Upload
gemeente-denderleeuw
View
217
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
De gemeentelijke cultuurdienst en commissie Patrimonium gingen op zoek naar alle kapelletjes in Denderleeuw, Iddergem en Welle en brachten ze in kaart. Met deze rijk geïllustreerde gids in de hand, kunt u deze staaltjes van cultuurhistorisch patrimonium ontdekken via de Kapellekensroute.
Citation preview
Kapellekensroute
Colofon
‘Kapellekensroute’is een publicatie van het gemeentebestuur Denderleeuw.
• Publicatiedatum:september2012• Oplage:1000exemplaren• Redactie:CultuurdienstDenderleeuw• Eindredactie:CommunicatiedienstDenderleeuw• Vormgevingendrukwerk:ABCDrukkerij,Ninove• Foto’s:WillyD’hoe
D/2012/12.668/6
ContactinfoAfdelingVrijeTijdStationsstraat7,[email protected] www.denderleeuw.be
Voorwoord
BesteDenderleeuwenaar,
“WaarmengaatlangsVlaamsewegen…,komtmenvaakkapelletjestegen”.
Eigenaanonzegeschiedenis,gingonzeVlaamsevolksdevotiegepaardmetdeaan-biddingvantalvanheiligen.Smeekbedenwerdengerichtaantalvanbehoederstegenonheil,helpersinnoodenaanbeschermersvanpersonenenverenigingen.
Vaakgafditaanleidingtotdeoprichtingvanboomkapelletjes,gevelnisjes,heili-genbeeldeninkloostertuinenenveldkapelletjes.Vaakvergetenplekjes.Sommigemeteenopmerkelijkegeschiedenisenleukeweetjes.
OokinIddergem,WelleenDenderleeuwvindenwe,gelukkignog,talvandezeplekjesterug.Hetzijnverwijzingennaareenvolksgebruikuithetverleden.Dezekapelletjesmakendanookwezenlijkdeeluitvanonscultuurhistorischpatrimo-nium.
Concreteaanleidingvoorhetsamenstellenvandezegloednieuwebrochure,ishetverdwijnen–gelukkigmetheropbouw–vanhet‘Strokapelleken’.Dezekapelkentzowateeniedervanons.Uitgegroeidtoteentoponiem,wordtdezekapelgebruiktalsnaamvoorhetkruispuntvandeIddergemstraatmetdeSteenweg.Ditkruis-puntzalbinnenkorteengedaanteverwisselingondergaan,waarbijdekapeldientherplaatstteworden.
OpinitiatiefvandegemeentelijkecommissiePatrimoniumendedienstCultuurkwamdezemooigeïllustreerdebrochuretotstand.Zeiseenprachtigebundelingdieheelwatwetenswaardighedenonthult.
Wijwensenuveelleesgenot.Enbijeenmooiewandel-offietstochtontdektumogelijksplekjesdieuvoordiennognooithadgezien.
JanDeNul SchepenvanCultuurenPatrimonium
3
Gew
estweg
N45
Aststr.
Parochiestraat
Klarestraat
Landuitstraa
t
Braamland
straat
Groebel
RemiSegersplein
Boriaustraat
Nieuw
straat
Dorp
Geallieerdenstr.
Stations-
plein
Rodenbachstraat
Rodenba
str.ch
Welle-plein He
rtstraat
Katte
straat Elf Dagwand
KorteBroekstraat
Wild
ebeekstraat
Stee
nweg
N4 0
5
Bergstraat
Trapstr.
Guid
at
o
a
Gez
llestre
Langestraat
Kersenweg
Kapellestraat
Kapellestraat
Openve ldstr.
Broekstraat
Kerkstraat
Wildeb
a
eekstr
a t
Hoo sg traatSintAntoniusbaantje
Leliestraat
Steenwe
gN40
5
Bakergems-
molenstraatje
Well
estraat
VanLier
destraa
t
Sterrenboslaan
Bosstr.
Kruis
strt
aa
Wijm
ena
ierlan
Fabriekst
traa
J
er
aagpad
Dend
DeDende
r
Bouchtstr.
Joze f
Sonckstr.
2 3
4 5
6
7
8
11
12
13
14
15
16
1
9
10
1718
19
21
20
Gew
estweg
N45
Aststr.
Parochiestraat
Klarestraat
Landuitstraa
t
Braamland
straat
Groebel
RemiSegersplein
Boriaustraat
Nieuw
straat
Dorp
Geallieerdenstr.
Stations-
plein
Rodenbachstraat
Rodenba
str.ch
Welle-plein He
rtstraat
Katte
straat Elf Dagwand
KorteBroekstraat
Wild
ebeekstraat
Stee
nweg
N4 0
5
Bergstraat
Trapstr.
