Embed Size (px)
Citation preview
Zwammerdam, Dorpskerk
Grave, St.-Elisabethkerk
Jaargang 59 • nr. 8 • oktober 2017Jaargang 59 • nr. 8 • oktober 2017
rgelvriendDe
Interview met Vincent de Vries
Prijs los nummer € 6,99
Verborgen parels van Maarschalkerweerd
colofoncolofon
Inzenden kopij naar de eindredactie of rechtstreeks aan de redactieleden. Inzenden recensie-exemplaren van cd’s, boeken en bladmuziek aan de eindredactie. Inzen-den concertberichten uitsluitend aan H. van der Weerd (zie adres hierboven). Schrijvers en samenstellers zijn persoonlijk verantwoordelijk voor de inhoud van hun artikel of rubriek. De redactie behoudt zich uitdrukkelijk het recht voor inge-zonden artikelen te bekorten of niet op te nemen.
© Het overnemen van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie.
Gerco Schaap (eindredacteur), Zandvoortweg 13, 3741 BA Baarn Tel.: (035) 542 12 28, [email protected]
Wim van der Ros, De Naaldenmaker 6, 5506 CD VeldhovenTel.: (040) 253 74 65, [email protected]
Lex Gunnink, Dolte 1, 8032 LA ZwolleTel.: (038) 452 74 75, [email protected]
Dirk Molenaar, Kerkstraat 2, 9967 RK EenrumTel.: (0595) 49 18 72, [email protected]
Dick Sanderman, Ter Weelstraat 26, 7462 RT RijssenTel.: (0548) 51 69 55, [email protected]
Lourens Stuifbergen, Prof. Lorentzlaan 41, 1181 WJ AmstelveenTel.: (020) 64 17 044, [email protected]
Henk van der Weerd (concertberichten), Graspieper 10, 8271 GV IJsselmuidenTel.: (038) 33 18 490, [email protected]
De Orgelvriend is een uitgave van Boekencentrum Tijdschriften en verschijnt tienmaal per jaar, onder verantwoordelijkheid van
Stichting ‘De Orgelvriend’.
Winkelprijs € 6,99 (excl. verzendkosten) - ISSN 1386-1417
Eindredactie: Postbus 5014, 3740 GA BaarnWebsite: www.orgelvriend.nl
Twitter: @orgelvriend Facebook: De-Orgelvriend
Opmaak: Studio Grootsgedrukt, Goudriaan / Drukwerk: Koninklijke BDU, Barneveld
Abonnementen / bestellingen Abonnementsprijzen 2017:Nederland: per factuur € 54,00, via automatische incasso € 53,00Jongerenabonnement (tot 21 jaar): € 29,50Buitenland: € 88,00 (IBAN: NL84 DEUT 0430 0095 77 / BIC: DEUTNL2N) Bestellingen:De webpagina www.orgelvriend.nl/abonneren verwijst naar online bestel-formulieren voor de verschillende abonnementsvormen, waaronder een proef-abonnement en een cadeau-abonnement. De abonnementenadministratie is per e-mail bereikbaar via [email protected] en telefonisch via 088 - 700 2904 (di. t/m vr. 9.00 - 13.00 u) * Een abonnement kan elk moment ingaan. Na het eerste jaar wordt het
abonnement automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van een maand.
* Adreswijzigingen a.u.b. uiterlijk vier weken van tevoren doorgeven via onze website, via [email protected] of telefonisch met vermelding van uw oude en uw nieuwe adres.
Losse nummers:Via www.orgelvriend.nl/nummers, [email protected], (o.v.v. gewenste nummer(s) en uw adresgegevens) of 088 – 700 2628. UitgeverBoekencentrum TijdschriftenPostbus 13288, 3507 LG Utrecht / 088 – 700 2600
AdvertentiesMarijanne Dubbink, Hagelstege 18, 7683 CH DEN HAM; telefoon 06 305 747 68; elektronische post: [email protected] zijn te vinden op onze website www.orgelvriend.nl.
Uitgever en redactie behouden zich het recht voor om advertenties te weigeren zonder opgaaf van reden. Advertentiemateriaal dient te zijn aangeleverd uiterlijk op de eerste werkdag van de maand voorafgaand aan de maand van verschijning.
oktober 20171 De Orgelvriend
Uit de inhoud
Het Lohman-orgel in de Dorpskerk van Zwammerdam
In de 16e-eeuwse Dorpskerk van
Zwammerdam staat een orgel dat in
1842 is gebouwd door de gebroeders
H.B. en G.W. Lohman. Vorig jaar is
het instrument gerestaureerd door
Verschueren Orgelbouw, onder advies
van Dirk Boer en Rudi van Straten.
