I Geht diese Waldesweise I Mir duroh der SeeleGrund. Mörike: Das uralt alte Schlummerlied - I Sie ßchtet's nicht,sie ist es müd' ..•. oontrarinm ordinem 1'1 Ka9wl-uh'1f..l€V'1 ouviJgeulflagitat nec sine causa. l1amque decrescit oratio potius quam insurgitubi talia retrorsum enuntiantur i of. Quinti!. IX 4, 23.

1 Ludwich, Arist. hom. Textkritik I 317, B.II Kühner, Gr. Gr. Ha 571 Pind. Q I 88 ~h€V b' Olvol-ldou ß(av

Trap9€vov TE o-uveuvov' N X 26 (cf. Eur. Iph, T.279 lbote) figuratanegat. fnisse qui seeus iudica.rent et ha.ec scholia docent et Townl.1\ schol. Eur. Andr. 106. cf. Langen ad Va.!. FI. I 699 COfltmenta

IlI; 58 cadunt.

ß P 492 ~<1TIV ouv Ö Tp61TO~ olJAA'11l'TIK6~. rhetores parlim tropis'syllepsin adscribunt partim figuris.

, Ludwich I. o. I 308,12.

574 H ild ebrandt

Me}..eaTPOC;'; Kai O"uAAlltTnKwc; IJETa TWV apO"Evwv Kai Tae; abe}..qJae;UKOUO"TEOV r6PTllV Kai 611UIVetpav. non inepte Didymu8 lectionemab Aristarcho reiectam ex ipsiull llchematologia defendit. ad6 540 Aristonioo teste signum posit.um on btEO"Tah€ TO o\mlO"a.lKai TO ßaA€lv nam 'OUT<lO"IXt' ETTUC;;, 'ßaAelv tT6ppw8EV (sobol.N 764 Ven. B Townl. ::. 424 1). llinc notavit viI' sollertissimusA 659 on O"UAAntTTtKwe; TO Kin' UIJqJOTEPWV KEKOlVOtTOlnKEV'ou Tap 01 aUTOl ßEßAllVTal Kai OUTaO"IJEVOI elO"lv. bac observationelliluntur schol. N 782 ::. 28. 63. 128. 379. TI 24 Townl. A 659 ethabet aliquid oognati sobol.N 761 lIn O"uAAlltTTtKwe; EtT\ TWV TE~

TPWIJEVWV KaI TWV a'ITOA.WMTWV· ou milJtTIXv IJ€V Tap U'IT~IJOVEC;;

0\ TplXUlJaTlat, OOK uv6Ae9pot b~ 0\ TtTEAEUTllK6TEc; quam TaXi.O"TllV O"uAAlltV1V laudant reoentiores (Ven. B Townl.). idem ::. 28{>O"Ot ßEßA~aTo XaAK4J pel' syllepsin intellegi vetant erbot;; uVTlTEVOUC;; aocipientes uVTl TOO {>O"Ot TETPW"U~VOl 1l0"av. T 49 eTXEtEpEtbolJEVW propterea notatum signo Jertur quia solus DiomedesTOV 'IT6ba TETPWIJEVOC;; UtTEp€lO"lJa Exet TO bOpu 2, sed mirum essetsi participium illud O"KUl:OVTE quod anteoedit in v. 47 tliligentiamAriatarobi plane fugisset. immo deperisse notam aliquam putaverimcollatis eis qnae Herodiallua de syllepsi praeoipit (Rhet. gr. III100, 6 Sp.): O"uAAlllVte; be öTav TO T4J ET€P4J O"UIJßEßnKOe; KUtT!.8aTEpou AaIJßaVTiTa.l otov eTW be bVw O"KalOVTE ßaTllV "ApEOe; SE­pa'ITOVTE, I TubE[bllC;; TE IJEVEtTTOAEIJOC;; Kai bioC;; 'ÜbUO"O"EUc;'.mSavov Tap ~V aOTwv TOV ETEPOV O"Kal:ElV, TOV KaTa TOU TapO"oi}TETPWIJ€VOV 3. baoo Aristarobeam doctrinam prae se ferunt parumintelleotam neo est improbabile commentarium e quattuor gramma­tioorum libris contextum ad manum Herodiano fuisse 4• aooeditquod soitisflime rem expedit scbol. Townl. T 47 Kai T4J 'übuO"O"Et~ 'IT}..Evpa ~lJtT6bt6C;; EO"rt TETPWIJEV4J. B 641 eq. Zellodotus damnavit10"WC;; tmOtTTEuO"ac;; ut opinatur Aristonicus TOV MEAEaTPov KEXW­p[0"9al TWv OlvEwC;; tTaibwv. Herodianns et hano syllepsin dioit(If1 100, 21 Sp.), Aristonious contra sinoero iudioio ductus etPllTlltbe inquitEI: OV6IJIXTOe; KIXT' ll:oxnv, Kaell1T€p EtTl TOU 'ZEUe; b'ltTet

1 of. Lehrs, Arist.3 p. 52 sqq.2 hic tarnen disoeptabantf) bmAfI syllepsin indioaret an J.lUKTllPtO'J.lOV.a of. m 158,8. 202, 24. 211, 1. 248, 2fl Sp.4 cf. R. Müller, Herrn. XXXIX 454 sq. 460. Herodianus (III

100,12 Sp.) per eyllepsin intellegit I 5 BopPI1<; Kul Zeljmpo<;, -rum:8p(JKTJ9€v dllTOV (Lehre, Arist. 8 p. 371)) et legimus in schol. Yen. A01 bE <pMtV liTt O'UhhTJ'lr1'lKUU; 'lfE<pPUK€' 1'0 Tap €Ttplfl (JuJ.lPePllleo<; KUß'b,a-rtpwv leE1Tat' J.lovo<; Tap ö Bopta<; d'lro 8pqKt'l<; 'lfv€i.

De figuriB coniectan ea 675

(jUV Tpwa<;; TE KaI. "EKTopa' (N 1). KaI. rap ö "EKTWP Tpw<;; ftv.ceterum cf. 1101101. A 343. P 492. 'Y 306 IIq. a224. 1f 3.

ab iIIa quam modo cognovimua Ariatal'cbea norma discre­pant aliquantum quae scholiaates (jUAA'I1lTTlKWe; interpretatur z: 2Ü1fV4J KaI. KaJ,laTqJ aP'l1J,lEVO<; • • • • {mo J,l€V Tap TOU KaJ,lliToußeßAalTTo, {mo be TOD Ü1fVOU OUKETl val a 61 TOU<; bepov'(juAAlllTT1KUlt;. (jUE<;; Tap OUK EKbepOVTaI. quibull consona latinitradunt: Rufinianull qui fertur (Rbet. lat. min. p. 48,10 Halm)(juAAlllJJl<;; inquit est cum duabus dive"sisque sentcntiis ct r(f(Jusunu-m datur verbum minime utrisquc conveniens ut: Inclusos uferoDanaos cl pinea {urUm I Laxat claustra Sinon (A. II 258). Laxatenim et ad Danaos referri non potest sicttt ad claustra.... Haeclatine ditlifur conceptio. Servo ad Verg. G. III 115 Cgyrosquededere' : pro <doauere'. aliter enim (frena dedere' et aUter <gyros'cf est syllepsis, Ct~m aliq1~id assumitur quod dictum supra non est.item syllepsin statuit ad G. 193 A. V 619. haec autem zeugmatal!lunt ut nune dicel'e cODsuevimus appellatione ne veteribus quideminusitata 2 j v. schol. Eur. Andl'. 106 Hea. 867. Servo ad. A. III359 IV 131 ubi zeugma nuncupatur quae figura plerumque syl­lepeis audit. ouius indolem non omnibus aeque perspectam fuisseHygini demonstrant GeBiique nugae (V 8). hoc tamen memoratudignum ad A 631 11 J,lEv elTElTa I d~ &A.aiiATo ßa9Elav •••• ZEUt;;

1 Lobeck ad Ai. 1035 NitZllob ad z: 115 sqq. t 166 Fvrbiger adVerg. G. I 92 A. VII 187 Mehlhol'll, sohem. d1TO KOtVOO ratio et uso quid.in gr. lingua p. 5 Krüger, GI'. Spr. II § 64. 4, 2. 3 Kühner, GI'. GI'.U 8 570 sqq. L. GI'. Il 1047 sq. Madvig. L. Spr. § 446 Wölffliu etMiodonski ad Bell. Afr. 40, 5. 44, 4.

