16
18 mei 2013 | 6e jaargang | nr. 5| de Ondernemer is een uitgave van Uitgeversmaatschappij In de Stoel: Vincent Verheij houdt zich bezig met bedrijfsopvolging * VDM Doetinchem verwacht revolutie door nieuwe generatie 3D printers Achterhoek haalt met CIVON buit binnen voor scholing en innovatie de Gelderlander Achterhoek Arnhem www.deOndernemer.nl Nijmegen Pagina 5 Geen varkens, maar golf Marinus Schieven wil- de zijn varkenshoude- rij in Voorst uitbrei- den. Een bezwaar- schrift zette een streep door zijn reke- ning. Schieven en zijn gezin gingen niet bij de pakken neerzitten. Inmiddels beschikt ‘t Lohr over groepsac- commodaties en een pitch&putt golfbaan. 4 Pagina 10 Pagina 11 KvK inside

de Ondernemer Doetinchem mei

Embed Size (px)

DESCRIPTION

de Ondernemer Doetinchem mei

Citation preview

Page 1: de Ondernemer Doetinchem mei

18 mei 2013 | 6e jaargang | nr. 5| de Ondernemer is een uitgave van Uitgeversmaatschappij

In de Stoel: Vincent Verheij houdtzich bezig met bedrijfsopvolging

*

VDM Doetinchem verwacht revolutiedoor nieuwe generatie 3D printers

Achterhoek haalt met CIVON buitbinnen voor scholing en innovatie

de Gelderlander

AchterhoekArnhem

www.deOndernemer.nl

Nijmegen

Pagina 5

Geen varkens, maar golf

Marinus Schieven wil-de zijn varkenshoude-

rij in Voorst uitbrei-den. Een bezwaar-

schrift zette eenstreep door zijn reke-ning. Schieven en zijn

gezin gingen niet bijde pakken neerzitten.Inmiddels beschikt ‘tLohr over groepsac-

commodaties en eenpitch&putt golfbaan.

4

Pagina 10 Pagina 11

KvK inside

Page 2: de Ondernemer Doetinchem mei

SARIEN SHKOLNIK

Kennispartners“Estate Planning”, wat is dat? Erfb elasting besparen!Bij Van Weeghel Doppenberg Kamps Notarissen uit Doetinchem krijgen wij vaak de vraag: “Doen jullie ook aan Estate Planning en wat is dat eigenlijk? ”.

Het klinkt erg duur, maar het is juist een manier om erfb elasting te besparen. Erfb elasting is de belasting die erfgenamen betalen over een nalatenschap.Mag dat zo maar en vindt de fi scus dat goed? Ja dat mag en de fi scus vindt dat goed! Erfb elasting betalen erfgenamen over wat ze van u erven. Het is logisch dat als ze minder erven, zij minder belasting betalen. Er zijn grofweg drie manieren om te zorgen dat er minder erfb elasting betaald wordt.

1. TestamentenMet testamenten kunt u erfb elasting besparen. U kunt uw testament zo fl exibel inrichten dat het bijna altijd leidt tot besparing van erfb elasting. Niemand betaalt graag te veel belasting. Ook zijn er veel mensen waarbij het vermogen vastzit in de eigen woning. Als u komt te overlijden en er is geen contant geld om de erfb elasting te betalen, hebben uw erfgenamen een probleem. Hier-voor zijn oplossingen mogelijk. En wellicht wilt u gebruik maken van de vrijstelling die kleinkinderen hebben. Het loont in elk geval om eens met uw oude testament naar de notaris te gaan om te kijken of het voor u momenteel op de meest gunstige wijze is geregeld. Als u nog nooit een testament heeft gemaakt, is het voor u zeker verstan-dig eens een afspraak te maken.

2. SchenkenDoor bij leven te schenken, vermindert uw vermogen.U kunt natuurlijk in contanten schenken, bijvoorbeeld door geld over te maken. Bedenk daarbij wel dat als degene die het geld ontvangt in gemeenschap van goederen gehuwd is, de schenking bij een echtscheiding gedeeld moet worden! Dat kunt u anders regelen. Daar-naast kan het zijn dat uw vermogen “vast zit”, bijvoor-beeld in uw huis. U kunt tóch schenken. We noemen dat schenken op papier.

3. Huwelijkse voorwaardenVeel mensen hebben huwelijkse voorwaarden gemaakt, bijvoorbeeld omdat ze misschien ooit een eigen zaak wilden beginnen. Het vermogen zit dan vaak nu bij één van de echtelieden. Het aanpassen of opheff en van de huwelijkse voorwaarden levert bijna altijd een voordeel op.

TenslotteMocht u zich afvragen of u zelf alles goed geregeld heeft, neem contact op met een van de juristen van Van Weeghel Doppenberg Kamps Notarissen.

Wordt U ook KENNISPARTNER?Het dagblad en het internet behoren tot de top van de media, via welke, ondernemers / zakelijke beslissers, uw doelgroep, kennis vergaren. Hoogwaardige content in en het confrontatiemoment met deze mediakanalen worden alom gewaardeerd.

Dagblad de Gelderlander / de Ondernemer, onderdeel van Wegener, zoekt nog enkele kennispartners op het gebied van zakelijke dienstverleningmet als specialisatie o.a.:- werving en selectie- verzekeringen- accountancy- bedrijfshuisvesting- ICT / automatisering- veiligheid/milieu /preventie- communicatie/websites- incasso- bedrijfstrainingen / opleidingen

Door ons geselecteerde kennispartners bieden wij een geweldig platform (128.000 lezers) om hun vakkennis te delen, potentiële klanten onderscheidend te bereiken en de mogelijkheid nieuwe, goed renderende, langdurige klantrelaties te krijgen.

Wordt U die geselecteerde kennispartner van dagbladde Gelderlander / de Ondernemer?

Maak nu een afspraak met Rudy Diemont, sales executive van de Gelderlander / de Ondernemer.Tel. 06-517 88 478 of [email protected] 30 minuten bent u wijzer.

ONDERNEMERS WETEN MEER...MET DAGBLAD DE GELDERLANDER / DE ONDERNEMEREN U.....ALS KENNISPARTNER!

Actuele kennis direct beschikbaar Goed ondernemerschap vraagt om continu inspelen op veranderingen in de markt. Kennis van actuele econo-mische ontwikkelingen, weten wat er in de branche gebeurt en weten wat uw concurrenten doen is daarbij onmisbaar. Maar waar vindt u snel actuele informatie over uw sector die u helpt bij uw bedrijfsvoering en het maken van de juiste strategische keuzes? Heel eenvou-dig, via de nieuwe Rabo Kennis App.

Weten wat er speelt in uw sectorDe nieuwe Rabo Kennis App bundelt onze sectorkennis met actuele informatie uit de markt. Informatie die con-tinu en automatisch wordt geactualiseerd. Ziet u kansen voor uw bedrijf in het buitenland? De App bevat analyses van de economische en politieke ontwikkelingen in de eurozone, maar ook van opkomende landen zoals China, Brazilië en India. Of het nu gaat om ontwikkelingen in een bepaalde sector of om macro-economische vooruit-zichten.

Kennis delen, laat kennis groeienWe stellen onze kennis op meerdere manieren beschik-baar. Tijdens klantgesprekken delen we informatie over een sector en bespreken we de fi nanciële gevolgen voor u en uw bedrijf. We organiseren seminars en workshops en publiceren jaarlijks de sectorprognoses via www.rabobank.nl/kennis.U kunt ook zelf kennis delen door in de App via LinkedIn en Twitter te reageren op onze visie en deze aan te vullen met uw kennis en ervaring. Of door u aan te sluiten bij één van de Rabobank sectornetwerkgroepen op LinkedIn.

Kansen creërenIk word weleens gevraagd waarom de Rabobank zoveel energie steekt in het delen van kennis. Dat doen we omdat we geloven dat je samen meer bereikt dan alleen. Door het delen van onze kennis met ondernemers cre-eren we kansen. Vooral nu het economisch wat minder gaat, zien we dat ondernemers zich herbezinnen op hun strategie. Onze kennis kan leiden tot nieuwe inzichten en nieuwe kansen.

De Rabo Kennis App is gratis beschikbaar voor iPad en Android en binnenkort ook voor de overige iOS. U kunt de App downloaden in de Appstore of Google Play.

.

MARIANNE VAN RULER/CEES DOPPENBERG/ELINE KOERS

www.rabobankgraafschapmidden.nl

www.vwdknotarissen.nlM: 06 - [email protected]

RUDY DIEMONTSALES EXECUTIVE

BERRY HUIZINGMANAGER ZAKELIJKE RELATIES

Page 3: de Ondernemer Doetinchem mei

zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

nieuws | 3

door Jacob Schreuder

N et als Peter van derMeulen van VDMKunststoftechniek(pagina 10) verwachtMartin Stor van het

ACT dat het 3D printen ongeken-de wijzigingen in de maakindus-trie zal brengen. Hij wil onderne-mers en technisch onderwijs sti-muleren zich snel en intensief inde mogelijkheden van 3D printente verdiepen.Bij 3D printen worden onderdelenof kant-en-klare producten laagjevoor laagje geprint. Vaak met grotesnelheid. Dat betekent onder meerdat deze producten veel sneller engoedkoper kunnen worden ge-maakt en minder werk hoeft teworden uitbesteed aan lage lonenlanden. Nog dit jaar wil het ACTeen grote bijeenkomst wijden aan3D printen. „Om de scepsis weg tenemen en te wijzen op de onge-kende mogelijkheden van het 3Dprinten”, zegt Martin Stor.Om zijn enthousiasme over 3Dprinten te onderstrepen laat hijeen zelfgemaakte film zien, waarinvooral jonge mensen hun engage-ment met het 3D printen met veeleuforie onderstrepen.„Het is geen onzin wat die jonge-ren zeggen. Binnen vijf jaar zullenveel mensen een eigen 3D printerin huis hebben. Daarop kun jemet behulp van een 3D tekeningje eigen producten maken, vrij vanpatenten. Dat houdt wel in dat ersteeds minder winkels zullen ko-men zoals we die nu kennen. Dewinkel van straks zal meer een be-levingszaak worden.”Martin Stor voorziet ook dat mededoor de mogelijkheden van het 3Dprinten er kleine woonwerkge-

meenschappen zullen ontstaan,net als vóór de industriële revolu-tie. „3D printen kan gewoon indorpen op het platteland. En datbiedt nieuwe kansen voor de leef-baarheid van een krimpregio alsde Achterhoek.”Martin Stor voorziet ook heel an-dere businessmodellen door hetgebruik van 3D printers. „Bedrij-ven moeten goed nadenken overhoe ze een nieuw logistiek verhaalhebben. In de aanvoer van materi-aal om te printen liggen nieuwekansen.”

Ideeën van burgers

Het tweede speerpunt is om inno-vaties aan te jagen met behulp vancreatieve ideeën uit de Achterhoek-se bevolking. „Bijvoorbeeld in dezorg zijn veel innovaties nodig.We vragen mensen om met crea-tieve ideeën te komen. Wanneerze haalbaar zijn worden ze vervol-

gens door professionals uitge-voerd. Het is een nieuwe maniervan innoveren en past goed bij deAchterhoek.”Martin Stor verwijst naar het pro-ject ‘in en uit de kleren.’ Samenmet patiënten, zorgverleners enprofessionals wordt een kort pro-

gramma gemaakt voor TV Gelder-land om oplossingen te vinden bijhet aan- en uitkleden. Mensen diebeperkt zijn in het gebruik vanhun handen kunnen het lastig heb-ben met bijvoorbeeld ritssluitin-gen. Het programma leverde eeninspirerende reeks mogelijke oplos-

singen op.Martin Stor: „Het gaat om de ma-nier waarop we in bijvoorbeeld dezorg gaan innoveren. Dat doen weniet meer alleen, maar samen metklant, toeleveranciers, patiëntenen burgers. Bij klant en bevolkingzit een enorme potentie aan crea-tieve ideeën. Die werden nog weleens over het hoofd gezien. Maarwat de moeite waard is om te on-derzoeken moet ook gebeuren.Daar hebben we sinds vorig jaarook het fieldlab voor innovaties inde zorg voor.”Om te onderstrepen dat er creatie-ve ideeën leven onder burgers ver-wijst Martin Stor naar de Sitco.Een loopfiets, ontwikkeld dooreen tachtigplusser. „Er gebeurtveel”, zegt Martin Stor. „Met de op-zet van het Centrum voor Innova-tief Vakmanschap Oost-Nederland(CIVON, pag. 11) hopen we de in-novatieve kracht van de regio ver-der te versterken.”

W anneer de gemeente-raad ermee instemtwordt de gemeente Ber-

kelland de tweede Achterhoeksegemeente met een Centrum voorJong Ondernemerschap (CvJO).Het CvJO is in 2009 van start ge-gaan naar een idee van Rolf Win-ter. Hij bedacht een plan om jongtalent in de regio vast te houden.Veel (startende) ondernemers ziende Achterhoek nog onvoldoendeals vestigingsplaats. De kansen lig-gen volgens hen vooral in het wes-ten. Daarom trekken veel ambitieu-ze jongeren weg. Het Centrumvoor Jong Ondernemerschap wilde creativiteit in de Achterhoek losmaken, omdat er ideale kansen lig-gen.Na een korte aanlooptijd is in 2010het eerste CvJO in Doetinchem ge-opend.

Ook CvJvoor gemeenteBerkelland

‘ Deelnemen is belangrij-ker dan winnen’. Ikdenk dat veel mensen

dit motto van Pierre deCoubertin, de oprichter vande moderne OlympischeSpelen in 1896, wel kennen.De oorsprong van deze ge-dachte kwam voort uit dewens dat mensen, als ze el-kaar maar beter leren ken-nen en begrijpen, geen oor-log meer met elkaar gaanvoeren. Ruim een eeuw la-ter is er van deze gedachteniet veel overgebleven. Hetenige wat telt in de sport isde overwinning. Hoe komik hier nu op en wat heeftdat met ondernemen te ma-ken? Dat zal ik u uitleggen.Mijn oudste zoon, die bin-nenkort hoopt af te stude-ren in de richting grafischevormgeving heeft zich na-melijk verdiept in deze ma-terie. Hij probeert in zijn af-studeerproject te visualise-ren dat deelnemen zeker zobelangrijk is als winnen. Enin de praktijk is dat natuur-lijk ook zo. Immers, er kaner altijd maar eentje win-nen. Dat zou betekenen datalle anderen met een onbe-vredigend gevoel huis-waarts keren na het beha-len van een tweede of nogerger de laatste plaats. Tij-dens de filosofische be-schouwingen met mijnzoon over dit onderwerpkwam herhaaldelijk devraag naar voren of win-naars in de sport ook win-naars zijn in het bedrijfsle-ven. En dat hoeft echt nietaltijd op het niveau vanOlympische Spelen of We-rel d k a m p i o e n s c h a p p e nzijn. Het gaat in dat gevalveel meer om een winnaars-mentaliteit. Ga eens na hoedat bij u zelf en uw mede-werkers zit. Zijn of warenze actief en succesvol in be-paalde sporten en hebbenze ook echt een winnaars-mentaliteit? Wellicht komtu tot verrassende inzichten.En als u tot de conclusiekomt dat er te weinig win-naarsmentaliteit in uw orga-nisatie zit, moet u er zekereen paar echte winnaars tus-sen zetten. „Voetbal is oor-log”, zei Rinus Michels allang geleden. Nou, onderne-men volgens mij ook. Dusalle goede bedoelingen vande Coubertin ten spijt: ookin het bedrijfsleven geldt:„Winnen is belangrijkerdan deelnemen”. Mijn zoongaat ondertussen rustigdoor met zijn afstudeerpro-ject. En ik hoop natuurlijkdat hij zijn examen win-nend afsluit.Stef Rietbergen,Uitgever De [email protected]: @riethills

Directeur-uitgeverStef Rietbergen

HoofdredacteurAd van Heiningen (wnd)

EindredacteurThed Maas06-53645103

RedactieAndré Sonneville (Nijmegen)Frank Thooft (Arnhem)Jacob Schreuder (Achterhoek)

AccountmanagersRudy Diemont06-51788478Cees van Doornik (Arnhem)06-55854966

Foto’sEdwin Stoffer, Mariska Hofman,Jacques Kok, Theo Kock

de Ondernemer is een uitgave vandagblad De Gelderlander die zichricht op ondernemers, beleidsma-kers en beslissers.

„3D printen biedtook nieuwe kansenvoor het platteland”

COLOFON

Winnen

ACT zet in op 3D en ideeën

Martin Stor: „3D printen biedt kansen aan de leefbaarheid op het platteland.” foto Theo Kock

Door Stef Rietbergen

Terzake

Het Achterhoeks Centrum voorTechnologie zet de komende ja-ren in op twee doorlopendespeerpunten. Het 3D printen isdaar een van. Ook wil het ACT sti-muleren om creatieve ideeën vanburgers door professionals om telaten zetten in innovaties voor demaakindustrie.

Het KennisBoekzorgt dat u het weet.

Dirkzwager heeft een nieuwe juridische KennisApp.

Benieuwd naar de mogelijkheden? Download dan

nu gratis het KennisBoek in de App store of kijk op

www.kennisboek.nl

Page 4: de Ondernemer Doetinchem mei

De Gelderlander zaterdag 18 mei 2013

4| nieuws

E en partijtje golf op depitch&putt golfbaan en ver-volgens een werkbespreking.

Het is een andere manier voorwerkgevers om aan teambuildingte werken. Van die mogelijkheidwordt regelmatig gebruik gemaaktop de recreatie- en golfclub ‘t Lohrin Voorst bij Gendringen.‘t Lohr ligt in het fraaie landelijkegebied rond Engbergen. Vanaf2005 zijn er groepsaccommodatiesvoor recreanten. Drie jaar laterkwam daar de ‘korte golf’-baan bij.Pitch&putt is een volwaardige golf-sport, maar de 18 holes zijn korteren er is geen golfvaardigheidsbe-wijs nodig.Marinus Schieven was zelfstandigein de bouw en hield daarnaast var-kens. Hij wilde zijn varkenshoude-rij uitbreiden, maar toen er op hetlaatste moment een bezwaar werdingediend besloot hij de productie-rechten te verkopen. Zijn hinder-wet werd deels ingetrokken, zodathij de vele bedrijfsgebouwen opzijn grond geen agrarische bestem-ming meer kon geven.De gemeente voelde wel wat vooreen recreatieve bestemming, om-

dat ‘t Lohr mooi aansluit bij Eng-bergen, het Duitse bosgebied deHardenberg en restaurant Van Hal.„Ik was snel rond met de gemeen-te en in 2005 zijn we begonnenmet de groepsaccommodaties. Wehebben drie gebouwen met in to-taal 103 slaapplaatsen. We kunnenflinke groepen ontvangen. Vaakzijn het scholen. Ook komen veel

groepen uit Duitsland. Twee vande drie accommodaties kunnen alshet nodig is geschakeld worden, zo-dat we grotere groepen kunnenherbergen.”Maar bij het bedrijf lag nog vijfhectare grond. Die wilden Mari-nus en Netty Schieven wel kopen,maar eerst moest een bestemminggevonden worden. „We dachten

aan een zwembad of camping,maar iemand anders bracht onsop het idee van een pitch&puttgolfbaan. We waren direct enthou-siast. De gemeente ook.”Dochter Nienke, die met haar manDanny Piepers ook actief is in hetbedrijf, vult aan: „Er kwam veelextra werk en een grote investe-ring op ons af. Mijn ouders wildendat alleen doen wanneer ze de ze-kerheid hadden dat wij het bedrijfzouden voortzetten.”

