πμύ1 mn"1DISSER.TATIO PHILOLOGICA,

f DELITERIS

MNEMONICJS,Quam1,

iConfenfu Amplißl Senatus Philof. minclita\Suionum Acad. UpfaL

Sub PRJESIDIOCeleberrimi VIRI,

Mag. MATTHL3E*©U/

1 Poefeos Prof. Reg. Sc OrdingPro Gradu,

Publica cenfiir# modefleßftifI JOHANNES JAG. UN£US,[ ANGERMANNÜStI In Audit. Guft. M.] die //. Tunii

Anni S. P.MDCCXXXLHoris ante m.Solitis.

i . -

STOCKHOLMS,LiterisWERNER.IANIS.

VIRO Max. Rev. atque AmphjßmoDu. GEORGIO

WALLIN,S, S. TheoU DOCTOR1 Celeberrimo»

Bibliothecae Upfalenfis Praefe&oinclito >

ΡATRONO MAGNO *

VIRISAdm. Rev. atq; Pr£clarijfimhHOMINISMAG ISTRIS,Regii Gymn. Hernoiand. Theol. Sc Phil.LEGTORIBUSDexterrimiSjVener, Confift,

ADSESSORIBUS ALquiflimis»Laudatiflimis»

PROMOTORIBUS Optimis, Certiifimis.VIRO

Dn. JOHANN!Regii Ephebei Prce.

ConlanguineoIgnofcatis. Qusefo. VIRI. Max. Rever.

Mnemonicas. Llt« Teftes. Venerabun-Inter. Ardentiflima, Pro. Perenni.

Incolumitate. Vota. In. Spem.EiTe. Vo-

NOMiNUMPevotus

Johannes

VIR.O Adm. Rev. Pr&clarßmöqueMag. MICHAELI

SOLLENIO,PRJEPOSriO ac PASTORI Ecclefiae, quscin §f)0V$*$üna DEO colligiturjMe-

ritiflimo, AdcuratiiEmo,,

VIRO Ρlur, Rever. atque ClarijßmoD". JOHilNNI

"aaseat©/V. D, Comminiftro ad Templum, quodHOLMIiE efti &a S. Clara nomen

habet, vigilantiifimo,Avunculi loco colendo.

ClariJJimo$!Ö9tS/fe&o Laudatiilimo ?

HonoratiiEmo,Atque* PraeclariiEmi.Quod.Literas.Has*di. Et, Gratiifimi* Animi* VOBIS.VES I RA. VESTROR tlMQUE,Ulterioris. Fayoris, Sacras.luerim*

VESTRORUMA fllduus Cultor,Un^iis,

Slreborne οφ£matl

i)anbelömannm οφ 3Bmfi idncfenfStockholm,

Jfjf»Christiern« E. NORiEUS,SDiitt rejfiective f, ®ötfoöt)eif/

(Samti)attbeiémant«tt t.Hemofancf,

Jfyttt Daniel Sx NORjEUS,SOtttJ reßeftive f„ £5r0t)tr.

mig an gäfwol rum / a t boppal 2Äfo flena frdr i Sua&e blecf/

0å blir bet bocf en tunner foppa€j fmaranb' mot aH gob&ef Fäc?/

©om jläbfe mig dr gunfftgt mifal/3 mot οφ meb/ ia alfa mäl;

£)φ borbe nu bli bfllfqf prifaf /SSRtn €bar @un(l bet intet tär;

<£tt bor jag pär aHenaft nämna/3ίί a οφ o,at Υ οφ C,

3(f Ν οφ i, tpe dm ämnet$Web υ οφ R meb ρ οφ τ,

£mqrom jag ffrtfmer/ talar / bdrna?$ä tfjefa ringa papper* blab i

Οφ ^wilfa jag i Qcbra gtommot$at melat lemna nögb οφ glab*

Σα'η tperfor op af manligt pierta/£soab jag af fatffamt finne gier;

<£r lefnab @ub ifrän αΠ fmdrfaOtmare: mal/ jag ßbmtuft ber-

4<

ΟΛίΠ reßeftive f, ^Ot'brötÖ Οφ$ärf«mraa Stenave/

J.U.

Candidaten

JOHAN UNAUS.(jdmta fram tir tibfen* bpflr*

SDetmpcfet fiStbolt οφ gitet gtömi(Ταηβ gtaf /

©et faflit Sr tf froårt of ringa bfrcerlefroorSri anbra »acfra rodtf op gier nu prof

beraf;Stt prof utaf Sr (?it; Sit prof ufaf Sri

fnifle :Stt prof/ forn fdfert (?al obéblig beber

gie.SKan fyoppaS bevfor fnart fä fee i idtbaS

gifteSr pgjt/ tnwijaiöcf en gång/ bianb

brdber tre»

3W probtm

J. M.

f

Clarisfimo PhilofophheCandtdatoJOHANNI JAC. UN/fcO,Amico ac Populari in paucis dile&o.