Guid
at
o
a
Gez
llestre
Langestraat
Kersenweg
Kapellestraat
Kapellestraat
Openve ldstr.
Broekstraat
Kerkstraat
Wildeb
a
eekstr
a t
Hoo sg traatSintAntoniusbaantje
Leliestraat
Steenwe
gN40
5
Bakergems-
molenstraatje
Well
estraat
VanLier
destraa
t
Sterrenboslaan
Bosstr.
Kruis
strt
aa
Wijm
ena
ierlan
Fabriekst
traa
J
er
aagpad
Dend
DeDende
r
Bouchtstr.
Joze f
Sonckstr.
2 3
4 5
6
7
8
11
12
13
14
15
16
1
9
10
1718
19
21
20
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Strokapelleken
Kapel van de Heilige Anna
Onze-Lieve-Vrouw ter Noodkapel
Nis met Onze-Lieve-Vrouwbeeld
Grot met Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes
Heilige Antonius van Paduakapel
Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart
Nis met Heilig Hartbeeld
Sint-Pieterskapel
Kapel van de Heilige Rita
Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten
Sint-Jozefkapel
Nis met Sint-Rochusbeeld
Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand
Sint-Augustinuskapel
Sint-Annakapel
Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes
Sint-Antoniuskapel
Nis met Onze-Lieve-Vrouwbeeld
Heilige Johanneskapel
Heilige Nicolaaskapel
Strokapelleken
LocatieKruispuntSteenweg-Iddergemstraat
HistoriekAlin1672stondhiereenkapel.Toenmetdenaam‘Capellekentedrij linden’. In1849wordtvoorheteerstdehuidigenaamvermeld:‘Stroeyenkapelleken’.
Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwHetaanbiddenvanOnze-Lieve-Vrouwwaslangetijddeenigetroostgeweestvoor leprozenenpestlijders.Zewerdookaangebedenopdatdehoendersgeenwindeierenzoudenleggen.
BeeldIn1939werdheteeuwenoudebeeldjeuitdekapelgehaaldenovergebrachtnaardenieuwekerkvanHuissegem.Hetstrodakvandekapelwasimmersweggerotenhetregendebinnen.In1953werdeencomitéopgerichtonderimpulsvanonderpastoorVanGeytomhetbeeldterugnaarzijnoorspron-kelijkeverblijfplaatsteverhuizen.ErkwameennieuwStrokapelleken,datop31mei1953werdingezegend.Demetsersdiedekapelopvrijwilligebasishaddenopgetrokken,mochtenhetbeeldnaardekapelterugdragen.
Weetjes•Hethuidigestraatbeeldbehoortbinnenkorttothetverleden.Dekapelwordtimmersafgebroken,samenmetdehuizenerachter.Dekapelwordtwelachterderooilijnheropgebouwd.
•Aandestavenvandemetalen deur hangt hetmonogram‘M’vanMaria.Hieraanbondendegelovigenwollendra-denoflintenenliependaarnaweg.Zededenditomdekoorts–let-terlijkdan–teontlopen.
[Denderleeuw]
1
6
Kapel van de Heilige Anna
LocatieNieuwstraat
HistoriekHeteerstekapelletjewaseenkleinhoutenkapelletjeopeenhoutenpaal.Hetwerddaaromhet ‘stokkapelletje’ genoemd.Nadienwerd een kapel in steen opgetrokken.Dezekapelisdederdeversie.
Ter ere vanHeiligeAnna(naamfeest26juli),moedervanOnze-Lieve-Vrouw.Ze wordt aangebeden tegen pijnlijke bevallin-gen en door vrouwen die trachten zwanger tegeraken.Ze isdepatronesvandeweduwenendehuisvrouwen.
BeeldDe Heilige Anna wordt altijd afgebeeld methoofddoek. Het valt op dat Anna zowel in IddergemalsinWellewordtafgebeeldinblauwenwit,dekleurendiemetMariawordengeas-socieerd. TraditioneelwordtAnnanochtans ingroene of rode kleuren afgebeeld. Groen ver-wijstnaarhoop,roodnaarliefde.Wellichtwerdhetbeeldindeloopderjarenoverschilderd.
Weetje•Hetmetalenmonogramopdedeurisereenomtekoesteren.Dergelijkemonogrammenvindenwebijrecenteropgerichtekapellennietmeerterug.HetverwijstnaarAveMaria(AM).