2 in scholiis VergiIianill syllepsill passim notatur, of. ad G. III115 A. II 321 V lOH. syllepsis per numeros indioatur A. IX 523 (of.I 1311, s. per genus A. X 672, S. per adsul1lptionem casus G. n 317.ampHore sensu vocabulum usurpatur ad A. IX 60. Gi3G. etiam zeug­matis noHo late patet grammaticis technicisque: cf. ApolIon. Syut. II iJOsaep. Rhet. gr. III 35,17. 168.23. 172,18.185,5 Sp. Rbet. Iat. min.p. ~, 2. 69, 166. 608, 14. Servius ad A. I 144 XlI 576 elliptica zeug­maticis adnumerat vel genera quaedam sohematis·. d1TO KOIVOU quodaiunt ut z. asuperioribu8 A. IU 133 (schol. =. 817 KOtVOV dvwBevvoe'lTat .... of. Leidenroth I. o. p. 32), a medio A. I 120, ab inferioribusA. I 120 III 260 (a po8f;erioribus E. 9, 1 eolI. A. I 502), utriusquelakJris A. V 111 cf. carmm de /lg.lü8; adde Rbct. gr.IU 112,26 Sp.Terentiana commenta vel magill titubant:' evolvall exempli gratia notasad Andr.494. 607 Eun. 396; cf. Hahn, Zur Entstehungsgesob. d. Schol.d. Don. z. Tel'. Halberstadt 1870 p. 7 sq.

576 Hildehrandt

be e.ov 'I1'POc; MJ/lll quantum e scholiastarum silentio concluditurAl'istal'ehum stilo perpereisse quamquam zeugmatis ex:emplumlueulentius exstat nullum j neo ad K 334 ~<J(j(XTO ~KTO<JB€v PlVÖV'I1'OA1010 AUKOlO, I KpaTl b' ~'I1'1 KTlbEllV Kuvellv traditur ~ bmAn.oontra recte peroeperunt nguram aehol. a.d e 507 monentea <JlTOV(q>epE<JBal). his praemissis ex:empla quaedam pensitare vacat.

ex AeaollY10 cum aHa huc ead Ullt tum Supp!. 973 'I1'POc; Taum1J.J1 'I1'MwlJ.€v wv nOAUe; 'I1'OVOc;, I nOAue; be 'I1'OVTOc; dV€K' tlPoBTJ!:lopL pontus enim enavigatur, labor e x an cl at u r Ben verbumsimilis notionis interponere cogitando mavis. en aHud u/lapTTJlJ.aIJ.ETa AOrOU 'I1'€'I1'Oll'IIJ.EVOV iIlo priore vel exquisitins Eum. 75~AW(n rap <J€ • . . • I· ßeßwT av «ei TnV 'I1'Atlvo<JTlßfl Xe6va IU'I1'EpT€ 'I1'OVTOV Kai 'I1'EpPlpUTac; 'I1'OAElCO. ne lIane quidem taroperfeetam quam adumbratam dixerim orationem quae duobnaimpplementis indig'3at: agitabunt fnriae matrieidaro lieet unep'I1'OVTOV (q>EvTovTa) aut Tr€pplpVmc; 'I1'OA€lc; ('I1'P0c;TP€'l1'O/l€Vov);cf. Euro. 203.

et hane apud graeeos praecipue figuram, frequenter tamenapnd latinos etiam deprehendimus. refert Plin. N. H. XXXV115 elogium ab Ardeatibus M. Plautio piotori dedioatum dignis(ligna. loeo 1 pieturis condecoravii I reginae Iunonis supremiconiugis femplum I PlautiUB MarCf(,8~ cluet Asia lata esse oriundus~ Iquem nunc et post semper ob art8'ln hanc A"dea laAldat. .ultimusversus artem sibi figurae potest aflStUere eum l.audat et praeseneet futurum tempue eomprebendat. nee tollitur syllepsis si quis eumVahleno 1I post idem valere dieat quod in posterum.

et illa figurata quae titulus praebet sepulchri Caeearianisfortasse temporibua aequalis (A. L. II 55, 14 H.): studium patronae,cura, amor, laudes, decus I silent ambusto carpore et teto tacent.silet'e Iaudefl aptc dicuntur, minua apte cetera quae iacent quodVOlllit Manutius vel simile requirunt (cf. Buecbeleri notam). nehoc quidem figuraruin earet elegantiis distiohon quod inscriptumIegitur in sepulohro hominis lluiusdatnchristiani (A. L. Il 1393, 5 H.)hrmc cause meserum, hunc querunt uota dolentum, I quos aluitsempe,' uoce manu lacrimis. praeter enim quam quod heroicllm

1 iUgnill digna.loco Hertz, De Plautio poeta et pictore p. 12.rlignill digna wees Lachmann ad Luer. IV 53; idem qui Asia ooniecit.

2 Abh. d. Berl. Al!:. phil.-hist. Kl. l886 p. 7, 1. eiusdem me movetauctoritas ne perinde dictum accipiam illud ergo po8tque magisque virinune gloria cla1'et quo praeconium Cunctatoris Enuianum exit (A. 370V.lI). lled ipsum adeas veHm Vahlenum 1. c.

De figuria conieotanea 577

Jistinguit quel"'wnt drro K01VOO positum a.cceditinpentametrosyllepilis eum verbum non singldis pariter ablativis oonveniat.Sefronius iUe qui hoo suh tumulo requiescit mann misero!! aluitvel satiavit opes lll.rgiendo seiHeet, vooe iuvit vel enJalit, idemcollll.oriinans solll.oium praebuit affliotis. inspioe quaeso 1~70, 8eloquio miseros uel pietate i~wans 1371, 16 illos eloqu'io, hos sa­t-iabat ope; etiam. his extremis syllepsis intercessit nam eloquionon tam satiantur inopes quam acoepto 8018.oio. iuvantur vel e"i~

gimtur. spectatae miserioordiae matronam Sidonius lll.udat ep.VI 2, 1 El,Itropiam quae non minus inquit se ieiun-iis quamcibispaupe,'espascit. et haac audaeius fignravit, dubito tarnen an oxymoroupotius quam zeugma capta:verit. aoumine non absimili Petrus pres­byter laudatur in titulo pauperib(us) locuples: sibi pauper (A. L. n3-12, 6 ubi Bueeh. luv. V 113 confert).