REs vocibus > Voces litens ßgnare humana do*cuit induilria,Voces, literis defigndtOSy quomodo una iterum

alterave defignar'tnt veteres, Clarijßmi Unatd^texit indullrins labor. Ergo, TKt jvavißifn?Un<ee j ßgna figni ßgnorum tradis ? Imm ^ quoremotiores ab invicem res, eo difficilius talitillamanimadvertimüs convenlentiani, eoqué pluris eitconatus Tuus) & adeo Felix quidem 1 Defignäiitpulchram animampulcherrimailudia, eä, pukher-txmoßgnoi doftiilima hac Dißfiertatio«, Alne·möfynes Mnemonicis iniifti gratiam literiS}Mnemofynes ejus^'ε,ζ 'yjs cli μscroti jgvazt ju7tv)us ίζίγίνοφTwitf - -

Tui ·) crede, nunquam obltiifcctul· , quousquéFiliabas materno jure imperat; iaetus Tu i Ilasinter ages. Tantse etiam berieficio Dea:, amicitiaTud me£ , figni* nunquam peritiiris , uienti in*h^rét* Quo enitn vel Achaten Agnens, hocego vel elogio ornare, vel hoc kaltem afFeduampietti & poiTurn & potero. Velim tarnen hxc in-fuper éxftent publica· mutui amoris noitri Mnenid-nic& & teßatrices liter£ i usque dum ultima, na¬tura noftra;, fignd j humatiaE in terris, vel IfeVifVilmo fign0 deßgnari potueririt*

Holmia* III Ca), juihA. MDCCXXXI,

Ita gratulaturO, X„

Uam eximium pla¬ne ac illuilre donumfit lingvaj nemo ne-fcit: hac en im 9 velutindice 5c] [charattcremtntisx mtionisque in-terprete, Svoluit Sam-

mum Numen homincm diftingvere abanimantibus brutis, rationis utpote acorationis expertibus. Teftetur etjamhoc certiilima rerum magiftra, experi-entia,qua edocemur» hominem cumho-mine cohabitare, vitamque focialem a-gere absque hac loquelae facultate velplane non pofle> vel ialtem ea aegre ca-rere. Utut autem linguie ac loquelaehujus rede extuleris ufum atque necefli-tatem; vix minorem tarnen vim, tribu-eris literis 5c fcripturar, Non enim, inquidBangius fatit fuit div in£ bcnignitatioppido eximium volubilis lingu£ Organumgu*U gariter ac jugulo inferuijje adtnternojcen*da varia faporumgenera t ad ejjingendam acemodulandam blandam fonorum var letztem>piß unÄ manum voce velut animaßet·) &deχtram lingua vicariam dexterrimo Jucceßu

conm

t ® o

conftituijfet· Et hxc fcriptura, quam haudmale imaginem ac fymbolum fermonis dl··xeris, eft» qua immortalis Dei gloriapropagatur, immortalitas mortalibusconciliatur, &quanefcio qusecommoda,vitχ communis& cceleftis utiiitatem pro-moventia» in genus humanum redun¬dant. Sane hsec facit» ut abfentes & lon7 *go locorum tempornmque intervallo re-motos, fatoque fun&os» tanquam prae*lentes & vivös» confulerequeamus, Fa¬cit, ut fuperioribus Teculis quafi vixiffevideamur; ut iummorum virorumres e·gregie geftse, quas alias aut nepotumin-curia exfpirarent, aut tumulo una cumfuis heroibus inferrentur, exemplo fintpofteris eodem ambitu ad virtutem & ho-nores anhelandi. Facit, ut artes & di-Iciplinas, altioris prascipue indaginis,pröpagentur, floreant. Denique facit»cetera ut taceam» ut ietas, quse durioraet jammetalla,& psene dixerim,naturs ro-bur corrodit, ad literarum tarnen peren-nem tenorem quafi hebeicere videatur*Quod argute de fui nominis operumquea fe editorum immortali farna vätes Stil·monenfisb) , auguratur hoc diftichotfamque opus exegi y quod nec Jovis ira> nec

ignvs,Aec poterit ferrtim·) nec edaχ abolere ve-

tuilus,Λ) in

@ ° # Ia) in c&lo Orientis exercit, /, pt byI Met, 1,1)* ult.

$. nHispro necceffitate ac ufu loque-

lae literarumque breviifime delibafis, adj ca nos accingimus »quce viam tra&atio-ninoftriequafifternent, &adprsefensin-ftitutum propius facient, Quod uteobrevius fiat, neceiTe eft ficco, ut diciturtpede praeterire, quae de antiquitnte &caußis linguarum * litemruvn ortu &progref-fut magno apparatu tradi poiTent, utpo-te a praefenti argument© remotiora* Polt-quam literae a iuis au&oribus invcntse fu-erunt; primum e re quidem fuit omni-bus, plenis figuris atque literis > quacfcri-

i benda eflent» exarare« Deinde autem

pofteris, curiofiori ingenio praeditis, quioperam literis majorum expoliendis na-vabant, plåcuiti verba non totidem, a cexigebantj literis exprimere, fed adgyptiorum Hterarum hieroglyphicarumimitationem, una initiali vel pluribus,

I his aliisque lireris, fententias fuas filtere,exiftimantes unam literam interdum ideloqui & indicare pofie, quod nonnifia-jias longis calami traétuum ambagibus

f indicanda eflent. Undemirum non eft>t v totinveniri, tamapudfacros, quam pro¬

fanas

4 ßogfanos , literas, qu£E le&ores fufpenfos o*mnino tenerent, nifi Philologorum alio-rumque indefefla cura ac induftria, Ca¬rum fignificationem in fuis fcriptis eru-tam nobis panderet. Et has litérasnondubitavimus appcllare mnemonir&s, co»quod memoria; mandat£e& obfervatiele-gentibus fint ufui, & integrum aliquandoienium in receflu habeant,

$. III.Et cum minimelateat, multasrepe-

riri literas variis yariorum adnotationi-buscelebres, qua; jure quoque mnemoni-carum nomine venire poflent; noftra re-fert ab sequivocatione. literas noftras )ibe-rare. Sic > qua;hocnomine ornandse etfenta Sinenfium, quae five originem de-bent ^Egyptiis, five Sinenfium ivegi Fo-hio d)) certis pundtis linearumque dudi-bus ab folvuntur, ita ut leviilima unius li-neolae immutationefada, nova flatimfi-gurae oriatur fignificatio. Cujus litera-turae fpecimen ex Spizelio fequens addu-,, xiiTe fufficiat. jLineoIa*—« fignificafcunum > cum transverfa vero -f tfi feu

5*decem, addita åliaj^notat thou velρ terram, rurfus alia **£ vang Ieu re«gern indigitat,cum punfloy -Ja ieu '

7«

@ ö ® 5Ju Margaretäm indicat, fitu vero ejus'tVariato'jT notat fem* Feucreare, vive-4*re, denique punäoiuper impofito ^ct*hu \ feu dominum fignificat. Adeo- "que, quod mirum non eft, eorum cha-ra&eres, lingulis vocibus refpondentes» ?

