de regio-academie - Driegang...Eén opdracht met twee totaal verschillende reacties en uiteindelijk ook twee verschillende resultaten. Kind 2 vond het namelijk geweldig en zette door

0

2015-2016

VOORLOPIG AANBOD

DE REGIO-ACADEMIE

1 DE REGIO-ACADEMIE VOORLOPIG AANBOD

VOORWOORD De Regio-Academie is een samenwerking tussen Samenwerkingsverband Driegang (28.16) en Stichting Samenwerkingsverband VO 28.14.. Doelstelling is om een zo breed mogelijk cursusaanbod aan te bieden op het gebied van passend onderwijs voor iedereen die betrokken is bij een van deze samenwerkingsverbanden. Dit is het voorlopig aanbod voor het schooljaar 2015-2016. Er is geprobeerd om een zo breed mogelijk aanbod neer te zetten. Het aanbod is grotendeels gericht op de vraag vanuit de praktijk. Tot en met 20 juni 2015 heeft iedereen de tijd om zich op te geven voor de verschillende cursussen. Het aanbod bevat een deel voor het Primair Onderwijs ( blz 7 t/m 72), een deel voor zowel PO als VO ( blz 75 t/m 91) en een deel voor het Voortgezet Onderwijs ( blz 93 t/m 105). Het aantal aanmeldingen in de voorinschrijving bepaalt welke cursussen in het definitieve aanbod komen.

Aanmelding bij de voorinschrijving wordt gezien als een definitieve aanmelding Alle directeuren van scholen krijgen bericht over de cursussen die niet in het definitief aanbod zijn opgenomen; voor deze cursussen vervalt de inschrijving.

Er kan individueel worden aangemeld, maar ook kunnen scholen alle aanmeldingen in een keer versturen. De aanmelding voor een cursus kan plaatsvinden op een van de volgende manieren:

• Individueel: een email naar Elsemieke Leijh: [email protected] met opgave van naam, naam en adres van de school en een juist e-mailadres en de naam van de te volgen cursus

Of: • Per school: opsturen van de overzichtslijst inschrijvingen en lijst

met emailadressen van de leraren naar [email protected]. In de bijlage is een formulier te vinden waarop alle cursussen aangegeven staan. Daarop kan de naam van de leerkracht ingevuld worden en een kruisje gezet worden achter de juiste cursus.

VAN EN VOOR WIE IS DE REGIO-ACADEMIE?

De Regio-Academie is er voor alle medewerkers van Samenwerkings-verband Driegang (28.16) en Stichting Samenwerkingsver-band VO 28.14.

mailto:[email protected]


2 Rond 25 juni 2015 wordt het definitieve aanbod naar alle scholen verzonden. Dan kan er nog alleen ingeschreven worden op de cursussen die in het definitieve aanbod staan. Op de site van Driegang (www.driegang.nl ) vind je het definitieve aanbod. Hier kun je lezen welke cursussen volgeboekt zijn. Er kan dan wel ingeschreven worden , via [email protected] voor op een reservelijst.

Twee weken voor aanvang van de cursus wordt er naar de deelnemer en de school een herinneringsmail gestuurd. Het blijft natuurlijk in eerste instantie altijd de eigen verantwoordelijkheid van de cursisten om de data van de cursus te onthouden. Voor cursussen kan alleen bij zwaarwegende redenen afgemeld worden. Anders wordt de cursus gewoon in rekening gebracht bij de school. De cursist of de school kan natuurlijk wel altijd een vervanger regelen. Presentielijst: Bij aanvang van iedere bijeenkomst moet een presentielijst getekend worden. Bij cursussen in EC Rotonde ligt deze lijst bij de balie bij de ingang. Achter de balie vind je een medewerker van de Regio-Academie waar je eventuele vragen aan kunt stellen. Je bent er zelf verantwoordelijk voor dat de lijst getekend wordt. Certificaat: Iedere deelnemer ontvangt een bewijs van deelname. Deze wordt door de Regio-Academie verstrekt. Hierop staat aangegeven het aantal bijeenkomsten dat is gevolgd of dat de gehele cursus is gevolgd. Ook staat hierop vermeld of aan de opdrachten voldaan is. Daarnaast zijn er ook aanbieders die een eigen certificaat aanbieden.

Informatie Voor meer informatie omtrent de regioacademie, cursussen, scholing en opleidingen kan contact worden opgenomen worden met: Elsemieke Leijh, [email protected]

De cursussen worden (tenzij anders aangegeven) gegeven op cursuslocatie: SBO De Rotonde Dr. Hiemstralaan 85 4205 KK Gorinchem 0183 – 624915 Cursussen die enkel voor het V.O. bestemd zijn, worden gegeven op locatie: Herman de Ruiterstraat 30 4206 ZM Gorinchem Met vriendelijke groet, Elsemieke Leijh Mede namens Piet Vogel / Bert Boels / Arlé Troost / Piet Franke

http://www.driegang.nl/



3

INHOUDSOPGAVE Voorwoord ............................................................................................................................................................................. 1

Inhoudsopgave ....................................................................................................................................................................... 3

PO .......................................................................................................................................................................................... 6

Mindset .................................................................................................................................................................................. 7

(Hoog)begaafd onderwijs voor groep 3-8 .............................................................................................................................. 9

(Hoog)begaafd onderwijs aan kleuters ................................................................................................................................ 10

Observeren ........................................................................................................................................................................... 11

Plusklasnetwerk .................................................................................................................................................................... 12

Een andere kijk op oudergesprekken ................................................................................................................................... 13

Waarnemen van en gesprekken voeren met kinderen ........................................................................................................ 14

Dyslexie ................................................................................................................................................................................ 15

Spelen is leren in de onderbouw ........................................................................................................................................ 16

Verdiepingscursus Groepsplan Gedrag ................................................................................................................................ 17

Problemen met contexten bij rekenen? Werken met de vertaalcirkel ................................................................................ 18

Diagnostiek met het protocol ERWD .................................................................................................................................... 19

Training ‘Bouwen aan een prettige groep’ ........................................................................................................................... 20

Workshop Kennismaken met woordenschatdidactiek volgens de viertakt ......................................................................... 21

Taalontwikkelingsstoornissen (TOS) ..................................................................................................................................... 22

Module 0 ervaringscircuit TOS ............................................................................................................................................ 22

Module 1 Wat is een taalontwikkelingsstoornis (TOS)? ....................................................................................................... 22

Module 2 Spreken en Verstaan ............................................................................................................................................ 23

Module 3 Woordenschat helpt verwoorden! ...................................................................................................................... 23

Module 4 Taalproductie en taalbegrip, hoe geef je taal vorm? ........................................................................................... 24

Module 5 TOS en taal-denken, gedrag ver’taal’d ................................................................................................................ 24

Module 6 De kunst van het vragen stellen ........................................................................................................................... 25

Module 7 TOS en de invloed op leren lezen en spellen voor kinderen in de onderbouw ................................................... 25

Module 8 TOS en de invloed op begrijpend lezen en andere zaakvakken ........................................................................... 26

Module 9 TOS en de invloed op andere ontwikkelingsgebieden ......................................................................................... 26

Basiscursus Onderwijsassistent en Passend Onderwijs ....................................................................................................... 27

Vervolgcursus Onderwijsassistent en Passend Onderwijs ................................................................................................... 29

Cursus Co-Teaching, individuele variant .............................................................................................................................. 30

Cursus Co-Teaching, team variant ........................................................................................................................................ 31

Filosoferen met kinderen ..................................................................................................................................................... 32

4 Spelen in hoeken voor kleuters ............................................................................................................................................ 34

Doelgericht werken aan begrijpend luisteren voor 3-7 jarigen ............................................................................................ 35

Basiscursus Teach Like a Champion - Het jonge kind ........................................................................................................... 36

Basiscursus Teach Like a Champion po ................................................................................................................................ 37

Verdiepingscursus Teach Like a Champion PO ..................................................................................................................... 39

Coöperatieve leerstrategieën basiscursus ........................................................................................................................... 40

Coöperatieve leerstrategieën verdiepingscursus ................................................................................................................. 42

Breinsleutels Het Jonge Kind ................................................................................................................................................ 43

Differentiëren bij aanvankelijk lees- en spellingonderwijs ................................................................................................... 44

De effectieve leerlingen groepsbespreking ........................................................................................................................ 46

Van onmogelijkheden naar mogelijkheden: leerkracht zijn met hart en ziel. ...................................................................... 47

Beginnende geletterdheid en de voorschotbenadering ...................................................................................................... 49

Oriëntatie op het observatiesysteem KIJK! voor de groepen 1 en 2 .................................................................................... 50

Optimaliseren van het werken met het observatiesysteem KIJK! voor de groepen 1 en 2 ................................................. 51

Rekenen in groep 1 en 2 ....................................................................................................................................................... 52

Workshop “Agressie in het onderwijs” ................................................................................................................................ 53

Workshop “De meldcode en herkennen van signalen kindermishandeling” ....................................................................... 54

Begrijpend lezen met mindmappen ..................................................................................................................................... 55

Krachtig van Start ................................................................................................................................................................. 56

Denk en werk in doelen ........................................................................................................................................................ 57

Met Sprongen Vooruit groep 1&2 ........................................................................................................................................ 58

Met Sprongen Vooruit groep 7&8 ........................................................................................................................................ 59

Training ‘De kunst van het vragen stellen’ - Denkstimulerende Gespreksmethodieken ..................................................... 60

Deelnemer intervisiegroep ................................................................................................................................................... 62

PO – opleidingen ............................................................................................................................................................ 64

Verkorte, 5-daagse opleiding Rekencoördinator ................................................................................................................. 65

Basiscursus Specialist Jonge kind ......................................................................................................................................... 67

Opleiding Taalcoördinator en Leescoördinator. ................................................................................................................... 69

Praktische Cursus Train de Sovatrainer ‘Met Sova aan de slag!’ .......................................................................................... 71

Opleiding gedrag .................................................................................................................................................................. 72

PO EN VO .......................................................................................................................................................................... 74

Oriëntatie op Mediërend Leren ( P.O en V.O) ...................................................................................................................... 75

Begeleidingsgesprekken/Coachingsgesprekken ................................................................................................................... 76

Voortgaande professionele ontwikkeling als IB-er PO en zorgcoördinator VO ................................................................... 77

Voortgaande professionele ontwikkeling als directeur PO en teamleiders VO .................................................................. 78

Bewustzijn en een ‘wereld zonder grenzen’ ........................................................................................................................ 79

De leren leren methode ....................................................................................................................................................... 80

5 Training ‘Beter leren door krachtige feedback’ .................................................................................................................... 81

Workshop Systeemdenken / Beelddenken .......................................................................................................................... 82

Als binnen niet naar buiten kan, kan buiten niet naar binnen ............................................................................................. 83

Als binnen niet naar buiten kan en buiten niet naar binnen in combinatie met het krijgen van een diagnose ................ 85

Als binnen er mag zijn, komt er eigen groei en vrijheid in ‘zijn’ .......................................................................................... 86

Inspiratiebijeenkomsten ....................................................................................................................................................... 87

Cursus ‘Oplossingsgericht werken aan psychopathologie’ .................................................................................................. 88

Leren zichtbaar maken De Grondslag John Hattie .............................................................................................................. 89

Coöperatieve werkvormen voor PO en VO .......................................................................................................................... 90

Verrassend Tekenen / Tekenenderwijs Onderwijzen ........................................................................................................... 91

VO ........................................................................................................................................................................................ 92

Werken met leerlingen (voor het VO) .................................................................................................................................. 93

Passend Lesmodel VO .......................................................................................................................................................... 94

Basistraining Breinsleutels VO .............................................................................................................................................. 95

Excellente Leerlingen (in het) onderwijs ............................................................................................................................. 96

Activerende werkvormen met ICT........................................................................................................................................ 97

Handelingsgericht Werken in VO ......................................................................................................................................... 98

Brein bewust leren in het vo ................................................................................................................................................ 99

Gesprekken met leerlingen in het voortgezet onderwijs ................................................................................................... 101

Onderwijskundig leiderschap ............................................................................................................................................. 102

Flitsbezoeken ...................................................................................................................................................................... 103

Handelingsgericht Werken (HGW) voor (nieuwe) teamleden door middel van E-Learning ............................................. 104

Compacten en verrijken in het VO ..................................................................................................................................... 105

6

PO

7 MINDSET

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders die meer willen weten over de verhouding tussen motivatie en presteren en die kinderen aan de hand daarvan willen helpen om tot betere prestaties te komen. Ook zeer geschikt voor leerkrachten van een plusklas of leerkrachten en intern begeleiders die affiniteit hebben met hoogbegaafdheid.

Waar gaat het over? Twee kinderen met een gelijke intelligentie zien een moeilijke opdracht en geven daar een eerste reactie op. Kind 1: ‘Dat ziet er moeilijk uit. Daar ben ik vast niet slim genoeg voor.’ Kind 2: ‘Gaaf, dat is een uitdagende opdracht!’ Eén opdracht met twee totaal verschillende reacties en uiteindelijk ook twee verschillende resultaten. Kind 2 vond het namelijk geweldig en zette door toen het moeilijk werd, terwijl kind 1 na 10 minuten al zuchtend de moed opgaf. Het verschil zit hem in de mindset van de kinderen. Kind 1 heeft een statische mindset. Hij gaat er vanuit dat intelligentie, karakter en persoonlijkheid vaststaande gegevens zijn en is er van overtuigd (na het zien van de opdracht) dat het toch te moeilijk voor hem is. Kind 2 heeft daar in tegen een op groei gebaseerde mindset. Hij gaat er vanuit dat je basiskwaliteiten kunt ontwikkelen door er moeite voor te doen. Na het maken van de opdracht wilde hij nog een opdracht maken die nog net wat moeilijker was. Tijdens deze cursus leer je over de verschillende mindsets en leer je wat je in de klas kunt doen om kinderen met een statische mindset te begeleiden. Aan het einde van de cursus:

• ben je bekend met het de verschillende mindsets; • weet je van jezelf welke mindset je hebt; • kun je van een paar kinderen in je klas aangeven welke mindset ze hebben; • heb je kennis gemaakt met manieren om kinderen met een statische mindset te begeleiden.

Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Bij de cursus hoort een lessenserie ‘mindset’. Deze kan tijdens de bijeenkomst gekocht of besteld worden. Deelnemers die de bijeenkomst in 2014 hebben bijgewoond, kunnen de lessenserie bestellen via [email protected].

Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 maximaal 18 deelnemers Data 23 maart 2016 van 13.30 uur- 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten €47,50 per deelnemer , exclusief de lessenserie ‘mindset’ Docent Sasha Jansen ( [email protected] )



8 Wat zeggen collega’s over deze cursus: Deze cursus zet je aan het denken. Door deze cursus begrijp je beter, waarom je op bepaalde momenten een bepaalde beslissing neemt. Je leert jezelf kennen. Wanneer je jezelf begrijpt, is het ook makkelijker de mindset van een ander te begrijpen en te helpen sturen, in dit geval die van de leerlingen. In het bijzonder de hoogbegaafde leerlingen, waar ik als IB’er nauw bij betrokken ben. Een cursus die eigenlijk iedereen, ook buiten het onderwijs, zou moeten volgen

9 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS VOOR GROEP 3-8

Doelgroep Leerkrachten groep 3 t/m 8 en intern begeleiders

Waar gaat het over? Hoogbegaafdheid, rage of realiteit?

De laatste jaren schieten de plusklassen als paddenstoelen uit de grond. Ouders komen op school vertellen dat hun kind écht al kan lezen en misschien wel hoogbegaafd is en de overheid is druk bezig met het stimuleren van talentonderwijs. Maar wat is (hoog)begaafdheid nu precies? Zijn dat kinderen die hoog scoren op Cito toetsen of juist niet? Hoe herken je (hoog)begaafde kinderen? Welk gedrag laten ze zien in de klas? Hoe kun je aan de leerbehoefte van (hoog)begaafde kinderen tegemoet komen? Hoe doe je dit op een manier die voor jou als leerkracht haalbaar is? Welke materialen zijn er? Hoe kun je het gewone werk aanpassen? Wat doe je met kinderen die niet (hoog)begaafd zijn, maar die wel goed kunnen leren en hoog scoren op toetsen? En vooral, hoe kun je dit als leerkracht allemaal regelen terwijl er nog 29 andere kinderen in de klas zitten? Tijdens de cursus ‘(Hoog)begaafd onderwijs 3-8’ krijg je antwoord op bovenstaande vragen aan de hand van theorie en praktijkvoorbeelden en gaan we zoveel mogelijk praktisch aan de slag.

Cursusinhoud Bijeenkomst 1: Signaleren, types hoogbegaafde kinderen, onderpresteren en aanpassen. Bijeenkomst 2: Compacten, verrijken en verbreden, versnellen, vervroegde doorstroming klassenmanagement, instructie. Bijeenkomst 3: Bestaand materiaal en reguliere methodes verrijken, zelf verrijkende opdrachten creëren.

Wat u verder nog moet weten

Tijdens de bijeenkomsten wisselen theorie en praktijk elkaar zoveel mogelijk af. Doordat Sasha Jansen zelf werkzaam is in het basisonderwijs, heeft ze veel praktijkervaring en zijn er voldoende mogelijkheden om af te stemmen op individuele vragen van de deelnemers.

Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 18 deelnemers Data woensdagmiddag 6 april, 11 mei en 1 juni 2015 van 13.30 uur- 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten €140,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( [email protected] )


10 (HOOG)BEGAAFD ONDERWIJS AAN KLEUTERS

Doelgroep Leerkrachten groep 1-2 en intern begeleiders

Waar gaat het over? Slimme kleuters? Als leerkracht van groep 1-2 heb je een grote verscheidenheid aan niveaus binnen je groep. Je hebt tenslotte een combinatiegroep, maar daarnaast ontwikkelen –zeker- jonge kinderen zich ook elk op hun eigen wijze. Soms heb je kinderen die opvallen doordat ze slimmer lijken te zijn dan hun leeftijdgenootjes. Maar hoe weet je nu of ze echt voorlopen in hun ontwikkeling? Wat doe je als een kind thuis bezig is met rekenen en lezen en op school alleen wil spelen? Hoe weet je of een kind met een cognitieve voorsprong klaar is voor groep 3? Wat doe je met een kind dat al kan lezen? Hoe zorg je ervoor dat kringactiviteiten ook interessant zijn voor slimme kinderen? Hoe kun je in de groep voor verrijking zorgen? En vooral, hoe organiseer je dit alles terwijl er nog 24 kinderen om aandacht vragen? Tijdens de cursus ‘(Hoog)begaafd onderwijs aan kleuters’ krijg je antwoord op bovenstaande vragen aan de hand van theorie en praktijkvoorbeelden en gaan we zoveel mogelijk praktisch aan de slag.

Cursusinhoud Bijeenkomst 1: Signaleren ontwikkelingsvoorsprong, onderpresteren en aanpassen. Bijeenkomst 2: Verrijken en verbreden, overgang groep 3, vervroegde doorstroming, klassenmanagement, kringactiviteiten. Bijeenkomst 3: Bestaand ontwikkelingsmateriaal verrijken, zelf verrijkende opdrachten en kringactiviteiten creëren.


Tijdens de bijeenkomsten wisselen theorie en praktijk elkaar zoveel mogelijk af. Doordat Sasha Jansen zelf werkzaam is in het basisonderwijs, heeft ze veel praktijkervaring en zijn er voldoende mogelijkheden om af te stemmen op individuele vragen van de deelnemers.


Praktische informatie

Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 18 deelnemers Data woensdagavonden 18 november 2015, 27 januari en 2 maart 2016 van 19.00 uur- 22.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten €140,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( [email protected] )


11 OBSERVEREN

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders die meer zicht willen krijgen op het gedrag en de werkhouding van kinderen in hun klas door middel van observeren.

Waar gaat het over? In de klas gebeurt de hele dag van alles. Als leerkracht ben je druk in de weer met het geven van instructie, verlengde instructie, het voeren van gesprekken met kinderen en het geven van feedback op het gemaakte werk. Door al deze bezigheden komen we er nauwelijks nog aan toe om te observeren. En dat is ontzettend jammer want het levert een schat aan informatie op over de kinderen in je klas. Tijdens deze cursus maak je kennis met een aantal observatiemodellen die goed toepasbaar zijn in de praktijk. Daarnaast kijken we naar mogelijkheden om het observeren een vaste plek te geven in het jaarrooster/ de weekplanning. Aan het einde van de cursus;

• heb je kennis van een aantal praktische observatiemethoden; • heb je voor jezelf bedacht hoe je het observeren een vast onderdeel in je planning kunt geven.

Het is handig om het jaarrooster van de school en de weekplanning van jouw groep mee te nemen. Om het observeren zo goed mogelijk te kunnen oefenen, is beeldmateriaal uit jouw groep gewenst.


Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 maximaal 18 deelnemers Data woensdagmiddag 28 oktober en 25 november 2015 van 13.30 uur- 16.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 95,00 per deelnemer Docent Sasha Jansen ( [email protected] ) Wat zeggen collega’s van deze cursus: Goede, direct toepasbare cursus. Heel duidelijk. Goede hand-out. Een leuke inspirerende en toepasbare avond! Het is zeker de moeite waard om deze cursus te blijven aanbieden


12 PLUSKLASNETWERK

Doelgroep Leerkrachten van een plusklas en coördinatoren (hoog)begaafdheid

Waar gaat het over? Binnen het Plusklasnetwerk gaan we meer de diepte in met betrekking tot het onderwijs aan (hoog)begaafde kinderen. Er zijn zes bijeenkomsten die plaatsvinden op de scholen van de deelnemers. Zo wordt een ‘kijkje genomen in de keuken van collega’s’ en doe je ideeën op voor de eigen onderwijspraktijk. Tijdens de bijeenkomsten komen verschillende inhoudelijke thema’s aan bod en is er de tijd en ruimte om casussen te bespreken. Het plusklasnetwerk is ook geschikt voor scholen die actief bezig zijn op het gebied van hoogbegaafdheid, maar geen plusklas hebben. Tijdens de eerste bijeenkomst staan de volgende vragen centraal:

• Wat is het doel van de plusklas? • Aan welke vaardigheden en doelen wordt gewerkt? Hoe worden die gemeten? • Beleid (hoog)begaafdheid • Casuïstiek • Inventarisatie thema’s/ onderwerpen voor de komende bijeenkomsten


Praktische informatie Omvang 6 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 8 maximaal 10 deelnemers Data Op locatie op woensdag en donderdagmiddag. In overleg te bepalen Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 325,00 Docent Sasha Jansen ([email protected] )


13 EEN ANDERE KIJK OP OUDERGESPREKKEN

Doelgroep Leerkrachten groep 1 t/m 8 die het voeren van gesprekken met ouders soms als ‘lastig’ ervaren

Waar gaat het over? Soms is het voeren van een gesprek met ouders nog niet zo gemakkelijk. Iedere ouder reageert anders en elke leerkracht gaat anders met deze ouderbetrokkenheid om. De ene leerkracht is teleurgesteld, onzeker, terwijl een ander geïrriteerd of ronduit boos is op een ouder. Het risico kan zijn dat de leerkracht een verdedigende houding gaat aannemen en het belang van het kind niet altijd meer een centrale plaats in het gesprek inneemt.

Tijdens deze training leer je welke overtuigingen vanuit jezelf hierbij een rol spelen, hoe je op een andere manier naar ouders kunt kijken en hoe je met deze handvaten een oudergesprek professioneel kunt voeren met daarbij het gemeenschappelijke doel, de ontwikkeling van het kind, centraal te stellen.

Wat u verder nog moet weten Tijdens deze praktische training ontwikkel je vaardigheden die je kunt inzetten tijdens oudergesprekken. Jouw kijk op ouders bepaalt in veel gevallen het verloop van een gesprek. Aan de orde komen:

• Welke overtuigingen bepalen jouw kijk op ouders • Op welke manier spelen deze overtuigingen een rol in een oudergesprek • Handvatten die jou helpen om een gesprek professioneel te voeren • Effectieve gesprekstechnieken


Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers Data 1e bijeenkomst 28 oktober 2015 van 14.00 uur- 16.00 uur 2e bijeenkomst 11 november 2015 van 14.00 uur- 16.00 uur 3e bijeenkomst 25 november 2015 van 14.00 uur- 16.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 235,00 per deelnemer Docent Jacquelien Tieleman en Corien Verplanke ( JaConm trainingen)

14 WAARNEMEN VAN EN GESPREKKEN VOEREN MET KINDEREN “Geloof niet alles wat je denkt”

Doelgroep Leerkrachten en Intern begeleiders.

Waar gaat het over?