‘Genoeg uitdaging’

Inmiddels is de korte golfbaanzeer in trek. Omdat de holes kor-ter zijn kan de golfbaan in tweeuurtjes worden gelopen. Vooral‘de grijze golf’ is vaak te vinden opde baan. En ‘echte’ golfers kunnener oefenen op de korte slag. Nien-ke: „Er zijn veel glooiingen, bun-kers en water. De golfers vinden ergenoeg uitdaging.”Beginnende golfers krijgen instruc-ties. Wanneer ze zich verder in desport willen bekwamen kunnenze les krijgen van een pro.Sinds kort heeft ‘t Lohr ook een ei-

gen golfshop. Kleding, clubs, tas-sen, schoenen, ballen, het is er alle-maal te koop. Groepen golfers wer-ken met een jaarabonnement,waarmee ze onbeperkt de baan opkunnen. Er worden ook wedstrij-den gehouden. Verder beschikt ‘tLohr over een golfcafé. Waar on-dernemers golfen en netwerkenkunnen combineren.Behalve de groepsaccommodatiesheeft ‘t Lohr ook een vakantiehuis-je voor vier tot zes personen. Enop het terrein staan vier Finse Ko-ta’s. Houten hutjes, waarin eenvuurtje gemaakt kan worden vooreen barbecue.Recreatiebedrijf ‘t Lohr kan com-plete arrangementen aanbieden.Inclusief buffetten of een anderemaaltijd. Danny Piepers: „Restau-rant Van Hal ligt hier vlakbij. Wijwerken prima samen.”‘t Lohr heeft dan wel geen grootzwembad gekregen, maar eenkleintje is er wel. Overdekt en al. ‘tLohr is van maart tot december el-ke dag open van 10.00 uur tot zons-ondergang.www.hetlohr.nlwww.golfinvoorst.nl

Marinus Schieven aan slag op de pitch&puttbaan ‘t Lohr. Rechts zittendDanny Piepers en Nienke Piepers-Schieven. foto Theo Kock

Teambuilding met golf op ‘t Lohr in Voorst

‘Kennis en kunde is kassa’

door Jacob Schreuder

E en hulp bij het traplo-pen, die goedkoper isdan een traplift en waar-mee de mensen zelf nogin beweging kunnen blij-

ven. Of een fietsbalanstrainer alstherapie voor mensen met nietaangeboren hersenletsel. Maar ookeen virusscanner, die meerdere ty-pes MRSA in een ziekenhuis snelen goedkoop kan detecteren. Eneen robot assist voor kwetsbareouderen en mensen met een licha-melijke beperking...Het is een greep uit zaken waar deMecon Groep uit Doetinchemzich mee bezig houdt. Niet alsmaakbedrijf, maar via ontwikke-ling en research door ervaren engi-neers. Voor het produceren wor-den partners gezocht. In de Achter-hoek is al een fieldlab opgezetvoor innovatie in de zorg.Daarnaast komen er clusters voorde toepassingen van ruimtevaart-technologie en medische technolo-gie.Doel van die technologische inno-vatieclusters is nieuwe productente ontwikkelen en die waar moge-lijk te laten maken bij onderne-mingen in de Achterhoek, die vanoudsher een gevarieerde maakin-dustrie heeft. Dat alles sluit aan bijde door onderwijs, ondernemersen overheid in het leven geroepenAgenda 2020. Een van de speer-punten is het koppelen van maak-

bedrijven aan het vinden van nieu-we producten.„Ik noem het kookboekdenken”,zegt directeur Harry Ankoné vande Mecon Groep. „Je stelt een diag-nose, zoekt het bijpassende recepten dan volgt een behandelplan.Technologisch kan er zo veelmeer. Met techneuten en specialis-ten zoek je passende oplossingen.Er is sprake van de bouw van eennieuw ziekenhuis in Doetinchem.Nu al kijken we samen met men-sen uit het ziekenhuis wat dat kanbetekenen voor de medische zorgin de Achterhoek. Als het er ooitkomt liggen er al ideeën over hoede zorgprocessen (van ziekenhuistot huiskamer) kunnen worden in-gericht, hoe de OK van de toe-komst eruit kan zien en hoe duur-zaam met energie kan worden om-

gegaan. Hier liggen kansen voorde Achterhoek.”De Mecon Groep ontwikkelt sindsde oprichting in 1989 mechatroni-sche producten en systemen. Tech-nische oplossingen voor industrieen wetenschap. De focus ligt opmachinebouw, precisietechnologieen medische engineering. Degroep heeft drie onderdelen. NaastMecon zijn dat Limez en Domedi-ca. Limez helpt bij innovaties in dezorg en Domedica doet researchen development voor de afdelingMedical Devices van Mecon.De groep wordt geleid door HarryAnkoné en Henk Stoltenberg. Deeerste houdt zich vooral bezig metde medische sector en Stoltenbergricht zich op aardse toepassingenvan ontdekkingen in de ruimte.Zo wordt gewerkt aan een nieuwe

generatie zonnepanelen, die eenhoger rendement hebben. Ookhier werkt Mecon samen met di-verse partners, waaronder de Rad-boud Universiteit Nijmegen.Limez is met Harry Ankonépr0jectleider van het fieldlab voorde zorg. Dat is formeel gestart inapril vorig jaar. Ankoné: „Tot nutoe zijn zeven projecten aange-pakt. We hopen tot en met 2015op zijn minst een twintigtal te ont-wikkelen. De eerste was de sta-opstoel, in productie genomen doorBannink Meubelen.”Limez doet het gebruikersonder-zoek van nieuwe vindingen, voerttesten uit en geeft aanbevelingenover de toepassingsmogelijkheden.„De zorgprocessen moeten ingrij-pend veranderen”, zegt Ankoné.„Dat gebeurt nog onvoldoende.

Wanneer je de technische moge-lijkheden die er al zijn verant-woord implementeert in de zorg iser flink te besparen op kosten.”Ziekenhuizen zijn volgens Ankonéverder dan zorginstellingen bij hetgebruik van technologische appli-caties. „Maar er kan inmiddels zóveel dat ook daar mogelijkhedennog onbenut blijven. Vaak wordende kosten aangevoerd. Maar wijkunnen aantonen in welk tijdsbe-stek de investeringen kunnen wor-den terugverdiend.”Domedica houdt zich samen metonder anderen specialisten vanhet Radboud Ziekenhuis Nijme-gen ook bezig met bloedvatchirur-gie. Zoals het ontwikkelen van eenwegwerpbioreactor, die weefselkweekt om bloedvaten te repare-ren.Samen met onder andere het Ach-terhoeks Centrum voor Technolo-gie werkt de Mecon Groep aan hetvormen van ketens van Achter-hoekse producenten. „Als je die ke-ten goed organiseert en je hebt dezorgvraag goed in beeld dan wordtde kans op een mislukking min-der. Nu lukt het in een op de tiengevallen om tot een succesvol pro-duct te komen. Dat kan een op devijf worden”, zegt Ankoné.„We moeten met z’n allen deschouders zetten onder nieuweeconomische bedrijvigheid. Ken-nis en kunde is kassa.”www.mecon.nl

Harry Ankoné: „Nieuwe technologie moet beter worden geimplementeerd in de zorg.” foto Theo Kock

Ingenieursbureau Mecon uit Doe-tinchem heeft zich sinds 1989ontwikkeld tot technologisch ken-niscentrum. Die kennis wordt re-giobreed ingezet. Niet alleen omelektronische hulpmiddelen voorde zorg te ontwikkelen, maarook om aardse toepassingen tevinden voor innovaties die doorde ruimtevaart zijn gedaan.

Page 5: de Ondernemer Doetinchem mei

zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

de stoel | 5

Hoe bent u bij het CvB terecht ge-komen?

Na mijn werk in het bedrijfslevenben ik een tijdje solitair adviseurgeweest. Daarna heb ik me als part-ner aangesloten bij het CvB. Dat isveel plezieriger. We werken metveertien onafhankelijke adviseurs.We leren van elkaar.Wat doet het CvB precies?We begeleiden de bedrijfsopvol-ging binnen families, de verkoopaan intern of extern managementof een totale overname van het be-drijf.Waar moet vooral op gelet wordenbij bedrijfsopvolging?Een goede voorbereiding. Wan-neer een ondernemer niet goed isvoorbereid op overname of ver-koop van het bedrijf krijg je vaak

problemen. Een voorbeeld: wezijn tussentijds in een overnamegestapt waarvan de liquiditeit enprognoses niet goed waren vastge-legd. De overnamekandidaat wasdaar niet blij mee.Wat adviseert u in dergelijke geval-len?In veel familiebedrijven ligt de ken-nis van de bedrijfsvoering bij de ei-genaar. Soms moet je bij het plan-nen van een overname adviserende technische en commerciëlefuncties uit elkaar te trekken. Spe-cialistische kennis verdelen hoortbij het verkoopklaar maken vanhet bedrijf.Zijn er ondernemers die de ver-koop zelf willen regelen?Dat komt voor. Toch heb je specia-listische kennis nodig voor dit pro-ces dat tijd nodig heeft. Een gemid-delde overname duurt twee totdrie jaar. Een huis kun je ook zelfverkopen, maar het is beter eenmakelaar in te schakelen. Bedrijfs-overname is nog veel ingewikkel-der. Je krijgt te maken met tal vanjuridische, fiscale en organisatori-sche aspecten.En emotionele?Ook. Een zoon is bijvoorbeeldvoorbestemd het bedrijf over te ne-men. Maar kan of wil hij dat ook?En wat als vader zich er te veelmee blijft bemoeien, waardoorzijn opvolgers niet de kans krijgenzich te ontwikkelen? Dat levertveel emoties op, vaak in de hele fa-milie. Emoties leiden er ook vaaktoe dat ze te laat aan het overname-proces beginnen of andere beslis-singen nemen die voor de toe-

komst van het bedrijf schadelijkzijn.Wat kunt u doen in emotioneel be-laden overnames?Door gesprekken te voeren en ookgoede begeleiding te geven aan destoppende ondernemer. Wat gaathij doen als hij gestopt is? Ookvoor deze stopper maken we eenbedrijfsplan. In een specifiek gevalhebben we de vader geadviseerdzich vooral bezig te houden met re-search en development. Toen hadhij zijn eigen afdeling en ging desamenwerking met de zoon ookveel beter.Heeft de ondernemer zelf nog weleen rol in een overnameproces?De ondernemer is altijd de baas indat proces. Wanneer wij ingescha-keld worden stelt hij ook de advi-seurs aan waarmee hij al jarenwerkt en waarin hij vertrouwenheeft. Als geen ander ziet de onder-nemer het maatschappelijk belangin van behoud van het bedrijf endus van de werkgelegenheid. Ge-middeld genomen zorgt een suc-cesvolle overname voor behoudvan 2,5 maal zoveel arbeidsplaat-sen als door een startend bedrijfwordt geleverd.Hoe komt het CvB aan overname-kandidaten voor bedrijven?We hebben een groot netwerk enkomen met veel werkgevers in con-tact. Voor de drie grote bankenhouden we presentaties. Met diebanken hebben we ook tijdensovernames veel contact.Hoe zit het met vraag en aanbod indeze crisistijd?In crisistijd krijgen wij minder te

maken met verkoopopdrachten.Normaal is de verhouding: 70 pro-cent verkoop en 30 procent aan-koop. Nu ligt dat andersom: 70procent aankoop en 30 procent ver-koop. Door afnemende winsten isook de waarde van bedrijven lager.En doordat de aankoop van een be-drijf goedkoper is zie je het aantalbelangstellenden toenemen. Nietalleen uit Nederland, ook uitDuitsland.Overnames kosten geld en bankenzijn niet scheutig met kredieten.Daarom is een goed voorberei-dingsplan zo belangrijk. Niet al-leen om banken te overtuigen,maar ook om private investeerderste interesseren. Zij zijn een belang-rijke financieringspartij geworden.Maar ze willen de risico’s beper-ken. Negen van de tien aanbiedin-gen worden door hen afgewezen.Maar als ze het wel zien zitten zijnbanken ook eerder bereid er in testappen. Zo worden de risico’s ge-deeld.Leidt de crisis ook tot uitstel?Ook dat zie je gebeuren, maar decrisis duurt lang en het is niet tevoorspellen welke waarde het be-drijf over een paar jaar nog heeft.Ik ken een ondernemer die 68 isen verkoop steeds heeft uitgesteld.Maar er komt een moment dat af-stel schadelijk kan zijn.Stel dat er met de ondernemer ietsgebeurt en er is niets voorbereid...,welke gevolgen heeft dat dan voorhet bedrijf en de werknemers?www.cvbinfo.nl

� Naam: Vincent Verheij� Woonplaats: Gaanderen� Bedrijf: Centrum voor Bedrijfsop-

volging met kantoren in Maartens-dijk en Zwolle

� Personeel: Het CvB werkt in Ne-derland met veertien zelfstandige,

onafhankelijke partners� Functie: Het CvB is ontstaan in

Maartensdijk. Onlangs is een vesti-ging voor Oost- en Noord Neder-land geopend. Vincent Verheijwerkt in Achterhoek en Twente

� Foto: Theo Kock� Tekst: Jacob Schreuder

’ Bouwen aan Vertrou-wen’ is al een paarmaanden het adagium

van de Kamer van Koop-handel. Sommigen vindenons daarom naïef. En onsuitgangspunt dat economieeen kwestie is van emotie,van - inderdaad - vertrou-wen, mag rekenen op een‘ja, dat weten we nu wel’. Ikbegrijp die scepsis want derecessie duurt veel en veelte lang. Maar anderzijds: alswe ons verliezen in sarcas-me en cynisme weten wezeker dat het niet meergoed komt. Dat het bedrijfs-leven in onze regio hunkertnaar wat positivisme, werdme heel duidelijk tijdens dedrie ‘Bouwen aan Vertrou-wen-bijeenkomsten’ die deKvK begin april organiseer-de in Duiven, Berg en Dalen Ede. Honderden onder-nemers kwamen erop af enals ik het sentiment in éénzin mag samenvatten, danluidt dat: ‘Hou op met hetgejammer, denk na, gebruikje creativiteit en ga aan deslag.’ Ik hoop dat de socialeakkoorden die onlangs ge-sloten werden, wat je erook van mag vinden, de no-dige rust zullen brengen. Sa-men met de constateringvan het Centraal Plan Bu-reau (CPB) dat het consu-mentenvertrouwen aanzien-lijk gestegen is, kan ons datweer de nodige adrenalinegeven. Het grote aantal aan-meldingen voor de inspira-tiesessies tijdens de Weekvan de Ondernemer, eergis-teren op Papendal, is daar-voor misschien ook wel eengoed voorteken! Ik las laatsteen column op Sprout.nl,geschreven namens Eco-font. Dat bedrijf won deSprout Challenger Award2012 met een softwarepak-ket dat je printer minderinkt laat gebruiken. Deschrijver legde een vingerop één van onze zwakkeplekken: knnappe koppengenoeg in ons land, maar in-novatie brengt te weinigrendement op. Simpelwegomdat we niet durven. Inonze keurig aangeharkte sa-menleving staan we onszelfniet meer toe fouten te ma-ken. De auteur trok de ver-gelijking met opkomendeeconomieën als Turkije, In-dia en Brazilië. Daar werd,vanuit een positie waarinweinig te verliezen was, hetprincipe van trial & erroromarmd. Goed, dat levertmisschien vier keer een ze-perd op, maar die vijfdekeer... Bingo!Ronald Migo, algemeen di-recteur KvK Centraal Gelder-land Reageren? Stuur eenmail naar [email protected]

‘Goed plan baat overname’

Trial & error

Vincent Verheij: „We maken niet alleen een plan voor de overnemende ondernemer, maar ook voor de stopper.”

Door Ronald Migo

Terzijde

De komende tien jaar veranderenzo’n 15.000 bedrijven per jaarvan eigenaar. Dat kan een overna-me binnen de familie zijn of ver-koop aan een andere marktpartij.In de Achterhoek zijn heel veel fa-miliebedrijven waar dit feno-meen speelt. Het CvB is gespecia-liseerd in advisering.

Centrum Bedrijfsopvolging ook in regio

Uw kleding is onze zorg!medisch, horeca, representatief en industrie

Nieuwgraaf 52a, 6921 RK DuivenTel. 026 - 767 65 75Molenstraat 150, 6511 HN NijmegenTel. 024 - 329 67 44

www.janeandbarnie.nl

KIPGROOTHANDEL

SLIMME ONDERNEMERS ZIJN ER ALS

DE KIPPEN BIJ!

BBQ • BUFFET • GROOTHANDEL • HALAL KIP

EXTRA VOORDEEL

BIJ> 250 KG WWW.PANNEKLAAR.NL

Page 6: de Ondernemer Doetinchem mei

Nieuwe businesscases ontwikkelen met resten uit afvalwater Waterschap Rijn en IJssel daagt innovatieve ondernemers uit“Wie we zoeken? Slimme, innovatieve ondernemers die interessante busines-scases kunnen ontwikkelen. Het win-nen en verwaarden van reststoffen uit gezuiverd rioolwater overstijgt secto-ren: van agrofood tot industrie en glas-tuinbouw. Nederland realiseert zich nu: zuiveringsinstallaties zijn niet alleen le-veranciers van schoon water, maar ook van grondstoffen en energie.”

Dat zegt bioloog, bedrijfskundige én inno-vator Jack Crielaard, al wandelend over het terrein van de rioolzuiveringsinstallatie van Waterschap Rijn en IJssel op bedrijventerrein InnoFase in Duiven. Met zijn Social Innova-tion Foundation is hij door het Waterschap gevraagd als kwartiermaker de weg te berei-den voor nieuwe businesscases in aanvulling op het zuiveringsproces. “Het reinigen van het rioolwater is inmiddels heel geavanceerd maar technisch gezien is er nog veel meer mogelijk. We kunnen straks bijvoorbeeld drinkwater overhouden dat terug kan naar het waterleidingbedrijf.”

HerbestemmingMaar het zijn de reststoffen uit het slib, dat nu vaak in gedroogde vorm als ‘bijstook’ verbrand wordt in energiecentrales, die een mooie herbestemming kunnen krijgen. Jack Crielaard: “Met dat slib verbranden we in Nederland elk jaar voor 10 miljoen euro aan koper en voor 133 miljoen aan platinum! Het is de uitdaging zodanige volumes te halen dat herbestemming lonend wordt. Maar het Waterschap is geen bedrijfsleven. Wel be-schikken we over de kennis en de ruimte om nieuwe businesscases te ondersteunen en te faciliteren. Onze contacten met de universi-teiten van Wageningen, Delft en Enschede worden daarbij ook ingezet. Binnenkort gaan we werkateliers organiseren waar we slimme ondernemers willen uitdagen zulke busines-scases te ontwikkelen.”

VergistingTijdens die ateliers zal Arjan Prinsen van de partij zijn. Hij werkt bij Groot Zevert Vergis-ting in Beltrum. “We zijn agrarisch dienst-verlener tussen veeteelt en akkerbouw in. We verzamelen drijfmest van veehouderijen,

vergisten het in onze installatie tot hoog-waardige mestkorrels met beter opneem-bare voedingsstoffen, en leveren die dan aan akkerbouwers. Daarnaast produceren we biogas waarmee we 1000 huishoudens van stroom kunnen voorzien.”

EendenkroosPrinsen heeft grote belangstelling voor de verwaarding van reststoffen uit rioolwater. “Dan denk ik vooral aan de mineralenketen. Als we die beter kunnen verwaarden, kunnen we veel meer mest vergisten en een grotere bijdrage leveren aan het produceren van duurzame energie. We zijn ook bezig met een eendenkroosproject. Eendenkroos is een verzamelnaam van zeer snel groeiende wa-terplanten met een hoog eiwitgehalte. Het kan als sojavervanger gebruikt worden in de veevoederindustrie, straks ook voor mense-lijke consumptie. We doen onderzoek naar de optimale kweekmethode. Eendenkroos gedijt goed op een medium van vergiste meststoffen, zo blijkt. Ook daarvoor kan af-valwater een mooie bron zijn.”

NanotechnologieVolgens Jack Crielaard biedt afvalwater vooral ook kansen voor ondernemers die actief zijn

in nanotechnologie of die zich bezighoudenmet membranen of bioraffi nage. “Hierbijspelen ook maatschappelijke belangen eenrol. Zo is het belangrijk dat de resten van me-dicijnen, die zich nu nog te veel ophopen inhet afvalwater, eruit gehaald kunnen worden,bijvoorbeeld via ‘Lab on Chip-systemen’Hoge concentraties medicijnresten veroor-zaken namelijk een toenemende resistentievan virussen tegen bijvoorbeeld antibioticaJe ziet: we kunnen veel actiever omgaan metafvalwater.”

