Diasporang Filipino:Definisyon at iba pang Isyu

Ang diaspora ay sinasabing pagkalat ng mga tao sa ibang lupaing malayo sa sinilangang lupa.

Ginamit ang salitang diaspora (Griego: διασπορα) bilang pantukoy sa migrasyon ng mga Hudyo sa iba’t ibang panig ng mundo simula nang lisanin nila ang Jerusalem dulot ng digmaang etniko.

Sa Filipinong pananaw, ang diaspora’y “paglalakbay sa/paglisan tungo sa ibayong lupain (http://www.wordiq.com/definition/Diaspora).”

Sa ngayon maiuugnay ang paglisan dahil may pisikal at epestemikong karahasan bunga ng krisis sa ekonomiya, digmaan, kahirapan sa bansang pinangagalingan.

Kung kaya’t bilang pagdadalumat nakikita ko na ang paglisan ay kombinasyon ng mga sumusunod:

(1) pagkakaroon ng pisikal/epestemikong karahasan, (2) kasalukuyang kondisyon/kalagayan, (3) pag-uudyok ng loob, (4) pagkakataon at (5) kahandaan ng sarili.

Noong 1565-1811 ang mga Filipinong manlalayag ay naging bahagi ng paglalayag ng mga barkong Galyeon mula Manila patungong Acapulco. Napunta ang ilang Filipino sa Louisiana (Cordova 1983, dela Cruz & Baluyot 1998) noong 1904 para sa eksibisyon at sa ekspedisyon ng mga Kastila sa California (dela Cruz & Baluyot 1998).

Mga Ilustradong nag-aral sa Europa 1860s-1890s

Sina Rizal, Luna, Hidalgo at Felix de

Tavera

Ang mga larawan ay galing sa aklat na ito:

Nang dumating ang mga Amerikano ipinataw nila ang Benevolent Assimilation bilang koreksyunal na tugon sa sikolohiya ng karahasan ng pagkaubos ng 1 milyong mandirigmang Filipino na naghimagsik sa kanila noong 1898-1902. Para kalingain, binansagan muna silang mga little brown brother ni William Howard Taft (San Juan 1998:5). Kasama sa asimilisadong misyong ito ng mga Amerikano ang kolonyal na programa ng mga pensionado papuntang Amerika para maging sibilisado at pagdating sa Pilipinas, ibahagi ang nalalaman at ibang kultura sa basbas ng sistema ng edukasyon.

Noong 1906-1946 dumagsa ang mga Ilokano at nasa Visayas upang maging manggagawa sa plantasyon ng asukal sa Hawaii (Agbayani 1991 sa Espiritu 2002).

Kasunod na penomenon ang pag-aaplay ng mga lalaking nasa edad na sa US Navy noong 1920s-1970s (Espiritu: 94). Maganda ring tingnan ang malaking bilang ng populasyong tumutungo sa EU simula noong 1961-1965 at 1981-1985 (sinipi Espiritu 2002 sa Cariño et.al 1990:2). Panahon ito ng kaguluhang pinansyal, politikal at sosyal dahil sa Martial Law at Conjugal Dictatorship nina Macoy at Meldy. Walang masyadong datos tungkol sa migrasyon ng mga Filipino sa panahon ng Martial Law dahil hinigpitan ni Marcos ang paglabas ng bansa, partikular ang mga iskolar (Mendoza 2002).

Sa globalisadong mundo sa pagpasok nina Cory, Ramos, Erap at Gloria, globalisado na ang mga Pinoy bilang OFW—pinagkukunang ng reserbang dolyar ng bansa, mga dollar remittance na kaagapay sa pupugak-pugak na ekonomiya sa edad ng (post)kapitalismo at teknolohiyasasyon.

Suriin natin ang pinagbabatayang identidad, ang malasadong konstruskyon ng kategorya at terminong Filipino-American. May apat na lohiko-semantikong marka ito:

• Filipino-American=pagsiping ng dalawang kultura sa isang lagalag na naligalig ang identidad. Bansag ni Stuart Hall dito ang mga “familiar stranger” (binaggit sa San Juan 1998).

• Filipino-(Non-)American=silang transients sa EU, matagal-tagal na ring residente roon; nakatubog na ang banyagang kultura’t naghihintay na lang ng naturalization.

• (Non-)Filipino-American=mga naging citizen na ng EU, burado na ang pagkaFilipino sa dokumentong legal, subalit nasa punto pa lang ng pagbubura (sikolohikal na dilema) sa isipan ang pagkaFilipino. Bunga rin sila ng inter-racial marriage ng Filipino at Amerikano.

• (Non-)Filipino-(Non-)American=ibang banyaga, e.g. Ruso, Aleman, etc.

Mga FIL-AM na pumunta sa Pilipinas para sa AFAP