breviloquentiae eultor Valerius Flaoeus non paueis Iodspraedieati formas (lmiBit et Ha quidem ut vix divinando nedumoogitll.ndo suppleatur euuntiatum. aunt tamen in quibus detraetionnmtemeritaa aliquatenus exousetur zeugmate. II 521 sqq. Herculeapistrioem aagittis opprimere conatur. illa tamen immota mauet etabllumpto iactus spatio fruatratus heros in iras cousurgit: turnve,'o frem'itus (at'desccre. viri) vaniquc insania coepti I et tacituspudor <in corde aestuare> et rursus paZlescere virgo; supplementapral"stitit Verg. A. XI 607 XII 666 sq. abruptum plane a(lrmonisgenus aed quod bene pingat animorum affectioneil. aHa faciJiuBintelleguntur ut II 351 requirit I Hypsipyle quae fata traltant quaeregis agat vis laut unde Haemoniae molem "atis (sibi paraverit)In 19 unde tubac <sonitum fcddidere) nocturnaque movit Erin1ls?l525 summo paZla gcnu, tenui vagus imlatatunda I crinis: palla(desinit) Langen ad 1 489; VII 30 octtlös longe tenet aU"ca siiam I pcllis et oblatis cla1'l1scant atria villis: aud ia 'si iam aurea.pellia appcrtetul" 2.

Optat. PorfyriuB in organi dimetI'is per oonoeptionem sertadeaorihit e frondihus nexa variataque veraicol&ri mixtura florum:u"besque flore grato I et frondWu~ dccoris I toUs ~,irent plateis.soHicet ut virent frondibuB ita Herum coloribus urbes nit6'nt.

Cland. Maul. Theod. 313 qui nutu manibusque loquaa:, ctti

1 movit i. se movit ut Aetn. 462 nam simu!atqne mooet tUII'-bmllqulJ minatus . . . .

2 zeugmata quaedam Valeriana post Thilonem. (prol. p. XXI sq.)Gebbing L c. p. 51 sq. explicavit; cf. Langen ad I 155. 5G7 III 401IV 700. 762 V 432. 475 VI 555 VII 64 VIII 152..

Rbeln. Mn•• t. l'bllol. N. F. LXI. 38

578 Hildebrandt

tibia ffiO,t~t,1 cui plectro pulsanda chel1fs.... tibia non pulBaturflatu 8ieut chordae plelltro pul8antur immo tibia flatu llautantisdnimattt" iu oarmina (of. infra p. 588).

Prudent. Hamartig. 159 dum scatebras {ttwiOf'um omnes etoperta meialla I eliqllatornatus solvendi leno pudOf'is. metalla 8anequidam aliquantur vel exooquuntur in aeraria, fluviorum Bcatebraspet'scrutatur ornatus conquirendi oupiditaB, barenam auriferamwhaUJ'it, exbaustam percolat id quod etiam eliquandi verbo Heuitindicare, meminerat Prudentius Tagi qui fluviuB auriferis kareniscelebratur (Plin. N. H. IV 115) vel Pactoli Hermive. idemPerist. XI 55 inde catenarum tractus, hinc lOf'ea flaum I stridere,virgarum concrepitare {ragor. non strident catenae sed sonant amartyribus vinctis traotae. ibid. 91 animalia h. e. equi diountur nonstabuli.~ blandive manupalpata magistri : audimus stabulis (nutrita)•

ApolI. Sidon. e. 2, 18 te prece ruricola eJJpetiit, te foedereiunctus I adsen8U, te castra.tubis, te euria plausu . . . . nimirummricolae novum imperatorem ex.petivere preoibus, foederatae gentesaSBeneu probat'uut eleotum, castra tubarum concentu salutaverunt,senatns aocepit plauBll.

idem in versibus iusel'tis epistulae 1 VIII 9, 5 ac si DelphicaDelio tulissem I inslrumenta tuo nOmtSque Apollo I cortinam tri­poaas, chel1ln pharetras, I at·cus grllPas agam. , ,. agere oortinamvel tripodas ne tanto quidem verborum artifioi fas erat; parumenim mobiles iuernnt. sed Pytbius quomodo fert vel gerit ehelynet aroum oum pharetra sie possidet cortinam ipse cortinipotensdiotus Luoilio (YII 276 Man). SidoniuB ut grypaB tripodasqueClaudiano sunipuerit (VI eOns. Hon. 30 sq., cf, Mon. Germ. VIII375) figuram saltem non debet illi 2.

idem in ep. IX 13, l'i versibus age, convocata pubes, I locushora, mensa causa I iu,bet, ul volumen istud, I quod et aure ef orediscis, I studiis in astra tollas. neque vero discimus ore; red­tUmus quoll aure reoepimUB,

ibid. 5 placuit •.. , non uno tamen epigrammalasingulorumgonere proferri, ne quisquam nostrum, qui ceteris di:visset CllJiUus,

1 Kretschmann, De Jat. G, Sollii ApolI. Sid. I 14 zeugmaticaquaedam ex epistulis oollegit quae maximam partem ad translatumdicendi genus rccedunt.

11 Verg. A.III 359 Tt'oiugeM, intertJrcll divum, lJui numina Phoebi, Iqui tripodas, Clarii laUt'UIl, '1ui sidera scntill I et lJolucl'um. linguall etpl'uepetill omina pinnae • , .• ServiÜs; sane pm' omnia zeugrna eilt abinfe1'ioribus •scntill' .

Da figuris coniectll.hea 579

verecundia primum, post monleretur inviilia. audill nequisquam . ..vereeundÜl primum (impediretl,r recitare) , post tnorderetur invidia.

idem in ep. I 8, 2 Candidianum amienm Ravennae .morantemcavillatnrus post aHa quae hane non sunt ad rem ita tamen inquitqttOd te Ravennae felioius emulantem aiwibus p(f,ilano eulice PIW­

{ossis municipaliutn ranar1tm loqua;v turba cireumsilit. ad haecgloseator Digbeianus 1. c. p. 33, 18: Candidiam~ m~m in muni­cipio esset Ravennae cotidie seroet mane auilimt ranas garrientesin palt~e circa illud castell~em et culices. ecce zeugma subrepsithomini non id agenti. procul ille dnbio .voluit et culices. (pun­gentes tolerare coactus est>. punctiones enim oestrorum. Sidoniusspeotat non susnrroll qui levas Bunt prae ranunculorum querelis.

Qlaudat agmen syllepsis quam hymnus ad S. AgathamPseudodamasianus praebet (71, 5 Ihm). Virgo Christo devotapraedioatur stirpe ilecens elegans speoie, I seil magis acUlJus atquefiele. C"!lm male quadret sanctam martyrem tide dici elegantemnisi forte reourrere plaoet ad id quod praecedit deoens audiemnsactibus atque tide nitens seu fulgens 1 utest in versibus 8. Agneiideilioatis (Ro!3si IOl;lr. 11 p. 63 n. 6; Ihm ad Damas..epigr. 40)v,irginis aula mieat variis deem'ata metaUis, I sed plus namque nUetfAeritis fUlgentior amplis. cf. A. L. II 1390, I) B. Oandida praesentitegitur matrona sepulcro I mot'ibus it~genio et gravitatenitens.