Ateliers voor innovatieve ondernemersHet Waterschap Rijn en IJssel organiseert binnenkort ateliers waar innovatieve on-dernemers, die zich willen oriënteren op het hergebruik van reststoffen uit afvalwa-ter, in gesprek kunnen met deskundigen van het Waterschap en van kennisinstellin-gen. En wie weet leggen ze ook onderling contacten die kunnen leiden tot mooie businesscases. Voor meer informatie: Jack Crielaard, The Social Innovation Founda-tion, tel. (06) 51281969, e-mail:[email protected], of Coert Petri, Water-schap Rijn en IJssel, tel. (0314) 369 369, e-mail: [email protected].

KvK-Overnamedag op 28 mei in Apeldoorn Je bent eigenaar van een (familie)be-drijf dat je vele jaren lang met hart en ziel hebt opgebouwd. Maar er staat geen opvolger klaar om het bedrijf voort te zetten en er rest niets anders dan verkoop. Dan is het moeilijk om afstand te doen van je onderneming. Emoties spelen een grote rol, nog los van de vraag hoe je de waarde van je bedrijf moet bepalen of hoe je potenti-ele kopers vindt. Anderen willen juist een bedrijf over-nemen, als startend ondernemer of als groeier. Wie kiest voor overname van een bestaand bedrijf, profi teert van naamsbekendheid en een klantenbe-stand. Of u nu koper of verkoper bent, tijdens de gratis toegankelijke Overnamedag van de KvK op 28 mei in Apeldoorn helpen diverse experts en adviseurs - accountants, notarissen, advocaten en vertegenwoordigers van adviesbureaus en fi nanciële instellingen - u graag op weg. Er zijn praktijkgerichte presen-taties over het proces van de bedrijfs-overname, fi scale zaken (zowel voor bv-ondernemers als voor eenmansza-ken en v.o.f.’s), juridische aspecten, de emoties rond een overname, de fi nan-ciën, waardebepaling en zoeken en vin-den van kopers en verkopers. Daarnaast kunnen de bezoekers van de Overnamedag zich uitgebreid oriënte-ren op een informatiemarkt. Natuurlijk kan er uitgebreid genetwerkt worden. Er is overigens ook nog een matchma-kingprogramma. Wie een advertentie plaatst op het contactbord, wordt in contact gebracht met kopers of ver-kopende partijen. Een broodjesbuffet maakt het programma van de Over-namedag compleet.

De KvK-Overnamedag vindt plaats op dinsdag 28 mei van 16.00 tot 21.00 uur in Hotel de Cantharel Apeldoorn, Van Golsteinlaan 20, 7339 GT Apeldoorn. Voor een uitgebreid programma en aanmelden zie:www.kvk.nl/overnamedag

Arjen Prinsen (links) en Jack Crielaard gelóven in het verwaarden van restanten uit afvalwater. (Foto: APA-foto)

Jaarverslag 2012Onlangs heeft KvK Centraal Gelderland het Jaarverslag 2012 gepubliceerd. Uiter-aard neemt het Jaarverslag ‘de tempera-tuur op’ van het regionale ondernemings-klimaat in 2012. Maar het bevat ook vele kengetallen over het functioneren van de Kamer, zoals het aantal mutaties in het Handelsregister, bezoekersaantal-len, klantcontacten of het aantal mensen dat kwam voor een adviesgesprek. Het Jaarverslag biedt ook een kijkje achter de schermen. Vooral de veranderingen in de organisatie - ter voorbereiding op het grote veranderingsjaar 2014, de regionale Kamers gaan dan samen met Syntens op in één nieuwe Kamer van Koophandel - bieden de geïnteresseerde lezer een blik op de toekomst van de ondersteuning van het bedrijfsleven. Het Jaarverslag 2012 is te downloaden via:www.kvk.nl/jaarverslaggelderland

Arbeidsmarktconferentie de LiemersHet Platform Onderwijs en Arbeidsmarkt (POA) de Liemers houdt op dinsdag 28

mei een Arbeidsmarktconferentie. Die is bedoeld voor werkgevers uit de Liemers en HRM-professionals, werkzaam vanuit onderwijs en overheid. Sprekers zijn Sym-bion-directeur Lia van den Hatert en Jan Ummenthum, voorzitter POA de Liemers.Tijdens de conferentie wordt het forme-le startsein gegeven voor het Liemerse Werkgeversarrangement. Werkgevers die zich daarbij aansluiten gaan een ex-tra stap zetten om kansen te bieden aan mensen die nu langs de kant staan. Groot voordeel is dat deze werkgevers slechts te maken krijgen met één contactpersoon namens Regionale Sociale Dienst de Lie-mers (RSD), UWV WERK bedrijf en SW Presikhaaf Bedrijven. Verder zijn er op 28 mei vier workshops: over de meerwaarde van werkgeversnetwerken, sociale inno-vatie, quota ten aanzien van gedeeltelijk arbeidsgeschikten, en over actualiteiten in het arbeidsrecht. De conferentie vindt plaats in Praktijkschool Symbion in Didam van 14.45 tot 18.15 uur. Voor meer infor-matie en aanmeldingen:www.poadeliemers.nl

Kamer van Koophandel in de regio

NIEUWS

KvKNIEUWS

KvK-SHOPDe succesvolle ondernemende vrouw Dit seminar richt zich op de ondernemende vrouw, werkend als zelfstandig onderne-mer, als partner in een onderneming of als leidinggevende in een grotere organisatie. Tijdens dit seminar wordt aandacht besteed aan persoonlijk leiderschap, aan zelfvertrou-wen en relatie- en organisatievertrouwen. Ook nut en gebruik van social media komt aan bod, evenals het vergroten van de ac-quisitiecapaciteit. Het seminar wordt gehou-den op donderdag 23 mei in Arnhem van 13.30 tot 17.00 uur. Deelname kost € 35,-. Meer weten? Ziewww.kvk.nl/succesvrouwgelderland

Zo start u een eigen bedrijfBent u startend ondernemer? Dan wilt u goed voorbereid het pad naar een succesvol bedrijf op gaan. Dit seminar biedt u een eer-ste indruk van de stappen die u moet zetten, bijvoorbeeld over vestigingseisen, wetten en regels, marktmogelijkheden en -informatie, en het begroten van omzet, kosten en winst. Het vindt plaats op donderdag 30 mei in Arnhem, maandag 3 juni in Wageningen en op donderdag 13 juni in Doetinchem, steeds van 19.00 tot 22.00 uur. Deelname

kost € 35,-. Meer informatie:www.kvk.nl/seminarstart

Koude acquisitieVindt u het als ondernemer lastig om nieuwe klanten te benaderen, zelfs in economisch moeilijke tijden? Stelt u koude acquisitie telkens maar weer uit terwijl uw orderporte-feuille toch echt om actie vraagt? Dit semi-nar helpt u op weg en geeft u het duwtje in de rug dat u nodig heeft. Het biedt inzich-ten in de knelpunten van koude acquisitie en presenteert tips en trucs. Zo kunt u met zelfvertrouwen én - ja, echt- plezier aquisitie plegen. Het seminar vindt plaats in Arnhem op maandag 10 juni in Arnhem, van 13.30 tot 17.00 uur. Deelname kost € 100,-. Voor informatie en aanmeldingen:www.kvk.nl/seminaracquisitie.

Volg de KvK op Twitter:

@KvK_CentraalGld

Ateliers voor innovatieve ondernemersHet Waterschap Rijn en IJssel organiseert binnenkort ateliers waar innovatieve on-dernemers, die zich willen oriënteren op het hergebruik van reststoffen uit afvalwa-ter, in gesprek kunnen met deskundigen van het Waterschap en van kennisinstellin-gen. En wie weet leggen ze ook onderling contacten die kunnen leiden tot mooie businesscases. Voor meer informatie: Jack Crielaard, The Social Innovation Founda-tion, tel. (06) 51281969, e-mail:[email protected], of Coert Petri, Water-schap Rijn en IJssel, tel. (0314) 369 369, e-mail: [email protected].

Page 7: de Ondernemer Doetinchem mei

zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

nieuws | 7

A ls carnavalsprins van DeUmdraeyers kreeg onder-nemer Eric Ticheloven een

paar keer de vraag of in de zomergeen carnaval opgezet kon wor-den. „Tijdens het haringhappen be-gonnen ze er vorig jaar weer over.Dick Til was mijn adjudant en naeen korte ruggespraak met hempakte ik de microfoon en zei: Datzomercarnaval gaat er komen”, ver-telt Eric Ticheloven.En het kwam er. Vorige zomer ineen feesttent op het terrein van ho-veniersbedrijf GreenM2 van EricTicheloven aan de Turfweg in Doe-tinchem. Een traditioneel carnavalwerd het niet. Meer een Caribischfeest met verklede mensen, mu-ziek, hapjes en drankjes. Er kwa-men 450 bezoekers. Dat deed DickTil en Eric Ticheloven besluitendit jaar - zaterdagavond 6 juli -weer een zomercarnaval op te zet-ten. Nog groter dan vorig jaar. Kit-ty Heusschen van KHSupport (ta-lentmanagement) werd bij de orga-nisatie betrokken. Die daardoor ge-heel uit ondernemers bestaat. Ericis ‘in hart en nieren’ ondernemer.Mede-eigenaar van GreenM2 en sa-men met Dick Til van TNT Vuur-

werk. „Het zomercarnaval is quaorganisatie ook een hele onderne-ming”, zegt Eric Ticheloven.Dick: „Toen we het Zomercarnavalvorig jaar op ons namen wistenwe amper waar we aan begonnen.

Maar binnen een week hadden weeen vergunning en dat stimuleer-de wel.”Het zomercarnaval wijkt af vanhet gewone carnaval: Geen pronk-zitting, geen optocht en het meest

opvallende: geen mannelijke prinsmaar een zomerprinses. Zij wordtop 15 juni verkozen bij café Hat-trick en heeft ook twee vrouwenals adjudant.Voor dit jaar gokken de organise-rende ondernemers op minimaal700 bezoekers. Minstens vijf pro-cent daarvan is volgens Eric onder-nemer. „Door onze netwerkcontac-ten hebben we veel relaties in debedrijfswereld. Die mensen vin-den het leuk om ook eens uit hundak te gaan. Even de zinnen verzet-ten.”

Vrijwilligers

De feesttent op het terrein vanGreenM2 is groter dan vorig jaar.Parkeerruimte is er meer dan ge-noeg. Op het terrein komen palm-bomen om de Caribische sferen tebenadrukken. Kitty: „Mensen kun-nen zich verkleden als Mexicaanof Braziliaan, maar dat hoeft niet.Dans en muziek zijn in stijl: Salsaen een Braziliaanse brassband diede mensen binnen een paar minu-ten aan het swingen krijgt.”Er is zowel een binnen- als buiten-ruimte, zodat het feest bij alle

weersomstandigheden door kangaan.Bij het zomercarnaval zijn tiental-len vrijwilligers actief, zoals par-keerwachten. Een aantal verenigin-gen is gevraagd kaarten te verko-pen. Van elk verkocht kaartje (11euro in de voorverkoop) mogen ze3 euro in de verenigingskas stop-pen. Eric: „Zo’n vijf verenigingendoen mee. Ze vinden het leuk opdeze manier geld voor hun clubbinnen te halen. Voor ons is heteen vorm van maatschappelijk be-trokken ondernemen.”Om de kosten van het zomercarna-val te dekken zijn diverse sponsor-pakketten vanaf 100 euro samenge-steld. Via Twitter en Facebook is alveel aandacht aan het evenementbesteed. De koningin van het Cari-bisch feest Rotterdam, dat al heellang bestaat en landelijk bekend is,komt ook naar Doetinchem.

Het zomercarnaval wordt zater-dagavond 6 juli gehouden van19.00 tot 00.30 uur aan de Turf-weg 4 in Doetinchem. Kaarten:11 euro in de voorverkoop, 13.50euro aan de poort.www.zomercarnavaldoetinchem.nl

Eric, Kitty en Dick in Caribische outfit. foto Theo Kock

Ondernemers actief in Caribisch zomerfeest

Toeleveren uit overtuiging

door Jacob Schreuder

H et bedrijf is gevestigdaan de Oerseweg.Dit deel van Ulftheet van oudsherOer, omdat er de

grondstof werd gewonnen die uit-eindelijk een bloeiende ijzerindus-trie langs de Oude IJssel tot gevolghad.„Bedrijven als Becking en BongersDRU en ATAG, die ooit voor veelwerkgelegenheid zorgden, zijn ver-dwenen, maar tal van metaalbe-drijven in Ulft en omgeving heb-ben hun wortels daar liggen”, zegtHarry Verheij, eigenaar en direc-teur van Verheij Metaal.Zijn bedrijf is een breed georiën-teerde toeleverancier, gespeciali-seerd in plaatwerkproducten. Zo-wel halffabrikaten als completeproducten. Ook maakt Verheij be-huizingen en omkastingen voorverschillende markten, maar ookmagazijninrichtingen en verlich-tingsarmaturen.En dat alles begon in een varkens-schuur, in 1970. Harry Verheij:„Mijn vader werkte bij de DRU enBecking en Bongers, maar begonop een gegeven moment voor zich-zelf. Hij maakte fietsonderdelenvoor een ander bedrijf. Kettingkast-beugels, kettingkastbeschermersenz. Ik weet nog dat hij altijd aanhet werk was. Hij had al snel tienman personeel. Ik werkte al mee

toen ik twaalf was. Kreeg 75 cent(guldens toen nog) per uur om tesparen voor een bromfiets.”Vanaf 1980 kwam Harry Verheij inhet bedrijf. „Maar daar ging eenheel traject aan vooraf. Fietsonder-delen werden inmiddels gemaaktin China. Het was een uitgemol-ken markt. Ik wilde uitbreiden alstoeleveringsbedrijf voor de indus-trie, die hier in de regio volop aan-wezig is en bovendien op korte af-stand. Dat omturnen van het be-drijf tot een brede toeleverancierwas een lange en complexe weg.Het voordeel was dat de structuurer al lag, maar er moesten veel ma-chines bij komen.”Ondertussen volgde Harry Verheijin de avonduren de mts. In 1990

werd hij directeur/eigenaar vanVerheij Metaal. De varkensschuurwas toen al lang verlaten. „Devloer was te zwak om de machi-nes te dragen en de PGEM wildeer niet zware elektrische leidingenaanleggen. In totaal zijn we vierkeer verhuisd. Achttien jaar gele-den zijn we naar de Oerseweg ge-gaan.”

Zelfproducerende cellen

Bij het bedrijf werken tussen de 25en 28 mensen. Dat aantal is al ja-ren constant. Verheij: „Ik zou bestkunnen verdubbelen, maar daarvoel ik niet veel voor. Groeien inomzet wel, maar niet in personeel.Ik wil het overzichtelijk houden.

We hebben erg veel geïnvesteerdin machines en daar gaan we meedoor. We hebben een aantal onbe-mande productie-eenheden. Zelf-producerende cellen die ‘s nachtsdoordraaien. Meestal zes dagenlang zestien uur, maar als het vooreen opdracht nodig is kunnen we24/7 doorgaan.”De levertijden door zijn bedrijfzijn heilig voor Harry Verheij. „Be-trouwbaar zijn, je (prijs)afsprakennakomen en op tijd leveren. Dat isde meerwaarde van onze leveran-ties. Kwaliteit ook natuurlijk, maarkwaliteit kan iedereen maken. Ze-ker als je dergelijke robots in huishebt.”Verheij Metaal levert plaatwerkvoor de regionale industrie. Win-

kelmagazijnen, stalinrichtingen,onderdelen voor roldeuren, maarook kachelonderdelen die doorDRU in Duiven worden geassem-bleerd.Harry Verheij: „Ook maken we be-huizingen voor elektra en elektro-nica en verlichtingsarmaturenvoor plafondsystemen. Dat zijn ge-avanceerde armaturen, waarinnaast licht ook warmte en micro-foons kunnen worden ingebouwd.We proberen alles wat de klantwil te leveren. Gepoedercoat kanook, daar zoeken we dan een part-ner bij.”Voor twee groepen klanten doetVerheij Metaal de engineering. Ka-chelbouwers leveren hun eigen te-keningen, maar wanneer een klantspecifieke wensen heeft wordt deengineering door mensen van Ver-heij gedaan.„Wat we merken van de crisis isdat de levertijden korter zijn ge-worden. Daar moet je wel je heleorganisatie op afstemmen. We heb-ben studies gedaan hoe je je be-drijfsproces het beste kunt aanstu-ren. Daar zijn verschillende metho-des voor. Wij zijn boerenslim enhebben een eigen mix gemaaktmet de beste delen uit verschillen-de methodes.”De meest recente investering vanVerheij Metaal is een verbouwingvan het kantoor aan de Oerseweg.Verheij: „Met name de ruimtevoor de werkvoorbereiders werdte klein. Inpandig hadden we demogelijkheid het kantoor met veer-tig procent te vergroten zonder datdit ten koste is gegaan van de pro-ductie. In september is de verbou-wing klaar.”Op dit moment wordt door vierstudenten van Hogeschool Fontysuit Eindhoven onderzocht of Ver-heij Metaal een groter marktaan-deel kan verwerven in de Duitsedeelstaat Nordrhein Westfalen.„Nu is dat tien procent. Dat kanmeer worden”, zegt Harry Verheij.www.verheijmetaal.nl

Harry Verheij (links) met een medewerker in de productieruimte van Verheij Metaal. foto Theo Kock

Verheij Metaal uit Ulft maaktgeen eigen producten. Het be-drijf is toeleverancier uit overtui-ging. Die onderdelen worden gro-tendeels geleverd aan bedrijvenuit de Achterhoek. Maar ook eenmultinational als Philips is klant.Het Ulftse bedrijf werd door Phi-lips een paar keer uitgeroepentot ‘supplier of the year.’

