1

De Vergrijzing Voorbij De ouderenzorg als markt

Breukelen

15 mei 2013

Wine te Meerman

2

De ouderenzorg transformeert van intra- naar

extramuraal en van collectief naar individueel

Chinese tekens voor Crisis bestaande uit het teken Gevaar en het teken Kans

GEVAAR

3

Ook in de gezondheidszorg groeiden in de jaren nul de bomen tot in de hemel

4 Bron: De Vergrijzing Voorbij

o.b.v. cijfers CBS, statline 2012

De voorgenomen stelselherziening komt dan ook niet geheel uit de lucht vallen

5 Bron: Bruggen slaan. Regeerakkoord

29 oktober 2012; Resultaten

zorgoverleg 24 april 2013

‘Romp’

AWBZ

(ZZP 5 en

hoger)

Vervallen aanspraak

PV < 6 maand (2014)

Extramuraliseren

ZZP 4

(2016)

Extramuraliseren

ZZP 3 (2014)

Vervallen aanspraak

Dagbesteding (2014)

- 25 %

Extramuraliseren

ZZP 1 & 2 (2013)

HbH

-40%

i.p.v.

-75%

Jeugdwet

Zorgverzekeraars - Extramurale

verpleging (2015)

- Langdurige GGZ

(2015)

Gemeenten

Passend

onderwijs

AWBZ

Persoonlijke

Verzorging

Begeleiding

Participatiewet

Omvang toont verhouding

budget m.u.v.

participatiewet

= geschrapt in

zorgakkoord 2013

= deels geschrapt in

zorgakkoord 2013 HbH = Hulp bij Huishouden

ZZP = Zorgwaartepakket

De komende jaren vervalt 2,5 miljard euro intramurale omzet en 35% van de intramurale capaciteit

6 Bron: De VVT in kaart. Actiz, 2012 .

Deze extramuralisering raakt ongeveer 55.000 medewerkers

• Aantal intramurale plaatsen 158.000*

• Extramuralisering ZZP 1 t/m 3 en helft ZZP 4 betreft ca

35 % van de intramurale capaciteitsplaatsen

• Dit zijn ruim 55.000 capaciteitsplaatsen

• Per plaats vervallen voor nieuwe bewoners: 1. Huurvergoedingen: € 800,- per maand (voor rekening

bewoner)

2. Verblijfscomponenten: € 900,- per maand (voor rekening

bewoner)

3. Zorginkomsten (keukentafelgesprek)**

7

*Technische briefing 2e kamer 7 maart 2012. Cijfers 2010

**Bedrag is afhankelijk van de ZZP zwaarte. Bij ZZP 3 gaat het om ongeveer

1,5 uur persoonlijke verzorging per dag. Tegen een tarief van € 50,- per uur is

dit potentieel € 2.250 per maand.

Wegvallende inkomsten veroorzaken een gat in de exploitatie van verzorgingshuizen

In een intramurale setting

is het aantal medewerkers

gemiddeld ongeveer gelijk

aan het aantal cliënten

Daarbovenop komen de bezuinigingen in de Hulp bij Huishouden die ruim 28.000 medewerkers raken

• Budget HbH in 2013 ca € 1,4 mrd

• Reductie van budget met € 530 mln (40%)

• Gemiddeld tarief HbH ongeveer € 23,-

• Opslag apparaatskosten gemeente: ca 30%*

• Een uur HbH kost dan € 30,-

€ 530 mln is een reductie van 17,66 mln uur HbH per jaar

• Gemiddelde contractomvang is ca 12 uur per week

• Dit is 624 uur per medewerker per jaar

8 * Aanname

Bezuinigingen HbH raken ruim 28.000 duizend medewerkers

Dit heeft gevolgen voor ‘stenen’ en personeel

9

KANS

10

Nederland is echter, ondanks de crisis, nog steeds een zeer rijk land*

11

Schulden NL Bedrag

Staatsschuld € 422 mrd

Hypotheekschuld € 670 mrd

Overige particuliere

schulden

€ 100 mrd

Totale schuld € 1.199 mrd

Bezittingen NL Bedrag

Huishoudens onroerend goed € 1.321 mrd

Huishoudens financieel

(spaargeld en beleggingen)