Je ervan bewust worden dat je soms alleen jouw waarheid ziet. Dat je alleen dat ziet wat je dènkt te zien. We zullen in eerste instantie ons waarnemen verbreden, door je bewust te worden dat je meerdere én andere kanten van kinderen kunt waarnemen. Waarnemen is een zeer belangrijke fase van de cyclus Handelingsgericht Werken. We gebruiken de stimulerende factoren die we zien, als aanknopingspunten om de ontwikkeling van de kinderen te ondersteunen. Maar wat zien we? Wat wil jij graag zien? En wat niet? Vel je een oordeel of concentreer je je op waarneembaar gedrag? We schenken aandacht aan de aanleiding en het doel waarmee je een kind wilt observeren en wat een passend observatie instrument is. Na je observatie bespreken we het vervolg: want hoe ga je daarna met het kind of de kinderen in gesprek? Hoe ga je om met “moeilijke” (maatschappelijke) onderwerpen tijdens een kringgesprek?

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid.

Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur. Tussen de bijeenkomsten door krijg je een praktijkopdracht om kinderen te

observeren, een gesprekje te voeren en hier opnames van te maken. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data 15 september, 6 oktober, 3 november en 24 november van 19.00-22.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten €375,00 per persoon Docent Marianne Soeters

Marianne Soeters werkt bij Animaz Inspiratie. Animaz wil bijdragen aan de inspiratie en het geluk van mensen en (mede daardoor) het resultaat van de school. www.animaz.nl

http://www.animaz.nl/

15 DYSLEXIE

Doelgroep Ib’ers en leerkrachten

Waar gaat het over?

Wat is dyslexie? Hoe kun je het herkennen? Wat valt er aan te doen? Hoe moet je omgaan met dyslectische leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Deze vragen komen aan bod om u als ib’er en leerkracht handvatten te geven bij het signaleren en begeleiden van dyslectische leerlingen. De docent heeft een ruime ervaring als leerkracht, medebedenker van Taalpaleis, orthopedagoog, schoolbegeleider en hoofdbehandelaar bij een dyslexie-instituut bij het begeleiden van dyslectische leerlingen, hun leerkrachten en hun ouders.


Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 1/2 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data maandagavond 12 en 26 oktober en 16 november 2015 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 145,00 per deelnemer Docent drs. Cees Hereijgens

16 SPELEN IS LEREN IN DE ONDERBOUW De vorming van zelfvertrouwen en een zelfbewustzijn is het fundament waarop ontwikkeling tot bloei kan

komen. Om deze vorming en ontwikkelingstaak te kunnen volbrengen is het nodig dat kinderen kunnen komen tot verdiepend ‘spel’.

Doelgroep Leerkrachten van groep 1 en 2 Leerkrachten die belangstelling hebben en nieuwsgierig zijn naar de kracht van spel

Waar gaat het over De taal van kinderen is vaak ‘het spel’. Of je het nu fantasiespel, verbeeldend spel, symbolisch spel, of doen-alsof spel noemt; spel wordt veel en graag door kinderen gespeeld. Het verdiepende spel heeft dan ook een belangrijke functie in hun ontwikkeling, zowel op cognitief, sociaal als emotioneel gebied. Dit ‘spel’ vindt in groep 1 en 2 nog vaak plaats in een magische wereld, een wereld vol fantasie, verwondering, ontdekkingen en ervaringen die een kind zijn zelfbewustzijn voedt. In deze cursus kijken en ontdekken we hoe of je als leerkracht van groep 1 en 2 weer gebruik kan maken van deze natuurlijke talenten van het jonge kind. In spel schuilt namelijk veel kracht en dit kunnen we in zetten. We gaan kijken hoe we in de praktijk kunnen handelen in een klas met 30 kleuters.

Wat kan jij daar in je rol als leerkracht in betekenen. Wanneer grijp je in en wanneer niet. Hoe help je het kind om zijn eigen oplossingen te bedenken en een eigen krachtige IK te ontwikkelen. Hoe stem je af op een manier waarop groei en zelfvertrouwen versterkt worden. Wat zijn risico’s van een eenzijdige ontwikkeling van de cognitieve functies.

Bewust worden wat er allemaal in ‘spel’ zit

Spel - ik bewustzijn Spel - ontwikkelen van inlevingsvermogen Spel - ik en de ander Spel - ontwikkelen van cognitieve functies Spel - ontwikkeling van ruimtelijk inzicht, motoriek en lichaamsbesef Spel - kracht van spelen en de kracht van het kind Spel - creativiteit, ontdekkend, leren van spelen

Wat u nog meer moet weten

De cursus wordt afgesloten met een certificaat.

Praktische informatie Investering 4 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers. Data: maandagavond 21 september, 5 oktober,2 en 23 november van 19.00- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 – 623373 Kosten € 235,00 per deelnemer Docent Marian Jansen-Noyon en Hannie Strien

Beiden zijn integratief kindertherapeute en speltherapeute en hebben daarnaast ruime ervaring als leerkracht en groepsleider ([email protected] )


17 VERDIEPINGSCURSUS GROEPSPLAN GEDRAG

Doelgroep Leraren primair onderwijs , intern/ambulant begeleiders

Waar gaat het over ? Kees van Overveld schreef voor het primair onderwijs het boek “Groepsplan Gedrag. Planmatig werken aan passend onderwijs”. Het boek voorziet in een behoefte en is inmiddels door vele leraren, scholen en samenwerkingsverbanden aangeschaft. Het boek kent twee functies:

- Bronnenboek over gedrag en gedragsproblemen. - Planningsinstrument om gedrag in de school te voorkomen en aan te pakken.

In deze verdiepingscursus leren leraren en begeleiders hoe je het planningsinstrument kunt gebruiken in de eigen klas of school. Onderdelen die aan de orde komen zijn o.a.: • Preventieniveau 1: hoe voorkom ik door een groepsaanpak problemen? • Preventieniveau 2: omgaan met lichte gedragsproblemen • Preventieniveau 3: omgaan met zware gedragsproblemen

Doel van de bijeenkomsten is dat u leert werken met een “Groepsplan Gedrag” in uw eigen klas of school. In iedere bijeenkomst zal een van de drie preventieniveaus nader worden uitgewerkt. U krijgt inhoudelijke informatie en praktische tips om het groepsplan zo goed mogelijk uit te voeren.


Iedere deelnemer wordt geacht boek “Groepsplan Gedrag” aan te schaffen. Tijdens de bijeenkomsten zal gewerkt worden met praktische opdrachten. Deelnemers wordt gevraagd een laptop of tablet mee te nemen.

Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 personen Data 14 sep, 21 sep, 28 september 2015 van 18:30-21:00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 240,00 per deelnemer. Docent Dr. Kees van Overveld (www.keesvanoverveld.nl) Wat zeggen collega’s over deze cursus Het was een fijne duidelijke cursus, en op een hele prettige /inspirerende manier gegeven. Hier kun je gelijk mee aan de slag. Wat een kennis wordt er door Kees aan ons gegeven. Het is Brainpicking en hij biedt alle ruimte daarvoor.

http://www.keesvanoverveld.nl/

18 PROBLEMEN MET CONTEXTEN BIJ REKENEN? WERKEN MET DE VERTAALCIRKEL

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders die constateren dat de CITO-toetsen rekenen en/of de contextopgaven uit de methode voor veel leerlingen problemen opleveren.

Waar gaat het over ? Vaak wordt als oorzaak van bovengenoemde problemen het talige karakter van de Cito-toets genoemd. In deze cursus bespreken we of de problemen niet wat dieper liggen. Maar we kijken vooral wat je er in je lessen aan kunt doen! En dat is: werken met de vertaalcirkel. De theorie en de praktijk van de vertaalcirkel komt uitgebreid aan de orde. Ook wordt de relatie gelegd met het protocol ERWD (ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie). Doel van de cursus is dat leerkracht de principes van de vertaalcirkel kent en er in de praktijk mee kan werken. Voor de leerlingen heeft dat tot effect dat ze minder problemen hebben met contextopgaven.


Theorie en praktijk gaan in deze cursus hand in hand. Het is de bedoeling dat u in de groep met de vertaalcirkel aan de gang gaat. Er is tijdens cursus de ruimte om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.

Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en uitvoeren van de huiswerkopdrachten

Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 personen Data woensdagmiddag 14 september en 5 oktober van 16.30 uur- 19.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 115,00 per deelnemer Docent Ceciel Borghouts ( Borghouts rekenadvies) Wat zeggen collega’s over deze cursus Ik vond het een heel plezierige cursus, waar ik veel van geleerd heb en toe kan passen in mijn onderwijspraktijk. Ik zou deze cursus vooral voor de onder- en middenbouw aanbevelen. De bovenbouw gaat dan natuurlijk ook meedoen. Het valt voor mij als bovenbouwer (gr 8) niet mee om de vertaalcirkel nu toe te passen omdat dat in voorgaande jaren niet gedaan is.

19 DIAGNOSTIEK MET HET PROTOCOL ERWD

Doelgroep Intern begeleiders en remedial teachers die rekendiagnostiek op spoor 3 willen doen volgens het protocol ERWD: diagnostiek binnen de school bij kinderen met ernstige rekenproblemen (die zich uitstrekken over meerdere blokken). De leerling zit in fase oranje van het protocol ERWD.

Waar gaat het over ? training is gericht op het kunnen vormgeven van goede rekendiagnostiek bij kinderen met ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie volgens de bedoeling van het protocol. In de training gaat u (praktisch en verdiepend) aan het werk met de stappen zoals ze zijn beschreven in hoofdstuk 7 en 8 van het protocol. Daarbij wordt op een aantal stappen dieper ingegaan. De stappen die in de training uitgebreid aan de orde komen, zijn: - het voorbereiden van het diagnostisch onderzoek - het uitvoeren van een diagnostisch rekenonderzoek; dit onderdeel staat centraal - conclusies trekken n.a.v. het onderzoek en deze verwerken tot handelingsgerichte adviezen

Doel van de cursus is de intern begeleiders en remedial teachers meer zicht te bieden op processen die zich afspelen bij handelingsgerichte diagnostiek en handvatten aan te reiken om op basis van het onderzoek hulp te bieden.


Voorwaarde voor deelname is: • Deelname aan de basistraining Protocol ERWD in de praktijk; diagnosticerend onderwijzen (bij de regioacademie of NVORWO / SBO*) óf • Deelname aan de geregistreerde opleiding Rekencoördinator óf • Deelname aan de verkorte opleiding Rekencoördinator PO bij het SBO

Van de deelnemers wordt verwacht dat zij voorafgaand aan de tweede dag een diagnostisch gesprek voeren (leerstofgebied rekenen t/m 100 of delen) en dit op video te nemen.

* Indien u elders in het land de basistraining Protocol ERWD in de praktijk; diagnosticerend onderwijzen heeft gevolgd bij Ceciel Borghouts dan voldoet u ook aan de voorwaarde. Trainingen gevolgd bij derden zijn niet geldig als voorwaarde voor deelname aan de training diagnostiek. Neem bij twijfel overleg op met de organisatie.

Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Indien gewenst krijgen de deelnemers na afloop (indien zij aan alle eisen van de training hebben voldaan) ook toegang tot de website diagnostiek** van de NVORWO met praktijkvideobeelden. ** Toegang tot deze website verloopt via de NVORWO. Hiervoor wordt eenmalig een klein bedrag gevraagd.

Praktische informatie Omvang 3 x woensdagmiddag + avond Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 12 Data woensdagmiddag en avond : 6 januari en 27 januari en 2 maart 2015 van 14.00 uur-20.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 375,00 per deelnemer Docent Ceciel Borghouts (Borghouts rekenadvies)

20 TRAINING ‘BOUWEN AAN EEN PRETTIGE GROEP’

Doelgroep Leerkrachten

Waar gaat het over? Je prettig en veilig voelen op school is een belangrijke voorwaarde om tot leren te komen. Dit ontstaat als de leerlingen met elkaar een positieve, samenhangende groep vormen. De leerkracht en de leerlingen voelen zich medeverantwoordelijk voor de groep, hebben respect voor elkaar en zijn bereid om samen te werken. Dit brengt rust en een prettige sfeer, die een goede basis is om op een effectieve manier onderwijs te geven. Vanzelfsprekend biedt dit grotere kansen voor leerlingen om zichzelf te ontwikkelen; in het leren en als persoon! De leerkracht heeft zicht op het proces van groepsvorming en heeft kennis van effectief leerkrachtgedrag om de groepsvorming te begeleiden, zodat een positieve groep kan ontstaan. Twee momenten in het schooljaar lenen zich bij uitstek voor het bouwen aan een positieve groep: na de zomervakantie en na de kerstvakantie.

Wat u verder nog moet weten In een training van 3 keer 2 uur krijg je naast theorie over groepsvorming, handvatten hoe jij als leerkracht het groepsproces kan begeleiden, zodat een positieve groep kan ontstaan. Je leert welk leerkrachtgedrag op welk moment bijdraagt aan positieve groepsvorming. Je krijgt handige tools en ideeën aangereikt die direct toepasbaar zijn in de klas. Evaluatie en bijsturing van het groepsproces krijgen hierbij nadrukkelijk de aandacht in de tweede en derde bijeenkomst.

Certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers Data donderdag 3 september, 24 september en 29 oktober 2015 van 19.30-21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 145,00 per deelnemer Docenten drs. Carola Klop, orthopedagoog, Citadel

Wat zeggen collega’s over deze cursus

Leuke cursus’ goed tijdstip(begin schooljaar) veel tips en handvatten gekregen om te werken aan een prettige groep

21 WORKSHOP KENNISMAKEN MET WOORDENSCHATDIDACTIEK VOLGENS DE VIERTAKT

Doelgroep Leerkrachten, remedial teachers, intern begeleiders en directieleden van het primair onderwijs.

Waar gaat het over? Woorden zijn de bouwstenen van de taal, waardoor kinderen in staat zijn te communiceren. Een goede woordenschat heeft een nauwe relatie met sociaal-emotioneel welbevinden en de cognitieve ontwikkeling. Een grotere woordenschat leidt tot betere schoolprestaties. Er is steeds meer bekend over de belangrijke relatie tussen woordenschat, vlot technisch lezen en begrijpend lezen. De woordenschat van kinderen kun je systematisch opbouwen. De aanpak van ‘Met Woorden in de Weer’, ontwikkeld door Marianne Verhallen en Dirkje van den Nulft maakt dit mogelijk. Deze is gebaseerd op de viertakt. De aanpak leert je hoe je woorden bewust selecteert en ze semantiseert (uitlegt). Door deze woorden, die zichtbaar zijn in de klas, duurzaam in te slijpen (consolideren) en als laatste stap deze te controleren, is het mogelijk om de woordenschat van kinderen systematisch en creatief succesvol uit te breiden. Werken aan woordenschat is werken aan schoolsucces! Deze workshop is bedoeld om een eerste kennismaking te krijgen met de aanpak volgens de viertakt, maar het is zeker dat u de volgende dag anders naar uw lesstof kijkt en bewuster omgaat met onbekende woorden!

Wat u verder nog moet weten De deelnemers maken kennis met: • de uitgangspunten van deze effectieve en gestructureerde woordenschatdidactiek; • de wijze waarop woorden en begrippen in een logisch verband en een functionele context aangeboden kunnen

worden; • de manier waarop woordclusters visueel worden weergegeven; • de wijze van consolideren en controleren. De deelnemers krijgen inzicht in het traject en de inhoud van de ‘Training woordenschatdidactiek volgens de viertakt’ op teamniveau: training, klassenbezoeken, coaching, implementatie en borging.

Certificaat De deelnemer ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 2,5 uur. Groepsgrootte minimaal 6 en maximaal 15 deelnemers Datum maandag 14 september 2015 van 19.00-21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 80,00 per deelnemer Docent Wilmy van Hartingsveldt, logopedist, Citadel Wat zeggen collega’s over deze cursus:

Het was een avond waarop ik veel geleerd heb. Bovendien verliep de cursus prettig en positief. Erg praktisch en de aangedragen info vraagt om actie. Ik ga er zeker mee beginnen en met de collega’s bespreken. Het was een afwisselende avond. De presentatie was goed. ‘Oude’ kennis opgehaald en nieuwe ideeën opgedaan.

22 TAALONTWIKKELINGSSTOORNISSEN (TOS)

MODULE 0 ERVARINGSCIRCUIT TOS

Doelgroep Leerkrachten, remedial teachers, interne begeleiders basisonderwijs

Waar gaat het over? ‘Ervaar TOS’ is een praktisch ervaringscircuit, met daarin een tiental opdrachten gericht op het ervaren van taalontwikkelingsstoornissen.

Middels de opdrachten ontdek je zelf hoe het is om een TOS te hebben en al doende leer je wat mensen met een TOS ervaren in allerlei voorkomende dagelijkse situaties. Je ontwikkelt een positieve attitude en vergaart kennis over leerlingen met TOS. Door zelf te ervaren krijg je meer inzicht in de onderwijsbehoeften van een leerling met TOS en ervaar en leer je hoe je je handelen daarop kunt aanpassen.

Ervaar TOS is een uitstekende basis voor het volgen van de andere TOS-modules.

Wat u verder nog moet weten Na deze module ben je in staat om een leerling met taalontwikkelingsstoornissen en de problemen die daar mee samen hangen beter te herkennen.

Praktische informatie Datum: maandag 5 oktober 2015 van 16.00 uur- 18.30 uur.

MODULE 1 WAT IS EEN TAALONTWIKKELINGSSTOORNIS (TOS)?


Waar gaat het over De oude term ESM wordt vervangen door TOS: Taalontwikkelingsstoornis. Wat houdt de term Taalontwikkelingsstoornis eigenlijk in? In deze module krijg je informatie over een normaal verlopende taalontwikkeling, een gestoorde taalontwikkeling en wanneer er sprake is van een afwijkende taalontwikkeling. Je krijgt inzichten in de processen en vaardigheden die een rol spelen bij het waarnemen en of verwerken van informatie die auditief wordt aangeboden.

Wat u verder nog moet weten Na deze module ben je in staat om een leerling met taalontwikkelingsstoornissen en de problemen die daar mee samen hangen beter te herkennen.

Praktische informatie Datum: maandag 26 oktober 2015 van 16.00 uur- 18.30 uur

23 MODULE 2 SPREKEN EN VERSTAAN


Waar gaat het over In deze module staat de spraak centraal. We zoemen in op het normale verloop van de spraakontwikkeling, op spraakproductie- en vloeiendheidsproblemen. Daarnaast kijken we ook naar de ontwikkeling van verstaan van spraak en de factoren die daar een rol bij spelen. Ten slotte komen gevolgen van de problematiek op andere ontwikkelingsgebieden en de ondersteuningsbehoeften van de leerling met TOS aan bod.

Wat u verder nog moet weten Je herkent spraak verstaan- en spraakproductieproblemen. Je ziet hiervan de invloed op het leerproces en je hebt inzicht in de ondersteuningsbehoeften hiervan.

Praktische informatie Datum: maandag 16 november van 16.00 uur- 18.30 uur

MODULE 3 WOORDENSCHAT HELPT VERWOORDEN!


Waar gaat het over De ontwikkeling van woordenschat bij kinderen met taalontwikkelingsstoornissen verloopt niet vanzelfsprekend. In deze module leer je hoe deze ontwikkeling verloopt. Wij behandelen de invloed van woordenschat op de informatieverwerking, leren en communiceren. Je krijgt handelingsgerichte adviezen op woordenschatstimulering en woordenschatonderwijs. Uitgangspunt is de benadering van Marianne Verhallen e.a. die staat voor de Viertakt uit 2001. Dit is een veel gebruikt didactisch model dat de principes van INTERACTIEF taalonderwijs volgt.

Wat u verder nog moet weten Wat is de invloed van woordenschat op de informatieverwerking, leren en communiceren ? In deze bijeenkomst ontvang je handelingsgerichte adviezen op woordenschatstimulering en woordenschatonderwijs.

Praktische informatie Datum: maandag 11 januari 2016 van 16.00 uur- 18.30 uur

24 MODULE 4 TAALPRODUCTIE EN TAALBEGRIP, HOE GEEF JE TAAL VORM?


Waar gaat het over Leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben vaak moeite met zins- en verhaalopbouw Je leert essentiële bestanddelen van een zin en een verhaal te herkennen. Je krijgt inzicht in de specifieke problemen die kinderen met een taalontwikkelingsstoornis hebben met het vormen van zinnen, verhaalopbouw en gespreksontwikkeling. Je krijgt handelingsgerichte adviezen op het ontwikkelen van vertelvaardigheden.

Wat u verder nog moet weten Je hebt handvatten en ideeën om te werken aan zinsbouw en verhaalopbouw met leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS).

Praktische informatie Datum: maandag 25 januari van 16.00 uur- 18.30 uur

MODULE 5 TOS EN TAAL-DENKEN, GEDRAG VER’TAAL’D


Waar gaat het over Hoe werkt de innerlijke taal bij kinderen met een taalontwikkelingstoornis (TOS)? Wij behandelen de taal-denkrelaties, oorzaak en gevolg, tijd en planning. Je krijgt meer inzicht in de relatie tussen taal-denken, leren en communiceren. Wij staan stil bij de relaties tussen taal-denken en gedragskenmerken (internaliserend en externaliserend gedrag). Je krijgt handvatten die van belang zijn voor taal en taal-denken in gesprekken met anderen, bij het aanleren van leerstrategieën en het plannen van handelen. Wij geven je handelingsgerichte adviezen en materialen die je kunt gebruiken als leerlingen problemen hebben met taal en gedrag.

Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis over de innerlijke taal en de vaardigheid om te werken aan de ontwikkeling van de innerlijke taal bij je leerlingen. Je hebt praktische adviezen en materialen gekregen om hier direct mee aan de slag te gaan.

Praktische informatie Datum: maandag 7 maart 2016 van 16.00 uur- 18.30 uur.

25 MODULE 6 DE KUNST VAN HET VRAGEN STELLEN


Waar gaat het over Je maakt kennis met een methode om kinderen met een taalontwikkelingsstoornis zelfstandig te leren denken. Je ziet hoe je denk stimulerende gesprekstechnieken in kunt zetten waardoor je kinderen stimuleert te praten en tot interactie te komen. Deze methode is inzetbaar voor leerlingen van alle leeftijden. De methode is gebaseerd op de ‘Denk stimulerende gespreksmethodiek’ van M. Blank, ‘Praten doe je met z’n tweeën’ van A. Hanen en ‘Taalruimte Taalaanbod Feedback’ van M. Verhallen.

Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis van denk stimulerende gesprekstechnieken en weet wanneer en hoe je die in kunt zetten.

Praktische informatie Datum: maandag 21 maart 2016 van 16.00 uur- 18.30 uur

MODULE 7 TOS EN DE INVLOED OP LEREN LEZEN EN SPELLEN VOOR KINDEREN IN DE ONDERBOUW


Waar gaat het over Wat is de relatie tussen een taalontwikkelingsstoornis (TOS) en de leesvaardigheden van kinderen in de onderbouw? Wij behandelen in deze cursus deze relatie en gaan in op de leesontwikkeling en het fonologisch bewustzijn. Je krijgt handelingsgerichte adviezen voor het stimuleren van de leesvoorwaarden en leesontwikkeling in de onderbouw.

Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis en inzichten verworven over de relatie tussen TOS en leesontwikkeling. Je bent in staat risicoleerlingen te signaleren en je weet welke taalaspecten verlengde instructie en extra aandacht vragen

Praktische informatie Datum: maandag 4 april 2016 van 16.00 uur- 18.30 uur

26 MODULE 8 TOS EN DE INVLOED OP BEGRIJPEND LEZEN EN ANDERE ZAAKVAKKEN


Waar gaat het over Wat is de relatie tussen een taalontwikkelingsstoornis (TOS) en de leesvaardigheden van kinderen in de bovenbouw? Er wordt ingegaan op taalbegrip en woordenschat in relatie tot begrijpend lezen en zaakvakken. Je leert handelingsgerichte adviezen te geven en wat je kunt doen aan pre-teaching en remedial teaching bij de bovengenoemde vakken.

Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis en inzichten verworven over de relatie tussen TOS en lees-en leerontwikkeling. Je herkent mogelijke taalproblemen bij de didaktiek rondom lezen en leren, en weet hoe je hier gericht op kunt ondersteunen. .

Praktische informatie Datum: maandag 18 april 2016 van 16.00 uur- 18.30 uur

MODULE 9 TOS EN DE INVLOED OP ANDERE ONTWIKKELINGSGEBIEDEN


Waar gaat het over Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) kan meer betekenen dan taalproblemen. De stoornis kan invloed hebben op de motoriek, de planningsvaardigheden, de manier van leren en de sociaal emotionele ontwikkeling.

Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis en inzichten verworven over mogelijke co-morbiditeit (samengaande ontwikkelingsachterstanden), of invloed die een taalontwikkelingsstoornis kan hebben op andere ontwikkelingsgebieden. Je kunt met deze kennis en inzichten gericht ondersteunen.

Praktische informatie Omvang Tien bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers ( module 0 maximaal 16 deelnemers) Datum: maandag 5 en 26 oktober, 16 november, 11 en 25 januari, 7 en 21 maart, 4 en 18

april en 9 mei 2016 van 16.00 uur- 18.30 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 900,00 per persoon inclusief materialen Losse modules: € 95,00 per persoon Docent docenten van Auris

27 BASISCURSUS ONDERWIJSASSISTENT EN PASSEND ONDERWIJS

Doelgroep Onderwijsassistenten, die samen met leraren leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen.