Eerstgenoemde schreef ook
dit artikel
Najaarsexcursie op 7 oktoberOp zaterdag 7 oktober voert de
najaarsexcursie van de Brabantse
Orgelfederatie, De Orgelvriend en
de KVOK-kring Noord-Brabant naar
orgels in Grave (Elisabethkerk),
Escharen (Sint-Lambertuskerk) en
Cuijk (Hervormde Kerk en Sint-
Martinuskerk). Wim van der Ros geeft
het dagprogramma en beschrijft de
verschillende orgels
Verborgen parels van Michaël MaarschalkerweerdDe 4-cd-box met opnamen
van twaalf minder bekende
Maarschalkerweerd-orgels
vormt de afsluiting van het
‘Michaël Maarschalkerweerd
Herdenkingsjaar 2015’. De
organisten Gerrit Christiaan
de Gier, Eric Koevoets, Arjen
Leistra en Gerben Mourik werkten eraan mee.
Een bespreking door Gerco Schaap
Martini Orgelconcours GroningenDick Sanderman bezocht
de eerste ronde en de finale
van het eerste internatio-
nale Martini Orgelconcours
dat van 3 tot 11 augustus
jl. in Groningen werd
gehouden. Hij had een
interview met twee enthou-
siaste jonge Italiaanse deel-
nemers en geeft zijn indrukken van het concours.
‘Degelijkheid wint van temperament’
Vincent de Vries: ‘Het orgelvuur brandt nog steeds’Gerco Schaap interviewt
Vincent de Vries, die al vanaf
zijn 15e jaar orgelconcerten
geeft en daarvoor elke zomer
naar Nederland komt. Na zijn
vervolgstudies en werk in de
Verenigde Staten heeft hij zich
in Zuid-Korea gevestigd. ‘Als je
studeert met verstand en con-
certeert met emoties komt het
allemaal wel goed’
Martinuskerk). Wim van der Ros geeft
Dick Sanderman bezocht
de eerste ronde en de finale
van het eerste internatio-
nale Martini Orgelconcours
dat van 3 tot 11 augustus
jl. in Groningen werd
gehouden. Hij had een
interview met twee enthou-
siaste jonge Italiaanse deel-
Fotoverantwoording omslagGrave St.-Elisabethkerk: Wim van der Ros
Vincent de Vries: Gerco Schaap
Zwammerdam: Dirk Boer
In onze volgende nummers onder meer:• Interview met Matthias Havinga
• Restauratie Van Dam-orgel Jozefkerk Assen
• Bespreking dissertatie over Max Reger
• DVD ‘Maximum Reger’
Het novembernummer verschijnt op 29 oktober 2017
Op onze website www.orgelvriend.nl:• Download: Interview met Bernhardt Edskes
• Audio: Eric Koevoets speelt Albert de Klerk
• Video: Vincent de Vries en Won-Jeong Wang spelen
Guilmant
En verder ...Uit de orgelwereld 2
Feest in luthers Groningen 4
Muziekbijlage (Geert Bierling) 24-25
Het 14e Feike Asma Concours in Ede 27
Piet Kee 90 jaar 33
Cd-recensies 39
Wegwijzers en ‘Toegelicht’ 44
34
14
40
28
6
In de 16
Zwammerdam staat een orgel dat in
H.B. en G.W. Lohman. Vorig jaar is
het instrument gerestaureerd door
Verschueren Orgelbouw, onder advies
van Dirk Boer en Rudi van Straten.
Eerstgenoemde schreef ook
dit artikel
oktober 20174 De Orgelvriend
OrgelhistorieActueel
Op Hervormingsdag (31 okto-
ber a.s.) wordt een nieuw
orgel in gebruik genomen
in de Lutherse Kerk in Gro-
ningen. Aangezien daarvoor
het van 1699-1896 in deze
kerk aanwezige Schnitger-
orgel model zou staan, was
het nodig onderzoek te doen
naar de nog slechts ten dele
verkende geschiedenis van dat
instrument. Dat heeft tot twee
resultaten geleid: allereerst
natuurlijk het nieuwe orgel
zelf, gebouwd door Bernhardt
Edskes Orgelbau (Wohlen,
Zwitserland), daarnaast ook in
boekvorm de neerslag van het
onderzoek door Victor Tim-
mer naar gegevens over het
oude orgel.
