Upload
embaixadora-de-boa-vontade-para-os-assuntos-da-educacao
View
216
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/6/2019 Dekretu-Lei neeb aprova Planu Kurrikulr ba Implementasaun Kurrkulu Ensinu Bziku
1/3
Sekretaria Estadu Konsellu MinistrusDli,Palsiu Governu,Loron 15 fulan Juu 2011
1
IV GOVERNO CONSTITUCIONALSECRETARIA DE ESTADO DO CONSELHO DE MINISTROS
.............................................................................................................................................
KOMUNIKADU IMPRENSA
Sorumutu Konsellu Ministru loron 15 fulan Juu tinan 2011
Konsellu Ministru halao sorumutu, iha Kuarta-feira nee, iha loron 15 fulan Juu 2011, iha Sala Sorumutu
Konsellu Ministru, iha Palsiu Governu, iha Dli, no aprova ona:
1.Dekretu-Lei neeb aprova Planu Kurrikulr ba Implementasaun Kurrkulu Ensinu Bziku
Diploma ida nee aprova Planu Kurrikulr 3. Siklu Ensinu Bziku, hodi autoriza aprovasaun ministeril
husi programa kurrikulr no estabelese norma lubuk ida neeb atu hodi orienta implementasaun kurrkulu
hotu iha ensinu bziku, tuir ida neeb mak vigora ba ensinu primriu atu hodi garante koernsia no
respeitu ba norma orientadora husi Lei Baze Edukasaun nian kona-ba kontudu no objetivu Programa
Kurrikulr kada ida husi siklu tolu ensinu bziku nian, diploma nee difini, ms, Planu Kurrikulr ba 1. no
2. Siklu Ensinu Bziku.
Hateten ms katak, elaborasaun ba Programa Kurrikulr 3. Siklu Ensinu Bziku, Ministriu Edukasaun
konta ho kolaborasaun husi UNICEF no Universidade Minho, Portugal, ka bele ms, tau hamutuk esforsu
no koesimentu husi espesialista Timor oan no koesedr hirak diak liu ba prtika Internasionl sira
iha matria ida nee. Diploma nee ms hatete importnsia kona- ba lian nasionl sira, aleinde hirak
neeb mak ofisil, nunee ms ajusta programa eskolr ba mundu sosil no kulturl alunu sira nian no
ninia esperinsia, ba nia idade no nvel dezenvolvimentu kona-ba koesimentu, ho baze iha
rekoesimentu ba gradualidade aprendizajen nian.
2.Rezolusaun Governu kona-ba Komunikasaun Institusionl entre Organizasaun Nasoens Unidas,
ninia Ajnsia, Uniaun Europeia no Instituisaun Estadu TimorLeste nian.
Lian nee fatr ida esensil atu hodi har identidade Nasaun nian, atu hodi afirma Instituisaun Estadu nian,
no nuudar elementu desizivu atu hodi hametin unidade nasionl. Utilizasaun lian nuudar baibain atu
hodi permiti, las deit halo komunikasaun ida fluente no laiha erru entre Instituisaun Estadu TimorLeste
8/6/2019 Dekretu-Lei neeb aprova Planu Kurrikulr ba Implementasaun Kurrkulu Ensinu Bziku
2/3
Sekretaria Estadu Konsellu MinistrusDli,Palsiu Governu,Loron 15 fulan Juu 2011
2
nian, maib ms ho organizasaun internasionl neeb dezenvolve traballu apoiu nian ba
dezenvolvimentu iha Pas nee.
Tau iha konsiderasaun katak Timor-Leste adota ona Lian Ttun no Portugs hanesan Lian Ofisil, no
haree katak iha difikuldade iha komunikasaun ho organizasaun internasionl sira neeb servisu iha Pas
nee tanba uza lian las ofisil (bainhira sira barak servisu iha lian ofisil husi pas seluk neeb servisu
ba), Konsellu Ministru apela ba organizasaun no ajnsia internasionl sira, liu-liu Nasoens Unidas, ba
Programa Nasoens Unidas ba Dezenvolvimentu (PNUD) no ba Uniaun Europeia atu promove, kedas no
ho meiu hotu-hotu, hodi uza tuir sistema Lian Ofisil Timor-Leste nian.
Sei implementa kursu aprendizajen ho Lian Ttun ba konsultr no asesr internasionl sira, iha
Instituisaun hirak Estadu nian.
Ministriu hotu-hotu tenke hola medida neeb mak presiza hodi utiliza Lian Tetun no Portugs bainhira
halo komunikasaun ho Nasoens Unidas, ninia ajnsia, Uniaun Europeia no ho PNUD, liu-liu kona-ba
komunikasaun interministeril.
Konsellu Ministru analiza ms:
1.Programa Asaun Nasionl kona-ba Adaptasaun ba Alterasaun Klimtika iha Timor-Leste
Tuir nia istria daudaun nee, Timor-Leste iha koesimentu ida neeb limitadu kona-ba impaktu sira ba
alterasaun klimtika iha pas. Bele dehan katak, hamutuk ho nia viziu sira husi sudoeste Azitiku no
Pasfiku, Timor Leste sei hasoru dezafiu boot. Konsidera katak vulnerabilidade pas nian ba alterasaun
klimtika sei mosu beibeik tanba nia depende liu ba rekursu naturl sira no tanba infarestrutura nokapasidade institusionl neeb mak limitadu.
Programa Asaun Nasionl ba Adaptasaun nee (PANA) hetan tiha ona preparasaun tuir orientasaun husi
Grupu Matenek nain sira husi Pas sira Menus Dezenvolvidu (LEG), neeb konstitui iha mbitu
Konvensaun-Kuadru Nasoens Unidas nian kona-ba Alterasaun Klimtika (KKNUAK). Harii tiha ona grupu
setoril neen: Seguransa Alimentr, Bee, Sade, Katstrofe, Biodiversidade no infra-estrutura, ho
membru sira husi setr oioin Governu nian, Universidade, ONG nasionl no internasionl, doadr, setr
privadu no organizasaun internasionl no ho membru juventude nian. Atu hateten katak, halao konsulta
ona iha nvel distritl, liu-liu iha Baukau, Bobonaro, Ermera, Manufahi no Oe-Cusse Ambeno.Setr agrikula no driku sira mak sai afetadu makaas liu iha estmulu klimtiku.
Vizaun neeb halo iha PANA atu hodi halo povu timor oan reziste ba alterasaun klimtika, hodi
rekoese nia vurnerabilidade iha ekonomia boot neeb hanaran agrikultura subsistnsia.
Medida hirak neeb mak propoen atu hodi hamenus efeitu hirak neeb ladiak husi alterasaun klimtika
no hodi promove dezenvolvimentu sustentvel.
8/6/2019 Dekretu-Lei neeb aprova Planu Kurrikulr ba Implementasaun Kurrkulu Ensinu Bziku
3/3
Sekretaria Estadu Konsellu MinistrusDli,Palsiu Governu,Loron 15 fulan Juu 2011
3
2.Projetu kona-ba ekonoma Kaf iha Timor-Leste
Ministriu Turzmu, Komrsiu no Indstria aprezenta projetu nee ba Konsellu Minsitru atu hodi hadik
liutn jestaun Kaf nian, neeb hanesan prudutu prinsipl Esportasaun Timor-Leste nian.Adosaun ba
medida efikz sei bele halo redusaun ida ba dfise Balansa Komersil nian no tuirmai hadiak liutnPozisaun Balansa Komersil Timor-Leste nian.