Quod ad illud zeugmatis genus quo Lobeok leniri dillit I.lETti­ATJIJIIV ai0'6nO'€w~ attinet, vix opus est pluribus ll~ bio enim latepatet usus nell quisqnam ignorat qualia sunt I 166 KUKAtLnrwv b' E.~

Taiav E.A€uO'O'ol.l€V E.TTU~ MVTWV IKUTTV6v r'mhwv T€ lp60TTnV ölwvT~ Kai uiTwv II Aesllh. ProlD. 21 {v' OGT€ lpwvi}v OUT€ TOU JAoplpnVßPOTWV I (}1JI€1 Eum. 57 TO lpOAov OUK oTTWTTa TflO'b' 6MIA1a~ I oub'ftTl~ (Xt(X TOOT' E.TT€UX€Tal T€VO<; I TP€lpOUO" aV(XTEi JAn I.lETU~

O'T€V€lV TT6vov LUlll'. I 255 hinc laetas urbes pueris fiorere videmus Ifrondifet'asque novis avibus canet'e unilique sUms IV 595 haee loeaper voces veniant aurisque laeessant, I conloquium clausis for·ibus(luo saepe videmus Aetn. 277 c~rnere SQcros I Aetnaei montis {re-

1 ne verBione quidem obsouratur figura: 'Ausgezeiohnet ist sieduroh Herkunft, hehr von Gestalt, aber auoh duroh ihre Thaten unddurch ihren Glauben' ..•. ita Kayser, Beitr. z, Gesoh. u. Erkl. d. ält.Kirchenhymnen I II 117.

2 cf. Nitzsch Ild I 166 Leo, Sen. I 111,11 Norden ad Verg. A.VI 256.

8 sohol. brl be Toil lp9oT'/'ou fl1t<X.KOUO'T€OV "1:0 TJKOUOI!€V.

580 Hildebrand t

mitus animosque furentis Eiehendorff (Das Flügelross): Und se h 11

wir dann den Abend I Verhallen und verblühn.venio Dune ad eam eoneeptionis formam qua oum ad plures

personas eonvertatur oratio nominatim appellatur uno.; syllepsinpcr numeros Servius voeat ad A. IX 523, figuram pe,· personasrhetor latinus (p. 56, 15 Halm) 1. talia dioo: T 43 \öUXEO vüv, l1JUiv€, TIoO'€lbclwVl clVaKTl' I TOU "fap Kal bahllCO l1VTf)O'aT€bEi}po /-lOMVT€CO /-l 80 /-lEO'qJ b' EV O'KOTtEÄqJ EO'Tl O'TtEOCO l1€PO€I­b€CO, I .... fj Tt€P nv UJ.!€lCO I vija Ttapa TÄaq)Up~v 18Uv€T€, <paiblJ.!'·'ObuO'O'€u Soph. Phil. 369 l1J O'X€TÄ1" ~ 'ToÄJ.!f)O'aT' .an' €J.!ou TlVI Ibouva Ta TEUXll TaJ.!u Verg. A. I 139 tenet ille immania saxa, Ivestras, Eure, domos IX 523 vos, 0 Oalliope, precdr (Sil. BI 222XII 390) xr 686 silvis te, Tyrrhene, feras agitare putasti? lad­venit qui vestra dies muliebribus armis I verbaredarguerit Tib. I3, 1 ibitis .. .. Messala Ov. F. I 285 paa; erat et vestri, Germa'tice,causa triumphi I tradiderat famulas iam tibi IIJwnus aquas Val.FI. V 217 incipe nune cantus alios, dea, visaque vobis I Thessalicida bella ducis VIII 178'voi ait '.A.esonide' Sil. XVI 213 Hasdrubal,hue aures, huc quaeso advertite sensus eie. N.D. I 19, 51 etquaerere a nobis, Balhe, soletis .... 2.

hane figumm per personiM in Aetnae vv. 586 Bq. agnoseo:tu quoque .A.tkenarum carmen tarn nobile sidussl, Et'igone: sedesvestra est. P'~ilomela canoris I evoeat in silvis et tu, soror, hospita4

teetis I accipm'is j solis Tereus ferus exulat agris. aeeidere faeillimepotuit ut monstrator (Luean. IV 979) eum hospiti vel ex aroevel ex alia speeula solumAttieum prospeetanti montem indioaretIearium 0, Erigones simul mentionem faoeret. quid mirum ille si

1 of. Lobeck ad Ai. 191 Nitzsch ad l' 43 Forbiger ad Verg.A. I 140.

2 acoedit ad figuram Val. Fl. I 793 da plaeidae mihi sedis itermeque hostia vestris I conciliet pj'aemissa loeis: Aesou autequam Peliaeminas voluntaria morta praev611iat pluras defunctorum umbras obtestaturet seorsum parentis.

8 iam ?lobile Scaliger sine causa. tam nobile sidu8 Erigone quo­niam catasterismum Eratosthenes ce1ebravit epyllio quod fuisse bIn 1[(iv­TWV d~W/lfjTOV TCOlfjl.tli'rlOv Pseudolonginus auetor est (Rhet. gr. I 283,22 Sp.). sidus Erigonell appellat quia primarium illa locum obtinetin sidere.

4 ita distinxit Buecheler, Rh. M. N. F. LIV 5. pl'iores 'sQroremhospitam' iungebant.

5 cf. Maass, Anal. Eratosth. p. 81. 105, 119.

Da ;6gurie oo.nieotanea 1)81

bao in memoriam revocata meminerit eorum quoque qni sen naturaeseu fati vinoulo oum illa fuere coniuncti, non solum Icarii patri!!verum etiam canienlae fidclitate speotatae? 1 haee secnm cogitans

seiles inquit t1estra est (das also ist eure Heimat, ihr vertrautenGestalten der Sage). non hercle me fugit quantum ilIi versns etolim displimierint interpretibus ct nune displieeant ~; neque tamenquid in his preseRe dietionis angustiiR iure desideretur video.habemus sime poetam verborum p!wcissimum nee indignari debe­rum etsi saepe minus quam audienti sat est eloquitur (Sen. Cantr.II praef. 2).

ad eandem syllepsin per nllmeros reeedunt quae legnntur inGiri 407 1IOS ego, 1I0S adeo, venti, testabor, et {JIUrae, I vos 0 nu­mantina si qui de gente venitis, I cernitis: Wo, ego slIm cO(lnatosangwin6 vobis I Scylla (quod 0 salva liceat te tUcere Procne) ....corrnptae versus 408 memoriae multis modis suecnrrere studueruntquod hac in quaestione parum refert. etenim sive cum Leone 3

la.cunam statuis hune in modnm supplendam vos (} (qUi ponti,

colitis qui t;aerula caeli, I vos vos) h,umana si qui de gente venitis

1 schot K 29 ö M KUlJJV fJ1I'00"TpeqJIXI;; 1I'POl;; TrrV •HprroVllv ln' dlpur­/-100 t/-ll1VUaEV aOTf,j Ta TETovOTa. Ampel 11 ö canis ante 'liedes discurn­liens diutius et sine alimentis de{iciens post aquam anhela.ns in puteumse proiecit. plura. dabit Maass p. 14. eUam Pan. Mess. 10 sq. patrifiliaeque canem adiungit.