Het verdwenen orgel werd
oorspronkelijk (deels als gift)
gebouwd door Arp Schnitger
als tweeklaviers instrument
(hoofd- en borstwerk) met 16
registers. Nauwgezet onder-
zoek van archivalia uit de
bouwtijd (en daarna) bracht
vele onbekende en interes-
sante gegevens boven water. In
1717/’18 werd het orgel uitge-
breid met een vrij pedaal door
de in Schnitgers Groninger
filiaal werkzame orgelmakers
Jannes Radeker en Rudolf Gar-
rels, volgens een plan dat in
lijn lag met een voorstel dat
Schnitger zelf al in 1710/1711
had ingediend.
Tot 1864 zou het instrument
in onderhoud blijven bij de
‘erven’ van Schnitger in Gro-
ningen. Wijzigingen van enige
omvang vonden vooral plaats
in de eerste helft van de 19e
eeuw, afgesloten met herstel
en uitbreiding (met een rug-
werk) door Herman Eberhard
Freytag in 1849-1852. Opmer-
kelijk genoeg werden in 1852
de registertrekkers van het
rugwerk nog in de rugwerk-
Alleen het Freytag-rugwerk werd in
1900 in aangepaste en gewijzigde vorm
als balustradeorgel geplaatst in de Her-
vormde Kerk van Gasselternijveen, waar
het in 2009 werd gerestaureerd. Van het
oudere deel van het orgel bleven slechts
twee meerarmige “croonementen” met
kas zelf aangebracht! Van 1864 tot 1896
hield de firma Van Oeckelen het orgel
bespeelbaar. Nadat vanaf 1883 diverse
plannen voor een grondige vernieuwing
niet tot uitvoering kwamen, bouwde de
firma Van Oeckelen in 1896 een geheel
nieuw orgel. Het oude werd gesloopt.
Feest in luthers Groningen
Foto
: Jan
Will
em v
an W
illig
en
Het nog niet geheel voltooide nieuwe orgel in de Lutherse Kerk in Groningen (snijwerk en ornamentiek wachten nog op afwerking, registerplaatjes nog niet aangebracht, labia frontpijpen nog niet verguld). Het continuoklavier is op deze foto niet zichtbaar. Organist is Tymen Jan Bronda, vaste organist van de Lutherse Kerk.
7oktober 2017 De Orgelvriend
OrgelhistorieInterview
Gerco Schaap (tekst en fotografie)
Vincent de Vries: ‘Het orgelvuur brandt nog steeds’In juni 1984 duikt er opeens een
nieuwe naam op in de ‘Wegwij-
zers’ van De Orgelvriend: Vincent
de Vries. In juli geeft hij drie
concerten in de Nieuwe Kerk van
Scheveningen en tussendoor ook
nog één in de Grote Kerk van Den
Haag. Vijftien jaar is hij dan. In
orgelkringen wordt hij aangekon-
digd als ‘hét orgelfenomeen’ en
vergeleken met de jonge Mozart.
Hij studeert echter af als pianist
en vertrekt in 1993 naar Amerika
om daar verder piano te studeren.
Tussendoor blijft hij orgelconcer-
ten geven in Nederland. In Texas
behaalt hij de doctorstitel, ontmoet
hij zijn toekomstige vrouw en in
2010 vestigt het paar zich in Seoul
(Zuid-Korea). De laatste paar jaar
komt hij weer vaker naar Neder-
land om orgelconcerten te geven.
aan zijn overlijden in 1993, het jaar waar-
in ik mijn UM-diploma Piano behaalde.
De laatste twee jaar van mijn conservatori-
umstudie heb ik ook hoofdvaklessen orgel
gevolgd, eerst bij Wim van Beek, later bij
Bert Matter. Maar ik heb geen eindexamen
orgel gedaan omdat het in die tijd wel dui-
delijk was dat ik naar Amerika zou gaan
om daar verder piano te studeren.”
Voor ’t eerst achter een orgelIn een interview uit 1988 met jou en je
vader las ik: ‘Tot zijn veertiende raakte
hij geen orgel aan.’ Toch speelde je een
jaar later complete orgelprogramma’s met
repertoire van Bach tot en met Vierne. Hoe
speelde je dat klaar?
“Mijn vader nam mij natuurlijk wel mee
naar de kerk en probeerde me over te
halen om op het orgel te spelen, maar
ik had er niet zo’n interesse in. Ik was
immers volop bezig met de pianostudie.
Pas op een late avond in ’83 ging ik in
m’n eentje met een stapel muziek naar de
Nieuwe Kerk om wat te spelen, en toén
klikte het ineens. Het was natuurlijk even
wennen om ook pedaal te spelen maar
dat ging me eigenlijk best gemakkelijk
af. En de pianotechniek is natuurlijk een
uitstekende basis voor de orgeltechniek.