Waar gaat het over? De groepen worden meer divers , dat wil zeggen meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden zitten in dezelfde groep. Extra ondersteuning door onderwijsassistenten is dan gewenst. Hiervoor is deze basiscursus voor onderwijsassistenten ontwikkeld. Deze cursus bestaat uit de volgende vijf modulen:

1. Rollen en verantwoordelijkheden (3 uur) Welke rollen en verantwoordelijkheden heeft de onderwijsassistent om samen met de leraar leerlingen te begeleiden? Onderwijsassistenten krijgen strategieën aangereikt om effectief als lid van een schoolteam te kunnen functioneren.

2. Communicatie (3 uur). Communicatie kent verschillende aspecten van samenwerking. Gesprekstechnieken tussen volwassenen onderling en tussen volwassene en leerlingen komen hier aan de orde. Hoe bouwen we aan de relatie en hoe lossen we effectief problemen op? Dit zijn onder andere vragen die hier worden beantwoord.

3. Juridische onderwerpen (3 uur). De wet – en regelgeving is door de invoering van Passend Onderwijs ingrijpend veranderd. Welke invloed heeft dit op het functioneren van de onderwijsassistent? Ook wordt informatie gegeven over de verschillende procedures en formulieren voor het opstellen van individuele en groepsplannen.

4. Omgaan met gedrag (6 uur); deel 1 en 2. Er worden strategieën aangeboden voor het omgaan met en ondersteunen van leerlingen in kleine of grote groepen en in één – op - één leersituaties. De nadruk ligt op het ontwikkelen van een positieve relatie met de leerling en op technieken om preventief leerlingen te ondersteunen in de groep. Onderwijsassistenten ontwikkelen vaardigheden om gedrag van leerlingen te veranderen en om informatie hierover te verzamelen.

5. Effectieve instructie (6 uur); deel 1 en 2. Welke verschillende instructie methoden kunnen worden gebruikt bij diverse leergebieden en taken? De nadruk ligt op de vaardigheden die nodig zijn om effectieve instructie voor te bereiden, vooral aan het begin van een les. Hierbij gaat het om het vaststellen van regels, routines en procedures, het gebruik van een lesplan, strategieën voor het omgaan met gedrag en strategische onderwijs- en leerprincipes. Doel van de cursus is dat onderwijsassistenten een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groepen in de school.

Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan op de vervolgbijeenkomsten teruggekomen. De voortgang van de professionele ontwikkeling van de onderwijsassistent wordt bijgehouden middels de web based competentiemeter. Er bestaat ook een vervolgcursus van drie modulen, die later na de basiscursus kan worden gevolgd.

Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname.

28 Praktische informatie Omvang 7 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data woensdagmiddag van 13.30 – 16.30 uur: 9 en 30 september, 14 oktober ,

4 november 2015 en.. woensdagavond van 18.30 – 21.30 uur: 11 en 18 november 2015

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 440,00 per persoon Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke ( Framework) Wat zeggen collega’s van deze cursus: ik heb zeker veel van deze cursus geleerd, ook het delen van ervaringen was fijn en ook erg belangrijk. En je leert inzien dat er heel veel manieren kunnen zijn om uiteindelijk bij het doel te komen die je voor een groep of individueel kind heb gesteld.

29 VERVOLGCURSUS ONDERWIJSASSISTENT EN PASSEND ONDERWIJS

Doelgroep Onderwijsassistenten, die samen met leraren leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen.

Waar gaat het over? De groepen worden meer divers, dat wil zeggen meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden zitten in dezelfde groep. Extra ondersteuning door onderwijsassistenten is dan gewenst. Hiervoor is deze vervolgcursus voor onderwijsassistenten ontwikkeld. Deze cursus is een vervolg op de basiscursus. Deze cursus bestaat uit de volgende drie modulen:

1. Effectieve instructie, deel 1 en 2; (6 uur). Hoe worden duidelijke doelen en gerichte vragen gesteld om helder te communiceren? Onderwijsassistenten leren om effectieve strategieën te gebruiken voor zowel het begin, tijdens en aan het einde van de les. Ze leren ook hoe ze aanpassingen kunnen aanbrengen in de inhouden, om leerlingen zo onafhankelijk mogelijk te laten leren.

2. Omgaan met gedrag, deel 1 en 2; (6 uur). Er wordt hier nader in gegaan op de proactieve - en reactieve strategieën behandeld in de basismodulen ‘Omgaan met gedrag’. De nadruk ligt op de verdieping van de technieken om met dit gedrag van leerlingen om te kunnen gaan.

3. Lesgeven aan leerlingen met autisme (3 uur). Welke strategieën heb je als de onderwijsassistent nodig om sociale- en communicatieve vaardigheden van leerlingen met autisme te begeleiden? Welke karakteristieken vertonen leerlingen van autisme? Dit zijn zo de vragen die hier worden beantwoord. Doel van de cursus is dat onderwijsassistenten een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groepen in de school.

Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan op de vervolgbijeenkomsten teruggekomen. De voortgang van de professionele ontwikkeling van de onderwijsassistent wordt bijgehouden middels de web based competentiemeter.


Praktische informatie Omvang 5 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data woensdagavond van 18.30 – 21.30 uur

9 en 23 september 2015 Effectieve instructie, deel 1 en 2; (6 uur). 30 september en 14 oktober 2015 Omgaan met gedrag, deel 1 en 2; (6 uur)

4 november 2015 Lesgeven aan leerlingen met autisme (3 uur) Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 315,00 per persoon voor alle drie modules losse modules : Effectieve instructie €145,- , Omgaan met gedrag €145,- Lesgeven aan leerlingen met autisme €70,00- Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework)

30 CURSUS CO-TEACHING, INDIVIDUELE VARIANT

Doelgroep Leraren, onderwijsassistenten, intern begeleiders, (preventief) ambulant begeleiders die samen leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen.

Waar gaat het over? De groepen worden meer divers worden, dat wil zeggen meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden zitten in dezelfde groep. Extra ondersteuning, in de vorm van meer handen in de groep, is dan gewenst. Hiervoor is deze cursus ontwikkeld. Deze cursus bestaat uit de volgende twee bijeenkomsten:

1. Co-Teaching. Vroeger stond de leraar er alleen voor in de groep. Het gebeurt nu meer en meer dat twee volwassenen voor de groep staan. We noemen dat Co-Teaching. Hoe ziet dat er nu precies uit? Er worden zes vormen van Co-Teaching onderscheiden. Deze vormen worden uitgelegd met voorbeelden uit de praktijk.

2. Co-Teaching en Ondersteuning. De ondersteuning naar leerlingen kent vele vormen. De Co-Teacher zal vooral worden ingezet binnen de basis – extra ondersteuning. Op basis van de diversiteit van de leerling populatie binnen de groep en/of de school worden keuzes gemaakt omtrent de inzet van de onderwijsassistent. Aan de hand praktijk voorbeelden worden deze begrippen toegelicht. Doel van de cursus is dat betrokken medewerkers een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groepen in de school.

Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan op de vervolgbijeenkomsten teruggekomen.


Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers Data woensdagavond: 7-10 en 28-10-2015

van 18.30 – 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 125,00 per persoon Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework) Wat zeggen collega’s van deze cursus: Veel interactie en praktijkvoorbeelden maakten de cursus erg levendig en direct toepasbaar. Ik vond het een leuke cursus. Ik kan zeker iets met het aangeboden materiaal.

31 CURSUS CO-TEACHING, TEAM VARIANT

Doelgroep Schoolteams, die met Co-Teachers werken.

Waar gaat het over? De groepen worden meer divers, dat wil zeggen meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden zitten in dezelfde groep. Extra ondersteuning, in de vorm van meer handen in de groep, is dan gewenst. Hiervoor is deze cursus ontwikkeld. Deze cursus bestaat uit één bijeenkomst Vroeger stond de leraar er alleen voor in de groep. Het gebeurt nu meer en meer dat twee volwassenen voor de groep staan. We noemen dat Co-Teaching. Hoe ziet dat er nu precies uit? Er worden zes vormen van Co-Teaching onderscheiden. Deze vormen worden uitgelegd met voorbeelden uit de praktijk. Doel van de cursus is dat betrokken medewerkers een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groepen in de school.

Wat u verder nog moet weten Tijdens deze bijeenkomst worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatie-instrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht.


Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 4 uur. Data De volgende data zijn beschikbaar : woensdagmiddag: 7-10-2015 van 13.30 – 16.30 uur woensdagmiddag: 28-10-2015 van 13.30 – 16.30 uur woensdagmiddag: 11-11-2015 van 13.30 – 16.30 uur woensdagmiddag: 18-11-2015 van 1330 – 16.30 uur De bijeenkomsten kunnen ook op de eigen schoollocatie plaatsvinden op een nader te bepalen datum.

Vanaf januari 2016 op een in overleg te plannen datum. Eventueel tijdens een studiedag. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Of op de eigen schoollocatie Kosten € 500,00 per team Docent mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke (Framework)

32 FILOSOFEREN MET KINDEREN De eerste stappen op weg naar goed burgerschap, terwijl u tegelijkertijd de 3 kerndoelen mondelinge taal aanpakt.

Doelgroep Leerkrachten van groep 1 t/m 8

Waar gaat het over?

Kinderen ontwikkelen zich door middel van beweren, navragen en onderzoeken tot personen met een goed denken oordeelsvermogen. Met deze eigenschappen passen zij in de democratische samenleving die floreert met burgers als redelijke individuen. De doelen bij het filosoferen met kinderen zijn velerlei. Zo leren de kinderen hun eigen denkvaardigheden ontwikkelen en zijn ze actief bezig met persoonlijke zingeving. Filosoferen stelt het kind in staat zinvol contact te maken met de wereld om zich heen. Oefening in denken dialoogvaardigheden kan men op allerlei kennis– en levensgebieden gebruiken. Bijvoorbeeld bij analyseren, verbanden leggen, het maken van logische onderscheidingen en deze gedachten helder onder woorden kunnen brengen. Zo is het filosoferen toepasbaar in elk traditioneel schoolvak. Filosofie en taalonderwijs De drie kerndoelen mondeling taalonderwijs zijn:

1. informatie verwerven en gestructureerd weergeven, 2. zich uitdrukken bij het geven en vragen van informatie en 3. de informatie beoordelen in discussies en gesprekken.

Deze doelen vinden hun vorm in de dialoog en het filosofisch gesprek waarin verschillende denkperspectieven mogelijk zijn. Er is niet bij voorbaat één juist antwoord. Uw rol als leerkracht is niet die van de autoriteit, maar die van stimulator. U stelt open vragen, waarop geen eenduidig antwoord bestaat, u zorgt dat ieder kind aan het woord komt, gaat in op wat ze naar voren brengen en geeft sturing aan het gesprek door door te vragen.

Cursusinhoud

• het herkennen van een filosofische vraag; • het zelf formuleren van filosofische vragen; • voorbereiden van diverse activiteiten die aanleiding kunnen geven tot een filosofisch gesprek; • kinderen stimuleren tot creatief nadenken, onderzoeken en beredeneren van gedachten; • kinderen stimuleren met elkaar in gesprek te gaan over bestaansvragen waar geen eenduidige antwoorden op

zijn; • kinderen leren naar elkaar te luisteren en naar zichzelf (introspectief); • kinderen plezier laten ervaren in het nadenken over open vraagstukken.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? • Inzicht in de didactische opbouw en achtergrond van een filosofisch gesprek , beginnend bij groep 1/2 en

oplopend tot en met groep 8. • Bewustwording van leerkrachtvaardigheden om tot een filosofisch gesprek te komen en kinderen aan het

denken te zetten.

33 Wat u verder nog moet weten De cursist ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 16 Data donderdagavond 5 en 18 november 2015 van 18.30 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 215,00 per persoon Docent Renate de Jong, CED-Groep

34 SPELEN IN HOEKEN VOOR KLEUTERS

Doelgroep

Leerkrachten, intern begeleiders, bouwcoördinatoren onderbouw po

Waar gaat het over?

Het stimuleren van de taalontwikkeling bij jonge kinderen is erg belangrijk. In deze workshop leert u hoe u de hoeken in het lokaal uitdagender kunt maken, zodat u het spel en het taalgebruik van de kinderen nog beter activeert. U krijgt tips over hoe u uitdagende hoeken kunt ontwerpen en inrichten om er samen met de kinderen te spelen. Hoeken op het gebied van rollen-, taal- en bewegingsspel staan centraal.

Cursusinhoud Welke hoeken heb je en waar gebruik je ze voor? Heb je al eens gedacht om aan de hoeken doelen te verbinden.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers Geïnspireerd aan de slag direct de volgende dag. Uitwisseling met collega’s.

Wat u verder nog moet weten De deelnemer ontvangt een certificaat van deelname .

Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 16 Data 30 september 2015 14.00-17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 110,00 per deelnemer Docent Karin van der Meulen, CED-Groep

35 DOELGERICHT WERKEN AAN BEGRIJPEND LUISTEREN VOOR 3-7 JARIGEN Een goede start voor begrijpend lezen

Doelgroep Leerkrachten, pedagogisch medewerkers, intern begeleiders en taalcoördinatoren, die werken met kinderen in de leeftijd van 3 tot 7 jaar.

Waar gaat het over? Bij jonge kinderen is interactief voorlezen een krachtig middel om taal te stimuleren en woordenschat uit te breiden. In deze cursus leert u om op een doelgerichte manier ook het begrijpend luisteren te stimuleren als u voorleest. Kinderen zijn dan goed voorbereid wanneer begrijpend lezen wordt aangeboden in groep 4. Aan bod komen leidster/leerkrachtvaardigheden als modellen, de juiste vragen stellen en structuur bieden. Ook wordt aandacht besteed aan een doorgaande lijn van peuters tot groep 4. Strategieën als voorspellen en samenvatten - voorlopers op de leesstrategieën die vanaf groep 4 worden aangeboden - worden behandeld en geoefend.

Cursusinhoud

Aan bod komen leidster-/leerkrachtvaardigheden als “modelen”, de juiste vragen stellen en structuur bieden. Ook wordt aandacht besteed aan een doorgaande lijn van peuters tot groep 4. Strategieën als voorspellen en samenvatten - voorlopers op de leesstrategieën die vanaf groep 4 worden aangeboden - worden behandeld en geoefend.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers Na deze cursus:

• heeft u uw kennis van interactief voorlezen opgefrist en geactualiseerd • bent u op de hoogte van de doorgaande lijn begrijpend luisteren/ begrijpend lezen en kunt u deze kennis toe

passen • heeft u kennisgemaakt met de strategieën die van belang zijn bij begrijpend luisteren • heeft u geoefend met de leerkrachtvaardigheid modellen • heeft u gewerkt met de strategieën: voorspellen, samenvatten en woordleerstrategieën • heeft u handvatten gekregen om met begrijpen luisteren aan de slag te gaan in uw praktijksituatie

Wat u verder nog moet weten • Ervaring met en kennis over interactief voorlezen wordt verwacht als u voor deze cursus inschrijft. • Tussen de twee bijeenkomsten in voert u een opdracht uit in uw eigen werksetting. • De cursus is praktijkgericht en levert concrete veranderingen op in uw vaardigheden en lesaanbod. • De deelnemer ontvangt een certificaat van deelname.

• Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 16 deelnemers Data 17 september en 15 oktober van 18.30 uur-21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 215,00 per deelnemer Docent Gusta Schreiner, CED-Groep

36 BASISCURSUS TEACH LIKE A CHAMPION - HET JONGE KIND

Doelgroep Leerkrachten onderbouw po (groep 1 en 2)

Waar gaat het over?

De basiscursus Teach like a Champion – Het jonge kind is geïnspireerd op het eerder verschenen succesvolle boek van Doug Lemov. In zijn boek beschrijft hij 49 technieken, oftewel vaardigheden, die iedere leerkracht kan inzetten om een topleerkracht te worden en het verschil te maken in zijn of haar klas. In deze basiscursus maakt u kennis met enkele van deze praktische en concreet uitgewerkte technieken, specifiek toegespitst op het jonge kind. Op deze wijze kunt u uw vaardigheden verder uitdiepen en/of ontwikkelen. In de cursus wordt gebruik gemaakt van praktijkvoorbeelden, simulatieactiviteiten en reflectieopdrachten. Dit wordt ondersteund door voorbeelden uit de Nederlandse en Amerikaanse onderwijspraktijk. Er wordt ook een relatie gelegd met opbrengstgericht werken.

Cursusinhoud In deze basiscursus worden de belangrijkste basistechnieken uit Teach Like a Champion – Het jonge kind behandeld. Deze technieken hebben te maken met het neerzetten van een sterke gedragscultuur, hoge verwachtingen hebben van leerlingen en het genereren van een grote mate van betrokkenheid van leerlingen. Aan bod komen: • Basistechnieken t.a.v. 'Hoge verwachtingen hebben van leerlingen': o.a. Weet niet geldt niet en De formulering telt; • Basistechnieken t.a.v. leerlingen betrokken en geactiveerd houden tijdens de lessen; o.a. Het Bliksemspel en Vraag en antwoord; • Basistechnieken t.a.v. het opbouwen van een sterke groepscultuur; o.a. Strakke overgangen en SARK; • Relatie Teach-technieken, lesmodellen en opbrengstgericht werken.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Door het volgen van de training vergroot je je didactisch en pedagogisch repertoire in alledaagse situaties. Hoe betrek je alle kleuters bij je kring, op welke manier stel je prikkelende vragen. Je bekwaamd jezelf in kritisch luisteren en in een pedagogisch warme en veilige setting hoge eisen te stellen aan leerlingen. Bovendien leer je door middel van de technieken uit Teach like a Champion optimaal gebruik te maken van je lestijd. Deelnemers ervaren Teach trainingen als praktisch en meteen toepasbaar. Wat je ’s avonds leert is meteen de volgende dag toe te passen!

Wat u verder nog moet weten • Meer informatie over Teach Like a Champion is te vinden op de website www.teachnederland.nl • Bij de opdrachten behoort het bestuderen van de literatuur. • Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurende de cursus twee maal video-opnamen maken van lessen waarin zij gebruik maken van teachtechnieken. Het is van belang dat hierbij gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeelden hiervan kunt u bij de cursusleiding vragen. • Deelnemers die Basiscursus Teach Like a Champion, po hebben gevolgd, zijn ook welkom op deze cursus. Er is overlap, maar het gaat nu om een voor de kleutergroepen aangepaste vorm. • De cursist ontvangt een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 16 Data maandagavond 5 oktober, 9 en 30 november 2015 van 19.00-22.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 350,00 per persoon Inclusief het boek Teach Like a Champion – Het jonge kind Docent Rianda Heintz, CED-Groep

http://www.teachnederland.nl/

http://www.cedgroep.nl/Cursussen%20en%20trainingen/Cursussen/Didactiek%20en%20klassenmanagement/S7201%20Basiscursus%20Teach%20Like%20a%20Champion%20po.aspx

37 BASISCURSUS TEACH LIKE A CHAMPION PO

Doelgroep

Leerkrachten po.

Waar gaat het over?

De cursus Teach like a Champion is gebaseerd op het gelijknamige boek van Doug Lemov dat door de CED-Groep vertaald is voor de Nederlandse onderwijsmarkt. In de basiscursus worden de belangrijkste basistechnieken uit Teach Like a Champion behandeld. Deze technieken hebben te maken met het neerzetten van een sterke gedragscultuur, hoge verwachtingen hebben van leerlingen en het genereren van een grote mate van betrokkenheid van leerlingen. Er wordt gebruik gemaakt van praktijkvoorbeelden, simulatieactiviteiten en reflectieopdrachten. Dit wordt ondersteund door voorbeelden uit de Nederlandse en Amerikaanse onderwijspraktijk. Er ligt een sterke nadruk op leerkrachtvaardigheden in relatie tot opbrengstgericht en resultaatgericht werken.

Cursusinhoud U leert concreet te kijken welk gedrag leerlingen nodig hebben van hun leerkracht/docent om zelf gewenst gedrag te kunnen vertonen. Dit doen we aan de hand van hulpvragen die u vanuit uw team meeneemt. Centraal uitgangspunt: U kunt het gedrag van kinderen pas veranderen, als het gedrag van de leerkracht verandert. Aan bod komen: • Basistechnieken t.a.v. het opbouwen van een sterke gedragscultuur in de klas: o.a. 100 Procent, VLORK en Overwicht; • Basistechnieken 'Hoge verwachtingen hebben van leerlingen': o.a. Goed is Goed, Weet niet geldt niet en De formulering telt; • Basistechnieken t.a.v. leerlingen betrokken en geactiveerd houden tijdens de lessen; o.a. de P-factor en Positief inkleden; • Teachtechnieken in relatie tot lesmodellen en opbrengstgericht werken.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? • Kennisgemaakt met de belangrijkste basistechnieken van Teach like a champion. • Een aantal basistechnieken in de praktijk uitgeprobeerd.

Wat u verder nog moet weten • Meer informatie over Teach Like a Champion is te vinden op de website www.teachnederland.nl • Bij de opdrachten behoort het bestuderen van de literatuur. • Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurende de cursus twee maal video-opnamen maken van lessen waarin zij gebruik maken van Teach-technieken. Het is van belang dat er gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeelden hiervan kunt u bij de cursusleiding vragen. • De cursist ontvangt een certificaat van deelname. • Deze cursus is met 28RU opgenomen in registerleraar.nl.

Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte maximaal 16 Data 14 september, 12 oktober en 16 november 2015; 18 januari 2016 van 19.00-22.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 465,00 per persoon Inclusief het boek Teach Like a Champion Docent Rianda Heintz


38 Wat zeggen collega’s van deze cursus? De cursus heeft absoluut aan mijn verwachtingen voldaan. Ik gebruik veel technieken elke dag wel een keer in de praktijk en zou het iedereen willen aanraden. Dit krijgt van mij een 10. Als er een vervolg zou zijn is het wellicht te overwegen. Een goede, praktische cursus waarmee ik direct en volop aan de slag kan in mijn groep en waarmee ik mijn onderwijs beter en leuker maak

39 VERDIEPINGSCURSUS TEACH LIKE A CHAMPION PO

Doelgroep

Leerkrachten po.

Waar gaat het over?

De verdiepingscursus Relatie sluit aan op de basiscursus Teach like a Champion voor leerkrachten po. In de cursus wordt gebruik gemaakt van praktijkvoorbeelden, simulatieactiviteiten en reflectieopdrachten. Dit wordt ondersteund door voorbeelden uit de Nederlandse en Amerikaanse onderwijspraktijk. Er ligt in deze verdiepingscursus een sterke nadruk op leerkrachtvaardigheden in relatie tot het opbouwen van een goede relatie met leerlingen.

Cursusinhoud • Teachtechnieken: o.a. 'Positief inkleden', 'P-factor', 'Wam Streng'; • De consequente en warme leerkracht: werken aan karakter en vertrouwen; • De P- Factor; plezier, enthousiasme en humor in lessen.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Tijdens deze 3 trainingen leer je de kennis uit de basistraining Teach like a Champion te verdiepen en worden nieuwe technieken geleerd om je pedagogisch / didactisch repertoire verder uit te breiden. Beeldmateriaal, theoretische inzichten en het delen van ervaringen staan daarbij centraal.

Wat u verder nog moet weten • Meer informatie over Teach Like a Champion is te vinden op de website www.teachnederland.nl • U kunt alleen aan deze verdiepingscursus deelnemen als u de basiscursus Teach Like a Champion heeft gevolgd. • Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurende de cursus twee maal video-opnamen maken van lessen waarin zij gebruik maken van Teach-technieken. Het is van belang dat er gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeelden hiervan kunt u bij de cursusleiding vragen. • De cursist ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 16 deelnemers Data 1 februari, 7 maart en 18 april 2016van 19.00-22.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten €325,00 per deelnemer Docent Rianda Heintz, CED-Groep




40 COÖPERATIEVE LEERSTRATEGIEËN BASISCURSUS

Doelgroep Leerkrachten PO

Waar gaat het over? Door het inzetten van coöperatieve leerstrategieën in uw lessen verdriedubbelt u de opbrengst: meer sociale verbondenheid, hogere leeropbrengsten en een goed georganiseerde klas. De cursus is bestemd voor leerkrachten die doelgericht coöperatieve werkvormen willen toepassen om hun lessen effectiever te maken. Coöperatieve leerstrategieën zijn een krachtig onderwijsmiddel. Door ze juist in te zetten kunt u zorgen voor: • Meer effectieve leertijd • Meer interactie over de leerstof en meer oefenkansen • Betere aansluiting bij de behoeften, mogelijkheden en talenten van leerlingen. Leerlingen voelen zich competent. • Versterken van sociaal klimaat, leerlingen ontwikkelen sociale vaardigheden • Leerlingen die beter verwoorden hoe ze hun opdrachten aanpakken en oplossen. Hierdoor leren ze bewuster. En dat levert betere leerresultaten op! • Goed georganiseerd klassenmanagement. De groep neemt gezamenlijk verantwoordelijkheid voor elkaar en het functioneren van de groep.