2 ut pauca seligllm: improbabilem textum Baehrens constituittu lluoque Athenarum carmen, iam nobile sidus, I Erigooe es et qua.estirpem Philomela cano,'is I invocat ·in s~lvis .... improbabiliorem Ellistu QUOq!U3 Athenarum CaNllen, tam nobile sidus I Erigonae's, deqUIJstasenem: Philomela canoris I pZorat Ityn sUvis . . . . improbabilissimumMaass, Anal. Eratosth. p. Sn tu quoque Athenarum crimen iam nobilesidus I FA·igone. edens questus Philomela. canoras I en voZat in silvas, ettu soror hospita lectis I acciperi.~ .... plane mirum Veasereau t. q. A.c" t. n. s. I Erigone; seiles vestras Philomela c. e. i. s. .... proindequasi nihil umquam summus nos interpres de Philomeles evooatiollibusdocuerit (Rh. M. N. E. LIV 5). me nuper ipsum canora nemorum cultrixevocavit oppidoque relicto viretis obambulantem deleotabat MoOaaAOXllaia. lepidissime mores avioularum {liversi depinguntur. lusciniamqual;! dcserta eolit homines ViSUllt ausoulta.lldi cupidine tectis proritati;hirundo .homines adit ipsa tectornm hospitia quaeritans; upupam contra.qua.mvis erista speetandam plicatili nee volucres in coetus admittuntnec medieis exceptis homines floooi faeiunt obscenam pastu stercorariam(Plin. N. H. X 86 XXX 53; cf. Preller-Jordan, R. M. I 375. Oder,Rh. M. N. F. XLIII 556).

8 Oe eiri carmine coniectanea p. 16 sq.

582 Hildebrandt

siva Gum Sudhaullio 1 vos, humana 'olim si qu-i de gente venitis sive

eum Ellisio 2 'Vos hortml antiqua si qui de gente 'lienitis sive scribisquod praetulerim ipse vos (h]o[mi]num antiqua si qui de gente ve­niUs eadem gignitur eloquii figura: Scylla cum plures personas

allocutione complectatur nomine non invooat nisi Procnen.

neve quotiens idem valet quod et - ne vel coniunotivus vel

imperativlls val dia quaedam santentia oohortativa praeoedere

solet ut A. VII 265 adveniat volins neve e:clwrreseat ami'cos VIII 579 liceat crudelem abrumpere vitam . . , • gravior neununtius auris I voll~eret IX 232 audite 0 mentibus· aequis, IAeneadae, neve ltaec nostris spectentur ab annis i quae fel·imus . ...Hor. C, I 2, 50 kic ames diei pater atque princeps I neu sina.s Medoseqt,ital'e inultos ... , 8at. II 5. 23 captes astutus ubique I testamentasenum neu . •.. aut spem deponas aut adem inlu8us omiUas 37

1 Rh. M. N. F. LXI 28 Bq.2 Am. Journ. of Philol. VIII 11 sq. antiqua multo prius conieci

quam EllisE commentationem cognosceremj quod moneo ne quis mius mescrinia compilassa putet. - locum sie iutellago: Scylla primum ventosauraBque tastatur deinde homines et eos potissimum quibuseum cogna­tionis nncuUs est coninncta quaudoquidem nt ipsa stirpem ducantantiqua de gente h.e. attiea. cogitatEreohtheum totius generis aueto­rem, Pandionem utrumque, Dauliades denique Borores et haa prae eeterisoum par sit feminarum misericordiam exposeere femillflm, afflictamafflictarum (Varro L. L. V 76 Attica Prognc A. L. Il 467 B. Marathonis. . . . aedon 468, 1 avis Attica panmla . . . . VaL FL II 68 Actaeu$Bootes qui fuerit Iearius olim cf. Sen. Med.315). quam gentem quodantiquam nuneupat mirum non est. eonstat quatenua Athenienses anti­qllitate generis gloriati sint aÖTox6ova<; sese iaotantes, ill..tou ereatos(Rhet. gr. III 354, 26 Sp.), öf\/1ov 'EpEX6!,\O<; /1ETa1.JiTopo~ öV '!tOT' ' A.eJiVl'l I6PEIJIE .!1tO<; 6UTaTllP, T€KE bt Z:dbwpo~ dpoupa (Rhet. gr. II 13 Sp.),Ogygi vetustatem iam nomine prae se ferentis turbam. hine Aeseh.Pers. 953 sq. WTUT{OU<; •... 'Aeava~ (of. Hesyoh. WTUTIOV' mx1.atov,dpXa10v), Enn. So. 287 V.I! Athenas antieul1l opuknturn oppidum dixerunt,hine '!ta1.u{x6wv I bil/1o<; 'Ael'lvaiwv audit in epigrammate (Aesohin.Otes. 190), hine explicatur quod ars praeeipit d'!to Tf\<; dpXa.tOTllTO~

AthenienseB esse la.udandos (II269 Walz) quorum aolum post chaosprimum exsiluerit (VI 7 W. Serv. ad A. I 531; cf. Arist. Rhet. I 5).poeta quisquia fuitet hll.eo et similia discere potuit' apud rhetores;etiamProcnes quasi decantatae fabllla.e mentio fit (IH 339, 23 Sp.).intra vv. 404-408 num quidquam exeiderit dubito. quamquam divo­rum allocutio vv. 405 sq. promissa desideratur, haud soio anduohus eclogae VergiL VIII versibus importunius quam aptius inculcatistenorem orationis turbaverit.

De figUrill coniectsnea. 583

nequit~ tu pet'das neu sis iocUs Ep. I 11,23 grata sume mantt net'dulcia iliffer in annum 18, 109 sit bona librot'um et provisae{rugis in annum I copia neu fluitem dubiae spe pendulus norae.

rarius indioativum partioula llubsoquitur: Ov. M. IV 713utque Iavis p1'aepes vacua cum vidit in arvo I praebe'YI.tem Phaeboliventia terga draconem I occupat aversum neu saeva ret(yrquea,tora I squamigeris aviflos {igit cerviewus ungues .. .. Mor. 54 verumaliam sibi quaerit opem neu sola lJalalo I ,<fit non grata O(J1'es quasiungal comparal eseas.

aliquantum differt ab his exempIis Verg. G. n 35 guareagite 0 propd,os generatim diseite cuUus, I agrico1.ae, fructttsquefet'08 mollite colendo I n,eu.segnes iaceant terme. nihil in hisgrammatica l'equirit, senSUl! tamen aliquem postulat imperativumad quem interdictum cogitando tamquam applicet.ur ut putadiscite ... , mollite . ... ct (cavete) ne segnes iaceant terrae. ab­solvit orationem in argumento parili eat. R. R. 38, 2 ignemcaveto ne ·intermittas: quin semper siet neve nOßtu ne'Oe uUo tem­pore intet'mittatur caveto 1.

apertius ad oonoeptiouem redit Porfyr. 23. 5 sqq. L. M.seil uitans multos, quos {oeda ad iurga eoiu.v I zwlz,erit iratos 2

neu candida femina Gmeet,m I mo.v karis hebetel telis .... ad quaerecte Müller: neu i. e. et cavens, neo

sie interpretor Aetn. 203 ipse procul tantos miratur Iuppiterignes ! neve sepulla no'Oi surgant in belta giga,ntes I neu Ditemregni pudeat neu tartal'a caelo I vertat in occulto. et haee estsyllepsis: Iuppiter.quamquam pt'ocul veI e caelo (54 11) tiammarum

1 apud Handium non repperi nisi hune loeum et Verg. G. II 35(Turs. IV 177).