In een paar maanden tijd heb ik toen
heel veel orgelliteratuur ingestudeerd.
Mijn vader had in de zomer van ’84 drie
concerten voor me georganiseerd in de
Nieuwe Kerk, waar ik al die stukken toen
gespeeld heb. Last van stress had ik niet.
Vergeet niet dat ik toen al behoorlijk wat
podiumervaring had, doordat ik al regel-
matig pianorecitals had gegeven waarbij
ik alle stukken uit m’n hoofd speelde. Ik
kreeg veel leuke reacties op die orgelcon-
certen, er was ook veel publiek.
Daarna kwam de uitnodiging om in het
najaar in de Nieuwe Kerk van Katwijk
aan Zee te spelen. Ik ben er eerst een
middag geweest om voor te spelen want
het comité wilde natuurlijk toch weten
of ik dat grote vierklaviers orgel wel aan
Eigenlijk zou Vincent de Vries vandaag
zijn concert in de Grote Kerk van Den
Haag voorbereiden, maar doordat de kerk
plotseling verhuurd is, heeft hij dat de
avond tevoren al gedaan. En is er van-
daag dus gelegenheid voor een interview,
dat plaatsvindt in de Bethelkerk in Sche-
veningen, de kerk waar zijn vader Joop
één van de vaste organisten is.
In deze badplaats gaf Vincent drieënder-
tig jaar geleden zijn eerste orgelconcer-
ten, in de Nieuwe Kerk, waar zijn vader
in die tijd organist was. In hetzelfde jaar
(1984) concerteerde Vincent ook in de
Grote Kerk en de Lutherse Kerk in Den
Haag. Zelfs werd hij ‘goed genoeg’ bevon-
den om in de prestigieuze orgelserie van
de Nieuwe Kerk in Katwijk aan Zee op
te treden, waar hij werd geïntroduceerd
als “hét orgelfenomeen”. In de wandel-
gangen werd hij dan ook vergeleken met
het wonderkind Mozart. Een verslagge-
ver van het Reformatorisch Dagblad die
in Katwijk ging luisteren, concludeerde:
“Ik heb met vreugde vast kunnen stel-
len dat deze jonge Scheveninger heel wat
aan kan, ook op een groot orgel als het
Katwijkse.” Maar: “Laten vooral de bij
Vincent betrokken omstanders hem niet
over het paard tillen. Want opgefokte
roem houdt geen stand. Voorbeelden te
over. De studeerkamer is voorlopig voor
Vincent de Vries (en vele anderen) een
betere plaats dan het erepodium.”
“Mijn moeder, die zelf ook pianiste was,
heeft me toen ik een jaar of drie was de
eerste beginselen van het pianospel bijge-
bracht en toen bleek dat ik wel talent had,
heb ik privéles genomen bij mevrouw
Wils-Krijgsman. Zij en haar man hebben
veel pianisten en ook organisten in Den
Haag en omgeving opgeleid. Zij heeft mij
klaargestoomd voor het toelatingsexamen
van het Koninklijk Conservatorium. Daar
heb ik enige jaren les gehad van de Franse
pianiste Janine Dacosta. Daarna heb ik
gestudeerd bij de pianist Theo Bruins, tot
oktober 201714 De Orgelvriend
OrgelhistorieExcursie
Najaarsexcursie op 7 oktober naar Grave, Escharen en Cuijk
Tijdsindeling
09.45 - 10.00 uur Welkom in de Sint-Elisabethkerk te Grave10.00 - 11.15 uur Welkom door pastoor René Aarden, toelichting op het orgel Bespeling door Tommy van Doorn11.30 - 12.30 uur Sint-Lambertuskerk te Escharen Toelichting op het orgel door pastoor René Aarden Bespeling door Tommy van Doorn13.30 - 14.30 uur Protestantse Kerk van Cuijk Toelichting op restauratie en aanpassing door Henk Kooiker Bespeling door Henk Kooiker14.45 uur Sint-Martinuskerk te Cuijk Toelichting op het orgel door Johan Zoutendijk, directeur Verschueren Orgelbouw Slotconcert Pieter Dirksen
gaand korte beschrijvingen van de
vier te bezoeken orgels.
Van de te bespelen orgels wordt
een cd uitgegeven. Hierop is het
orgelspel door Tommy van Doorn,
Henk Kooiker en Pieter Dirksen te
beluisteren met werken die zij ook
tijdens de excursie ten gehore zul-
len brengen.