"Booöo, veljuxta 31105^4409 numeratiFunt; quique eorum callentiilimus erat,a Sinica gente Philofophus lalutatus eft«.De hifce, quippe quibus addifcendis nehominis quidem vita fuiKcit ^ hac oeca-fione non a&uri Fumus» Nec in ufumnoftrum convertimus metamorphofinAlphabeticam, & νόημα illud hserefeosMatco*Colorbafiano-VaIentinian<e, quo,änagrammatico plane deridendo luiu,ex ordine literarum alphabeti, non pa-rum inepta & peftifera dogmata impu-denter exftruebantur, utTertullianus^),Epiphanius c), Irenaus teftantui.Quod ut merito improbamus; ita in vé.teratoriam hane ϊρίβλακτιv cum Dr; Die¬terico merito exfibilandum eiFe duci-mus e). Nec Curamus literalem illamJudaeorum nugivendulorum kabbalam,quam haud male illorum hominum di-

1 Xeris, quimirabiliäpotius ^ quam Vera, fcri-bunt, ac ßbi potius, quam aliis [aρtunt $ fi

B tå

6 . # o @ >tarnen[apere fibipojfunt^ quiΌιχ ipßanigmdtA ^fua inteüigunt, ut cum Morhofio f) lo- cquar; & qua literas aut voces rerum ali-arum fymbola cfle ilolide iibi pcrlvafe- ·Κιrunt, iive ornetur illa nomine Ν*^ΐΜ £vel arithmeticae, cujus fpecies iuntfigt* %rativa & archlteclonica\ iive j qρρΉβΊ3, quse fiebat modo per apharefi^\ ^h. e„ literas initiales, capita ^dittionum dietas, modo per apocopen i. e< ^finales literas y modo per expofitionem vo-cis unius perplures, ab iisdem literisin-choandas, quas duas fpecies uno nomineEbraei infigniebant, fives dittionum Λ2"\Ό ♦ οHW5 iive denique ΠΊΊΟΠ permutatio· ßnis, quie, vel fimplici pLtTctJtou , vel al>- cphabetaria revolutione per & /cUQHNfacla, abiolvebatur^), Necno« Qftri inftituti eil, inquirere in literas Ti- iironis M.T. Ciceronis Liberti, quibus, iivelutiiiglis & notis compendiofis, dicen- fti? verba aifequi folebant Romani; qu£ fitarnen literse fummo jure ad Notariam η& Tachypraphicam artem reduci ροί- νfunt£). Has omnes literas, inquam,' uhac occafione rejicimus, unice, illis in· p,haerentes, quas ad calcem §. II, aliquali- ηter deferipfimus; earumque potiores Iitantum ab Ebraeis, Graecis &Latinismu- Ε

@ ® & 7tuaturi fumus propofito noftro infervi-

°* entes»

!U a) A.Kircheri Cbin· Mußt part. £7»ε<?/+ X? r* //>♦ Sin.fe ff. $, £) X? pr<efcript. CtL. c) haref XXIV* d) adv. btref.L. l.C»

^ X i) p/X Thefaur. Philologie. T. II. pag.ve ! /) Polyhift. X; //. £, F. j) φ/Χ /«P„ Buddei'' mtrod. adPhilo/« Hehr. §^3. //>♦ e. h) Jobφ

m Mabiüon de re diplomatica l. u Cap · ΧΓ. §» 6«Üfe< Uorhoß Polyhiß. T. t. /. 2. r. 6tn- ^ IV.nc Itaque a matre linguarum Ebrsea ut□ ♦ ordiamur> ordo poftulat naturalis, Ubi0. ftatim tanquam / mnemonic<& literae 00<xl~ currunt N&n, quarumficatprior «ττρω¬ά lo^edfi^ioLv, infimum vero locum pofteri-o-i Cr inalphabetoEbraeorum fibivindicatjfi- ita το hl prineipium, τοΓ\ autem finems ? iignificare, tarn ex Eberi, pofterorumn- proverbio Τ5Π jplND, a prineipio adix fnemusque> (2epius fsepiusque in Rabbi- .Mi norum feriptis obvio? conftat; quam ex)i' verfione 4^ /, 10»β tj* Ebrtea;H) ubi Translator vertlt verba: fö ccxarfo ωin· f*r /74Aleph& ha Tbau. Hinc etjam funda-ili- mentum quaii primi & ultimi loci hasres literas habere exiftimant Philologi iniu- fbraeorum f^*W& C=rön, figillotu. 4ummifacerdotis pe&ori in V« T. ad DEi