Cursusinhoud Het cursusmateriaal bestaat uit een werkboek en infokaart. De cursus is praktijkgericht, de volgende dag kan het geleerde worden toegepast in de klas. Er wordt gewerkt volgens de principes en aanpak van Prof. Dr. Spencer Kagan. De cursus wordt verzorgd door een gecertificeerde trainer.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? • De deelnemers kennen de acht coöperatieve basis leerstrategieën en kunnen ze toepassen in de klas bij alle vakgebieden • Door de juiste inzet van coöperatieve leerstrategieën zorgt de deelnemer voor een grotere betrokkenheid van leerlingen en een verbetering van hun samenwerkingsgedrag in zijn klas.

Wat u nog meer moet weten Deze cursus is interessant voor leerkrachten die: • opbrengstgericht willen werken. Onderzoek wijst uit dat prestaties van leerlingen toenemen wanneer de leraar coöperatieve leerstrategieën inzet; • minder frontaal willen lesgeven, maar meer gevarieerd en interactief om beter aan te sluiten bij de diverse onderwijsbehoeften; • het sociale klimaat in hun klas willen versterken. De cursist ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 24 Data maandagavond 18 januari en 8 februari 2016 van 18.30 uur- 21.30 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 240,00 per persoon inclusief boek startmodule en infokaart Docent Erna Bod of Ria van der Sar, CED-Groep

41 Wat zeggen collega’s over deze cursus Fantastische cursus. Zeer inspirerend. Erg praktisch. Goede overtuigende en enthousiasmerende docent. Ik heb veel aan deze cursus gehad. Hij was erg op de praktijk gericht en ook tijdens de avonden konden we veel van de aangeboden stof zelf ervaren door gewoon te doen. Ik vond het erg leerzaam en ga er zeker mee aan het werk. Heel toepasbaar, praktijkgericht. Ria is een enthousiaste cursusleidster, wisselt een beetje theorie af met veel praktijkvoorbeelden, die we zelf eerst kunnen uitproberen met de cursisten. Een aanrader voor collega’s uit alle bouwen!

42 COÖPERATIEVE LEERSTRATEGIEËN VERDIEPINGSCURSUS

Doelgroep Leerkrachten PO die de basiscursus gevolgd hebben.

Waar gaat het over? Door het inzetten van coöperatieve leerstrategieën nemen de leerlingen actiever deel aan de lessen en zijn ze meer betrokken bij de leerstof. In de basiscursus zijn acht coöperatieve leerstructuren besproken op mogelijkheden van toepassen in de klas. In de verdiepingscursus worden een aantal nieuwe leerstructuren behandeld, die aanvullend zijn op de geleerde structuren. De kennis wordt verdiept door het gebruik van de coöperatieve werkvormen in de klas toe te spitsen op de vakgebieden rekenen, taal en lezen. We richten ons daarbij op doelgericht onderwijzen waarbij de meerwaarde van het coöperatieve leren wordt uitgelicht: welke structuren zijn van belang bij automatiseren en memoriseren, welke structuren zijn effectief bij het uitwisselen van informatie, welke kunt u gebruiken bij zelfstandig werken? Daarnaast kunt u bewust het pedagogisch klimaat in de klas bevorderen door gericht klas- en teambouwers in te zetten voor sociale verbondenheid. De mogelijkheden hiervan worden concreet gemaakt in de verdiepingscursus.

Cursusinhoud In deze verdiepingscursus wordt aandacht besteed aan Sociale Verbondenheid en Coöperatieve Leerstrategieën binnen de vak- en vormingsgebieden. Er wordt gewerkt volgens de principes en aanpak van Prof. Dr. Spencer Kagan. De cursus wordt verzorgd door een gecertificeerde trainer.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? • De inzet van coöperatieve leerstrategieën zorgt voor een grotere betrokkenheid van leerlingen en een verbetering van

het pedagogisch klimaat in de groep • Door het inzetten van coöperatieve leerstrategieën in uw lessen verdriedubbelt u de opbrengst: hogere

leeropbrengsten, meer sociale verbondenheid en een goed georganiseerde klas.

Wat u nog meer moet weten Deze cursus is interessant voor leerkrachten die:

• de basiscursus coöperatieve leerstrategieën gevolgd hebben en hun toepassingsmogelijkheden willen uitbreiden en verdiepen

• opbrengstgericht willen werken. Onderzoek wijst uit dat prestaties van leerlingen toenemen wanneer de leraar coöperatieve leerstrategieën inzet

• minder frontaal willen lesgeven, maar meer gevarieerd en interactief om beter aan te sluiten bij de diverse onderwijsbehoeften

• het sociale klimaat in hun klas willen versterken. De cursist ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data maandagavond 29 februari en 21 maart 2016 van 18.30 uur- 21.30 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 225,00 per persoon Inclusief eventuele materialen Docent Erna Bod of Ria van der Sar, CED-Groep

43 BREINSLEUTELS HET JONGE KIND

Doelgroep Leerkrachten onderbouw po (groep 1 en 2) en pedagogisch medewerkers kinderopvang.

Waar gaat het over?

Deze cursus is gebaseerd op het doe-, werken leerboek Breinsleutels- Het Jonge Kind voor pedagogisch medewerkers en onderbouwleerkrachten (groep 1 en 2). In het boek krijgt u antwoord op vragen als: Waarom leren kinderen beter als je ze direct vertelt wat ze goed hebben gedaan? Waarom ondersteun je het leerproces bij jonge kinderen door het stellen van vragen? Waarom is het zo belangrijk om informatie vaak te herhalen? De auteurs leggen aan de hand van kennis over het brein en leren uit wat er gebeurt in de bovenkamer van jonge kinderen als je informatie vaak herhaalt, als je meteen gerichte feedback geeft en als je vragen stelt. Het is een boek met korte teksten en veel doe-dingen voor jezelf: vragen, opdrachten en uitwerkingen.

Cursusinhoud

In de cursus komt zowel de theorie als de praktijk aan bod: • Brein en leren; • Functies die ons gedrag beïnvloeden; • Breinsleutels; • Belang van spel; • Toepassen Breinsleutels in de praktijk.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Deelnemers weten - hoe peuters en kleuters hun eigen gedrag sturen - hoe zij de kinderen hierbij kunnen helpen - hoe zij hun eigen gedrag kunnen sturen - waarom dat nodig is als je met peuters en kleuters werkt

Wat u verder nog moet weten • Meer informatie over het boek Breinsleutels Het Jonge Kind • Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurende de cursus eenmaal video-opnamen maken van lessen/activiteiten waarin zij gebruik maken van Breinsleutels. Het is van belang dat er gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeelden hiervan kunt u bij de cursusleiding vragen. • De cursist ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte maximaal 16 Data Woensdagmiddag 9 en 30 september en 28 oktober 2015 van 13.30 uur- 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 345,00per persoon Inclusief het boek Breinsleutels Het Jonge Kind Docent Monique van Leeuwarden, CED-Groep

https://mijn.cedgroep.nl/artikel/822/breinsleutels-het-jonge-kind.html

44 DIFFERENTIËREN BIJ AANVANKELIJK LEES- EN SPELLINGONDERWIJS

Doelgroep Leerkrachten groep 3

Waar gaat het over? In vrijwel elke groep 3 zitten ze: de bollebozen, de ‘gewone’ lezers en de kinderen die vrijwel direct geconfronteerd worden met hun ‘lees-grenzen’. En allemaal wil je ze geven wat ze nodig hebben. Uit onderzoek blijkt steeds opnieuw dat de leerkracht de belangrijkste factor is voor ‘leesonderwijs op maat’, meer nog dan de methode. Wel moet de leerkracht een goed gevulde ‘gereedschapskist’ hebben, met kennis van het lees- en spellingproces, kennis van goede lees- en spellingdidactiek, met kennis van de mogelijkheden van de leesmethode en goede organisatorische vaardigheden. Deze gereedschappen worden in de cursus aangereikt.

Cursusinhoud Bijeenkomst 1 - Eind augustus • Een goede leesstart en het leesproces • Doelen in groep 3 voor lezen en spellen • De doelen tot aan de Herfstsignalering • Effectief leesonderwijs tot de Herfstsignalering • Risicolezers - zittenblijvers– methodevolgers – plusleerlingen • Leesplezier • De toetsen van de herfstsignalering Bijeenkomst 2 - November • Analyse Herfstsignalering • De doelen tot aan de Wintersignalering • Effectief leesonderwijs tot aan de Wintersignalering • Effectief spellingonderwijs tot de Wintersignalering • Risicolezers - zittenblijvers– methodevolgers – plusleerlingen • Leesplezier • De organisatie van de differentiatie • De toetsen van de Wintersignalering en de Cito-toetsen • Uitwisseling ervaringen en tips van de werkvloer Bijeenkomst 3 - maart • Analyse van de Wintersignalering • Effectief leesonderwijs tot aan de Wintersignalering • De doelen in de tweede instructieperiode tot de zomervakantie • Effectief leesonderwijs tot de zomervakantie • Effectief spellingonderwijs tot de zomervakantie • Risicolezers - zittenblijvers– methodevolgers – plusleerlingen • Leesplezier • Begrijpend lezen in groep 3 • De toetsing • Uitwisseling ervaringen en tips van de werkvloer

45 Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemers hebben kennis van het lees- en spellingproces en kennen de leerlijnen. De deelnemers weten wat effectieve lees- en spellinginstructie inhoudt. De deelnemers kunnen relevante lesstof in hun leesmethode selecteren. De deelnemers kunnen hun aanbod afstemmen op de verschillende leesniveaus van hun leerlingen. De deelnemers maken kennis met verschillende mogelijkheden in de organisatie waarmee ze tegemoet gekomen kunnen komen aan de diverse onderwijsbehoeften.

Wat u nog meer moet weten De inhoud van de cursus sluit aan op elke leesmethode. De gebruikte voorbeelden echter, zullen het meest zijn afgestemd op de methode die door de meerderheid van de deelnemers wordt gebruikt.

Bij inschrijving aangeven • Welke aanvankelijk leesmethode gebruikt wordt. • Wat de groepssamenstelling is: een enkelvoudige groep 3 of een combinatie en welke dan.

Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur , maandagavonden van 19.00 – 22.00 uur. Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 16 Data Data worden vastgesteld als de jaarplanningen 2015-2016 van de methodes beschikbaar zijn.

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 325,00 per persoon Docent Margo van den Berg, CED-Groep

46 DE EFFECTIEVE LEERLING- EN GROEPSBESPREKING Doelgroep

Intern Begeleiders

Waar gaat het over?

In deze training gaat het om het voeren van effectieve leerlingen groepsbesprekingen vanuit het handelingsgerichte werken. Zij vormen hét middel voor de IB-er of coördinator om met de leraar in gesprek te zijn over de groep. We besteden aandacht aan de structuur en opbouw van de gesprekken, aan het doel en aan de inhoud. Daarbij komen ook gesprekstechnieken, het coachend vragen stellen en het formuleren van doelen aan de orde. Hierbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij casuïstiek uit de scholen. Tenslotte gaan we dieper in op de vaardigheden die nodig zijn om leraren effectief te begeleiden. De begeleider zoekt ‘de vraag achter de vraag’ en gaat in op het werkconcept van de leraar om deze zo te activeren en aan te zetten tot handelen. Bijeenkomst 1: de visie en uitgangspunten van handelingsgericht werken de cyclus planmatig handelen op groepsniveau het voeren van de groepsbespreking. Bijeenkomst 2: het doel van de leerlingbespreking een handelings- én opbrengstgerichte bespreking kwaliteit verbeteren van de leerlingbespreking. Bijeenkomst 3: activeren versus compenseren feedback geven en ontvangen aan de hand van ingebrachte beelden Bijeenkomst 4: activeren versus compenseren evaluatie en afsluiting

Wat u nog meer moet weten De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 15 deelnemers Data donderdagavond 15 oktober, 12 en 26 november 2015 en 28 januari 2016 van 19.00 uur- 22.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 550,00 per persoon Docent Marlies van der Burg (Spring; scholen in praktijk)

47 VAN ONMOGELIJKHEDEN NAAR MOGELIJKHEDEN: LEERKRACHT ZIJN MET HART EN ZIEL. Drie wervelende soms confronterende avonden over gedrag, denken en handelen op school en in de groep door Pierre den Hartog.

Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders en directeuren.

Waar gaat het over?

Over jou als mens, die het prachtig vindt om met kinderen om te gaan en daar graag 3 avonden met humor en praktijk over wil nadenken. Na deze drie inspirerende avonden is je vak beslist nog mooier. Een greep uit onderwerpen die op een avond de revue passeren. Al uitgeMarzanood? Hoezo Handelingsgericht werken? Veel te veel werk. Sudderen in eigen braadvet. Gedrag reguleren zonder straf, kan dat? Die aanpak is een pleister op een houten been. Opbrengstgericht onderwijs en het welbevinden van het kind dan? Waar blijft mijn welbevinden? Werken SOVA trainingen? De consequenties van labellen. En ook nog passend onderwijs? The Nanny, is dat opvoeden? De onzin van het perfecte kind. Waartoe sta jij in hemelsnaam voor de klas? Opvoeden is samen creatief zijn. Waartoe voed jij eigenlijk je kinderen op? Wanneer is je opvoeding geslaagd? Gedragsproblematiek komt doordat er geen mannen meer zijn voor de klas. Respect van en voor kinderen: leer eens Korczakken. Realiseer psychologisch kapitaal bij kinderen (Korthagen). Vergeet nooit: relatie voor prestatie (Stevens). Kids don’t care how much you know, they wanna know how much you care. Mogen peuters nog peuteren en kleuters nog kleuteren? Kanamori en Hikikomori. Ecologische pedagogiek: alles komt uit alles. Hoe stuur ik de groep aan? Krijg geen overwicht. Dat ene kind kan ik soms wel wurgen maar dat mag niet. Wat nu? Help. Morgen succesvol aan de slag met gedragsproblematiek. Knowing in action. Extern attribueren is mijn hobby. Als het niet goed gaat in de klas ligt dit aan jou of aan jou. Gebruik je hersens en laat je hart spreken (of andersom?). Hebben jullie ook zoveel waardeloze regels? Leerkracht zijn met hart en ziel.

48

Wie is Pierre den Hartog?

Pierre den Hartog heeft na vijf jaren gewerkt te hebben op de lagere school, zo’n 20 jaar in het speciaal basisonderwijs gewerkt. Daarnaast heeft hij als docent bij diverse posthbo-opleidingen gewerkt zoals Ichthus hogeschool Rotterdam en Seminarium voor orthopedagogiek. Momenteel is hij voorzitter Zorgplatform, coördinator WSNS SWV 40.06 en beleidsmedewerker bij Acis stichting openbaar onderwijs Hoeksche Waard.


Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Tijd: 19.30 – 21.30 Groepsgrootte Minimaal 10 deelnemers en maximaal 40 Data Dinsdag 2 en 16 februari en 1 maart 2016. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 210,00 per persoon Wat zeggen collega’s over deze cursus? - Ik heb genoten van de manier waarop Pierre zijn informatie overbrengt. Het is goed om weer te horen wat de basis moet zijn van het lesgeven, nl; de verbinding vanuit je hart. - Wat ik vooral heel positief vond, is de manier waarop Pierre mij heeft geïnspireerd en actief heeft weten te maken. Zoveel praktijkvoorbeelden en zoveel enthousiasme waar je blij van wordt en zin van krijgt om het zelf te gaan toepassen. - Het waren bijeenkomsten die aanzetten tot nadenken. Waardevol.

49 BEGINNENDE GELETTERDHEID EN DE VOORSCHOTBENADERING

Doelgroep: Leerkrachten groep 1 en 2 en intern begeleiders.

Waar gaat het over? Tijdens deze workshop wordt ingezoomd op het belang van het taalbewustzijn en het alfabetisch principe met oog op het leren lezen in groep 3. Voor kleuters met onvoldoende fonemisch bewustzijn en letterkennis is de voorschotbenadering in te zetten. Tijdens de bijeenkomst komt het volgende aan bod: • Wat zijn onze minimumdoelen? • Hoeveel tijd plannen we in per dag? • Het invullen van een checklist ‘beginnende geletterdheid’ • Hoe zorg ik voor een beredeneerd aanbod? • Het creëren van een stimulerende leeromgeving; • Wat houdt de voorschotbenadering in? Na een theoretische uitleg wordt een praktijkvoorbeeld gepland.



Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 personen Data woensdagmiddag 7 oktober van 13.30 uur- 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 90,00 per persoon Docent Drs. Jeanet Drost van Centraal Nederland

50 ORIËNTATIE OP HET OBSERVATIESYSTEEM KIJK! VOOR DE GROEPEN 1 EN 2


Waar gaat het over? Overweegt u om in de onderbouw te gaan werken met KIJK! maar heeft u graag meer informatie over de inhoud en werkwijze van dit systeem? Dan is deze workshop wellicht iets voor u. Tijdens de bijeenkomst komt het volgende aan de orde: • Visie en uitgangspunten die aan KIJK! ten grondslag liggen; • Uitleg van de basisgegevens en ontwikkelingslijnen; • Oefenen met observeren en registreren m.b.v. beeldmateriaal; • Gebruiksmogelijkheden: lezen van een individueel en een groepsrapport; • Hoe werkt het registreren in de webbased versie? • Wat zijn de overwegingen om wel/niet met KIJK! te willen werken?



Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur. Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 Data Woensdagmiddag 18 november 2015 van 13.30 uur- 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 – 623373 Kosten € 90,00 per persoon Docent Drs. Jeanet van der Drost Centraal Nederland

51 OPTIMALISEREN VAN HET WERKEN MET HET OBSERVATIESYSTEEM KIJK! VOOR DE GROEPEN 1 EN 2


Wat u nog meer moet weten Werkt u met het observatie- en registratiemodel KIJK! maar heeft u vragen over de observatie en werkwijze? En vindt u het prettig om met collega’s van andere scholen ervaringen uit te kunnen wisselen? Dan kunt u deelnemen aan de verdiepingsworkshop voor KIJK! Voorafgaande aan de bijeenkomst wordt u gevraagd de knelpunten, vragen, opmerkingen, etc. die u heeft te mailen naar de cursusleider.

Waar gaat het over? Tijdens de bijeenkomst komt het volgende aan de orde: • Bespreken van de vragen, knelpunten en opmerkingen rondom KIJK! • Inzoomen op basiskenmerken, betrokkenheid en risicofactoren; • Welke ontwikkelingslijnen gebruiken wij op school? • Eventueel inloggen op en bespreken van het webbased registratie instrument; • Uitleg van Kijk Kies Doe als middel om een beredeneerd aanbod samen te stellen; • Uitwisselen van ervaringen.


Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur. Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 Data Woensdagmiddag 25 november 2015 van 13.30 uur- 16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 – 623373 Kosten € 90,00 per persoon Docent Drs. Jeanet van der Drost Centraal Nederland

52 REKENEN IN GROEP 1 EN 2

Doelgroep Leerkrachten groep 1 en 2

Waar gaat het over? Jonge kinderen beginnen al vroeg met het willekeurig uitspreken van getallen. In groep 3 maken ze sommetjes als 3 + 4. Wat gebeurt er eigenlijk tussen deze twee momenten? En wat houdt getalbegrip nu precies in en hoe kun je hier aan werken? Naast alle aandacht die er is voor tellen, is meten ook een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Maar hoe besteed je op een zinvolle en leuke manier aandacht aan meten? In de bijeenkomsten komen de volgende onderwerpen aan bod: Uit welke elementen bestaat getalbegrip en op welke manier kun je dit stimuleren? Hoe verloopt de ontwikkeling van het tellen naar het rekenen in groep 1 – 3? Hoe krijg je kinderen die uit dreigen te vallen in beeld? En welke activiteiten zet je daarna in? Hoe zorg je voor een goede aansluiting op groep 3? Hoe zien de leerlijnen meten en vergelijken eruit voor groep 1 tot en met 3? Wat zijn cruciale momenten op deze leerlijn? Welke activiteiten kun je inzetten om aan de tussendoelen op deze lijn te werken? Hoe kun je werken aan niveauverhoging binnen deze leerlijn? Bovendien is er aandacht voor leuke tips, uitwisseling en materialen.


Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 personen Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Data woensdagmiddag 14 oktober en 4 november 2015 van 13.30 uur- 16.30 uur. Kosten € 185,00 per persoon Docent Martie de Pater MSC, onderwijsadviseur en rekenspecialist Centraal Nederland

Wat zeggen collega’s over deze cursus? De cursus was heel duidelijk opgezet, en heel praktisch. We waren met een kleine groep waardoor je er lekker in zat en er ook meteen in gegaan kon worden op vragen uit de praktijk. De cursus werd ook heel vlot en enthousiast gegeven. Complimenten voor Martie de Pater!

Het was een erg prettige cursus met een hele goede cursus leidster. Martie heeft enorm veel kennis doorgegeven. We hebben erg veel handvatten gekregen om in de praktijk mee aan de slag te gaan

53 WORKSHOP “AGRESSIE IN HET ONDERWIJS”

Doelgroep: Leraren groep 1 – 8

Waar gaat het over? In het onderwijs komt agressie steeds meer voor. Bijna iedereen heeft wel eens te maken gehad met een boze ouder of agressie van volwassenen. Agressieve ouders in het onderwijs vormen een groeiend probleem. Dit blijkt uit de berichtgeving in de media en uit onderzoek. Voor diegene die tegenover de agressor staat, is agressie vaak erg lastig. Het brengt angst met zich mee. En dat voel je en merk je aan je lichaam; je krijgt klamme handen, verhoogde hartslag en je gaat onrustig ademen. Je lichaam reageert heftig als het zich aangevallen voelt: je voelt een drang om te vluchten, vechten of schreeuwen. Tijdens deze workshop leert u diverse soorten agressie herkennen, waardoor u een onderscheid kunt maken in de keuze op uw eigen reactie. Dit wordt geoefend door middel van korte video beelden.



Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 personen

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Data woensdagmiddag 9 maart van 13.30 uur- 16.30 uur Kosten € 90,00 per persoon Docent Johan de Jong, senior onderwijsadviseur Management en Organisatie Centraal Nederland

54 WORKSHOP “DE MELDCODE EN HERKENNEN VAN SIGNALEN KINDERMISHANDELING”

Doelgroep Leraren groep 1 – 8

Waar gaat het over? Op de meeste scholen is de meldcode inmiddels ingevoerd. Toch blijkt het in de praktijk nog lastig te zijn om de meldcode op de juiste manier te hanteren. Wat is het verschil met de meldplicht? Hoe herken je signalen van kindermishandeling? Op welke manier leg je de signalen vast? Tijdens deze workshop wordt er praktische informatie gegeven, zodat de meldcode ook echt gaat leven en op de juiste manier ingezet wordt.



Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 personen

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Data woensdagmiddag 10 februari 2016 van 13.30 uur- 16.30 uur Kosten € 90.00 per persoon Docent Johan de Jong, senior onderwijsadviseur Management en Organisatie centraal Nederland

55 BEGRIJPEND LEZEN MET MINDMAPPEN

Doelgroep: Leraren van de groepen 5 t/m 8 primair onderwijs

Waar gaat het over Mindmappen worden ingezet als instrument om de kwaliteit van uw lessen begrijpend lezen te verhogen. Wij presenteren een model-les gebaseerd op ideeën van “Wat werkt” (Marzano). De model-les “EIGEN MENING”, zal met u (verkort) worden uitgevoerd. U gaat zelf aan de slag alsof u een leerling bent. U krijgt van de model-les “EIGEN MENING”, een link naar alle materialen (t.w.v. € 50,-) Daarmee bent u in principe in staat zelf die les te geven aan uw eigen leerlingen.

Wat je verder nog moet weten Er zijn vijf verschillende model-lessen die – indien gewenst – in co-teaching met uw eigen groep kunnen worden uitgevoerd.

Certificering U ontvangt een certificaat van deelname


Omvang De bijeenkomst heeft een omvang van 2 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 25 deelnemers Data woensdagmiddag 17 februari 2016 van 14.00 uur- 16.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 75,00 per persoon Aanvullende model-lessen in uw eigen groep: € 250,- / les

Materialen overige model-lessen: € 50,- / les Docent Robert Pastoor en/of Nico Pisa ( Onderwijsadvies)

56 KRACHTIG VAN START Grip op de groep in de praktijk

Doelgroep Leerkrachten die willen werken aan hun pedagogische klimaat in de klas.

Je leert hoe je samen met je leerlingen een fijn en positief groepsklimaat kunt creëren, zodat kinderen hun energie en aandacht kunnen richten op het leerproces. Onderzoek toont aan dat jij hierop, als leerkracht, veel invloed hebt en dat de start van het schooljaar de toon zet voor de rest van het jaar. Je voorkomt lesverstoringen en pestgedrag waardoor kinderen zich prettig en veilig kunnen voelen bij jou in de klas.