Page 8: de Ondernemer Doetinchem mei

De Gelderlander zaterdag 18 mei 2013 zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

8| thema thema | 9

De provincie Gelderland enkiEMT, het netwerk voor Ener-gie- en MilieuTechnologie inOost-Nederland, versterken el-kaar de komende drie jaar in hetproject GreenTechAlliances. Gel-derland investeert circa vier mil-joen euro in het uitbouwen vande EMT-sector en de biobasedeconomy tot topsector die 900extra banen moet opleveren.

door Francien van Zetten

G elderland investeert in hetnieuwe samenwerkings-verband GreenTechAllian-

ces om de komende drie jaar inno-vatie en daarmee de werkgelegen-heid in de energie- en milieutech-nology en de biobased economyte stimuleren. Samenwerking, ken-nisuitwisseling en zakelijke onder-

steuning zijn daarbij sleutelbegrip-pen. Ideeën voor nieuwe groeneproducten en diensten kunnen viadeze ‘van kennis en kunde naarkassa-aanpak’ uitgroeien tot le-vensvatbare bedrijven. „Naast deFood Valley en de Health Valleyhebben we nu ook de EMT Val-ley”, zegt Harry Webers, voorzit-ter van het bestuur van GreenTe-chAlliances. Webers (1958) was deafgelopen tien jaar algemeen direc-teur van raadgevend ingenieursbu-reau Witteveen + Bos in Deventeren is daar nu als sectorhoofd Stede-lijke Ontwikkeling en senior-advi-seur Energie en Industrie werk-zaam. Hij studeerde Milieuhygiëneaan de LH Wageningen en speciali-seerde zich in waterzuivering.„Mijn achtergrond past heel goedbij kiEMT en in Deventer zittenwe op de grens van Gelderland enOverijssel, waardoor we goede con-tacten hebben met de onderne-mers- en kennisnetwerken rich-

ting Zwolle en Universiteit Twen-te.” Gelderland heeft eind jaren ne-gentig de focus gelegd op Food,om de samenwerking tussen deUniversiteit in Wageningen en be-drijven in de voedingsmiddelen-sector te versterken en op Healthvanwege de innovatieve ontwikke-lingen rond de Radboud Universi-teit in Nijmegen en de medischebranche. Na de provinciale verkie-zingen in 2011 is de provincie Gel-derland ook gaan kijken naar ener-gie- en milieutechnologie en bio-based economy, zoals de produc-tie van energie uit plantaardige ma-terialen en technologische ontwik-kelingen in de glastuinbouw. „Datkomt nu allemaal samen in Green-TechAlliances”, legt Harry de Vriesuit. Hij is oud-voorzitter van destichting kiEMT en de nieuwe di-recteur van het programmabureauvan GreenTechAlliances. „Het gaater om hoe je met de kennis die inons netwerk aanwezig is een goed

idee kunt ontwikkelen tot een le-vensvatbaar product of dienst. Of-tewel: hoe maak je van een ideeeen BV”, zegt De Vries, oud-direc-teur van chemiereus BASF in Ne-derland. De stichting kiEMT, hetnetwerk voor Energie- en Milieu-Technologie in Oost-Nederland,houdt zich sinds 2005 bezig methet scouten en screenen van idee-ën voor vernieuwende, groene pro-ducten en diensten. Het gaat omenergietransitie, het overschakelenvan fossiele brandstoffen op alter-natieven als waterstof, zonne-ener-gie, windenergie en geothermieen slimme toepassingen van tech-nologie, waardoor huishoudensen bedrijven energie kunnen be-sparen. Contacten met de provin-cie Overijssel en de UniversiteitTwente zorgden er voor datkiEMT sinds 2010 actief is inOost-Nederland. Door kennisover-dracht te stimuleren en zakelijkeondersteuning te bieden (advies

en financiële steun) stond kiEMTaan de wieg van opmerkelijke suc-cessen, zoals de ontwikkeling vanhet waterstofcompressor door hetArnhemse bedrijf HyET, de ener-giezuinige terrasverwarmers vanSit & Heat uit Nijmegen en de ESa-

ver, een stroomaggregaat dat metbehulp van zonnecellen energieopwekt van Bredenoord in Apel-doorn. „Terugkijkend, zie je dat erde afgelopen jaren zo’n 85 nieuwebedrijven in de EMT-sector in Gel-derland en Overijssel bij zijn geko-men. Dat leverde 1250 nieuwe ba-nen op”, constateert De Vries.„KiEMT fungeert als een innova-

tie-makelaar van kennis op het ge-bied van energie- en milieutechno-logie, dat gaan we met GreenTe-chAlliances uitbreiden naar de bio-based economy”, doet Webers uitde doeken. Achter de start van ditsamenwerkingsverband gaan groteeconomische ambities schuil. Zowil GreenTechAlliances niet alleengroeien van 225 deelnemende be-drijven en instellingen naar zekerdriehonderd, maar is het ook debedoeling dat er in de EMT-sectorin Oost-Nederland negenhonderdbanen bij komen. „We richten onstevens op de internationale marktom investeringen en netwerkpart-ners aan te trekken”, legt Webersuit. „We kijken in eerste instantienaar belangrijke handelspartnersvan Nederland, zoals de Duitsegrensregio Nordrhein Westfalen.Het is fascinerend om te zien hoein het Ruhrgebied de transitie vankolenindustrie naar high tech, cul-tuur en toerisme is aangepakt.”

Gelderland en kiEMT gaan elkaar versterken in GreenTechAlliances

Ubbink uit Doesburg, sinds 1896al actief en nu specialist op hetgebied van energie-efficiëncy enbinnenklimaat, produceert sindstwee jaar in Kenia zonnepanelenvoor de Oost-Afrikaanse markt.Ubbink is de enige producent inOost-Afrika die een dergelijke on-derneming runt.

door Frank Thooft

Het avontuur begon in 2010 metde nodige voorbereidingen. HaijoKuper, Managing Director van deKeniase plant, heeft met zijn men-sen ongeveer een jaar gewerkt aande opstart van de zonnepanelenfa-briek voordat het sein ‘go’ gegevenkon worden. Kuper, die hiervoorbij Unilever in Bahrein werkte,kent het klappen van de zweep alshet gaat om pionieren in het bui-tenland.Hoe veel zonnepanelen worden ernu geproduceerd, en hoeveel wa-ren dat er in het eerste jaar?„We maakten in het eerste jaar5.000 zonnepanelen. Het tweedejaar was dat al gegroeid tot 25.000;en voor dit jaar verwachten we datwe tussen de 45.000 en de 50.000zonnepanelen kunnen produce-ren.’’Produceert Ubbink East Africa al-leen voor de Afrikaanse markt, ofwordt er ook geëxporteerd?„Het vervoer van de zonnepane-len is erg duur, omdat er relatiefweinig containers van hieruit naarhet buitenland worden ver-scheept. Daardoor hebben we eenlage kostprijs, en zetten we de zon-nepanelen alleen hier in Oost-Afri-ka af.’’Het lijkt op ontwikkelingswerk, alsje voor de lokale mensen stroom-voorziening regelt. Is dat ook zo?„Nee, het valt weliswaar onder demaatschappelijk verantwoord on-dernemen-visie die Ubbink heeft,maar de bedrijfsmatige compo-nent is zeker aanwezig. We zijnwat dat betreft een zakelijke encommerciële unit van Ubbink,waarvan de producten inderdaadeen maatschappelijke rol spelen.

Het wordt snel donker hier, bij-voorbeeld. Als je verlichting hebtkun je langer lezen, leren, werken.Elektriciteit betekent dat je de sa-menleving een enorme boostgeeft. In die zin heeft het werk eenontwikkelingsaspect, inderdaad.’’Hoe veel mensen werken er nu bijUbbink East Africa?„We zijn nu met 60 mensen, inclu-sief mezelf. Dat is hard gegaan.’’Wat betekent dat voor het perso-neelsbeleid?„Dat betekent dat je veel nadrukmoet leggen op het inwerken.Maar Kenianen zijn hardwerkendeen zeer gemotiveerde mensen, dieook nog eens goede vooropleidin-gen hebben. Daardoor kun je gro-te stappen maken.’’Is er contact met andere Nederland-se bedrijven?„Ja, dat gaat via de Nederlandseambassade. Die is erg actief, enbrengt elk kwartaal bedrijven bijelkaar zodat ze zaken kunnendoen, van elkaars ervaringen kun-nen leren, enzovoorts. Dat is ergpositief. De ambassade lobbyt ook

voor ons als Nederlands bedrijf.We werken ook steeds meer als ad-viseur voor andere bedrijven, bij-voorbeeld voor kassenbedrijvendie advies over energiebesparingwillen. Zij hebben erg dure koelsys-temen, waar Ubbink met zijn ken-nis weer een rol in kan spelen.”Werken Kenianen eigenlijk meerof minder dan Nederlanders?„Kenianen werken 45 uur perweek, dus in die zin is het meerdan gemiddeld in Nederland.Maar er zijn meer aspecten die jezou moeten meten, en de vergelij-king gaat niet altijd op. Maar Keni-anen zijn, zoals ik zei, wel erg ge-motiveerd en ambitieus. En datwerkt erg prettig!’’De Ubbink Groep is onderdeelvan het beursgenoteerde Centro-tec Sustainable AG en heeft bedrij-ven in Nederland, België, Duits-land, Engeland, Frankrijk, Italië ende Verenigde Staten. Via strategi-sche partners worden de produc-ten en systemen ook in veel ande-re landen verkocht.http://www.ubbink.co.ke/

De Nederlandse detailhandel heeftde omzet in maart van dit jaar met5,3 procent zien teruglopen verge-leken met dezelfde maand vorigjaar. De hoeveelheid verkochtespullen daalde met 7,8 procent, deprijzen waren 2,6 procent hoger.Dat blijkt uit cijfers van het Cen-traal Bureau voor de Statistiek(CBS). De omzetdaling werd voor-al veroorzaakt bij de non-foodwin-kels (min 12 procent). De grootsteklappen kregen de doe-het-zelf-winkels, kledingwinkels en textiel-supermarkten.

Vorige maand zijn er in Nederland682 bedrijven en instellingenfail-liet verklaard, 28 minder dan inmaart. Dat heeft het Centraal Bu-reau voor de Statistiek (CBS) be-kendgemaakt. De meeste bedrij-ven gingen over de kop in debouw en in de handel. „Het aantalwas in beide branches wel kleinerdan in maart, vooral in de bouw.Desalniettemin was het aantal fail-lissementen in beide branches ookin april zeer hoog”, aldus het CBS.Het statistiekbureau heeft een-manszaken niet meegerekend inzijn cijfers.

De 3,7 miljoen werknemers in deDuitse metaal- en elektro-indus-trie kunnen vanaf juli 3,4 procentmeer loon krijgen en mogen vanaf1 mei 2014 op nog eens 2,2 procentextra salaris rekenen. Dat is de uit-komst van een akkoord tussenwerkgevers en de vakbond IG Me-tall bij het cao-overleg in Beieren.Het akkoord in Beieren wordtwaarschijnlijk als blauwdruk ge-bruikt voor de rest van Duitsland.De nieuwe cao heeft een looptijdvan 20 maanden. IG Metall en dewerkgeversorganisatie Gesamtme-tall lieten weten tevreden te zijnmet het akkoord.

Voor Nederlandse bedrijven die ex-porteren en zich oriënteren op op-komende markten, heeft de over-heid twee nieuwe instrumentenopgezet om dit te stimuleren. De-ze instrumenten bieden ondersteu-ning op het gebied van financie-ring in een groot aantal opkomen-de markten. Het ministerie vanBuitenlandse Zaken biedt via de re-geling Internationaal Excellerenondersteuning aan. Per 1 april 2013is deze subsidieregeling Internatio-naal Excelleren uitgebreid naar 13opkomende markten. Dit zijnBangladesh, Brazilië, China, Egyp-te, Ethiopië, Ghana, India, Indone-sië, Kenia, Maleisië, Nigeria, Oek-raïne en Turkije.Meer informatie staat op de websi-te: www.agentschapnl.nl. Ook iser informatie bij Inge Horstmeier,telefoon 088 602 80 60.

Ubbink uit Doesburg maaktzonnepanelen in en voor Kenia

Hoger loon inDuitse metaal

Omzet detail-handel gedaald

Subsidie voorinnovatieveexport

Lichte afnamebankroeten

door Jacob Schreuder

H et hoogwaardigeplaatwerk van Con-tour gaat de hele we-reld over. Niet alseindproduct, maar

als onderdelen en subassembly.Op luchthavens, in ziekenhuizen,laboratoria, winkels, schakelkas-ten, in producten van Philips enandere multinationals zijn omkas-tingen van Contour te vinden.Zo is plaatwerk van het Winters-wijkse bedrijf aangebracht in vitrodiagnose apparatuur, in X-ray scan-ners, besturingskasten voor kant-banken, digitale printers en er iseen productielijn voor desinfectie,drogen en conditioneren van flexi-bele endoscopen. Naast inchecksys-temen voor luchthavens wordtook plaatwerk gemaakt voor pro-fessionele camera’s en audiovisue-le data-systemen.In Varsseveld heeft Contour eendochterbedrijf, Contour AdvancedSystems (CAS). Daar wordt deelektronica in de door Contour ge-maakte schakelkasten ingebouwden getest. Bij Contour, eigendomvan Vado (de familie Van Doorne,bekend van DAF), werken in Win-terswijk ruim honderd mensen enin Varsseveld veertig. In Duitslandheeft de Contour Group een ver-koopkantoor.

Plaatwerkcentrum

Contour is ontstaan uit de SorbaSheet Metal BV, in 1945 opgericht

in Gouda en in 1955 verhuisd naarWinterswijk. Tussen 2007 en 2009werd het personeelsbestand inge-krompen en ging men van drienaar één productiebedrijf. Doorautomatisering slaagde het bedrijfer de afgelopen jaren in de omzetweer te laten groeien. Die wegwordt nog steeds gevolgd. Volgen-de stap is de inrichting van eennieuw plaatwerkcentrum. Met demeest moderne automatiserings-systemen kan met een minimale

inzet van mensen maximaal pro-ductie ‘gedraaid’ worden.„Op dit moment wordt intern in-grijpend verbouwd en wordenrond augustus de nieuwe produc-tielijnen geplaatst. Eind dit jaar ho-pen we alles operationeel te heb-ben”, zegt Rolf van de Putte. Hij isdirecteur operations/QA en Wil-lem Zwiers is algemeen directeur.Met het plaatwerkcentrum hooptContour de slagkracht, de proces-zekerheid, de productiviteit en de

flexibiliteit te verhogen. De conti-nue investeringen in met name au-tomatisering baseert Van de Putteop drie speerpunten van het be-drijf: vakkennis, managementstijlen de visie van het bedrijf.De vakkennis krijgt door de auto-matisering een impuls, vindt hij.„Je kunt automatiseren zo veel jewilt, je hebt altijd vakmensen no-dig die aan de knoppen zitten ende kwaliteit beoordelen. We doenveel aan scholing van mensen in

het eigen bedrijf. Waar nodig scha-kelen we het onderwijs in, zoalsde Bedrijfstakschool Anton Tij-dink voor het opleiden van jongemensen. We hebben hier veel jon-geren in een BBL-traject.”

Mens achter de prestatie

Bij Contour zijn op alle niveausvakmanschap mensen vertegen-woordigd: van vmbo tot mbo enhbo. „Je hoort veel bedrijven kla-

gen over een tekort aan vakmen-sen in de toekomst. Wij moppe-ren niet, maar proberen creatief tezijn. Als we geen vakmensen vin-den leiden we ze zelf op.”Wat managementstijl betreft gaatde directie er van uit dat mensende belangrijkste gereedschappenin een bedrijf zijn. Van de Putte:„Natuurlijk willen we winst ma-ken en continuiteit in de proces-sen en organisatie behouden,maar de vraag is de manier waar-op. Ons zakelijk management is in-gericht met het oog voor de mensachter de prestatie. We zijn eenperformancetraject ingegaan datdrie kernwaarden heeft: samenwer-king, kwaliteitsbewustzijn en ver-antwoordelijkheid. Dit is een pro-ces dat nog wel even gaat duren.”Situationeel leiding geven noemtVan de Putte de managementstijlin zijn bedrijf. „Niet een star be-leid, maar aanpassen aan de situa-tie van dat moment”, zegt hij. Devisie van het bedrijf tenslotte kentook een paar trefwoorden: Eerstekeus partner zijn in ontwikkeling,engineering, productie en leveringvan hoogwaardig plaatwerk en sa-menstellingen (plaatwerk met elek-tro en modulebouw). Contourwerkt samen met een aantal multi-nationals, zoals Philips, die breedop de export zijn georiënteerd.Van de Putte: „Engineers van dezeen andere klanten zijn in eenvroegtijdig stadium bij de voorbe-reiding en uiteindelijke productiebetrokken. ‘Early supplier envolve-ment’ heet het systeem waarin weintensief met onze klanten samen-werken.”Ook Contour heeft last van de cri-sis, maar de apparatuur waarinplaatwerk wordt verwerkt blijft no-dig. Wel heeft het bedrijf vandaagde dag te maken met de vraagnaar steeds kortere levertijden.Van de Putte: „Voorheen haddenbedrijven meer producten op voor-raad. Dat willen ze niet meer. Wijhouden nu de voorraden van eenaantal klanten bij. Overigens heb-ben wij geen klachten over eenslechte betalingsmoraal. Wij zittenin een betrouwbare markt.”www.contour.eu

Contour naar man-arm produceren

Op naar 900 extrabanen in groeneindustrie

� van 200 naar 300 aangesloten be-drijven en kennisinstellingen

� scouting en screening van 250 in-novatiekansen

� (bedrijfs)ondersteuning bieden aan45 nieuwe bedrijven (start-ups) ofnieuwe bedrijvigheid (samenwer-kingen tussen bestaande bedrij-ven)

� 900 nieuwe banen in de energie-en milieutechnologie en de bioba-sed economy, te weten 300 direc-te arbeidsplaatsen en 600 arbeids-plaatsen bij toeleverenaciers en-dienstverleners

� 5 innovatie labs� vestiging van 4 energie- en milieu-

technologie of biobased bedrijvenvan buiten Nederland in Gelder-land of Overijssel

� aantrekken van investeringen net-werkpartners uit het buitenland,met name Nordrhein-Westfalen

� in het netwerk aanwezige kennisonwikkelen tot een product ofdienst

Directeur operations Rolf van de Putte van Contour Covering Technologie: „Management met oog voor de mens achter de prestatie.” foto Theo Kock

Harry de Vries (r) en Harry Weber foto Jacques Kok

Ubbink maakt zonnepanelen in Kenia.

Ambities GTA

Het klinkt tegenstrijdig. ContourCovering Technologie uit Winters-wijk gaat steeds meer richtingman-arm produceren. Maar direc-teur Rolf van de Putte zegt ook:„De mensen zijn onze belangrijk-ste tools.” Het een sluit het anderniet uit, vindt hij. „We ontslaangeen mensen, maar zetten ze an-ders in. En omzetgroei komt ookdie mensen ten goede.”

Page 9: de Ondernemer Doetinchem mei

De Gelderlander zaterdag 18 mei 2013 zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

8| thema thema | 9

De provincie Gelderland enkiEMT, het netwerk voor Ener-gie- en MilieuTechnologie inOost-Nederland, versterken el-kaar de komende drie jaar in hetproject GreenTechAlliances. Gel-derland investeert circa vier mil-joen euro in het uitbouwen vande EMT-sector en de biobasedeconomy tot topsector die 900extra banen moet opleveren.

door Francien van Zetten

G elderland investeert in hetnieuwe samenwerkings-verband GreenTechAllian-

ces om de komende drie jaar inno-vatie en daarmee de werkgelegen-heid in de energie- en milieutech-nology en de biobased economyte stimuleren. Samenwerking, ken-nisuitwisseling en zakelijke onder-

steuning zijn daarbij sleutelbegrip-pen. Ideeën voor nieuwe groeneproducten en diensten kunnen viadeze ‘van kennis en kunde naarkassa-aanpak’ uitgroeien tot le-vensvatbare bedrijven. „Naast deFood Valley en de Health Valleyhebben we nu ook de EMT Val-ley”, zegt Harry Webers, voorzit-ter van het bestuur van GreenTe-chAlliances. Webers (1958) was deafgelopen tien jaar algemeen direc-teur van raadgevend ingenieursbu-reau Witteveen + Bos in Deventeren is daar nu als sectorhoofd Stede-lijke Ontwikkeling en senior-advi-seur Energie en Industrie werk-zaam. Hij studeerde Milieuhygiëneaan de LH Wageningen en speciali-seerde zich in waterzuivering.„Mijn achtergrond past heel goedbij kiEMT en in Deventer zittenwe op de grens van Gelderland enOverijssel, waardoor we goede con-tacten hebben met de onderne-mers- en kennisnetwerken rich-

ting Zwolle en Universiteit Twen-te.” Gelderland heeft eind jaren ne-gentig de focus gelegd op Food,om de samenwerking tussen deUniversiteit in Wageningen en be-drijven in de voedingsmiddelen-sector te versterken en op Healthvanwege de innovatieve ontwikke-lingen rond de Radboud Universi-teit in Nijmegen en de medischebranche. Na de provinciale verkie-zingen in 2011 is de provincie Gel-derland ook gaan kijken naar ener-gie- en milieutechnologie en bio-based economy, zoals de produc-tie van energie uit plantaardige ma-terialen en technologische ontwik-kelingen in de glastuinbouw. „Datkomt nu allemaal samen in Green-TechAlliances”, legt Harry de Vriesuit. Hij is oud-voorzitter van destichting kiEMT en de nieuwe di-recteur van het programmabureauvan GreenTechAlliances. „Het gaater om hoe je met de kennis die inons netwerk aanwezig is een goed

idee kunt ontwikkelen tot een le-vensvatbaar product of dienst. Of-tewel: hoe maak je van een ideeeen BV”, zegt De Vries, oud-direc-teur van chemiereus BASF in Ne-derland. De stichting kiEMT, hetnetwerk voor Energie- en Milieu-Technologie in Oost-Nederland,houdt zich sinds 2005 bezig methet scouten en screenen van idee-ën voor vernieuwende, groene pro-ducten en diensten. Het gaat omenergietransitie, het overschakelenvan fossiele brandstoffen op alter-natieven als waterstof, zonne-ener-gie, windenergie en geothermieen slimme toepassingen van tech-nologie, waardoor huishoudensen bedrijven energie kunnen be-sparen. Contacten met de provin-cie Overijssel en de UniversiteitTwente zorgden er voor datkiEMT sinds 2010 actief is inOost-Nederland. Door kennisover-dracht te stimuleren en zakelijkeondersteuning te bieden (advies

en financiële steun) stond kiEMTaan de wieg van opmerkelijke suc-cessen, zoals de ontwikkeling vanhet waterstofcompressor door hetArnhemse bedrijf HyET, de ener-giezuinige terrasverwarmers vanSit & Heat uit Nijmegen en de ESa-

ver, een stroomaggregaat dat metbehulp van zonnecellen energieopwekt van Bredenoord in Apel-doorn. „Terugkijkend, zie je dat erde afgelopen jaren zo’n 85 nieuwebedrijven in de EMT-sector in Gel-derland en Overijssel bij zijn geko-men. Dat leverde 1250 nieuwe ba-nen op”, constateert De Vries.„KiEMT fungeert als een innova-

tie-makelaar van kennis op het ge-bied van energie- en milieutechno-logie, dat gaan we met GreenTe-chAlliances uitbreiden naar de bio-based economy”, doet Webers uitde doeken. Achter de start van ditsamenwerkingsverband gaan groteeconomische ambities schuil. Zowil GreenTechAlliances niet alleengroeien van 225 deelnemende be-drijven en instellingen naar zekerdriehonderd, maar is het ook debedoeling dat er in de EMT-sectorin Oost-Nederland negenhonderdbanen bij komen. „We richten onstevens op de internationale marktom investeringen en netwerkpart-ners aan te trekken”, legt Webersuit. „We kijken in eerste instantienaar belangrijke handelspartnersvan Nederland, zoals de Duitsegrensregio Nordrhein Westfalen.Het is fascinerend om te zien hoein het Ruhrgebied de transitie vankolenindustrie naar high tech, cul-tuur en toerisme is aangepakt.”