AanmeldingDeze excursie is mogelijk dankzij de
medewerking van de diverse kerken.
Deelnemers aan deze excursie betalen
bij aanvang de excursiebijdrage van
€ 20,-. Daarvoor krijgen zij bij aan-
vang het programmaboekje uitgereikt,
bezoeken de gehele excursie inclusief
de bespelingen en het slotconcert, en
ontvangen aan het eind van de excur-
sie de cd.
Deelnemers worden verzocht zich –
onder vermelding van het aantal deel-
nemers – per mail aan te melden via
Zoals in ons vorige nummer aangegeven
zal de najaarsexcursie 2017 van de Bra-
bantse Orgelfederatie, in samenwerking
met De Orgelvriend en de KVOK kring
Noord-Brabant, gaan naar een viertal
historische orgels in het noordoosten van
Noord-Brabant. Deze excursie vindt plaats
op zaterdag 7 oktober a.s.
Wim van der Ros (tekst en fotografie)
We beginnen ’s ochtends bij het
recent gerestaureerde Smits-orgel
in de Sint-Elisabethkerk te Grave:
een echt karaktervol Smits-orgel. In
de Sint-Lambertuskerk in Escharen
bezoeken we vervolgens één van de
oudste orgels van deze regio: een
bescheiden orgel met een bijzonder
klankenpalet en een indrukwek-
kend plenum.
’s Middags gaan we naar Cuijk.
Allereerst het in 2014 gerestau-
reerde Van Hirtum-orgel in de Pro-
testantse Kerk. De gereconstrueerde
balgenstoel biedt de mogelijkheid
het orgel nu ook met getreden
wind te laten klinken. We sluiten
’s middags af bij het Severijn-orgel
in de Sint-Martinuskerk. Een orgel
waarop met name barokwerken
optimaal klinken. Hier wordt het
slotconcert van de excursie gegeven
door titularis en barokspecialist
Pieter Dirksen.
Naast het tijdschema treft u bij-
Gezicht op Cuijk
oktober 201724 De Orgelvriend
{
{
{
{
{
{
™™
™™
c
c
&b
Manuaal: Holpijp 8vt, Nasat 3vt
Borstwerk: Gedekt 8vt, Blokfluit 4vt
Man.
.
.m
Geert Bierling
Koraalvoorspel over
"Was Gott tut, das ist wohlgetan" LBK 432
voor Tymen Jan Bronda
organist van het Schnitger/Edskes-orgel in de Lutherse Kerk te Groningen
?
b
Bw.
.
&b
m m
?
b
.
&b
mm
?
b
&b
Ÿ Ÿ
?
b
&b . .
TŸ
.
?
b
&b .
.
. .
?
b
.
œ
jœ ™ œ
œœ ™ œœœœœœœ
œ œœœœœœœœœ œ
‰œ
J
œœœœœœœœœ ™ œ
œœœœœ
‰ ‰œ
J
œœ
œ œ œ œ œœ œ
œœœœ
œœœ œ
œ œœ
œ
œ œ œ
œœœœœ
œœœœ ™ œ
œœœœœ œœœ
œ
œœœœn œ
œ≈œœœ œn
œ
œœ
œœœ
œ
œœœ
œ
œ œ œœ
œ
œ
œœn œ ™ œœœ ™ œœœœœ œn œ
œ œœœœœœœœœ œ ‰
œ
J
œ
œ
œ
œn œœ œ œ œ œ œ œ# œ ™ œ œ œ ™ œ œ œ œ œ œ# œ
œ
œ œ œ œœ œ œ œ œ
Jœ
œ
j
œb
œ œ#
œ
œ œ œœ œ œ
œn ™ œ œ œ ™ œ œ œ œ œ œ œœ œ œb œb œ œ œ œ ™ œ œ
œ œ œ œ œ ™ œ œ#
œœn œ
œœ œ œ
œœ ™
œ œ œ# œ ™
œ œœ
œ œ# œ
œ
œn œ œ
œ
œ œ œ œ œœ œ ™ œ œ ™
œ œ ™ œ œ
œ
œ
œ
j‰
œn
j‰ œ
j
‰ ≈
œb œ œ œ œ œ
œ œ œ# œ œ œ œ œ œ#
œn ™ œ œ
œ
œ œ œ œ œœ œ œ œ œn œ
œ# œ
œ œ œ œ
œ
œn
≈
œ œ œ
œ œ# œ œ œn œ œœœ
œœn œ œ ™ œn œ
œ
œ œ ™ œ œ
œ ™ œ
27oktober 2017 De Orgelvriend
Actueel
Zwart, Feike Asma, Klaas Jan
Mulder en Jan Bonefaas, waarbij
Fantasie en koraal Psalm 48 van
Mulder tweemaal geprogram-
meerd was.