€ 530 mrd

Overige bezittingen

huishoudens

PM

Pensioenreserves € 831 mrd

Aardgasvoorraad € 458 mrd

Saldo bezittingen – schuld

bedrijven

PM (miljarden)

Waarde infrastructuur PM (miljarden)

Overige private en publieke

bezittingen

PM (miljarden)

Totaal bezit >> 3.140 mrd

Het netto bezit van Nederland is biljoenen euro’s

* Bron: CSB statline 2013

We hebben steeds meer (rijke) ouderen

12

Aantal 65- en 80-plussers, 1950-2050*

*Bron: CBS.

Bevolkingsprognose (2011)

** Bron: CBS en DNB 2012. Binnen de groep 65+

plussers hebben de 80-plussers gemiddeld relatief

minder vermogen dan de mensen tussen de 65 en 80

Rood: 65- plussers

Groen: 80-plussers

Vermogensopbouw als percentage van

bruto jaarinkomen hoofdkostwinner

Verdeling naar leeftijd

Rood zijn schulden, blauw vermogen

Donkerblauw is netto vermogen**

De markt voor ouderenzorg groeit dan ook en bestaat onder meer uit:

1. Curatieve zorg

2. Medische hulpmiddelen en materialen

3. Medicatie

4. Mobiliteit

5. Woonzorg

6. Gemaksdiensten

7. Woningaanpassingen

8. Thuiszorg

9. …

13

De rest van de presentatie gaat over de markt voor thuiszorg

Figuur: Breurer, G.S. ea 1992

Begeleiding en Persoonlijke Verzorging zijn qua volume de belangrijkste vormen van thuiszorg*

Cliëntgroep Omschrijving Aantal

geïndiceerde

extramurale

taken

Gemiddelde

omvang per

taak per week

in uren

Aantal geïndiceerde

extramurale taken*

omvang taak

Persoonlijke

verzorging

O.a. hulp bij douchen, aankleden,

scheren, pillen innemen, ogen

druppelen of toiletbezoek

260.690 5,8 1.521.790 uren per

week

Begeleiding Hulp bij het organiseren van

praktische zaken in het dagelijks

leven

157.075 (BGI)

en 101.675

(BGG)

4,4 (BGI) en

19,2 (BGG)

692.585 (BGI) en

488.365 (BGG) uren

per week

14 *Bron: CIZ. Aanspraak op

AWBZ-zorg. Nederland. 1

oktober 2012

50%

8% 2%

23%

16%

1%

Aantal geindiceerde extramurale functies maal de omvang van de functie op 1 oktober 2012 (Bron: CIZ)

Persoonlijke verzorging

Verpleging

Behandeling

Begeleiding individueel

Begeleiding groep

Kortdurend verblijf

BGI: Begeleiding Individueel

BGG: Begeleiding Groep

Toekomstige ouderen geven de voorkeur aan professionals als het gaat om Hulp bij Huishouden

15 Bron: panelonderzoek De

Vergrijzing Voorbij

Toekomstige ouderen geven ook de voorkeur aan professionals als het gaat om Persoonlijke Verzorging

16 Bron: panelonderzoek De

Vergrijzing Voorbij

De komende jaren daalt het aandeel collectief gefinancierde thuiszorg

• Het kabinet combineert bezuinigingen op intramurale zorg met

bezuinigingen op thuiszorg

• In de media ontstaat het beeld dat (het kabinet verwacht dat)

mantelzorgers deze zorg overnemen

• Berenschot verwacht op basis van haar onderzoek voor De

Vergrijzing Voorbij echter dat ook het aandeel privaat

gefinancierde thuiszorg sterk zal groeien

• Collectieve voorzieningen in de ouderenzorg blijven (uitsluitend?)