Gelderland en kiEMT gaan elkaar versterken in GreenTechAlliances

Ubbink uit Doesburg, sinds 1896al actief en nu specialist op hetgebied van energie-efficiëncy enbinnenklimaat, produceert sindstwee jaar in Kenia zonnepanelenvoor de Oost-Afrikaanse markt.Ubbink is de enige producent inOost-Afrika die een dergelijke on-derneming runt.

door Frank Thooft

Het avontuur begon in 2010 metde nodige voorbereidingen. HaijoKuper, Managing Director van deKeniase plant, heeft met zijn men-sen ongeveer een jaar gewerkt aande opstart van de zonnepanelenfa-briek voordat het sein ‘go’ gegevenkon worden. Kuper, die hiervoorbij Unilever in Bahrein werkte,kent het klappen van de zweep alshet gaat om pionieren in het bui-tenland.Hoe veel zonnepanelen worden ernu geproduceerd, en hoeveel wa-ren dat er in het eerste jaar?„We maakten in het eerste jaar5.000 zonnepanelen. Het tweedejaar was dat al gegroeid tot 25.000;en voor dit jaar verwachten we datwe tussen de 45.000 en de 50.000zonnepanelen kunnen produce-ren.’’Produceert Ubbink East Africa al-leen voor de Afrikaanse markt, ofwordt er ook geëxporteerd?„Het vervoer van de zonnepane-len is erg duur, omdat er relatiefweinig containers van hieruit naarhet buitenland worden ver-scheept. Daardoor hebben we eenlage kostprijs, en zetten we de zon-nepanelen alleen hier in Oost-Afri-ka af.’’Het lijkt op ontwikkelingswerk, alsje voor de lokale mensen stroom-voorziening regelt. Is dat ook zo?„Nee, het valt weliswaar onder demaatschappelijk verantwoord on-dernemen-visie die Ubbink heeft,maar de bedrijfsmatige compo-nent is zeker aanwezig. We zijnwat dat betreft een zakelijke encommerciële unit van Ubbink,waarvan de producten inderdaadeen maatschappelijke rol spelen.

Het wordt snel donker hier, bij-voorbeeld. Als je verlichting hebtkun je langer lezen, leren, werken.Elektriciteit betekent dat je de sa-menleving een enorme boostgeeft. In die zin heeft het werk eenontwikkelingsaspect, inderdaad.’’Hoe veel mensen werken er nu bijUbbink East Africa?„We zijn nu met 60 mensen, inclu-sief mezelf. Dat is hard gegaan.’’Wat betekent dat voor het perso-neelsbeleid?„Dat betekent dat je veel nadrukmoet leggen op het inwerken.Maar Kenianen zijn hardwerkendeen zeer gemotiveerde mensen, dieook nog eens goede vooropleidin-gen hebben. Daardoor kun je gro-te stappen maken.’’Is er contact met andere Nederland-se bedrijven?„Ja, dat gaat via de Nederlandseambassade. Die is erg actief, enbrengt elk kwartaal bedrijven bijelkaar zodat ze zaken kunnendoen, van elkaars ervaringen kun-nen leren, enzovoorts. Dat is ergpositief. De ambassade lobbyt ook

voor ons als Nederlands bedrijf.We werken ook steeds meer als ad-viseur voor andere bedrijven, bij-voorbeeld voor kassenbedrijvendie advies over energiebesparingwillen. Zij hebben erg dure koelsys-temen, waar Ubbink met zijn ken-nis weer een rol in kan spelen.”Werken Kenianen eigenlijk meerof minder dan Nederlanders?„Kenianen werken 45 uur perweek, dus in die zin is het meerdan gemiddeld in Nederland.Maar er zijn meer aspecten die jezou moeten meten, en de vergelij-king gaat niet altijd op. Maar Keni-anen zijn, zoals ik zei, wel erg ge-motiveerd en ambitieus. En datwerkt erg prettig!’’De Ubbink Groep is onderdeelvan het beursgenoteerde Centro-tec Sustainable AG en heeft bedrij-ven in Nederland, België, Duits-land, Engeland, Frankrijk, Italië ende Verenigde Staten. Via strategi-sche partners worden de produc-ten en systemen ook in veel ande-re landen verkocht.http://www.ubbink.co.ke/

De Nederlandse detailhandel heeftde omzet in maart van dit jaar met5,3 procent zien teruglopen verge-leken met dezelfde maand vorigjaar. De hoeveelheid verkochtespullen daalde met 7,8 procent, deprijzen waren 2,6 procent hoger.Dat blijkt uit cijfers van het Cen-traal Bureau voor de Statistiek(CBS). De omzetdaling werd voor-al veroorzaakt bij de non-foodwin-kels (min 12 procent). De grootsteklappen kregen de doe-het-zelf-winkels, kledingwinkels en textiel-supermarkten.

Vorige maand zijn er in Nederland682 bedrijven en instellingenfail-liet verklaard, 28 minder dan inmaart. Dat heeft het Centraal Bu-reau voor de Statistiek (CBS) be-kendgemaakt. De meeste bedrij-ven gingen over de kop in debouw en in de handel. „Het aantalwas in beide branches wel kleinerdan in maart, vooral in de bouw.Desalniettemin was het aantal fail-lissementen in beide branches ookin april zeer hoog”, aldus het CBS.Het statistiekbureau heeft een-manszaken niet meegerekend inzijn cijfers.

De 3,7 miljoen werknemers in deDuitse metaal- en elektro-indus-trie kunnen vanaf juli 3,4 procentmeer loon krijgen en mogen vanaf1 mei 2014 op nog eens 2,2 procentextra salaris rekenen. Dat is de uit-komst van een akkoord tussenwerkgevers en de vakbond IG Me-tall bij het cao-overleg in Beieren.Het akkoord in Beieren wordtwaarschijnlijk als blauwdruk ge-bruikt voor de rest van Duitsland.De nieuwe cao heeft een looptijdvan 20 maanden. IG Metall en dewerkgeversorganisatie Gesamtme-tall lieten weten tevreden te zijnmet het akkoord.

Voor Nederlandse bedrijven die ex-porteren en zich oriënteren op op-komende markten, heeft de over-heid twee nieuwe instrumentenopgezet om dit te stimuleren. De-ze instrumenten bieden ondersteu-ning op het gebied van financie-ring in een groot aantal opkomen-de markten. Het ministerie vanBuitenlandse Zaken biedt via de re-geling Internationaal Excellerenondersteuning aan. Per 1 april 2013is deze subsidieregeling Internatio-naal Excelleren uitgebreid naar 13opkomende markten. Dit zijnBangladesh, Brazilië, China, Egyp-te, Ethiopië, Ghana, India, Indone-sië, Kenia, Maleisië, Nigeria, Oek-raïne en Turkije.Meer informatie staat op de websi-te: www.agentschapnl.nl. Ook iser informatie bij Inge Horstmeier,telefoon 088 602 80 60.

Ubbink uit Doesburg maaktzonnepanelen in en voor Kenia

Hoger loon inDuitse metaal

Omzet detail-handel gedaald

Subsidie voorinnovatieveexport

Lichte afnamebankroeten

door Jacob Schreuder

H et hoogwaardigeplaatwerk van Con-tour gaat de hele we-reld over. Niet alseindproduct, maar

als onderdelen en subassembly.Op luchthavens, in ziekenhuizen,laboratoria, winkels, schakelkas-ten, in producten van Philips enandere multinationals zijn omkas-tingen van Contour te vinden.Zo is plaatwerk van het Winters-wijkse bedrijf aangebracht in vitrodiagnose apparatuur, in X-ray scan-ners, besturingskasten voor kant-banken, digitale printers en er iseen productielijn voor desinfectie,drogen en conditioneren van flexi-bele endoscopen. Naast inchecksys-temen voor luchthavens wordtook plaatwerk gemaakt voor pro-fessionele camera’s en audiovisue-le data-systemen.In Varsseveld heeft Contour eendochterbedrijf, Contour AdvancedSystems (CAS). Daar wordt deelektronica in de door Contour ge-maakte schakelkasten ingebouwden getest. Bij Contour, eigendomvan Vado (de familie Van Doorne,bekend van DAF), werken in Win-terswijk ruim honderd mensen enin Varsseveld veertig. In Duitslandheeft de Contour Group een ver-koopkantoor.

Plaatwerkcentrum

Contour is ontstaan uit de SorbaSheet Metal BV, in 1945 opgericht

in Gouda en in 1955 verhuisd naarWinterswijk. Tussen 2007 en 2009werd het personeelsbestand inge-krompen en ging men van drienaar één productiebedrijf. Doorautomatisering slaagde het bedrijfer de afgelopen jaren in de omzetweer te laten groeien. Die wegwordt nog steeds gevolgd. Volgen-de stap is de inrichting van eennieuw plaatwerkcentrum. Met demeest moderne automatiserings-systemen kan met een minimale

inzet van mensen maximaal pro-ductie ‘gedraaid’ worden.„Op dit moment wordt intern in-grijpend verbouwd en wordenrond augustus de nieuwe produc-tielijnen geplaatst. Eind dit jaar ho-pen we alles operationeel te heb-ben”, zegt Rolf van de Putte. Hij isdirecteur operations/QA en Wil-lem Zwiers is algemeen directeur.Met het plaatwerkcentrum hooptContour de slagkracht, de proces-zekerheid, de productiviteit en de

flexibiliteit te verhogen. De conti-nue investeringen in met name au-tomatisering baseert Van de Putteop drie speerpunten van het be-drijf: vakkennis, managementstijlen de visie van het bedrijf.De vakkennis krijgt door de auto-matisering een impuls, vindt hij.„Je kunt automatiseren zo veel jewilt, je hebt altijd vakmensen no-dig die aan de knoppen zitten ende kwaliteit beoordelen. We doenveel aan scholing van mensen in

het eigen bedrijf. Waar nodig scha-kelen we het onderwijs in, zoalsde Bedrijfstakschool Anton Tij-dink voor het opleiden van jongemensen. We hebben hier veel jon-geren in een BBL-traject.”

Mens achter de prestatie

Bij Contour zijn op alle niveausvakmanschap mensen vertegen-woordigd: van vmbo tot mbo enhbo. „Je hoort veel bedrijven kla-

gen over een tekort aan vakmen-sen in de toekomst. Wij moppe-ren niet, maar proberen creatief tezijn. Als we geen vakmensen vin-den leiden we ze zelf op.”Wat managementstijl betreft gaatde directie er van uit dat mensende belangrijkste gereedschappenin een bedrijf zijn. Van de Putte:„Natuurlijk willen we winst ma-ken en continuiteit in de proces-sen en organisatie behouden,maar de vraag is de manier waar-op. Ons zakelijk management is in-gericht met het oog voor de mensachter de prestatie. We zijn eenperformancetraject ingegaan datdrie kernwaarden heeft: samenwer-king, kwaliteitsbewustzijn en ver-antwoordelijkheid. Dit is een pro-ces dat nog wel even gaat duren.”Situationeel leiding geven noemtVan de Putte de managementstijlin zijn bedrijf. „Niet een star be-leid, maar aanpassen aan de situa-tie van dat moment”, zegt hij. Devisie van het bedrijf tenslotte kentook een paar trefwoorden: Eerstekeus partner zijn in ontwikkeling,engineering, productie en leveringvan hoogwaardig plaatwerk en sa-menstellingen (plaatwerk met elek-tro en modulebouw). Contourwerkt samen met een aantal multi-nationals, zoals Philips, die breedop de export zijn georiënteerd.Van de Putte: „Engineers van dezeen andere klanten zijn in eenvroegtijdig stadium bij de voorbe-reiding en uiteindelijke productiebetrokken. ‘Early supplier envolve-ment’ heet het systeem waarin weintensief met onze klanten samen-werken.”Ook Contour heeft last van de cri-sis, maar de apparatuur waarinplaatwerk wordt verwerkt blijft no-dig. Wel heeft het bedrijf vandaagde dag te maken met de vraagnaar steeds kortere levertijden.Van de Putte: „Voorheen haddenbedrijven meer producten op voor-raad. Dat willen ze niet meer. Wijhouden nu de voorraden van eenaantal klanten bij. Overigens heb-ben wij geen klachten over eenslechte betalingsmoraal. Wij zittenin een betrouwbare markt.”www.contour.eu

Contour naar man-arm produceren

Op naar 900 extrabanen in groeneindustrie

� van 200 naar 300 aangesloten be-drijven en kennisinstellingen

� scouting en screening van 250 in-novatiekansen

� (bedrijfs)ondersteuning bieden aan45 nieuwe bedrijven (start-ups) ofnieuwe bedrijvigheid (samenwer-kingen tussen bestaande bedrij-ven)

� 900 nieuwe banen in de energie-en milieutechnologie en de bioba-sed economy, te weten 300 direc-te arbeidsplaatsen en 600 arbeids-plaatsen bij toeleverenaciers en-dienstverleners

� 5 innovatie labs� vestiging van 4 energie- en milieu-

technologie of biobased bedrijvenvan buiten Nederland in Gelder-land of Overijssel

� aantrekken van investeringen net-werkpartners uit het buitenland,met name Nordrhein-Westfalen

� in het netwerk aanwezige kennisonwikkelen tot een product ofdienst

Directeur operations Rolf van de Putte van Contour Covering Technologie: „Management met oog voor de mens achter de prestatie.” foto Theo Kock

Harry de Vries (r) en Harry Weber foto Jacques Kok

Ubbink maakt zonnepanelen in Kenia.

Ambities GTA

Het klinkt tegenstrijdig. ContourCovering Technologie uit Winters-wijk gaat steeds meer richtingman-arm produceren. Maar direc-teur Rolf van de Putte zegt ook:„De mensen zijn onze belangrijk-ste tools.” Het een sluit het anderniet uit, vindt hij. „We ontslaangeen mensen, maar zetten ze an-ders in. En omzetgroei komt ookdie mensen ten goede.”

Page 10: de Ondernemer Doetinchem mei

De Gelderlander zaterdag 18 mei 2013

10| nieuws

N ederland heeft een achter-stand in te halen als hetom zonne-energie gaat.

Ook in de Achterhoek zal de solar-markt de komende jaren enormgroeien, omdat het om schoneenergie gaat.Dat zei bedrijfsleider Geno Mijnenvan de Kremer Bedrijven uit‘s-Heerenberg op 23 april tijdenseen bedrijfsbezoek van leden vande Doetinchemse ondernemersver-eniging IG&D.Zonne-energie is niet nieuw. Deeerste panelen zijn al in 1839 (!) uit-gevonden. In de ruimtevaart isveel ervaring opgedaan met ener-gie uit solarpanelen. „Wanneer wealle energie zouden gebruiken diede zon levert kunnen we over tien-duizend maal meer energie be-schikken dan nodig is om aan debehoefte van alle zeven miljardaardbewoners te voldoen”, zei Ge-no Mijnen.

Minder weerstand

Nu andere energiebronnen uitge-put lijken te raken wordt vol inge-zet op zonne-energie, omdat die

installaties stil zijn en mindermaatschappelijke weerstand oproe-pen dan windmolens.De solarmarkt in Nederland is deafgelopen twee jaar met tweehon-derd procent gegroeid. Toch wordtin ons land nog maar 0,3 procentvan de energie uit solar gewon-nen. In Duitsland is dat veel meer:vijf procent van de totale behoefte

aan energie. In Nederland staanmomenteel honderdduizend in-stallaties, in Duitsland 1,2 miljoen.„Nederland volgt maar langzaam,maar dat zal veranderen nu het op-wekken van duurzame energie hotis”, zei Mijnen. Hij gaf aan dat erdrie marktsegmenten zijn:1. Particulieren leggen zonnepane-len op de daken van hun woning.

Volgens Mijnen is er wel groot ver-schil in kwaliteit. Kremer levertgeen pakketten panelen, maarcomplete installaties. Er zijn nogsteeds subsidies te vergeven tot 15procent van de kosten met eenmaximum van 650 euro. De terug-verdientijd ligt volgens Mijnen tus-sen de zeven en negen jaar.2. Ook bedrijven die overgaan opgebruik van zonne-energie kun-nen gebruik maken van subsidiere-gelingen. Voor een gemiddeld be-drijf ligt de terugverdientijd vol-gens Mijnen op acht tot dertienjaar. Het gebruik van duurzameenergie is volgens hem ook goedvoor het imago van het bedrijf.3. In de agrarische sector wordt alveel zonne-energie gebruikt. Boe-ren hebben vaak hoge energie-re-keningen en daarom loont solarvoor die bedrijfstak volgens GenoMijnen al eerder.

Bedreigingen

Kremer verkoopt solarinstallaties,geeft persoonlijk advies en levertde engineering en installatie vande benodigde apparatuur. Omdat

mensen willen weten hoe hun in-stallatie presteert kunnen ze dat te-genwoordig vrij makkelijk monito-ren. Mijnen: „Door in te loggenmet i-pad of smartphone kun jedagelijks het gebruik van de PV-in-stallatie (photo voltage, red.) in degaten houden.”Hij stipte ook aan dat er momen-teel onrust in de solarmarkt is ont-staan door zelfontbrandende pane-len. Dat kan nog een incident wor-den genoemd, maar veel ernstigervoor de branche zijn de importhef-fingen waartoe de Europese Unieheeft besloten.Op in China geproduceerde zonne-panelen (85 procent van de marktin Europa) wordt een forse im-portheffing ingevoerd.Daardoor worden de investeringenin solar beduidend hoger, wordtde terugverdientijd langer en datkan de groei van de markt stagne-ren.De importheffing hangt als eendonkere wolk boven de branche.Nederland is tegen de protectionis-tische maatregel, maar of dat ietsaan het EU-besluit doet verande-ren is twijfelachtig.