Niek Haase verraste met een
mooie registratie, maar deed er
lang over om echt op gang te
komen. Rik Melissant had heel
goed naar Mulder geluisterd en
kwam zowel technisch als muzi-
kaal heel goed voor de dag. Chris-
tiaan Mussche nam ons echt mee
in zijn voordracht van de Fantasie
en fuga over Psalm 100 van Jan
Bonefaas, een concertant werk,
met beheerste emoties en goede
techniek gespeeld. Idelette van
den Assem opende de avond met
de Fantasie over de Avondzang van
Feike Asma; ze begon veelbelo-
vend, mooi verzorgd spel, maar
zette deze lijn niet door.
De twee finalisten die een werk
van Jan Zwart programmeerden
maakten het zichzelf daardoor niet
makkelijk. Zowel de Toccata over
Psalm 146 als de Fantasie-toccatine
Psalm 33 moet je technisch goed
onder de knie hebben om het muzi-
kale verhaal te vertellen. David Strij-
bis gaf Zwart zijn eigen touch, maar
de toccatine blijft lastig als je zenu-
wen hebt. Harm Jan van der Sluis
overtuigde wél met zijn vertolking
van Psalm 146.
De jury liet in haar oordeel duidelijk
de muzikaliteit zwaar wegen ... en
terecht. Sommige kandidaten namen
ons echt mee met hun uitvoering.
Een soms wat ongrijpbaar aspect
in de muziekwereld, maar je wordt
gegrepen door iemands spel of je luis-
tert gewoon.
In het juryconcert speelde Wybe
Kooymans de Toccata ‘Tu es Petra’
van Henri Mulet, Everhard Zwart
speelde de Toccata Humoresque van
Pietro Yon en Peter Eilander bege-
leidde de afsluitende samenzang ‘Op
bergen en in dalen’.
Zowel Stichting Vox Humana als
Johannus Orgelbouw kunnen terug-
zien op een goed verlopen 14e editie.
In de leeftijdscategorie 20-24 jaar ein-
digde Christian Mussche (20) uit Ede
op de eerste plaats. Eerder, in 2013
en 2016, won hij ook al in zijn cate-
gorie. Christian Mussche mag daarom
de wisselbeker houden.
Menig organist zou blij zijn geweest
met zo veel publiek op zijn of haar
orgelconcert. Zo’n 150 mensen hadden
zich op 29 augustus 2017 verzameld
voor de finale. Dit betekende voor de
finalisten een echte concert-ervaring.
Het publiek luisterde heel aandachtig,
de kandidaten hadden zichtbaar hun
achterban opgetrommeld.
De verrichtingen van de organisten
waren goed te volgen op het video-
scherm. De camera was gericht op de
manualen en zorgde voor een meer
intense beleving van de muziek. In
zekere zin maakte het de kandidaten
ook iets meer kwetsbaar. Meerdere
malen was te zien dat finalisten in
de tweede helft van hun voordracht
de zenuwen de baas moesten blijven.
Iets wat zonder camera minder zou
opvallen.
Het was een echt avondje Hollandse
koraalkunst met werken van Jan
Dinsdagavond 29 augustus vond de
finale plaats van het Feike Asma Con-
cours in de concertzaal van Johan-
nus Orgelbouw te Ede. Het concours
is georganiseerd door stichting Vox
Humana i.s.m. Johannus Orgelbouw.
In de voorronde deden zeventien
deelnemers aan het concours mee. De
jury bestond dit jaar (opnieuw) uit de
musici Everhard Zwart, Wybe Kooij-
mans en Peter Eilander.
In de leeftijdscategorie 12-15 jaar
won Harm-Jan van der Sluis. Hij
kreeg ook de wisselbeker van de
avond. Harm-Jan was de zaterdag
ervoor ook winnaar van de Lande-
lijke Schoolprijs 2017. Dit voor zijn
school, de Pieter Zandt Scholenge-
meenschap in Kampen.
In de leeftijdscategorie 16-19 jaar
werd Rik Melissant (18) uit Middel-
harnis eerste. Hij won in juni jl. ook
het Ambitus Orgelconcours, in de
jongste categorie.
De winnaars, v.l.n.r. Rik Melissant, Christian Mussche en Harm-Jan van der Sluis (tevens winnaar Schoolprijs).