Β χ juilum

% ' » ö «juiTuniT Exod4 XXFIIL 50, affixo; cum ilfaincipiat ab Ν, h<ec a Γ) *), Prseterea re*-'perimus etjam has litera pro figno Caini anon paucis venditari. Jacobus certe-Lahbettius 9 Jeluita Leodicenfis, Gene-brardo hane fententiamtrihuit, quafidb Ixerit unquamDeum fronti fratricidse im- jpreffiile primam literam nominis Abel»quae ideo eiTet Ν; cum tarnen facile ju«dicatu fit, Genebrardum, utpote Pro*feffarem literarum Ebraicarum, fatfekvijfibj, npmen Abelis in textu original] perΊ2Π, cum Π nun Ν exprimi $ licet v:elmaxime veteres nomen Abelis perluftum ex njala feriptione vel elegant!7τηρώομοίό'& intdpretati fuerint £). Ge- \nebrardum autem ex fenrentia veterumEbrseorum * Π fignum Caininum ftatu-iife vel ex ipfius verbis c)% conftat;##CainOr Dem notam impofuit, Feteres B-br<ei putant ejfe literam unarn nominis. ipfiw »fronti ejus impreffam , verbi cauβα Π, Qutgutem Π chara&erem Caini fuifie con*

jiciunt, volunt Π illud ortum ex voce E« jbvxis poenitentiam notante, literaquehac initiali gaudente; Sc alludunt ad'lo«ca Apoc. Fil. ι. 5. 4, Sc Ezecb. XL 4 j

inquibus pii Sc eledi leguntur fignati fi«gnacülo* Quam autem rede * nunc nonyacat dicere. Interim ledorem ad au;

dores

& O @ 9$ores, qui de hoc figno ex profeiTo e~gerunt, ut Aug. Pfeifferum d). AbenE2ram in h, 1. ablegarous, Id tantum

ΐv 7tn dixifie fufiiciat, praeftare heicpotius ^éXeii-cumLutherQ åc aliisaquamcerti quid determinare; praecipue cum S,

quale fignum hoq fuerit, non reve-Javerit, Et cum locus iupra nominatusEzech. IX. 4. Π ut mnemonicam literametjam infinuet* ere quidem efletnoftra»disquirerej utrum ibi occurrentia verba*\Γ\ n^nn generali ter perfignaßgnum j anfpecialiter per figna Thau exponenda fint.Sqd cum de eo haud ita pridem prolixefatis <Sc iufficientettra&atum fit*) ;ad aliapergimua.

a)Thefaur. PhifoL Tjt pag. 809,8?!*8lJ* b) Glaff. Philo/. S. Gram. tib* trall.3. c) libr. i* Chrono! pag. 9. d) in dub%vexat.pag. 41. e) diff. de figno. CrucU (ub V.T. (ag. SU 8t*. fj* Sdm

S. V,Tam autem placet åliam ex hiftoria

S»petere literam, noftrasquedifquifitio«·.ni fubmittere. Sic ubi pervenerimusadJudic. cap, XIU 6. invenimus literam^",qua* Ephraimitas a Gileaditis difcrimi-nare valuit. Ut vero eo melius de hacmnemonica agi poilit > rem ab ovo repe«tamUS» necefle eft.. Jephta Gileadita*

ex

ίο © $§&ex trihu oriundus Manaflea j *Η1 ΊΌ3fotem robore r cum a populo Ilraelitico bek \Lli dux eleftus eflet> fa£fcum eft, ut etiamviitricia iua adverius Ammonltas duce»ret arma» Pradio autem felici fucceffuperaéio-, Gileaditas vi&oria potiti? aure*am iterum reftaurarunt pacem, late**rim Ephraimites j fuperbi &gloria munda·'na cupidi > teile Lyrano 4), cum fe ad pra^lium non vocatos viderent» ira commo-

1 ti Giieaditarum ducemjephtam conve-'

nerunti cauifam initi praslii, fe ablen-tibus j ctjam.fub comminatione ignis <5cnecis poftulantes» Quod. ut audivitJephta , optimum rebellioni reirenandasremedium exiftimavit, vim vi repellereftEumque ia finemGileaditas fuos congre*gat, &, ut Ephraimitastranfitu Jordanise© faciHus arceret, ipie cum fuis vadaejus fluminis occupat, Quibus occupa-tis» cum Ephraimitae tranfttum peterent,interrogavere Gileaditae: éfne Ephratae-us? renuentem autemjufleruntpronun»ciare ma®, feddixit n^O 5 non enimpotuereEphraimitae W aliter ac O efferre,unde etjam O a quibusdam vocari föletS Ephraimiticum j ut Scherseusrefert^)»Devocabulo autem fciendum eil»iliud βζ, pro fpica, & pro flumine accipi »<öc heic locißuxum, forti* fluminis curfum'» Μ

vim

@ o @ Itviam aqtt£ mult<e-> proprie denotare,· in

J primis, cum textus originalis mentio-neminjiciat ΓΠΊΖ^Ό vådorum. &Ephrai-mitarum tranfitum petentium, Γ"Ίtranfeam. Caufam vero infelicis hujuspronunciationis alii, cum R» Kimchi c),in aeris & loci infiuentia, qua&runt; quam

*5 coeli temperiem quidemmultum in pro-nunciando valere» Valtonusoperis Lon-dinenfis Polyglott! au&or his inprimisverbis cenfet; Orientales in gutture verbacollidunt, ut Sbrxi , Chaldai , Syriy Arabes \Occidentales verba in dentibus frangunt, ut 1-tali, Hifpani : Auflrales, quibus temperatusefl ςαΐον, ö* fpiritus debilis, leniffmepronun~ciant* Septentrionales Germani verbafa*ciunt in peblore, #» gutture > palato (£peblore* Taceo Sabinos vcteres 1 fadumpro hsdo ? fircum pro hirco, hilium profilio locutos: neque tango illud ϊ pibi-mus ponum finum; item, muntus fulttetzibi. Sed an hoc in Ephraimitarumpronunciatioaem vocis quadret,dubitare etjam nobis licet, cum ipfo R*Kimchi, qui vocem fortaffe, dumhane iententiam ρroponitadhibuit.diverfitatem dialebli in caufa fuifle, (ed ab-