Leden van de IG&D tonen belangstelling voor de zonnepanelen tijdens hetbedrijfsbezoek aan de Kremer Bedrijven. foto Theo Kock

‘Solarmarkt Achterhoek zal enorm groeien’

Kunstgebit uit de 3D printer

D e ontwikkelingen inhet 3D printen gaansneller dan het tem-po waarin wij ge-leerd hebben te

denken”, zegt directeur Peter vander Meulen van VDM Kunststof-techniek uit Doetinchem. Hij richtzich met een hartenkreet aan on-dernemers en onderwijs: „Jongenswordt wakker. De wereld gaat ersnel heel anders uitzien.”Preken voor eigen parochie?„Nee”, zegt Van der Meulen. „Ikheb geen concurrenten, alleenmaar collega’s. Ik maak me wel zor-gen. Ondernemers zijn sceptischen laten kansen liggen. In het on-derwijs wordt amper gekeken naaropleidingen in 3D printen. Waardat wel gebeurt gaat het te traagdoor bureaucratische en financiëleperikelen. Maar zo mis je de bootwel. Op alle niveaus van de techni-sche opleidingen moet in 3D printworden onderwezen. Daar had gis-teren al mee begonnen moetenworden.”Van der Meulen noemt 3D prin-ten na de uitvinding van het wielen van de stoom „de derdeindustriële revolutie.” In zijn een-tje heeft hij in ruim een jaar50.000 onderdelen van kunststofgeprint op de meest innovatieve3D printer die op dat gebied is ont-wikkeld: de Envisiontec PerfactoryP4. De verrichtingen van VDMKunststoftechniek zijn niet onop-gemerkt gebleven. Het bedrijf

werd op basis van technologischeprecisie en kwaliteit van het 3Dprintmateriaal genoemd in Ameri-kaanse vakbladen. Ook zal Petervan der Meulen niet lang meer al-leen zijn. Hij heeft in het pas be-trokken bedrijfspand aan de Vlijt-straat vier bureaus ingericht. Hijzoekt 3D tekenaars en bijvoor-beeld tandtechnici voor de afwer-king van de kunststofmaterialen.Kunststof uit een printer. Produc-ten die laagje voor laagje uit deprinter rollen, zoals thuis papierenvelletjes bij de gewone printer.Peter van der Meulen: „Als grond-stof gebruik ik vloeibare acryl metfotopolymeer. Door middel van be-lichting krijgt de vloeistof een vas-te vorm. Als ik een 3D tekeningheb kan ik alles printen.”In vitrinekasten en op tafel liggen

tal van 3D producten. Zowel proef-modellen als kant en klare produc-ten. Kunstgebitten, hoortoestellen,brillen, omhulsels van mobiele te-lefoons en diverse mallen die die-nen om andere materialen in tegieten.

Kunstheup

Peter van der Meulen schetst eengouden toekomst voor de 3D prin-ter. „Denk ook aan de medischezorg. Nu zijn er nog maar een paarmodellen van een kunstknie enkunstheup. Met een scan kunnenwe elke gewenste maat knie ofheup printen. Daarin kan vervol-gens het best passende kunstge-wricht worden gegoten.”In zijn showroom heeft Van derMeulen een Austin Healy staan.

Het probleem van het onderhoudvan oldtimers is doorgaans een ge-brek aan originele onderdelen.„Met een authentiek onderdeel ofeen tekening daarvan kan het on-derdeel worden geprint en vervol-gens gegoten. Tot en met een heleversnellingsbak.”Peter van der Meulen was al werk-zaam in de kunststofbranche (metname profielen) toen hij vanuitzijn garage ging experimenterenmet 3D printen. „De eerste machi-nes waren te grof en onnauwkeu-rig. Ik zocht het meer in de tand-technische hoek, omdat dat uiterstprecies werk is. Zo kocht ik in 2010de Envisiontec Ultra. Daarmeekon ik al heel precies werk afleve-ren. Omdat ik hem thuis hadstaan heb ik er ontzettend veelmee geëxperimenteerd. Maar ik

was nog niet helemaal tevreden.In 2011 heb ik op een beurs inDuitsland de P4 gekocht. Ik wasde eerste en heb als serienummer001. De printer heeft een grootbouwvolume, een zeer hoge preci-sie, is te gebruiken voor vrijwel al-le materialen en heeft een hoge enprecieze resolutie.”Behalve kunststof kan ook was inde P4 worden geprint. VDM kandesgewenst één print maken,maar ook een serie van 3000stuks. Het zijn vooral gietvormenen onderdelen die geprint worden.Ondertussen kijkt Van der Meulenal weer uit naar een nog weer nieu-we generatie printers. „Zodra ereen leverancier is die een printeraanbiedt die aan mijn normen vol-doet, dan is-ie van mij.”www.vdm-kunststoftechniek.nl

Peter van der Meulen: Austin Healy met 3D printonderdelen. foto Theo Kock Enkele producten uit de 3D printer van VDM. foto Theo Kock

Een heel kunstgebit of plaatjemet tanden of kiezen. Niet uithet tandtechnisch lab, maar uiteen 3D printer. Fantasie of werke-lijkheid? Peter van der Meulenvan VDM Kunststoftechniek wijstvoor het antwoord naar de tafel.Daar ligt een kunstgebit. In de3D printer opgebouwd uit dunnelaagjes kunststof.

Page 11: de Ondernemer Doetinchem mei

zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

nieuws | 11

door Jacob Schreuder

A strid Vredegoor uit Lichten-voorde verdient haarbrood als zelfstandig onder-

nemer in de kunst. De verkoopvan haar schilderijen, etsen enhoutdrukken levert nauwelijks ietsop. „De kunst ligt helemaal op z’nkont”, zegt ze. Daarom geeft ze cur-sussen, workshops in het onder-wijs en creatieve teambuilding aanwerknemers van bedrijven en in-stellingen.Het Atelier the M.A.D. house voorgrafische en beeldende kunst staatachterin de tuin van haar woningaan de Middachtenstraat in Lich-tenvoorde. Er komen wekelijks vijf-tig tot zestig cursisten uit de heleAchterhoek. Een van haar cursis-ten won al eens de GelderlanderKunstprijs, waar Astrid dit jaardeel uitmaakte van de jury.Een andere cursist boekte onlangssucces in New York.Astrid: „Ze werd uitgenodigd vijftekeningen te exposeren in de Ago-ra Gallery. Ik ben er in maart we-zen kijken en het werk misstonder absoluut niet. Sterker nog, het

behoorde tot de besten. Zeker intechnisch opzicht.”Aardigheid heeft Astrid Vredegoorook in de workshops op scholen.„Gek genoeg heeft de jeugd eenbeeld van kunstenaars dat nietklopt met de werkelijkheid. Kun-stenaars worden al gauw gezien alsalternatievelingen. Ik zeg dan datik knetterhard moet werken - vaak

van 07.00 uur tot diep in de avond- en dat ik net als zij ook naar deWC moet.”

Geen zwever

Dat vooroordeel kreeg ze zelf ookmee toen ze naar de kunstacade-mie wilde. Haar ouders zagen datniet zitten. „Maar ik was inmid-

dels oud genoeg en heb toch de op-leiding gedaan bij Artez in Arn-hem. Ik ben geen zwever. Juistniet. Ik ben nuchter en werk kei-hard. Tegen een dip ben ik nooitaangelopen. Ik kan het aan.”De projecten op scholen doet As-trid Vennegoor met het Kunsthuis-je. Daar is een aantal collega-kun-stenaars bij betrokken. Astrid:„Het Kunsthuisje ontwikkelt les-materialen die aan scholen wor-den verkocht.”In haar atelier geeft Astrid ook cur-sussen naaktmodellen schilderenaan vrijgezellen. Groepen mannenof vrouwen komen op hun vrijge-zellenfeest een dagdeel schilderen.Veel plezier beleeft Astrid aan decreatieve teambuildingscursussen.„Dat kan hier in het atelier, maarook op lokatie. Ik heb met diverseteams gewerkt, ook uit een zieken-huis. Door samen creatief te zijnkun je zien hoe de onderlinge com-municatie verloopt. Sommigen ne-men het voortouw. Het leider-schap kun je er dan zo uit halen.Ook zie je waar het wrikt in de on-derlinge communicatie. Ik heb weleens mensen van een afdeling

communicatie gehad die helemaalniet met elkaar konden communi-ceren.”Mede door de crisis verkopen kun-stenaars weinig werk. Hoewel haaratelier hele dagen open is zal erniet snel een klant naar binnen lo-pen.„Ja, soms verkoop ik een prentje.Maar ik maak ook bepaald geenIkea-kunst. Het is af en toe bestconfronterend.”Voor haar cursisten is Astrid, zegtze zelf, ook niet altijd meegaand.„Ik ben een pietlut, het werk moetgoed zijn. Maar ik benader de cur-sisten individueel en laat ze inhun waarde. Ze kunnen hier vrij-wel alles, van schilderen tot passe-partout snijden.”Zelf houdt Astrid zich ook bezigmet uiteenlopende technieken.„Verf maken doe ik zelf. Schilde-ren, etsen, houtsneden en als hob-by maak ik keramiek. Ik doe bijnaalles, alleen geen aquarellen.”Vier schilderijen en elf grafiekenvan Astrid Vredegoor zijn tot 1 au-gustus te zien in Openluchtmu-seum Erve Kots in Lievelde.www.astridvredegoor.nl

Astrid Vredegoor: ‘Kunstenaar moet knetterhard werken’. foto Theo Kock

Astrid Vredegoor: ‘De kunst ligt op z’n kont´

Regio ‘beloond’ met CIVON

door Jacob Schreuder

D e Achterhoek heefthet CIVON overi-gens zelf verdiend.Het is de beloningvoor een krachtige

lobby en voor het ROC Graaf-schap College, dat op technisch ge-bied de beste mbo-opleiding is inNederland. „Als we niet de num-mer 1 waren geweest was het CI-VON onze neus voorbij gegaan”,weet opleidingsmanager KeesNieuwenhuijse van het Graaf-schap College zeker. „Er waren zoveel kandidaatregio’s met goede pa-pieren. Dan hadden we naar hetCIVON kunnen fluiten.”Om te weten hoe erg dat voor hetAchterhoekse bedrijfsleven zouzijn geweest een korte uitleg overhet Centrum voor Innovatief Vak-manschap Oost-Nederland, waar-van Kees Nieuwenhuijse directeurwordt en waarvan het hoofdkan-toor wordt gevestigd in de histori-sche villa De Houtkamp op het ter-rein van het ROC.

Maakindustrie versterken

Het CIVON is bedoeld om demaakindustrie, sterk vertegenwoor-digd in de Achterhoek, te verster-ken. Daaronder valt het bevorde-ren van innovaties en het ontwik-kelen van talent en kennis op hetgebied van high tech systemen enmaterialen. De bedrijven zelf kun-

nen met hun vragen voor innova-tieve oplossingen terecht bij het CI-VON. Daar komen ze in contactmet studenten die het onderzoekvoor die ondernemingen gaandoen.Het CIVON steunt de bedrijvenniet alleen op allerlei praktischemanieren, ze worden ook in con-tact gebracht met andere bedrij-ven en kennisinstellingen. Het cen-trum wil de vrije en open innova-tie bevorderen. In dat proces speeltook het Achterhoeks Centrumvoor Technologie een stevige rol.Het ACT is een van de instellingendie zich heeft ingespannen het CI-VON naar de Achterhoek te halen.Voor de mbo-studenten kan hetCIVON ook veel betekenen. Zijdie zoeken naar een bèta-oplei-

ding met passie en beleving krij-gen hoogwaardige bol- en bbl-op-leidingen voor de niveaus 3, 4 en4plus aangeboden. Niet alleen stu-deren, maar ook uitdagende erva-ringen opdoen in de praktijk bijde top van het nationale en inter-nationale bedrijfsleven. Het CI-VON heeft docenten die de bedrijf-spraktijk kennen. Hun ondersteu-ning wordt primair in het bedrijfzelf gegeven, maar als dat niet kanin de bedrijfsruimtes van een aan-tal founders.

Founders

Die founders zijn onderwijsinstel-lingen op vmbo-niveau, de Be-drijfstakschool Anton Tijdink, deHogeschool Arnhem Nijmegen en

Saxion en de Initiatiefgroep Inno-vatiecentrum Afbramerij van hetDRU-industriepark in Ulft. Als deafbramerij over ongeveer een jaarklaar is als innovatiecentrum, ko-men daar machines en een lab testaan en zal een deel van de prak-tijkopleiding er plaats vinden.De oprichting van het CIVON iseen uitvoering van het landelijktopsegmentenbeleid, waar het mi-nisterie van Economische Zakenen de provincie Gelderland fond-sen voor beschikbaar hebben ge-steld. „Er waren twintig aanvra-gen in Nederland. Daar blevenvier van over. Twee moesten ernog afvallen, omdat slechts tweevoor de overheidsfinanciering inaanmerking komen”, zegt Nieu-wenhuijse.

Uiteindelijk bleven Eindhoven enDoetinchem over. Twente, ook inde race, viste achter het net. „Maarwe gaan wel samenwerken metTwente. Daar is een universiteit ende kennis die daar is zullen wewaar mogelijk benutten. Boven-dien zitten de hogescholen HANen Saxion in het foundersoverleg.”Het CIVON heeft een aantal kern-waarden: experimenteren en ont-wikkelen, opleiden en een levenlang leren en kennis delen. Ookheeft het CIVON een aantal doe-len geformuleerd. Een daarvan istoename van het aantal afstudeer-ders met een certificaat onderne-mersvaardigheden met vijftig pro-cent ten opzichte van vorig jaar.Nieuwenhuijse: „Een ander doel isdat meer jongeren instromen inde techniek. Als de markt weeraantrekt wordt een groot tekortaan vaklieden voor de maakindus-trie verwacht. Zo gaan we bouw-mensen omscholen voor de maak-industrie. Daar ligt een grote uitda-ging voor een krimpregio als deAchterhoek.”Kees Nieuwenhuijse moest weleven nadenken voordat hij het aan-bod om directeur van het CIVONte worden accepteerde. „Ik heb hetprima naar de zin op het ROC. Ikben een onderwijsman, maar komuit een ondernemersgezin. En zul-ke uitdagingen kom je niet vaak inje leven tegen. Ik wil het CIVONgraag een stap verder brengen.”Het CIVON krijgt vijf jaar de tijdzich te ontwikkelen. De subsidiesvan rijk en provincie zijn toegewe-zen aan het ROC, maar dat wilniet zeggen dat het onderwijs dedienst uitmaakt bij het CIVON.„In het foundersoverleg zitten on-dernemers. Zij beslissen over water gaat gebeuren. Het ROC doet al-leen het ‘onderhoud.’

Donderdag kregen leden vanVNO-NCW Achterhoek tijdenseen bijeenkomst bij Van Raam inVarsseveld uitleg over het CIVON.

Kees Nieuwenhuijse voor de historische villa De Houtkamp. Straks hoofdkantoor van het CIVON. foto Theo Kock

De Achterhoek wil zich nog weleens in een Calimerorol aanme-ten wanneer het om rijksbeleidgaat. ‘De groten krijgen alles enwij als kleine niets.’ Maar de re-gio heeft wél het Centrum voorInnovatief Vakmanschap Oost-Ne-derland (CIVON) in huis gehaald.Als één van de twee regio’s geko-zen uit twintig aanmeldingen.

Page 12: de Ondernemer Doetinchem mei

De Gelderlander zaterdag 18 mei 2013

12| nieuws

door Frank Thooft

D eze RCT’s ondersteu-nen ondernemers inhet midden- enkleinbedrijf met hetoplossen van innova-

tieve vraagstukken. Ze doen datmet de inzet van innovatiemake-laars die dagelijks bezig zijn omcreatieve verbindingen te leggentussen innovatieve bedrijven. Zezijn blij met de toezegging van desprekers.Jan van de Weerd, innovatiemake-laar in Arnhem en de Liemers:„Het congres heeft als titel ‘Ruim-te voor Innovatie’, en daarmee wil-len we het belang van innovatievoor het bedrijfsleven benadruk-ken.We kunnen met deze twee spre-kers een reis naar binnen én eenreis naar buiten symboliseren enhopen daarmee de deelnemersaan het congres te inspireren. Bo-vendien worden er drie innovatie-ve ondernemers geïnterviewd zo-dat je van dichtbij ook de verhalenvan idee tot implementatie kunthoren.’’ Dagvoorzitter is weermanReinier van den Berg, die de bij-eenkomst zal leiden. Van den Bergis bekend als weerman en sprekerop congressen. Dr. Ivo van Vulpenis deeltjesdeskundige bij het Am-sterdamse Nikhef, en is nauw ver-bonden met de deeltjesversnellerdie in Geneve staat (CERN). Hijzal tijdens de lezing een boekjeopen doen over het belang van hetonderzoek naar het zogenaamdeHiggs-deeltje en de waarde van ditonderzoek voor innovaties.Ook zal hij ingaan op het belangvan wetenschappelijk onderzoek,zoals hij zelf vooraf aangaf: „Wezouden geen computers hebbengehad als we geen onderzoek naarhet atoom hadden uitgevoerd. Eninternet was nooit ontstaan als ervanuit CERN geen eerste aanzet

was gegeven. En zo zijn er nog tal-loze voorbeelden.’’

Intrigerend

Joost Bouman is de innovatiemake-laar voor Nijmegen en omgeving.Hij verwacht zo’n driehonderd on-dernemers voor deze bijeenkomst.Bouman: „Het verhaal van AndréKuipers is natuurlijk ook heel intri-gerend. Hij heeft twee maal eenruimtereis gemaakt, en schreef erzelfs een spannend sciencefiction-verhaal over. Hij zal tijdens zijnspeech, die we als klapstuk voorhet eind hebben bewaard, ingaanop het belang van innovatie voorde ruimtevluchten. Ook zal hij na-der ingaan op hoe te overleven in

de ruimte, hoe je voorbereidt opeen ruimtereis, enzovoorts. Voorhem geldt, net als voor Ivo vanVulpen, dat je altijd naar avontuurmoet blijven streven. Om het an-ders te zeggen: nieuwsgierigheidwordt beloond met mooie vindin-gen; innovatie wordt beloond metsuccessen.’’ De drie innovatieve on-dernemers die tijdens de presenta-tie geïnterviewd worden zullenmet name ingaan op hun ideeënen de manier waarop ze die te gel-de hebben kunnen maken. Het isvoor het eerst dat de vijf RegionaleCentra voor Technologie sameneen bijeenkomst organiseren.Al eerder was er, eveneens in Bur-gers’ Zoo, een bijeenkomst overBiomimicry georganiseerd door de

innovatiemakelaars van Arnhemen Nijmegen. Nu wordt de scopeuitgebreid en over heel Gelderlandgelegd. Het congres wordt beslotenmet een uitgebreide netwerkbor-rel. De middag wordt georgani-seerd dankzij de samenwerkingvan de vijf regionale Centra voorTechnologie: het VCT, het PCT,het RNCT, RCT de Vallei en RCTRivierenland. De Regionale Cen-tra voor Technologie zijn stichtin-gen die bestuurd worden door Gel-derse ondernemers en gefinan-cierd worden door de ProvincieGelderland en de Europese Unievia het EFRO fonds.Op de website www.pctmg.nl ismeer informatie over het evene-ment te vinden.

Advies- en ingenieursbureauRoyal HaskoningDHV heeft eenopdracht ontvangen ter waardevan 7,5 miljoen dollar (5,8 miljoeneuro) voor de uitbreiding van debelangrijkste haven in Indonesië.De uitbreiding van de haven vanJakarta is volgens HaskoningDHVeen van de grootste havenontwik-kelingsprojecten ter wereld. Het ge-fuseerde Nederlandse bedrijf gaattoezicht houden op de bouwwerk-zaamheden, waaronder een lan-daanwinning, de aanleg van golf-brekers, kadeconstructies en debouw van een containeroverslag-terrein.Het project moet in 2023 zijn afge-rond.

De horeca, catering en verblijfsre-creatie houden flink last van deeconomische crisis. Het aantal va-catures in de sector is sinds het be-gin van de crisis sterk gedaald, hetaantal werkloosheidsuitkeringen isverdubbeld en het aantal faillisse-menten nam sterk toe. Dat blijktuit de sectorbeschrijving van hetUWV. De sector verwacht dit jaarnog geen herstel. Voor de jaren er-na is het beeld evenmin rooskleu-rig. Uitgaven in de horeca zijn eenluxeartikel, waarop relatief snelwordt bezuinigd als de koopkrachtminder wordt, aldus het rapport.

B AM heeft een seizoensge-bonden zwak eerste kwar-taal achter de rug, maar ver-

wacht een verbetering in de restvan dit jaar. De omstandighedenin de thuismarkten blijven moei-lijk. Het is voor BAM nog te vroegom een verwachting uit te sprekenvoor het hele jaar, maar het bedrijfzegt geen reden te hebben om aante nemen dat 2013 significant zalverschillen van de operationeleprestatie in 2012. De winst voor be-lastingen steeg van 3,5 miljoen eu-ro tot 5,2 miljoen euro.