Waar gaat het over? Door het volgen van deze E-Learning module krijgt je zicht en grip op wat er toe doet bij groepsvorming en het realiseren van groepsnormen. Je gaat aan de slag met vragen als: • Welke stappen zet ik om een positieve, goed functionerende groep te realiseren? • Hoe krijg ik zicht op de rollen van kinderen en onderlinge relaties in mijn groep? • Wat doe je als het groepsklimaat negatief is? • Hoe kan ik pestgedrag voorkomen of aanpakken? Wij raden je aan te starten met deze module meteen aan het begin van het nieuwe schooljaar. Je krijgt wekelijks handige tips en werkvormen om in de eerste acht schoolweken actief te werken aan een positief leef- en leerklimaat in uw groep.

Wat je verder nog moet weten • Per week verkent de deelnemer aspecten die er ‘toe doen’ om een krachtige start met de groep te maken. Deze verkenning wordt in eerste instantie individueel gedaan aan de hand van filmbeelden, praktijkvoorbeelden, informatieblokjes en opdrachten waarbij meteen feedback gegeven wordt. • Elke week wordt afgesloten met een aantal praktijkopdrachten, zodat ‘wat ertoe doet’, direct toegepast kan worden in de eigen groep. Daarbij worden veel praktische tips en suggesties gegeven, waaruit een ieder kan kiezen passend bij de eigen praktijksituatie. • Per week wordt naar achtergrondinformatie verwezen in artikelen en boeken. Ten slotte worden er per week tips voor collegiaal overleg gegeven, zodat er van en met elkaar geleerd kan worden, bijv. tijdens de team- en/of bouwbijeenkomsten.

• We baseren ons op de theorie van Grip op de Groep en Goed van Start. • De training is eerder aangeboden via de regioacademie. 85% van de deelnemers beveelt deze training bij andere

collega’s aan. Meer info? Kijk op: www.nto-effekt.nl/e-learning.


De kosten voor de E-Learning training Krachtig van Start bedragen € 75,--.

http://www.nto-effekt.nl/e-learning

57 DENK EN WERK IN DOELEN Lesgeven door de ogen van de leerlingen

Doelgroep Leraren PO

Waar gaat het over? Binnen de context van handelingsgericht of opbrengstgericht werken is grote aandacht voor het kunnen benoemen en met de kinderen delen van doelen. Uit onderzoek naar de effecten van ons onderwijs is het werken met richtinggevende doelen een belangrijke vaardigheid van leerkrachten. Het kunnen geven van gedetailleerde feedback maakt het hanteren van doelen tot een nog krachtiger instrument. Indien juist gehanteerd werken doelen ondersteunend in het leerproces en zijn hiermee een onmisbaar stuk gereedschap in de handen van de leerkracht en de kinderen. Na deze masterclass heb je als intern begeleider beelden hoe de huidige groepsplannen versterkt (en vereenvoudigd) kunnen worden op het gebied van doelen. We onderzoeken hoe we de doelen met de kinderen toegankelijk kunnen maken om een groter effect te hebben op het leren.

Wat leer je? In deze training leer je doelen te formuleren “door de ogen van de kinderen”. Je doet praktische ervaring op door een ontwerp te schetsen voor jouw school op een vakgebied of voor een pedagogisch domein. Er is aandacht voor het samen met de kinderen opstellen van de doelen en hoe je hierover communiceert met de ouders. De inhoud van deze training is mede gebaseerd op inzichten uit Leren Zichtbaar Maken (John Hattie) en is een oefening in HGW 2.0.

Wat breng je mee? Het is nodig dat je zicht hebt op de hoofd-leerlijnen van het didactisch of pedagogisch domein va jouw keuze

Wat je verder nog moet weten In deze training werken we met praktijkopdrachten die bijdragen aan het in de vingers krijgen van deze materie. Je uitwerkingen en die van je collega’s zullen meteen toepasbaar zijn in je dagelijkse handelen. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname.


Omvang: Drie bijeenkomsten van drie uur met twee praktijkopdrachten Datum: 26 november 2015, 28 januari en 17 maart 2016 van 16.00 uur-19.00 uur. Groepsgrootte: Minimaal 8, maximaal 16 deelnemers

Locatie: Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Trainer: Peter Pijl; senior trainer bij Bazalt Kosten € 385,00 per persoon

58 MET SPRONGEN VOORUIT GROEP 1&2

Doelgroep Deze nascholing is voor alle leerkrachten, intern begeleiders en remedial teachers van groep 1 en 2 van het basis- en speciaal (basis) onderwijs.

Inhoud nascholing U leert uw kleuters spelenderwijs alle benodigde kennis om in groep 3 een vliegende start te kunnen maken met rekenen. Tijdens de nascholing krijgt u theoretische achtergrondinformatie over de oefeningen en spellen van Met Sprongen Vooruit. U krijgt praktische en didactische aanwijzingen. U kunt direct de volgende dag uw opgedane kennis inzetten en u zult zien dat uw leerlingen met sprongen vooruit gaan. De nascholing behandelt de totale rekenleerlijn voor kleuters op de drie rekendomeinen: tellen-en-rekenen, meten en meetkunde. Bij tellen-en-rekenen horen activiteiten waarmee kleuters de telrij leren opzeggen, werken met telbare hoeveelheden, erbij en eraf kunnen nemen van 1 of 2, splitsingen tot 6 kunnen maken en getal symbolen kunnen herkennen. Ook leren ze deze te ordenen en te koppelen aan hoeveelheden. Bij meten horen activiteiten waarbij ordenen, vergelijken en afpassen van lengte, inhoud, gewicht, tijd en oppervlakte aan bod komen. Bij meetkunde staan activiteiten centraal die oriënteren, construeren en/of opereren met vormen en figuren tot doel hebben. De bijeenkomsten zijn afwisselend in vorm; minicolleges worden afgewisseld met didactische activiteiten, practica en het bekijken van dvd-opnamen. Tussen de bijeenkomsten oefent u in uw eigen groep of met een klein groepje leerlingen. Elke bijeenkomst is er aandacht voor uw eigen ervaringen en vragen over de afgelopen oefenperiode. U kunt een logboek bijhouden waarin staat wat u heeft geoefend en hoe u dat heeft gedaan. Uw eigen reflectie hierop aangevuld met feedback van de opleider verhogen uw professionaliteit. U krijgt een werkmap met sheets van de cursus en het rekenspellenboek met de meer dan honderdvijftig oefeningen en spellen voor kleuters. Deze oefeningen staan op volgorde van moeilijkheidsgraad. Bij elke oefening is het rekendoel duidelijk beschreven. Daarnaast krijgt u een login om van onze website publicaties en kopieerbladen te downloaden.

Certificering Na voltooiing van de nascholing ontvangt u een certificaat.


Omvang 4 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 25 Data Woensdagmiddag 23 september, 14 oktober, 11 november en 13 januari van 14.30 tot 17.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten €400,00 per persoon Docent Chantal het Lam ( Menne Instituut)

59 MET SPRONGEN VOORUIT GROEP 7&8

Doelgroep Deze nascholing is voor alle leerkrachten, intern begeleiders en remedial teachers van groep 7 en 8 van het basis- en speciaal (basis) onderwijs.

Inhoud nascholing Naast rekenen met de hele (grote) getallen leert u uw leerlingen rekenen met gebroken getallen zodat ze klaar zijn voor het voortgezet onderwijs. In de nascholing krijgt u overzicht van de rekenleerlijnen. U leert hoe u goede oefenlessen geeft en krijgt oefeningen en spellen aangereikt die een operationalisering zijn van de doelen en de leerlijnen dekken. Ook wordt aangegeven waar de didactiek een aanvulling is op uw rekenwiskundemethode. De rekenleerlijn bestaat uit zeven oefenonderdelen: breuken, kommagetallen, procenten, verhoudingen, hoofdrekenen, schattend rekenen en schriftelijke standaardprocedures. Vanuit de leerlijn voor breuken worden bruggetjes gemaakt naar kommagetallen, procenten en verhoudingen. Op het eind van de nascholing beschikt u over tal van oefenactiviteiten en coöperatieve werkvormen die u direct de volgende dag kunt inzetten. De interactieve, klassikale oefenlessen, eigen producties, interventies en omgaan met fouten zijn belangrijke kenmerken van het oefenen zoals Met Sprongen Vooruit bedoelt. De bijeenkomsten zijn afwisselend in vorm; minicolleges worden afgewisseld met didactische activiteiten, practica en het bekijken van dvd-opnamen. Tussen de bijeenkomsten oefent u in uw eigen groep of met een klein groepje leerlingen. Elke bijeenkomst is er aandacht voor uw eigen ervaringen en vragen over de afgelopen oefenperiode. U kunt een logboek bijhouden waarin staat wat u heeft geoefend en hoe u dat heeft gedaan. Uw eigen reflectie hierop aangevuld met feedback van de opleider verhogen uw professionaliteit. U krijgt een werkmap met sheets van de cursus en het rekenspellenboek met de meer dan tachtig oefeningen en spellen. Daarnaast krijgt u een login om van onze website publicaties en kopieerbladen te downloaden.

Certificering Na voltooiing van de nascholing ontvangt u een certificaat.


Omvang 4 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 25 Data Maandagavond 21 september, 2 en 30 november, 25 januari van 19.00 tot 21.30 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 400,00 per persoon Docent Chantal het Lam ( Menne Instituut)

60 TRAINING ‘DE KUNST VAN HET VRAGEN STELLEN’ - DENKSTIMULERENDE GESPREKSMETHODIEKEN

Doelgroep Leerkrachten uit het primair onderwijs.

Waar gaat het over? Tegenwoordig hechten we waarde aan onderwijs waarin kinderen samenwerkend en strategisch leren. Ook het mede-eigenaar zijn van je eigen leerproces krijgt steeds meer aandacht binnen het onderwijs. Om dit te bereiken worden er in het huidige onderwijs veel gesprekken gevoerd met kinderen. Het voordeel van deze visie op onderwijs is dat het leerlingen in de gelegenheid stelt belangrijke vaardigheden op het gebied van taal en denken te ontwikkelen. Maar hoe begeleid je als leerkracht de leerlingen in het ontwikkelen van deze vaardigheden? Hoe krijg je als leerkracht vaardigheden voor het voeren van kwalitatief goede gesprekken echt in de vingers? Weten hoe het moet, zorgt er immers niet meteen voor dat je het ook kunt toepassen. Marion Blank, Amerikaans orthopedagoog, heeft een methode ontwikkeld om bij deze leerlingen denkvaardigheden te stimuleren, waardoor hun cognitieve vermogens gestimuleerd worden. De kern van de methode vormt het denkgesprek. Gedurende dit gesprek komen verschillende taal-denkvaardigheden aan bod zoals: • benoemen/begrijpen; • beschrijven; • oorzaak-gevolg redeneren; • ontdekken van overeenkomsten en verschillen; • bedenken van oplossingen.

Tijdens deze training leren leerkrachten hoe ze op een goede manier een denkgesprek kunnen voeren en hoe ze vragen in hun reguliere lessen kunnen integreren. Hierbij is een duidelijke link naar taalontwikkeling in interactie (TOI).

Wat u verder nog moet weten De deelnemer: • leert denkgesprekken te voeren met kinderen; • wordt zich bewust van eigen interactievaardigheden: Hoe zet ik de taalgroeimiddelen taalaanbod, taalruimte en

feedback in tijdens een gesprek? Welke vragen stel ik eigenlijk? Aan welke kinderen stel ik welke vragen? Prikkelen mijn vragen genoeg tot nadenken?

• leert de basisprincipes die nodig zijn om goed met kinderen te praten; • leert het antwoord van een kind te analyseren en effectief te reageren op antwoorden van kinderen.



Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur op woensdagmiddag. Van 13.30 tot 16.30 uur Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 16 deelnemers. Datum woensdagmiddag 3 februari, 2 en 23 maart 2016 van 14.00 uur- 17.00 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 215,00 per deelnemer. Docent Hanne van Zanten, logopedist Citadel.

61 Wat zeggen collega’s over deze cursus:

Ik wil Hanne van Zanten hartelijk bedanken voor de cursus die zij gegeven heeft. Ik wilde graag leren hoe ik tot diepere gesprekken kon komen met kinderen en zij heeft dit in gang gezet. Ik heb van haar begrepen hoe ik verder kon komen en ervaar dat dagelijks in de praktijk.

62 DEELNEMER INTERVISIEGROEP

Doelgroep Leerkrachten van groep 5 t/m 8, die willen deelnemen aan een intervisietraject.

Waar gaat het over? Tijdens deze cursus ga je:

- Dieper in op pedagogische sensitiviteit - Samenwerkend leren met collega’s door middel van intervisie - Handvatten ontvangen om de sociale en/of communicatieve redzaamheid van jezelf en jouw collega’s en leerlingen te

vergroten - Leren feedback te geven en te ontvangen

Wat je verder nog moet weten? Het train de trainer project wordt mogelijk gemaakt doordat het een onderdeel is van een onderzoek; Raak-Pro project “De pedagogische professional voor het voetlicht”. Hierdoor kan het gratis aangeboden worden door de Regioacademie. Door gebruik te maken van deze kans, ben je ook betrokken bij het onderzoek. Dit kan betekenen dat je een aantal keer gevraagd wordt een vragenlijst in te vullen of een interview te geven. Jouw inzet:

- Bijwonen van 9 bijeenkomsten (maximaal een half uur voorbereiding), waarvan 4 intervisiebijeenkomsten op de eigen school.

- Opnemen van een filmpje vanuit je eigen praktijk in het kader van pedagogische sensitiviteit. Dit als inbreng tijdens de intervisiemomenten.

Diploma/certificering - Fontys certificaat pedagogische sensitiviteit - Het vergroten van het bewustzijn van jouw pedagogisch sensitief handelen binnen de eigen groep en het team.

Praktische informatie • 4 bijeenkomsten van 2 uur, gericht op pedagogische sensitiviteit op 24 september, 5 november, 14 januari en 3

maart op de Rotonde van 16:15 tot 18:15. Er is gelegenheid om mee te eten. • 4 intervisiebijeenkomsten van 2 uur, welke plaatsvinden tussen de pedagogische sensitiviteit bijeenkomsten in. • 1 eindbijeenkomst van 3,5 uur die in het teken zal staan van terugblikken en evalueren op 26 mei op de Rotonde

van 17:30 tot 21:00. • Kosten: geen! • Docenten: Onderzoeksgroep Raak-Pro, verbonden aan Fontys, HU, UvH, Auris en EC Rotonde. Deze cyclus herhaalt zich 4 maal; daarna is er nog een eindbijeenkomst.

Deelnemende leerkracht

Pedagogische

sensitiviteit

Bijeenkomst op de Rotonde

Intervisiemoment

Intervisiegroep op school

Filmp-je

maken

1. u voor-bereiden

63 Contact Regioacademie | Elsemieke Leijh | 06 53 65 13 87 | [email protected] Onderzoeksgroep | Yvette van der Roest | 06 83 97 50 27 | [email protected]



64 PO – OPLEIDINGEN

65 VERKORTE, 5-DAAGSE OPLEIDING REKENCOÖRDINATOR

Doelgroep Leerkrachten P.O.

Waar gaat het over Kennis van het landelijk protocol “Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie”(ERWD) Kennis van enkele belangrijke leerlijnen Kennis over de referentieniveaus Verbeterde didactische en pedagogische kwaliteiten met betrekking tot handelingsgericht werken Belangrijke literatuur op het gebied van rekenonderwijs … en je maakt aanzetten tot een rekenbeleidsplan voor je eigen school Resultaat van de opleiding: Je bent in staat een analyse te maken van het rekenonderwijs op jouw school (praktijkopdracht!). Je kunt daarbij aangeven waar het rekenonderwijs sterk is en waar het rekenonderwijs nog aandacht behoeft. Op basis daarvan kun je een aanzet maken voor het rekenbeleid binnen de school. Je hebt kennis van verschillende leerlijnen, modellen en materialen die gebruikt worden bij het rekenonderwijs Je weet wat de referentieniveaus betekenen voor het rekenonderwijs op jouw school Je weet hoe je moet omgaan met leerlingen met rekenproblemen Een belangrijk onderdeel van de opleiding is dat je leert om (onderdelen van) het rekenonderwijs te analyseren. De praktijkopdracht is een analyse van het rekenonderwijs van jouw school. Deze analyse maak je aan de hand van de verschillende huiswerkopdrachten. Aan de hand van de huiswerkopdrachten breng je de schoolsituatie in kaart (analyse). Je geeft per onderdeel aan hoe de huidige situatie is, wat je daar van vindt en waarom je dat vindt. Vervolgens trek je bij elk onderdeel een conclusie: wat zou er in jouw ogen nog gedaan moeten worden op dit terrein / onderdeel. Dit geheel mondt uit in een plan van aanpak voor komende jaren: een meerjaren plan. Dat plan stel je op in overleg met de directeur en presenteer je op de laatste middag aan de medecursisten. De opleiding kenmerkt zich door een praktijkgerichte insteek. Met behulp van literatuur, diverse huiswerkopdrachten en de praktijkopdracht ga je direct aan de slag met de vertaalslag van theorie naar praktijk. Tegelijk verbeter je het rekenonderwijs binnen de eigen onderwijsinstelling. Inhoud van de dagdelen:

• Gecijferdheid: Het gaat hierbij zowel om gecijferdheid van de deelnemers persoonlijk als wel om gecijferdheid op de basisschool.

• Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en dyscalculie: Visie en uitgangspunten Handelingsmodel en drieslagmodel Vier hoofdfasen per leerlijnen Werken op de sporen (afstemmen) Werken met groepsplannen volgens het protocol

• Referentieniveaus: We bekijken wat de referentieniveaus rekenen betekenen. Wat betekent dit voor de betere, gemiddelde en zwakke rekenaars?

• Monitoring We gaan wat dieper in op het monitoren van de rekenontwikkeling. Wat betekent dat in het licht van het protocol (kijkend door de bril van de modellen)?

• Leerlijnen: De leerlijnen rekenen t/m 100, delen en vermenigvuldigen worden besproken volgens de vier hoofdfasen van het protocol.

66 • Materiaalgebruik:

Welke rekenmaterialen zijn geschikt om in te zetten bij het verbeteren van het rekenonderwijs? En bij welke leerlijn en op welk moment van de rekenontwikkeling? Hoe moet het materiaal worden gebruikt en hoe bouw je het gebruik van het materiaal weer af?

Diploma/certificering De cursus wordt afgesloten met een certificaat van de regioacademie.

Praktische informatie Omvang 5 keer een woensdagmiddag + avond ( 14.00 uur- 20.30 uur) Zelfstudie / uitvoeren huiswerkopdrachten / analyse etc : ongeveer 60 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 18 deelnemers Data Data worden vastgesteld bij voldoende deelname Kosten € 650,00 per deelnemer Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Docent Ceciel Borghouts ( Borghouts Rekenadvies)

67 BASISCURSUS SPECIALIST JONGE KIND

Doelgroep Leerkrachten po die zich willen specialiseren tot Specialist Jonge kind.

Waar gaat het over?

In deze basiscursus krijgt u een verdieping van wat op de pabo over het werken met kleuters aan bod is gekomen, uitgebreide informatie over vve-programma’s, kindvolgsystemen en een praktische werkwijze voor opbrengstgericht werken met jonge kinderen. Aan de orde komen o.a. werkwijze van bepaalde programma’s, optimale inrichting van het klaslokaal, werken met thema's, taal- reken- en spelontwikkeling en de motorische ontwikkeling. Daarnaast besteden we aandacht aan de implementatie en borging van VVE in de organisatie en komt het inspectiekader van VVE aan de orde. Bij alle onderwerpen zit een stukje literatuurstudie en het uitwerken van praktische opdrachten. U maakt gedurende de training een veranderplan voor de kleuterbouw van uw school.

Cursusinhoud • Ontwikkelingslijnen taal, rekenen, motoriek en sociale competentie; • Werken met referentiekaders; • Sociaal spel en een rijke speelleeromgeving; • Taalontwikkeling, woordenschatonderwijs en gesprekstechnieken; • Klassenmanagement in de onderbouw; • Opbrengstgericht werken met jonge kinderen; • Inspectiekader van VVE; • VVE-programma’s op een rijtje; • Kennis van uitgangspunten, opbouw leerlijnen van de programma’s en methodes die op de eigen school

gehanteerd worden; • Observeren, analyseren en registeren. De belangrijkste ontwikkelingsvolgsystemen op een rijtje; • Werken met groepshandelingsplannen; • Verandermanagement en begeleidings- en coachingvaardigheden; • Zelf een veranderplan voor de onderbouw opstellen voor de eigen school.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Wanneer u de basiscursus specialist jonge kind volbracht heeft:

• Weet u wat opbrengstgericht werken met kleuters inhoudt. • Heeft u inzicht in de componenten die belangrijk zijn voor effectief groepsmanagement. • Heeft u inzicht in de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van de vier ontwikkelingsdomeinen taal, rekenen,

motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. • Heeft u inzicht in de doorgaande lijn van peuters t/m groep 3 volgens de normen van het inspectiekader/VVE

inspectiekader. En bent u in staat bovenstaande over te dragen aan uw collega’s. Ook kunt u dat zichtbaar maken en toepassen in de praktijk.

Na deze cursus bent u in staat een veranderplan voor de kleuterbouw van de school op één of meer van de vier genoemde ontwikkelingsdomeinen op te stellen en volgens het 4-D principe (data-duiden-doelen-doen) te implementeren in de praktijk. Dit in samenspraak met de onderbouw coördinator en/of de intern begeleider van de onderbouw.

Wat u verder nog moet weten • De cursus is post-hbo: van de cursisten wordt verwacht dat zij een afgeronde Pabo-opleiding hebben.

68 • Voorafgaand aan de opleiding wordt met iedere cursist een digitale intake gehouden waar ingegaan wordt op

de eigen schoolsituatie en persoonlijke leerdoelen. U krijgt een literatuurlijst met verplicht te lezen boeken die u zelf moet aanschaffen.

• Certificaat: na de 8 bijeenkomsten wordt een nascholingscertificaat uitgereikt, mits voldaan is aan de volgende voorwaarden: 80% aanwezigheid bij de bijeenkomsten; uitvoeren van de huiswerkopdrachten en een presentatie van het eigen veranderplan voor de onderbouw.

• De trainingsdagen hebben een interactief karakter, de eigen inbreng van de deelnemers staat voorop. Afwisselende werkvormen en ruimte voor discussie zorgen voor een coöperatieve sfeer.

Praktische informatie Omvang 8 bijeenkomsten van 7 uur en een digitale intake Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 Data 7 september, 12 oktober,23 november,11 januari,15 februari,21 maart, 9 mei en 20 juni van 09.30-

16.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 1750,00 per persoon Docent Esmeralda Sweeris CED-Groep

69 OPLEIDING TAALCOÖRDINATOR EN LEESCOÖRDINATOR.

Inleiding Vorig schooljaar ontvingen 22 leerkrachten /ib’ers hun certificaat Taal- of Leescoördinator, na een leerzame periode. Zij hebben een analyse gemaakt van het taal-/leesonderwijs op hun school, een beleidsplan geschreven en een portfolio samengesteld. En inmiddels is iedereen het beleidsplan aan het uitvoeren op de eigen school. Het komend scholjaar willen we deze prachtige opleiding weer aanbieden.

Doelgroep De opleiding is het meest geschikt voor ib’ers en leerkrachten met enige jaren ervaring en affiniteit met taal-/leesonderwijs. Door hun directie moeten zij in staat worden gesteld de opleiding de volgen, een beleidsplan voor de school op te zetten en andere activiteiten uit te voeren die horen bij de taak van een coördinator.

Waar gaat het over? Met een taal- of leescoördinator heeft de school iemand in huis die de kwaliteit van het taal- of leesonderwijs bewaakt, die voor het team vraagbaak en stimulator is op het gebied van lezen of taal en die de veranderingen planmatig aanpakt. Je kunt als coördinator een centrale rol spelen bij vernieuwingen en verbeteringen op het gebied van taal- of leesonderwijs. Je voert in overleg met het management en leerkrachten van de school stapsgewijs verbeteringen door en bent in staat een beleidsplan op te stellen. De volgende thema’s komen aan bod: Leescoördinator

Taalcoördinator

1.De taken van een taal- of leescoördinator. Uitleg over het te schrijven taal- of leesbeleidsplan.