1. lurde nimis^ ftatuunt; cum ex unius li¬ters pronunciatione diverfitatem diale-

j colligere non licéat, aec probari pofct . " fil

|Z # ö Sfit Ephraimitas thematibus novis aliaveratione linguam fanftam immutaiTe*Certe Maijerus/) dicit: In populo Ebrao,in multis tribubtu nemo nift Ebr<ee ohm lo-quebatur*, n-.Uum ibi dialettorum divortium*nulla varietas. Et cum hifce duabus cau*iis non le via obftare in confefTo fit, ma¬gis nobis arridet eorum opinio* qua con»(vetudtni malam hane pronunciationemadicribunt; hiEC enim confvetudo, faci-le ex levitäte, affettatione <3c ignavia ·> quitlSc fuperbU, qua Ephraimitaz Gileaditas an-tecellere voluerunt <0i provenire potu-it. Mores, inquit Valtonus, & ingeniåmagnam vicijftudinem inferunt * ut, quumquorunåam ignavidt aliorum levitas Φ¬ΡΙatto exotica vocabula novamque pronunci*andi formam in linguas vulgares introducunt»Et huic fententias non parum fåvet voX] "Ό"} in textu occurrens Ebraeo» quse a[*0dijpofuit t aptavit, afjvetus fuit, orta, inhi-phil,paravity ajfvefectt fignificat. Etfanöii cum voce "ΠΎ? conferatur, non in-congrue emergit hic verborum fenlus

fm Nm/) quia non afvefeceratJe ad loquendum ita, Hsec ha£tenus.

/iy in h. /. />) It in, in Ρ[alm p, 82-7*r) in h, I, d) Philo!. S, pag, II e) Judic«Cdp. XII, v. 4, /) GlajJ*, PhiloL S. L. rf*tratt* Ε de prafixis%

5. Vi.

@ ö # I}·$. VI.

Hifce litérisex monuméntis Ebrte-orum erutis, ad Grxcorum ΥΜμνΛία*

properamus» paucula ex il Ilsdelumturi. Cum autem ad ha:c ani-mum advertimus? oculis noftris obve-niunt literie & Sc a, Apoc. I, 8, ii· ΐξ.XXI, 6, XXli. 15, de quibus fequentia notaf-fe fufficiat* Omnium quidem primoöbfervandum eft, λ tam ad matris E-hxxx? quam ejus filiarum imitationem,agmen reliquarum literarum dueere; aivero ? Grascum tantum idioma conelu-dere: adeoque Alpha aliquando figuraprovérbiali denotare pracipuum aliquem& primatem a). Quod Martialis haudobfcure innuere videtur

Quem non latemus Publius mens vincit·>Non ipfe Codrus, Alpha penulatorum,Ilbi per alpha penulatorum, anteii-

gnanus inter eos? qui penulas fumunt,defignatur* Sic literam fequentem βordine (ecundum fignificare, ex ejusdemPoetiE veriibus fequentibus ? conilat O.Quod alpha y ait, dixi, Codre, penulatorum

Te nuper, aliqua cum jocarer in charta·Si forte bilem movit hic Tibi verfus,Dieas licebit Beta me togatorumiEt tandem? ordine lic procedentibur

C lite-

14 Φ 0 ®literis? credere fas eft, a idem efTe acinfimum Sc ultimum„ Unde & S. Patres, -qtam Latini, quam Graeci, literas illasjipoc,. /, XXL XXIL itpry\v<piMV ίττα'ντα»maxime hierogiyphicas, explicuerunt deChrifti tam divina, quam humana na¬tura d). Hinc etjam mirum nobis vide-iinequit, Chriftianos orientales in pri¬mitiva Ecclefia, literas a & 0, ferpen-te peftilentiifima hserefi Ariana, cippisfe-pulcralibus, Epitaphtis t vafcuIis tif urnis in-cidi paflim atque infculpi curaife, addi-ta infuper varia? forma? crucis figura, tefte P* Aringho Romano ?); cum ideo ideos fecifle credamus? ut Sc mortui ii-^nificarent Chriftianos fe &vereCatho· <licos fuifte? qui conftanter, dum in vi-vis erant? divinitatem Chrifti, ejusquemeritum crediderint/) Poftea quoqueufu invaluit, ut ha? literse non folumftumis Auguftorum Valentiniani Sc Con-flantii infcriberentur; quod denumishO' |irum Cariarum Ravennae repertis tefta-tur Joh. Ciampimu Romanus^); verumetjam in diplomatibus regiis adhiberen- ^tur, ut ex Alphonii Boni literis, quasMabillon b) vidit, conftare poteft.Tandem etjam hodienum α Sc ω infrön-·te librorum expreftas paflim animadverti-*nus, & Ä medicis in formulis, qua? re-cipe

Ä *1fi/>/nuncupari folent, ptse recordatlaniscaufa pi&as & uGtatas i).

a) Tbefaur. Philolog. T. 11. $07«£) //. E/>/£r. 57. r) Ub. l·. Epigr.