Foto
: Han
s Sc
hipp
ers
Het 14e Feike Asma Concours in Ede
Cornelis Elzerman
39oktober 2017 De Orgelvriend
Cd-recensies
Vincent de VriesLive in concert
Bovenkerk KampenJ. Zwart: Fantasie en Fuga over Psalm 72 vers 11:
‘Zijn Naam moet eeuwig eer ontvangen’; Orgel-
lied ‘Ga niet alleen door ’t leven’; J.S. Bach: Pas-
sacaglia und Fuge c-Moll BWV 582; J.-H. Fiocco:
Adagio en Allegro uit Pièces de Clavecin Op. 1;
W. Vogel: Valerius-Suite; P. Eben: Moto ostinato
uit Sonntagsmusik; A. Mailly: Sonata Op. 1 in
d kl.t.; F. Asma: Fantasie over de Avondzang
Excellent Recordings ER 125116
speelduur 79’ - prijs € 14,95
www.ermuziek.nl
Er huizen twee musici in Vincent de Vries: de pianist die solisten begeleidt, master-classes geeft of zelf solist is in een Kla-vierconcert van Bach (te zien op YouTube) en de organist die regelmatig naar zijn geboorteland afreist om daar orgelconcer-ten te geven die herinneringen oproepen aan zijn grote voorbeeld: Feike Asma.Het was al ruim zeven jaar geleden dat zijn laatste orgel-cd verscheen, op het orgel van de Basilika St. Aposteln in Keu-len, uitgebracht door Motette. Daarvóór verschenen ook al enkele cd’s op buiten-landse orgels, maar nu kan zijn publiek zich weer verheugen op een Nederlandse cd. Een live-opname uit Kampen nog wel, gemaakt van het concert dat hij op 29 september 2016 in de Bovenkerk gaf.Het programma wordt omlijst door twee koraalbewerkingen van Jan Zwart en één van Feike Asma, het gebruikelijke recept bij concerten van Vincent de Vries. Daarin klinkt het vuur en de gedrevenheid van zijn grote voorbeeld Asma onmiskenbaar door, maar technisch is het orgelspel verzorgder dan je in deze werken meestal hoort.De sprankelende uitvoering van Bachs Passacaglia laat orgel en organist op hun best horen. Gelukkig niet in één registra-tie gespeeld maar met een gevarieerd klankbeeld waarin ‘Hinsz’ glorieert, en in een stevig tempo.Van de Vlaamse componist Joseph-Hector Fiocco klinken twee onderhoudende deel-
tjes uit zijn Pièces de Clavecin, die door De Vries voor orgel werden bewerkt. In het Allegro een mooi ‘solo-optreden’ van het rugpositief in afwisseling met het hoofdwerk.Ook in de Valerius Suite van Willem Vogel is de hand van Feike Asma aanwezig, maar dan als stimulator om dit als impro-visatie ontstane werk op papier te zetten en uit te geven. Het stuk komt mooi uit de verf maar van mij hoeft de tremulant niet in elk zachter deel open.Het relatief ‘modernste’ stuk op deze cd is het ‘Moto Ostinato’ uit Petr Ebens Sonntagsmusik uit 1957/’58, zijn eerste grote werk voor orgelsolo. Puntig, trefze-ker en transparant gespeeld, met verras-sende registraties.Lovenswaardig was het om Alphonse Mailly’s weinig gespeelde Orgelsonate Opus 1 in zijn geheel te spelen. Vincent de Vries zet het eerste deel majestueus neer, is in het middendeel Andante geluk-kig selectief met de tremulant en brengt een onstuimig derde deel. Inderdaad geen “meesterwerk”, zoals De Vries in het interview zegt, maar zeker de moeite waard om eens te horen.Een live-opname op cd uitgeven brengt vaak risico’s met zich mee – dat ene foutje of slippertje dat op die manier ver-eeuwigd wordt – maar daar is op deze cd geen sprake van. Wat wel overkomt is de spontaniteit van een live-uitvoering.In het cd-boekje worden korte toelich-tingen afgewisseld met sfeervolle foto’s. Hoewel het een concertopname is, hoor je betrekkelijk weinig publieksgeluiden. De opname op zichzelf is van uitstekende kwaliteit, je hoort ook duidelijk een diep-teverschil tussen hoofdwerk en rugpo-sitief. De specificaties van de gebruikte opnameapparatuur achterop het boekje liegen er dan ook niet om. Toch kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat het laag op deze opname iets is bevoordeeld; zo veel lage tonen heb ik ‘live’ in de Boven-kerk nog nooit gehoord.