[Denderleeuw]
2
7
Onze Lieve Vrouw ter Noodkapel
LocatieZandplaatsstraat
HistoriekOorspronkelijkstondeenkapelopdeLichtenhoek,gebouwdindejaren1850.Degrondwaaropzestond,waseigendomvandefamilieSonck.Defamilieschonkdekapelaandekerkfabriek,opvoorwaardedatdepastoorjaarlijkseenmisaanhenopdroeg.Dekapelwerdin1977afgebrokenomdewegtekunnenverbreden.Hetgemeentebe-stuurschonkeenanderstukgrondenbouwdeerzelfeennieuwe,modernekapel.
Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwterNood
BeeldOnze-Lieve-Vrouwwordthieropeenklassiekemaniervoorgesteld:inblauwenwit,methetkindjeJezusophaarschoot.Hetkindgrijptdesluiervanzijnmoederenlijktangstig.Ditsymbo-liseertdemensinnood,zoekendnaarredding.
Weetje•Dekapelheeftdevormvaneenzadeldak.Voordekapelstaateenlosstaandkruisbeeldinarduin.
[Denderleeuw]
3
8
Nis met Onze Lieve Vrouwbeeld
LocatieMiddenstraat
HistoriekIn1956verhuisdedeschoolvandezustersFranciscanessenvanhetCrombeenvanhetDorpnaardeMiddenstraat.Op1september1956werden12klaslokalenvandelagereschoolingebruikgenomen.Eenjaarlaterstarttendebouwwerkenvoordemiddelbaremeisjesschool‘MaterDei’.
Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw
BeeldHetbeeld indenisvanhet IKSOverwijstnaardeoudebenamingvan de katholieke meisjesschool ‘Mater Dei’, wat ‘Moeder Gods’betekent.Nogal logischdusdaterhiereenbeeldvanOnze-Lieve-Vrouwprijkt.IntegenstellingtothetbeeldindeAststraat(ziepagina24)zienwehiereenzeereerbiedigeafbeeldingvanOnze-Lieve-Vrouw.
Weetjes• In1989fusioneerdendesecundairescholenvanhetMaterDeienhetHeiligKruiscollege.Denieuwe,gemengdeschoolkreegdenaamIKSOmee,voluithetInstituutvoorKatholiekSecun-dairOnderwijs.
• In1992beslistendezustersomhungemeen-schap in Denderleeuw te sluiten.
[Denderleeuw]
4
9
[Denderleeuw]
Grot met Onze LieveVrouw van Lourdes
LocatieSpeelpleinHofTerLeeuwe,Dorp
HistoriekIndejaren1840stichttendezustersFranciscanessenvanhetCrom-beenuitGenteenkloosterophetDorp.Degrotishiervannogeenrestant. Inde jaren 1950werdeennieuwklooster gebouwd indeMiddenstraat,samenmethetMaterDei.
Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw van Lourdes of Onze-Lieve-Vrouw OnbevlekteOntvangenis
BeeldOnze-Lieve-Vrouwwordthiermeteenslangafgebeeld,watniethetgevalisbijhetbeeldinLourdes.Eenmogelijkeverklaringisdatzedeslang–diezichkronkelendprobeertmeestertemakenvandewe-reldbol–vertrappeltomhetkwaadindewerelduitteroeien.MaarevengoedkanhetverwijzennaarhetvertrappelenvandeslanguitdeTuinvanEden.Indatgevalsymboliseertdithaar‘onbevlekteont-vangenis’,haaroverwinningopdeerfzonde.
Weetjes•DenaamvandegrotverwijstuiteraardnaardegrotvanMas-sabielleinLourdes,waarOnze-Lieve-Vrouwin1858verscheenaandeHeiligeBernadettevanSoubirous.
•Almeerdan30jaarhangtereenbordjemetdevraagomnietopdegrotteklimmen.Ietswatnietenkelvandaag,maarookdoorvorigegeneratiesvaakmetdevoetenwerdgetreden.
5
10
Heilige Antonius Van Paduakapel
LocatieLangestraat
HistoriekDekapelwerdin1926gebouwdopgrondvanEmanuelHoevelinckomdezegenaftesmekenvooreenvanzijnkinderendieernstigziekwas.
Ter ere vanHeiligeAntoniusVanPadua(naamfeest13juni)HijisdepatroonheiligevandeFranciscanen,bakkersenmijnwerkers.Hijwordtaange-bedenvoorhetterugvindenvanverlorenvoorwerpenentegenschipbreuken.