2 ",·"tos L. Müller testes odd.S seribuut in caelo, en c., ct c. sed imaginemur oportet lovern

quamvis subdueto eselo rcgnantem (34) nihilo tarnen secius psvoreperculsum (ApolI. Sid. o. VI 15 cum trepidum spectaret Flegra Tonan­tcm» Sen. Phaedr. 1136 metuentem caclo lovem indnxit: hio pOE'taprQcul i. e. ex oaelesti sede cum metn prospectautem finxit deum. -ne zeugmaticis quidem germanica paesis oaret: Luther, Esther 4, 1(Mardachai) legte einen Sack an uud Asche (Gerber 1. c. p. 475),J. eh. Günther (An Gott): Kein Unglück schlägt die Zuversicht: I Dukannst, Du musst, Du lässt mich nicht h. e. tu me vsles adiuvare,tu debes adiuvare .... Klopstock (Petr. u. Laura 87): euch soll diegoldne Zeit I Lächelnd Blumen \llld Kränze streun! Goethe: EntzahnteKiefern schnattern I Und das schlotternde Gebein. ad haec Lehmann,

584 Hildebrand t

eruptionem spectat miratur tamen et (metuit) ne sepultum re­bellet gigantomachiae certamen. sequentia quae librarii corruperuntpartim ope Gyraldinae memoriae partim Aldinae restitui palam est; .cf. Sudhaus ad h. L et Glitt gel. Anz. 1903. 7 p. 543,

IV schematis quod ainnt &11"0 KOlVOU non admodum frequensin par t i cu Ii s cernitur USUIl.

nunc: Verg. A. V'830 pariterque sinistros, I nunc dextrossolvere sinus Aetn. 260 quaeritur argenti semen, nun c aurea vena 1•

mo d0: Mal't. Cap. 1I 123 v. 7 quÜl agal per aperta madoreslmo d 0 nubibus imbri/icatis, I qu,id euntibus agmine nimbis I revocetnitidissitna, 'ver'la .. .. II cf. Nipperd. ad Tac. A. IV 50, 21; diverlliganeris quaedam Hand, Turs. UI 650 eollegit.

neq ue: huius inconoinnitatis C. F. W. MüllerS certum

Goethes Spraohe und ihr Geist p. 394: •etwa bebt'. immo sonandiverbum postulatur ut 'edentatae maxillae clangunt, ossa trementia(erepi:tatlt)'. idem: Ihr müsst nit mit Feuer und Schwert dreinschlagen.idem: Fangen an das Dach zu flechten; - I Wer bedürfte dieser Hütte? IUnd wie Zimmrer, die gerechten, I Bank und Tischohen in der Mitte ....audi 'scamnum mensulamque (fa.urica.ri)'. Schiller: Nicht wo die goldneCeres lacht I Und der friedliche Pan, der Flurenbebüter .... Pan nonridet sed (domicilium suum habet) in pascuis. Eichendorff (Abschieds­tafel): Soweit Poeten wohnen, I Soweit der Wä.lder Kronen (rauschen).idem (Lucius 5): Wie, rief sie, da die Na.chtigallen klagen I Und durchdie Au mit lieblichem Getön I Die Quellen, die sehnsüchtig naoh ihmfragen .... (orepant) Iymphae per prata manantes. Scheffel (DerRennstieg): Das Eichhorn kann von Ast zu Ast sich sohwingen, I Soweit er reicht und nicht zu Boden springen .... soiul"O non es topus hUlilum desilire quotiens ab altero laiere limitis alterum petitramum ramo mutans. R. Wagner in nenia C. M. Weberi manibussacrata (po 6 sylloges Glasenappianae): Einst, wie jetzt, auf meerum­wogten Kahne I Sah'n wir Dich zum st.olzen England ziehn .... h, e.olim vidimus in Britanniam te navi proficisoentem ut nunc mortuumvidemus navi rcvectum.

1 Goethe: Der Alte wandelt nun hiei' und bai d dort - Undwölbt sich nicht das überweltlich Grosse, I Gestalteureiche, bald ge'staltenlose? .- Es klingt so prä.chtig, wenn der Diohter I Der Sonne,bald dem Kaiser sich vergleicht Doch ach! das Reich bis zu demFuss der Thronen I Von eignem, bald von fremdem Blute roth ...Schiller: Hoch auf springt die Bllcchantin im Tanz, dort ruhet sieschlummernd . . . .

2 Goethe: Ihm war ba) d was zu kurz, zu lang.- So wie imTanze bald sioh verschwindet, I Wieder sich findet I Liebendes Paar ..Tieck: Stieg wechselnd baI d und sank die Brust . . . .

8 Deber den Gebrauch von sive p. 36, 1. apud Mart. UI 95, 4

De figuris coniectanea. 585

ex:emplum investigavit 'unum Gell. X 15,9 (flamen diaUs) nodumin apice nequs in cinetu neq~!e in alia parte ullum habet; audimusneque in apice. M.advig 1 observavit Val. FI. Jl 231 immanes quosster12ere Bessi '1200 Geticae potuere manus ••. addo Damas. ap.42, 1 Ihm sanctor~em, quieumq?U3 legis, venerare sepulclwurn. I no-"mina nee numen.m potuitretinere vetustas. moris fuit obristianismartyrum in llepulcbrill communibus conditorum si quidam nominanota non erant numerum certe lapidibus inlloulpere quem usumPrlldentius testatur Perist. XI 9 sunt et muta tamen tadtas clau­dentia tumbas I marmora, quae soltem signi{icant numerum. I quantavirum iaceant congestis corpora acervis I nosse lieet, quorum nomina12ulla legas. illa tumba quam Damallus inscripBit neo nomina necnumerllm humatorum indioavit quamvis magna sub muto marmoreiaoeret turba piorum (ap. 12, ]) 2.

si ve: Oat. 4, 19 laeva sive de3Jtera I vocaret mm1l ••••cf. Oatal. 8, 18. Hor. O. 1 3, 15 quo non arbiter Hadriae I maim',toUere seu ponere volt {rela 6, 19 vaeui sive quill ttrimur Sat.II 5, 10 turdus I sive aliud privum dabitur tibi 8, 16 Albanum,lJfaecenas, sive Falernum I te magis aPPo8'itis delectat, lIabemzesul"Umqu6 Prop. n 26b, 34 prora cubilo mihi seu mihi puppis eritPrudent. Bamartig. 888 (~eris .... siltistri seu llextri A. L. 927, 3 B.speetat01' scaenae s'iue es studiosus equOt·um. Tac. A. I 6 {icta seuvera promeret V 4 Hist. ur 12. 33 IV 33 VI 12 una seu plures{uere 3•

hoc schemate statuto diluoidari confidimus Aetnae vv. 283 sqq.quibus in enucleandis vi:x: dici poteBt quantum luctati Gint inter­preteIl. ego hune te:x:tum genuinum ratns conerescanl animae 1'6-

neo melio1' legitur eum TPQ. Oat. R. R. 66, 1 Plaut. Oure. 579 Ter.Euu. 1077 [adde Beaut. 64] aliter .se habere Müller ipse perspexit.sed digna suut quae considerentur eaes, B. C. IU 71, l:I nequs in Zit·teris .... neque in fascibus insignia Zaureae praetulit Vell. Il 45, 1quique _neque dicmdi negue faciendi ul1um .... nosset modum; utroque1000 priue negue librorum auctoritate oaret. - de graecis cf. Mehlhorn1. o. p. 8.

t Adv. orit. II 122. adioit Val. Fl. I 381 M1Icenaeis olim guicandida velis I aequora nec stantes mirabere mille ma.llistros ubi nuneet insiantes ex Eyssenhll.rdtii coniectul'a praeferunt.