Gerco Schaap
Giacomo PucciniOrgan Works
Liuwe TammingaSonates nrs. 1, 2, 3, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14,
15, 16, 17; Marcia nrs. 4, 9, 18, 21, 45; Marcia e
Valzer nr. 8; Intermezzo (da Manon Lescaut),
Intermezzo (da Suor Angelica), Versetti nrs. 22,
23, 24, 25, 26; Tosca, Grande Fantasia di Emile
Tavan.
Liuwe Tamminga, orgels S. Pietro Somaldi, Piano
di Conca en Farnetta in Licca (It.), m.m.v. Paola
Perrucci (harp)
Passacaille Records CD 1029
speelduur 70’ - prijs € 17,00
www.passacaille.be
De verschijning van deze cd met volsla-gen onbekende orgelwerken van Puccini mag toch wel een behoorlijke verrassing heten. Weliswaar bracht de naar Italië geëmigreerde Nederlandse organist Liuwe Tamminga in 2008 al een schijf met ‘orgel-werken’ van Puccini uit, maar toen betrof het – naast wat kleinere werken, zoals fuga’s – toch vooral arrangementen van instrumentale intermezzi uit zijn opera’s. Overigens is Puccini een van de weinige operacomponisten die het orgel een rol laat spelen op het operatoneel: bij kerkelijke scènes in de opera’s Tosca en Suor Ange-lica weet Puccini subtiel de ambiance van een kerk op te roepen met enkele stem-mige orgelakkoorden. Het had eigenlijk maar een haar gescheeld of we zouden Puccini nu voornamelijk hebben gekend als organist en niet als operacomponist. Hij stamde uit een familie waarin het orgel al eeuwenlang werd bespeeld; ook zijn vader Michele was muziekdocent en organist. Aanvankelijk leek alles erop dat de jonge Giacomo de familietraditie zou voortzet-ten. Vanaf zijn veertiende had hij diverse baantjes als muziekleraar en organist in de omgeving van zijn geboortestreek Lucca. De grote ommekeer kwam toen hij in 1876 een uitvoering bijwoonde van Verdi’s opera Aïda. Puccini was hiervan zó diep onder de indruk dat hij besloot te breken met de familietraditie. Operacomponist, dat zou hij worden!
Geldermalsen • T (0345) 50 54 60 • [email protected] • www.cumlaudeorgels.nl
O R G E L SO P M A A T
H a u p t w e r k i n h a n d g e m a a k t m e u b e l
Muziek doet iets met je. De koning van alle instru-
menten - het orgel - maakt emoties los. De bijna
ontelbare klankkleuren strelen het oor. Maar het
oog wil ook wat. Bij Cum Laude Organs begrijpen
we dat. Daarom combineren wij het beste van
twee werelden: een maatwerk orgelmeubel met
de waanzinnige klank van wereldberoemde orgels.
Benieuwd naar de mogelijkheden? Luister en kijk
op onze website. Of bel meteen voor een afspraak.
E E N O R G E L O P M A ATM e t d e h a n d v e r v a a r d i g d
‘U W P E R S O O N L I J K E W E N S E N Z I J N VO O R O N S H É T U I T G A N G S P U N T’
J . v a n M o u r i k
www.noorlanderorgels.com
“ Ik ben erg plezierig en vakkundig geholpen in de
fraaie en sfeervolle Noorlander showroom. Ook de
service na aflevering is uitstekend.
Het Noorlander-orgel inspireert mij enorm tot het
schrijven van composities in allerlei stijlen!
za 9 december
Arjan Versluis
do 28 december
Margreeth de Jong
za 23 september
Harm Hoeve
za 18 november
Martin Zonnenberg
vr 29 december
Evan Bogerd
ORGELSHOWS2017
Margreeth Chr.de JongOrganist, Componist
170706 Kerk en Muziek - Def 001.indd 1 11-7-2017 08:55:01
rgelvriendDe
Nieuwsgierig naar derest van de inhoud?Neem een (proef)abonnementof bestel een los nummer opwww.orgelvriend.nl
Proefabonnement van3 nummers voorslechts € 12,50
Of neem een abonnement.Het eerste jaar voor€ 38,50 daarna € 54,-(bij betaling via machtiging € 1,00 korting)
rgelvriend
Of neem een abonnement. Zwammerdam, Dorpskerk
Grave, St.-Elisabethkerk
Jaargang 59 • nr. 8 • oktober 2017Jaargang 59 • nr. 8 • oktober 2017
rgelvriendDe
Interview met Vincent de Vries
Prijs los nummer € 6,99
Verborgen parels van Maarschalkerweerd
518493_Orgelvriend_8_omslag.indd 1
14-09-17 16:28