BeeldAntoniuswordtaltijdafgebeeldalsFranciscanermonnik,veelalmeteen leliestaf enmeteenkindopdearm.De leliestaf in zijnhandstaatsymboolvoorzijnzuiverheid.HetkindverwijstnaarJezus,dievolgensde legendemeermaals verscheenaanAntonius.HetboekwaarophetkindjeJezuszit,refereertaanzijnautoriteitalskerkle-raarenaandelegendevanhetverlorenboek.HetverhaalwildatAn-tonius’boekgestolenwasenhijGodomhulpsmeekteomhetterugtekrijgen.Zogeschiedde,wantdediefbrachthetboekzelfterug.
Weetje•Antonius Van Padua mag niet verward worden met AntoniusAbt,deSint-AntoniusdieinIddergemvereerdwordt.
[Welle]
6
11
LocatieLangestraat
HistoriekDekapelwerd in1897opgerichtdoorBenedictusDeMets,diezijnzusMariaverloortoenzijpas24jaarwas.Hetisechternietduidelijkofdekapelwerdgebouwdternage-dachtenisvanzijnzus.DedochtervanhetechtpaarDeMets-DeCleenekreegimmersookdenaamMariamee.Dehuidigeeigenaarslietendekapelrestaurerenin2005.Zo’n500Wellenaarswarenaanwezigbijde(her)inhuldiging.
Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw
BeeldMariawordthierafgebeeldterwijlzehaarzoonJezustoont.Zevertrap-peltdeslanguitdeTuinvanEden.Ditsymboliseertdeonbevlekteont-vangenis,deoverwinningvanMariaopdeerfzonde.
Weetjes•Onze-Lieve-VrouwvanhetHeiligHartiséénvandeaanroepna-menvanOnze-Lieve-Vrouw.Hetisookdenaamvaneenin1874gestichtecongregatie(FiliaDominaeNostraeaSacroCorde).
•HetorigineleMariabeeldwerdgerestaureerddoordeintussenoverledenkunstschilderRogerVandenAbeele.DekronendieMariaenJezusdragen,werdeninRoemeniëgemaaktenviaeenBrugsehandelaarverkregen.
•DeafkortingBVObovendedeurstaatvoor‘bidvoorons’.
[Welle]
7 Kapel van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart
12
[Welle]
8Kapel van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart
Nis met Heilig Hartbeeld
LocatieWelleplein
HistoriekPastoorCoppensnamin1929dekostenvoordebouwvandeparochiezaalopzich.Dezewerdin1990verbouwdenuitgebreidenherdoopttotHuyzeSint-Pieter.
Ter ere vanJezus
BeeldIndenisstaateenzogenaamdHeiligHartbeeld.Dezebeeldendaterenmeestaluitdejaren‘20tot‘30enmaaktenduidelijkdateenparochieofgemeentewastoegewijdaanhetHeiligHart.AandeoorsprongvandeHeiligHartdevotieliggendevisioenenvandeHeiligeMaria Alacoque (1647-1690). Jezus zou zich verschillendema-lenaanhaargeopenbaardhebbenmetdevraagomeenspecialeere-dienstvoorzijnHeiligHarttehouden.Desymbolischevoorstellingvanhethart,metvlammen,doornenkroonenkruis,werdhaartijdenszo’n visioengeopenbaard.EenvoorstellingvanditvisioenvindtmenineenvandeglasramenindeparochiekerkvanIddergem.
Weetje•DedevotievoorhetHeiligHartwaszowelinWelle,IddergemalsDenderleeuwheelgroot.ErstaatookeenHeiligHartbeeldaandekerkvanDender-leeuwenindekerkvanIddergem.
13
Sint PieterskapelLocatieTerjodenstraat
HistoriekDeoorspronkelijkekapeluit1890werdafgebrokenin1961,nadeheraanlegvandeLan-gestraat.Indatjaarstondenereventweekapellen.Deoudemochtpaswordenafge-brokennadebouwvandenieuwe.ArchitectAlbertVerdoodtuitErembodegemtekendehetplanvandenieuwekapel.
Ter ere vanHeiligePetrus,indevolksmondSint-Pietergenoemd
BeeldPetruswordtvoorgesteldmetdesleutelvandehemelpoort,watverwijstnaarzijnau-toriteitomdehemelpoortteopenenvoorberouwvollezondaarsofzetesluitenvoordeonwilligen.Zijnhandenzijngeketendmetdezogenaamde ‘Sint-PietersBanden’.Volgenshetbij-belboek Handelingen was Petrus door Herodes ge-vangengenomenenwerdhijvastgeketendaantweesoldaten.Eenengelwektehemenvroeghemtevol-gen.Deketenenwerdenverbroken,tweewachtpos-tengepasseerdendeijzerenpoortvandegevangenisgingvanzelfopen.Eensopveiligeafstand,verdweende engel en realiseerde Petrus zich dat het bezoekvan de engel geen droom was, maar zich werkelijkhadafgespeeld.