2 servavit concinnitatem Val. Fl. VI 36 j'e1'Wll ego neo nume7'Omemorem nec namine cuncl;os.

3 cf. O. F.W.Müller l. c, p.9. de graeois Herm. ad. Viger.p. 834Heilld. ad Plat. Soph. p. 224 d 21.

586 Hildebrand t

nitus se~, forte caVC1"nae I introitu.sque servent scu terra mi­nutis , rara foraminibus tenues in se absfrahaf aut'as particulamprimo mem bro dl'tractam reddo: (seu.) concrescant animae penitus ....Re primum quidem cOniunctivos Bine causa Bollieitari dooumentoBunt Val. FI. I 232 Seit flamtnas seu lubriea comminus eo:ta ! seuplmmm certis inffwroget aera pinnis SiL XIV 262 tergemino venit'11umero fecun(la Panhormos I seu silvi.s seetere feras seu re­tibus aequor I wrret'e seu caelo libeat tralJ1isse t'olucrem 1. addeProp. II 26b , 29 sel~ mare per longum mea cogftet ire p1tella (priusmembrum disiunctionis excidit) luv. XI 28 sive I eoniugium ql~aeras

vel sacri in parle senatus I esse . . .. Plin. N. H. XXIV146 sive phagedaeflae sint !Jive earcinomata sive serpant . , " 184sive dUf'itia sive tumor sive contractio sit vulvae .... XXVI 131sive 01'13 sanguis reiciatur sive naribus sive a1vo fluat •... Plin.ep, I 16, 2 II 17, 27. nec est cur in modorum varietate (290 sq.)haereamus oum eonstet qua lioentia bie modos eonfuderit poetaversibus potissimum 228 sqq. de quibull olim dieputavimus 2•

quod si pecoatum est aeque pceoavit Iuvenalis qui post coniunc­tivoll quaeras . , .. veUs indicativum admiserit seu tu .... affectas(32 Bq.). et hal'O quidem de diotione; rem ipllam nisi oarptimperstringere nune uon est in animo.

qUQd monet Lueretiul1 l'es esse aliquot quarum unam dicerecaUllam non satill sit vet'um pluri.q unde. una lamen sit, huiuepraecepti memor igllotus poeta non una ratione lieri posse con­oedit, 11t animae quas putat ineendiorum eausas eondensentur,etenim au t illae eOUßI'el1ount penitus h. e. in imis profundae terraeepeluneis et voraginibus (117 sqq.) aut eraterell ipei B per totammontiB Buperfioiem plltuli servant eas au t ut ait Callisthenesapud Sen. N. Q. VI 23) 4: spiritus intrat terram per occultaforamina quae rara fommina Lucretio Bunt (V 457). hoe palamvidetur esse eavernas et introitus in vastum ambitum spatiosostenuitati foraminum opponi. neo fl'ustra servandi verbum usur­patur quod prospicit opinionem vv. 330- 358 et abunde refu­tatam ct obscure: servant cl'ateres ventos postquam oonceperuntnee pulsos t'e'1lware sinunt. quae restant absolvenda llosterum intempus di1ferantllr,

I 8t"t. Silv. II 1,113 sqq. procul habere satins est; cf. Vollmerad h. L

l! PhiloL LVI 105 sqq. cf. Sudhaus p.90 Birt, Pbilol. LVII 609.B 'Die eigentliohen Krateröff'nungell' ut 42li similes adsiste Cll'IJernas,

Do figurill eonicetanea 587

V inter felicioros Porfyrianae lueubrationiR proventullearmenmud flguratllm laudaverim quo fistulae speeies paatol'iciae lleroicismetrie adumbratur (27 L. M.).placet idyllium subicere totmn necommodo legentis officiat verborum 13 contextu decerptorum ob­scurilas; severitas metrorum maiusculis litterill luculentiull patefit.

Praece.}sae quereus frondenti in uertice pendensTestor templa loci Faunos celebrare frequentes,Disparibus conpa.cta. modie totidemque cicutis,Dulcisono Panum oblectaus modulamine silvas,Naiadum Dryadumque choros areanaque Bacchi 5

Orgia et heuuantis Satyros per musica tempe.Me Pan ad thiallos docuit modnlamina eantusEt uariata sonis uinxit eonsortia primus;Attis almus amans, tua maxima cura, Cybebe,E roseo terit ore deus molIique labello 10

Accenditque tuos Idaeos, mater, amores;In me felices a.nimauit carmina Musas,Me iudex formae aHa gestauit in Ida;'Me laeti sociam uoti nicina maritoEoo lucis canit innitata sub ortu1• 16

primus versus XLII litteris oonstat, sequentes singuli sin­gulis elementis usque decrescunt 2 • neque vero Porfyrius figurataspeeie earminis acquievit; eloquium quoque variis figurarnm lu·minibus distinxit in quo genere v. 3 operosum triplieis Bchematisartificium exhibet. est mihi disparibus s611tem compacta cicutis Ifistula - haee Corydon rustici Mantuani neo simplieius quid­guam esse planiusve potest. qua genuina sermonis integritate 'frater'Constantini t carissimus' abusus pl'imum l.1XtjllCl l.1uAAmfilK6v €Ist au·cupatus. licebat fistulam disparibus oilmtis oompactam, modis dieereeompaetam non lieebat. et balle est figura per eoneeptionem. aoceditquod avenae eompingendae fuere priusquam modi eierentur: hooiure dixeris hysteron proteron in sensn. praeterea totidemque cicutisperinde"diotum est ao si numerus antecederet eertus qnu respioeret;

1 9 almus (lm(lns Attis L. Müller nes3io an recte. Cybeie B ()ybebeL. Müller.

s Tib. 11 6, 31 fistula cui semper deC1'eseit arundinis ol'da: I »amcalamus cera iungitur usque minor. Lioetus ad Syring. Porph. p. IG(Wernsdorf PLM. II 386 adn.); PubUlitIS pmpl'iae Syringi septenas deditcicutas, qu(wum prima omnium maxima t<l'es verSU8 complectitur, aliaesingulae seorsum hinas. Cf. Bergk, Anth. lyr.2 p. LXXII.

