De Republiek in een tijd van

vorsten

Centralisatie en reformatie

§ 2.4

2.4 Het begin van de Gouden Eeuw- De Val van Antwerpen

• Holland en Zeeland lijden eerst sterk onder de oorlog, maar langzamerhand verplaatst de strijd zich naar het Oosten en het Zuiden (1576).

– Voor Holland, Zeeland en Friesland betekende dit welvaart, voor het Oosten, Brabant en Vlaanderen ellende

– De bevolking van Holland groeide door: • 1514-1575 > 275.000 naar 400.000• 1575-1622 > 400.000 naar 672.000

– Antwerpen en andere zuidelijke steden liepen leeg:• In 1585 nam de Antwerpse bevolking dramatisch af: 100.000

naar 42.000

Economische kracht van het Zuiden

2.4 Het begin van de Gouden Eeuw- De Val van Antwerpen

• Holland en Zeeland lijden eerst sterk onder de oorlog, maar langzamerhand verplaatst de strijd zich naar het Oosten en het Zuiden (1576).

• Antwerpen en andere zuidelijke steden verarmde sterk doordat:1. Antwerpse financierders flinke sommen geld aan Filips

moesten lenen en niet terugkregen2. muitende Spaanse soldaten de steden en vooral Antwerpen

gruwelijk plunderden3. waardoor ook veel (veelal geschoolde en welvarende)

inwoners naar het Noorden vluchtten4. de Hollanders en de Zeeuwen de Schelde afsloten

Vlucht naar de Noordelijke Nederlanden

2.4 Het begin van de Gouden Eeuw- De Opkomst van het Westen

• Holland en Zeeland lijden eerst sterk onder de oorlog, maar langzamerhand verplaatst de strijd zich naar het Oosten en het Zuiden (1576).

• De handel in het Westen groeide sterk. Naast de Oostzeehandel werd ook de Europese handel van Antwerpen gekaapt.

– Mede door het afsluiten van de Schelde én– De vlucht van ambachtslieden en handelaren naar het Noorden– Zo werd Amsterdam het nieuwe financiële hart van de wereld en

Leiden de grootste textielstad van Europa• Daarnaast groeide de commerciële landbouw sterk door, hetgeen

ook gold voor de steenbakkerijen en de nijverheid die samenhing met de scheepsvaart.

2.4 Het begin van de Gouden Eeuw Eigenwijs der Gewesten: de economie

• De Republiek bestond uit een groot aantal stedelijke en regionale economieën, die elkaar beconcurreerden.– Met vestigingsgunsten– Elkaars infrastructuur te blokkeren

• vb. directe Rotterdam-Amsterdam verbinding werd geblokkeerd door tussen liggende steden

– Exportbeperking opleggen aan handelaren– Boeren tot winkelnering dwingen in de stad– Gilden greep te laten houden op de nijverheid

• Hetgeen geen waterdicht systeem was en van plaats tot plaats varieerde de invloed van het gilde sterk

2.4 Het begin van de Gouden Eeuw Eigenwijs der Gewesten: samenwerking

• De Republiek bestond eigenlijk uit twee delen– De kustprovincies en de

landprovincies

• De eens machtige Hanze steden deelden het lot van het agrarisch achtergebleven en hier en daar zelfs sterk feodale platteland in de landprovincies

• Op bestuurlijk niveau was er weldegelijk een verbondenheid tussen kust- en landprovincies. Economisch daarentegen nauwelijks.

• In Holland ontstaat vanaf de 15e eeuw reeds een overlegcultuur tussen steden, Gewesten en binnen waterschappen– Kern: elkaar nodig hebben

en compromissen sluiten

2.4 Het begin van de Gouden Eeuw Eigenwijs der Gewesten: samenwerking

• De eens machtige Hanze steden deelden het lot van het agrarisch achtergebleven en hier en daar zelfs sterk feodale platteland in de landprovincies

• In De Nederlanden ontstaat vanaf de 15e eeuw reeds een overlegcultuur tussen steden, Gewesten en binnen waterschappen– Kern: elkaar nodig hebben en compromissen sluiten

• De Republiek bestond eigenlijk uit twee delen– De kustprovincies en de

landprovincies

• Op bestuurlijk niveau was er weldegelijk een verbondenheid tussen kust- en landprovincies.

• Economisch was er daarentegen nauwelijks

• een verbondenheid.

Europa 1600