Thefi Pbilol\ T. II. p< 807+ 8y· *»/?öW4 fubterranea Tern. I. L. Hl. cap. 22.Tom. /4 Libr„ F/. C, 22·, 2$« Lib. IV. C. ig./) Thef Pbilol. T. 11. pag. sog. i'ij.

monumcntis veterum Cap. ig. b) de τβdiplom. L. II. cap. 21. §, 9. i) Tbef PhilmTom. 1U pag. ßiy,

§. vn.Monent nos EpiftoU a veteribus /i>r«

mat#) fpeciatirn vero communicatoria ύί-ftse, tit literas > ττ. v. «.·, ils adfcriptas•ctjam fcrutemur. Hiftoriae Eccleiiafti»cae fcriptores referunt, concilium quod-•dam Ehhertinum , vel juxta alios, Blibe-rinum , prsefentibus XIX Epifoopis , EU»beri, qua: tirbs in regione liiipanix#Granata, fita. Granatum hodie appella»tur, anno feculi IV. 8. vel 13, eelebra-tum fuiife a), in quo, canone XXV 9fancitum eft, ut literse communicatoriaOlericis, in alia loca transferendis, a

proprio Epifcopodarentur. Ha? epifto-Ϊ& certa forma ftruendse erant, ita utprimam literana Clericus, cui licen-tiacommeandieoncedebatur, fecundara

C t υ Ε-

14 @ o @υ Epifcopus, ad quem dirigebatur, ter-tiam <t civitas, de qua mittebatur, po-nerent; quibus etjam adje&um eft aliudb). Deinde ex Papia, quem in fuas

partes vocavit Petitus, habemus, quodin exordio harum epiftolarum Chrifmonejusmodi figurse £ ad calcem vero ana-thema cum monogrammate BTE * ex-aratum fit. Ad quod etjam accedit,quod orbiculi quidam in extremo mar-gine pofiti eftent, quibus Epifcopi, lite-rashas daturi, nomen & nonnulla a.lia verba appofita erant. Quaeritur ita-que quid portendant litern illa*? Re-fpondemus ex eodem Petito <·)', w va]t"

υύίον, et ayiov πήνμα, adeoque Sa-tro-Sdnttam Trinttatem indicare. Alte,rum autem -ττ,Apoftoli Petri literam, eoquod ejus nominis prima fit > ita diäam,vnåiftioncm ejusdem anni» & BTE» Be-ne vale TE, denorare, Prasterea iunt,qui * cum Ferrario £), exiftimant Grs-corum haec elementa Epiftolis Formatis,proptcr peftiferam Arii haerefin, additafuifie, led cum ab aliis iententia hitccertis de caufis explodatur, eam nonmagni aeftimandam efle cenfemus. In¬terim animadrerfione haud indignumeft, quod in ipfa Regiorum monogram-

ma-

§ O @ ISmatum quadris acuminatis Regum, Lo-tharii-i Caroli Magni, Calvi& Simplicis , fto·dulfiy Kotberti, Henrici åc Philippi , con-fpiciatur liter« Y, interdum in modumV conformat«, fpecies e)9 qu« utple-rumque manu propria Regum fuit ex-preiTa, ita eam haud^temere appofitamfuiiTe certum eil. Mabillon divinat, Re¬ges, hac litera vel affedtaiTe Pythagorasiymbolum, vel refpexiiTe ad illud Ta,quod ita nonnullis Europteis gentibus fi-gnificat, & per quod homines creden-dos voluit feculo XII Adelftanus Anglo-rum Rex; adeoque diplomatibus fuis hoccompendio auftoritatem conciliare vo-luiiTe. Sed hoc licet primo conjiciatMabillon,poftea tarnen , cum viditetjamY illud Gr«cum praefigi, non tantum no-minibus fubfcribentium Comitum dcCancellariorum, led etjam trium Anti-ftitum/), u£ne<e Parifienfist Jona Humi-lis Editorum, & Godelradi Cabilonenßs, inSynodis Piftenfi & Sueifionenfi inter a-Jios congregatorum, exiftimat tandemlaudatiifimus ille vir per pr«vium illudΥ i non tantum fignum crucis veteribusperamatum, fed etiam filium %ni-ticari g\ Si autem noftra conjedturaquid valet, certe admodum probabilevidetur, literam illamV, quam mono-

C 5 gram-

χ6 f§fc o

grammatibus ipii reges addideriint, indi·care Vidi > quo hodienum, more anti-quorum , in apographis utuntur, prx-cipue cum veterum fcribendi celeritasjFfacile. in rcommutare potuerit» Deχ criipato infra adur i lumus»

4) Caranza in fumma conciliorum pag*#· K Sam. Petitas libr. 1. vartar, kli. cap. 9»c) loco [upra citato* d) De antiquit. Eccl, Erpift. X. IU Cap» e) Mabillon de re diplormattea 1· 11, C* χ §, XIIk C.XXII %. η, /)Mabillon de re diplom. L, Il. c. XXI„ §, Z»L. V. Tab. <y4 & yy, g) Mabillon de re di*plom». tibr. z* eap» §> 15»

§♦ VIII.Nobis ad atia abituris occafionem

probet Ifidorus Hifpalenfis d) eogitandtde literis Romanorum militanbus r quatiominibus militum,in album relatis, pra?-ponebantur. T nota, inquit ille? in capi-te verficttli pofita, fuperßitem deßgnabat; 0vero ad uniuscujusque defuntti tiomen adpo*nebatur} cumautem pueritiant defignare vel*lent A. litera ttfifunt„ De litera 0 notan-dum, initialem eam eile vocis Gra?co<rum ji>Yi<TMi9 mört, vel J&taCJoS «w-r^adeo*que voluiiTe Romanos hac notulaindica- λte defunlfos* Haud aliter ae hodienumprasfigitur mortuorum ^nominibus fi-

gnum

1?gnum crucis f corum adfepulcra crux»e iigno aliavemateria confecta,ad poni a£folet. Non tarnen negandum Ml lud etjampro nota critica olim apud Graecos habi-tum fuiffe, quod le&ori digito quafi mon-ftraret vocem& periodum hanc vel illamjejunam &prorfus ineptamefle£)» (Uticontra % nota laudis > quod prima fit vo«*eis XpwopSc χρή<τιμον), qui mosannotan«di haud dubie exinde provenit, quodjudices litera Θ j tanquam condemnatoria6c letali juguli nota, hominespeena dignosinfignirent* Et hoc Θ, a voce ®ωη%notionem multta 6c damni habente» ör¬tum eile videturi). Quo digitum inten-dere EoBtas fequentesi dum itacanunt^certocertius eil: '

Noßi) ait Martialisk), mortiferuvn qua«fiorü Caßrice ftgnum.