Weetjes•Hetoudehoutenbeeld,datbovenopeenreliek-houdertroont,isgebeeldhouwddoorkunstenaarVanderHaegenenisafkomstiguitdeoudekerkvanWelle.
•Deplaatsnaam‘Kapelhoek’–inWellebetergekendalsde‘Kapel-lekeshoek’-iswellichtafgeleidvandeoorspronkelijkeoudekapel.
[Welle]
9
14
Kapel van de Heilige RitaLocatieBroekstraat
HistoriekDekapelkwamernadeheraanlegvandeBroekstraatindejaren1950.HetfeestcomitévandenBroekvroegaandepastooromdeBroekstraatvoortaanaantedoentijdensdeprocessie.Deafstandkerk–Neerstraat–Broekstraatwasechtertegroot,metslechtséénhalteaandeSint-Jozefkapel.Daarombeslistehetfeestcomitéomeeneigenkapelopterichten,naareenontwerpvanarchitectLanckmanuitDenderleeuw.DekapelwerdtijdensKermisDenBroekop12juli1959ingewijddoorbisschopCalewaertvanGent.
Ter ere vanHeiligeRita(naamfeest22mei)DeHeiligeRita,ofRitavanCascia (1380-1457), ispatronesvanhopelozegevallenenwordtaangeroepentegenexamenvreesenpokken.
BeeldDeHeiligeRitawordtafgebeeldinhetzwart-wittegewaadvandeAugustinessen.Ritawerdtegenhaarwildoorhaaroudersuitgehuwelijktaaneenmandiehaarvreselijkmishandelde.Zevroegomtemogentoetre-deninhetkloostervandeslotzustersAugustinessen.Haarverzoekwerddriemaalgeweigerd.DelegendewildatRitaineennachtelijkvisioenJohannesdeDoper,AugustinusenNicolaasvanTolentinozagverschijnenomhaarnaarhetkloostertebegeleiden,waaropdepoortenzichvanzelfopenden…
Weetjes•Bijdeinhuldigingvandekapelin1959vertolkteLucienneDeGromderolvandeHeiligeRitaindestoet.
• Jaarlijkswordtronddeperiodevanhaarnaamfeestnogeenno-veengehouden.
[Welle]
10
15
LocatieBroekstraat
HistoriekHetexactebouwjaarisnietgekend.Dewoningenkapelzijnzekermeerdan100jaaroud.Oorspronkelijkginghetomeeningebouwdenismetplaatsvoorenkelebeelden.Nuzitdekapelverscholenindefelrodegevelvandewoning.
Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwvanZevenSmarten
BeeldHetbeeldvanOnze-Lieve-Vrouwtoonteenanderevoorstellingdanwatdenaamvandekapeldoetvermoeden.Dewereldbolenhetspecifiekmonogramdoendenkenaande‘WonderdadigeMedaille’,eenmedailleontworpennaaraanleidingvandeMariaver-schijningenaanCatharinaLabouréin1830.NaasthetOnze-Lieve-Vrouwbeeldstaanhiernogenkeleandereheiligenbeelden.Ver-meldenswaardigishethoutenbeeldjevandegeboei-deengemarteldeChristusdatinalzijneenvoudeenontroerendbeeldvandegepijnigdemensweergeeft.
Weetje•Dezevensmartenzijnnogalomtegenwoordigindeiconografievanonzekapellenenkerken.Vroegermoestendekinderendezeuithethoofdkennen:1. devoorzeggingvanSimeon2. devluchtnaarEgypte3. Jezusverlorenindetempel4. MariaontmoetJezusopdelijdensweg5. MariastaatonderJezus’kruis6. MariaomhelstJezus’dodelichaam7. Jezuswordtbegraven
[Welle]
11 Kapel van Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten
16
Sint JozefkapelLocatieDrieselken
HistoriekTot1935stondereenChristusbeeldinhet‘sparrekapelleken’indeKerkstraat.Ditmoestverdwijnenomdestraatteverbreden.Hetkruisbeeldwerdingebouwdbovendeblauwepoortvandehuidigewoning.Hetverdwijnenvandit‘sparrekapelleken’wasdeaanleidingvoordebouwvandeSint-Jozefkapel.DegrondwerdgeschonkendoorMariadeSaedeleer, inWellegekendals‘MiekenuitDeKroon’.ArchitectwasJanVandenStorme.In1935werddenieuwekapeldoorpastoorCoppensingezegend.