Horeca houdtlast van crisis

Mooie orderHaskoningDHV

BAM verwachtverbetering

André Kuipers op congres

Andé Kuipers spreekt op 7 juni in Burgers Zoo. foto ANP/Ed Oudenaarden

Plakhorstweg 11DoetinchemTel. 0314 - 345649

WWW.WAGENDORP.NL WWW.JAMESAUTOSERVICE.NL

?

Op 7 juni zullen astronaut AndréKuipers en wetenschapper Ivovan Vulpen (deeltjesversneller)spreken op een (gratis) innovatie-congres dat door 5 Gelderse Re-gionale Centra voor Technologie(RCT’s) wordt georganiseerd inhet congrescentrum van Burgers’Zoo, van 12.00 - 17.00 uur.

1 juli 2014CE markering verplicht

Aanmelden: vóór 13 juni 2013 via [email protected] of 0315 - 39 55 60

Donderdag 20 juni a.s. vindt hierover een bijeenkomst plaats bij Bedrijfstakschool Anton Tijdink. Tijdens deze bijeenkomst wordt u geïnformeerd over deze gestelde eisen en welke stappen u dient te nemen om hieraan te kunnen voldoen.Locatie: Bedrijfstakschool Anton Tijdink, Varsseveldseweg 12, 7061 GA TerborgDatum: 20 juni 2013Inloop: 19.00 uur. Aanvang: 19.30 uur

Bedrijfstakschool

Anton Tijdink

Varsseveldseweg 127061 GA Terborgwww.atschool.nl

Page 13: de Ondernemer Doetinchem mei

zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

de kwestie | 13

I n Nederland denken we al hon-derd jaar dat we internationaaleen van de beste producenten

zijn. Dat is al lang niet meer zo.Die slag hebben we verloren. Quainnovatie zijn werelddelen alsAzië snel in opkomst. Er moet inNederland een innovatieve inhaal-slag gemaakt worden voordat zeons weer nodig hebben.”Dat zei directeur Erik Prange vanmetaalbedrijf Prange precisie as-semblage oplossingen uitWinterswijk/Meddo op 7 mei tij-dens de maandelijkse ontbijtbij-eenkomst van de Ondernemer.Prange kreeg bijval van directeurToon van Eck van Van Eck Metaal-techniek Nederland uit Wijchen,„De concurrentiepositie van Ne-derland in de wereld is slechter ge-worden. We kunnen die achter-stand alleen ongedaan makendoor innovatie en zeer hoge kwali-teit te leveren.”De stelling tijdens de discussiewas: „Willen metaal en elektrooverleven, dan moeten ze hun in-novaties vooral afzetten in export-landen.” Aan tafel zaten geen on-dernemers die kant en klare pro-ducten in het buitenland afzetten,maar wel toeleveranciers. Die ove-rigens indirect - via levering vanonderdelen aan hun klanten - welhun bijdragen de hele wereld overzien gaan.Toon van Eck heeft een bedrijf datonder meer plaatwerk maakt voorbesturingskasten die tijdens de af-bouwfase worden geplaatst in gro-te jachten en fregattten. „Die sche-

pen komen uit de hele wereld. Zes-tig procent van onze productengaat dan ook naar het buitenland.Het bedrijf Kleinmechaniek uitWestervoort ontwikkelt produc-ten voor derden. „Ook voor export-bedrijven, maar ik ben er niet echtnaar op zoek”, zegt directeur Os-car Klein.Hoewel het niet alleen over de stel-ling ging bleef er genoeg over omte praten over wat ondernemersuit de metaal en elektro bezighoudt. Uit het gesprek bleek dat

bedrijven in die sector elkaarsteeds vaker opzoeken om samenaan de vraag van een klant te kun-nen voldoen. Ze vormen ketensvan meestal kleine ondernemin-gen, die ook nog bij elkaar in debuurt liggen. „Door dingen met el-kaar goed te doen pak je ook sa-men de klanten mee”, zegt OscarKlein. Zijn bedrijf houdt zich ookbezig met 3D printen. „Daar zit ze-ker toekomst in, maar nu zijn ernog veel nadelen. Wij maken klei-nere series en kunnen met spuit-

gieten vaak goedkoper en beterwerken dan met 3D. Maar er komteen nieuwe generatie printers aan,dus zijn we er wel alert op.”Erik Prange: „Mijn bedrijf over-leeft door specialisme. Ik kan de la-ge lonenlanden voor blijven doorte investeren in automatisering.”Hij is niet tegen open innovaties,maar ziet er ook de schaduwkantvan in. „Ik ben wat terughoudendin het overal poneren van mijn ei-gen ideeën.”Oscar Klein daarentegen: „Doorhet toenemende specialisme vanbedrijven kun je het niet meer al-leen. Je bent afhankelijk van el-kaar. Ik werk in zeer specialisti-sche machinebouw samen meteen groep vaste bedrijven. Hetworden gezamenlijke projecten.”Uiteraard kwam ook de arbeids-markt ter sprake. Juist in de me-taal en elektro wordt na de crisiseen groot tekort aan vakmensenverwacht. De vraag is zo groot datJanssen Interim Services uit Doet-inchem, gespecialiseerd uitzendbu-reau voor technisch personeel,zelfs een vestiging in de Steden-driehoek Deventer-Apel-doorn-Zutphen heeft geopend.Commercieel manager Mark Lim-beek zegt: „Onze klanten willenflexibel zijn. Ze kijken naar wat demensen kunnen, niet naar waar zevandaan komen. We krijgen zelfsaanvragen uit Antwerpen. Wijwerken overigens ook samen. Alswij de gevraagde vakman niet kun-nen leveren vragen we een colle-ga-uitzendbureau.”

D e Kamer van KoophandelCentraal Gelderland ver-zorgt, in samenwerking

met diverse organisaties, tal van se-minars. Hieronder vindt u het pro-gramma voor de komende tijd.Tenzij anders vermeld, vinden debijeenkomsten plaats in het ge-bouw van de Kamer van Koophan-del aan de Kronenburgsingel 525in Arnhem. De vermelde prijzenzijn per persoon. Aanmelden voor-af is noodzakelijk en kan viawww.kvk.nl/ seminarsgelderland

Zo start u een eigen bedrijfHet is van belang dat u zich alsstartende ondernemer goed voor-bereidt zodat uw bedrijf ook eensuccesvolle onderneming wordt.Dit seminar gaat over vestigingsei-sen, wetten en regels, marktmoge-lijkheden en - informatie, begro-ten van omzet, kosten en winst.Data: Donderdag 30 mei in Arn-hem, maandag 3 juni in Wagenin-gen en donderdag 13 juni in Doet-inchem. kvk.nl/seminarstart(19.00 tot 22.00 uur, kosten € 35,-)

Zo start u als freelancer of zzp’erEigen baas of toch niet? Vaak ishet voor een freelancer of zelfstan-dig ondernemer zonder personeelonduidelijk of hij/zij nu wel ofniet als zelfstandig ondernemerwordt gezien. De Belastingdiensthanteert namelijk een ander crite-rium voor deze beoordeling danbijvoorbeeld uitvoeringsinstellin-gen voor sociale zekerheid en deKamer van Koophandel. Ddoelvan deze avond u uitleg te gevenover de positie van de zelfstandigezonder personeel en u te informe-ren over de valkuilen bij het op-starten van de onderneming. Kos-ten € 35,- donderdag 27 juni inArnhem. kvk.nl/seminarzzp (19.00– 22.00 uur)De ondernemende vrouwBent u een ondernemende vrouwdie als zelfstandig ondernemer,partner in een onderneming of on-dernemend in een grotere organi-satie te werk gaat? Dan is onder-staand seminar echt iets voor u!Tijdens dit seminar komen 4 be-langrijke thema’s aan de orde.We zoomen onder meer in op hetnut van de Social Media voor uworganisatie.www.kvk.nl/succesvrouwgelderland.nl/succesvrouwgelderland Da-tum: donderdag 23 mei in Arn-hem, 13.30-17.00 uur, kosten € 35,-Starten met social mediaNetwerken is belangrijker dan ooiten door de explosieve groei van So-cial Media zijn er vele manierenbijgekomen om contacten aan tegaan en te onderhouden. Maarwat is social media nu precies enhoe kunt u deze netwerken sliminzetten? Behandeld worden: Ge-bruik social media: LinkedIn, Twit-ter en Facebook, hoe het zit metde toepasbaarheid in uw bedrijf,voor welke doelgroep het nuttig isen voor wie niet. www.kvk.nl/ on-dernemensocialmedia Datum:woensdag 19 juni van 19.30 tot22.00 uur in Arnhem. Kosten €35,-Netwerken voor startersNetwerken is een uitstekend mid-del om klanten en opdrachtenvoor uw onderneming te werven.Velen onderstrepen daarom het be-lang ervan. In de praktijk blijkt re-sultaatgericht netwerken echtermakkelijker gezegd dan gedaan.Datum: maandag 10 juni in Arn-hem. (13.30 tot 17.00 uur, kosten€100,-) Aanmelden viawww.kvk.nl/seminaracquisitie

‘We zijn lang niet meer de beste’

H ans Biesheuvel, voorzittervan MKB Nederland,opende eergisteren een

zeer druk bezochte Dag van de On-dernemer op Papendal. Met 1600inschrijvingen was de zaal meerdan vol. Biesheuvel benadruktehet belang van durf, innovatie enexport als aanjager van de econo-mie, niet alleen voor het grootbe-drijf, maar zeker ook voor klei-ne(re) bedrijven. „Eind vorig jaarwas ik nog in Brazilië met 25 klei-ne creatieve bedrijven die daarook concrete opdrachten hebbengescoord, en vorige maand was ikop Aruba met een handelsmissiewaar ook kleinere bedrijven bij wa-ren, zoals een elektrotechnisch be-drijf. Het zijn zeker niet alleen degrote bedrijven die aan de handels-missies kunnen meedoen. Bena-der ons gerust zodat we kunnenbekijken wat we voor je kunnendoen.’’ Biesheuvel riep voorts op

tot innovatief denken, onder meerop het gebied van financiering, bij-voorbeeld door crowdfunding enfactoring. Mede-organisator vande dag, INGbank, liet bij mondevan regiodirecteur Marcel Beckersweten veel aandacht aan krediet-verlening te zullen besteden, enook om het vertrouwen in bankenweer te herstellen. Biesheuvelnoemde de speerpunten waar hetmidden- en kleinbedrijf zich opzou moeten richten: durf, flexibili-teit, wendbaarheid, creativiteit, in-novatie, op de toekomst én op ex-port gericht. Beckers: „Streef naarsamenwerkingen: slechts 20% vande Gelderse bedrijven exporteert,terwijl een prachtige handelspart-ner als Duitsland letterlijk om dehoek ligt.’’ Beckers riep de (rijke)provincie Gelderland ook op tot(meer) investeringen in het be-drijfsleven. Biesheuvel: „Maak vanondernemen je passie!’’

Seminars

Dag van de Ondernemer focustop innovatie, export en toekomst

Oscar Klein Erik Prange Mark Limbeek Toon van Eck

DeKwestie

Hans Biesheuvel in een volle zaal. foto Jacques Kok

Willen metaal en elektro overleven dan moetenze hun innovaties vooral wegzetten in exportlan-den.

Zo luidde de stelling tijdens het maandelijkseondernemersontbijt.

Tekst: Jacob SchreuderFoto’s: Edwin Stoffer

Page 14: de Ondernemer Doetinchem mei

De Gelderlander zaterdag 18 mei 2013

14| de barometer

Guido Dierick: witte raafAls ik terugkijk op het afgelopenkwartaal dan constateer ik dat veelbedrijven het nog steeds moeilijkhebben en de werkloosheid op-loopt. NXP lijkt met de publicatievan relatief goede kwartaalcijfersop 23 april jl. haast een witte raafte midden van sombere economi-sche berichten. En ja de cijfersover het eerste kwartaal van ditjaar lagen met een omzet uit kern-activiteiten van $ 1.055 miljoenaan de bovenkant van de verwach-ting die we eind 2012 uitspraken.Bovendien verwacht NXP in hettweede kwartaal een omzetgroeivan tussen de 6 en 12 procent.Maar dat NXP het nu vele kwarta-len op rij beter doet dan onze con-currenten is het gevolg van de ja-ren eerder ingezette noodzakelijkehervormingen en concentratie opkernactiviteiten.Al in 2008 heeft NXP beslotenzich alleen nog op die markten teconcentreren waarin het marktlei-der is of kan worden. En die strate-gie begint nu zijn vruchten af tewerpen. Zo hebben we met onzeIdentificatie Business – het gaatdan om chips voor bijvoorbeeldmobiel betalen, paspoorten, toe-gangskaarten en OV-chipkaarten –een echte goudader aangeboord.Maar ook over onze AutomotiveBusiness ben ik positief.De trend is immers dat nieuwe au-to’s steeds meer chips bevattenwaarvan grofweg een derde uit on-

ze fabriek in Nijmegen komt. On-ze ICN8 fabriek in Nijmegenneemt zelfs weer mensen aan omde productie verder op te kunnenvoeren.Hanno Littink: voorbodeHet lijkt hier en daar wat beter tegaan. De huizenmarkt in de VStrekt aan, wellicht een voorbodevoor verbetering in de Nederland-se bouw. Dit alles wordt natuurlijkbevorderd door al die geweldige sti-mulerende maatregelen voor inno-vatie en duurzaamheid. Duurzaamis hip! Ondernemers kunnen aan-zienlijke voordelen realiseren doorinnovatief en duurzaam bezig tezijn en dat stimuleert wel.Roy Tilmann: grondprijs lagerVolgens het onlangs door Cobouwgehouden onderzoek heeft de ver-laging van de btw voor verbouwen renovatie geen extra werk voorde bouwsector opgeleverd. Een al-ternatief zou een verlaging vanBTW voor nieuwbouw zijn. Hethuidige bouwvolume is echter nogdermate groot dat de daarmee ver-laagde belastinginkomsten de staatmeer zou kosten dan de huidigekosten ten gevolge van de crisis inde bouw. Een alternatieve moge-lijkheid zou een verlaging van degrondprijs door de gemeentes kun-nen zijn.Hein van der Pasch: kostenpostImpulsen voor meer groei komenuit stijging van koopkracht in bin-nen- en buitenland. Voor Neder-land zijn internationale handel enopen grenzen onmisbaar om uitde crisis te geraken. Een kwestievan welbegrepen eigenbelang. Su-permarkten weten wel dat hunomzetcijfers bepaald worden doorde lonen en het vertrouwen vanconsumenten. Wereldwijd wordtarbeid vooral gezien als kosten-post. Dit leidt tot schrijnende situa-ties, met onlangs nog meer dan1000 doden bij illegale textielbe-drijven in Bangladesh. Industrie

en handel profiteren meer dan ar-beiders van globalisering.Ed Velthuis: vertrouwenDemocratie is gestoeld op weder-kerig vertrouwen. Vertrouwen vanburgers in hun overheid. Maar ookvertrouwen van de overheid inhaar burgers. Alle publieke ambts-dragers, of ze nu gekozen zijn, be-noemd of aangewezen, hebbenaan dat vertrouwen hun bijdragete leveren. De drang om onze gren-zen te verkennen en liefst te verleg-gen heeft ons ver gebracht.Zo maar wat zinsneden uit de toe-spraak van onze nieuwe koningwaarin duidelijk wordt waar in on-ze Nederlandse economie deschoen wringt: Vertrouwen. Daar-aan voeg ik inmiddels direct hetwoord Zindelijkheid toe: Het ver-mogen om primitieve behoeftente beheersen. En dat is ver te zoe-ken in bijvoorbeeld de nieuws-bombardementen van de media,onze reacties via internet, in dekrachttaal van volksvertegenwoor-digers.Henk Berg: stageplekkenStudenten MBO en HBO blijvenlanger studeren vanwege het onze-kere economisch tij. En … er is eendrastische afname van het aantalstageplekken in Nederland.Deze twee constateringen zijn debasis van een probleem voor onzetoekomstige arbeidsmarkt terwijler zo’n mooie kans onder ligt. Sta-gieres zijn niet alleen goedkope ar-

beidskrachten, in veel gevallenbrengen ze ook nieuwe ideeën ennieuwe energie mee. En het zet dezittende medewerkers nog eensop scherp omdat ze de stagieresvolgens de regels van het vak (on-geacht of het nou om een lasser,een boekhouder of een verpleeg-ster gaat) het vak gaan leren.Jan Jonker: toename markt zorgDe markt voor gezondheidspro-ducten is enorm en zal de komen-de jaren alleen maar toenemen.Niet alleen door het stijgend aan-tal chronisch zieken en de vergrij-zing van de samenleving. Maarook doordat we alsmens/consument in het dagelijksleven steeds meer gebruik makenvan producten om onze gezond-heid te ondersteunen.Om deze producten te kunnen ma-ken zal een enorm beroep wordengedaan op bedrijven uit de maakin-dustrie, de metaal en de elektroni-ca.Esther-Mirjam Sent: werkloosheidHet kabinet moet oppassen dathet de economie niet kapot bezui-nigt door te veel vast te houdenaan het halen van de Europese be-grotingsnorm van 3 procent.Dat vindt een meerderheid vanhet economenpanel Me Judice.Een meerderheid vindt bovendiendat ook in de eurozone soepelermoet worden omgegaan met hetterugdringen van de tekorten.Voor de stabiliteit in Europa is het

vooral van belang dat er iets wordtgedaan aan de werkloosheid. Hetis veel belangrijker dat daar targetsop worden gezet dan dat we vasthouden aan een arbitrair cijfer van3 procent.Annemarie van den Berg: exportDe exportgroei houdt aan, maarbiedt nog onvoldoende tegen-wicht aan de dalende binnenland-se bestedingen. De ongewoon lan-ge en koude winter zorgde welvoor verhoogde productie en con-sumptie van aardgas, maar dit ef-fect verdwijnt in het volgendekwartaal.Uiteindelijk zal de export Neder-land langzaam maar zeker uit derecessie moeten trekken. Tegenval-lende groeicijfers uit Duitsland,China en de VS duiden echter opeen mogelijke vertraging van degroei van de wereldeconomie,waardoor het herstel in Nederlandwellicht ook langer op zich laatwachten. Het risico bestaat dat dewerkloosheid verder oploopt danverwacht en begrotingsdoelstellin-gen niet worden gehaald.Ronald Migo: meer startersOndanks veel opheffingen, faillisse-menten en een stijgende werkloos-heid zijn er gelukkig ook positievegeluiden en lijken we uit de win-terdip te komen. Er is een groeiaan starters is er voor het eerstsinds lange tijd een stijging vanhet consumentenvertrouwen. Uitde bijeenkomsten die de kvk hieldin het kader van ‘Bouwen aan ver-trouwen’ gaven de ruim 600 on-dernemers ook aan dat ze het‘doemdenken’ beu zijn. Op 16 meibleek dat ook bij het MKB congresin PapendalTheo Lemmen: welvarendAfgelopen week werd bekend, datNederland nog steeds een van dewelvarendste landen in Europa is.En hoewel de recessie nog voort-duurt, gloort er weer hoop op hetherstel van vertrouwen.En dat vertrouwen kan pas volle-dig herstellen, als banken en over-heid dat vertrouwen ook uitstra-len. Helaas ontbreekt het daaraan.De banken zijn nog steeds niet opaarde om geld te bewaren en uit telenen, maar vooral om bonussenuit te keren over de geweldige win-sten die gemaakt worden. Ook deverzekeraars laten zich niet onbe-tuigd.Henk Dekker: maakindustrieEen land kan niet bestaan bijdienstverlening alleen. Daarommoeten we maakindustrie hou-den, patenten verwerven en de ex-port stimuleren. Er is een tekortaan technisch personeel en die te-korten lopen snel op.Bij de Business 2 Business (B2B)beurs in hotel Duiven in oktober2012 gaven de bedrijven al aan:Wat we aan maakindustrie heb-ben willen we behouden en ver-sterken. Lindus is dan ook blij methet techniekpact Gelderland dat in-zet op kiezen, leren en werken intechniek en zal het techniekpactdan ook zeker ondertekenen!

NXP boort goudader aanHenkDekker

Bart van Meer

Jacob Fontijne

Hein van de Pasch

Jan Jonker

Henk Berg

Annemarie van den Berg

Roy Tillman

Ed Velthuis

Eline Koers

Hanno Littink

Esther-Mirjam Sent

Jan Blokland

Theo Lemmen

Ronald Migo

GuidoDierick

Hein van der Pasch: ‘Arbeid wordt gezien als kostenpost’.