Docenten: Wilmy van Hartingsveldt en Cees Hereijgens 2. Effectief leesonderwijs beginnende geletterdheid/ aanvankelijk lezen Docent: Cees Hereijgens

2. Referentiekader taal Docent: Wilmy van Hartingsveldt

3. Effectief leesonderwijs m.b.t. voortgezet lezen Docent: Cees Hereijgens

3. Mondelinge taal Docent: Anneke Hendriks

4. Coaching/ Collegiale ondersteuning Docent: Wilmy van Hartingsveldt

5. Begrijpend lezen Docent: Cees Hereijgens

5. Schrijven (stellen) Docent: Cees Hereijgens

6. Woordenschat Docent: Wilmy van Hartingsveldt

7. Leesbevordering Docent: Margo van den Berg

7. Spellen Docent: Cees Hereijgens

70 8. Stagnatie leesproces Docent: Erna Slingerland

8. Taal in alle vakken Docent: Wilmy van Hartingsveldt

9. Afsluiting/ presentaties Docenten: Wilmy van Hartingsveldt en Cees Hereijgens.


Omvang Studiebelasting van 140 uur, waarvan 9 maandagavonden van 2 1/2 uur (19.00-21.30 uur) Er kan ook ingeschreven worden op losse modules Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 18 deelnemers Data van oktober 2015 tot februari 2017.

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten Opleiding taal coördinator: € 1575,00 Opleiding Lees coördinator: € 1875,00 Losse modules taal: € 200,00 Losse modules lezen: € 235,00 Docenten Taal-/leesspecialisten uit de eigen regio. Opgave Vóór 1 juni 2015. Informatie Leescoördinator: Erna Slingerland 06-22770756

Taalcoördinator: Wilmy van Hartingsveldt, 06-29108912 Ervaring opleiding leescoördinator Vorig schooljaar heb ik de kans gekregen om de MC Lees coordinator te volgen. Wat ik gelijk prettig vond is het feit dat de Mastercourse uit 10 modules bestaat die goed verdeeld zijn over de opleidingstijd. Hierdoor had ik genoeg tijd om de verwerking van elke module uit te voeren. Bij vragen en / of onduidelijkheden over elke module kon ik terecht bij de docent die de module aanbood. Daarnaast kreeg elke cursist ook een persoon aangewezen die hulp gaf waar nodig en met elke cursist een begeleidend gesprek plande. Onze groep bestond uit collega's met veel voorkennis maar ook uit collega's die nog niet veel ervaringen hadden m.b.t. de aangeboden stof. Een positieve ervaring! Ervaring opleiding taal-/leescoördinator Afgelopen jaar heb ik beide opleidingen gevolgd. De samenwerking met zowel de cursisten, als de docenten was zeer waardevol waarbij we veel van en met elkaar geleerd hebben. Ook de lesstof en de opdrachten waren zeer variërend en de aangeboden stof kon gelijk worden toegepast in zowel de klas, als schoolsituatie. De verhouding theorie en praktijk was prima en ook de tijdslijn was goed uitgedacht en goed te volgen. Echt een aanrader om deze cursus te gaan volgen. De MC Leescoordinator heeft mij de kans gegeven om mij verder te ontwikkelen als leesdeskundige bij ons op school. Tien uiteenlopende modules binnen het leesonderwijs zorgen ervoor dat je met alle facetten van het leesonderwijs in aanraking komt. Voor elke module dient een opdracht gemaakt te worden. De begeleiders van de MC leescoördinator staan met hun deskundige hulp altijd klaar om je een stapje verder te helpen. Uiteindelijk komen al deze modules samen in een leesbeleidsplan, zodat je aan het eind van de MC een prachtig beleidsplan hebt om te gebruiken binnen je eigen schoolmuren. De MC leescoordinator is voor iedereen aan te raden, die betrokken wil zijn bij het leesonderwijs op zijn/haar eigen school. Kortom, gewoon doen!

71 PRAKTISCHE CURSUS TRAIN DE SOVATRAINER ‘MET SOVA AAN DE SLAG!’

Doelgroep Remedial teachers, intern begeleiders, ambulant begeleiders, orthopedagogen en leerkrachten.

Waar gaat het over? Uit de feiten en cijfers over de motieven van ouders voor het kiezen van een basisschool blijkt, dat bij deze keuze veel belang wordt gehecht aan de aandacht die de school besteedt aan een goede sfeer, aan een goede voorbereiding op het vervolgonderwijs en aan sociale vaardigheden. Hoe besteed je op school voldoende aandacht aan sociale vaardigheden? Hoe zet je een sova-training op? Hoe vindt een verantwoorde selectie plaats? Welke competenties heeft een sova-trainer nodig? Wat is als leerkracht direct aan te bieden binnen de eigen groep? Inhoud van de cursus: • Het belang van sociale vaardigheden in de klas. Draagvlak creëren binnen de school! • Herkennen van sociale vaardigheidstekorten. Anders kijken naar kinderen. • Interpreteren van probleemgedrag en omzetten naar de te leren sociale vaardigheden. • Handelingsgericht opstellen van leerdoelen vanuit de sociaal-emotionele onderwijsbehoeften. • Presentatie modellen sociale vaardigheidstrainingen/klassikale methoden. • Het leren opzetten van een sociale vaardigheidstraining (voorwaarden, signaleren, selecteren, intake, rollenspel,

vaststellen leerdoelen, uitvoeren, afstemming ouders en leerkrachten, evalueren). • Oefenen van trainersvaardigheden (gespreks- en gedragstherapeutische technieken).

Wat u verder nog moet weten Na afloop van de cursus worden de deelnemers in staat geacht om in de werksituatie sociale vaardigheidstrainingen te geven aan groepen kinderen in de leeftijd van 6 tot 12 jaar. Veel oefeningen zijn tevens klassikaal te gebruiken. Zeer praktisch toepasbaar in dagelijkse klassensituaties.

Certificering De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en uitvoering van de opdrachten.


Omvang 6 bijeenkomsten van 2½ uur. Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 10 deelnemers. Liefst 2 personen per school. Data woensdag van 13.30-16.00 uur, alternatief: woensdag van 19.00-21.30 uur om de 14 dagen. Exacte data nog te plannen. Kosten € 690,00 per deelnemer. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Docenten Alie Bootsma, gedragstrainer, en drs. Katinka Bouman, orthopedagoog/gedragstrainer, Citadel. Data volgen nog.

72 OPLEIDING GEDRAG

Doelgroep Leraren en Interne begeleiders PO

Waar gaat het over? Een praktische opleiding (12 modules) waarbij aandacht is voor verdieping van kennis rondom gedragsproblemen, gekoppeld aan handelingsadviezen voor in de klas om te komen tot gerichte handelingsplanning voor groep en kind, van handelingsverlegen naar handelingsbekwaam.

Wat u verder nog moet weten De opleiding bestaat uit een modulair scholingsprogramma en is ingericht volgens het OHGW model. Hierbij staat het

steeds terugkerend proces van observeren, analyseren, handelen, evalueren en bijstellen van onderwijsbehoeften

centraal in relatie tot de hiervoor benodigde competenties voor het omgaan met gedragsproblemen.

Juist de koppeling van, specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen met gedragsproblemen, aan de benodigde

competenties van leraren biedt extra waardevolle professionaliseringskansen en geeft een duurzame en adequate

verbetering. De opleiding zet in op preventief en proactief handelen op zowel individueel als groepsniveau en geeft

handvatten voor curatieve interventies.

Diploma/certificering De deelnemers ontvangen een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 12 bijeenkomsten van vier uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data Maandagen 7 en 28 september, 9 en 23 november, 7 december, 11 en 25 januari, 15 februari, 14 maart, 4 april, 23 mei en 6 juni van 16.00 – 20.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 1700,00 inclusief materialen en een broodje/snack Er kunnen ook losse modules gevolgd worden. Zie schema. Kosten losse modules: € 155,00 per persoon Docent Martine Geerts ( Onderwijsadvies)

Module Onderwerp Geef aan of u alle modules wilt of kruis de module aan waaraan je wilt deelnemen

Module 1 t/m 12 Volledig

Module 1 Inleiding verplicht

Module 2 Planmatig handelen verplicht

73 Module 3 Gedragsfunctieanalyse verplicht

Module 4 Normale ontwikkeling

Module 5 ADHD

Module 6 ASS

Module 7 Agressie

Module 8 Angst

Module 9 Dwangmatig gedrag

74

PO EN VO

75 ORIËNTATIE OP MEDIËREND LEREN ( P.O EN V.O)

Doelgroep Leerkrachten, begeleiders, coördinatoren en teamleiders in het onderwijs

Waar gaat het over? Bij Mediërend Leren mag een kind/jongere nooit het gevoel hebben dan hij er alleen voor staat. Successen worden samen behaald en fouten worden samen gemaakt. Het uitgangspunt is niet het ‘geven’ van verantwoordelijkheid aan de leerling, maar juist deze verantwoordelijkheid voor het leren en het ontwikkelen ‘niet meer af te pakken’ van het kind/de jongere. Tijdens de training wordt verder ingegaan op de wijze waarop de begeleiding en het onderwijs vorm en inhoud kan geven aan de stimulering van cognitieve functies en de verbetering van de kwaliteit van interactie. Dit zal o.a. gebeuren door aandacht te besteden een kwaliteitsvolle interactie (mediatie), cognitieve functies, maar juist ook door aandacht te besteden aan alledaagse activiteiten/situaties.

Doel van de training

In deze training wordt kennis gemaakt met het concept Mediërend Leren. Bij dit concept staat de begeleider/leerkracht ‘tussen’ het kind/de jongere en de eisen die de maatschappij stelt. De leerkracht/begeleider activeert de eigen oplossingsstrategieën van het kind/de leerling. Op die manier wil de docent de leerling actief maken in zijn eigen leer- en ontwikkelproces. Juist door de leerling actief te maken worden veel problemen rondom gedrag en motivatie voorkomen. Centraal in het concept staat de paradigmashift “Van medisch labelen naar omgaan met verschillen”.

Bijeenkomst 1: De eerste dag gaat van start met het bespreken van de visie en uitgangspunten van het concept Mediërend Leren. Vervolgens wordt de pedagogische driehoek met haar drie focuspunten gepresteerd: ‘leerling-docent/begeleider-materiaal’. Bijeenkomst 2: Tijdens deze dag is het focuspunt de cursist en met name zijn/haar interactie met de jongere/het kind (mediatie). We gaan nader in op het begrip 'activerende interactie'. Hoe kunnen we onze eigen interactiestijl analyseren en beoordelen? Wanneer is er sprake van wederkerigheid bij de jongere/het kind en hoe kunnen we deze responsiviteit bij de jongere/het kind uitlokken? Bijeenkomst 3: Verdiepen van de interactievaardigheden op groepsniveau en een praktische introductie van de cognitieve functies t.b.v. het aansluiten bij de individuele leerling. Bijeenkomst 4: De betekenis van Mediërend Leren voor Passend Onderwijs, met de nadruk op differentiëren, impulsief gedrag, negatief gedrag en coöperatief leren.



Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 Data maandagavonden 12 en 26 oktober, 16 en 30 november van 19.30 uur- 21.30 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 215,00 per deelnemer Docent Emiel van Doorn, auteur van de boeken: Mediërend Leren, praktische gids coachingsvaardigheden, Groeien doe je Samen en Ontwikkelingsgericht begeleiden in alledaagse situaties. Trainer Mediërend Leren, I.V.P. trainer, Dynamic Assessment onderzoeker, MISC trainer en ontwikkelaar van de omgekeerde piramide van de cognitieve functies.

76 BEGELEIDINGSGESPREKKEN/COACHINGSGESPREKKEN

Doelgroep Leerkrachten, begeleiders, coördinatoren en teamleiders in het onderwijs ( P.O en V.O)

Waar gaat het over? Van “wij weten het voor jou” naar “laten we dit samen oplossen” We gaan kritisch kijken naar onszelf, de leerlingen/jongeren, de collega’s en de eigen organisatie. Welke doelen hebben we? Hoe voeren wij onze gesprekken? Welke resultaten hebben we? Wie moet naar wie luisteren? Voor de oudere leerlingen wordt er expliciet aandacht besteed aan hoe coachingsgesprekken doelgericht ingezet kunnen worden t.b.v. de verdere ontwikkeling na de school. Voor de jongere kinderen zullen de begeleidingsgesprekken meer ontwikkelingsgericht zijn (binnen de school/thuissituatie) met eventueel de nadruk op het (leer-) gedrag van de leerling. De bijeenkomsten zijn gericht op het ontwikkelen van een mogelijk alternatief gedragsrepertoire t.b.v. de begeleidings- en coachingsgesprekken op basis van de positieve ontwikkelingspsychologie. Om de cursusdagen een praktische invulling te geven, wordt van de deelnemers verwacht dat zij zoveel mogelijk in eigen tijd de theorie eigen maken. Cases kunnen door de cursisten zelf worden ingebracht en ter plekke behandeld. Het direct toepasbaar maken van de theorie is één van de belangrijkste kenmerken van de training. Bijeenkomst 1: aandacht voor het onderscheid tussen onderwijsleergesprekken, begeleidingsgesprekken en coachingsgesprekken. Het leren van de vaardigheden ‘leeg hoofd’, ‘pingpongen’ en ‘het contact maken op gevoel, vaardigheden en kennis’. Bijeenkomst 2: gesprekstechnieken, welke soorten vragen zijn er en welke zijn het meest efficiënt en effectief? Werken aan contact, de relatie wederkerig maken, gelijkwaardig communiceren, papagaaien, parafraseren en samenvatten. Bijeenkomst 3: analyses maken van het (leer-) gedrag van een leerling op basis van een gegeven structuur, uitgaan van concreet waarneembaar gedrag en het leren stellen van hypotheses t.b.v. het te voeren gesprek. Bijeenkomst 4: communiceren met i.p.v. over de leerling, communiceren op basis van een gedegen analyse en niet op basis van emoties: signaleringsniveau overstijgen!! De leerling/het kind expliciet probleemeigenaar laten worden van zijn ontwikkelingsproces en gedrag.



Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 Data maandagavonden 8 en 29 februari, 21 maart en 4 april van 19.30 uur- 21.30 uur

Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 215,00 per deelnemer Docent Emiel van Doorn, auteur van de boeken: Mediërend Leren, praktische gids coachingsvaardigheden, Groeien doe je Samen en Ontwikkelingsgericht begeleiden in alledaagse situaties. Trainer Mediërend Leren, I.V.P. trainer, Dynamic Assessment onderzoeker, MISC trainer en ontwikkelaar van de omgekeerde piramide van de cognitieve functies.

77 VOORTGAANDE PROFESSIONELE ONTWIKKELING ALS IB-ER PO EN ZORGCOÖRDINATOR VO

Doelgroep Ervaren IB-ers PO en zorgcoördinatoren VO die vanuit de eigen persoonlijke leerbehoeften willen werken aan hun professionaliteit.

Waar gaat het over?

Uitgangspunten: - Nieuwe wijze van professionaliseren: informeel, autonoom en praktijkgericht - Geïnspireerd professionaliseren door uit te gaan van de persoonlijke leerbehoeften en praktijkvragen van de

deelnemer - Eisen die worden gesteld door nieuwe cao, het bestuur en de eigen school - Eisen die Passend Onderwijs stelt aan kennis en vaardigheden van een IB’er/ZC - Relevante en recente literatuur over Interne Begeleiding/Coördinatie

Inhoud van de bijeenkomsten: a. Reflectie op huidige werkzaamheden b. Verkennen eisen bestuur en landelijke beroepsstandaarden. Keuzes maken (desgewenst in overleg met de

eigen directeur) c. Verkennen van literatuur

Mogelijke ideeën voor inhoudelijke thema’s: • Coaching van leerkrachten • Mogelijkheden om leerkrachten te inspireren • Gespreksvoering: mediation, groepsgesprekken (vergaderen) • Communicatie met leerkrachten, kinderen, ouders, directie • Verkennen van (onbewust) gebruikte mentale modellen • Verhouding tussen ruimte geven en begrenzen • Passend Onderwijs: Kloof tussen mogelijkheden die je als IB’er /ZC ziet en die je collega-leerkrachten

zien • …………………………………………….

d. Koppeling van de theorie aan de praktijk van alledag. e. Verkennen van mogelijkheden voor bezoek van de praktijk van collega-deelnemers f. Aan het einde van het (eerste) jaar voorbereiden en uitvoeren van een presentatie van het geleerde, aan

mensen die je zelf uitkiest.


Omvang: 5 bijeenkomsten van 3 uur waarbij we werken in leerteams van 9.00-12.00 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data dinsdagochtend 13 oktober, donderdagochtend 12 november. Dinsdagochtend 12 januari,

donderdagochtend 11 februari, dinsdagochtend 12 april. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten €465,00 per deelnemer Docent Marianne Soeters / Nico Eigenhuis

Marianne Soeters en Nico Eigenhuis werken bij Animaz Inspiratie. Animaz wil bijdragen aan de inspiratie en het geluk van mensen en (mede daardoor) het resultaat van de school. www.animaz.nl


78 VOORTGAANDE PROFESSIONELE ONTWIKKELING ALS DIRECTEUR PO EN TEAMLEIDERS VO

Doelgroep Ervaren directeuren PO en teamleiders VO die vanuit de eigen persoonlijke leerbehoeften willen werken aan hun professionaliteit.

Waar gaat het over?

Uitgangspunten: - Nieuwe wijze van professionaliseren: informeel, autonoom en praktijkgericht - Wens tot professionele ontwikkeling, op een zelfgekozen wijze: persoonlijke leerbehoeften en praktijkvragen

van de deelnemer staan centraal - Eisen die worden gesteld door de eigen organisatie - Relevante en recente literatuur over leiderschap

Inhoud van de bijeenkomsten:

a. Verkennen van recente literatuur en ontwikkelingen op het gebied van leidinggeven en organiseren. Afhankelijk van uw belangstelling:

i. Rijnlands leiding geven en organiseren (Jaap Peters, Mathieu Weggeman, André Wierdsma, Thijs Homan) ii. Nieuw Europees organiseren (Jaap Jan Brouwer en Jaap Peters)

iii. Het prachtige risico van onderwijs (Gert Biesta) iv. SEMCO-stijl (Ricardo Semler) v. Leiden vanuit de toekomst (Otto Scharmer)

vi. Professioneel Kapitaal (Andy Hargreaves en Michael Fullan) vii. Duurzaam leidinggeven en systeemdenken (Peter Senge, Margaret Wheatley, Daniel Kim) viii. Leiderschap op school, van research naar resultaat (Marzano, Waters, McNulty)

b. Terugblikken en vooruitkijken op ontwikkelingen van de school en de rol van de leiding daarin c. Koppeling van de theorie aan de praktijk van alledag d. Koppeling van het persoonlijk professioneel leren aan het leren van uw organisatie e. Verkennen van mogelijkheden voor bezoek van de praktijk van collega-deelnemers f. Aan het einde van het eerste jaar voorbereiden en uitvoeren van een presentatie van het geleerde aan

zelfgekozen belangstellenden

Praktische informatie Omvang: 5 bijeenkomsten van 3 uur waarbij we werken in leerteams Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data vrijdagochtend: 9 oktober 2015, 20 november 2015, 5 februari 2016, 1 april 2016 en 20 mei 2016 van

9.00 uur- 12.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 465,00 per persoon Docenten Marianne Soeters Nico Eigenhuis

Marianne Soeters en Nico Eigenhuis werken bij Animaz Inspiratie. Animaz wil bijdragen aan de inspiratie en het geluk van mensen en (mede daardoor) het resultaat van de school. www.animaz.nl


79

BEWUSTZIJN EN EEN ‘WERELD ZONDER GRENZEN’

Als de buitenwereld te heftig naar binnen komt in de binnenwereld, geeft dit een verstoring binnen in het kind.

Wat zijn gevolgen van het binnenbrengen van de ‘wereld’ op de autonomie van een kind.

Doelgroep • Leerkrachten midden- en bovenbouw • Leerkrachten onderbouw (aparte eigen groep)

Waar gaat deze cursus over? Stress is van alle tijden. Tegenwoordig ervaren kinderen op steeds jongere leeftijd stress. De stress lijkt vooral ook mede gevoed te worden doordat het wereldnieuws in o.a. het jeugdjournaal. Wat voor een invloed heeft het nieuws en de media op kinderen? Het nieuws komt steeds vroeger bij kinderen in het bewustzijn binnen. De onderwerpen in het nieuws zijn items waar jongen kinderen geen grip op hebben maar daarbij wel onbewust onzekerheid, angsten en stress voeden.

Wat kan een leerkracht hiermee? Een leerkracht kan het kind helpen om te gaan met het wereldnieuws, door een begrensde en veilige omgeving te creëren. Dit roept vragen op als ‘wat begrenzen we wel, wat begrenzen we niet’ - ‘wat krijgt aandacht in de klas en wat niet’. Grenzen geven het kind veiligheid en vertrouwen, waardoor het zelfbewustzijn en het zelfvertrouwen van een kind kan groeien. We kijken naar:

• Hoe begeleid je • Waar richt je je op • Hoe ga je om met heftige thema’s • Hoe zorg je voor luchtigheid • Hoe ga je zelf om met alles wat de klas inkomt • Hoe begeleidt je hierin de gevoelige kinderen in je klas • Wat jullie zelf verder nog inbrengen …

Cursus wordt afgesloten met een certificaat.

Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 12 Data dinsdag avond 10 en 24 november 2015 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 120,00 per deelnemer Docent Marian Jansen-Noyon en Hannie Strien Beide integratief kindertherapeute en ruime ervaring als therapeut en binnen onderwijs/groepsinstelling ( [email protected] )


80 DE LEREN LEREN METHODE

Visuele leertechnieken die aansluiten bij beelddenkers

Doelgroep Leerkrachten PO, VO, MBO/HBO

Waar gaat het over? Veel leerlingen zijn bij voorkeur visueel ingesteld. Zowel op het VWO als op het VMBO niveau. Sleutel hierbij is het talige denken. Als dat niet wordt opgepikt (noodgedwongen door bv dyslexie of concentratieproblemen), of door voorkeursstrategie (bv. bij hoogbegaafdheid) blijft een kind zijn informatie visueel verwerven en verwerken. De LEREN LEREN Methode is een studievaardigheidsmethode gericht op visueel ingestelde jeugd in het PO, VO, MBO/HBO. Unieke visuele leertechnieken laten leerstof via een snellere `route` naar het langetermijngeheugen gaan. Jeugd ervaart (eindelijk) succes bij het leren, waardoor het zelfvertrouwen groeit en dus ook de motivatie. Leren wordt weer zoals het moet zijn: leuk en met resultaat. In de workshop zullen, naast een deel achtergrondinformatie over visueel leren, twee visuele leertechnieken aan bod komen: de Kleurmethode en de Concept map. Wetenschappelijk onderzoek naar deze visuele leertechnieken geeft aan dat het tekstbegrip en het leren zelf verbeteren met ruim 50%. Een ongekend resultaat en in korte tijd aangeleerd. 1. De Kleurmethode Met behulp van de unieke Kleurmethode kun je de opbouw van een tekst doorgronden. De kleuren geven de hiërarchie binnen de tekst weer, waardoor verbanden zichtbaar worden. Een zeer eenvoudige, en doeltreffende manier om een talige boodschap om te zetten naar beeld en dus begrip. 2. De Concept map Een Concept map is een gestructureerd overzicht van beeld en taal, waar je direct houvast aan hebt bij het leren, notuleren en het opzetten van werkstukken en spreekbeurten.

Wat u nog meer moet weten

Na afloop van de workshop kunt u materialen en boeken kopen tegen contante betaling. Beelddenken, visueel leren en werken €20,- Ben ik in beeld? €20,- Werkboek beelddenken €17,50 Posters A1 Metriek/Werkwoorden/Letterklankstad/Spreekwoorden €15,- p.st.

Praktische informatie Omvang: 1 bijeenkomst van 2 ½ uur Groepsgrootte: minimaal 10 en maximaal 12 Datum: woensdagmiddag 16 september 13.30 - 16.00

Locatie: Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten: € 55,00 per deelnemer Docent: Marion van de Coolwijk ( Instituut Kind in Beeld)

81 TRAINING ‘BETER LEREN DOOR KRACHTIGE FEEDBACK’

Doelgroep Iedereen die met leerlingen werkt: leerkrachten, klassen- of onderwijsassistenten, leerkrachtondersteuners, remedial teachers, tutoren, etc.

Waar gaat het over? “Pak je werkboek. Op bladzijde 11 en 12 staan opdracht 2, 3 en 4. Als je klaar bent met het maken van deze opdrachten, leg je je schrift op de kast. Daarna pak je een boek om te lezen.” De leerlingen weten wat ze moeten doen. Ze werken zelfstandig. De leerkracht is beschikbaar bij vragen. Toch kan deze leerkracht ervoor zorgen dat de prestaties van al zijn/haar leerlingen door zijn/haar toedoen verbeteren… Een krachtig middel hiertoe is het geven van feedback. Maar hoe ziet effectieve feedback er eigenlijk uit? Welke feedback zorgt ervoor dat leerlingen optimaal leren? Deelnemers aan deze cursus zijn straks in staat om leerlingen te voorzien van effectieve feedback, waardoor het leereffect van het schoolse aanbod toeneemt!