beschikbaar voor ‘kwetsbare ouderen’: dit zijn ouderen met een

zorgbehoefte zonder voldoende sociaal of economisch kapitaal

17

Er ontstaat in toenemende mate een uitruil tussen mantelzorg en privaat ingehuurde thuiszorg

• Dit is het gevolg van wat wij in De Vergrijzing Voorbij ‘De

comparatieve kosten van mantelzorg’ noemen

18 Bron: pagina 55 van

De Vergrijzing Voorbij

De markt voor (private) thuiszorg zal de komende jaren sterk groeien

19

HbH1 HbH2 HbH3 PV PVE PVSp

VP Wmo AWBZ Zvw

Qua tarief en

volume is PV

een

aantrekkelijke

markt

PVSp = Persoonlijke

Verzorging Speciaal

PVE = Persoonlijke

Verzorging Extra

Bestaande

aanbieders van

Persoonlijke

Verzorging en

Verpleging

Bestaande

aanbieders van

Hulp bij

Huishouden

HbH = Hulp bij

Huishouden

PV = Persoonlijke

Verzorging VP =

Verpleging

(Nieuwe) partijen zullen thuiszorg gaan aanbieden

Landelijke aanbieders:

• Asito-TSN

• Vebego

• T-zorg

• Axxicom

• Buurtzorg

• Leger des Heils

‘Traditionele’ regionale aanbieders van AWBZ en Wmo-zorg

Mogelijke nieuwe toetreders :

• (samenwerkende) ziekenhuizen, zoals Santeon

• Aanbieders afkomstig uit het buitenland, zoals Capio

• Aanbieders van particuliere thuiszorg

20

Net als eerder in de HbH ontstaat druk op de tarieven voor PV en VP

21

1. • Inschaling FWG en periodiek

X 2.

• Opslag vakantiedagen (8%) en eindejaarsuitkering (5,5%)

X 3. • Opslag sociale lasten

X 4. • Correctie productiviteit

X 5. • Overhead en overige kosten

• Inzet van het kwalitatief noodzakelijk niveau voor een zo laag mogelijk bruto uurloon

• Opslag vakantiedagen en eindejaarsuitkering

• Opslag sociale lasten en overige personele kosten

• Vakantiedagen, PLB uren, Ziekteverzuim, scholing, administratie en overleg, reistijd

• Opslag bestaande uit overheadkosten en overige kosten als huisvesting en verzekeringen

De inschaling in de thuiszorg komt (verder) onder druk te staan. De

productiviteit zal stijgen en de tarieven zullen dalen

Voorkomen dat kwetsbare ouderen tussen (collectief) wal en (privaat) schip vallen is de grootste uitdaging

22 Foto: Fausto Podavini, serie Daily Life.

Winnaar Word Press Photo 2013

Contactgegevens Berenschot

23

Wine te Meerman

w.temeerman@berenschot.nl

www.winetemeerman.nl

0302916449

http://www.berenschot.nl/markten-sectoren/zorg-welzijn/

Nadere informatie over het boek De Vergrijzing Voorbij

Auteur(s): Eveline Castelijns, Annick van Kollenburg, Wine te Meerman

Uitgave: Utrecht, Stichting Fundatie Berenschot, 2013

Uitgavedatum: 5 februari 2013

ISBN: 978-94-90314-15-6

Pagina's: 84

Prijs hardcopy in €: 24,95

Bestellen hardcopy: www.berenschot.nl/devergrijzingvoorbij

Prijs e-book in € 16,95

Downloaden e-book (ePub) via www.managementboek.nl

24

"Het boek De Vergrijzing Voorbij wordt door ons als het document beschouwd

waarin de komende problematiek helder, duidelijk en zeer leesbaar wordt

verwoord. Daarom hebben wij het boek voor alle managers, Raad van

Toezicht, OR en cliëntenraad besteld." (Raad van Bestuur Stichting Omring)

25

Berenschot Groep B.V.

Europalaan 40, 3526 KS Utrecht

T 030 - 2 916 916