Ter ere vanHeiligeJozef(naamfeest19maart)
BeeldDewitteleliebovenaandestafvanJozef iseenverwijzingnaarhetverhaalvanMariadienietwistmetwietehuwen.Dehogepriesterliettoenallegegadigdenhunwandelstokinhetzandsteken.DestokvanJozefbegononmiddellijktebloeien…HetkindjeJezusaanzijnhanddraagteenwereldbolmetdaaropeenkruis,hetklassiekesymboolvande‘SalvatorMundi’.Ditisdeverlos-singvandewerelddoordekruisdoodvanJezus.
Weetjes•HetoorspronkelijkebeeldvanSint-Jozefzouvanzijnsokkelzijngevallennadatmenhemvoordegrapeendashadomgedaan.
• In2010kreegFransD’Haeseleer–diesinds1977dekapelonder-houdt–op88-jarigeleeftijddemedaillevanSint-BavoopgespelddoorpastoorLucEngels.
• Jaarlijkswordternogeennoveengehoudenronddeperiodevanhetnaamfeest.
[Welle]
12
17
[Welle]
LocatieKorteBroekstraat
HistoriekRond1870werdindeKorteBroekstraateenkapeltererevanSint-Rochusgebouwd.Dekapelwerdin1968afgebroken,omdatzeinbouwvalligestaatverkeerdeeneenbelem-meringvormdevoordelandbouwvoertuigen.Hetoorspronkelijkebeelduitdekapelisspoorloosenwellichtgesneuveldenverdwe-nenonderhetpuin.Eennieuwbeeldwerdindegevelvandehuidigewoningverwerkt.
Ter ere vanSint-Rochus(naamfeest16augustus)Hij is de patroonheilige van gevangenen, boeren en dokters en wordt aangeroepen tegenpest,besmettelijkeziektenenhondsdolheid.
BeeldRochuswerdrond1298inMontpelliergeboren.Hijschonkalzijnbe-zittingenwegaandearmenomalspelgrimdewereldrondtereizen.Hijgenasziekenopzijnweg,tothijzelfdoordepestwerdgetroffen.Hijzonderdezichafomtesterven,maarkreegopnieuwmoednadeverschijning van een engel.Daarnabracht eenhondhemdagelijksvers brood. Gesterkt door gebed en voeding keerde hij terug naarMontpellier,maardaarwerdhijineenkerkergeworpenomdatmendachtdathijeenspionwas.Pastoenhijstierf,herkendemenhemaandemoedervlekbovenaanzijnbeen.
Weetje•VaakwordtSint-Rochusafgebeeldmeteenmoedervlekbovenderechterknie.
13 Nis met Sint Rochusbeeld
18
[Welle]
Kapel van Onze LieveVrouw van Bijstand
LocatieWildebeekstraat
HistoriekAandevroegerehoeve–dieafbrandde–stondoorspronkelijkeengroterekapel.Hetbeelduitdekapelwerduitdebrandgered.Dehuidigekapelisrond1930samenmetdewoninggebouwd.
Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwvanAltijddurendeBijstand
BeeldVroeger stond hier een blauw Onze-Lieve-Vrouw-beeldvanwel1meterhoog.Vandaagvindenweereenverzamelingkleinebeeldjes.Desymboliekvanhet eenvoudigeOnze-Lieve-Vrouwbeeldkomtnietovereenmetdenaamvandekapel.
Weetje•Dekapelgaatverscholenonderdeklimopbe-planting,wateenpittoreskenschilderachtigplaatjeoplevert.
14
19
Sint Augustinuskapel
LocatieIndeKouter,terhoogtevanhetkruispuntvandezeswegen
HistoriekOpdeFerrariskaart,dietussen1771en1778isopgemaakt,staataleenkapelopdezelocatie. In 1903werd de grondwaarop de kapel staat, verkocht door Adolf Bijl aanAmandusVanderstorme.Merkwaardigisdatopdeverkoopsaktegeensprakeisvaneenkapel.WellichtheeftAmandusVandenstormeofzijnzoondehuidigekapelgebouwd.
Ter ere vanSint-AugustinusvanHippo(naamfeest28augustus)Augustinus,eenvandegrotekerklerarenuitdechristelijkewereld,isdepatroonheiligevandrukkers,theologenenbierbrouwersenwordtaangeroepenvoorgoedeogen.
BeeldAugustinuswordtafgebeeldalsbisschop.HethartinzijnhandgeeftaandathijinhethartwerdgeraaktdoordeliefdevanGod.
Weetjes•HetkruisopdekapelzounaarverluidtafkomstigzijnvandeoudekerkvanWelle,diein1875werdafgebroken.
•DeSint-Augustinuskapelwaseenhalteopdetweededagvandekruisprocessie.Depriestergaferdezegenoverhetland,degewassen en de dieren.