Wat u verder nog moet weten Tijdens een praktische en interactieve mini-training ontwikkel je vaardigheden waarmee jij leerlingen beter kunt laten profiteren van feedback. Jouw feedback leidt tot betere leerprestaties van je leerlingen! Aan de orde komen: • het belang van feedback als middel om leerprestaties te verbeteren; • kennis van verschillende vormen van feedback; • kennis van kenmerken van effectieve feedback; • praktische toepassing van feedback in de klas; • en uiteraard het opdoen van vaardigheden in het geven van effectieve feedback. Theorie wordt gebruikt als achtergrond; de nadruk ligt op het praktisch opdoen van vaardigheden! Na de eerste bijeenkomst ga je in je werk aan de slag met het geleerde. Tijdens de tweede en derde bijeenkomst verdiep je je vaardigheden o.a. door het leren van en met elkaar. Je persoonlijke leervragen zijn hierbij het uitgangspunt.


Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 10 deelnemers. Data dinsdag 9 februari, 8 maart en 12 april 2016 van 19.30-21.30 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 145,00 per deelnemer. Docent drs. Carola Klop, orthopedagoog, Citadel.

Wat zeggen jullie collega’s over deze cursus?

Enthousiaste cursusleidster. Met veel kennis. Ik heb veel aan deze cursus gehad. Het opende voor mij een manier van werken en denken, die ik nodig heb om verder te ontwikkelen. Duidelijk en krachtig. Goede eigen opdrachten. Nog genoeg oefenstof aanwezig.

82 WORKSHOP SYSTEEMDENKEN / BEELDDENKEN

Doelgroep Leraren PO en VO

Waar gaat het over? De toekomstige generatie zal nog meer dan wij moeten leren denken in gehelen (systemen). Daarmee kunnen zij zich handhaven in complexe systemen. Daarnaast denkt de huidige generatie veel in beelden. Deze workshop gaat over speciale (ICT) tools die het denken in beelden en systemen mogelijk maken. We bespreken gedragspatroongrafieken, relatiecirkels, causale lussen en mindmappen. We oefenen daarmee, zowel op papier als digitaal.

Wat u verder nog moet weten De theorie is in deze workshop beperkt, maar u leert wel een aantal goede tools te gebruiken. Daarmee kunt u de volgende dag in uw eigen praktijk aan de slag.

Diploma/certificering Na de workshop ontvangt u een certificaat van deelname

Praktische informatie Omvang Een bijeenkomst van 2 ½ uur Groepsgrootte Minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers Data en tijden maandag 2 november 2015 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten 105,00 per deelnemer ( inclusief materialen)

U ontvangt een licentie voor een jaar om te kunnen mindmappen met iMindMap HD op een tablet ( IOS en/of Android) of met iMindMap for web.

Docent Robert Pastoor ( Onderwijsadvies)

Wat zeggen jullie collega’s over deze cursus?

De werkwijze was modern en effectief en inspirerend. Leuke cursus. Interessant voor alle groepen. Nieuwe ideeën gekregen.

83 ALS BINNEN NIET NAAR BUITEN KAN, KAN BUITEN NIET NAAR BINNEN © Wat zit achter gedrag; hoe dring ik door en hoe kan ik meer contact krijgen?

Doelgroep Deze cursus is voor iedereen die wel eens nieuwsgierig is naar wat er achter het zichtbare gedrag van kinderen schuil gaat. Wat maakt nu dat je bij het ene kind steeds op weerstand stuit en met een ander zo gemakkelijk in contact komt. Wil je meer weten over hoe of de cognities en de psychologische achtergronden samenwerken; hoe en wat er bij kinderen van binnen verscholen kan zitten wat aan de buitenkant niet te zien is maar wel voor lastig gedrag kan zorgen. Dan is deze cursus wat voor jou. Door hier inzicht in te krijgen kan je er anders mee om gaan.

Waar gaat het over? De inhoud van deze cursus gaat over de vaak onzichtbare processen die zich van binnen in de mens afspelen. Deze processen zorgen voor het zichtbare gedrag zoals: in zichzelf terugtrekken, vluchten, macho gedrag, vechten, bepalend gedrag, pesten, slachtoffer gedrag etc. Daarbij gaan we ook aan de slag met:

Basisbehoeften, behoeftecirkel en de werking Herkennen en erkennen van onzichtbare behoeften, gemaskeerd achter gedrag Verdraaiing van gevoelens en de gevolgen Hoe worden overtuigingen gevormd en wat doen we daarmee Het ontkennende en opvliegende kind Grenzen en begrenzen en de lichamelijke reacties, veilige plek Zorgen voor, schrik, overnemen, dragen van en voor een ander; wat kunnen de gevolgen zijn Drama driehoek en wat we daarmee in stand houden

Door inzicht in deze bovenstaande processen zie je met welk gedrag en/of uitspraken naar het kind we onbewust gedrag versterken en wanneer niet. Met dit bewustzijn wordt je blikveld, je wereldbeeld verruimd en krijg je meer inzicht in het kind en in jezelf.

Wat verder van belang is De cursus heeft een open karakter. We ondersteunen de theorie over de binnen- en buitenwereld met voorbeelden uit de praktijk van Integratieve Kindertherapie en vanuit eigen ervaringen in het werken als leerkracht, intern begeleider, cluster 4 leerkracht en ambulant begeleider. Er wordt zorg gevraagd en gedragen voor privacy. Daarin draagt ieder zijn verantwoordelijkheid. De voorbeelden geven een kijkje op wat er zoal achter het gedrag van een kind schuil kan gaan; b.v. angsten, onmacht gevoelens, onzekerheid, aanpassen, onderdrukte boosheid, schaamte en schuldgevoelens, onderdrukte angst etc. Vanuit ons als begeleiders is er veel openheid en kan alles er zijn. Dit geeft aan iedere cursist ruimte voor alles en kan er bij iedereen steeds meer inzicht en helderheid ontstaan. Dit geeft een krachtig en autonoom leerkracht-schap.

Wat neem je mee naar huis? Teksten, naslagwerk en modellen Inzicht in, en een andere kijk op gedrag Bruikbare oefeningen Certificaat Mogelijkheid om de verdiepingscursus te volgen: Als binnen er mag zijn, komt er eigen groei en vrijheid in ‘zijn’

Praktische informatie Omvang : 3 bijeenkomsten van per keer 2,5 uur Groepsgrootte : minimaal 8 en/of maximaal 12 cursisten Data : maandagavond 8 februari en 7 en 21 maart 2016 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie : Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten : € 180,00 per deelnemer Docent : Marian Jansen en door Hannie Strien ( [email protected] )


84 Wat zeggen collega’s over deze cursus?

Veel opgestoken en ben benieuwd naar het vervolg, met plezier deze 3 avonden gekomen. Heel interessant! Fijn om dingen eens van een andere kant te zien, leuke avonden waarbij je even bewust leert stilstaan bij je eigen gedrag en de invloed daarvan op de ander. Geen zweverige cursus, maar duidelijke voorbeelden en handvatten, geeft inzicht! Wat een passie heerlijk, Inzichtelijke cursus, fijn dat jullie zo goed inspeelde op onze vragen en opmerkingen.

85 ALS BINNEN NIET NAAR BUITEN KAN EN BUITEN NIET NAAR BINNEN IN COMBINATIE MET HET KRIJGEN VAN EEN DIAGNOSE

Een onzichtbare binnenwereld bij een kind kan leiden tot het krijgen van een diagnose. Wat kan daarvan het effect zijn op het betreffende kind.

Doelgroep • Ambulante begeleiders • Interne begeleiders

Waar gaat het over • Wat kan achter zichtbaar gedrag verstopt zitten. • Vorming van autonomie, overlevingsdelen en angsten. • Wat kan het krijgen van een diagnose voor effect hebben op een kind; wat doet het met de binnenwereld van

een kind, zijn gedachten, gevoelens en overtuigingen. Wat heeft dat voor een effect op het gedrag. • Welke gedachten, gevoelens en overtuigingen worden door de diagnose gevoed in het systeem gezin en school. • Wanneer voed je overtuigingen wel en wanneer niet. • Wat, nu als ik zie dat de invloed van kind-leerkracht, leerkracht-kind er één is vol met onbewuste, pijnlijke

spiegels. • Een versterkt schaamte gevoel, perfectionisme en gedrag dat oppositioneel kan zijn.

Wat verder van belang is De bijeenkomsten zie ik als een reis, waar nieuwe ervaringen momenten zijn van voeding, groei en ontwikkeling, waarbij openheid en kijken naar wat is, centraal staat. Ervaringen heb ik opgedaan in het werken als groepsleidster bij kinderen met een geestelijke beperking, leerkracht op een basisschool, cluster 4, intern begeleider, ambulant begeleider, integratief kinderen jeugdtherapeut, volwassenen relatie therapeut, grensbewustzijn opsteller. In de cursus put ik uit deze ervaringen. De cursus wordt afgesloten met een certificaat.

Praktische informatie Omvang : 2 bijeenkomsten van ieder 2 ½ uur Groepsgrootte : minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers Data : Maandagavond 1 en 29 februari 2016 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie : Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Docent : Marian Jansen – Noyon en Hannie Strien ([email protected] ) Kosten : € 120,00 per deelnemer


86 ALS BINNEN ER MAG ZIJN, KOMT ER EIGEN GROEI EN VRIJHEID IN ‘ZIJN’

Mindfulness – het er laten zijn gevoelens. Wat zijn hiervan de grote voordelen voor het kind? Een levensgeschenk

Doelgroep Cursisten die de cursus: ‘als binnen niet naar buiten kan, kan buiten niet naar binnen hebben gevolgd. ( P.O en V.O.)

Waar gaat deze cursus over? Inzicht krijgen in de negatieve werking van oplossingsgericht reageren vanuit ons brein inzake lastige gevoelens en ervaringen. Het oplossingsgericht werken vanuit ons brein geeft: onzekerheid tot angst tot angststoornis. Verlegenheid tot ‘sociale fobie’. Van gezondheid naar stress en ongezonde gewoonten. Dit door de voor de hand liggende oplossing van vermijden. Mindfulness leren in te zetten bij gevoelservaringen. Welke positieve zaken kun je de kinderen aanreiken? Wat kun je de leerlingen geven door te leren, getuigen te zijn van eigen gevoelens, gedachten en ervaringen om ermee in contact te komen? Wat brengt dit? Hoe doe je dit en wat heb je daarvoor nodig?

• Bewustwording ( beweegbaar lemniscaat zetten we hier bij in) • Acceptatie • Lichaam-sensatie ervaren en er naar toe gaan • Mindful leren zijn met zaken in en om je heen.

In deze cursus ga je inzien wat vermijden kost aan energie en aan eigen groei. Wat je kunt gaan doen om hier anders mee om te gaan in de klas. Hoe je kinderen met behulp van het beweegbare lemniscaat bewust kunt maken van hun gevoelens, hoe ze door ze eerst er te laten zijn ook weer in beweging kunnen komen. Wat vraagt het van jou als leerkracht, mentor en/of begeleider:

• Bewustwording • Ervaringen op doen en willen delen • Oefeningen doen die je in contact brengen met je binnenwereld • Observeren van eigen gedachten, gevoelens en ervaringen • Oefenen met je klas

Deze verdiepingscursus wordt afgesloten met een certificaat .

Praktische informatie Groepsgrootte : minimaal 8 en maximaal 12 cursisten Tijdsinvestering : 3 dagdelen van 2,5 uur Data : maandagavond 11 april, 9 en 30 mei 2016 van 19.00 uur- 21.30 uur Huiswerk : oefenen thuis en in je klas en ervaringen delen Locatie : Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Docent : Marian Jansen en Hannie Strien. ( [email protected] ) Kosten : € 215,,00 per persoon Evt. aanschaf beweegbaar lemniscaat 85,00 euro excl. 21%


87 INSPIRATIEBIJEENKOMSTEN

Doelgroep IB-ers en zorg coördinatoren VO, directeuren PO en VO en teamleiders/sectieleiders VO

Waar gaat het over?

Herkent u dat? Dat je een inspirerende bijeenkomst/lezing/workshop hebt bijgewoond en voor je het weet, is de energie die dit opleverde “opgegaan” in de waan van de dag…… We bezoeken met elkaar drie inspirerende bijeenkomsten van het NIVOZ. Binnen 2 weken hebben we een reflectiebijeenkomst waarin we met elkaar de betekenis van deze inspirerende bijeenkomst voor ons dagelijks werk onderzoeken.

Praktische informatie Omvang 2 lezingen van het NIVOZ in Driebergen én 2 reflectiebijeenkomsten Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data lezingen Donderdag 10 september 2015 en donderdag 21 januari 2016 om 19.30 uur Locatie Landgoed de Horst, Theater Maitland, De Horst 1 Driebergen-Rijsenburg Data reflectiebijeenkomsten

Donderdag 17 September 2015 en donderdag 28 januari 2016 van 9.00-12.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 130,00 per persoon en entreetickets voor de lezingen: (momenteel € 30,-- per keer)

Docent Nico Eigenhuis en Marianne Soeters

Nico Eigenhuis en Marianne Soeters werken bij Animaz Inspiratie. Animaz wil bijdragen aan de inspiratie en het geluk van mensen en (mede daardoor) het resultaat van de school. www.animaz.nl


88 CURSUS ‘OPLOSSINGSGERICHT WERKEN AAN PSYCHOPATHOLOGIE’

Doelgroep Leraren en ondersteuningsfunctionarissen in primair of voortgezet onderwijs.

Inhoud Er zijn kinderen met een psychopathologische stoornis. De kans dat u één of meer kinderen met een stoornis in de klas heeft of krijgt is groot. Kennis hebben van stoornissen is één, er op een oplossingsgerichte manier mee om kunnen gaan is twee. Daar is deze cursus dan ook op gericht; al moet u geen wonderen verwachten.

Doel Doel is het verkrijgen van inzicht in verschillende vormen van psychopathologie én het met elkaar delen van handelingsgerichte suggesties om hiermee in een onderwijsomgeving om te gaan. Elke bijeenkomst staat een bepaald aspect centraal. Op de twee bijeenkomsten ruimen we tijd in voor intervisie. Bijeenkomst 1: oplossingsgericht werken. Bijeenkomst 2: autisme spectrum stoornissen. Bijeenkomst 3: aandachtstekortstoornissen. Bijeenkomst 4: oppositionele stoornissen. Bijeenkomst 5: angsten stemmingsstoornissen. Bijeenkomst 6: traumatische stoornissen.


Praktische informatie Omvang 6 bijeenkomsten van 2,5 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 16 deelnemers. Data 27 oktober, 10 en 24 november, 8 december 2015, 12 en 26 januari 2016 van 19.00 uur- 21.30 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 395,00 per deelnemer. Docent Ton Lenting, orthopedagoog, GZ-psycholoog, management consultant, Citadel. Wat zeggen collega’s over deze cursus Een erg goede en informatieve cursus waar ik veel aan heb gehad. Een waardevolle cursus met een duidelijke uitleg en momenten waar je eigen ervaring goed kon delen.

89 LEREN ZICHTBAAR MAKEN DE GRONDSLAG JOHN HATTIE

Doelgroep PO en VO

Waar gaat het over? ‘Leren zichtbaar maken: de grondslag’ is bedoeld voor leraren, intern begeleiders, coaches, schoolleiders en bestuurlijk medewerkers, die zich oriënteren op de mogelijke impact van ‘Leren Zichtbaar Maken’ en het programma Visible Learning Plus voor hun school of bestuur.

Tijdens deze nascholing worden de denkkaders die een invloed hebben op de leerprestaties van leerlingen toegelicht en leert u de effectgroottes van de verschillende strategieën interpreteren. U staat stil bij de vijf sleutelideeën van zichtbaar leren:

1. Wat is iemand die zichtbaar leert? 2. Wat is uw impact als leraar op het leren van je leerlingen? 3. Hoe kunt u inspirerend en motiverend lesgeven? 4. Hoe geeft u effectieve feedback? 5. Wat maakt een school tot een plaats waar leren zichtbaar aanwezig is?

U gaat na deze introductiedag naar huis met enkele praktische instrumenten waarmee u in uw praktijk verder aan de slag kunt gaan. Deze dag is zowel een kennismaking met het programma - u krijgt een antwoord op de vraag: is dit iets voor mijn school? -, als een uitstekende basis voor de verdere uitrol van dit programma en het betrekken van meer mensen binnen uw school.

Wat u verder nog moet weten Voor scholen heeft professor John Hattie het trainingsprogramma Visible Learning Plus ontwikkeld. Het is geen nieuwe methode of zijn geen andere ingrijpende veranderingen.

Het programma: 1. helpt u om de impact van uw onderwijs inzichtelijk te maken. 2. biedt concrete en praktische informatie om uw impact op het leren en ontwikkelen van leerlingen te vergroten.

Bijvoorbeeld o informatie over hoe u een les start, o effectieve feedback, o het versterken van de relatie tussen leraar en leerling o samenwerking tussen leraren

Certificaat U ontvangt een bewijs van deelname

Praktische informatie Omvang twee bijeenkomsten van vier uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 25 deelnemers Data donderdagavond 15 oktober en 26 november van 16.00 uur- 20.00 uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Kosten € 280,00 per deelnemer inclusief materialen en een broodje/ snack Docent Wim Davelaar ( Onderwijsadvies)

90 COÖPERATIEVE WERKVORMEN VOOR PO EN VO

Doelgroep Leraren PO en VO die graag een actievere houding van hun leerlingen willen realiseren.

Waar gaat het over? De inhoud van de scholingsbijeenkomsten is gebaseerd op de visie op Coöperatief Leren van drs. Spencer Kagan. Het is van belang dat leerkrachten ervaren hoe het coöperatief werken in de praktijk vorm krijgt, dat er een transfer gemaakt wordt naar de eigen praktijk. In een viertal bijeenkomsten zullen de deelnemers kennis en vaardigheden verwerven rond het Coöperatief Leren. De activiteiten zullen direct gericht zijn op het werken in de klas. Er zal ook steeds een terugkoppeling gemaakt worden naar de uit te voeren werkvormen in de tussenliggende perioden.

Wat u verder nog moet weten Tijdens de bijeenkomsten zullen diverse vormen van coöperatief leren ook werkelijk worden uitgevoerd. De vier bijeenkomsten zullen verspreid worden over het hele schooljaar zodat er tijd tussen zit om zelf aan de slag te gaan.

Certificering U ontvangt een bewijs van deelname.

Praktische informatie Omvang vier bijeenkomsten van twee uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 - 623373 Data dinsdagavond 13 oktober, 1 december, 9 februari en 10 mei van 19.30 uur- 21.30 uur. Kosten € 315,00 per persoon inclusief materialen Docent Bernice Keerveld ( Onderwijsadvies)

91 VERRASSEND TEKENEN / TEKENENDERWIJS ONDERWIJZEN

Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders P.O. en V.O. die zich realiseren, dat creativiteit een belangrijk aspect van het mens zijn en de samenleving is.

Waar gaat het over? Het is een ervaringsgerichte cursus. Verrassend Tekenen biedt: * Visie en voorbeelden. * (weer meer) plezier in tekenen. Tekenenderwijs Onderwijzen stimuleert: * motoriek. * creativiteit. * sociale vaardigheden. * emotionele vaardigheden. * oplossingsgericht vermogen. * zelfvertrouwen.

Wat U verder nog moet weten: Per dagdeel wordt een module uitgereikt met verschillende tekenideeën en een huiswerkopdracht om in de tussenliggende weken op school mee aan het werk te gaan. Ervaringen worden uitgewisseld en bruikbare ideeën toegevoegd aan de module.

Diploma / certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten.

Praktische informatie Omvang 5 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 15 personen Data Woensdagmiddag 10 februari, 9 maart, 6 april, 11 mei en 8 juni 2016 van 14.00 uur- 17.00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, tel. 0183 – 623373 Kosten € 350,00 per persoon Docent Thea Zweije (Verrassend tekenen ) Wat zeggen collega’s over deze cursus Ik ben erg enthousiast over deze cursus en vind dat hij volgend jaar zeker weer moet worden aangeboden. Ik geniet van de woensdagmiddagen en doe leuke ideeën op voor tekenlessen, die ook nog een achterliggende gedachte hebben, dus je kunt er ook iets mee voor sociale vaardigheden. En Thea is een inspirerende en leuke cursusleidster. Ik vind de cursus erg interessant en de opdrachten die we doen zijn heel goed te gebruiken in de klas. Kortom inspirerend!

92

VO

93 WERKEN MET LEERLINGEN (VOOR HET VO)

Doelgroep Leerkrachten, begeleiders, coördinatoren en teamleiders in het Voortgezet Onderwijs

Waar gaat het over? Tegenwoordig wordt het als belangrijk gezien om algemene denkvaardigheden te stimuleren. Dit komt voort uit de snelle en continue veranderingen in de maatschappij. Kennis veroudert snel en het is voor een mens vrijwel onmogelijk om alle nieuwe informatie op te nemen, te beoordelen, te verwerken en vast te houden. Kinderen en jongeren moeten daarom worden toegerust met vaardigheden die hen in staat stellen relevante informatie te selecteren, keuzes te beargumenteren en problemen op te lossen. Het gaat erom ze vaardigheden aan te leren die ten grondslag liggen aan het efficiënt vergaren en effectief toepassen van kennis: denkvaardigheden.

Doel van de training De vraag is of het onderwijs/begeleiding in voldoende mate in deze behoefte voorziet, omdat er doorgaans geen expliciete aandacht wordt besteed aan het stimuleren van denkvaardigheden. Immers, gewoonlijk gaat men ervan uit dat deze vaardigheden zich spontaan ontwikkelen als ‘bijproduct’ van begeleiding/onderwijs. Een hypothese over de oorzaak van het achterblijven in prestaties is dat leerlingen in onvoldoende mate beschikken over die denkvaardigheden die noodzakelijk zijn voor het efficiënt verwerven van kennis en vaardigheden. Naast deze denkvaardigheden (de cognitieve functies) wordt in deze training kennis gemaakt met een aantal denkstimuleringsprogramma’s. Bijeenkomst 1: Is het aanbieden van de cognitieve functies een mogelijk antwoord op omgaan met verschillen in de klas? We gaan daarom in op de concepten ‘zelfregulatie’, ‘zorgsyndroom’ en ‘activerende didactiek’. Bijeenkomst 2: Aandacht voor de Zone van de Naaste ontwikkeling en een praktische introductie van de bouwstenen van het denken (cognitieve functies). Bijeenkomst 3: Verdere uitwerking van de cognitieve functies met tips en handvaten. Kennismaken met denkstimuleringsprogramma’s. Bijeenkomst 4: Op deze dag brengen we een synthese aan van de eerste drie trainingdagen. Wanneer zijn denkstimuleringsprogramma’s en/of het trainen van cognitieve functies effectief, onder welke randvoorwaarden is implementeren succesvol?


Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 Data Donderdagavonden 8 en 29 oktober , 26 november en 3 december van 19.30 uur- 21.30 uur. Locatie Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Kosten € 215,,00 per deelnemer Docent Emiel van Doorn, auteur van de boeken: Mediërend Leren, praktische gids coachingsvaardigheden, Groeien doe je Samen en Ontwikkelingsgericht begeleiden in alledaagse situaties. Trainer Mediërend Leren, I.V.P. trainer, Dynamic Assessment onderzoeker, MISC trainer en ontwikkelaar van de omgekeerde piramide van de cognitieve functies.

94 PASSEND LESMODEL VO

Doelgroep Leraren VO, teamleiders, zorgcoördinatoren.

Waar gaat het over?

Met Passend Lesmodel geeft u gericht aandacht aan leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. De zorg op school neemt daardoor toe. U hanteert een vaste lesopbouw in de klas, wat structuur geeft. Het lesmodel bevat de essentiële onderdelen die in een goede les aanwezig zijn. Zo komen de didactische principes volledig tot hun recht. Met het lesmodel werkt u aan vakoverstijgende vaardigheden zoals concentratie, doorzettingsvermogen, taakaanpak en een aantal onderdelen van de werkhouding.

Cursusinhoud 4 studiemiddagen van elk 3 uur:

• Het leren kennen van de meest voorkomende pedagogische en didactische onderwijsbehoeften. Een inventarisatie vanuit de eigen leerlingenpopulatie. Het gedrag vertalen naar onderwijsbehoeften.

• De fasen van het lesmodel, de achtergrondinformatie, pedagogisch- didactische noodzaak leren kennen. • Het combineren van de onderwijsbehoeften van de klas en de onderdelen van het lesmodel.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers • De deelnemers kennen het lesmodel en kunnen dat zelfstandig aanpassen binnen hun lessen, ongeacht het

vak. • De deelnemers kennen de meest voorkomende onderwijsbehoeften. • Zij zijn in staat een klas leerlingen in te delen naar die onderwijsbehoeften. • Zij kunnen het lesmodel hanteren bij het werken met max. drie arrangementen, basis, intensief en verrijkt.