588 Hilde brand t

audimlls totidem oicutis quot modis. moleste profeoto talia ferimusut ambitiosa ollrisque nimium scrupulosis evigilata sed ferimus.est enim poetae, quod disiungit oratio membratimque disioit, idtamquam nnum individuumque cogitatione oomprehendere.

in v. 8 nequiquam Pan uariata sonis uin$il consortia nempesatins fuit vinoire 0 e r a oalamQs longitudine diversos (Tib. 11 5,31 Bq.)unde sonorum varietas exoitaretur. hoo quidem audaoter fvqAAaKTaIdioendi genus, temperantius eandem figuram lUBit v. 11 luosIdaeos mater amores 15 &0 l!lCis suborttt 9, 25 tua fatur pulchraiuventae; of. infra ad v. 12.

v. 10 me roseo terit ore decus L. Müller 1 praepropere. deusenim Attis almus quia Sol putabatur 2•. e roseo terit ore se­cundum inferioris Mvi licentiam ablativi vicem instrumentalisobtinet3•

v. 12 mo non felices animauit Marsya Musas L. Müllerconieoit ope Musarum ut videtur destltutus ipse. vereor enim nevel magis scrupea dieantur novata tralatioiis. subieotum a poste­l'ioribus adsumitur dTro KOIVOO positum: me iudeo: fot'mae h. e.Paris animavit in carmina. hoo hyperbaton eBt praepositioniscuius figurae nune affatim exempla Buppetunt4• felices Musasmedto carmina dixit: felix I) enim Phrygius pastor seourusquetum fnit eum apricas agebat curas rure latens neodum calamolaetum recinente palust"i pro laeso hospitii iure Iovis vindictamtimebat; idem index divinae formae sedenB (Drakenb. ad Silo VII437 sqq.) exitiosam remm oonversiouem initiavit. animavit idem6st quod elCcitavit ut Apul. flor. p. 11 Oud. duas tibias uno flatuanimavit Apoi!. Sid. ep. IX 13, 5 v. 75 animata lila pulsu de

1 Iegit MOLLIQ. oe debitus XXXIH elementorum numerus au­geatur. hoo tamen in carmine -que trinm litterarum numerum servat(v. 3.. Ü. 10. 11).

2 Mllcrob. I 21,9 soZem vef"O sUb nomine .Attinis ornant {istu),(r. ctvi,'U(r.. cf. Gruppe, GI'. M. II 1531, 4. Hes. Tb. 991 Pbaethontem senLuciferum (Hygin. astr. II 42) Aurorae filium bllil-lova biov vocat.

S cf. Hand, Tnrs. n 643. 50. praepositio causam indicat,v. Langen ad Val. Fl. I 63.

4. A. II 278. Hol'. C. IV I, 19 Prop. III 1, 4. 4, 18 Cop. 4 Pan.Mess. 114 sq. 185 Ov. Am. 16, G8 Stat. Th. V 363 PLM. IV c. 144, 7 B­a1. cf. Boldt 1. o. p.44 sqq. Leo, Cu!. p. 44 sq.. Gätt. gel. Anz. 1897.12 p. 964 R. Hildebrandt, Beitr. z. Erkl. d. Ged. Aetna p. 30.

6 ad enallagen cf. 25, 1 an:lua conponunt {elices carmina .![usae22b , 1 sqq. meti"i .... metri felicia telCta h. e. metif"i felici cUtll eventu.

De figuris ooniectanea 589'

ehol'dis citbarae CaBsiod. Instit. saee. litt. 6 infiaJilia BuntflfUfIJ ••• ' in. Bonum vocis an·i.mantur (Isid. Orig, IIr 21); Apoll.Sid. ap. VIII 9,5 Oamenas •.• , in cat'mina commovere temptas.- .in Ida KOtVOV.

in vv. 14 sq. Wernsdorf putabat sermonem esse decuiuBvispastoris amica vel cOtliuge, quae pr·i.mo. mane . . .. invitatut· a pa­fitore, ut secum residens carmen invicem canat fistula. . .. at in flecnamythologica Dee Tityl'o locus nec AmarylIidi relinquitur. quodcum pateat abacta rustieitate Fröbner Lucina I proposuit iungonsEoo marüo. bane coniccturamquominus ampleetar Endymionimpedit llstulator e dormitore faetus:. pastor We quidem fuit sifides testibus nonnu1lis ll sed eODsopitum o.sculari Luna solebat(Cie. Tuse. 188,92), rrapUlTVWQVTa ßO€O"OW (Qu. Smyrn. X 128),

.' . .. ." .."

et in proverbium abiit 'Evbu/llwvolj; ürrvolj; (Bohol.Apoll. Rh. IV 57).neque hoc est in promptn Latmifls ",eros quo iure maritus voeeturEous. Lieetus Wernsdorfio teste Oenonen vicinam Paridis accepitnon absurde. sed tamen canit praeSenS post praeterita (12 ani­rrta11if 13 gesfavit) novum aliquem mythum subiungere videtur, utbrAve faciam - VenereminteHego. miraris hane Paridia dicivicinamP ~prr€ rroT' "Ibav, ~PlTE lfOT' 'ATX10"1lV. Iuaeo sub antl'OIndens deo. eum nymphis poma legit (Prop. II 32, 89), Idaeis inpaseuis Anchisen devinxit (h. in Ven. 68 sqq.), Idam testemhabuit amons (Prop. I. c. 35); in promuntorio Pyrrhae quoll estluae vicinum saoellum stabat Veneri dicatum (Strab. p. 606).Anohises igitur fistulae modis invitat deam non invitam. canitfistulam ilIa h. e. laudibus effert; ipsam enim deam calamos in­Hantem ne sennonis quidem conauetudo patitur. Eoo luciB sub ortuVenus invitatnri. e. exoriente novo ... . Lud/ero (A. L. 1023, 12 M.),quem Venus ante alias ast"o"um diligii igni.'1 (Verg. A. VIII 590 3)

ö~ TE /llXAIO'Ta I lPXETat anEAAWV <pao~ TtOU~ TtPITEVE1llli (v98 sq.). bine et ipse Lueifer Eous audit<! et similiter Verg. G.

1 Philol. Suppt V 82. de Diana Luoina v. Varr. LL. V 74 Cat.31, 13 Verg. E. 4, 10 Hol'. C. III 22, 1 C. saec. 15, Prop. 11 15,15Lunae ueam (Luciferam seu Noetilucam, cf. Orelli - Hirscbfelder adHol' C. IV 6,37 sq.) eum Lucina confundit, eum Hecate Luoillam Lygd.4,13. cf. Preller-Jordan, R. M. I 321,2 Roseher, Lex. 1 1007.

2 cf. Roseher l. e. I 1248 Carteri SuppI. 8. v. Endymioll.8 V0.1. 1<'1. VI 527 qualis "oseis it Lucifet· aUs I qUe!n Venus in­

lustri gaudet producere caelo.4 Cinnae Vergilio Valerio alUs; v. FOl'bigeri noto.m a(1 Verg.

G. 1288. .

590 RHdebra. nd t De figuris coniectanea

I 221 Eoas dicit Ph'liades quouiam occidunt sub ~oriente sole (Val.Fl. II 72). laeti voti soC'ia non male syrinx: praedicatur utpotequa oanere soleat amatae cupidus amator, eie Hymnns paatorNioaeam ardenB O"uPITlI O"ll6q>povo~ eTlu9t KOUPllli; I ,..1l1PTUV Eile;;öbUVIl<:i TllJllllV EJl€hil:€TO JlOhlTllV (Nonn. Dion. XV302 Bq.), eeterumin hymno Homerico Klflllptz:WV Allohises dcae oernitur (80); Por­fyrius buoolicae poesis bene memor eicuticinem induoere maluit:nimirum insigne fiatula pastol'is cui, , .. collo I haet'eat (Man. V 116)et ipaa rustio(l pastot·is ... , more sonans (Cop. 10). animo poetaesoena videtul' obversatll. qualem chorus in Rhesi fabulae vv. 551­56 depingit: ~bn bE VEIlOUO"t KllT' "lbllV I rrOiJlVtll' VUKTIßPOJlOU IO"uptTlO~ tav KlXTlXKOUW' I SEhTEt b'0IlJlllTO<,j ~bplXv I ürrvoc;;' übt­O"TOC;; rap eßll I ßA€qHlPOtC;; rrpo<,j &oue;;.

Lipsiae. R. Hildehrandt.