6,2-6,3BarometerNaam BedrijfRoy Tillman Chemische bouwstoffen 6,9-7,0Henk Berg OSG 6,3-6,3Ronald Migo KvK 6,7-6,8Annemarie vd Berg Rabobank 5,5-5,5Theo Lemmen Ondernemerscafe 6,4-6,6Jan Blokland Cold Stores 5,5-5,5Jacob Fontijne KEMA 6,3-6,3Hein van der Pasch Mercator Incubator 6,5-6,5Jan Jonker Health Valley 6,5-6,5Ed Velthuis VNO-NCW 6,0-6,5Hanno Littink Bax Advocaten 6,0-6,4Esther-Mirjam Sent Radboud Universiteit 5,5-5,5Henk Dekker Lindus 5,4-5,6Eline Koers Weeghel Doppenberg Kamps 7,0-7,0Bart van Meer Dirkzwager 6,0-6,0Guido Dierick NXP 6,5-6,5

Het consumentenvertrouwenneemt toe en er zijn weer meerstartende ondernemers. Het Baro-meterpanel durft het bijna niette geloven, maar hebben we hetergste gehad? NXP wel: de Nij-meegse chipsgigant presenteer-de flonkerende cijfers en neemtweer mensen aan.

Page 15: de Ondernemer Doetinchem mei

zaterdag 18 mei 2013 De Gelderlander

geknipt | 15

FaillissementenMachinefabriek De Oude Rijn Pan-nerden bv te Pannerden, hodnGerritse Systems Pannerden –GSP, curator mr. S.J.B. Drijber,Velp.A. Gerritsen hodn Aannemersbe-drijf Gerritsen te Doetinchem, cu-rator mr. V.L.M. Verweijen, Doet-inchem.Westermeijer’s Industry Companybv te Arnhem, curator mr. C.W.Houtman, Nijmegen.Hunzebergen Horeca Exploitatiebv te Arnhem, curator mr. C.W.Houtman, Nijmegen.Baankreis Beheer bv te Wester-voort, curator mr. A.E. Mulder,Arnhem. Gemelli Services bv teWestervoort, curator mr. A.E. Mul-der, Arnhem.A. Temmink hodn DecoCom teRuurlo, curator mr. M. Meffert,Doetinchem.Gelderse Wegenbouw bv te Met-eren, curator mr. TH.P.A.M vanEmstede, Zaltbommel.

Ch. Nusselein v/h hodn Bella Bam-bini te Velp, curator mr. C.L.P.J.Crombag, Velp.Sareco bv te Nijmegen, curator mr.J.A. Mulder, Nijmegen.Romijnders Project Managementbv te Arnhem en Romijnders bvte Horssen, curator mr. C.G.Klomp, Tiel.Van Groenestijn Service & Onder-houd bv te Horssen, hodn VanGroenestijn Installaties, Van Groe-nestijn Verwarming Holding bv teHorssen hodn Van Groenestijn In-stallatietechniek, curator mr. C.G.Klomp, Tiel.Center bv te Druten, curator mr.C.G. Klomp, Tiel.Maessen en Hendriks TechnischeInstallaties bv te Oosterbeek, Maes-sen en Hendriks Beheer bv, M&HBeveiliging bv, curator mr. S.J.B.Drijber, Velp.Timmerfabriek H.J. Slotboom bvte Winterswijk, curator mr.Th.R.M. Welling, Doetinchem.Iskall Bedrijfskoeling bv te Ede, cu-

rator mr. P.M. Gunning, Velp.Vebri-Havera vof te Doetinchem,curator mr. R.W.J.M. Schuurman,Doetinchem.Aannemingsbedrijf Neijenhuis bvte Arnhem, curator mr. J.H. Stever-ink, Arnhem.H.R. Juch Holding bv te Benne-kom, curator mr. M.W. Riezebos-ch, Ede.Acces4it bv te Duiven, hodn AccesComputer Services; Acces Bedrijfs-automatisering; Acces4it; AccesKantoorautomatisering; AccesComputer Centre, curator mr.A.O.C.A. van Schravendijk, Arn-hem.Van Liempd-Blom Beheer bv teRavenswaaij, curator mr. C.W.Houtman, Nijmegen. Transportbe-drijf B.L.M. Steentjes bv te Duiven,curator mr. R.J. Borghans, Arn-hem.

Vereenvoudigd afgewikkeld faillisse-ment: Kinzo Trading bv te Ede.Reymers Van Wezel bv te Gendt.

Duovoorzitters POAGerrit Theeuwes heeft na drie jaar af-scheid genomen als voorzitter van hetPlatform Onderwijs Arbeidsmarkt inde Achterhoek. Hij wordt opgevolgddoor een duo: Henkjan Kok en AnneWassink.Kok is commercieel manager bij de IJs-selgroep en heeft veel ervaring op hetterrein van onderwijs en arbeids-markt. Hij wordt voorzitter van hetPOA. Vice-voorzitter wordt Anne Was-sink. Zij is financieel directeur en eige-naar van Wassink Installatie, met vesti-gingen in Winterswijk en Doetin-chem.Anne Wassink zet zich al geruime tijdin voor opleidingen in de installatie-branche.

Uitdaging voor POAHet POA heeft een krachtig bestuurnodig, want de organisatie staat vooreen cruciale klus: een Human CapitalAgenda maken voor de Achterhoek.Nu de Achterhoek na de regio Eindho-ven de meest innovatieve regio vanNederland is (zie ook artikel CIVONop pag.11) is het cruciaal dat onderne-mers kunnen beschikken over goedopgeleid personeel.Het POA is gevraagd samen met regio-nale partijen een Human CapitalAgenda te ontwikkelen. Kern daarvanis dat de regio met voorstellen komtom te zorgen voor adequaat ge-schoold personeel. Nu en in de toe-komst.

Knelpunten oplossenUitgangspunt van de Human CapitalAgenda is dat ondernemers zelf aange-ven waar knelpunten in de Achter-hoekse economie zitten en hoe dezesamen met onderwijs en overheidkunnen worden opgelost.Onderwerpen waarop projecten zichonder meer kunnen richten zijn: Hetstimuleren van jongeren om te kiezenvoor techniek, scholing van zittendpersoneel, zichtbaarheid van de inno-vatieve maakindustrie vergroten, zor-gen voor hoogwaardige opleidingenop de niveaus MBO 3, 4 en 4plus enhet vergroten van de toestroom vanhbo- en wo-studenten naar de Achter-hoek.

Tien miljoen euroIn de Achterhoek wordt met de Hu-man Capital Agenda gefocust op demaakindustrie, die in de regio sterkvertegenwoordigd is. Andere sectorendie extra aandacht krijgen zijn ag-ro-food, zorgtechnologie en energie-en milieutechnologie.De provincie Gelderland stelt tien mil-joen euro beschikbaar voor het pro-ject, waar het POA zijn tanden in kanzetten.De duovoorzitters kunnen aan debak.

Uitdaging in WinterswijkIn de vorige Ondernemer melddenwe al dat Winterswijk op het puntstond deel te nemen aan De Uitda-ging. Inmiddels is de kogel door dekerk. De gemeente Winterswijk doetmee.De Uitdaging is een project, geleiddoor Gerda Geurtsen, om bedrijfsle-ven en maatschappelijke organisatiesmet elkaar te verbinden. Verenigin-gen en organisaties vragen soms omhulp. Die wordt via de Uitdaging gege-ven. Niet alleen met geld, maar vooralmet diensten en materialen.Elke De Uitdaging heeft een lokalemanager. In Winterswijk is dat IngeKlein Gunnewiek, die zelf een belas-tingadviesbureau heeft.

En nog meer...De Uitdaging is bezig aan een opmarsin de Achterhoek. Na Doetinchem enWinterswijk zijn er ook in Oost Gelreplannen voor een Uitdaging. Lokalemanager wordt mogelijk Linda Com-mandeur. De gemeente Oude IJssel-streek is afgehaakt. Deze gemeentewil niet meebetalen aan het initiatief.

Kunst in bedrijven (2)In de vorige Ondernemer stond eenoproep aan bedrijven om bijzonderekunst die ze in huis hebben te mel-den. Daar willen we een verhaal overmaken voor een speciale uitgave, dielater dit jaar verschijnt.Inmiddels hebben we al wat reactiesbinnen, maar nog niet genoeg. Daar-om nogmaals een oproep aan onder-nemers de kunstvoorwerpen in hunbedrijf te melden.

Het hoeft niet alleen om professione-le kunst te gaan. Dat van amateurs isnet zo goed. En als er een mooi ver-haal aan verbonden is, is dat helemaalmeegenomen.Meldingen graag naar:[email protected]

Informatie IkStartSmartEind vorige maand hield de gemeen-te Montferland een bijeenkomst voorbelangstellenden voor het projectIkStartSmart.Een kleine veertig deelnemers kwa-men zich informeren wat het projectkan betekenen voor de ontwikkelingvan jonge bedrijven.IkStartSmart steunt starters met eenbedrijf dat jonger is dan vijf jaar. Zekrijgen hulp van een coach, een pak-ket aan trainingen en een aantal net-werkmomenten. Montferland waseen van de eerste gemeenten die hetproject actief steunde.

Zoost naar kazernePlatform Zoost gaat donderdagavond13 juni naar de kazerne kamp Holter-hoek.Thomas Schroër, parttime medewer-ker (reservist) van de koninklijke

landmacht en ondernemer houdt eenpresentatie over zijn ervaringen bij delandmacht en zijn onderneming inhet coachen van managers en leiding-gevenden.

De leden van Zoost worden rondge-leid over een deel van het militaircomplex en er is gelegenheid om tenetwerken. Er kunnen maximaal der-tig bezoekers deelnemen.www.zoost.nl

Hulp aan startersJanssen Interim Services heeft in hetbedrijfspand aan de Koopmanslaanin Doetinchem kantoorruimte vrij enwil die beschikbaar stellen om star-tende ondernemers een kans te ge-ven. Theo Janssen: „Ik wil op dezemanier meer dynamiek in ons pandbrengen en daarnaast vind ik hetleuk om startende ondernemers tehelpen.”

Workshop startersBelastingconsulente Inge Klein Gun-newiek (alweer) gaat bij het Centrumvoor Jong Ondernemerschap in Doet-inchem een workshop geven voorstartende ondernemers. Speciaal voorzelfstandige ondernemers die zelf(grotendeels) hun boekhouding wil-len doen. Tijdens de workshop ko-men onder meer aan bod de belas-tingvoordelen die er zijn te behalen.Inge wil de startend ondernemersmeer bagage meegeven om hun boek-houder of accountant deskundige vra-gen te kunnen stellen. De workshopis dinsdag 4 juni van 9.30 tot 17.00uur bij het CvJO in het gebouw vande Rabobank in Doetinchem.

In PersoonStaatssecretaris Teeven heeft per 25april 2013 de aanwijzing van InekeMeuwese als toegevoegd notaris bijDirkzwager advocaten & notarissengoedgekeurd.Ineke Meuwese is daarmee de aller-eerste toegevoegd notaris van Neder-land. Zij is sinds 2001 kandidaat-nota-ris bij Dirkzwager advocaten & nota-rissen. Ineke Meuwese is gespeciali-seerd in familierecht en estate plan-ning. Zij is werkzaam op de Arnhem-se vestiging van Dirkzwager advoca-ten & notarissen. Een toegevoegd no-taris is, in tegenstelling tot een nota-ris, in dienst bij het kantoor en is toe-gevoegd aan de notaris die zelfstan-dig ondernemer is.

Faillissementen LindusDinsdag 21 mei, RotraForwarding, Verhuell-weg 5, Doesburg, van-af 17.00 uur. HappyHour en bedrijfsbe-zoek met Harm enMachiel Roelofsen. In-formatie en aanmel-den: www.lindus.nlJong MKB KANVrijdag 24 mei, Pétan-que vereniging Le Cha-teau, Veenseweg 17,Wijchen, aanvang14.00 uur. De JongM-KB Arnhem-Nijme-gen Open 2013 Jeu deBoules toernooi. Infor-matie en aanmelden:www.jongmkbkan.nl.ArbeidsmarktDinsdag 28 mei, Prak-tijkschool Symbion,Hoge Witteveld 2,6942 RD Didam, van14.45 tot 18.15 uur. Ar-beidsmarktconferentie

voor Liemerse onder-nemers en andere pro-fessionals op het ter-rein van HRM vanuitonderwijs en over-heid. Informatie: 06 –423 00 640 of e-mail:[email protected] 30 mei,trainingscomplex Vit-esse op Papendal, van-af 16.30 uur. OutdoorGelderland BusinessEvent voor leden vanLindus, Sociëteit Gel-re, Arnhem ledenvaNAmbassadeurs, Bu-siness Club Vitesse,Ondernemers KontaktArnhem (OKA), Com-merciële Club Arn-hem, Bizznet, Stich-ting Ondernemers-So-ciëteit Kan, Onderne-mers Contact Overbe-tuwe (OCO), Vice Ver-sa, Arnhem Business

en Bedrijven KontaktDagen Arnhem. Infor-matie: www.outdoor-gelderland.nl.OndernemersKANMaandag 10 juni, Air-port Weeze, vanaf17.00 uur Themabijeen-komst ter gelegenheidvan het tienjarig be-staan van Airport Wee-ze en het twintigjarigbestaan van de Onder-nemerssociëteit KAN.Deze keer op locatieop Airport Weeze(Dld).De avond met borrel,presentatie en dinerzal gaan over de econo-mische betekenis vanhet vliegveld voor de-ze Euregio. Spreker isonder meer de heerLudger van Bebber, di-recteur van AirportWeeze.

AGENDA

Inge Klein Gunnewiek

Anne Wassink, vice-voorzitter van het POA. foto Theo Kock

Door Jacob Schreuder

geknipt en geschorenTips of informatie? [email protected]

Page 16: de Ondernemer Doetinchem mei

Innovatie door creativiteit

Het Graafschap College wil de innovatie in de regio stimuleren door toekomstige vakmensen de kans te geven om hun talenten optimaal te ontplooien. Daarom investeert het roc in het Centrum voor Inno-vatief vakmanschap (CIVON) dat de maakindustrie in Oost-Nederland wil versterken. Dit centrum wil innovatieve oplossingen bieden voor vragen vanuit de markt. De zoekende ondernemer komt zo in contact met de onderzoekende student.

Download de DG-AR app op uw tablet of smartphone en bekijk het filmpje hieronder.

Meer weten over het onderwijs bij het Graafschap College:

kijk op www.graafschapcollege.nl

Slingelaan 1, 7001 EA Doetinchem

Je weet het, je kunt het !

Zaakjes voor elkaarPrikbordadvertenties van .... en voor Ondernemers

Ook 500.000 lezers bereiken? Geef eenvoudig uw prikbord advertentie (€ 100,- excl. btw) op via onderstaande mailadressen.

wilt u een webshop

laten bouwen?Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-

rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur

alitatem estiis reperum fugiand iciatur

am harcienimi, od quasped eum fugitatur,

simusam quiberrovita dolentempe et vende

volupta tiassitet landit qui odi audit, conest,

autemporitas sapedit dolores eumenimagni

blanda de quaecus int as et vent eatibus

endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-

assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

600 m2

Opslagruimte te huur

Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-

rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur

alitatem estiis reperum fugiand iciatur

am harcienimi, od quasped eum fugitatur,

simusam quiberrovita dolentempe et vende

volupta tiassitet landit qui odi audit, conest,

autemporitas sapedit dolores eumenimagni

blanda de quaecus int as et vent eatibus

endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-

assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

automatiseringsproblemen?Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur alitatem estiis reperum fugiand iciatur am harcienimi, od quasped eum fugitatur, simusam quiberrovita dolentempe et vende volupta tiassitet landit qui odi audit, conest, autemporitas sapedit dolores eumenimagni blanda de quaecus int as et vent eatibus endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

automatiseringsproblemen?Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur alitatem estiis reperum fugiand iciatur am harcienimi, od quasped eum fugitatur, simusam quiberrovita dolentempe et vende volupta tiassitet landit qui odi audit, conest, autemporitas sapedit dolores eumenimagni blanda de quaecus int as et vent eatibus endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

50 mtr. stelling te koopXimet hitatibus rectota tionsectore pro dolorem possita veruntur? Quibeatus dere-ceatur alitatem estiis reperum fugiand iciatur am harcienimi, od quasped eum fugitatur, simusam quiberrovita dolentempe et vende volupta tiassitet landit qui odi audit, conest, autemporitas sapedit dolores eumenimagni blanda de quaecus int as et vent eatibus endis si dolectem apiditae porem adicabo riassit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

50 mtr. stelling te koop

Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-

rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur

alitatem estiis reperum fugiand iciatur

am harcienimi, od quasped eum fugitatur,

simusam quiberrovita dolentempe et vende

volupta tiassitet landit qui odi audit, conest,

autemporitas sapedit dolores eumenimagni

blanda de quaecus int as et vent eatibus

endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-

assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

aanmelding cursisten voor salestraining

Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-

rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur

alitatem estiis reperum fugiand iciatur

am harcienimi, od quasped eum fugitatur,

simusam quiberrovita dolentempe et vende

volupta tiassitet landit qui odi audit, conest,

autemporitas sapedit dolores eumenimagni

blanda de quaecus int as et vent eatibus

endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-

assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

2e handse kantoorartikelen

Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-

rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur

alitatem estiis reperum fugiand iciatur

am harcienimi, od quasped eum fugitatur,

simusam quiberrovita dolentempe et vende

volupta tiassitet landit qui odi audit, conest,

autemporitas sapedit dolores eumenimagni

blanda de quaecus int as et vent eatibus

endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-

assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

wilt u een webshop laten bouwen?

Ximet hitatibus rectota tionsectore pro dolo-

rem possita veruntur? Quibeatus dereceatur

alitatem estiis reperum fugiand iciatur

am harcienimi, od quasped eum fugitatur,

simusam quiberrovita dolentempe et vende

volupta tiassitet landit qui odi audit, conest,

autemporitas sapedit dolores eumenimagni

blanda de quaecus int as et vent eatibus

endis si dolectem apiditae porem adicabo ri-

assit eatus ditisto ex ea. Dit zijn 65 woorden.

Vanaf zaterdag 15 juni een nieuwe advertentiemogelijkheid in de Ondernemer:

ZAAKJES VOOR ELKAAR!

Met een prikbordadvertentie (zie voorbeelden) voor slechts 100 EURO excl. btw

komt uw boodschap onder bijna 1.000.000 ogen.

Ideaal voor korte, krachtige commerciële boodschappen van zzp-ers tot

multinationals (Alleen tekst, dus geen logo’s, afbeeldingen of vacatures).

Lever uw prikbordadvertentie-tekst (max 400 tekens) per mail uiterlijk 5 juni as. aan:

Regio Rivierenland / Vallei: Annemiek Verschoor - mail: [email protected]

Regio Arnhem: Cees van Doornik- mail: [email protected]

Regio Nijmegen: Mariana Di Giovanni – mail: [email protected]

Regio Achterhoek / Liemers: Rudy Diemont – mail: [email protected]

Met de camera van uw smartphone of

tablet scant u de afbeelding met het

volgende icoon om de digitale laag

te starten.

De app herkent het beeld en de afbeel-

ding komt tot leven. De extra informatie

die verschijnt, kan bestaan uit video’s,

animaties, audio of websites.

Download de gratis

dG-AR app in de

App-store of Google

Play en open de app

na installatie.

Richt de telefoon of

tablet op de afbeel-

ding met dit kenmerk:

De afbeelding komt

tot leven met een

video of animatie.

Tik twee keer op het scherm

om de video of animatie op

volledige grootte te bekij-

ken, één keer voor meer

informatie.

1

3

2

4

Met behulp van de dG-AR app brengt een nieuwe techniek de echte wereld en de virtuele wereld bij elkaar. Afbeeldingen en advertenties worden ‘tot leven gewekt’ door ze in te scannen met de camera van een smartphone of tablet. Vanaf nu ziet u dit regelmatig in uw krant.

Hoe werkt het?

Breng de advertentie in de Ondernemer ‘tot leven’ met de gratis Gelderlander Augmented Reality App!