Wat u verder nog moet weten • De cursist ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 18 Data donderdagmiddag 10 september, 1 oktober, 19 november 2015 en 14 januari 2016 van 15.00 uur-

18.00 uur Locatie Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Kosten € 430,00 per deelnemer Docent Mar Noordegraaf, CED-Groep unit VO.

95 BASISTRAINING BREINSLEUTELS VO

Doelgroep Leraren VO

Waar gaat het over? Breinsleutels zijn tien didactische gereedschappen, die een docent inzet om het leren bij leerlingen te bevorderen. Deze tien Breinsleutels geven toegang tot ‘de bovenkamer’ van uw leerlingen. Hieronder wordt de basistraining beschreven. Deze omvat drie bijeenkomsten. Een inleidende studiemiddag, één toepassingsbijeenkomst van een dagdeel en een follow-up bijeenkomst. De verdiepingstraining gaat dieper in op de speciale onderwijsbehoeftes van zorgleerlingen.

Cursusinhoud De basistraining is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten rondom het lerende brein en verbindt deze inzichten met het dagelijks handelen in de klas. Hoe beter u als docent weet wat zich afspeelt in de 'bovenkamer' van leerlingen, hoe bewuster u hierop kunt aansluiten in uw lesgeven. In deze training leert u samen met uw collega’s de tien Breinsleutels gericht toe te passen in uw lessen. Op deze wijze versterkt u uw didactisch handelen. De training start met een uitleg over het lerende brein, met focus op het puberbrein, waar u ook met uw ‘breinvragen’ terecht kunt. Functies van het brein, zoals waarneming, executieve vaardigheden, lange termijngeheugen worden hier toegelicht. De toepassingsbijeenkomst draait om één van de executieve functies, met enkele bijbehorende Breinsleutels. De deelnemers geven daarbij zelf hun voorkeur voor een van de functies en de bijbehorende Breinsleutels aan. Met deze kennis gaan de docenten aan de slag in hun eigen klassen. In de derde bijeenkomst, de follow-up binnen drie tot vijf weken na de tweede bijeenkomst, bespreken we de ervaringen met Breinsleutels.

Wat is de opbrengst voor de deelnemers? • De deelnemers hebben kennis van het puberbrein. • Zij weten welke breinsleutels zij kunnen inzetten bij de verschillende onderdelen van de les. • Zij kunnen tijdens de toepassingsbijeenkomst reflecteren op hun werk binnen het kader van het geleerde.

Wat u verder nog moet weten • De cursist ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 16 Data maandagmiddag 14 september, 12 oktober en 9 november 2015 van 15.00 uur- 18.00 uur Locatie Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Kosten € 360,00 per persoon inclusief boek Breinsleutels VO Docent Mar Noordegraaf, CED-Groep unit VO.

96 EXCELLENTE LEERLINGEN (IN HET) ONDERWIJS

Doelgroep Leraren, zorgcoördinatoren, vakgroepleiders VO

Waar gaat het over (inhoud)? De training bestaat uit vier dagdelen, waarin de accenten achtereenvolgens liggen op kennis, curriculum, begeleiding en beleid. Tijdens vier inspirerende sessies met actieve werkvormen, komen alle aspecten van excellent onderwijs en onderwijs aan excellente leerlingen aan bod. Daarnaast wordt de vertaalslag gemaakt naar de eigen onderwijspraktijk en is er aandacht voor het implementeren van de kennis en vaardigheden in de eigen vakgroep/school. 'Excellent (in het) onderwijs' staat voor:

Inspiratie Kennisvergaring Bewustwording

Actie in de eigen school

Wat u verder nog moet weten In opdracht van School aan Zet en onder verantwoordelijkheid van het Centrum voor BegaafdheidsOnderzoek hebben elf hoogbegaafdheidsspecialisten de training 'Excellent (in het) onderwijs' ontwikkeld. OnderwijsAdvies is geautoriseerd deze training te geven.

Diploma/certificaat U ontvangt een certificaat van deelname

Praktische informatie Omvang : Vier bijeenkomsten van drie uur Data : Donderdagavond 7 en 28 januari, 11 februari en 10 maart 2016 van 19.00 uur- 22.00 uur. Groepsgrootte : Minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Locatie : Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Kosten : € 420,00 inclusief materialen Trainer : Greetje van Dijk of Jacqueline Fahrner of Cissy van Eede ( Onderwijsadvies)

97 ACTIVERENDE WERKVORMEN MET ICT

Doelgroep Leraren VO die nog niet of nauwelijks gebruik maken van ICT tools in hun les en die beter willen aansluiten bij de multi-mediale wereld van de leerlingen

Waar gaat het over? In de eerste bijeenkomst krijgt u een scala aan werkvormen te zien waarbij gebruik wordt gemaakt van ICT. Deze werkvormen worden kort gedemonstreerd. U kiest één van deze werkvormen uit en gaat aan de slag om deze te gaan gebruiken in uw eigen praktijk. Tussen de eerste en de tweede bijeenkomst gaat u zelf aan de slag met die gekozen werkvorm. U probeert het uit in uw eigen klas. In de tweede bijeenkomst geeft u een korte presentatie van uw ervaringen met die tool. Zo zien we allemaal hoe het in de praktijk werkt en krijgen we daarbij praktische tips.

Wat u verder nog moet weten Dit is geen vaardigheidstraining voor (bijvoorbeeld) het digibord of bepaalde softwarepakketten. Het gaat er om dat bepaalde ICT tools het onderwijs kunnen verrijken.

Certificering U ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang : Twee bijeenkomsten van twee uur Groepsgrootte : Minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data : Maandagavond 15 februari en 14 maart 2016 van 19.00 uur- 21.00 uur. Locatie : Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Kosten : € 145,00 per persoon Docent : Robert Pastoor ( Onderwijsadvies)

98 HANDELINGSGERICHT WERKEN IN VO

Doelgroep Docenten die hun onderwijs meer willen afstemmen op de onderwijsbehoeften van de leerlingen.

Waar gaat het over? In contact met de klas, over een leerling, met ouders. In contact met en over de klas; een HGW klassenvergadering. De verantwoordelijkheid voor een klas leerlingen wordt gedeeld door een groep docenten. In veel gevallen is het belangrijk en gewenst dat de aanpak van een klas wordt afgestemd. Scholen willen in toenemende mate werken maken van afgestemd onderwijs, onderwijs dat uitgaat van de onderwijsbehoeften van leerlingen. De klassenvergadering is een doeltreffend hulpmiddel om de aanpak van docenten op elkaar af te stemmen en vast te leggen in een klassenplan. Na een periode waarin docenten de klas hebben leren kennen is goed om, vaak onder leiding van de mentor, met elkaar een aanpak te ontwerpen die de optimale ontwikkeling van de leerlingen in deze klas bevordert. In deze afstemming en aanpak gaat het vaak over wat deze klas als groep leerlingen nodig heeft maar ook aandacht voor de specifieke onderwijsbehoeften enkele leerlingen. In contact met en over één leerling: een HGW leerlingbespreking Docenten zijn betrokken op hun leerlingen, juist om deze reden zijn zij vaak met hun collega’s in gesprek over leerlingen. Naast deze gesprekken is het ook van belang om de leerling zelf te zien als ervaringsdeskundige als het gaat om de eigen ontwikkeling de manier waarop er het beste afgestemd kan worden de onderwijsbehoeften van deze leerling. Wanneer we als docenten na een klassenvergadering vragen houden over een leerling is het zinvol wat dieper in te gaan op de onderwijsbehoeften van deze ene specifieke leerling. Een krachtige manier om dit te doen is het houden van een leerlingbespreking ( deze bespreking heet in scholen ook wel intern zorgteam, ondersteuningsteam of wellicht nog weer anders). De mentor of zorgcoördinator neemt het initiatief tot een leerlingbespreking. De HGW leerlingbespreking vraagt naast een zorgvuldige voorbereiding door alle actoren professionele distantie van de mentor of zorgcoördinator die in de meeste gevallen de leerlingbespreking zal leiden. De bespreking verloopt via een aantal fasen die eenvoudig zijn af te stemmen op hun nu gewerkt in de school. In contact met ouders over hun kind onze leerling; een HGW oudergesprek Onderzoek toont aan dat goede contacten tussen school en ouders de kwaliteit van het VO, de leerprestaties van leerlingen én het welbevinden van leerlingen, ouders en docenten verhogen. Docenten én ouders ervaren beiden barrières in de communicatie, beiden willen graag makkelijker met elkaar kunnen overleggen; vormgeven aan educatief partnerschap. Leerlingen in het VO zijn kritisch over de betrokkenheid van hun ouders bij de school. Het zoeken van een goede balans tussen aandacht voor thuis en het behouden van vertrouwen van leerlingen is een opgave waar elke VO school haar weg in moet vinden. Het partnerschap tussen school en ouders wordt als een belangrijke pijler gezien bij het inrichten van Passend Onderwijs.

Hoe werkt het? De training bestaat uit drie bijeenkomsten van drie uur. Elke bovengenoemd thema wordt besproken en behandeld in één bijeenkomst. Tussen de bijeenkomsten gaat u aan de slag met de aangeboden informatie.

Praktische informatie Omvang: Drie bijeenkomsten van drie uur met praktijkopdrachten Data: 8 december 2015, 26 januari en 15 maart 2016 van 14.00 uur- 17.00 uur. Groepsgrootte: Minimaal 8, maximaal 16 deelnemers Locatie: Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem. Trainer: Peter Pijl ; senior trainer bij Bazalt Kosten: € 380,00 per persoon

99 BREIN BEWUST LEREN IN HET VO

Doelgroep Leraren VO

Waar gaat het over? Vanuit kennis over de werking van het brein kan een leraar met aangeleerde strategieën invloed uitoefenen op de mate van betrokkenheid van zijn leerlingen. Leerlingen bereiken hierdoor een hoger leerresultaat. Toepassing van breinkennis in de klas is belangrijk; als een leraar de onderliggende principes en hun onderlinge samenhang begrijpt, kan hij de strategieën/werkwijzen ook bewust toepassen. 7 basisprincipes voor breinbewust onderwijzen ‘Brein bewust leren’ biedt een compleet nieuwe kijk op leren. Het richt zich op de zeven elementaire principes van leren die er echt toe doen in het onderwijs: 1. Trek in leren (fysiek-emotioneel) 2. Correctie & Feedback 3. Input – output ratio 4. Hoger niveau van denken door verdieping van de lesstof 5. Geheugen & Herhaling 6. Altijd structuur in de leerstof 7. Karakter & Respect Elk principe maakt het verschil tussen leren en niet leren, en tussen middelmatig en goed onderwijs. In ‘breinbewust leren’ wordt de wetenschap van het brein en leren gecombineerd met het daadwerkelijk handelen. De werking van het brein is steeds het uitgangspunt voor de zeven heel praktische en gemakkelijk uit te voeren werkwijzen. Met ‘Breinbewust leren’ richt u zich op dat wat er echt toe doet!

Opbrengsten Deelnemende docenten…. - kennen de zeven principes van Brein Bewust leren - weten hoe deze principes samenhangen met de werking van het brein - beschikken over praktische werkwijzen voor toepassing van de principes in hun eigen lessen

Inhoud en werkwijzen De inhoud van de bijeenkomsten bestaat uit een mix van informatie over het brein, werkwijzen en tips waarmee leraren de principes in hun les toe kunnen passen. Op die manier ontstaat er een duidelijke verbinding tussen theorie en praktijk. In de drie bijeenkomsten wordt er gewerkt aan basiskennis rond het puberbrein in het algemeen en aan de elementen van breinbewust leren in het bijzonder. Alle 7 principes worden doorlopen, een beperkt aantal zal dieper besproken worden.

Wat u verder nog moet weten Er zal gewerkt worden in wisselende teams van 4 personen. Korte presentaties zullen worden afgewisseld met persoonlijke reflectie en interactieve werkvormen. De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname

100 Praktische informatie Omvang: Drie bijeenkomsten van drie uur met praktijkopdrachten Groepsgrootte: Minimaal 8, maximaal 30 deelnemers Data Nog nader vast te stellen Locatie: Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Trainer: Wouter Camps ( NTO-Effekt) Kosten € 375,00 per persoon

101 GESPREKKEN MET LEERLINGEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS

Doelgroep Docenten die hun gespreksvaardigheden met leerlingen willen vergroten.

Waar gaat het over? In contact met en over een leerling Om leerlingen te begrijpen praten we vaak met collega’s over leerlingen. Om zinvol en passend onderwijs te kunnen geven is informatie van de leerling zelf echter ook een voorwaarde. Het is steeds weer verrassend om te horen wat leerlingen ons te vertellen hebben, zeker als we ook oprecht nieuwsgierig zijn naar hun ervaring, mening en beleving. De leerling zelf geeft ons bruikbare informatie om hem of haar beter te begrijpen, en ons handelingsrepertoire op hem of haar af te kunnen stemmen. Zeker als docenten vragen blijven houden over een leerling is het zinvol om dieper in te gaan op de onderwijsbehoeften van deze specifieke leerling. In gesprek te gaan met deze leerling kan dan helpen. Het doel van het gesprek is om meer inzicht te krijgen in hoe de ontwikkeling van deze leerling -met deze ouders- op deze school kan worden vorm gegeven. Passend Onderwijs geven wordt beter mogelijk in contact met leerlingen zelf, om zo duidelijk te krijgen wat de onderwijsbehoeften van deze leerlingen zijn. Het gesprek kenmerkt zich door de oplossingsgerichtheid in plaats van probleemgericht te zijn. Inhoud U oefent vaardigheden die nodig zijn om leerlingen uit te nodigen u te vertellen wat er in hen omgaat. U werkt aan de ingrediënten van een goed gesprek: afstemmen op de ander, contact maken, de ander goed volgen en het stellen van de juiste vragen. U leert om samen met de leerling doelen te stellen en afspraken te maken. U maakt kennis met het leerling plan.

Hoe werkt het? De training bestaat uit vier bijeenkomsten van drie uur. Tussen de bijeenkomsten door krijgt u een praktijkopdracht. In de sessies maken we video-opnames om gesprekken te analyseren. Ook gebruiken we intervisie om duidelijk te maken waar u tegenaan kunt lopen in gesprekken met leerlingen en welke oplossingen er zijn. Iedere deelnemende docent bewandelt een eigen ontwikkelingsweg door te reflecteren op het eigen handelen en de feedback van de trainer. De training is bedoeld voor zowel individuele docenten als een heel team en ook geschikt voor scholen die (nog) niet handelingsgericht werken of de ‘afstemmingstaal’ niet kennen.

Wat je verder nog moet weten In deze training werken we met praktijkopdrachten en, indien mogelijk, met opnames die door de deelnemers zelf gemaakt zijn. Belangrijk om te vermelden is dat u als deelnemer eigenaar blijft van de opnames en bepaalt of en op welke wijze ze gebruikt worden in de training.

Praktische informatie Investering: Omvang: Vier bijeenkomsten van drie uur met praktijkopdrachten Data: Data kunnen we afstemmen op de behoeften van de deelnemers Groepsgrootte: Minimaal 8, maximaal 16 deelnemers Locatie: Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Trainer: senior trainer bij Bazalt Kosten € 500,00 per persoon

102 ONDERWIJSKUNDIG LEIDERSCHAP

Doelgroep (midden)management VO

Waar gaat het over? Onderwijskundig werken komt niet automatisch mee in veel management activiteiten. Door de focus op deelgebieden (personeel, financieel of materieel beleid) kan de kernopdracht van onderwijs: top-onderwijs verzorgen, gemakkelijk naar de achtergrond verdwijnen. Niet voor niets dat de minister het onderwijskundig leidinggeven heeft geagendeerd! In deze cursus worden door Bazalt een aantal denken werkkaders aangeboden die bij het uitvoeren van onderwijskundig leiderschap praktische kapstokken bieden. Denk aan veranderkundige principes als het doorkomen van de implementatie dip; het uitwerken van doelen op ontwikkelniveaus; maar ook aan werkvormen waardoor motivatie en betrokkenheid bij personeelsleden gestimuleerd wordt (reflectieve vragen en flitsbezoeken). Hiermee wordt het professioneel leren van en met elkaar een belangrijk aandachtsgebied voor leidinggevenden op een school. Dit legt ook een dynamische parallel met het functioneren als management team: hoe leren wij van en met elkaar; én: zijn we als managementteam een goed team, waarin kunnen we winst boeken. Tijdens een aantal studiedagen wordt in een combinatie van informatie verwerven, (nieuwe) denkkaders verkennen gewerkt aan het ontwikkelen van onderwijsbeleid voor uw school of afdeling. Resultaten: de onderwijskundige doelen én ontwikkeling voor het team of de school zijn omschreven, er is ook omschreven welk docentgedrag daar voor gewenst is. Er wordt gewerkt met een teamactieplan voor kortere periodes. Er is zicht op niveau en competentieprofielen van het team en de individuele docenten doordat teamleiders frequenter in de lessen zijn (Flitsbezoeken). De doorvertaling van beleid naar teambreed gedragen onderwijsdoelen wordt gerealiseerd. De cultuur van samen leren en ontwikkelen is op gang gekomen. De persoonlijke doelen per docent kunnen gekoppeld worden aan professionaliseren van het team in relatie tot de teamdoelen. Theoretische kaders: Robert Marzano, Michael Fullen, Richard Dufour

Wat u verder nog moet weten De cursus Flitsbezoeken wordt in dit traject geïntegreerd aangeboden.

Praktische informatie Omvang: Zes bijeenkomsten van vijf uur met praktijkopdrachten Data Data worden nog vastgesteld. Groepsgrootte: Minimaal 8, maximaal 15 deelnemers Locatie: Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Trainer: Jan Ennik ( NTO-Effekt) Kosten € 1500,00 per persoon

103 FLITSBEZOEKEN

Doelgroep middenmanagement VO

Waar gaat het over? Oog voor kwaliteit in de klas Met het 3 minuten flitsbezoek kunt u in korte tijd inhoudelijk goed op de hoogte blijven van de kwaliteit van het lesgeven in de school. Flitsbezoek is gebaseerd op het boek The Threeminute Classroom Walk Through van Carolyn Downey, en gaat er vanuit dat je door focus aan te brengen in je manier van observeren in 3 minuten veel kunt zien. En niet alleen bij één docent. Door maar kort een les te bezoeken, is het mogelijk om bij alle collega’s regelmatig een flitsbezoek af te leggen.

Reflectieve vraag en dialoog Bij het 3 minuten flitsbezoek hoort een terugkoppeling. U doet dit door de leraar na afloop een reflectieve vraag te stellen. Dat kan in een gesprek, maar ook door de vraag mee te geven en hier later op terug te komen. Bij een reflectieve dialoog gaat het er uitdrukkelijk niet om wat de docent niet goed doet of wat beter kan. Het gaat er om dat de hij stilstaat bij wat hij doet, waarom hij dat doet en wat het gevolg is voor het leerproces en de leerlingen. U stelt zich dus positief en gelijkwaardig op en helpt een bewustwordings- en ontwikkelingsproces op gang. Bovendien, als u regelmatig in de les komt, voelt een docent zich gezien en ondersteund.

Reflectief klimaat in school Met het flitsbezoek en de reflectieve dialoog heeft u instrumenten in handen om leiding te geven aan het onderwijs. U bent zichtbaar in de school en weet wat er gebeurt in de leslokalen. Door regelmatig flitsbezoeken af te leggen, wordt het een gewoonte om vaker een lokaal binnen te lopen en een reflectieve dialoog aan te gaan met de leraren. Zo werkt u aan een professioneel klimaat, waarin reflectie op het eigen handelen vanzelfsprekend wordt.

5 observatiepunten van elk flitsbezoek: 1. Doen de leerlingen wat ze moeten doen? 2. Wat is het leerdoel van de les en in hoeverre zijn de lesactiviteiten in lijn met dit doel? 3. Welke interventies voert de docent uit om bij te dragen aan de leerdoelen? 4. De ‘hardware’: muren; wat hangt er in het lokaal dat bijdraagt (of juist niet) aan de les, welke materialen zijn voorhanden en (hoe) worden ze gebruikt dor de leerlingen? 5. Zijn er bijzonderheden op het gebied van veiligheid en gezondheid?

Training In een training van drie bijeenkomsten van 3 uur elk kunt u kennismaken met de werkwijze en er direct mee oefenen in de praktijk (we gaan met de deelnemende teamleiders de klas in).

Praktische informatie Omvang: drie bijeenkomsten van drie uur met praktijkopdrachten Groepsgrootte: Minimaal 8, maximaal 15 deelnemers Data Nog nader vast te stellen Locatie: een school. We gaan de lessen in; er dient dus les gegeven worden op deze locatie. Trainer: Jan Ennik (NTO-Effekt) Kosten € 375,00 per persoon

104 HANDELINGSGERICHT WERKEN (HGW) VOOR (NIEUWE) TEAMLEDEN DOOR MIDDEL VAN E-LEARNING

Doelgroep Leerkrachten en Intern Begeleiders die zich (VERDER) willen verdiepen in wat HGW is en wat HGW kan betekenen voor jou als leerkracht in jouw groep. Je wilt je onderwijs beter leren afstemmen op de onderwijsbehoeften van jouw leerlingen. Je wilt zicht krijgen op de onderwijsbehoeften, je wilt hieruit kunnen afleiden wat dat betekent voor je handelen. Je zet dit inzicht om in een beredeneerd aanbod voor alle kinderen en legt dat vast in je groepsplan. De training ondersteunt je ook hoe je het groepsplan kunt uitvoeren in je klas. Voor Intern Begeleiders geeft de training handvatten om leerkrachten te begeleiden om zo HGW in de vingers krijgen. Het volgen van deze training zorgt er voor dat nieuwe teamleden goed ingewerkt raken in HGW en zich snel thuis voelen in de HGW-werkwijze van de school.

Waar gaat het over? Werken met de cyclus van handelingsgericht werken: een keuze uit 5 modules. - Oriëntatie HGW, Waarnemen, begrijpen, plannen en realiseren - Reflectie en feedback gericht op de vier fasen van de cyclus. - Maken van een goede “match” tussen heldere doelen van de leerkracht en onderwijsbehoeften van leerlingen. - Ontwikkelen van een onderzoekende houding. - Onderkennen van onderwijsbehoeften en leerstijlen van kinderen. - Ervaring op doen met verschillende mogelijkheden van groeperen en differentiëren, gekoppeld aan leerstijlen van

kinderen. - Groepsprocessen en rollen in de groep herkennen en beïnvloeden. - Maken van een groepsplan onderbouw en/of een groepsplan voor 3 t/m 8 - Vertalen van het groepsplan naar een werkplanning voor de komende week/weken. - U kunt een keuze maken uit de modules die het beste aansluiten bij uw persoonlijke werksituatie

Wat u verder nog moet weten Individueel en als team De modules kunt u als individu volgen, bijvoorbeeld omdat u als ‘nieuwkomer’ in een ‘HGW-team’ werkt en ook graag vertrouwd wil raken met deze manier van werken. Het is ook heel aantrekkelijk om als team bepaalde modules te volgen en in de team- en/of bouwbijeenkomsten de toepassingsmogelijkheden in de eigen praktijk met elkaar te bespreken. Meer info kijk op: www.nto-effekt.nl/e-learning.

Praktische informatie U maakt zelf een keuze uit de hierboven beschreven modules afgestemd op uw behoeften. Het volgen van alle modules levert een pakketkorting op. De kosten bedragen € 75,-- per module. Het volgen van alle 5 de modules kan voor de aantrekkelijke prijs van € 325,--.

http://www.nto-effekt.nl/e-learning

105 COMPACTEN EN VERRIJKEN IN HET VO

Doelgroep Leraren, zorgcoördinatoren, vakgroepleiders VO

Waar gaat het over? Begaafde en intelligente leerlingen hebben een aangepast curriculum nodig. In deze training onderzoeken we de mogelijkheden om een beredeneerd, passend aanbod op te stellen voor uw bollebozen. In deze training worden de uitgangspunten van compacten en de kenmerken van verrijking besproken. De indeling van leervaardigheden volgens de taxonomie van Bloom worden daarbij benut, en ook het stimuleren van de metacognitieve vaardigheden. In de laatste bijeenkomst staan de ervaringen centraal: wat vonden de leerlingen ervan?

Wat u verder nog moet weten We gaan praktisch aan de slag met het verrijken van uw lessen.

Diploma/certificaat U ontvangt een certificaat van deelname.

Praktische informatie Omvang drie bijeenkomsten van drie uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers Data en tijden donderdagavond 1 en 29 oktober en 19 november van 19.00 uur- 22.00 uur. Locatie Herman de Ruiterstraat 30, Gorinchem Kosten € 325,00 per deelnemer inclusief materialen Docent Greetje van Dijk, Jacqueline Fahrner of Cissy van Eede ( Onderwijsadvies)

Documents

de regio-academie - Driegang...Eén opdracht met twee totaal verschillende reacties en uiteindelijk ook twee verschillende resultaten. Kind 2 vond het namelijk geweldig en zette door