ΐβ opera pretium difeere Theta novum.Perfius e) magiftratus perfonam coifl*

pelians dicit:Et pott* es nigrum vitio praßgere Theta,

Et Aufonius /) Euno paedagogo liguri*tori ita poenam minatur:

Mijfelle doftor, χ tibi fit obfeeno,Tuumque nomen Theta [ettilia fignet.Ad extremum Sidonius Apollinaris i

Ißt t inquit ) quivaletcxarationiyDißriftum\> bonus \ applisare Theta,

V C } «tut

It @ o ®Jltut hsec redle feie habent, elegantertarnen non minus quam venufteaPoetäquodam di&um eft:

Infelix maltis Tbeta eilt mihi litera felix.tSi JavctJcv fcribitt firtbit & illa Θίόν.t Major eft difficultas circa iitera: Tinveftigationem, in quam nunc ut in-quiramus & ordo & propoiita brevitas.poftulat, T, quod Hieronymo ftgnum*falutis & crucis eft, VOcis 1npyfyetf confer-vatrif, alypea, prima litera eft, quai ide-,o illorum militum nominibus appinge-batur, qui e bello reduces fervati erantg)> Porro nos non fugit Magni Reine-fii £) fententia, qua, Rutgerfto *') licetpontranitente, conatur pro T fubftitue-re 2*a voce vyty ς falvus yincolumis, ortumj/ed an: recfte id faciat, di vinet melius,qui poteft« Interim ad A nos conver*timus, pro quo alii Λ fruftra poni ma*lönt, Cum illudA, ab clkuvi vigoremix.-que florem atatis, denotante» originemducens, fignificet ακμαιον vegetum & se»täte florentern*, Sc propterea in brevicu-lis notariorum pofita, eratjuvenum Scpueritiae nota. Sed fatis prolixe de hisliteris« Placet heic tubjungere Graeco-frum illud mnemonicum ζηθι , cujusmeminit Kircherus k)\ fcilicet baculum

ter-

@ o @ 19terrae infigebant prifci, ex cujusurnbra,

( pedibus menfurata, horas obicrvabant-;& fic temporis, agendis rebus deftinati,riotitiam potuerunt hae arte fibi acqui-rere; ita ut horae αβ γ, i+ 2.laboribusΔ Ε 9 > 4· f♦ 6. veootiis civilibus , Ζ Η Θ I,7» 8. 9· 19 · (umend# confecrarentur,.Hinc etiam Athenceo in, Epigrammatio·,ζ Η Θ r,, hprarum Coenalium nomine veni*unt; nec diutius jamnobis ignotumeiTepoteft, quid <"<."*■ 5 undecimpe*dum umbra fit, nempe hora cccn<e+

a) L. 1, Javus Rutgerβ^us L· ^ ζ/λ>-4 f, i7+ Thef PhiloL T,/Λ p<*g. Λ84, 227* Libr. PH, Epigr, \6,f) Satyrα 4, ν. /) no. p)ThefmPhilo!.T. i/» />. 1^, variar, leé. Z» l,f. 7. *) /.JHpr?<:#* y·) Tom.ll* Oedig, Ab-gypt* clajf, VII. c% g* f.

§. IX. ■Sic tandem 1 [favente divinaj beni-

gnitatis aura, ad Latinorum iiteras per-venimus, quarum ut perplurimae funt,Teile V, Probo Grammatico a), ita, fi,quod res eili dicendum» nullas facileinveneris celebriores literis A. C, N, L,V·· R. De quibus hsec di&a funto. O-mnibus, qui vel imis labris hifioriam Ro-manam deguftarunt, conftat, frequen-

C 4- tern

SO @ O #tem fieri in illa mentionem tabularum»quibus Romani in variis negotii? pera-gendis crebro utehantur* In his meritotres illas ptdiciales numerandse, nimiruroAbf< lutorta y Condemnatoria^ Sc Ampiiato*ria feu Ignotoria. In prima icripta eratlitera 4, quas Ciceroni b) fAutark dici-tur» Abfolutionis nota; in iecunda C#quamidem Tullius eodem in loco tri-ßem vocat, Condemnationisi intertia de*nique Ν LxNon Liquet, fuit Ampliationisdubitationis & caufse in aliud tempus re-iervandce fignum. Quando vero harumulla in urnam vel ciftam miftä erat, quidjudicaifent Senatores, facile perfpici po·tuit. Präster has etiam duplieis generisalias tabellas in ulu erant rper quascentu*fiarum Sc tribuum fuffragia in comitiis Ie-gum ferebantur, Prioribus tabulis A,pofterioribus vero U R literse infcriptaserant \ qux tabulae Antiquatianis Sc Roga*tionii olira dicebantur; A enim notatAntiquo, &c IL R prima elementa funt vo-eum Uti Rogas♦ Has populus in ovili con·liftens in ciftam mittebat j cum legemferendam, vel rogationem aceipiendam; il-las, cum eandem antiquandam & abro»gandam voluit c). Sic notatu digna eft ιliteraC? Calumniatorem iignificansi quasfronti eorum» qui accepta pecunia liternfal- /