•Dekapeliserggeliefdbijkunstschildersvoorhaarlandelijke ligging.
[Welle]
15
20
Sint Annakapel
LocatieHoekHoogstraat-Klarestraat
HistoriekDekapelwerdsamenmetdearbeiderswoningengebouwdendateertvolgensdekadas-tralegegevensuitdeperiode1850-1874.
Ter ere vanHeiligeAnna(feestdag26juli)‘Anna’ betekent ‘begenadigde’. Zewordt aangeroepen tegen pijnlijke bevallingen endoorvrouwendiemoeilijkhunkinderwenskunnenvervullen.Zeisdepatronesvandeweduwenendehuisvrouwen.
BeeldDeHeiligeAnna,demoedervanOnze-Lieve-Vrouw,wordtaltijdafgebeeld alsmatronemet hoofddoek. Het beeld in IddergemtoontdeHeiligeAnnametOnze-Lieve-Vrouwalskindaanhaarzijde,eentraditionelevoorstelling.
Weetje•NetzoalsdeverdwenenJoanneskapelindeHoekstraatisookdezekapellangsbeidezijdeningeslotendoorarbeiders-woningen.Losvanhetreligieuzeaspectwasditeenidealeoplossingomverlorenhoekenoptevullen.
16
[Iddergem]
21
Kapel van Onze LieveVrouw Van LourdesLocatieHoekHoogstraat-Kloosterstraat
HistoriekOorspronkelijkstondereengrotekapelmetzitgelegenheidindeHoogstraatterhoog-tevanhethuidigehuisnummer69.Dezekapeluit1876werddrukbezochtenmaaktedeeluitvanhetsocialeweefselvanIddergem.Tochmoestzewegensverkeershinderenbouwvalligheidwordenafgebroken.In 1976werddehuidigekapelgebouwd,eenmoderneconstructienaareenontwerpvanarchitectAlbertVerdoodtuitErembodegem.Dezekapelkwamernadateeneerderebouwaanvraagvooreenkapelmetzitgelegenheidin1972wasgeweigerd.
Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwvanLourdes
BeeldDebeeldengroeptoontdeaanbiddingvandeHeiligeBernadettevanSou-birous(1844-1879)voorOnze-Lieve-Vrouwnahaarverschijningop25maart1858inLourdes.ToenBernadetteaande‘wittedame’vroegwiezewas,ant-woorddeze ‘quesoyera immaculadacouncepciou’: ‘ikbendeonbevlekteontvangenis’.Deoorspronkelijkekapelhadditopschrift.MerkwaardigisdatOnze-Lieve-Vrouwrondderechterhandeenpaternosterdraagtmetzestientjes,terwijldatergewoonlijkvijfzijn.Dezestientjespa-ternosterhoortnormaalbijdeheiligeBirgittavanZweden.
Weetje•Tentijdevandeinwijdingvandekapelop28mei1876wasBerna-dettenoginleven.Zeoverleedop16april1879.HaarlichaamligtopgebaardindekapelvanSaintGildardteNevers(Frankrijk)enisnogongeschonden.
[Iddergem]
17
22
Sint Antoniuskapel
LocatieSint-Antoniusbaantje
HistoriekVolgensdekadastralegegevensdateertdekapeluitdeperiode1875-1899.
Ter ere vanHeiligeAntoniusvanPadua(naamfeest13juni)Hijwordtondermeeraangeroepenvoorhetterugvindenvanverlorenvoorwerpen.DitheefttemakenmethetverhaaldatAntonius’boekgestolenwas.ToenhijGodomhulpsmeekte,brachtdediefhetboekeigenhandigterug.
BeeldAntoniusvanPaduawordtafgebeeldalsFrancisca-nermonnikmetinzijnarmenhetkindJezus(geze-tenopeenboek)eneenwittelelie.Hetboekinzijnhandenstaatsymboolvoorzijnautoriteitalskerk-leraar.Dewittelelieishetsymboolvoorzuiverheid.
Weetje• InIddergemwordternogeenandereAntoniusvereerd:dehiermeerbekendeSint-AntoniusAbt,ookgekendals‘Sint-Antoniusmethetvarken’.NaaraanleidingvanzijnnaamfeestinjanuariwordtinIddergemdeSint-Antoniusker-misgeorganiseerd.In2012wasernalangetijdopnieuweenvarkenskopverkoop,eentraditio-neelspektakel.
[Iddergem]
18
23
Nis met Onze Lieve Vrouwbeeld
LocatieAststraat
HistoriekOorspronkelijkstondopdezelocatieeenkapelmetdaarineenreplicavandeZwarteMadonnauitdeBasiliekvanHalle.Hetoorspronkelijkbeeldwastezwaarbeschadigdenkonnietopnieuwwordengebruikt.
Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw
BeeldDitbeeldiszeldzaam.Mariawordthiervoorgesteldzonderhoofddoek,zonderkroonenmetopgestokenhaar.HetkindjeJezushangthulpeloosopzijnmoederenheeftnietsvandestatigheiddiemendikwijls terug-vindtbijanderebeelden.
Weetje•Hetbeeldwasoorspronkelijkrood,maarwerdlaterinzwartoverschilderd.
[Iddergem]
19
24
Heilige Johanneskapel
LocatieHoekstraat
HistoriekDeoorspronkelijkekapelwerdgebouwdrond1912.Voordietijdwerdernaaraanleidingvaniedereprocessieinhetdorpeentijdelijkekapelinhoutgebouwd.In1992gingdeka-pelsamenmetdearbeiderswoningentegendevlakte.Erkwamweleenkleinerekapelin de plaats.
Ter ere vanHeiligeJohannes(naamfeest24juni)Hijisdepatroonheiligevandekleermakersenwerdaangeroepentegenkoorts,rugpijnen epilepsie.
BeeldDebeeldengroeptoontJohannesDeDoperdieJezusdooptindeJor-daan. Johannesdooptmeteenpareloester,hetsymboolvandeop-standing.Hijgaatgekleed ineenkamelenharenhuid.Dezeverwijstnaarzijnsobereenascetischeleven.Destafuitzijnhandisverdwenen.Meestalhingerookeenbanieraandestafmetdaaropdespreuk‘ecceagnusdeiquitollispeccatamundi’:‘ziehetLamGodsdatwegneemtdezondenderwereld’.
Weetjes•Wanneervroegeriemandoverleed‘opdenHoek’werdenhierrozenkransengebeden.
•Ookvandaagisdezekapelnogeenvastehaltetijdensdesacra-mentsprocessiediejaarlijksinjuniplaatsvindt.
[Iddergem]
20
25
Heilige Nicolaaskapel
LocatieSteenweg(Bakergem)
HistoriekDekapelwerdrond1870gebouwdenin1958volledigbepleisterd.
Ter ere vanSint-NicolaasvanTolentijnHijisdepatroonheiligevandescholierenenbeschermtdedierentegenmond-enklauw-zeer.Datlaatsteisooktemerkenaanhetopschriftbovendedeur.
BeeldSint-NicolaasvanTolentijnwordthieropdeklassiekemanierafgebeeldinhethabijtvandeAugustijnen,meteenlelieeneengoudensteropdeborst.Desterzouverschenenzijnbovenhetaltaarwaarhijooitdemisopdroeg.Hijwordtvaakafgebeeldmetdriebrodenaanzijnvoetenomdathijopwonderbaarlijkemaniergenasdoorhetetenvangebedeldbrood.Daarnaastwordthijookafgebeeldmeteendraakofslang(symboolvoordeduivel)omdathijdemachtzouhebbenomzielenuithetvagevuurtetrekken.
Weetje•Sint-Nicolaas van Tolentijn mag niet verwardwordenmetdieandereSint-Niklaas,degoedhei-ligmandieop6decemberbijdekindjeslangs-komt. Tollentijn verwijst naar het Italiaanse Tolentino,waarhijoverleed.
[Denderleeuw]
21
26
Bronnen- ArijsSylvain,De Kapelletjes Van Welle
- CalvocoresiPeter,Wie is wie in de bijbel(2004,UitgeverijElmar)
- ClaesJo,ClaesAlfons,VinckeKathy,Sanctus, meer dan 500 heiligen herkennen (2002,UitgeverijKokenDavidsfondsLeuven)
- Dr.denHeyerenDr.Schelling,Symbolen in de bijbel(2000,UitgeverijMeinema)
- GiorgiRosa,Heiligen,365 dagen kunst en geloof(2005,RoulartaBooks)
- MertensR.,Iddergem(verlofwerkBisschoppelijkeNormaalschoolSintNiklaas)
- TorrekensVeerleenDeSchamphelaireEric,Bidhuisjes in Denderleeuw(1992)
- VanderPerreKris,De zusters Maricollen te Iddergem(2004,HeemkundigeKringIddergem)
- VanMelloJacques,Van Schiptrekker tot pendelaar(1978)
- Het nieuwe testament van onze heere Jezus Christus(vertalingdoorBritschenBuitenlandschBijbelgenootschap,1890)
- Koran(vertalingdoorProfDrJ.Kramers,2005,DeArbeiderspers)
- Archief van de Heemkundige Kring Iddergem
- Wikipedia encyclopedie