O @ Alii falfo inteftderantautpmermiferant, ini- ' poenam Calumnice inurebatur d), Eto huc pertinet illud Plinii: Neque ut anteaη exfanguem illam & ferream frontem ne quic*?- quam convulnerandam prabeant punttts, Ö"Jt: notas fuas rideant* Et Ciceronis e~)l fe4i- fi ego hos bene novt, Utevam illam, cui vor) n eo ttsque inimici efits, eas omnesi- ederitii, ita vehementer ad captit affigentiB· ttt poftea neminem alium nifi fortunas vefirasis accufare poJfitis4 Dicebantur alias hie- druplatores a quarta parte» quam ut cri-m minum publicorum delatores > in pra-id mium delationis ex bonis eorum, quoso- detulerant, accipiebant, Sed moleiliamis nobis creant aliqui dicentes notam inu-Um O ftionis non fuifle C fed K, cumapudve-e* teres Kalumniari aliaque verba cum K.ii non C fcriberetitur. Sed merito cumχ Turnebo& Dilberro defendimus literam C,a* quai ad omnes vocales vim fuam exferit;a£ prsecipue cum Prifeiano & Gyuintiliano te-0- ftibus litera illa K Graecanica in Latiumει· , non nid fero migraverit« Quin «Sc aliaeτη apud Latinos paffim occurrunt literaeS mnemonica, Ita T» veteribus Senatus-o* Confultis iubfcribi folitum, fignifica-fl: bat, Tribunos plebis ita quoque cenfu«9 ifle, ut au&or eft V. Maximus /)♦ Itaη in diplomatibus Regiis T icriptum, mihi1- C f ift*

n @ O ®iridicat formulas ϊ a fubfcribentibus Re*gibus» Cancellariis & Notariis ufurpa-tas, Tefte me ipfo 5 Tefte Rege f Teflibus no-bis ipßs, Teftor, quarum inventori tefteMabillon g), Richardus primus perhi-betur* Sic in Bullis Pontificum , RegiisDiplomatibur Sc Chartis Epifcoporum S S ScS vario modo contortse, paflim viiun-tur» qua» nihil aliud deiignant, quamformulas illas 1 fubfcripfimiu y [ubfcripfiyfubfignavimus, fubßgnavi h). SicliterseS.P, R» Senatum Populum6)ue Roma-num\ Vj Cpued Rene Portat, P, C«,Pofi-Con[ulatum Pro-Confulatum, CoSS,Confules notabant; Sc quis omnibns lite-ris eorum enumerandis par eftec ?

a~) in opufculo de Iiteris antiquis b)Orat, pro Milone. c) Roß Antiq. R. L. FL yc414 ö' BriffonK L. //, ; ÄW. Z·Z& r, 2f» <?) 0/*Λί. //» ^0 Λ*« Rofc. Ameri-#0, Libr, II. c* 2. r? diplom. L.·//» XAY. §. Z7//. h) Mabillon de re diplom*L, IL c XXL §. 14. 0, 2Z. §. t!«

5- X·Antequam vero nlum abrumpi-

mus, adhuc literas nonnullas adducereplacet, Sic Pentateuchum oculis per-luftranti faepius occurrunt Jiteras 22S3, rpOD, 2 Sc Ο, quse quid iignificentin prae-ienti I

@ o gfc 2Jfenti dicendum erit* Novimus Mofen^h, c. Pentateuchum Mofis, in Synagogisperfingula Sabbata leciumfuiflea) \ ut itaqueintegrum Codicem quotannis abfolve-rent, Judaei eum in ie&iones maxi#mas» totidem feptimanis anni interca*iaris refpondentes, per tres literas 2 autC diftinxerunt. Praeter hasautem diftin-diones alias minores 290 per unum 2, &minimas $79 perunum O diitin&a: inveni-untur, inquarum locum jam fere capi-tum diftin&iointrodudta éit« 2 lllud eftprimum elementum vocis ΗΠaperta,& ubi haec litera ponitur, ibi reliqua parslineae relinqui foletvacua* O vero eit pri-

' malitera vocis ΠΌΊΠΟ c/aufa b). Sic no-men Maccabaeorum , literas infinuac

y mnemonicAs, namque illi ita vocaban-tur, ut teftatur Jul» Bartoloccius c), abEpigraphe O3D in vexillo eorum mili¬tari fcripta , cujus fingulae literas iunti-nitium di&ionum illius verfus, PDDD "gnyp d) quisficutTuin Diis,Do'Mine. Sic ufu plerumque invaluit iignis'

militaribus varias inicribere literas, in-ter quas eminet illud Conftantini Ma¬gni ejusque fücceilbrum % crifpatuw,

, quod fignum e coelo vifum Chriftumdefignabat. Licet in confeflo elfe, te-ftentur ringbus & Gretfer&sf), Chris-

mon

Μ β 0 ®mon" illud, a Gentiiibus? 5c hierogly-J•phicorum amatoribus, ^Egyptiis, etjamsgpte Conftantini magni tempora» inti-tulisregum Ptolomarorum adhibitum fu-ifle, 5c tunc xprsw , dementem, bonum^benignum, denotafle* Quin & literamhane ^ per Ρ fciiTam,non tantum pro nota critica^) venuftas loquendi formulas, &eleganteίfententias indicante 5 adhibue-Jrunt veteres; verum etjam una cum Ii-terisIHS Uouv denotantibus 5 tumulisdefunélorum in Primitiva & hodiernaEccleSa addiderunt; quod docent pa£«;iim icriptores , äcteftantur rufticorumcruces coemeteriales E),

a) Aliorum XV, an V) Dan, Erned«fablonfki Eibl, S, & ejus prafat, c, I, r)in Biblioth, Rabb, Ρ, I, pag% 39$", A) ExodtXP·* Γη loco §. Vi, citat0, f) de CruceTs I. L, JE c, ig. g") Mag, A, Norreliidiffert,de notis (b fignis in AntiqK libris, b) The-ftur«, PbiloU Tom, IE pag, $Η, gifi -

Explicit.